CDJA Interruptie 2 2018

LEDENBLAD
VAN HET CDJA
30 jaar
Interruptie
WWW.CDJA.NL / JRG. 30 NR. 2 - 2018

Inhoud
4 30 jaar Interruptie
Redacteurs door de jaren heen
7 Ingezonden brieven
8 Essay
Het verschil met anderen
Nieuw privacystatement en
lidmaatschapsvoorwaarden
Sinds 25 mei j.l. is de Algemene Verordening
Gegevensbescherming (AVG) gaan gelden in
de hele EU. De AVG regelt alles rondom privacy
voor alle burgers van de Europese Unie. Ook wij
gebruiken jouw gegevens (anders had je deze
interruptie nu niet in je handen). Om er zeker
van te zijn dat jouw gegevens veilig zijn bij het
CDJA is het dagelijks bestuur de afgelopen
maanden achter de schermen druk bezig geweest
met helemaal AVG-proof worden. Graag
willen we je daarom informeren over ons nieuwe
privacystatement en onze nieuwe lidmaatschapsvoorwaarden.
Er is niet veel veranderd
ten opzichte van ons oude privacystatement,
maar we raden je toch aan het door te nemen.
Het privacystatement is in te zijn via jouw
MijnCDJA-account op www.cdja.nl/MijnCDJA
Door gebruik te blijven maken van de dienstverlening
van het CDJA en lid te blijven word je
geacht te hebben ingestemd met ons privacy
beleid en lidmaatschapsvoorwaarden. Heb je
hier nog vragen over, stel ze gerust aan onze
secretaris, Monica Breur, via secretaris@cdja.nl
10 CDA gedachtegoed
Orbáns illiberale democratie
13 CDJA Inside
Nieuwe DB’ers
14 Recensies
CDJA’s culturele ontdekkingen
16 Fotopagina
Voorjaarscongres
18 Luis in de Pels
We worden toch allemaal blij
van meer invloed?
19 Infographic
CDJA cijfers sinds het VJC+
voorzittersverkiezing
20 30 jaar Interruptie
Prachtig ‘88
22 Opinie
Prestatiedruk
26 CDJA Inside
Politieke terugblik
28 Opinie
Brede volkspartij of confessionele
getuigenispartij?
INHOUD
—
2
30 Voorzitterscolumn
Schipper steekt van wal
31 Colofon

Redactioneel
4
> 30 jaar
Interruptie
20
Hoera! Interruptie bestaat 30 jaar. Het is een eer
om voor deze jubileumuitgave de redactionele
bijdrage te mogen schrijven. Hoewel het CDJA al
een paar jaar ouder is, bestaat Interruptie zoals
wij hem kennen pas sinds 1988. Op pagina 4 en
verder vertellen enkele oud-redacteuren over de
dingen die zij hebben bijgedragen aan dit blad
na de oprichting in dat voor Nederland magische
voetbaljaar. Op pagina 20 en 21 blikken we terug
op de politieke situatie van 1988, middenin de
premiersjaren van wijlen Ruud Lubbers.
Uiteraard kijken wij als CDJA ook naar de actualiteit.
Zo staan we onder meer stil bij de ontwikkelingen
rondom de Hongaarse Fidesz-partij
en de C in het CD(J)A. Ook hield het CDJA afgelopen
mei weer een prachtig congres. De aldaar
verkozen DB’ers stellen zich in deze Interruptie
voor en natuurlijk geven we op de fotopagina’s
een impressie van dit succesvolle congres.
Op pagina 22 tot 25 is verontrustender nieuws
te lezen. Uit recente onderzoeken blijkt namelijk
dat veel studenten kampen met stress en suïcidale
gedachten, vaak als gevolg van een te
hoge prestatiedruk en sociale verwachtingen.
Laten wij, als voorvechter van de nieuwe generatie,
ons bezighouden met deze problematiek.
Want eenieder heeft het recht onbezorgd
30 jaar te worden.
Abel van de Sluis
hoofdredacteur@cdja.nl
16
REDACTIONEEL
—
3

Ruth Peetoom
Marjolijn van der Stel
Wilfred Scholten
30 JAAR INTERRUPTIE
—
4
Hillie van de Streek
Gerard Adelaar

30 jaar Interruptie
Redacteurs door
de jaren heen
Tekst Abel van de Sluis & Simon Remijn Beeld Dirk Hol
In 1988 werd Interruptie zoals wij het nu kennen
officieel opgericht en in februari 1989 kwam
de eerste editie nieuwe stijl uit. Enkele oudredacteuren
van de afgelopen 30 jaar vertellen
over hun ervaringen.
Hillie van de Streek
‘Dát we een nieuw blad wilden maken en wat
het format ervan zou zijn was wel duidelijk.
Maar een passende naam bedenken? Daarvoor
moesten we een inspiratie-avond beleggen.
Die vond plaats op mijn studentenoptrekje in
de nieuwbouw van Utrecht-Zuid. Met JW Sap,
Wilfred, Theo, misschien ook nog Marie-José,
en ook Paul denk ik. Woordenboek, bier, borrelnootjes
en andere inspirerende middelen bij de
hand. De politieke brainstorm kon beginnen!
Op enig moment dook daaruit ‘Interruptie’ op,
als een onontkoombaar politiek fenomeen
waarvoor geen minister of Kamerlid weg kan
duiken. En we bedachten catchy rubrieken
met ‘inter’, als interview, interlokaal, interdepartementaal....
Mooi om te zien dat Interruptie
uiteindelijk ook ‘internet’ ontdekt heeft!
Het CDJA heeft een blad om trots op te zijn.’
Wilfred Scholten
‘Het is vergeeld, maar wat wil je van krantenpapier
dat al zo oud is. De naam staat er vol
trots: Interruptie, ledenblad van het Christen
Democratisch Jongeren Appel. In een zwart
balkje: Jaargang nummer 1/nr 1/ februari 1989.
Natuurlijk bewaar je het allereerste nummer
van een nieuw blad waar je zelf tot in je diepste
vezels bij betrokken bent. Ik was toen 25 jaar en
voorzitter van de redactiecommissie. Van die
hele avond brainstormen over de naam van
het nieuwe blad herinner ik me weinig meer.
Wel dat het een goede naam was voor onze
rebellenclub: we wilden grote broer CDA waar
het maar mogelijk was interrumperen met
onze mening. Want die was de juiste, dachten
we toen en zal dat nu bij onze opvolgers niet
anders zijn, toch?
In het redactioneel (met een ‘k’ maar dat pikt
de spellingscontrole niet meer) schrijf ik zelf –
lees ik nu in mijn vergeelde exemplaar – dat het
blad een echte interruptie wil zijn: ‘onverwacht,
recht op het doel af en to the point’. In het eerste
nummer een vervolg op de discussie die ik
zelf in mijn jeugdige overmoed gestart ben: is
het CDA op weg naar een christen-technocratie?
Het was de tijd dat CDA-voorzitter Wim van
Velzen (wie kent hem nog?) met managerstaal,
een puur zakelijke benadering van politiek
(waarbij ideologische motivatie minder belangrijk
werd) en de verkoop van het Kuyperhuis van
het CDA een yuppie-partij wilde maken. Als
CDJA zwengelden wij die discussie aan, die door
de landelijke pers dankbaar werd overgenomen.
Wat het blad met mij heeft gedaan? Ik wilde
toen journalist worden en dat is gelukt. Na mijn
dienstplicht (ja, jongens en meisjes, de echte,
niet de sociale) kwam ik op het Binnenhof te
werken voor diverse media. Daarnaast schreef
ik “Mooie Barend, biografie van oud-premier
Barend Biesheuvel” (ARP, later opgegaan in het
CDA), waarop ik promoveerde. Dus de grote
liefde voor de politiek en de journalistiek heb
ik altijd kunnen combineren en dat begon dus
allemaal met dat kleine blad van krantenpapier,
dat tegenwoordig meer op een glossy lijkt.
Het was voor mij achteraf slechts een interruptie
in mijn leven, maar het gaat gelukkig door
met nieuwe generaties. En dat is mooi. Want
een kritische en soms brutale benadering
van de politiek moet doorgezet worden,
daar wordt het CDA alleen maar beter van.
Gefeliciteerd met bijna 30 jaar Interruptie!’
“In een zwart
balkje: Jaargang
nummer 1/nr 1/
februari 1989”
30 JAAR INTERRUPTIE
—
5

30 JAAR INTERRUPTIE
—
6
Ruth Peetoom
‘De redactie van de Interruptie hoort absoluut
bij de allerleukste klussen die ik ooit gedaan
heb. Een blad bedenken waarin spannende
politiek, wereldveranderende analyses en human
interest voor politieke junkies samenkwamen,
het kritisch volgen van ontwikkelingen binnen
en ver buiten het CDJA, het ouderwetse
ambacht van redigeren, schrappen en koppen
maken, spraakmakende interviews met de politieke
en maatschappelijke top van Nederland
– we deden het allemaal. En dat samen met een
clubje hemelbestormers, waarvan sommigen
voor mij in de nevelen van de tijd zijn verdwenen
en anderen mijn beste vrienden zijn.
Het was begin jaren negentig. Fractieleider Elco
Brinkman interviewen (en daarna ruziemaken
met zijn voorlichter Frits Wester over de quotes,
gelukkig hadden we de tapes nog), naar bisschop
Ernst die ons in wijsheid leerde over het
onderscheid tussen preekstoel en biechtstoel.
In een gesprek met Hans van Mierlo tekenden
zich de contouren van Paars af; wij namen het
nog niet al te ernstig. Sommigen van ons werden
journalist (en goeie ook), anderen, waaronder
ik, kozen voor de politiek. Interruptie was voor
mij geen tijdelijke onderbreking van het leven.
Ik heb er het handwerk geleerd en netwerk
opgedaan. En van sommige stukjes denk ik,
als ik ze terugzie, niet verkeerd. Of, op zijn
Gronings, kon minder.’
Marjolijn van der Stel
‘Zo’n vijftien jaar geleden was ik twee keer kort
interim-hoofdredacteur van Interruptie. In die
tijd namen wij onszelf als twintigers erg serieus
en ontstonden er ‘twee kampen’ in het CDJA.
De redactie steunde kamp X, het AB kamp B.
En zo kwam het dat ik nooit hoofdredacteur
van Interruptie werd. Inmiddels nemen ik en
mijn CDJA-generatiegenoten onszelf een stuk
minder serieus (en dat is maar goed ook).
Ik kijk met veel plezier terug op die tijd én heb
er een aantal vrienden voor het leven gemaakt.’
Gerard Adelaar
‘Gevraagd naar mijn tijd bij Interruptie denk
ik al snel aan het derde nummer van 2010, die
een neptoespraak bevatte van Balkenende,
gehouden voor een aantal CDJA’ers. Mijn eerste
redactioneel, van een jaar eerder, had gebrand
van vurige ambitie: Interruptie moest onze
moederpartij ‘verhinderen in het pluche in
slaap te soezen’. ‘Dat is beter dan als de uitslag
van de volgende verkiezingen de partij moet
wakkerschudden!’ Desondanks waren de verkiezingen
van 2010 dramatisch uitgepakt. In de
neptoespraak reflecteerde Balkenende hierop.
De voormalige premier pleitte ervoor elkaar
de waarheid te zeggen ‘zonder dat dit afbreuk
doet aan onze partijpolitieke carrière’. CDApolitici
liepen als blinde olifanten door de ivoren
toren van Den Haag, zo vervolgde hij. ‘Dat reken
ik mezelf aan. Maar jullie ook. Ik heb zin om
jullie in elkaar te slaan!’ Opschudding veroorzaakte
een vermist-advertentie elders in het
blad, waarin stond dat de vermiste – het CDA –
al jarenlang onduidelijk was over de koers, ‘op
zichzelf gericht’ en gewend ‘kleurloze vermommingen’
aan te nemen. Ik kijk met groot plezier
terug op de tijd waarin Interruptie dat was voor
het redactieteam: een speeltuin waarin we door
de grenzen af te tasten een bijdrage wilden
leveren aan serieuze vraagstukken en aan
onze mooie partij.’
“Interruptie moest
onze moederpartij
‘verhinderen in
het pluche in
slaap te soezen’.”

