iS-2019-DRUK

Nr. 1 - 2019
GEZONDHEIDSMAGAZINE
Hoe versterk je je
natuurlijke weerstand?
Stress: Hoe pak je het aan?
Is artrose omkeerbaar?
SANA nr 65
1

CO
-
-
Bestellen?
www.nutribell.be
2 SANA nr 65

COLOFON
I-SANA MAGAZINE
Web-en Gezondheidsmagazine
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw
info@isana.be
www.isana.be
Redactieadres:
Wegvoeringstraat 66a
B-9230 Wetteren
redactie@isana.be
Uitgave:
Tweemaandelijks elektronisch
nummer
Verantwoordelijk uitgever:
Monique Kmita
Verantwoordelijke marketing,
promotie en advertenties België:
peter.adviesmedia@gmail.com
Verantwoordelijke regie Nederland:
Kees Martens
Hoofdredacteur:
Jan van Bercken
Art-Director:
Ellen Drenth
Artistiek advies:
Alvin Bamps
Documentatie & secretariaat:
Klaudia Pauwels
Abonnementen:
Losse nummers : € 3,20
Jaarabonnement: € 24,95
Copyright 2019
Alle in de advertenties en redactionele
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s
door derden aangeleverd, vallen onder
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,
instelling of dienst die aanlevert aan Advies
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de
rechten van die gegevens kan de uitgever niet
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties
kunnen zonder enige motivering worden
geweigerd.
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door
middel van druk, fotokopie of welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De inhoud
(teksten en advertenties) van I-sana is geen
medisch advies en kan een consult bij een
arts niet vervangen. Bij medische problemen
of twijfel moet altijd een geneesheer worden
geraadpleegd.
i-sana een uitgave
van Advies Media
Het regent goede
voornemens. Dat is
logisch bij het begin
van het jaar. Een
onbeschreven blad kan
je best invullen met goede dingen.
We willen het altijd beter doen, altijd
gezonder worden, de minder goede
of minder fraaie dingen achter ons
laten, want het oude jaar is voorbij,
een nieuw beloftevol jaar komt
eraan.
En die voornemens kan je zelf
invullen, want gedachten zijn vrij
en die willen altijd positieve dingen.
Niemand haalt het in zijn hoofd
om in het nieuwe jaar een slechter
resultaat te behalen. De weg daartoe
is misschien niet altijd duidelijk en de
juiste, maar een goed voornemen is
een begin.
Ook op het wereldtoneel is dat zo:
de voornemens pakken vaak anders
uit dan de mensen verwachten.
Nooit is er meer naar vrede
verlangd in „tijden van vrede” als
nu... nooit zijn er meer conflicten
en schermutselingen geweest
tussen volken, naties, landen en
bevolkingsgroepen als nu. Nooit
leek de wereld meer op een
wriemelnest van ontevredenheid,
opgeblazenheid, hebzucht,
vermetelheid en woelende twistzieke
mensen. Wordt hier een brandje
geblust, dan ontstaan er daar twee
andere en overal ter wereld wordt
de geest van de mensen gegijzeld
door dezelfde besmetting: wij willen
alles voor onszelf, gunnen zo weinig
mogelijk voor de anderen.
Over samenwerking en goede
samenleving wordt amper nog
gesproken. Niets nieuws... behalve
de omstandigheden. Nooit was
er zoveel weelde, nooit was er
Voorwoord
De beste voornemens
zoveel geld, nooit waren zoveel
mogelijkheden om de kost te
verdienen, gezond te blijven, te
genieten van de wereld en de
dingen om ons heen, zich creatief
te ontplooien en nooit tevoren was
er zoveel onzekerheid, onveiligheid,
onstabiliteit, corruptie, armoede,
ongeneeslijke ziekten, wanorde,
chaos, oorlogen en twistzieke
regeringen, machthebbers die baas
willen spelen over anderen.
Naast economische, politieke,
financiële onzekerheid komt ook
nog de dreiging van onveiligheid,
gewoon op straat, in de wagen, zelfs
thuis. Dagelijkse agressie op straat,
winkels die worden geplunderd.
En dan de onduidelijkheid in de
gezondheidssector: de grote
lobby’s die de wetenschappelijke
rapporten vervalsen en de politiek
kapen, waardoor in een paar
decennia miljoenen mensen zijn
gestorven door valse raad over
hun gezondheid. De natuur die er
eeuwen heeft over gedaan om te
leren wat goed voor ons was, werd
“gecorrigeerd” om er geld aan te
verdienen. Het gezond verstand
moest wijken voor formules en
bankrekeningen van lobby’s.
De poespas die in de wereld wordt
geschapen is niet van aard om
mensen rust, vrede en zekerheid te
geven. Gelukkig kan elk individu zijn
goede voornemens baseren op het
gezond verstand van de natuur en
die zoekt geen eigenbelang en geen
chaos. We zijn er van overtuigd dat
je voor dit jaar de beste voornemens
hebt gemaakt, je natuur zal er wel
bij varen.
Jan van Bercken
Hoofdredacteur
SANA nr 65
3

nhoud
Hoe versterk je je
06natuurlijke weerstand?
Hoe moet je eten om
24gezond oud te worden?
Is de lucht in je woning wel
12gezond?
Junkfood verandert gedrag
26van jongeren
Verstopping oplossen:
16dikke buik weg!
Hoe bescherm je je huid
30extra in de winter?
Stress: Hoe pak je het
20aan?
32Is artrose omkeerbaar?
4 SANA nr 65

Naar de zon in de winter?
36Wat zijn de gevaren?
Heilzame planten en hun
44toepassing
Speekselstenen: Zo krijg
38je ze weg
Lekker & gezond met
46i-Sana
De beste voorbereiding
40voor de skivakantie
Groene Vingers van Ivo
48Pauwels
Kolen: Supergezonde
42winterkost
SANA nr 65
5

