Archeologisch onderzoek Voortsweg Lonneker - ruimtelijke index ...
Archeologisch onderzoek Voortsweg Lonneker - ruimtelijke index ...
Archeologisch onderzoek Voortsweg Lonneker - ruimtelijke index ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Archeologisch</strong> <strong>onderzoek</strong> <strong>Voortsweg</strong><br />
<strong>Lonneker</strong><br />
Inventariserend Veld<strong>onderzoek</strong><br />
GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 845
<strong>Archeologisch</strong> <strong>onderzoek</strong> <strong>Voortsweg</strong><br />
<strong>Lonneker</strong><br />
Inventariserend Veld<strong>onderzoek</strong><br />
GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 845<br />
Definitief<br />
ISSN 1573-5710<br />
Opdrachtgever:<br />
Gemeente Enschede<br />
Grontmij Nederland B.V.<br />
Assen, 21 december 2009<br />
DR 280085, revisie 0
Administratieve gegevens<br />
Datum opdracht : 21 augustus 2009<br />
concept : 26 oktober 2009<br />
definitief : 21 december 2009<br />
Opdrachtgever : Gemeente Enschede<br />
Uitvoerder : Grontmij Nederland B.V.<br />
Beheer documentatie<br />
en/of vondsten Grontmij Nederland B.V., Assen<br />
Bevoegd gezag : Gemeente Enschede<br />
Locatie : gemeente : Enschede<br />
plaats : <strong>Lonneker</strong><br />
toponiem : <strong>Voortsweg</strong><br />
RD-coördinaten : NW x: 259024 / y: 474608<br />
NO x: 259060 / y: 474602<br />
ZO x: 259030 / y: 474535<br />
ZW x: 259018 / y: 474536<br />
kaartblad 34F Enschede<br />
afm. plangebied : 1750 m²<br />
AMK : monumentnr. : -<br />
Archis2 : CIS-code : 36990<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 3 van 12
Inhoudsopgave<br />
1 Inleiding......................................................................................................................... 5<br />
1.1 Algemeen...................................................................................................................... 5<br />
1.2 Aanleiding en doel ........................................................................................................ 5<br />
2 Bureau<strong>onderzoek</strong>.......................................................................................................... 6<br />
2.1 Werkwijze...................................................................................................................... 6<br />
2.2 Geologie........................................................................................................................ 6<br />
2.3 Geomorfologie .............................................................................................................. 6<br />
2.4 Bodem........................................................................................................................... 7<br />
2.5 Actueel hoogtebestand Nederland ............................................................................... 7<br />
2.6 Historische en huidige situatie ...................................................................................... 7<br />
2.7 Bewoningsgeschiedenis ............................................................................................... 8<br />
2.8 Archeologie ................................................................................................................... 8<br />
2.8.1 AMK .............................................................................................................................. 8<br />
2.8.2 Archis2 .......................................................................................................................... 8<br />
2.8.3 IKAW ............................................................................................................................. 9<br />
2.8.4 <strong>Archeologisch</strong>e verwachtingskaart & beleidskaart gemeente Enschede ..................... 9<br />
2.8.5 CHW.............................................................................................................................. 9<br />