Ingezonden brieven
Reisverslag Brussel
Tekst Peter Buiting (adjunct internationaal secretaris)
Onze Unie verenigt alle Europeanen op één
manier: we zijn het allemaal op onze eigen
manier met haar oneens. Niet voor niets zegt
Commissaris Oettinger dat hij zich “kiplekker”
voelt zolang iedereen het precíes even oneens
is met zijn voorgesteld budget: dan zit hij mooi
in het midden. Wennen is het wel. Het Nederlandse
staatssysteem, dat spreekwoordelijke
‘Huis van Thorbecke’, staat in een diverse wijk,
die bovendien verschrikkelijk ingewikkeld
georganiseerd is. Dat systeem wilden we beter
snappen, en daarom zijn we vanuit het Internationaal
Secretariaat op 4 en 5 mei naar
Brussel gegaan.
De Nederlandse regering heeft voor de Europese
Unie, zoals voor de VN en de vredesinstellingen
in Genève, een Permanente Vertegenwoordiging.
Onze regering zit vrijwel overal aan tafel en
houdt de lijntjes kort met alle instituties waarin
ze niet zelf aan tafel zit. Kees Cath is zo’n lijntjeshouder,
in zijn geval tussen de Nederlandse
regering en het Europees Parlement. In een
levendige sessie kregen wij een paar vragen
terug: waar kunnen we elkaar helpen, waar
praten we langs elkaar heen, en hoe brengen
we onze eigen ideeën nog beter voor
het voetlicht?
Onze tweede stop was bij het Europees Parlement.
Jeroen Naus is voor de CDA-Europarlementariërs
en de hele EVP-fractie medewerker
op het gebied van Migratie en Asiel. De lidstaten
hebben hierop veel eigen ruimte, maar de EU
kan toch overspannen asielsystemen ondersteunen.
Hoe versnellen we procedures, zodat
vluchtelingen en ontvangstlanden duidelijkheid
krijgen en iedere vraag om hulp recht wordt
gedaan? Hoe delen we data, om misbruik
te herkennen en ons vertrouwen in de open
binnengrenzen te bewaren? Ondanks de
lange dag en lange reis hielden de negen
deelnemers hun kop er goed bij.
Bij de Congreskolom herdachten
we de doden.
Na een voortzetting van de avond rond Flagey
en een ferme nachtelijke mars terug naar het
hotel, stonden we de volgende ochtend opvallend
fris bij Justus Lipsius. Recht tegenover het
Schumangebouw, de zetel van de Europese
Commissie, vergaderen ministers en regeringshoofden
van de 28 lidstaten met hoge regelmaat.
De twee raden hier, namelijk de Europese Raad
voor Rutte en collega’s en de Raad van Ministers
op alle ministeriële niveaus, stellen vaak
vertrouwelijkheid boven transparantie, helaas
niet altijd terecht. Onze regeringen zijn toch
medeverantwoordelijk voor de meerderheid
van besluiten, om daarna voor de camera te
klagen dat iets ‘moet van Brussel’. Hoe spreiden
wij als Christendemocraten deze verantwoordelijkheid
goed?
Na een bezoek aan het beste “frietkot”
van Brussel was het Europese Parlement zelf
aan de beurt. Enerzijds is een direct verkozen
parlementariër voor de Unie een groot goed.
Tegelijkertijd blijft de balans met onze direct
verkozen Tweede Kamer thuis net zo goed
een uitdaging als een kans om beter samen
te werken.
Antwoorden op al deze uitdagingen zijn nooit
definitief, en we nodigen je graag uit om volgende
keren mee te praten in Werkgroep Europa
of met ons als Internationaal Secretariaat.
Houd de kalender in de gaten voor Straatsburg,
waar ons Europees Parlement tegen wil en
dank vergadert. Het Europastudietraject dit
najaar, met minstens vier sessies van Eindhoven
tot Zwolle tot Rotterdam, komt ook dichter naar
jou toe. De Unie en de christendemocratie
kijken uit naar je inbreng.
Wil jij reageren op een stuk in deze Interruptie
of wil je je mening kwijt over een ander onderwerp?
Schrijf het op in ± 150 woorden en stuur
het vóór 1 september naar redactie@cdja.nl
CDA INGEZONDEN GEDACHTEGOED BRIEF
—
7

Essay
Het verschil met anderen
Tekst Roeland Spruyt
ESSAY
—
8
‘De dingen bestaan door hun verschil
met andere dingen, zodat ook mensen,
in het geestelijke en het stoffelijke, slechts
bestaan door hun verschil met anderen’,
aldus Carry van Bruggen in haar Prometheus.
Volgens Van Bruggen bestaat de
mens, als individu, en de gemeenschap
door het verschil met het ‘andere’.
Wellicht is dat identiteit: dat wat ons
fundamenteel onderscheidt van de ander.
De vraag naar identiteit houdt de gemoederen
inmiddels al vele jaren bezig. De ‘normale
Nederlander’, Pim Fortuyn, het migratiedebacle
van Paul Scheffer, Geert Wilders, DENK en
de identiteitspolitiek; het is slechts een diep
verlangen dat de mens tot mens maakt. De
vraag naar identiteit trok mij toen ik inmiddels
een jaar geleden een essay voor het Europa
Instituut van de Universiteit van Leiden moest
schrijven over de Europese cultuur met betrekking
tot de Turkse cultuur. Eén vraag was
daarbij essentieel: ‘wat is Europa?’
Als wij het over Europa hebben kunnen wij dit
op twee manieren benaderen. We benaderen
Europa ofwel als geografisch geheel, of we
benaderen Europa als een concept van ideeën,
geschiedenis en cultuur. Interessant is daarbij
te melden dat Herodotus schrijft over een
volks stam die van Griekenland naar de westkust
van Turkije verhuisde en daarmee hun naam
Europees – als adjectief – opgaven. De Amerikaanse
minister Kissinger van Buitenlandse
Zaken vroeg zich om politiek-institutionele
redenen af wie of wat Europa was, maar veel
interessanter is het om deze belangrijke vraag
cultuurfilosofisch te benaderen.
Een van de grote denkers die over de cultuurfilosofische
vraag ‘wat is Europa?’ nadacht
was Rémi Brague, filosoof en professor aan
de universiteiten van Parijs en München.
In “Europa, de Romeinse weg”, verdedigt hij de
beroemde stelling dat Rome gebouwd is op de
fundamenten van Athene en Jeruzalem, en dat
Europa gebouwd is naar Romeins model. Om
dit te bewijzen brengt Brague vier onderscheidingen
aan. Het eerste onderscheid is het onderscheid
van occident en oriënt, tussen het
westen en het oosten, tussen het middellandse
zeegebied en alles ten westen van deze zee, en
anderzijds alles ten oosten van de Egeïsche Zee.
De tweede scheiding speelt in de zevende eeuw,
als de Islam (als cultuur én als geloof) opkomt
en het conflict tussen Jodendom en Christenheid
enerzijds, en Islam anderzijds een feit is.
Europa in cultureel, identitair opzicht is dus niet
hetgeen islamitisch of oosters is. De volgende
twee onderscheidingen vertellen ons duidelijk
wat Europa wél is. Het derde onderscheid volgens
Brague komt voort uit het Westers Schisma,
waarbij de scheiding van de Katholieke Kerk
uitmondt in Latijnen en Byzantijnen, ook wel
Rooms en Orthodox genoemd. Door deze scheiding
gaat het Latijnse deel van de Katholieke
Kerk zich sterker profileren en richt het zich
alleen nog maar op Europa. De nieuwe gerichtheid
op West-Europa zorgde ervoor dat de barbaarse
volken (rudibus – ongelikte beren – zoals
de Germanen en de Kelten) gekerstend worden.
Dit is van belang voor het feit dat Europeanen
vreemden zijn van hun eigen bronnen. Als gevolg
van het Europees Katholicisme doet zich in 1517
de Reformatie als vierde scheiding voor.
Wat kunnen wij op grond van deze vier scheidingen
nu zeggen over de Europese cultuur en
identiteit? Allereerst kunnen wij vaststellen dat
de scheidingen ervoor hebben gezorgd dat de
bronnen van het christendom (de Bijbel) en het
Griekse denken buiten onszelf zijn komen te
liggen. Dit feit resulteert in een andere omgang
met de bronnen die onszelf definiëren. Oftewel,
zo zegt Brague, Europa onderscheidt zich van
andere culturele werelden door de bijzondere
aard van haar verhouding tot haar bronnen:
het zich toe-eigenen van hetgeen als vreemd
wordt gezien. Europa is haar eigen bron niet,
zoals de Islam dat wel is. Onze fundamenten
zijn de bronnen die wij ten diepste alleen maar
kunnen zien als een spiegel: hoe wij onszelf zien
als mens (wat ons tot mens maakt), het belang
van de deugdenethiek en het zich spiegelen
aan een bron die niet gelijkelijk correspondeert
met de eigen taal en cultuur, zorgt ervoor dat
wij altijd barbaren zijn gebleven, maar wij zijn
er ons bewust van.
Juist deze spiegel heeft de uiteindelijke vooruitgang
met Renaissance en Verlichting mogelijk
gemaakt en kan ervoor zorgen dat wij de fouten
in ons denken kunnen corrigeren door ons
andermaal te spiegelen aan de ‘ander’.