Hoe versterk je
je natuurlijke
weerstand?
Echinacea en vitamine C: krachtpatsers
tegen verkoudheid en griep
Nog niet echt veel winterse dagen gehad, maar
komen zullen ze en in de staart daarvan zwiepen
altijd virussen en bacteriën mee. Wie zich niet op
tijd en voldoende heeft voorbereid, krijgt er zeker
meppen van: griep, verkoudheid, typische winterse
narigheid. Je kan je er maar beter op voorzien, want een
verzwakte immuniteit zet de deur op een kier voor winterse
aanvallen. De tip: hoe ben je winterse kwalen te slim af en
als je toch pech had: hoe raak ik van die problemen zo snel
mogelijk verlost? Het antwoord is eenvoudig, want onze natuur
is daar wel op voorzien, je moet die alleen maar helpen,
ondersteunen en sterker maken: je weerstand!
6 SANA nr 65

Zonder kleerscheuren de
winter door
In een sterke immuniteit spelen
vitamines en mineralen een belangrijke
rol naast een aantal fysieke
maatregelen. Uit wetenschappelijk
onderzoek kennen we de grote
waarde van vitaminen voor onze
gezondheid. We weten allemaal
dat bijvoorbeeld de vitamine C een
sleutelrol heeft in de bescherming
tegen infectieziekten en griepachtige
aandoeningen. We weten ook
dat vitamine A wat te maken heeft
met nachtblindheid en beschermt
tegen kanker en dat vitamine D
onder invloed van de zon in de huid
wordt gevormd en ook belangrijk is
voor gezond bot. Maar veel verder
reikt de kennis van de meesten
niet. Toch hebben we alle vitamines
nodig, van A tot en met K en pas
als ze ontbreken, realiseren we
ons dat we niet goed functioneren
door een gebrek in
het lichaam.
Oorzaken van besmettingen
kan men niet
altijd uit de weg gaan,
zeker niet in de winter. We
leven dichter op mekaar:
concerten, bioscoop,
voorstellingen, theater,
conferenties,
feestjes. Virussen en
bacteriën zijn overal
aanwezig: in de lucht
die we inademen, op
voorwerpen, maar vooral
op de handen. In normale
omstandigheden moet het
immuunsysteem, je natuurlijke
weerstand er voor zorgen dat virussen
onschadelijk worden gemaakt.
Tegen virussen helpen trouwens
geen antibiotica, enkel tegen bacteriën,
maar die worden dikwijls te
pas en te onpas gebruikt, waardoor
de darmflora voor een stuk vernield
worden en dus de immuniteit ook
voor een groot deel verloren gaat,
aangezien de darmen de kweekvijver
van onze immuniteit zijn.
Antilichamen in het bloed
herkennen virussen die het
vroeger al eens
SANA nr 65
7

geprobeerd hebben en telkens eenzelfde
virus opduikt, staan ze weer
klaar om het lichaam te verdedigen
en te beletten dat je ziek wordt.
Verzwakte afweer
Als de natuurlijke afweer verzwakt
is, word je gemakkelijker ziek. We
eten niet zo gezond in de winter, te
weinig vitamines, te weinig groenten
en fruit, te veel koolhydraten
en vetten, te veel alcohol, we zitten
meer binnen, bewegen minder. Dat
maakt dat onze weerstand verzwakt
is.
De oplossing ligt voor de hand: de
natuurlijke krachten moeten worden
gemobiliseerd zodat de weerstand
van het lichaam weer verhoogt.
Daarom moet je ook in de winter
naar buiten: meer bewegen in de
natuur, liever dan in de fitnesszaal.
De bloedsomloop kan je ook stimuleren
en de dynamiek van de
bloedlichaampjes vergroten door
een saunabezoek. De afwisseling
van warmte en koude is bovendien
ook erg gunstig om winterdepressie
te voorkomen. Ook wisselbaden zijn
goed of nog gemakkelijker: wisseldouches,
maar niet als je al verkouden
bent, of koortsig, dan haal
je meer reserves uit je lichaam dan
eigenlijk goed voor je is.
Alcohol is geen goed idee in de
winter. Men heeft een vals gevoel
van warmte, maar het lichaam
speelt warmte kwijt en is gemakkelijker
vatbaar voor infecties. Zelfs
longontstekingen komen meer voor
in de winter bij alcoholgebruikers.
Wees er matig mee, of liever, drink
er geen, want recent wetenschappelijk
onderzoek heeft aangetoond
dat alcohol zelfs in kleine hoeveelheden
schadelijk is. Prof. Tytgat van
de Leuvense universiteit verklaarde
vorige maand nog dat mocht al-
8 SANA nr 65