2.8.6 KICH.............................................................................................................................. 9<br />
2.9 <strong>Archeologisch</strong>e verwachting ....................................................................................... 10<br />
3 Veld<strong>onderzoek</strong> ............................................................................................................ 11<br />
3.1 Werkwijze.................................................................................................................... 11<br />
3.2 Resultaten veld<strong>onderzoek</strong> .......................................................................................... 11<br />
3.2.1 Bodemopbouw ............................................................................................................ 11<br />
3.2.2 Archeologie ................................................................................................................. 11<br />
3.3 Conclusies veld<strong>onderzoek</strong>.......................................................................................... 11<br />
4 Evaluatie ..................................................................................................................... 12<br />
4.1 Conclusies................................................................................................................... 12<br />
4.2 Advies ......................................................................................................................... 12<br />
Bijlage 1: Locatie plangebied<br />
Bijlage 2: <strong>Archeologisch</strong>e basiskaart<br />
Bijlage 3: <strong>Archeologisch</strong>e verwachtingskaart gemeente Enschede<br />
Bijlage 4: Locatie boringen<br />
Bijlage 5: Boorprofielen<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 4 van 12
1 Inleiding<br />
1.1 Algemeen<br />
In opdracht van de gemeente Enschede heeft Grontmij Nederland B.V. een archeologisch <strong>onderzoek</strong><br />
uitgevoerd voor de <strong>Voortsweg</strong> 575 en 577 te <strong>Lonneker</strong>. Het <strong>onderzoek</strong> heeft bestaan<br />
uit een korte bureaustudie, het uitvoeren van een inventariserend veld<strong>onderzoek</strong> door middel<br />
van boringen (IVO-B) en de rapportage hierover. Het <strong>onderzoek</strong> is uitgevoerd conform de provinciale<br />
richtlijnen. Er is een boor<strong>onderzoek</strong> uitgevoerd met aandacht voor geomorfologie, bodemopbouw<br />
en de mate van bodemverstoring. Tevens is gelet op de aanwezigheid van eventuele<br />
archeologische resten.<br />
De totale oppervlakte van het te <strong>onderzoek</strong>en terrein bedraagt circa 1750 m². De exacte locatie<br />
van het plangebied wordt weergegeven in Bijlage 1. Het maaiveld ter plaatse van het plangebied<br />
ligt gemiddeld op 50,5 m +NAP.<br />
De betreffende werkzaamheden zijn conform de richtlijnen van het handboek Kwaliteitsnorm<br />
Nederlandse Archeologie (KNA 3.1) uitgevoerd. Grontmij beschikt over een eigen opgravingsvergunning<br />
afgegeven door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).<br />
1.2 Aanleiding en doel<br />
Onderhavig <strong>onderzoek</strong> is uitgevoerd in het kader van een bestemmingsplanwijziging van het<br />
plangebied. Bij de herontwikkeling van het plangebied zullen graafwerkzaamheden worden uitgevoerd<br />
die de eventueel aanwezige archeologische waarden kunnen verstoren en/of vernietigen.<br />
Derhalve dienen de archeologische waarden binnen het plangebied in kaart te worden gebracht.<br />
Allereerst is een bureau<strong>onderzoek</strong> uitgevoerd, waarbij een specifiek verwachtingsmodel is opgesteld.<br />
Op basis van dit verwachtingsmodel is binnen het plangebied een Inventariserend<br />
Veld<strong>onderzoek</strong> door middel van boringen (IVO-B) uitgevoerd, waarbij de archeologische verwachting<br />
uit het bureau<strong>onderzoek</strong> in het veld is getoetst.<br />
Op basis van de resultaten van het <strong>onderzoek</strong> zal een nader advies worden gegeven met betrekking<br />