Deze filosofie van de Europese barbaren heeft
ervoor gezorgd dat de ‘natiestaat’ als zodanig
nooit hoog heeft gestaan, iets wat de toename
van Europese coöperatie überhaupt mogelijk
heeft gemaakt. Wij zijn bestanddeel van het
historische Europa. Wij zijn door Oudheid,
Romeins recht, Reformatie, Verlichting en
Europees burgerdom gekenmerkt en geloven
daardoor op een zelfbewuste manier in onze
eigen identiteit. Alles wat in de Europese cultuur
zit, is ten diepste vreemd aan het eigene.
Juist omdat onze cultuur gebouwd is op het
verschil met anderen, functioneert onze cultuur
en onze Traditie als een spiegel waarin wij onszelf
kunnen zien. Als wij het hebben over Europa
zien wij een voortdurende uitbreiding van wat
verondersteld barbaars is, en anderzijds de
voortdurende inspanning om terug te keren
naar de klassieke bronnen. Juist dat is Europa,
juist dat is haar identiteit.
Europa mag dan wel gebouwd zijn op een
Europa van verschillende staten, deze staten
hebben wel een fundament met elkaar gemeen.
Een cultuurfilosofisch fundament, met een
diepe notie van de gedeelde cultuur van alle
Europeanen zou daarbij waardevol zijn. Daarbij
is Europa in geen geval hetzelfde als de
Europese cultuur. Zonder enige twijfel zit de EU
in extreem zwaar weer, en heel veel Europeanen
hebben reeds lange tijd hun hoop laten varen,
mijzelf incluis. Een wetenschap zou de EU kunnen
helpen bij het herdefiniëren van het ‘eigene’,
namelijk de Europese cultuur. Want een geloof
in een verenigd Europa is waardevol voor de
toekomst, maar een toekomst zonder notie
van een gedeelde geschiedenis, een gedeelde
identiteit en een gedeelde cultuur, mag geen
gemeenschappelijk perspectief worden. Dan
zouden wij pas écht tot barbaren verworden.
ESSAY
—
9

CDA GEDACHTEGOED
—
10

CDA gedachtegoed
Orbáns illiberale
democratie
Tekst Carina van Os Beeld Dirk Hol
De afgelopen acht jaar heeft de Hongaarse
premier Viktor Orbán, lid van de Fidesz-partij,
Hongarije willen transformeren tot een ‘illiberale
democratie’. Hij beteugelde de persvrijheid,
beperkte de afhankelijkheid en macht van de
rechterlijke macht, maakte een nieuwe kieswet
en begrensde de onderwijsvrijheid. Vanuit
Brussel volgden meerdere reacties en rechtszaken.
Hongarije schond immers Europese
regelgeving, en naar een aangenomen resolutie
van het Europees Parlement schond Orbán ook
‘Europese kernwaarden’. Opvallend is dat
Orbán vlak na zijn herverkiezing in april zijn
focus van niet-liberalisme lijkt te verleggen
naar het christendom. Hij gaf namelijk aan
dat het zijn taak is de christelijke cultuur te
beschermen, en dat hij een ‘christelijke democratie’
wil bouwen. Noemenswaardig is dat
Orbán nog altijd deel uitmaakt van de Europese
verzamelpartij voor christendemocraten,
de Europese Volkspartij (EVP), waar ook
het CDA deel van uitmaakt.
Voor de ontwikkelingen die hij doorvoert heeft
Orbán een term geïntroduceerd, namelijk de
‘illiberale democratie’. In een speech die hij in
2014 hield komt naar voren dat hij de democratie
zou willen behouden, maar de liberale
aspecten wil aanpakken. Hij doelt hierbij op
zowel de liberale methoden en beginselen in
de maatschappij als de liberale manier om
naar de wereld te kijken. Hij focust hierbij op
de samenleving in plaats van op het individu,
en in die samenleving staan liberale waarden
in ieder geval niet langer centraal. Sinds zijn
herverkiezing in april lijkt hij de term ‘illiberale
democratie’ achter zich te hebben gelaten,
en noemt hij het nu zijn taak om een ‘christelijke
democratie’ te bouwen. Die christelijke democratie
wil hij funderen op Europese tradities,
waarbij hij het belang van de natiestaat benadrukt,
en zegt geen grond te willen verliezen
aan supranationale zaken of een politiek rijk.
Of dit inhoudelijk wezenlijk zal verschillen van
de ‘illiberale democratie’ is op het moment
van schrijven nog niet duidelijk.
Wat zijn nu de meest opvallende wijzigingen
die Orbán sinds 2010 heeft ingevoerd? Na de
overwinning in 2010 had de Fidesz-partij samen
met de coalitiepartner KDNP een tweederdemeerderheid
in het parlement, waardoor het
mogelijk werd om de grondwet te wijzigen. Dit
werd dan ook gedaan. Door middel van twee
nieuwe organen, bestuurd door Fidesz-leden,
werd de controle op de media versterkt. Ook
werd gezaagd aan de onafhankelijkheid van
de rechterlijke macht: de pensioenleeftijd
werd verlaagd en het bestuur van rechtbanken
werd ondergebracht bij een nieuw orgaan
met een president met veel invloed binnen de
rechterlijke macht, die benoemd werd door
het parlement waarin Orbán een tweederdemeerderheid
had.
Daar komt bij dat in 2011 het aantal rechters
binnen het Constitutionele Hof verhoogd werd,
waardoor de regering zeven nieuwe rechters
kon aanstellen. In 2012 werd een nieuwe kieswet
ingevoerd, die erg voordelig is voor de Fideszpartij.
Het effect van die wet is groot, zoals
Jenne Jan Holtland in zijn artikel “Waarom
de oppositie in Hongarije weinig kans maakt
premier Viktor Orbán te onttronen” in de
Volkskrant schrijft. Zo verloor Orbán in 2014
“Orbán wilde
de democratie
behouden,
maar de liberale
aspecten
aanpakken.”
CDA GEDACHTEGOED
—
11

“Opvallend is dat Orbán vlak
na zijn herverkiezing in april
zijn focus van niet-liberalisme
lijkt te verleggen naar
het christendom.”
CDA GEDACHTEGOED
—
12
een kwart van de stemmen ten opzichte van
2010, maar verloor hij maar 1 procent van zijn
zetels in het parlement. In 2013 werd de macht
van het Constitutionele Hof sterk beperkt, door
een aantal regeringsbeslissingen te onttrekken
aan rechterlijke toetsing. Een andere belangrijke
maatregel is de Universiteitswet die het Hongaarse
parlement vorig jaar heeft aangenomen,
waarmee het de door filantroop George Soros
opgerichte Central European University (CEU)
moeilijk wordt gemaakt om voort te bestaan in
Hongarije. In mei 2018 werd dan ook bekend dat
in ieder geval de Soros-stichting van Boedapest
naar Berlijn zal verhuizen.
Zowel in Den Haag als in Brussel bleef het de
afgelopen acht jaar onder christendemocraten
opvallend stil wat betreft de genoemde maatregelen
die Orbán invoerde. Na Orbáns verkiezingsoverwinning
in april dit jaar liet Manfred
Weber, voorzitter van de EVP-fractie, zich wel
uit over de koers van Orbán: ‘Viktor Orbán moet
de rode lijnen van de EVP en de Europese waarden
respecteren. Als hij dat doet, kan hij in het
spel blijven. Anders zal hij worden uitgesloten
van de EVP’. Echter maakt Weber niet duidelijk
wat de betreffende waarden inhouden. In een
recent artikel in het NRC is te lezen dat Esther
de Lange niet wil reageren op de positie van de
Fidesz-partij binnen de EVP-fractie. Zij verwijst
naar Den Haag, naar Buma, die het volgende
aangeeft: ‘Oost-Europa heeft een andere
manier van kijken dan wij. Als wij een opvatting
hebben, staat daar een opvatting tegenover.
We moeten in gesprek blijven, vind ik. Binnen
de EVP wordt geluisterd naar elkaar. Ook door
Orbán.’ Zoals Luuk van Middelaar schrijft in zijn
NRC-column “Viktor Orbán, een gekozen autocraat,”
is dit opvallend ruimdenkend van Buma.
Immers, zou die andere manier van kijken niet
ook relevant kunnen zijn bij de schuldenlast in
Griekenland? Hoe dan ook, Buma benadrukt
dus de andere manier van kijken in Oost-Europa.
Echter, Orbán zaagt aan de poten van de rechtsstaat,
beperkt de persvrijheid en herschreef
de kieswetten. Hij beschadigt de democratie.
Kunnen deze maatregelen daadwerkelijk
gerechtvaardigd worden vanuit een andere
manier van kijken? Opvallend is dat de Hongarijerapporteur
van het Europees Parlement
aangeeft dat de situatie in Hongarije minstens
zo slecht is als die in Polen, waartegen de
Commissie een Artikel 7-procedure is gestart.
De EVP-fractie is wel opvallend kritisch over
de situatie in Polen, waar de PiS, een niet-christendemocratische
partij, democratie en rechtsstaat
uitholt. Opnieuw komt hier dus het meten
met twee maten naar voren.
Positief is dan ook de resolutie die aangenomen
is op het CDA-congres, na het schrijven van dit
stuk. Hieruit blijkt dat het CDA constateert dat
er fundamentele waarden geschonden worden
in Hongarije. Het CDA wil hierover in dialoog
gaan, waarbij de dialoog niet vrijblijvend zal
zijn omdat de EVP-statuten de mogelijkheid
geven om een partijlid op non-actief te zetten
of te schorsen. Uit de resolutie blijkt ook dat
vanuit het CDA actief zal worden bijgedragen
aan de rode lijnen waaraan EVP-partijen zich
zullen moeten houden.
Zowel het CDA als de EVP leken met twee maten
te meten als het ging om de aftakeling van de
Hongaarse democratie door Orbán. Het is dan
ook goed dat het CDA hier verandering in brengt
door het aannemen van bovengenoemde
resolutie. Het is hoopgevend dat zij het belang
van fundamentele waarden benadrukken, en
ik hoop van harte dat de EVP-fractie hen
hierin zal volgen.

