Groninger Dorpen-Nieuwsbrief-Winter 2016

‘ELK DORP EEN DUURZAAM DAK’
Het programma ´Elk dorp een duurzaam dak´ (EDEDD) valt qua gebied wellicht alleen in de 9 aardbevingsgemeenten,
maar de ervaringen en oplossingsrichtingen en -ontwikkelingen die uit het programma naar voren komen,
kunnen voor alle dorpsaccommodaties nuttig zijn. We delen een aantal van deze oplossingsrichtingen en -ontwikkelingen
graag met al onze leden.
Projectgroep Nieuwe Akkers
School de Kromme Akkers
GROET’N UUT
Garnwerd
Zonnepanelen op het dak van dorpshuis te Baflo
Grote verbouwing van dorpshuis te Leermens
8
Het pittoreske dorpje Garnwerd ligt in de gemeente
Winsum en is een pleisterplaats voor vele Groningers,
recreanten en toeristen. Met als een van de bekendste
gebouwen van het dorp, het vroegere veerhuis Café
Hammingh, boven op de dijk bij het Reitdiep. Garnwerd
kent ongeveer 450 inwoners en heeft een beschermd
dorpsgezicht. Eenmaal per jaar vieren de dorpsbewoners
het meerdaagse feest ‘Garnwerd Grandioos’.
Dit wordt een bijzondere ‘Groet’n Uut’, momenteel is
er namelijk geen dorpshuis in Garnwerd. Maar, serieuze
plannen voor een dorpshuis zijn er wel. En hoe!
De aanleiding voor de wens voor een dorpshuis begint
bij de dreiging van het sluiten van de dorpsschool,
‘OBS Kromme Akkers’. De dorpsbewoners kwamen
in opstand toen ze dit bericht te horen kregen, maar
staken ook de koppen bij elkaar. In gezamenlijkheid
zochten ze naar ideeën en motivaties om de school
voor hun dorp te behouden. Bijzonder is dat men niet
ging kijken naar het open houden van de school in de
huidige vorm. Garnwerd wil vooral vooruit kijken en
wil als dorp levendig en slim de toekomst in. Voor alle
dorpsbewoners, jong en oud. Hoe kun je bijvoorbeeld
je school aantrekkelijker maken zodat je ook leerlingen
uit de nabije omgeving aantrekkt? Misschien kun je de
kleinschaligheid juist als kracht gebruiken? Kun je vernieuwend
onderwijs bieden? Maar ook, wat kun je allemaal
nog meer met je schoolgebouw? Welke kansen en
behoeftes leven er verder in het dorp, naast onderwijs?
Omdat het dorp zoveel vechtlust en innovatie toonde
en omdat ze als koploper willen fungeren voor vele
andere Groninger dorpen met dezelfde probleemstellingen,
besloten de gemeente Winsum en het overkoepelende
schoolbestuur Lauwers en Eems Garnwerd een
kans te bieden. Het dorp mocht de ideeën uitwerken tot
een plan. In 2015 is de projectgroep ‘Nieuwe Akkers’
opgericht. In deze projectgroep zitten dorpsbewoners
(Dorpsvereniging Garnwerd), MR-leden van de school
(ouders en leerkrachten) en onderwijs. Met elkaar gaan
ze de ideeën uitwerken tot plan en uitvoering. Sonja
Hofstee, voorzitter van Dorpsvereniging Garnwerd en
van de landelijke ‘Stichting Behoud Kleine Scholen’,
dorpsbewoner én moeder, is aangesteld als projectleider.
Tegelijkertijd is er in Garnwerd ook een dorpsvisie ontwikkeld.
Hiermee is veel informatie uit het dorp opgehaald,
ook met betrekking tot het schoolgebouw. Uit de
dorpsvisie blijkt dat de inwoners van Garnwerd graag
een dorpshuis willen, maar dan wel in de breedste zin
van het woord. Want, vindt men, een schoolgebouw kun
je ook voor veel andere dorpse zaken inzetten. Naast de
schoolfunctie wil men het gebouw gaan gebruiken voor
een dorpswinkeltje, kinderopvang, zorgaanbieders, werk
(vergaderen, flexwerkplek), dorpskeuken, dorpshuis,
culturele activiteiten, ontmoeting en activiteiten voor
alle dorpsbewoners en met het oog op alle veranderingen
in de zorg in het bijzonder voor jonge, oudere en
kwetsbare dorpsbewoners.