tot de noodzaak van eventueel archeologisch vervolg<strong>onderzoek</strong> en, indien dit het geval<br />
is, uit welke stappen dit zou moeten bestaan. Dit advies dient te worden voorgelegd aan de bevoegde<br />
overheid.<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 5 van 12
2 Bureau<strong>onderzoek</strong><br />
2.1 Werkwijze<br />
Het doel van het bureau<strong>onderzoek</strong> is om de bekende en potentiële archeologische waarden<br />
van het plangebied in kaart te brengen. Hierbij is gebruik gemaakt van bodemkaarten en van<br />
geologische, topografische en historische kaarten, het <strong>Archeologisch</strong> Informatiesysteem (Archis2)<br />
van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de <strong>Archeologisch</strong>e Monumentenkaart<br />
(AMK), de Indicatieve Kaart van <strong>Archeologisch</strong>e Waarden (IKAW) en overige relevante<br />
literatuur. Aan de hand van deze gegevens is een specifieke archeologische verwachting opgesteld.<br />
2.2 Geologie<br />
De afzettingen die in het plangebied aan de oppervlakte voorkomen, dateren uit het Pleistoceen<br />
(zie Tabel 2.1). Gedurende de voorlaatste ijstijd, het Saalien, bereikte het landijs een groot deel<br />
van ons land. De binnendringende ijsmassa’s persten en stuwden de ondergrond opzij. Langs<br />
de randen van de ijslobben ontstonden hierdoor langgerekte heuvels, de zogenaamde stuwwallen.<br />
Door de druk van het landijs werd plaatselijk de grondmorene vermengd met de onderliggende<br />
gronden, voornamelijk zeeklei uit het tertiair (circa 65,5 tot 2,5 miljoen jaar geleden).<br />
Tabel 2.1 Indeling van het Kwartair<br />
chronostratigrafie jaren geleden<br />
Kwartair Holoceen Subatlanticum 3.000 - heden<br />
Subboreaal 5.000 - 3.000<br />
Atlanticum 8.000 - 5.000<br />
Boreaal 9.000 - 8.000<br />
Preboreaal 10.000 - 9.000<br />
Pleistoceen Laat 130.000 - 10.000<br />
Weichselien (ijstijd) 120.000 - 10.000<br />
Eemien 130.000 - 120.000<br />
Midden 800.000 - 130.000<br />
Saalien (ijstijd) 200.000 - 130.000<br />
Elsterien (ijstijd) 400.000 - 315.000<br />
Vroeg 2.400.000 - 800.000<br />
Tijdens het Weichselien, de laatse ijstijd, kwam het landijs niet tot Nederland. Wel was het koud<br />
en kaal. Er heerste een toendraklimaat. Zand werd door de wind meegenomen en elders weer<br />
afgezet. Dit zand wordt dekzand genoemd. Ter plekke van het plangebied is een dunne laag<br />
dekzand afgezet over de stuwwallen.<br />
2.3 Geomorfologie<br />
De Geomorfologische kaart 1 geeft de mate van reliëf en de vormen aan die in het landschap te<br />
onderscheiden zijn. Het plangebied is vanwege de ligging in de bebouwde kom niet gekarteerd.<br />
Het gebied ten zuiden van het plangebied wordt gekarteerd als een droog dal al dan niet met<br />
dekzand of löss (eenheid 2R3). Deze dalen zijn in het verleden door sneeuwsmeltwater gevormd.<br />
Verder komen in de omgeving van het plangebied nog hoge stuwwallen voor (eenheid<br />
11B3).<br />
1 Alterra, geraadpleegd via Archis2<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 6 van 12
Bureau<strong>onderzoek</strong><br />
2.4 Bodem<br />
De bodem in het plangebied is op de Bodemkaart 2 niet getypeerd vanwege de ligging binnen de<br />
bebouwde kom. Rondom het plangebied komen twee soorten bodems voor. Het meest dichtbij<br />
komen bodems voor die worden getypeerd als oude kleigronden (eenheid (z)KX). Dit zijn gronden<br />
waarbij het keileem zeer ondiep onder het oppervlak ligt. Eerst komt er een minerale eerdlaag<br />
van circa 20 tot 35 cm voor, waaronder vaak een laag dekzand met soms een podzolprofiel.<br />
Hieronder komt keileem voor, bestaande uit zavel en lichte klei, maar er kunnen ook zware<br />
tertiaire kleien in voorkomen.<br />
Verder komen in de omgeving van het plangebied hoge, zwarte enkeerdgronden voor (eenheid<br />
zEZ23). Deze gronden bestaan uit lemig, fijn zand. Deze enkeerdgronden zijn zogenaamde<br />
essen: oude landbouwgronden, die ten gevolge van plaggenbemesting een dikke bouwvoor<br />
hebben gekregen, en vaak hoger in het landschap liggen.<br />