cohol pas nu ontdekt worden, het
zeker zou verboden worden, omdat
het bijzonder schadelijke gevolgen
aanricht op het lichaam en de geest
van de mens.
Tabak is uiteraard nog slechter. Het
is een vijand van de natuurlijke
weerstand. De bloedvaten vernauwen
en kunnen 30 percent minder
zuurstof en vitale stoffen vervoeren,
zodat de circulatie in de fijne
haarvaten gehinderd wordt. Bovendien
wordt de trilhaarwerking van
de luchtpijpen verlamd. Bacteriën
en virussen worden niet meer naar
buiten gewerkt. Resultaat: ontstekingen
en griep.
Echinacea
helpt zeker
Gelukkig
mogen we
ook hulp
verwachten
van
de natuur.
Eén van de
belangrijkste
kruiden om
de weerstand
te versterken
is Echinacea Purpurea, de
rode zonnehoed. Het versterkt
de mitochondriën en de witte
bloedlichaampjes. Echinabell van
Fytobell is daarom een uitstekend
preparaat dat verkregen werd door
ultrasone maceratie en dus meer
geneeskrachtige eigenschappen
bezit dan bij normale distillatie.
Het is in de winter een belangrijk
en noodzakelijk preparaat in elke
huisapotheek.
Een tip van een ervaren natuurarts:
stel dat je in contact geweest bent
met hoestende of besmette personen.
Schud wat Echinabell in je
handpalmen en wrijf dit open op je
gezicht, ook de omtrek van de ogen
en de neusopeningen. Als je daarbij
wat extra vitamine C neemt, dan is
de kans uiterst gering, dat je zelf
ook besmet wordt. Een tip om toe
te passen telkens je buitenshuis
met anderen in contact bent geweest.
Aan de universiteit van Cardiff hebben
ze bij dubbelblind proeven de
resultaten vergeleken van twee onderzoeksgroepen:
de ene met een
placebo, de andere met Echinacea.
De Echinacea-groep telde 38 percent
minder zieken, terwijl als er
toch zieken waren, de duur van de
griep of verkoudheid met een derde
werd ingekort.
De kracht van
vitamine C
Door tekorten
aan vitamines
in de
voeding kunnen
gebrekziekten
ontstaan.
Omdat
vanwege
veredeling
van fruitsoorten
en moderne
cultuurmethodes het
fruit minder vitamines bevat dan
vijftig jaar geleden, hebben veel
mensen een tekort aan vitamines,
ook vitamine C. De norm die wordt
voorgehouden door de overheid
wordt door natuurartsen als compleet
ontoereikend beschouwd, 75
mg net genoeg om geen scheurbuik
of rachitis te krijgen. Sommigen
bevelen zelfs 2 gram aan en Nobelprijswinnaar
Linus Pauling raadde 5
gram per dag aan, terwijl hijzelf er
10 gram van nam onder vorm van
een supplement.
SANA nr 65
9

Honden produceren bijvoorbeeld
zelf vitamine C in hun metabolisme,
tot 15 gram, wat wijst op het enorme
belang. De mens kan dat niet
en moet ze innemen via voedsel en
dat is vaak ontoereikend.
Het vervelende met vitaminen is,
dat je niet meteen merkt dat er wat
aan de hand is, als er een tekort
optreedt. Soms duurt het dagen, in
sommige gevallen maanden, zelfs
langer vooraleer we door hebben
dat er iets fundamenteels fout gaat.
Vitamines hebben we dagelijks
nodig en wie gezond en evenwichtig
eet, hoeft niet zo bang te zijn voor
een tekort. Maar in wintertijd als de
immuniteit onder druk staat, hebben
we er meer van nodig.
Met voldoende vitamine C kan je
gemakkelijker weerstand bieden
aan infecties. Verkoudheden en
virale aandoeningen zoals griep
genezen sneller en gemakkelijker
bij wie voldoende vitamine C naar
binnen krijgt.
Het lichaam kan dankzij vitamine C
gemakkelijker giftige stoffen neutraliseren.
Vrouwen die bij dezelfde
maaltijd een flinke hoeveelheid
vitamine C gebruiken, kunnen hun
ijzerabsorptie soms met de factor 3
vergroten.
Er worden meer rode en witte
bloedlichaampjes gevormd en dankzij
vitamine C zullen zowel griep,
verkoudheid, verwondingen en
voorjaarsmoeheid sneller verdwijnen.
Eén grapefruit of pompelmoes
per dag is al een goed begin. Alle
vruchten en groenten, maar vooral
zuurkool, vers fruit en ook rozebottels
zijn rijk aan vitamine C. Wie
een tekort heeft krijgt gemakkelijk
bloedend tandvlees, paradontale
klachten, extra vermoeidheid en
een verzwakt concentratievermogen.
Baarmoederhalskanker komt
frequenter voor bij vrouwen met
een tekort aan vitamine C. Ook
de vaatwand van de hartslagaders
worden sterker door vitamine C:
minder vernauwingen, wel sterkere
bloedvaten. Het is een sterke
antioxidant zowel tegen kanker als
tegen infectieziekten.
Het ideaal tegen winterziekten is
dan ook een combinatie van vitamine
C en Echinacea. Dat vind
je bijvoorbeeld perfect terug in
EchinaceaMax4. De winter krijgt je
niet meer klein.
Jan van Bercken
10 SANA nr 65

Voor een ijzersterke
weerstand
Echinacea4
max
• Met vier verschillende extracten,
dus viermaal sterker.
• De superbooster voor uw immuniteit
in elk seizoen.
• Bij winterse indringers: EchinaceaMax4
helpt u er zo weer bovenop!
Dosering: 3 x 1 capsule per dag
EchinaceaMax4 van AlkPharma
is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met
CNK bestelcode: 3139-581
Verpakking: 60 capsules.
Rode zonnehoed
Katsklauw
PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158
Vlier
Lapacho
www.alkpharma.be
SANA nr 65 11

Is de lucht in je
woning wel gezond?
Je hoeft maar terug te keren van een weekend op het
platteland, de Ardennen of aan zee en je ruikt meteen
de “stinkende lucht” in de stad. Dieseluitstoot, maar
evenzeer verbrandingsstoffen van benzinemotoren en
de schoorsteenpijpen van verwarmingsketels en industrie
zorgen er voor dat de lucht rondom ons flink vervuild
en dus ongezond is. Daar groeit tegenwoordig veel protest
tegen, ook omdat het klimaat er langzaam maar zeker last
van ondervindt. Maar stellen we ons de vraag hoe het met de
binnenlucht in onze woningen gesteld is? We staan er vaak
veel te weinig bij stil dat ons ook daar ongezonde, vervuilde
lucht wordt opgedrongen waardoor we ziek kunnen worden
en zelfs jaren van ons leven verliezen.
De jeugd wordt zich steeds meer
bewust van het belang van gezonde
lucht. Overprikkeling van de zenuwen,
maar ook van de luchtwegen,
heeft invloed op het psychisch
en fysiek welbevinden van iedereen.
De natuur is weer “in” en we
verdragen steeds minder dat er
mee geknoeid wordt. Terecht, want
waar halen we anders onze gezonde
adem vandaan?
Gelukkig kwam in 2018 de luchtkwaliteit
ook op de politieke onderhandelingstafel
en enkel partijen
die geld en macht boven gezondheid
stellen kunnen niet akkoord
gaan met een verbetering van het
klimaat en de zuiverheid van de
lucht. En dat het verantwoord is
dat er grondige controles op emissienormen
moeten komen, heeft
het dieselschandaal in de autowereld
aangetoond. Als je doelbewust
sjoemelt met elektronica om de
12 SANA nr 65