CDJA Inside
Nieuwe DB’ers
Tekst Job van den Broek & Renate Wijmenga Beeld Dirk Hol
Op het voorjaarscongres in mei zijn er twee nieuwe Dagelijks
Bestuursleden gekozen. Ze stellen zich hier aan jullie voor.
Job van den Broek - HRM & Afdelingen
Lieve vrienden van het CDJA,
Als nieuw verkozen Dagelijks Bestuurslid is aan mij de eer gegund om me
even kort voor te stellen in ons allen zeer dierbare ledenblad. Mijn naam
is Job van den Broek, 21 jaar en sinds 19 mei jongstleden jullie nieuwe
DB’er HRM & Afdelingen. Daarnaast heb ik in mei ook mijn bachelor Liberal
Arts & Sciences afgerond, ben ik drie jaar als bestuurslid actief (geweest)
in een studentenroeivereniging die ik zelf heb opgericht, heb ik verschillende
posten op lokaal niveau bekleed bij het CDA en het CDJA en hoop
ik in september te starten met mijn master politieke geschiedenis in
Utrecht. Ik ben een geboren en getogen Brabander met Hollandse roots,
heb gewoond en gestudeerd in Zeeland en verhuis binnenkort naar
Utrecht, wat dus betekent dat ik goed bekend ben in zowel de ‘provincie’
als de ‘randstad’.
Deze kennis, gecombineerd met mijn bestuurservaring zowel binnen het
CDJA als daarbuiten, wil ik de komende tijd gebruiken om het CDJA een
nog mooiere vereniging te maken dan zij al is. Dat wil ik vanuit mijn functie
bereiken door de onderlinge cohesie tussen afdelingen te bevorderen, de
HRM-commissie een nieuwe impuls te geven en het Generatie2019 project
op poten te zetten, en op persoonlijk vlak door gewoon keihard te werken,
zo vaak mogelijk aanwezig te zijn bij evenementen door het hele land,
maar bovenal door goed te luisteren naar wat jullie, de leden, graag
zouden willen van mij. Schroom daarom ook zeker niet om mij te mailen,
appen of bellen, ik ben altijd in voor een babbeltje of een serieus gesprek.
Hopelijk tot snel op een van onze vele activiteiten!
Renate Wijmenga - Ledenwerving & Activiteiten
Hallo! Ik ben Renate Wijmenga en kersvers DB’er van de nieuwe functie,
Ledenwerving & Activiteiten. De strijd voor deze functie, in Hilversum,
was groot. Volgens mij ben ik nog nooit zo zenuwachtig geweest voor een
uitslag. Nogmaals dank aan u allen! Nu is het mijn taak om de nieuwe rol
uiteen te zetten. Ik zie mezelf als verantwoordelijk voor de verenigingskant
van het CDJA. Het werven van nieuwe leden uit alle delen van het land
en het opzetten van activiteiten in samenwerking met de organisatiecommissie
zijn daarvoor de manier. En natuurlijk gaan we knallen tijdens
de introdagen!
In mijn dagelijks leven ben ik werkzaam als fractiemedewerker van de
CDA-fractie van Provinciale Staten. In 2016 ben ik afgestudeerd aan de
Vrije Universiteit. Hier heb ik met veel plezier geschiedenis gestudeerd.
In mijn studententijd ben ik zes jaar lid geweest van Navigators Studentenvereniging
Amsterdam en ik heb hier ook een bestuursfunctie bekleed.
Ook daar was ik verantwoordelijk voor het werven van nieuwe leden
en de activiteiten. Groepen bij elkaar brengen is mij dus niet vreemd.
Ik vond het hartstikke leuk om samen met jullie de zomer te starten
op de Kick-Off op 30 juni en kijk er naar uit met jullie de vakantie af
te sluiten op al die verschillende introdagen! #zinin
CDJA INSIDE
—
13

Recensies
CDJA’s culturele
ontdekkingen
Tekst Maurits Potappel (De strijd om de democratie), Diederick van Wijk
(The Retreat of Western liberalism), Roeland Spruyt (The Fourth Estate )
RECENSIES
—
14
Boek: De strijd om de democratie
Op het afgelopen partijcongres (2 juni, Den
Bosch) werd de Resolutie ‘De rechten en plichten
van Fidesz als EVP-partij’ aangenomen waarin
de zorgen over de democratische rechtsstaat
in Hongarije onder verantwoordelijkheid van
de Fideszpartij werden aangestipt. Onder meer
de rechterlijke macht en de mediavrijheid staan
op het spel in dit voormalig communistische
land. In reactie op deze aangenomen resolutie
stuurde Orbàn een brief met de eis om excuses
en verbrak de Fidesz-partij de banden met
het CDA.
Wat is de reden van deze verhitte dialoog binnen
de Europese christendemocratische familie?
Oost-Europa correspondent Jenne Jan Holtland
schrijft in De Volkskrant (4 juni, VK): ‘De ‘rode
lijnen’ waar het CDA van rept, zijn bedacht door
de leiding van de EVP. Die verlangt dat Orbán
een einde maakt aan twee omstreden maatregelen:
de reeds genoemde ngo-wet en de
voortdurende juridische onzekerheid voor
de prestigieuze CEU-universiteit.’
De Europese Commissie kondigde in april
aan dat het stappen gaat ondernemen tegen
Hongarije. Een verhaal dat wordt vervolgd dus.
Het lijkt er echter op dat meer landen in Oost-
Europa de democratische rechtsstaat op een
eigen manier interpreteren. Naast Hongarije
is ook Polen een zorgenkindje geworden nadat
de benoeming van rechters praktisch in
handen komt van de regeringspartij PiS.
Wie op zoek is naar een overzichtelijke
beschouwing van onder andere deze twee
uitdagingen kan het boek “De strijd om de
democratie” lezen. In dit boek, geredigeerd
door de Leidse rechtsfilosofen Bastiaan Rijpkema,
Afshin Ellian en Gelijn Molier, belichten verschillende
auteurs in essayvorm elk een eigen
uitdaging voor de democratische rechtsstaat.
De kracht van dit boek ligt in de combinatie
tussen een rechtsfilosofische behandeling
van ideeën met een toepassing op de actuele
situatie. Het boek is toegankelijk geschreven
en kan ook essay voor essay gelezen worden.
Om de uitdagingen van onze tijd voor de
democratische rechtsstaat te begrijpen is
dit een mustread.
Boek: The Retreat of Western liberalism
Het boek van Financial Times-columnist Edward
Luce is geschreven na de Amerikaanse presidentsverkiezingen
van 2016, een uitslag die
voor velen als een verrassing kwam. Luce heeft
een groot gedeelte van zijn carrière speeches
geschreven voor Amerikaanse topfunctionarissen,
en dat is in dit boek te merken. De vier
met feiten overladen hoofdstukken geven in
sneltreinvaart het ontstaan en de stagnatie
van het modern westers liberalisme weer. Luce
begint zijn betoog met hoe hij de val van de
Berlijnse Muur in 1989 ervaarde. De toekomst
zag er rooskleurig uit: ‘A monumental roadblock
had been cleared from our future’.
De geschiedenis had echter een ander verloop.
Nu, dertig jaar later, neemt de auteur zijn lezers
mee langs enkele recente politieke kenteringen
die de westerse democratieën onder grote druk
hebben gezet.
Het eerste hoofdstuk – fusion – beschrijft de
integratie van een geglobaliseerde economie.
Het beeld dat Luce schetst voor de Amerikaanse
en Europese middenklasse is somber. Aan de
hand van statistieken zoals de gevreesde ‘elephant
chart’, die aantoont hoe wereldwijde economische
groei de allerrijksten wereldwijd en
de middenklasse van Azië en Latijns-Amerika
enorm steunt, maar de allerarmsten en de
westerse middenklasse veel minder, wordt het
beeld bevestigd. Luce is ervan overtuigd dat de
verkiezing van Trump laat zien dat het Westen
niet in staat is de huidige economische realiteit
onder ogen te zien. Trump heeft geen enkele
oplossing bedacht voor de erfenis van de statistieken
die de Amerikaanse droom uiteindelijk
tot een nachtmerrie zal kunnen maken.
In het volgende hoofdstuk – reaction – blijven
de sombere statistieken komen. In 1972 zijn er
van wereldwijd 200 landen dertien democratisch.
In 2000 zijn dat er meer dan 100, maar inmiddels

weer 25 minder. Het buitenlandbeleid van de
Verenigde Staten sinds 2001 heeft diverse autocratische
regimes in de kaart gespeeld, en het
dubieuze optreden in Irak heeft ook de geloofwaardigheid
van dit democratiserende beleid
aan het thuisfront ondermijnd. Luce maakt
zich zorgen om een opgepoetste variant van
demofobie, de oude Griekse angst voor de massa.
Hoewel Luce een duidelijk beeld schetst van
een moderne variant van de ‘tyranny of the
majority’, sluit hij dit hoofdstuk af zonder
verder te zoeken naar oplossingen.
Hoofdstuk 3 – fall out – verkent het mogelijk
einde van de westerse militaire hegemonie.
Luce concludeert dat het waarschijnlijker is dat
Amerika zijn leidende positie als de onbetwiste
militaire wereldmacht zal verliezen door chaos
dan door China.
In hoofdstuk 4 – half life – keert Luce terug naar
het onderwerp identiteitspolitiek. Identiteitsliberalisme
is politiek die een maatschappij
behandelt als een accumulatie van losse delen.
Hij betoogt dat als westerse politici weer het
vertrouwen van het publiek willen winnen, zij
moeten zoeken naar een gemeenschappelijk
belang, met inbegrip van de elite!
Niet alles wat Luce propageert lijkt mij zonder
meer plausibel, maar “The Retreat of Western
Liberalism” is verplicht leesvoer voor iedereen
die zich zorgen maakt over de toekomst van
het Westen. Met een vloeiende en bondige
schrijfstijl probeert Luce richting te geven in
wat soms lijkt op een stuurloze maatschappij.
Serie: The Fourth Estate
In tijden van nepnieuws, grote verwarring en
het einde van de waarheid, zond omroep VPRO
de afgelopen maand de serie “The Fourth Estate”
uit. In een vierdelige serie wordt een portret van
The New York Times geschilderd, en het beeld
dat achterblijft is deze: de vierde macht is
belangrijker dan ooit.
Als ik dit schrijf is net in Nederland bekend
geworden dat de politieke partij DENK een nepnieuwscampagne
wilde opzetten die specifiek
gericht was op Geert Wilders en zijn PVV. Met
valse posters en banners, in de huisstijl van
de PVV zelf, werd de PVV in een nog kwader
daglicht gezet. Op een van de posters stond:
‘Na 15 maart gaan wij Nederland zuiveren!’
U kunt zich de associaties die het woord
‘zuiveren’ op zou roepen wel voorstellen, niet
in de laatste plaats bij de PVV. Onderzoeksjournalisten
van het NPO Radio 1-programma
De Nieuws B.V. achterhaalden het verhaal en
publiceerden het.
Het is een van de vele voorbeelden waarin de
media een grote rol speelden in het achterhalen
van de waarheid, zeker als het gaat om de
politieke realiteit. “The Fourth Estate” gaat juist
over die rol van een van’s werelds belangrijkste
kranten en de strubbelingen die The New York
Times daarbij ondervindt. Het mooie van deze
prachtige serie is dat er getoond wordt hoe
de rol van de media is veranderd. In de eerste
honderd dagen van Trumps presidentschap
werden verslaggevers van The New York Times
buitengesloten van persconferenties, werden
persaccreditaties ingetrokken en werd de krant
meermalen in een kwaad daglicht gezet. Alles
om het verhaal van de regering op te houden
en te verkopen aan de Amerikaanse burgers.
De grootste boodschap van deze serie is niet
dat de media een politieke agenda hebben
gekregen, maar dat de media wel een bijzondere
rol toebedeeld hebben gekregen. De vierde
macht, zoals de media al sinds het begin van
de twintigste eeuw worden genoemd, zijn de
hoeders van onze democratie en dienen de
waarheid voor alles te beschermen en naar
buiten te brengen. Een voorbeeld daarvan is te
zien bij het onthullen van de waarheid rondom
het ‘loyalty’-diner van Donald J. Trump en
FBI-directeur Comey. Bronnen werden achterhaald
en de waarheid toonde zich: Comey
wilde niet loyaal zijn aan de president, maar
kon alleen beloven ten alle tijden eerlijk te zijn
en kon dus geen onderzoeken naar de Russische
inmenging laten vallen.
“The Fourth Estate” laat boven alles zien hoe
de wisselwerking is tussen de vier machten die
in het democratische stelsel te zien zijn en hoe
deze gekoesterd moet worden. Dat betekent dat
de Waarheid geen relativistische echo uit het
verleden is geworden, maar een springlevend
concept en onderdeel van het voortbestaan van
de democratie blijft. Alleen al om die reden is het
van groot belang deze serie te kijken, het is meer
dan de moeite waard en in alles de belangrijkste
bron van ons leven: het Ware.
Wil jij ook een recensie schrijven over een boek, film of evenement?
Mail naar redactie@cdja.nl voor verdere instructies
RECENSIES
—
15