Momenteel wordt er in opdracht van de projectgroep
een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek
kijkt naar de (on)mogelijkheden van verbouw en
nieuwbouw. Het programma van eisen, opgesteld door
de projectgroep, is de meetlat voor dit onderzoek. Ook
wordt in dit geheel gekeke naar duurzaamheid en nulop-de-meter,
want in Garnwerd is ook een dorpsinitiatief
dat zich bezighoudt met duurzame energieopwekking.
SAMENWERKING
EDEDD heeft budget voor één ontmoetingsplek per
dorp. Het programma wil daarmee een aanzet geven
tot samenwerking. In meerdere dorpen zien we steeds
vaker multifunctionele centra (MFC’s). Eén plek waar
bijvoorbeeld ook de bibliotheek, het onderwijs, de kinderopvang
en/of de huisarts in zit. Een ontmoetingsfunctie
aan zo’n MFC toevoegen lijkt dan een heel
ENERGIENEUTRAAL
Om te beginnen met de energiebesparende maatregelen:
‘0 op de meter’ is de magische zin. Want zonder de
structurele energiekosten ziet een exploitatiebegroting
er al prettiger uit. Met het geld dat overblijft kun je bijvoorbeeld
andere activiteiten organiseren of onderhoud
betalen. Bij energiebesparende maatregelen denk je
snel aan zonnepanelen, isolatie en led-verlichting.
Een basis aan maatregelen die prima werkt. Maar soms
zijn het andere, kleine dingen die ook een groot verschil
kunnen maken.
Bijvoorbeeld automatische klapdeuren. Niet alleen kunnen
bezoekers die slecht ter been zijn zelfstandig naar
binnen, ook blijven de deuren niet open staan waardoor
NIEUWE DOELGROEPEN
We zien ook steeds meer dat zorg een belangrijke component
is bij dorpsaccommodaties. Dit kan bijvoorbeeld
zijn in de vorm van een huisarts of fysiotherapeut
die vaste huurder is van een dorpsaccommodatie, maar
ook een Verzoamelstee of een zorgcoöperatie is steeds
vaker te vinden in een dorpshuis. Een mooi startpunt
om de zorgbehoefte in kaart te brengen is de Wmoscan,
die leidt tot een advies waar kansen liggen voor
jullie dorp.
natuurlijke keuze, er komen tenslotte al veel mensen op
die plek. Samen met de verschillende partijen ben je
minder kwetsbaar (omdat er meer geldstromen
beschikbaar zijn), maar je kunt vaak ook meer vrijwilligers
vinden omdat ze op een ander aspect worden aangesproken.
En in plaats van vijf besturen, heb je nu
maar één bestuur nodig.
er warmte ontsnapt. Of denk aan automatische verlichting
in de toiletten.
Overigens willen we ook een winstwaarschuwing afgeven.
‘0 op de meter’ is een goed streven, maar is vaak
een indicatie die leveranciers afgeven. In de praktijk kan
deze 0 op de meter soms tegenvallen. Zeker als er
meer, of andere activiteiten worden georganiseerd, kan
je energieverbruik stijgen. En soms schijnt de zon
gewoon ook wat minder dan je wellicht verwacht had.
Uiteindelijk gaan de investeringen absoluut helpen op
de exploitatiebegroting of je nu volledig op 0 uitkomt of
niet.
Wat we ook steeds vaker zien is dat het dorpshuis
gebruikt wordt als werkplek voor zzp’ers (zelfstandigen
zonder personeel). Voor hen zijn koffie, verwarming,
contacten en goede wifi belangrijk. Dit levert vaak reuring
op en kan leiden tot mooie samenwerkingen tussen
zzp’ers. Het leuke van zo’n groep in je dorpshuis is
dat ze mee kunnen denken met de vraagstukken waar
je als dorpsaccommodatie mee worstelt. Je krijgt heel
nieuwe input en oplossingsrichtingen.
9