Goed verluchten en probiotica
kunnen helpen
uitstootwaarden te vervalsen, dan
heb je meer respect voor winst, dan
voor het welzijn van de klanten die
de voertuigen moeten kopen.
Er moet iets gebeuren, want een
onderzoek van Greenpeace heeft
aangetoond dat meer dan 65
percent van de lucht aan en in de
scholen in ons land ronduit slecht
is. In slechts drie percent van de
scholen is de luchtkwaliteit goed. Je
kan die lijn gemakkelijk doortrekken
naar je eigen woning, want de
lucht van buiten komt ook binnen.
Wie aan een ringlaan woont, op een
druk kruispunt of langs de autoweg
heeft volgens cardioloog Dr. Jean-
François Argacha van de VUB-UZ
Brussel meer kans op hartinfarct,
longziekten en snellere veroudering.
Een Chinees onderzoek vulde
dat aan met de informatie dat wie
in een vervuilde woning leeft ook
dommer is, omdat de bewoners
zich minder goed voelen en zich
ook minder goed kunnen concentreren.
Vandaar dat in Japan promotie
gemaakt wordt voor wat genoemd
wordt “shinrin yoku” oftewel de
kunst van het “bosbaden”: wandelen
en recreëren in de natuur om
toch in het weekend of na het werk
gezonde lucht te kunnen ademen
en ontspanning in het groen te
vinden. Het is de nieuwe filosofie
tegen overprikkeling op fysiek en
psychisch vlak. Artsen geven daar
als therapie een boswandeling mee
aan hun patiënten om de vervuilde
steden en de ongezonde lucht in
hun woning te ontvluchten.
Vervuilde stoffen binnen
De lucht van buiten komt ook
binnen, terwijl in de woning zelf
ook toxische en dus giftige stoffen
aanwezig kunnen zijn. Ze zijn
het gevolg van de constructie, de
gebruikte materialen en de behandeling
zowel van het gebouw zelf
als van de inboedel. Uit controles
naar aanleiding van het Vlaamse
Binnenmilieubesluit blijkt dat het
in de meeste woningen van de
450 testcases meevalt, hoewel er
een aantal woningen is dat slechte
pieken haalt. Daar werden vluchtige
stoffen zoals formaldehyde, acetal-
SANA nr 65 13

dehyde, koolstofdioxide vastgesteld.
Na verbouwingswerken, het leggen
van nieuwe vloeren of tapijten,
de aanschaf van nieuwe meubelen
werden verhoogde waarden gemeten.
De eigenaars kregen de raad
beter te ventileren. Het niveau van
stikstofdioxide (NO2) stijgt naarmate
de woning meer gelegen is in
stedelijk gebied of in de buurt van
een drukke weg. In woningen waar
op gas gekookt wordt is die waarde
ook sterk verhoogd. Ook nieuwe
materialen verhogen de waarde
van aldehyden
(meubelen en
verf). Als de
ventilatiegraad te
laag is, stijgt ook
het CO2 gehalte,
een parameter
die gehanteerd
wordt om de
zuiverheid van de
lucht te bepalen.
De gezondheidsklachten
die in de
meeste vervuilde
woningen vastgesteld
worden zijn
vooral problemen met de ademhaling.
Later volgen ook cardiovasculaire
aandoeningen.
Oplossingen
De campagne onder de noemer
“Bouw Gezond” van het Departement
Leefmilieu, Natuur en Energie
wil toekomstige (ver)bouwers dan
ook aansporen om gezond te bouwen
en daarover met hun architect
goed te overleggen. Het komt hoe
dan ook hun gezondheid ten goede.
Bio-ecologisch bouwen of verbouwen
moet meer aandacht krijgen en
materialen zoals verven, behang,
bevloering die ecologisch verantwoord
zijn, moeten meer aandacht
krijgen. Kies voor onbehandelde
grondstoffen uit de bos- en landbouw
en delfstoffen (vloeren) die
natuurlijk zijn. In het binnenmilieu
van veel woningen is een mix van
giftige stoffen verantwoordelijk voor
een toenemend aantal gevallen van
allergie en ademhalingsproblemen.
Zelfs in het navelstrengbloed na
bevallingen werden deze giftige
stoffen terug gevonden, evenals in
stofzuigerzakken.
Kies voor een goede isolatie bij
voorkeur uit natuurlijke materialen
en uiteraard een
goede ventilatie,
want hoe beter
je isoleert, des
te beter moet
je ventileren.
Gebruik bij het
reinigen ook zo
weinig mogelijk
synthetische
producten of
producten uit de
petrochemie zoals
detergenten.
Er zijn natuurlijke
equivalenten, gebaseerd
op enzymen en probiotische
bacteriën. Ook planten in huis kunnen
de luchtkwaliteit verbeteren.
Het huis wemelt n.l. van de bacteriën
die zich overal op neerzetten.
Die zijn niet allemaal even gezond,
integendeel. Daar kan je iets aan
doen door de goede bacteriën in de
meerderheid te plaatsen: probiotica.
Er bestaan tegenwoordig goede
verstuivers die probiotica in de woning
vernevelen, ook in de wagens,
zodat de binnenlucht zuiverder is.
Maak er gebruik van, in het belang
van je gezondheid.
Monique van Hasselt
14 SANA nr 65