2.5 Actueel hoogtebestand Nederland<br />
Het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) geeft de hoogteligging van Nederland weer. Op<br />
Afbeelding 2.1 is duidelijk de hoge ligging van het plangebied te zien. Ook is te zien dat het<br />
plangebied op de westelijke flank van een stuwwal ligt.<br />
Afbeelding 2.1. De relatieve hoogteligging van het plangebied. Bron: www.ahn.nl.<br />
2.6 Historische en huidige situatie<br />
Op oude historische kaarten, zoals de kaart van Ten Have uit 1640 3 is <strong>Lonneker</strong> te zien als een<br />
bebost gebied, met direct ten noorden daarvan het heuvelachtig getekende <strong>Lonneker</strong>bergh.<br />
Tussen de bomen staan enkele gebouwen getekend, maar er lijkt geen sprake te zijn van een<br />
dorpskern. Ook op kaarten van de zogenaamde Hottinger Atlas uit 1773-1794 4 is geen duidelijk<br />
dorp te zien. De naam <strong>Lonneker</strong> wordt hier niet eens genoemd (zie afb. 2.2). In de historische<br />
atlas uit 1830-1855 5 is wel een dorp zichtbaar met de naam <strong>Lonneker</strong>, inclusief een kerk en een<br />
spoorlijn.<br />
Op het kadastrale minuutplan uit 1811-1832 wordt het plangebied aangegeven als heidegrond.<br />
Het gebied waartoe het plangebied behoort, wordt op deze kaart de <strong>Lonneker</strong> Esch genoemd.<br />
De percelering van de omgeving van het plangebied verschilt sterk van de huidige.<br />
2<br />
Alterra, geraadpleegd via Archis2<br />
3<br />
Versfelt, H.J., 2004. Kaarten van Drenthe; 1500-1900. Heveskes Uitgevers, Groningen/Veendam.<br />
Blad 12.<br />
4<br />
Versfelt, H.J., 2003. De Hottinger-atlas van Noord- en Oost-Nederland; 1773-1794. Heveskes<br />
Uitgevers, Groningen. Blad 59.<br />
5<br />
Wolters Noordhoff Atlasproducties, 1990. Grote Historische Atlas van Nederland 1:50.000,<br />
deel 3 Oost-Nederland 1830-1855. Blad 65.<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 7 van 12
Bureau<strong>onderzoek</strong><br />
Afbeelding 2.2. Het gebied van <strong>Lonneker</strong> zoals aangegeven op de Hottinger atlas. Het dorp lijkt te bestaan<br />
uit een aantal verspreid in het landschap liggende boerderijen.<br />
2.7 Bewoningsgeschiedenis<br />
Het plangebied ligt in het centrum van <strong>Lonneker</strong>, een dorp dat in historische bronnen vanaf de<br />
10 e eeuw voorkomt. De naam van het dorp is waarschijnlijk afgeleid van een hoogte die behoortde<br />
tot iemand die Lono heet. Tot 1934 was <strong>Lonneker</strong> eerst een eigen marke en later een<br />
eigen gemeente. Vanaf 1934 hoort <strong>Lonneker</strong> bij de gemeente Enschede. 6<br />
<strong>Lonneker</strong> is van oorsprong een zogenaamde essenzwermnederzetting. Het dorp had geen kern<br />
en lag in een van oorsprong middeleeuws ontginningslandschap. Behalve de essen waren er<br />
ook zogenaamde groenlandkampen, met hagen omgeven weidekampen in de heidevelden op<br />
de schrale zandgronden. Deze kampen zijn aangelegd bij gebrek aan beken, waarlangs wei- en<br />
hooilanden konden liggen.<br />
Na de opkomst van de textielnijverheid in de 19 e eeuw ontstond er een dorpskern in <strong>Lonneker</strong>,<br />
waar in 1820 de eerste kerk werd gebouwd. Ook liep er een spoorlijn door het dorp. 7<br />
2.8 Archeologie<br />
2.8.1 AMK<br />
De <strong>Archeologisch</strong>e Monumentenkaart (AMK) bevat een overzicht van belangrijke archeologische<br />
terreinen in Nederland. De terreinen zijn beoordeeld op verschillende criteria (kwaliteit,<br />
zeldzaamheid, representativiteit, ensemblewaarde en belevingswaarde). Op grond daarvan zijn<br />
de terreinen ingedeeld in categorieën met archeologische waarde, hoge archeologische waarde<br />
en zeer hoge archeologische waarde (o.a. de beschermde monumenten). De AMK is in samenwerking<br />
met de betreffende provincie en gemeentelijk archeologen ontwikkeld.<br />
In het plangebied en de directe omgeving van het plangebied zijn geen AMK-terreinen geregistreerd.<br />
2.8.2 Archis2<br />
In Archis2 van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) staan alle bekende archeologische<br />
