VormingplusMZW_najaar2018

FILOSOFIE & ZINGEVING
Ik hoop te kunnen tonen dat hij vooral ongehoord
heerlijk schrijft vanuit een meeslepende en
indringende ‘kynische’ impuls. Of zoals jij het
noemt ‘intuïtief’ en ‘impulsief’. Dit karakter was het
visitekaartje van zijn ‘Kritiek van de cynische rede’,
zijn eerste werk uit 1983. Zijn, voorlopig, laatste
werk draagt nog grotendeels deze signatuur.
Alle filosofische discussies weet hij haast filmisch
te visualiseren. Sloterdijk lezen staat telkens garant
voor een heuse ‘belevenis’. Iedereen die hem leest
wil ‘meevechten’. Zo worden onze inspanningen
beloond met weergaloze, onvergetelijke beelden
en metaforen die altijd beklijven. Je gaat steeds
verbluft, soms radeloos, maar nooit met lege
handen naar huis.
IN ZIJN BOEK ‘JE MOET JE LEVEN VERANDE-
REN’ BEHANDELT HIJ DE ECOLOGISCHE THE-
MATIEK. WAT IS DAAR ZIJN INVALSHOEK EN
WAT VOEGT HIJ VOOR NIEUWS TOE AAN DIT
DEBAT DAT ONS DAGELIJKS WAKKER HOUDT?
Het boek toont ons vooral waar mensen in alle
tijden en culturen toe in staat zijn. Het is een boek
over ethiek, maar verteld in de vorm van een
indringend verhaal over de historisch bewezen
oefenbekwaamheid van mensen. ‘Wie mensen
zoekt, zal acrobaten vinden’, zo schrijft Sloterdijk.
Een dergelijke ingesteldheid heeft hij nodig om
toch nog met enig optimisme te kijken naar de
nooit geziene uitdagingen waarmee we geconfronteerd
worden, zoals de klimaatopwarming.
Hij moedigt ons aan om zelf de noodzakelijke
inspanningen te doen (en het geduld te hebben)
om het ‘ruimteschip Aarde’ zelf te herstellen en
zelf te dragen, omdat het ons zelf ook zolang
heeft gedragen. Hij vermoedt dat een integere
technologie daarbij ook voor ons nog wat in petto
kan hebben.
DE ONDERTITEL VAN DE CURSUS VERWIJST
NAAR IMMANUEL KANT, DE DUITSE FILOSOOF
VAN DE VERLICHTING. IS SLOTERDIJK VAN-
DAAG ZIJN FILOSOFISCHE ZOON?
Kant reduceert handig alle filosofische vragen
tot deze drie vragen over weten, handelen en
hopen. Daaronder kunnen ook alle bladzijden
van Sloterdijks oeuvre moeiteloos ondergebracht
worden. In zijn portrettengalerij van filosofen,
‘Filosofische Temperamenten’, schildert Sloterdijk
Kant erg positief af. Ook in zijn andere werken
zitten veel knipogen naar de gematigd rationalistische
Verlichtingsfilosoof uit Königsberg.
Maar Sloterdijk staat op de schouders van velen,
ook van Heidegger of Nietzsche bijvoorbeeld.
Steeds vindt hij het nodig om hen vrijpostig te
corrigeren vanuit de nood van de eigen tijd. Maar
het klopt dat Kant alles bij elkaar nog het minst
vermaningen krijgt.
WAT WIL JE BEREIKEN MET DEZE CURSUS?
Ik wil voldoende luisteraars om Sloterdijk een
eerlijke kans te geven. Moedige mensen ook,
die waarschijnlijk al dichter bij hem staan dan ze
vermoeden en dus een en ander zullen herkennen.
Voor anderen kan Sloterdijk helpen om de
eigen denkbeelden te verhelderen en te toetsen,
en misschien om hem achter je te laten.
“Heb de moed om je van je eigen verstand te
bedienen”, het devies van de Verlichting, horen
we Kant achter Sloterdijks rug roepen. Maar er
schiet ons ook Sloterdijks mooie passage over
medische operaties te binnen, die laat zien hoe
wij ons soms moeten laten verwonden om zelf te
genezen. Om zelfs een tijdelijke verdoving voor
lief te nemen om zo zelfstandiger en ‘goedgemutst’
huiswaarts te keren.... op kille avonden in
oktober. ■
Interview: Jan Timmerman
26 | VORMINGPLUS