Ik ga op reis en neem mee...
Advertentie
Maar ook
Travelbac
probiotische handgel
Operatie schone handen!
Ook op vakantie...
Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 3311-909 voor 30ml en 3311-917 voor 100ml.
Liever online bestellen? Veilig en snel via www.almed.be
SANA nr 65 15

Verstopping
oplossen:
dikke buik
weg!
Wie niet ingrijpt, kan
kanker krijgen!
De functie van de darmen wordt ook in de geneeskunde
nog vaak onderschat. Daar komt gelukkig
verandering in, omdat intussen bekend wordt
dat er een directe relatie is tussen darmen en
hersenen, tussen darmen en longen en tussen
darmen en immuniteit. Het is niet louter een evacuatiepijp
van verteerd voedsel, integendeel. De immuniteit wordt er
opgebouwd en ziekten vinden vaak in gestoorde darmflora
hun oorsprong. Dat komt omdat we niet meer over de juiste
bacteriën beschikken of omdat de darmen niet op tijd geëvacueerd
worden en toxines en vergiften tijdig het lichaam
kunnen verlaten. Vanuit de darm wordt het lichaam langzaam
ziek gemaakt. Het is dus van het grootste belang de
darmen gezond te houden en de darminhoud op tijd te ledigen.
Constipatie of verstopping is dus een bedreiging. Je kan
er gemakkelijk iets aan doen.
We onderschatten te gemakkelijk
het gevaar van verstopping. Een zittend
leven zonder lichamelijke activiteit
en geraffineerd voedsel zijn
belangrijke oorzaken. De meeste
mensen betreuren de ongemakken
ervan, zoals zwaarlijvigheid, dikke
buik, te snel hartritme en hoge
bloeddruk. De esthetische kant van
het probleem krijgt doorgaans meer
16 SANA nr 65

gewicht dan het gezondheidsaspect.
Natuurvolkeren die celluloserijke
voeding gebruiken kennen geen
beschavingsziekten zoals kanker,
infarct, beroerte, reuma en multiple
sclerose, maar hebben evenmin
overgewicht, dikke buik, kortademigheid,
enz.... „Mocht natuurlijker
voedsel doen vermageren, dan zou
ik overschakelen,” is de mening van
velen. En toch is het zo. Wie meer
cellulose in zijn menu opneemt en
minder suikers en schadelijke vetstoffen,
krijgt minder te maken met
verstopping, heeft dus ook minder
risico op beschavingsziekten, maar
vermagert bovendien. De moeite
van het proberen waard dus.
Te geraffineerd
In het geraffineerde voedsel dat
hoofdzakelijk bestaat uit witte
bloem, witte rijst en witte suiker,
ontbreken de echt belangrijke en
levensnoodzakelijke vezelstoffen
helemaal. Die zemelen zijn noodzakelijk
voor de goede spijsvertering.
Wie zijn voedsel van vezels berooft,
moet er zich niet over verwonderen
dat de darmen dichtslibben. Er ontstaat
harde ontlasting,
waardoor
de ontlasting
zelfs een week
kan uitblijven.
Ze voelen zich
niet op hun
gemak, krijgen
een dikke buik,
voelen zich opgeblazen,
pafferig
en moe. Om
aan die toestand
een eind te
maken nemen
velen hun toevlucht
tot vaak
sterke laxeermiddelen.
Het lichaam went aan die
prikkels, zodat de peristaltiek (dat
is de natuurlijke voortstuwing in de
darm) wegvalt. Daardoor ontstaan
op de duur ernstige gebrekziekten.
Wie gezond en natuurlijk eet, heeft
geen laxeermiddelen nodig. Volle
granen en zilvervliesrijst, fruit met
de schil en rauwe groenten bevatten
voldoende darmprikkelende
stoffen, zodat laxeermiddelen totaal
overbodig zijn. Er is een normale
darmtransit van minstens eenmaal
per dag, zodat het lichaam zich van
stofwisselingsvergiften kan ontdoen.
Blijft die verstopping te lang duren,
dan vergiftigt het lichaam zichzelf
van binnenuit.
Vergiftiging
In de natuur is alles prachtig geregeld.
Ze verschaft het voedsel zoals
dat het best voor ons is geschikt.
Door vernuftige technieken wordt
er aan gesleuteld, zodat een soort
voedsel ontstaat dat nog wel lekker
is, maar dat zijn oorspronkelijke
natuurlijke functie kwijt is. In de
dikke darm hopen zich voedselresten
op en komt een rottingsproces
op gang: schadelijke
giftige stoffen
worden nu
in de bloedbaan
opgenomen. De
afvalstoffen stapelen
zich in het
lichaam op en
gaan uiteindelijk
de lever belasten.
Vermoeidheid,
lusteloosheid,
weinig
frisse huid,
riekende adem,
en verminderde
weerstand, dus
grotere vatbaar-
SANA nr 65 17