waarnemingen geregistreerd. In het plangebied zijn geen waarnemingen geregistreerd. In<br />
de directe omgeving, binnen een straal van 500 m, zijn eveneens geen waarnemingen geregistreerd.<br />
6 www.lonneker.info<br />
7 Het Oversticht 1990. Gemeentebeschrijving Enschede. Monumenten Inventarisatie Plan. Via:<br />
www.kich.nl<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 8 van 12
Tabel 2.2 Overzicht van archeologische perioden 8<br />
Periode Tijd<br />
Laat-Paleolithicum (Oude Steentijd) tot 9.000 v.Chr.<br />
Mesolithicum (Midden Steentijd) 9.000 v.Chr. - 4.900 v.Chr.<br />
Neolithicum (Nieuwe Steentijd) 5.325 v.Chr. - 1.900 v.Chr.<br />
Bronstijd 1.900 v.Chr. - 800 v.Chr.<br />
IJzertijd 800 v.Chr. - 12 v.Chr.<br />
Romeinse Tijd 12 v.Chr. - 450 n.Chr.<br />
Vroege Middeleeuwen 450 - 1.050 n.Chr.<br />
Late Middeleeuwen 1.050 - 1.500 n.Chr.<br />
Nieuwe Tijd 1.500 - heden<br />
Bureau<strong>onderzoek</strong><br />
2.8.3 IKAW<br />
De IKAW geeft voor heel Nederland de trefkans aan op de aanwezigheid van archeologische<br />
resten. Die trefkans is aangegeven in vier categorieën: een hoge, middelhoge, lage en zeer lage<br />
trefkans. De kaart is voornamelijk gebaseerd op de bodemkaart. Het grootste deel van het<br />
plangebied is vanwege bebouwing niet gekarteerd door de IKAW. Het uiterste zuiden van het<br />
plangebied heeft volgens de IKAW een lage trefkans op het aantreffen van archeologische resten<br />
(zie Bijlage 2).<br />
2.8.4 <strong>Archeologisch</strong>e verwachtingskaart & beleidskaart gemeente Enschede<br />
Voor de gemeente Enschede bestaat een aparte archeologische verwachtingskaart (zie Bijlage<br />
3). 9 Op deze kaart worden naast een archeologische verwachting, ook de aanwezigheid van<br />
bekende bodemverstoringen, archeologische vindplaatsen en cultuurhistorische elementen<br />
weergegeven. Het plangebied heeft op deze kaart een hoge archeologische verwachting. Ook<br />
wordt aangegeven dat ten zuidwesten van het plangebied een hoeve ligt of heeft gelegen.<br />
Op de archeologische beleidskaart van de gemeente Enschede 10 wordt het plangebied weergegeven<br />
als <strong>onderzoek</strong>sgebied A. In gebieden die onder deze categorie vallen is archeologisch<br />
<strong>onderzoek</strong> noodzakelijk als het oppervlak van de verstoring groter is dan 250 m² en de diepte<br />
van de verstoring groter of gelijk is aan de gestelde norm.<br />
2.8.5 CHW<br />
In aanvulling op de landelijke verwachtingskaarten hebben veel provincies eigen verwachtingskaarten<br />
vervaardigd, waarin veel lokale gebiedskennis is opgenomen. Deze kaarten hebben<br />
over het algemeen een hoger detailniveau dan de landelijke kaarten. De Cultuurhistorische<br />
Waardenkaart van de provincie Overijssel geeft inzicht in de archeologische, historischstedenbouwkundige<br />
en de historisch-geografische waarden van de regio.<br />
De CHW geeft geen aanvullende informatie met betrekking tot cultuurhistorie en/of archeologie<br />
voor het plangebied.<br />
2.8.6 KICH<br />
Kennisinfrastructuur Cultuurhistorie heeft alle bekende archeologische en bouwkundige monumenten<br />
en historisch-geografische informatie samengebracht in een digitale kaart. Via deze<br />
8 Voor de dateringen is gebruik gemaakt van:<br />
Lanting, J.N. & J. van der Plicht, 1996. De C14-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie,<br />
I: Laat-Paleolithicum. In: Palaeohistoria 37/38 (1995-1996), pp. 71-125.<br />
Lanting, J.N. & J. van der Plicht, 2000. De C14-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie,<br />
II: Mesolithicum. In: Palaeohistoria 39/40 (1997-1998), pp. 99-164.<br />
Lanting, J.N. & J. van der Plicht, 2002. De C14-chronologie van de Nederlandse Pre- en Protohistorie,<br />
III: Neolithicum. In: Palaeohistoria 41/42 (1999-2000), pp. 99-164.<br />
9 BAAC, oktober 2005. Te raadplegen via:<br />
http://cms3.enschede.nl/loketten/lokettensubsectie/archeologische_verwachtingskaart.pdf<br />
