WARMTENETWERK MAGAZINE

More documents

Recommendations

Info

Aanbesteden van warmte- en koudenetten Ing. L.F.J.M. Kleinegris en Mr. J.M. van den Berg, in opdracht van AgentschapNL Introductie Gemeenten die aan de slag willen met een collectieve energievoorziening voor warmte of koude vragen zich vaak af door welke partij deze netten aangelegd en geëxploiteerd mogen worden. Huiverig voor lange procedures als gevolg van het Europees aanbestedingsplichtige karakter neigen zij er naar te kiezen voor de gemakkelijke weg om ‘gewoon’ over te gaan tot een conventioneel gasnet. Jammer; een gemiste kans voor verduurzaming van de energievoorziening. De regels rond aanbesteding van warmtenetten zijn allerminst duidelijk, daarom hier een visie voor ieder die met de aanbesteding van warmtenetten van doen heeft. Aanbestedingsregels Omdat de Elektriciteits- en Gaswet handelen over elektriciteits- en gasnetten, maar niet over warmtenetten, zal voor de aanbestedingsregels expliciet naar de Europese wetgeving gekeken moeten worden. De EU formuleerde in het kader van de interne markt enkele relevante richtlijnen die door de Nederlandse wetgever zijn omgezet in Nederlandse wetgeving: het BAO, het BASS en de Dienstenrichtlijn. Het BAO geldt voor ‘aanbestedende diensten’, denk aan gemeentes, provincies, publiekrechtelijke instellingen ed. Bij het BASS vallen, naast de opdrachtgevers die volgens het BAO een aanbestedende dienst zijn, ook opdrachtgevers die bijzondere of uitsluitende marktrechten hebben of die in een bepaald geografisch gebied de enige (uitsluitende) of een van de weinig toegestane (bijzondere) aanbieders zijn. Denk aan energiebedrijven die een taak als netwerkbeheerder is toegewezen in het kader van de elektriciteit- of gaslevering. Aanbestedingsplichtige opdracht Er is sprake van een Europees aanbestedingsplichtige opdracht als er een ‘schriftelijke overeenkomst is, onder bezwarende titel, voor ontwerp en uitvoering van werken, levering van producten of verlening van diensten, dan wel het laten uitvoeren, met welke middelen dan ook, van een werk dat voldoet aan de eisen van de aanbestedende dienst’. Bij de bezwarende titel gaat het erom dat er sprake is van tegenprestaties over en weer: Bijvoorbeeld: de opdrachtnemer voert werken uit waarover de aanbestedende dienst gaat beschikken, de tegenprestatie van de gemeente is bijvoorbeeld een beloning (aanneemsom) voor het werk of het recht het werk te exploiteren. Als vuistregel kan er van worden uit gegaan dat als het financiële risico voor (de aanleg van) het werk meer bij de aanbestedende dienst ligt dan bij de opdrachtnemer, er sprake is van een opdracht en Europese aanbestedingsplicht dus voor de hand ligt. Bij warmtelevering echter is vaker sprake van een concessie: het financiële risico ligt dan bij de warmteleverancier. Het verschil tussen concessie en opdracht is van belang omdat het BAO niet van toepassing is op concessies voor diensten; het BASS is niet van toepassing op concessies voor werken en diensten. De praktijk Om te bepalen hoe er met de aanbestedingssituatie moet worden omgegaan dienen partijen zich een aantal vragen te stellen: 1. Is de opdrachtgever een aanbestedende dienst? 2. Wat is de aard van de opdracht? 3. Wat is de waarde van de opdracht? Private marktpartijen hebben geen aanbestedingsplicht. Dus als er geen aanbestedende dienst, denk aan een gemeente, provincie of publiek-private constructies (PPS), betrokken is, dan zijn de BAO en BASS niet van toepassing. Zijn deze er wel bij betrokken, dan wordt gekeken naar de aard van de opdracht. Gaat het alleen om de aanleg van het warmtenet tegen een afgesproken vergoeding, dan is de waarde van de opdracht van belang. Is deze groter dan de Europese drempel dan is het BAO geldig, en moet er dus Europees worden aanbesteed. Vaak gaat het echter (ook) om de instandhouding en beheer van dat warmtenet en de warmtelevering via dat net. Als voor dit beheer een vast vergoeding wordt gegeven is het een opdracht voor diensten, maar als onder opgedragen beheer van het net ook uitbreiding valt, lijkt dat weer meer op het aanleggen en dus op een opgedragen werk. De levering van de warmte an sich kan beschouwd worden als de levering van diensten. In de praktijk van warmte- (en koude)levering gaat het nagenoeg altijd om een opdracht tot aanleg en beheer van een warmtenet en levering van warmte via dat net 10 <strong>WARMTENETWERK</strong> <strong>MAGAZINE</strong>