FOTOPAGINA
Voorjaarscongres
—
16

FOTOPAGINA
—
17

Luis in de Pels
We worden toch
allemaal blij van
meer invloed?
Tekst en beeld Matthijs van der Loo
In Luis in de Pels geeft iemand van een andere PJO zijn mening over een
standpunt van het CDJA. Deze keer de beurt aan Matthijs van der Loo,
redacteur van DEMO, het ledenblad van de Jonge Democraten.
Toen de DEMO werd gevraagd om deze keer jullie luis in de pels te zijn
was er al koortsachtig overleg op welk punt we jullie zouden aanspreken.
We voeren het medisch/ethische debat al met de ChristenUnie, dus
voor jullie gooien we het over een andere boeg. Een ander stokpaardje
van de Jonge Democraten is het referendum en het CDJA is op haar
beurt daar nogal kritisch en afwijzend over. Wellicht is het daarom goed
dat wij als jullie progressieve democratische broeders jullie proberen
te overtuigen waarom die referenda toch ongelooflijk geweldig zijn.
Een van de meest gehoorde argumenten tegen het referendum is het
feit dat deze niet zou passen binnen de parlementaire democratie van
Nederland. Immers, de kiezers kiezen hun vertegenwoordigers om voor
hen te beslissen en waarom zou je dan nog referenda inzetten? Simpel,
een goede democratische staat is opgebouwd met verschillende checks
en balances. Het referendum kan een hele goede check zijn om onze
volksvertegenwoordiging een halt toe te roepen en te zeggen dat het
anders moet. De stem van de kiezer is hierin cruciaal, want die volksvertegenwoordiging
is met hun stem verkozen en het zou kiezersbedrog
zijn om niet naar hen te luisteren. Sterker nog, waarom zou je een keer
in de vier jaar stemmen en vervolgens je stem niet meer laten horen?
Daarom is het huidige raadgevende referendum ook een echte wassen
neus, omdat momenteel de Tweede Kamer nog de macht heeft om de
uitslag naast zich neer te leggen. De JD pleit dan ook voor een correctief
bindend referendum zodat het parlement en/of de regering wel die stappen
moet ondernemen. De huidige wetgeving kent ook zo zijn gebreken.
Zo zorgt bijvoorbeeld de opkomstdrempel voor een vreemde gang van
strategisch stemmen en daarom moet die opkomstdrempel uit de wet
verdwijnen.Je moet ook niet een complete wet weggooien bij een tegenstem
van het referendum, maar ook daar is de huidige referendumwet
niet op berekend. Een simpele ja/nee vraag kan vaak niet de nuance
geven die in het debat wel wordt gevoerd. Als je door middel van referenda
constructieve voorstellen kan doen, dan zal dat ook ten goede komen
van het vertrouwen van de burger in het systeem.
LUIS IN DE PELS
—
18
Het hoeft ook helemaal niet zo te zijn dat referenda alleen door de
burgers aangevraagd kunnen worden. In het geval van zeer belangrijke
grondwetswijzigingen is het van belang dat hierbij ook de Nederlandse
burger zich laat horen en niet alleen de hoge omes in Den Haag. Een
referendum kan dus ook gebruikt worden door de regering zelf om meer
ruggenspraak voor hun maatregelen te krijgen. Dit geldt niet alleen voor
landelijk, maar ook de gemeenteraad kan gebruik maken van referenda.
Het referendum kan een goede tool zijn om de democratie mee te
versterken en met de juiste wetgeving kan dat.

CDJA.
Cijfers sinds het VJC+
voorzittersverkiezing
+116
Leden aanwezig bij het
introductie weekend
63
WNL - Telegraaf - Volkskrant - Radio1
Trouw - BNN-VARA - AD Buitenhof - ND
EenVandaag - RD - NRC - Kamerbreed
X in de media
+417
Coassistenten Dijkring 14
Studentenhuisvesting EU
Anticonceptie - Integratie
Groningsgas - Agrariërs
Rusland - Defensie - Roken
Meerouderschap - Suïcide
31
standpunten
>200
Activiteiten door heel ‘t land
Nieuwe leden ingeschreven
18X
Aanwezig op de introdagen
>700
Jongerenkandidaten bij GR2018
>100000 Gerealiseerd:
Online platform, CDJA-Whatsapp,
Vrijwilligersmaand, Nieuwe Huisstijl, Meer
CDJA bij CDA, Interruptie digitaal
Stemmen op GR18 kandidaten
In de planning:
Introdagen in de regio, zomerfestival,
CollegetourDJA
Volg ons en blijf op de hoogte!
CDJA
INFOGRAPHIC
—
19

30 jaar Interruptie
Prachtig ‘88
Tekst Fedde van der Herberg & Abel van de Sluis
30 JAAR INTERRUPTIE
—
20
Voetbalfans denken aan het door Nederland
gewonnen EK voetbal. VVD’ers denken aan de
verhoging van de maximumsnelheid op autosnelwegen
van 100 km/u naar 120 km/u. En
CDJA’ers? Die denken aan de oprichting van
Interruptie. Maar wat gebeurde er in 1988
nog meer? We gaan terug in de tijd, naar
het politieke jaar 1988.
‘Lubberiaans is de politieke vorm van defensief
cricket spelen. In de politiek gaat het erom
dat je zo ouwehoert dat je geen kleur hoeft te
bekennen als dat niet het grotere belang dient.’
In 1988 was Ruud Lubbers minister-president.
Hij stond bekend om zijn ‘Lubberiaanse’ manier
van politiek bedrijven. Deze definitie gaf hij zelf
aan dit begrip in zijn boek “Persoonlijke herinneringen,”
uitgebracht na zijn dood. Het boek
werd door redacteur Hannah Aukes afgemaakt
en is een combinatie van wat Lubbers zelf opschreef
en wat hij aan haar vertelde. Lubbers’
zoon Bart bleef achter het boek – en de herinneringen
aan zijn vader – aangaan. Het boek
kwam er uiteindelijk. Het is een ‘must-read’
voor elke politieke junkie, en zeker voor alle
CDJA’ers. Houd in je achterhoofd dat het Lubbers’
eigen, subjectieve herinneringen zijn en
je leest het boek uit als een echte pageturner.
In maart 1988 werd het ‘Paaspakket’ van zo’n
7 miljard gulden aan bezuinigingen gepresenteerd.
De CDA-fractie verzette zich met succes
tegen verlaging van het minimumjeugdloon.
Toen CDA-minister Ruding later dat jaar de
begroting met extra bezuinigingen presenteerde
en daarbij meldde dat er voor de Kamer weinig
te veranderen viel, hield CDA-fractievoorzitter
Bert de Vries vast aan de wijzigingen die hij
wilde zien. Toen bleek dat De Vries niet alleen
stond, liep de situatie bijna uit de hand.
VVD- fractievoorzitter Voorhoeve wist de boel
uiteindelijk te sussen.
Elk politiek jaar kent schandalen. 1988 kende
de Paspoortaffaire. Het bedrijf wat een fraudebestendig
Europees paspoort moest maken,
KEP, bleek haar verplichtingen niet te kunnen
nakomen. Een parlementaire enquête volgde.
De conclusies waren niet mals. Te weinig sturing
en gebrekkige en chaotische beleidsvoering.
De verantwoordelijke minister en (CDA-)
staatssecretaris traden begin september af.
Het verhaal kreeg echter nog een staartje.
Op 21 en 22 september 1988 debatteerde de
Tweede Kamer wederom over de kwestie.
Premier Lubbers dreigde het vertrouwen in
de nieuwe VVD-minister op te zeggen. Hij deed
enkele harde conclusies uit het onderzoek
namelijk af als een misverstand. De minister
kon blijven, al werd het hem niet in dank
afgenomen. Hetzelfde gold overigens voor
de uitspraken van Lubbers. De relatie werd
er niet beter op.
“Elk politiek
jaar kent
schandalen.”
De WIR, een investeringspremie, werd in 1988
afgeschaft. Dit had als een verrassing moeten
komen, maar lekte voortijdig uit. Hierdoor konden
bedrijven nog snel investeringen vastleggen.
Voorhoeve beschuldigde Lubbers van lekken,
waarop Lubbers Voorhoeve betichtte van ‘politiek
vandalisme’. De premier dreigde met een
kabinetscrisis en liet weten weer beschikbaar
te zijn als CDA-lijsttrekker. Zo ver kwam het
niet, maar tussen Lubbers en Voorhoeve zou
het niet meer goed komen. Nog geen jaar
later viel het tweede kabinet-Lubbers over
het reiskostenforfait.
Als het gaat om justitiebeleid betekende 1988
een omslag. NRC berichtte in 1990 dat twee
jaar eerder voor het eerst met zoveel woorden
door justitie was vastgesteld dat het Nederlandse
strafklimaat achterhaald was. De Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid
(WRR) kwam in de zomer van 1988 al met het
advies dat de politiek niet langer blind op
de burger diende te vertrouwen. Door te veel
vertrouwen in de burger te stellen, lokte de
overheid berekenend gedrag uit. Hierbij zou de
burger een calculerende individualist worden,
die zich constant zou leiden door de afweging
tussen winst en risico. Daarom werden het aantal
cellen en de personeelssterkte in gevangeniswezen
en rechtspraak flink uitgebreid.