10 Gemeente Enschede/Past2present archeologic 2007. Archeologiebeleid gemeente Ensche-<br />
de.<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 9 van 12
Bureau<strong>onderzoek</strong><br />
kaart zijn cultuurhistorische waarden eenvoudig per gebied te bekijken. Het raadplegen van<br />
KICH heeft voor het plangebied geen aanvullende informatie opgeleverd met betrekking tot archeologie.<br />
2.9 <strong>Archeologisch</strong>e verwachting<br />
Het plangebied ligt binnen de bebouwde kom van <strong>Lonneker</strong>. Mogelijk is de bodem verstoord<br />
met (sub)recente bewoningsresten, zoals oude funderingen. Waarschijnlijk heeft bewoning in<br />
het plangebied niet eerder dan in de 19 e eeuw plaatsgevonden.<br />
Voor de komst van de textielindustrie was <strong>Lonneker</strong> een essenzwermnederzetting. Het dorp<br />
bestond uit een aantal los verspreide boerderijen met elk een eigen es. Het plangebied ligt op<br />
de (voormalige) <strong>Lonneker</strong> Esch. Indien een intact esdek aanwezig is in het plangebied, kunnen<br />
hieronder archeologische resten bewaard zijn gebleven.<br />
Gezien de verwachte bodemkundige situatie en de ligging op de flanken van een stuwwal, is<br />
het plangebied vanaf de Steentijd een gunstige plaats voor bewoning. Er is echter geen bekende<br />
bewoning van voor de ontginningen in de 19 e eeuw. De archeologische verwachting voor de<br />
Steentijd tot en met de Vroege Middeleeuwen is hoog.<br />
Vanaf het eind van de Vroege middeleeuwen begon men met de plaggenbemesting, waardoor<br />
een esdek ontstond. Resten uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd zullen op het esdek<br />
moeten liggen, of vermengd zijn met de bouwvoor. De verwachting voor intacte archeologische<br />
(nederzettings)resten voor deze periodes is derhalve middelhoog.<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 10 van 12
3 Veld<strong>onderzoek</strong><br />
3.1 Werkwijze<br />
Het veldwerk voor het inventariserende veld<strong>onderzoek</strong> is verricht op 5 oktober 2009 door een<br />
KNA-archeoloog en een veldbodemkundig karteerder. Hierbij zijn 6 handmatige grondboringen<br />
verricht met behulp van een Edelmanboor met een diameter van 12 cm. De boringen zijn uitgevoerd<br />
tot 0,3 m in de C-horizont en tot een maximale diepte van 1,90 m beneden maaiveld.<br />
De opgeboorde grond is onderzocht op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals<br />
verbrand of bewerkt vuursteen, houtskool, verbrand bot, aardewerk. Verder is gekeken naar<br />
bodemverkleuringen die zouden kunnen wijzen op mogelijke vegetatie- en/of cultuurlagen. Relevante<br />
lagen zijn gezeefd op een 4 mm zeef. De boorprofielen zijn beschreven conform<br />
NEN5104 en de STIBOKA legenda. De boorpunten zijn ingemeten met behulp van DGPS.<br />
3.2 Resultaten veld<strong>onderzoek</strong><br />
De locaties van de boringen worden weergegeven in Bijlage 4. De boorprofielen zijn opgenomen<br />
in Bijlage 5.<br />
3.2.1 Bodemopbouw<br />
Het plangebied bestaat uit een parkeerplaats en een tuin. Vanwege de bestrating bestaat de<br />
eerste laag uit 0,10 tot 0,55 m cunetzand. Hieronder bevindt zich de oorspronkelijke bouwvoor.<br />
Deze laag is verstoord. De bodem bevat veel stenen en puin. Hieronder bevindt zich een tevens<br />
verstoorde, veelal licht uitgespoelde laag, die minder humeus is. Deze laag is bevat eveneens<br />
veel stenen. Dit betreft waarschijnlijk het restant van een esdek.<br />
Vervolgens komt er in boring 1, 2, 4 en 5 vrij grof zand voor, waarin in boring 2, 4 en 5 geen<br />
bodemvorming heeft plaatsgevonden. In boring 1 zijn in deze laag restanten van een B-horizont<br />
zichtbaar. Dit grove zand kan worden geïnterpreteerd als fluviatiel periglaciaal zand, dat door<br />
water is afgezet, bijvoorbeeld door sneeuwsmeltwater, in warmere periodes tijdens de ijstijden.<br />
In boring 6 is op een vergelijkbare diepte geel dekzand waargenomen. In boring 1, 4 en 5 is<br />
onder deze laag tertiaire klei aangeboord.<br />
In boring 5 begint bovenstaand profiel pas op 1,45 m. Daarboven bevinden zich twee verstoorde<br />