heid voor allerlei kwalen is daarvan
het gevolg. Ook de darmklieren
zoals de pancreas of alvleesklier
komt onder druk. Uiteindelijk zal
het lichaam ernstig ziek worden.
Meteen menu aanpassen
Bij verstopping moet je om te beginnen
meer drinken, vooral water
en geen zoete drankjes of thee,
want dat verstopt. Vooral vrouwen
drinken veel te weinig, en krijgen
daardoor ook gemakkelijker een
blaasontsteking, dikke buik en
onreine huid. Niet te verwonderen
dat er zoveel populaire middeltjes
voor huidreiniging vlot van de hand
gaan aan vrouwen, maar ze zouden
beter hun menu wat aanpassen en
daardoor een gratis schone huid
verkrijgen.
Elke morgen een glas lauwwarm
water drinken bij het opstaan,
doet wonderen. Het zorgt voor een
natuurlijke smering van de darmen.
Voeding aanpassen is dus een must.
Suiker, bonbons, snoep, harde
kazen staan op de verboden lijst.
Eveneens geraffineerde producten:
witte brood, witte rijst, witte
spaghetti, verban het allemaal uit
de keuken. Kies liever volkorenproducten.
Bepaalde kruiden en zaden
helpen de darmen weer vlot op
gang te komen: lijnzaad, psyllium,
visolie. Voldoende lichaamsbeweging
waarbij de buikspieren worden
getraind en voor een natuurlijke
massage zorgen van de darmstreek
is een niet te onderschatten voordeel.
Door goed voor je stoelgang
te zorgen, zorg je ook voor een
platte buik, een natuurlijk corset
dat zoveel mooier staat dan dure
vervelende en „adembenemende”
kleding, die je er eleganter laat
uitzien dan je bent.
Wie gewoon was aan laxeermiddelen
kan liever zich gemakkelijk en
veilig laten helpen door een prima
natuurlijk middel dat voor voldoende
slijmstoffen in de darmen zorgt
en goede bacteriën aanbrengt:
Frangulabiose van Fytobell. Het
zal een hele opluchting en ontlasting
zijn en een gemak in de darmwerking!
Jan van Bercken
18 SANA nr 65

Trage stoelgang?
Frangulabiose
helpt natuurlijk!
Bijzondere eigenschappen:
• 1 miljard actieve bacteriën
per capsule
• Bouwt de darmflora op
en versterkt haar, belangrijk
voor de stoelgang
• Het perfecte probiocitum
voor u
• Voor een regelmatige
stoelgang
• Maakt de ontlasting zachter
• Effectieve natuurlijke
samenstelling
Verkrijgbaar in de apotheek in
50 capsules met cnk-bestelcode 1785-187
of 100 capsules met cnk-bestelcode 1744-317
Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor gevarieerde voeding.
Online bestellen gaat ook: www.boverte.be
Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.
www.fytobell.be Gezonde kracht uit de natuur !
SANA nr 65 19

STRESS:
Hoe pak je het aan?
Uit een onderzoek van het Human Resourcesbedrijf
Securex blijkt dat bijna zeventig percent van alle
werknemers in België last ondervindt van stress
op het werk. Daar zijn nog niet de jeugd, scholieren
en studenten bijgerekend. Ook niet de koppels
in het gezin, want voor sommigen is het werk een uitlaatklep
een bevrijding, omdat de relatie problemen heeft. Acht jaar
geleden was dat nog twintig percent minder. We gaan er dus
niet op vooruit, althans wat de gezondheid betreft. Stress is
geen factor op zich, want het veroorzaakt een kettingreactie
die zowel het fysieke als geestelijk welzijn onderuit haalt en
zelfs fatale gevolgen kan hebben. Wat kan je er aan doen?
Stress is een niet te onderschatten
probleem. Meer dan één derde
van alle afwezigen op het werk is
veroorzaakt door stress. Dat kost
zowel werkgever als overheid fortuinen.
Voor de werkgever alleen
al is dat per jaar 3.750 euro per
werknemer. Lichte stressgevallen
zijn verantwoordelijk voor gemiddeld
zes afwezigheidsdagen per
jaar. De zwaardere gevallen blijven
drie à vier weken thuis. Het treft
meer lager opgeleiden en meer
mensen met een vast contract dan
een tijdelijk contract. Zelfstandigen
zijn het minst ziek. Dat wijst ook op
een zekere attitude om met stress
om te gaan.
De persoonlijke gevolgen zijn ook
niet te onderschatten, want het
20 SANA nr 65

Zeventig percent heeft last van
stress en veroudert sneller
blijft niet beperkt tot slapeloosheid
en hoofdpijn. Ook neerslachtigheid
zwaarmoedigheid, hartkloppingen
en concentratieproblemen naast
maag-darmklachten, leverproblemen,
huidziekten zoals psoriasis,
ademnood, snelle veroudering,
enz… kunnen het gevolg zijn van
stress. Op den duur kunnen de
psychosomatische klachten overgaan
op puur fysieke ongemakken
en zelfs ziekte. Stress is ook verantwoordelijk
voor hart- en vaatproblemen
en het wordt zelfs gerelateerd
aan kanker. Blijf dus niet bij de pakken
zitten, maar doe er iets aan.
Sneller oud door stress
Wie het belang van stress en emoties
op de gezondheid onderschat,
zal veel patiënten ongelukkig en
ziek maken, dat zei ons professor
Castronovo, endocrien specialist.
Hormonen zijn boodschappers van
informatie die worden afgescheiden
door het endocriene systeem; dat
zijn klieren met inwendige secretie
of afscheiding. De resultaten daarvan
kunnen zelfs afgelezen worden
in het speeksel, want ook daar zijn
zogenaamd vrije hormonen aanwezig.
Sommige diagnosesystemen
zijn trouwens op de detectie daarvan
gebaseerd. Hormonen spelen
een zeer belangrijke rol in onze
gezondheid, in onze veroudering,
in onze seksuele activiteiten, in de
dikte van de huid, de reproductiekracht
van de cellen, in de vitaliteit,
in onze leeftijd, in ziekte en gezondheid.
Zo werd aangetoond dat bij
gestresseerde personen de hypofyse
fel onder druk komt te staan.
Stress verstoort op het hoogste
niveau het endocriene systeem.
Psychosomatische problemen zijn
derhalve geen fantasie, geen uitvinding
van gevoelige zielen, geen
verzinsel of spelletje, het zijn echt
reële problemen.
Op die manier heeft stress via de
neuro-endocrine werking een grote
invloed op de veroudering en de
snelheid waarmee we verouderen.
De hypofyse is de endocriene
meesterklier die de activiteit van
andere klieren controleert en zelf
haar commando krijgt van de neuronen
in de hypothalamus die onder
invloed staat van onze hersenactiviteit.
Het is dan ook gemakkelijk
te begrijpen dat we in een rustige
omgeving met mensen die we
aardig vinden en goed en eerlijk
met ons omgaan, in een sfeer van
vertrouwen, beter kunnen functioneren
en gezonder zijn, langer zullen
leven dan wanneer we dagelijks
alert moeten zijn voor allerhande
bedreigingen en moeten omgaan
met vijandige mensen, met stress
of moeten werken in een stressvolle
omgeving of stress ondervinden in
onze relatie.
Daarbij komt ook dat met het stijgen
van de leeftijd, de hormonen
en de productie ervan aan doeltreffendheid
inboeten. Het verlies van
regeling in dit systeem is ook het
gevolg van een opeenstapeling van
stress, zodat ook de hypothalamus
SANA nr 65 21