“Er werd
gesproken over
de verantwoordelijke
samenleving en het
ouderenbeleid.”
Het CDA kon in 1988 werken aan politieke
verdieping, omdat het een campagneloos jaar
was. Er werd gesproken over de verantwoordelijke
samenleving en het ouderenbeleid.
Daarnaast werd er hard gewerkt aan de
bevordering van publieks- en persvoorlichting.
Het Wetenschappelijk Instituut publiceerde
t.o.v. eerdere jaren minder rapporten, maar
publiceerde wel meer artikelen en partijdiscussiestukken
en organiseerde meer
spreekbeurten. In 1988 groeide het CDJA naar
2119 leden en koos zij een nieuwe voorzitter:
Ad Koppejan. Het AB droeg de destijds 31-jarige
Maxime Verhagen voor als jongerenkandidaat
voor de Europese verkiezingen van 1989.
In 1988 was ook het CDA al volop bezig met
de voorbereidingen voor deze verkiezingen.
Maar een jaar later kwamen er ook al vervroegde
Tweede Kamerverkiezingen wegens
het vroegtijdige einde van Lubbers-II. Want
zoals Lubbers optekende in zijn “Persoonlijke
herinneringen,” ‘is niets bevroren. Niets is voor
eeuwig.’ En: ‘juist omdat nooit iets voor eeuwig
is, schrijf ik mijn verhaal op. De tijden, de omstandigheden,
dat zijn wij.’ En die omstandigheden
kunnen de situatie veranderen. ‘Ik heb
weinig principes in mijn leven gekend. (...)
Het doel is wat mij betreft belangrijker dan
de principes.’ Alhoewel Lubbers daarbij wel
optekent dat hij zich niet laat chanteren. ‘In
liefde en oorlog is alles geoorloofd. In de politiek
lijkt dat niet anders te zijn.’ Lubbers wist zich
ook in het roerige jaar 1988 staande te houden,
waarschijnlijk mede door zijn arbeidsethos.
‘Ik werk hard. Leven is werken.’
30 JAAR INTERRUPTIE
—
21

Opinie
Geluk, plezier en welvaart
is gewoon te regelen, wie
die niet heeft is een loser
Tekst Lisanne Spanbroek Beeld Dirk Hol
Het studieklimaat in het hoger onderwijs kenmerkt
zich momenteel door ambitie en excellentie.
Uit onderzoeken van onder andere
Hogeschool Windesheim, het Bureau Studentenartsen
van de Hogeschool en de Universiteit
van Amsterdam, het lectoraat Studiesucces
van Hogeschool Inholland en jongerenopiniepanel
EenVandaag blijkt dat studenten in
toenemende mate stress-, angst- , burn-outen
depressieklachten ervaren en dat zij zeer
risicovol omgaan met alcohol, met negatieve
gevolgen voor hun functioneren in de studie.
Studenten in het hoger onderwijs ervaren
relatief veel gezondheidsklachten vergeleken
met niet-studerende leeftijdsgenoten, maar
ze zoeken hiervoor nauwelijks hulp. Als ze al
hulp zoeken, doen ze dat vaak in een (te)
laat stadium.
De cijfers
Windesheim docent Jolien Dopmeijer onderzoekt
jaarlijks (sinds 2012) het studentenwelzijn onder
(ruim 3.000) studenten van deze christelijke
hogeschool. Ze merkte dat er veel studenten
uitvallen maar dat de reden hiervoor onbekend
bleef. Wat blijkt; 25% van de studenten kampt
met burn-outklachten, 1 op 7 heeft last van
ernstige angst- en depressieklachten en gedachten
omtrent zelfmoord komen geregeld
voor. Ook bij Hogeschool Inholland is onderzoek
gedaan, de resultaten laten zien dat van de
studenten met veel stressklachten rond de 40%
overweegt te stoppen met de studie en dat zij
2 keer zo vaak studievertraging oplopen.
In april kwam de Evangelische Hogeschool
Amersfoort met een aantal conclusies uit een
soortgelijk onderzoek. Een van die conclusies:
studenten zuchten vaak onbewust onder
prestatiedruk en kunnen ten onder gaan aan
de ‘dictatuur van geluk’. Geluk, plezier en welvaart
is gewoon te regelen, wie die niet heeft
is een loser. Christenjongeren wijken hiermee
nauwelijks af van hun seculiere leeftijdsgenoten.
Verder benadrukken ze dat de gegevens veel
zeggen over het beeld van de ouders, de jeugd
van tegenwoordig is immers het resultaat van
de opvoeding door de ouders.
Op 7 april j.l. was bij EenVandaag een reportage
te zien over depressiviteit bij jongeren. 29% van
de (3.400) ondervraagde jongeren tussen de
16- en 34-jaar voelde zich in de afgelopen 2 jaar
langere tijd depressief of is dat nu nog steeds.
Wat betekent dat in de praktijk? Dagelijks
ernstige neerslachtigheid ervaren en verlies
van levenslust. 71% van deze jongeren voelde
zich eenzaam, 68% heeft slaapproblemen en
45% heeft zelfmoordgedachten.
De trends
Naast de druk van problemen in de privésfeer,
druk van onderwijs en regelgeving hebben ook
de media een grote invloed. Social media en
het hebben van een ‘leuk’ leven is aan de orde
van de dag. ‘Fear of missing out’ (FOMO) en een
negatief zelfbeeld zorgen voor toename van
stress, burn-outklachten, toename in alcoholgebruik
en het gebruik van concentratiebevorderende
middelen (zoals Ritalin zonder
AD(H)D noodzaak). In het Windesheim onderzoek
geeft 68,9% aan (zeer) vaak de druk om
te presteren te ervaren, in 2016 was dit nog
62%. 60,3% merkt deze toename bij zichzelf.
54% van het EenVandaag panel geeft aan zich
te schamen voor hun depressieve klachten, 18%
heeft er met niemand over gesproken. De helft
van de 37,5% Windesheim studenten die aangeeft
met psychologische problemen te kampen
heeft hulp gezocht, dit gebeurt vaak in een (te)
laat stadium. Wel deelde 85,6% zijn psychische
klachten met familie, vrienden en klasgenoten.
Om psychische problemen bespreekbaar te
“Wat kunnen wij
als CDJA doen
om deze situatie
te verbeteren?”
OPINIE
—
23

“Studenten
zuchten vaak
onbewust onder
prestatiedruk
en kunnen ten
onder gaan aan
de ‘dictatuur
van geluk’”
maken besteedden de publieke jongerenplatforms
NPO 3, NPO 3FM en FunX aandacht aan
deze problematiek met de #TrueSelfie-weken
en organiseerde BNNVARA de Depressie
Kennistest.
Het actieplan
30 samenwerkende partijen bestaande uit
studenten/cliënten(vertegenwoordiging) en
onderwijsinstellingen hebben een Actieplan
Studentenwelzijn opgesteld waarmee ze de
landelijke overheid, gemeenten en belangenverenigingen-
en onderwijsinstellingen voor
hoger onderwijs vragen concrete stappen te
ondernemen om het welzijn van studenten te
bevorderen. Dit plan is er mede ter invulling
van de motie Bruins (CU) en Asante (PvdA)
over goede en laagdrempelige psychische hulpverlening
op iedere instelling (februari 2017) en
er wordt actief gezocht naar partners die
zich aansluiten.
Het actieplan komt met praktische
aanbevelingen op het gebied van:
1. Het creëren van awareness (bewustzijn);
2. Zorgen voor binding en een
veilig studieklimaat;
3. Preventie en vroege herkenning
van problematiek;
4. Aandacht voor professionalisering
van docenten en studiebegeleiders;
5. Het zorgen voor een voldoende
hulpaanbod.
De Vereniging van Universiteiten (VSNU) en de
Vereniging van Hogescholen hebben uitgesproken
veel aandacht te willen schenken aan het
thema Studentenwelzijn, het Trimbos-instituut
organiseert in het najaar een gezamenlijke
inspiratiedag en ook GGZ Nederland is betrokken.
Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO)
vraagt al langere tijd aandacht voor deze
problemen en veel van haar medezeggenschapsraden
gaan het actieplan indienen bij het College
van Bestuur van hun eigen hogeschool en
universiteit. De vraag rijst, wat kunnen wij als
CDJA doen om deze situatie te verbeteren?
Wat doet het CDJA?
Tik op CDJA.nl de volgende zoekwoorden in en
je ontvangt 0 relevante resultaten: depressie,
prestatiedruk, zelfbeeld, keuzestress, stress,
slaapproblemen, geluk, angst. Als je kijkt bij de
standpunten vinden we hier uitspraken met
betrekking tot flexcontracten, de verplichte
eindtoets, het ondersteunen van jonge boeren,
jongerenhuisvesting, de langstudeerboete, de
basisbeurs, de wildgroei van nepstudies, het
inzetten op zorgpreventie, de mentaliteitsomslag
bij schulden, solidariteit tussen generaties,
studiefinanciering, volle treinen, vrijheid
van meningsuiting en vrijheid van onderwijs.
Met een beetje fantasie relevant voor deze
problematiek, maar wat ontbreekt is een duidelijk
standpunt. En dat is jammer, want juist met
onze vier kernwaarden en het centraal stellen
van de mens is dit een thema waarvoor we op
de bres kunnen (en zouden moeten) staan.
De ChristenUnie jongeren, PerspectieF, hebben
een standpunt over prestatiedruk op hun website
staan en een projectgroep over dit onderwerp.
Deze heeft ten doel zowel bewustwording
te creëren als met concrete acties het politieke
debat te beïnvloeden. Bij de overige politieke
jongerenorganisaties (PJO’s) ontbreekt een
duidelijke visie. Laten we als CDJA de handschoen
oppakken en aan de slag gaan met
deze problematiek. Als PJO die gelieerd aan
een coalitiepartij is, moeten wij deze situatie
toch kunnen verbeteren?
OPINIE
—
24