gedurende een bepaalde periode voor eigen rekening en risico. Het betreft dan dus een door de opdrachtgever verleende concessie. De opdrachtnemer wordt niet beloond met een vaste afgesproken vergoeding maar moet zijn beloning zelf zien te halen uit de verkoop en levering van warmte (via het door hem aangelegde netwerk) aan afnemers. Het financiële risico ligt bij de marktpartij. Maar is het nu een concessie voor werken, of voor diensten? Bij deze praktijk achten wij het verdedigbaar te stellen dat de aanleg en instandhouding van het warmtenet gezien kan worden als activiteiten die ondergeschikt zijn aan het hoofddoel: nl de levering van warmte. Die warmtelevering is de centrale prestatie. Dat is ook financieel duidelijk te maken omdat de waarde van de totale warmtelevering in de concessieperiode naar verwachting ook veel hoger is dan de waarde van de aanleg en het beheer van het warmtenet. Daarom zijn wij van mening dat in dit voorbeeld gesproken kan worden van een concessie voor het verlenen van een dienst. En die is als zodanig niet Europees aanbestedingsplichtig, zoals het BAO aangeeft. Omstreden Omdat er nog geen rechtspraak is geweest over een dergelijke situatie, is het nog onduidelijk hoe de rechter zal oordelen als het tot een zaak komt. De hier weergegeven opinie wil echter een richtsnoer zijn voor de praktijk en daarmee met argumenten onderbouwd aangeven hoe een gemeente met dit type aanbesteding om zou kunnen gaan zolang er nog geen nadere duidelijkheid is. NB Vanzelfsprekend moet een aanbestedende dienst zich in alle gevallen wel houden aan de algemene aanbestedingsbeginselen van transparantie, openbaarheid en non-discriminatie. Voor meer informatie: Deskstudie en Handreiking ‘Aanbesteden collectieve warmte- en koudenetten’, AgentschapNL www.agentschapnl.nl/programmas http://www.agentschapnl.nl/content/aanbestedingcollectieve-energievoorziening-handreiking-en-deskstudie Richtlijn 2004/18/EG gaat over procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten. Deze richtlijn is in Nederland omgezet in het Besluit Aanbestedingsregels voor Overheidsopdrachten (BAO: Staatsblad 2005) en vormt het ‘algemene’ wettelijk aanbestedingskader. Richtlijn 2004/17/EG gaat over procedures voor het plaatsen van opdrachten in de ‘speciale’ sectoren water en energievoorziening, vervoer en postdiensten. Deze richtlijn is in Nederland omgezet in het Besluit Aanbestedingen Speciale Sectoren (BASS: Staatsblad 2005). Het BASS is van toepassing als volgens het BAO sprake is van een aanbestedingsplichtige opdracht en het onderwerp van de opdracht binnen het speciale toepassingsgebied van het BASS valt. Het BASS kent een ‘lichter’ aanbestedingsregime dan het BAO. Richtlijn 2006/123/EG (‘Dienstenrichtlijn 2006’) heeft betrekking op het afsluiten van een overeenkomst voor het verstrekken van subsidie, het verlenen van een vergunning en het verstrekken van een Dienst van Economisch Belang. Deze Richtlijn is omgezet in de Dienstenwet. Het BAO en het BASS verhouden zich tot elkaar zoals de algemene regel zich verhoudt tot de bijzondere regel. In beginsel geldt het BAO, tenzij het gaat om een specifiek soort opdracht van het type dat geregeld wordt in het BASS, de zogeheten speciale sectoren (kortweg; nutssectoren); dan geldt het BASS. Het BASS geldt dus maar voor een beperkt soort opdrachten. NR 12. WINTER 2012 11
Page 1 and 2: WARMTENETWERK MAGAZINE NR 12. WINTE
Page 3 and 4: Introductie Het doel van de in 2008
Page 5 and 6: Nog meer nieuwe deelnemers Attero M
Page 7 and 8: Leiding tussen Denemarken en Zweden
Page 9: uiken veel meer brandstoffen voor v
Page 13 and 14: Klaas de Jong Warmte in de nederlan
Page 15 and 16: Grote belangstelling voor Warmtenet
Page 17 and 18: Programma Maandag 16.50 vertrek van
Page 19 and 20: Warmteleiding naar het hart van Mil
Page 21 and 22: Agenda 2012 26 januari Fernwärme-F
Page 23 and 24: Kroonprins opent project Waterschoo

WARMTENETWERK MAGAZINE

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?