A_Bo
minder doeltreffend zal zijn in zijn
rol. Stress heeft dus wel degelijk
enorme invloed op de snelheid van
onze veroudering.
Vitamines tegen stress
Als stress optreedt, worden in het
lichaam stresshormonen vrijgemaakt,
waardoor de prestatie- en
reactiecapaciteit toenemen. Via
adrenaline wordt meer glucose
naar spieren en hersenen gestuurd,
wordt de hartfrequentie opgedreven
door noradrenaline, evenals de
bloeddruk, die verhoogt. Ook hormonen
zoals corticoïden nemen aan
dit proces deel. Omdat we nu weten
dat verschillende vitamines aan de
opbouw van deze hormonen deelnemen,
kunnen we via het innemen
van voldoende vitamines invloed
uitoefenen op het hele stressgebeuren.
Vitamines A spelen een rol bij de
biosynthese van corticoïde-hormonen.
Vitamine C beïnvloedt de
productie van adrenaline, noradrenaline
en corticoïden, terwijl
vitamines van het B-complex een
rol spelen in het metabolisme van
proteïnen, koolhydraten en vetten.
Vitamines zijn dus van belang bij
het opwekken van energie en bij
de verdediging van het organisme
tegen stress.
Hoeft het nog gezegd dat evenwichtige
voeding, met voldoende vitamines,
die gehaald worden uit een
evenwichtig samengesteld dieet van
levensbelang zijn? Dat ze niet alleen
onze gezondheid in ruime mate
beïnvloeden, maar dat ze bovendien
zelfs ons leefcomfort en geluk mee
helpen bepalen. Gelukkig kunnen
we ook hulp verwachten uit de natuur.
Stressbalans van Fytobell
kan je daar zeker bij helpen. Op die
manier krijg je de stress onder controle
en kan die niet langer je leven
vergallen.
Jos van Landuyt
22 SANA nr 65

De beste zorgen uit de natuur!
Uw online gezondheidsadviseur
GEHEEL
VERNIEUWDE SITE!
www.boverte.com
Advertentie
BOVERTE is een moderne internetwinkel.
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd
en een goede service.
U koopt bij Boverte omdat…
• U toegang heeft tot een mooi assortiment van producten.
• U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt.
• U met korting op uw bestelling aankoopt.
• De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd.
• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft.
• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is.
Daarnaast kunt u 7 dagen per week
bij onze klantenservice terecht.
• Wij garant staan voor een optimale service.
• Wij u helder en duidelijk over
de producten informeren
via de website, per telefoon
en via e-mail.
e-mail: info@boverte.com - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48
SANA nr 65 23
A_Boverte2016_15042016.indd 3 21/04/2016 9:02:12

Hoe moet je
eten om
gezond oud
te worden?
Je wil graag oud worden? Dat kan! Maar tegelijk ook
gezond blijven? Dat is wat ingewikkelder, maar het
kan ook. De studie van het ouder worden of gerontologie
krijgt steeds meer inzicht in het verouderingsproces.
We weten nu al dat gebrek aan elementaire
stoffen in de voeding een snellere veroudering veroorzaakt,
maar we weten ook dat vooral overvoeding en junkfood en
tekorten aan essentiële mineralen en vitamines ook veroudering
veroorzaken en beschavingsziekten in de hand werken.
Gezond oud worden… hoe doe je dat en met welk voedselpatroon?
In de geïndustrialiseerde wereld
komen vooral ziekten voor die bij
natuurvolkeren onbekend zijn, tenzij
ze na verloop van tijd dezelfde
eet- en leefgewoonten overnemen.
Zo weet men dat Japanse vrouwen
bijna geen borstkanker kennen,
tenzij ze verhuizen naar Australië
of de Verenigde Staten en daar de
lokale leef- en eetgewoonten overnemen.
Linus Pauling, tweevoudig Nobelprijswinnaar
had na onderzoek
een oplossing voor het probleem.
Ernstige ziekten zoals hart- en vaatziekten,
diabetes en kanker werden
veroorzaakt door onnatuurlijke
levenswijze en gedenatureerd voedsel.
We noemen het junkfood. Het
brengt vrije radicalen in het lichaam
die niet meer worden geneutraliseerd.
Hij ging er van uit dat tegen de
aanwezigheid van vrije radicalen in
het lichaam die er worden getriggerd
door verkeerde levenswijze
(roken is het allerslechtste) en
voeding, er voldoende antioxidanten
moesten aangevoerd worden.
Vitamine C was een van de belangrijkste.
Hij slikte zelf 10 gram
vitamine C per dag en voelde zich
tot op hoge leeftijd in prima conditie
en stierf in de gezegende leeftijd
van 94 jaar.
24 SANA nr 65