lagen, die waarschijnlijk zijn opgebracht.<br />
Boring 3 was geheel verstoord en bevatte vervuiling, waardoor de boring niet dieper kon worden<br />
doorgezet.<br />
De bodem is verstoord tot in de natuurlijke ondergrond. De lagen waarbinnen archeologische<br />
resten zouden kunnen worden aangetroffen zijn niet waargenomen.<br />
3.2.2 Archeologie<br />
Er zijn tijdens het boor<strong>onderzoek</strong> geen archeologische indicatoren waargenomen.<br />
3.3 Conclusies veld<strong>onderzoek</strong><br />
Uit het veld<strong>onderzoek</strong> is gebleken dat onder de bestrating nog restanten van een enkeerdlaag<br />
aanwezig zijn. Dit esdek is geheel verstoord. Onder de esgronden zijn geen intacte lagen met<br />
bodemvorming aangetroffen, waardoor de kans op het aantreffen van bewoningsresten zeer<br />
klein is.<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 11 van 12
4 Evaluatie<br />
4.1 Conclusies<br />
In opdracht van de gemeente Enschede heeft Grontmij een archeologisch <strong>onderzoek</strong> uitgevoerd<br />
voor de locatie aan de <strong>Voortsweg</strong> 575 en 577 te <strong>Lonneker</strong>. Het <strong>onderzoek</strong> heeft bestaan<br />
uit een bureau<strong>onderzoek</strong> en een inventariserend veld<strong>onderzoek</strong>.<br />
Uit het bureau<strong>onderzoek</strong> is gebleken dat er een hoge archeologische verwachting bestaat voor<br />
bewoningsresten tot en met de vroege Middeleeuwen, indien een intact esdek wordt aangetroffen.<br />
Uit het veld<strong>onderzoek</strong> is gebleken dat de bodem in het plangebied bestaat uit een verstoord<br />
esdek op veelal fluvio-periclaciaal zand op keileem. Er zijn tijdens het veld <strong>onderzoek</strong> geen archeologische<br />
indicatoren waargenomen.<br />
4.2 Advies<br />
Op basis van de resultaten van het inventariserend veld<strong>onderzoek</strong> wordt voor het plangebied<br />
geen vervolg<strong>onderzoek</strong> aanbevolen. De voorgenomen bodemingrepen kunnen zonder archeologisch<br />
voorbehoud worden uitgevoerd.<br />
Het <strong>onderzoek</strong> is gebaseerd op een steekproef. Wanneer bij de uitvoering onverhoopt grondsporen<br />
en/of vondsten worden aangetroffen, dient hiervan direct melding gemaakt te worden bij<br />
de provinciaal archeoloog van de provincie Overijssel.<br />
Er wordt geadviseerd met betrekking tot de resultaten van het <strong>onderzoek</strong> en deze aanbeveling<br />
contact op te nemen met het bevoegd gezag.<br />
DR 280085, revisie 0<br />
Pagina 12 van 12
Bijlage 1<br />
Locatie plangebied<br />
DR 280085, revisie 0
Projectnummer Datum Bijlage Formaat GAR-nummer CIS-code Getekend Controle Akkoord Schaal<br />
DR 280085 10-09-09 1 A4 845 36990 HB YB JJH 1:12.500<br />
Project<br />
<strong>Archeologisch</strong> <strong>onderzoek</strong> <strong>Voortsweg</strong> <strong>Lonneker</strong><br />
Opdrachtgever<br />
Gemeente Enschede<br />
Onderdeel<br />
Locatie plangebied<br />
Noord Postbus 29, 9400 AA Assen, T +31 592 33 88 99, F +31 592 33 06 67<br />
bron: Topografische Dienst Kadaster & ANWB 2004. Topografische Atlas Overijssel. 1:25 000. Den Haag. Blad 98.
Bijlage 2<br />
<strong>Archeologisch</strong>e basiskaart<br />
DR 280085, revisie 0
<strong>Archeologisch</strong> <strong>onderzoek</strong> <strong>Voortsweg</strong> <strong>Lonneker</strong><br />
archeologische basiskaart<br />
258699 / 474092<br />
36990<br />
33109<br />
31494<br />
259764 / 474962<br />
Grontmij<br />
Legenda<br />
10-09-2009<br />
ONDERZOEKSMELDINGEN<br />
VONDSTMELDINGEN<br />
WAARNEMINGEN<br />
HUIZEN<br />
TOP10 ((c)TDN)<br />
MONUMENTEN<br />
IKAW<br />
archeologische waarde<br />
hoge archeologische waarde<br />
zeer hoge archeologische waarde<br />
zeer hoge arch waarde, beschermd<br />
zeer lage trefkans<br />
lage trefkans<br />
middelhoge trefkans<br />
hoge trefkans<br />
lage trefkans (water)<br />
middelhoge trefkans (water)<br />
hoge trefkans (water)<br />
water<br />
niet gekarteerd<br />
Schaal 1:5000<br />
0 100 m<br />
N Archis2