OPINIE
—
25

CDJA Inside
Politieke terugblik
Tekst Mark van de Fliert (DB’er Politiek & Internationaal) Beeld Dirk Hol
CDJA INSIDE
—
26
Tussen maart en juni, heeft het Algemeen
Bestuur (AB) een visiestuk en twee resoluties
aangenomen. Ook heeft het CDJA vijf resoluties
bij het CDA-congres verdedigd, waarvan er
vier zijn aangenomen. Hieronder lees je in
het kort waar alle resoluties over gingen.
Algemeen Bestuursvergaderingen
Integraal Visiestuk Duurzaamheid
Het afgelopen half jaar heeft de werkgroep
Milieu, Infrastructuur en Landbouw (MIL) zich
sterk ingezet om de CDJA-visie op duurzaamheid
en klimaatverandering te updaten en uit te
bouwen. Het resultaat was een groot integraal
visiestuk, verdeeld in vier onderwerpen met elk
een eigen visiestuk: energietransitie, circulaire
economie, mobiliteit, en voedselzekerheid.
Het deelonderwerp energietransitie is door de
ALV van 19 mei 2018 behandeld. Het Algemeen
Bestuur heeft op 20 juni 2018 de deelonderwerpen
circulaire economie, mobiliteit en voedselzekerheid
behandeld.
Resolutie: Betere Fundamentele Samenwerking
EU-onderwijsbeurzen
Jeugdwerkloosheid blijft een groot probleem
voor bijna alle lidstaten van de Europese Unie,
ondanks de groeiende economie. In deze resolutie
roept het CDJA daarom op tot een uitbreiding
van Europese fondsen om vakonderwijs,
bijscholing en training voor jongeren mogelijk
te maken. Bijvoorbeeld door een beurs aan te
bieden aan jongeren met een diploma jonger
dan 35 jaar die willen omscholen en een technische
of ICT-studie willen starten. Ook wil het
CDJA, samen met YEPP, dat het makkelijker
wordt om als oudere MKB-werknemer mentor
te zijn voor nieuwe vakmensen.
Resolutie: Vaderschapsverlof voor niet-vaders
Deze resolutie wil dat het CDA zich hard gaat
maken voor maatregelen die de solidariteit tussen
de generaties versterken en waardoor wordt
gebouwd aan een land dat we écht door willen
geven; − Het CDA in dat licht dit jaar komt met
voorstellen om de economische positie van
millennials en de zero’s te verbeteren, middels
onder andere de volgende plannen: − Het CDA
zich hard gaat maken voor het breed invoeren
van startersfondsen om jongeren een eerlijke
kans te geven op de woningmarkt; − Het verbreden
van de aanvullende beurs om jongeren
die dankzij het leenstelsel tussen wal en schip
vallen, gelijke kansen te kunnen geven op
onderwijs; − Op de arbeidsmarkt een gelijke
minimumvergoeding wordt ingevoerd voor
stagiair(e)s uit het beroepsonderwijs, hoger
beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs.
En gaat over tot de orde van de dag.
CDA voorjaarscongres
Resolutie: CDA staat op voor mensenrechten
voor mensen met een beperking
Het CDA-congres heeft een initiatief van het
CDJA voor mensen met een beperking overgenomen.
In deze resolutie wordt de Tweede
Kamerfractie expliciet opgeroepen om het loon
van arbeidsbeperkten te beschermen, de nieuwe
regeling voor arbeidsbeperkten te laten aansluiten
bij de Wajong-systematiek, en arbeidsbeperkten
niet door de regeling tot complexe
regelgeving of administratieve lasten te
dwingen. De inzet van deze resolutie was
een duidelijke uitspraak tegen de plannen
van staatssecretaris van Ark – dat is met
de overname door het congres ook gelukt!
Resolutie: Meer waardering voor
onze burgemeesters
Het CDJA heeft stelling genomen tegen rechtstreekse
verkiezingen voor burgemeestersfuncties.
In het regeerakkoord is afgesproken
dat de burgemeestersbenoeming niet langer in
de Grondwet wordt geregeld (wat tot nu toe wel
het geval was). In deze resolutie, stellen wij dat
het CDA het voortouw moet nemen bij het
schrijven van een nieuwe wet voor de burgemeestersbenoeming
en tegelijkertijd niet moet
meewerken aan het invoeren van een direct
gekozen burgemeester. Ongeacht of het in de
grondwet of in de normale wet is geregeld,
wij zijn tegen de gekozen burgemeester!
Resolutie: Meerouderschap
Ook is de CDJA resolutie meerouderschap in
gewijzigde vorm door het partijbestuur overgenomen.
In deze resolutie stelt het CDA dat
zij pal staat voor het gezin in al haar verschijningsvormen,
en dat de Tweede Kamerfractie
de positie van het kind doorslaggevend zal
laten zijn bij de beoordeling van juridisch
meerouderschap en –gezag.

Resolutie: Solidariteit tussen Generaties
Als laatste, heeft het CDA-congres het partijbestuur
opgeroepen om zich hard te maken
voor maatregelen die de solidariteit tussen
generaties versterken. Het CDA zal dit jaar nog
met voorstellen komen om de economische
positie van jongeren te versterken, om hen een
eerlijke kans te geven op de woningmarkt, en
om de toegang van minder bedeelde jongeren
tot het onderwijs te garanderen. Ook zal het
CDA zich inzetten om op de arbeidsmarkt een
gelijke minimumvergoeding voor stagiairs in te
voeren – ongeacht of zij in het beroepsonderwijs,
hoger beroepsonderwijs of wetenschappelijk
onderwijs studeren.
“Het CDA-congres
heeft een intiatief
van het CDJA
voor mensen met
een beperking
overgenomen.”
De werkgroepen komen elke vierde woensdag
van de maand samen in de Jacobikerk in
Utrecht. De eerstvolgende vergaderingen
zijn op 24 september en 28 oktober. Naast
de maandelijkse vergaderingen zullen
de werkgroepen ook op werkbezoek gaan bij
de Tweede Kamer, het Europees Parlement
en door heel Nederland heen. De meeste
evenementen staan inmiddels online, en
kun je vinden via: www.cdja.nl/activiteiten
Mocht je zelf een idee hebben of willen
behandelen, dan kan dat altijd! Schrijf je
e-mail en stuur hem naar politiek@cdja.nl!
CDA CDJA GEDACHTEGOED
INSIDE
—
27
27

Opinie
Het CD(J)A: brede
volkspartij of confessionele
getuigenispartij?
Tekst Robert Klaassen Beeld Dirk Hol
OPINIE
—
28
In 1981 fuseerden de jongerenorganisaties van
de voormalige Katholieke Volkspartij (KVP), de
Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en de Christelijk-Historische
Unie (CHU) en vormden het CDJA.
Sinds dat moment is het nooit meer rustig
geworden in onze geliefde vereniging. Waar de
klassieke bloedgroepenstrijd tussen katholieken,
gereformeerden en hervormden formeel gezien
al snel verdween (alhoewel deze op informele
wijze en na een drankje of twee nog regelmatig
wordt voortgezet) kwamen andere politieke
conflicten al snel om het hoekje kijken. Het
meest fundamentele en meest gevoelige van
deze conflicten is geworteld in de eerste letter
van de afkorting van onze partij: de C. Telkens
weer komt de discussie over de C terug,
vaak zonder uiteindelijke overeenstemming.
We agree to disagree. Hoe moeten we hier
anno 2018 mee omgaan?
Niet de letter of het streepje
Zoals uit de vorige editie van Interruptie bleek
kunnen verschillende visies over de C klaarblijkelijk
gewoon naast elkaar bestaan. De één
doet een pleidooi voor het loslaten van die vermaledijde
letter (ingezonden brieven, pagina 7),
terwijl deze verderop door een ander vanuit
historisch perspectief wordt verdedigd (‘Het
fresco van Sienna’, pagina 24-25). Dit wringt
natuurlijk. Nog een voorbeeld: soms herken je
aanhangers van een bepaald idee over de C
aan de manier waarop zij het woord ‘christendemocratisch’
spellen. Aanhangers van de C
als uiting van een expliciet christelijk CD(J)A
schrijven dit woord vaak als ‘christen-democratisch.’
Volgens mij moet de discussie rondom de
C echter niet gaan over het al dan niet weglaten
van een letter of een streepje. Veel meer zou
deze moeten gaan over wat die C nou
eigenlijk betekent.
Mijn stelling is dat de C niet los kan worden
gezien van de overige letters in de afkorting
CD(J)A. Wie precies wil weten hoe de verbinding
van de letters in de afkorting geïnterpreteerd
kan worden kan het drieluik over de letters C,
D en A nalezen in de afgelopen drie edities van
Interruptie. Samengevat: de fundamentele
verbinding tussen deze letters geeft uiting aan
de kern van de christendemocratische ideologie:
vanuit ideeën vanuit het christendom en de
democratische filosofische traditie wordt een
oproep (appèl) gedaan om naar de principes
van deze ideeën politiek te bedrijven. Volgens
mij hebben de meeste lezers geen fundamentele
problemen met deze interpretatie. Toch vermoed
ik dat sommigen hun wenkbrauwen zullen
fronsen bij het woord ‘christendom.’ Om hen
tegemoet te kunnen komen is een korte
terugblik nodig op de belangrijkste bron
van de christendemocratie.
Het christendom als inspiratie
voor de christendemocratie
In de statuten van het CDJA staat dat het
CDJA de Bijbel als richtsnoer voor het politiek
handelen aanvaardt. De Bijbel, in het bijzonder
het Evangelie, is de belangrijkste inspiratiebron
voor de christendemocratie. In de kern roept
het Evangelie haar lezers op om God lief te
hebben met heel hun hart, ziel en verstand en
hun naasten lief te hebben als zichzelf. Je kunt
er niet omheen draaien: de inspiratiebron voor
de christendemocratie ligt in deze tekst. Groen
van Prinsterer, De Savornin Lohman, Kuyper en
andere christendemocratische giganten raadpleegden
niet de Joodse Kabbala, de Koran of
de wijsheden van Boeddha in het formuleren
van hun ideologie. Dat wil echter niet zeggen
dat de christendemocratie exclusief voor christenen
bedoeld is of dat andere religies geen
waarden delen met het christendom. Ook nietof
andersgelovigen zijn welkom om mee te
bouwen aan de ideologie en deze handen en
voeten te geven in de politiek. Je kunt volgens
mij echter niet zeggen dat de christendemocratie
ontdaan moet worden van haar christelijke
inspiratiebron. Daarmee haal je de hele filosofie
onderuit. Zonder wortels kan een plant immers
niet groeien.
Tegelijkertijd zijn er toch mensen die pleiten
voor het loslaten van de C vanwege de ‘afschrikwekkende’
werking die deze letter zou kunnen
hebben op potentiële leden die niet- of andersgelovig
zijn. De laatste tijd hoor ik dit argument