Bijlage 3<br />
<strong>Archeologisch</strong>e verwachtingskaart gemeente Enschede<br />
DR 280085, revisie 0
Projectnummer Datum Bijlage Formaat GAR-nummer CIS-code Getekend Controle Akkoord Schaal<br />
DR 280085 10-09-09 3 A4 845 36990 HB YB JJH<br />
Project<br />
<strong>Archeologisch</strong> <strong>onderzoek</strong> <strong>Voortsweg</strong> <strong>Lonneker</strong><br />
Opdrachtgever<br />
Gemeente Enschede<br />
Onderdeel<br />
<strong>Archeologisch</strong>e verwachtingskaart Gemeente Enschede<br />
Noord Postbus 29, 9400 AA Assen, T +31 592 33 88 99, F +31 592 33 06 67<br />
bron: BAAC, oktober 2005. Te raadplegen via: http://cms3.enschede.nl/loketten/lokettensubsectie/archeologische_verwachtingskaart.pdf
Bijlage 4<br />
Locatie boringen<br />
DR 280085, revisie 0
474500 474550 474600<br />
559<br />
259000 259050<br />
0 2,5 5 10 15 20<br />
1<br />
4<br />
5<br />
6<br />
2<br />
577<br />
3<br />
575<br />
51B<br />
<strong>Voortsweg</strong><br />
580<br />
137<br />
580A<br />
582<br />
584<br />
586<br />
52<br />
Legenda<br />
Projectnummer Datum Bijlage Formaat GAR-nummer CIS-code Getekend Controle Akkoord Schaal<br />
DR 280085 26-10-09 A4 845 36990 MO HB JJH<br />
Project<br />
<strong>Archeologisch</strong> <strong>onderzoek</strong> <strong>Voortsweg</strong> <strong>Lonneker</strong><br />
Opdrachtgever<br />
Gemeente Enschede<br />
Onderdeel<br />
Locatie boringen<br />
Meter<br />
Noord Postbus 29, 9400 AA Assen, T +31 592 33 88 99, F +31 592 33 06 67<br />
1:500<br />
135A<br />
begrenzing plangebied<br />
boring met nummer<br />
135<br />
50
Bijlage 5<br />
Boorprofielen<br />
DR 280085, revisie 0
@ Grontmij<br />
Project: <strong>Lonneker</strong><br />
Projectnummer: 280085<br />
0<br />
50<br />
100<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
Boring 1<br />
0<br />
10<br />
60<br />
75<br />
90<br />
110<br />
120<br />
130<br />
Boring 3<br />
0<br />
65<br />
100<br />
160<br />
Boring 5<br />
0<br />
40<br />
90<br />
145<br />
185<br />
195<br />
MF,, straatzand<br />
MG,H2, matig steenhoudend, zwak<br />
puinhoudend, sporen roest, bruinzwart<br />
MG,H1, zwak steenhoudend, sporen puin,<br />
lichte uitspoeling<br />
MG,H1, lichte uitspoeling<br />
MG,, resten puin, laagjes leem, bruingeel,<br />
rest B-horizont, verstoord<br />
MG,, sporen stenen, grijswit, waterstagnatie<br />
UF,, laagjes roest, resten kalk, sporen hout,<br />
blauwgrijs, zeer sterke leemlaag<br />
MF,, sporen roest, straatzand<br />
MG,H2, sterk steenhoudend, zwak<br />
puinhoudend, donkerbruin, oude<br />
grindverharding<br />
MG,H1, sterk steenhoudend, zwak<br />
puinhoudend, zwak houthoudend,<br />
donkerbruin, olie, mogelijk oude tankput<br />
dichtgegooid<br />
MF,, laagjes roest, geel, straatzand<br />
MF,H2, zwak steenhoudend, bruinzwart,<br />
verstoord<br />
MF,H2, matig steenhoudend, verstoord,<br />
bouwvoor, rest esdek<br />
MG,, sporen stenen, grijswit<br />
sterk roesthoudend, oer, donkergrijs,<br />
bovenlaag zeer veel roest<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
0<br />
50<br />
100<br />
150<br />
Boring 2<br />
0<br />
10<br />
55<br />
80<br />
150<br />
160<br />
Boring 4<br />
0<br />
40<br />
80<br />
95<br />
145<br />
150<br />
Boring 6<br />
0<br />
45<br />
90<br />
120<br />
150<br />
laagjes roest, straatzand<br />
MF,H3, zwak puinhoudend, resten stenen,<br />
bruinzwart, bouwvoor, restant esdek, verstoord<br />
MF,H2, zwak puinhoudend, donkerbruin,<br />
bouwvoor, verstoord<br />
MF,, grijswit, C-horizont geen roest<br />
MF,, grijswit, (schijn)grondwaterspiegel op 145<br />
MF,, laagjes roest, resten stenen, geel,<br />
straatzand<br />
MF,H3, zwak wortelhoudend, zwak<br />
steenhoudend, zwart, plasticresten,<br />
bouwvoor, rest esdek<br />
MG,, zwak steenhoudend, grijsbruin, verstoord<br />
MG,, bruingrijs<br />
MG,, zwak roesthoudend, groengrijs, leemlaag<br />
MF,, geel, straatzand<br />
MF,H2, matig steenhoudend, bruin, verstoord<br />
MG,H2, zwak roesthoudend, bruinzwart,<br />
verstoord, brokjes BC<br />
MF,, lichtbruin, C-horizont