steeds vaker en dat vind ik frappant en tot op
zekere hoogte zelfs zorgelijk.
Is het christendom dan zo afschrikwekkend?
Natuurlijk, het christendom staat in sommige
gevallen haaks op de heersende individualistische
mentaliteit in politiek en samenleving.
Velen zien het christendom en uitingen daarvan
zelfs als achterhaald. Toch roep ik mensen die
problemen met het christendom hebben op
om die godsdienst niet over één kam te scheren
met naïviteit, onwetendheid of reactionair
denken. Sta open voor de waardevolle principes
van het Evangelie: de nadruk op genade,
bekering, naastenliefde, hoop en trouw.
Aan de andere kant zie ik ook christenen die
andersdenkenden uit angst voor verandering
geen ruimte willen geven om de C ter discussie
te stellen. Ook hen roep ik op om opener te zijn.
Vaak is het zo dat je als andersdenkenden
dichter bij elkaar staat dan je denkt!
Niet pacificeren, maar discussiëren
Uit een recent ledenonderzoek bleek dat een
ruime meerderheid van de CDJA-leden zichzelf
identificeert als ‘christelijk’, ook al is die term
aan veel interpretatieverschillen onderhevig.
Toch is er een significant deel van het ledenbestand
dat zich niet zo identificeert. Uit gesprekken
op de Kaderdag van afgelopen april
bleek daarnaast dat er zo’n zeven verschillende
‘scholen’ bestaan binnen onze vereniging over
de interpretatie van de C. De tegen stelling
tussen het CDJA als ‘volkspartij’ of ‘getuigenispartij’
(wat die termen ook mogen betekenen)
snijdt dus geen hout. Toch denk ik dat het niet
goed is om de discussie met elkaar over dit
onderwerp te vermijden. Om te weten waar je
vandaan komt én om te weten waar je naartoe
wilt, moet je het nou eenmaal over de C hebben,
mits deze niet uit haar context wordt gerukt.
Of je dat nou ziet als vloek of zegen, feit is dat
het gesprek over de C zal bestaan zolang het
CDJA bestaat. Het is niet nodig daarover te
ruziën. Als laatste noem ik een goed principe
voor een goed debat: onderzoek alles, behoud
het goede en vermijd elk kwaad.
“De discussie
zou moeten
gaan over
wat die C
nou eigenlijk
betekent.”
OPINIE
—
29

Voorzitterscolumn
Schipper steekt
van wal
Tekst Lotte Schipper Beeld Dirk Hol
Een aantal weken geleden werd ik gevraagd om in het televisieprogramma
Buitenhof in gesprek te gaan over ‘de millennial’. Millennial ben je wanneer
je geboren bent tussen 1980 en 2000, grote kans dat jij ertoe behoort.
Wat de generatie bindt: sociaal-economische onzekerheid. Uiteraard
wilde ik dat wel, in gesprek gaan. Met een achterblijvende economische
groei voor onze jonge generatie ten opzichte van alle andere leeftijdsgroepen,
vind ik het belangrijk ons te vertegenwoordigen. Iets wat in
de Tweede Kamer met een gemiddelde leeftijd van 46 jaar veel te
weinig gebeurt.
Tegenover mij zaten twee journalisten, waarvan één vooral actief op
maatschappelijke platforms. De politiek, daar had ze niet zoveel mee.
Dat zou niet de plek zijn waar zij dingen zou willen veranderen. En dat
baart mij zorgen: juist in de politiek worden de keuzes voor onze toekomst
gemaakt. Mijn andere gesprekspartner had een zelfde soort houding: op
sociale media zouden jongeren invloedrijker zijn dan in de Tweede Kamer.
Maar dat vind ik veel te makkelijk: je kunt je mening ventileren op het
internet, maar daarmee ben je er nog lang niet.
Zelf ben ik de politiek ingegaan omdat ik vond dat ik ook mijn stem moest
laten horen en verantwoordelijkheid moest nemen. Omdat ik vind dat
we als toekomst van dit land mee moeten (kunnen) praten over de
toekomst van dit land. Zelf woon ik in Amsterdam en het verbaast me
enorm hoe mijn vrienden van geluk spreken als ze een kamer van 10m 2
voor bijna 650 euro in de maand hebben gevonden. Dat is niet normaal
en we moeten ons daar ook niet te makkelijk bij neerleggen.
Ik ben er trots op dat CDJA’ers dat niet doen en tijdens het afgelopen
CDA-congres pal voor de jongeren zijn gaan staan. Daar haalden we
concrete maatregelen binnen om de economische positie van jongeren
te verbeteren, met startersfondsen op de woningmarkt, het verbreden
van de aanvullende beurs en een wettelijk verbod op onbetaalde stages.
Er zijn veel jongeren die niet geloven dat de politiek hun problemen kan
oplossen. Niet allemaal, nee. Maar wat nu als er meer politici uit ‘hun
generatie’ zouden zijn die hun weten aan te spreken en kunnen vertegenwoordigen?
Dan moeten de jongeren toch wel naar de stembussen
komen? En actiever worden? Onze generatie maakt andere keuzes
en heeft andere prioriteiten dan de oudere generaties in de politiek.
Maar daar is nu te weinig gehoor voor, en dat is jammer.
VOORZITTERSCOLUMN
Met enige jaloezie kijk ik dan naar landen als Oostenrijk en Noorwegen
waar binnen één partij tal van twintigers hun generatie vertegenwoordigen.
Als wij nog meer generatiegenoten weten te overtuigen voor de politiek
staan we steeds sterker. Met de gemeenteraadsverkiezingen lieten we al
zien dat het kan en nu moeten we doorpakken. Wij kunnen samen laten
zien hoe belangrijk het is dat jongeren meedoen in de politiek. Dat is iets
waarom ik ruim een jaar geleden hoopte gekozen te worden als voorzitter
en dat is iets waar ik mij ook dit tweede jaar van mijn voorzitterschap
hard voor zal inzetten. Ik wens jullie een fantastische zomer en voor alle
afdelingen in ons land: heel veel succes tijdens de introductiedagen!
—
30

Colofon
Interruptie is een uitgave van het CDJA
en verschijnt drie keer per jaar onder
ver antwoordelijkheid van de CDJAredactie
commissie, bestaande uit:
Hoofdredacteur Abel van de Sluis
Redactie Jacob van de Beeten, Bas Bots
Fedde van der Herberg, Carina van Os
Simon Remijn en Roeland Spruyt
Adviserend lid
Monica Breur (DB)
Mitchell van Waaij
Aan deze editie werkten mee
Maurits Potappel, Diederick van Wijk, Lisanne
Spanbroek, Robert Klaassen, Mark van de Fliert
& Lotte Schipper
Druk Senefelder Misset B.V. - Doetinchem
Foto’s Dirk Hol, Diversen
Ontwerp en lay-out
Studio Piraat (bno) - Den Haag
Contactgegevens
hoofdredacteur
Abel van de Sluis
tel. +31 (0)6 21 44 82 49
hoofdredacteur@cdja.nl
CDJA Secretariaat
Bezoekadres
Buitenom 18
2512 XA Den Haag
Postadres
Postbus 30453
2500 GL Den Haag
tel. +31 (0)70 34 24 851
secretariaat@cdja.nl
www.cdja.nl
www.twitter.com/CDJA
www.twitter.com/CDJAInterruptie
Party & Politics
Het CDJA,
voor een unieke ervaring
naast je studie!
Lokale activiteiten - werkbezoeken
congressen CDJA academie - werkgroepen
& commissies debat (wedstrijden) - borrels
kortom: nieuwe vriendschappen,
inspiratie en verdieping!
Doe mee voor 5 euro
Het CDJA is de politieke
jongerenorganisatie van het
CDA, ga naar www.CDJA.nl
en meld je aan!
Dagelijks bestuur
Voorzitter Lotte Schipper
+31 (0)6 83 94 58 09
voorzitter@cdja.nl
Secretaris Monica Breur
+31 (0)6 14 64 81 04
secretaris@cdja.nl
Penningmeester Marc Dorst
+31 (0)6 53 88 88 19
penningmeester@cdja.nl
Communicatie & Campagne
Klaas Valkering
+31 (0)6 17 36 48 17
communicatie@cdja.nl
Politiek
Mark van de Fliert
+31 (0)6 21 60 57 42
politiek@cdja.nl
HRM & Afdelingen
Job van den Broek
+31 (0)6 39 62 58 44
j.vdbroek@cdja.nl
Ledenwerving & Ledenbinding
Renate Wijmenga
+31 (0)6 19 45 85 35
r.wijmenga@cdja.nl
Algeneen bestuur
Drenthe Danny Smit
dannysmitemmen@gmail.com
Flevoland
Marijn Malotaux-Jongman
msdjongman@hotmail.com
Fryslân Vacant
Gelderland Robert Klaassen
robert_klaassen@kpnmail.nl
Groningen Hielke Onnink
hielkeonnink@gmail.com
Limburg Jan Willem Nass
janwillemnass@hotmail.com
Noord-Brabant Joep van Oss
jgvanoss@gmail.com
Noord-Holland Roel Kroese
roel_kroese@live.nl
Overijssel Wim Duitman
wpduitman@gmail.com
Utrecht Berj Khassab
b.s.khassab@gmail.com
Zeeland Esther Francke
esther.francke@gmail.com
Zuid-Holland Arjen Veerman
veermanarjen@gmail.com
Vrijgekozen
Izaäk van Jaarsveld
ijvanjaarsveld@hotmail.com
Filipe Duijf
filipeduijf@gmail.com
Hugo Westerlaken
hugowesterlaken@hotmail.com
Werkgroepen
OCW Mart de Koning
ocw@cdja.nl
JBB Giel Wind
jbb@cdja.nl
BZD Tom Scheepstra
bzd@cdja.nl
Europa Lisa Laumen
europa@cdja.nl
SEF Diederick van Wijk
sef@cdja.nl
VWS vacant
vws@cdja.nl
MIL Dirk Otten
mil@cdja.nl
Commissies
Vormingscommissie
Willem-Rutger van Dijk
vocie@cdja.nl
Redactiecommissie
Abel van de Sluis
hoofdredacteur@cdja.nl
Organisatiecommissie
Emma van der Heijden
oc@cdja.nl
HRM-commissie Vacant
hrm@cdja.nl
Audit-commissie
Mathijs Remijn
mathijsremijn@gmail.com
CVB Joram Verstoep
joramverstoep@gmail.com
Vertrouwenspersonen
Sanne Schipper
sannemschipper@gmail.com
Luc van Dijk-Wijmenga
luc@lucvandijk.com
Internationaal Secretaris
Carlo de Witte
c.dewitte@cdja.nl
Adjunct Internationaal
Secretaris Peter Buiting
COLOFON
—
31

Volgende
Interruptie
> November 2018
> Digitalisering