Minder calorieën
Hij gaf iedereen die oud wil worden
de raad natuurlijker te eten,
en vooral ook minder calorieën te
gebruiken. Men gaat er van uit dat
calorierestrictie, oftewel minder
eten, het herstel van het DNA bevordert.
Het vermindert in elk geval
oxidatieve schade. Het vertraagt de
afbraak van het immuunsysteem
door veroudering en vermindert het
bloedsuikergehalte tot een gezond
niveau. De cholesterol wordt met
niet minder dan 35 percent verminderd
en het insulinegehalte met 20
percent of zelfs meer. Volgens Dr.
Richard Weindruch ontstaat door
een vermindering van calorieën een
soort metabole efficiency, waardoor
het lichaam op minder brandstof
veel zuiniger, maar ook veel beter
gaat functioneren, met veel minder
kans op sleet.
Minder
proteïne
en suiker
Vaak
wordt aan
ouderen
gezegd
dat ze
meer
eiwitrijke
voeding
moeten
gebruiken
(vlees)
omdat
anders
de spiermassa
afneemt. Maar toch blijkt uit grote
studies dat als men aan ouderen
proteïnen bijgeeft, hun sterfterisico
niet daalt. Proteïnen kunnen
misschien wel nuttig zijn tegen
het wegkwijnen van spieren, maar
uit studies blijkt dat toch niet zo
duidelijk. Ook voor jongeren en
mensen van middelbare leeftijd zien
we duidelijk dat veel proteïnen niet
zo gezond zijn op langere termijn.
Een hoog proteïnedieet is dus niet
aan te raden, evenmin als een hoog
gehalte aan koolhydraten. De klassieke
voedingsadviezen zijn eigenlijk
gevaarlijk. Zelfs verzadigde vetten
zijn niet zo gevaarlijk als men
vroeger beweerde.
Het zijn vooral heel snelle suikers
die niet gezond zijn voor hart en
bloedvaten. Dat hoeft ons ook niet
te verbazen, want de laatste 30
jaar zijn mensen steeds minder
vetten gaan eten maar wel steeds
meer suikers en koolhydraten. Wat
zien we? Dat ons risico op diabetes
verdrievoudigd is, dat de obesitas
enorm is toegenomen en dat de
helft van Belgen en Nederlanders
overgewicht
hebben
ondanks
het advies
van “eet
minder
vetten”.
Conclusie:
meer
kanker,
obesitas,
hart- en
vaatziekten
en
diabetes.
Hoe moeten
we
dan eten?
Minder zoet, minder calorieën,
meer vitamines en mineralen (fruit
en groenten), minder junkfood en
meer natuurlijk. Dan leef je langer
en gezonder.
Jos van Landuyt
SANA nr 65 25

JUNKFOOD
verandert gedrag
van jongeren
Jeugd wordt ziek door rotzooi
Zijzelf spreken over fastfood, maar de artsen houden
het bij junkfood: rommel dat de mond ingaat, maar
de gezondheid kapot maakt, vooral van de jeugd. We
eten slecht, we leven verkeerd... maar wat zal de gezondheid
van de maatschappij over enkele jaren zijn?
Op een cardiologische congres dat
in Barcelona werd gehouden en dat
20.000 cardiologen van over de
hele wereld bij elkaar bracht werd
door hartspecialisten gewaarschuwd
dat de wereld voor een catastrofe
staat. Nu is hartinfarct nog de vijfde
doodsoorzaak ter wereld. Over tien
jaar zal ze de eerste zijn en dat
terwijl nu reeds 18 miljoen overlijdens
per jaar te wijten zijn aan
hartinfarcten, waarvan 65 percent
in de industrielanden. Dat aantal zal
vertienvoudigen, vooral als gevolg
van onze leefwijze en eetgewoonten.
Cholesterol, nicotine, vetten
en junkfood liggen aan de basis
van deze te verwachten epidemie,
zoals Dr. Valenti Fuster, één van de
beroemdste hartspecialisten ter wereld
het uitdrukte. Maar hartziekten
zijn niet de enige bedreiging.
Er werd ook gewaarschuwd voor
een toename van kanker, diabetes,
26 SANA nr 65

Vette, slappe rommel met veel calorieën en
kleurtjes, maar zonder vezels en vitamines
reumatoïde ziekten en moeilijk te
genezen ontstekingsprocessen als
gevolg van een compleet verkeerde
leefwijze waarbij de voeding een
belangrijke rol speelt. Hij waarschuwde
vooral de jeugd en jonge
moeders meer natuurlijk te gaan
leven en junkfood dat levensbedreigend
is te laten staan. Dit voedsel
wordt niet geproduceerd om te voeden,
maar om te behagen, verslavend
te werken en dus een enorm
economisch voordeel voor de producenten
op te leveren. De schade
is niet te becijferen: kinderen met
eetstoornissen, vetzucht, diabetes,
kanker, concentratieproblemen,
karakterstoornissen, epilepsie enz.
zijn daarvan het gevolg. De gezondheid
van onze maatschappij loopt
op die manier ernstig gevaar. En het
is eigenlijk beangstigend dat fasten
junkfoodinstellingen vooral door
de jeugd worden bezocht.
Gedragsveranderingen bij
jongeren
Dat voeding verantwoordelijk kan
zijn voor gezondheid en ziekte zal
bij de meesten als vanzelfsprekend
worden beschouwd. Tussen sommigen
ziekten en voeding is er een
rechtstreekse relatie: harde vetten
en hartziekten bijvoorbeeld. Maar
dat er ook een relatie is tussen het
voedingspatroon en het gedrag en
karakterontwikkeling is een fenomeen
dat velen onbekend is en
sommigen zullen weerleggen.
Toch is het opvallend dat jongeren
vaak hetzelfde gedrag en dezelfde
storingen gaan vertonen. Als je
nagaat wat ze gemeenschappelijk
hebben, lijkt snel dat ze allemaal
junkfood gebruiken. Snelle vette
happen, standaardproducten die
snel naar binnen gewerkt worden
zonder veel kauwen, met een uitzonderlijk
laag vitaminegehalte, dat
bovendien enkel op smaak gericht
is, gemakkelijk naar binnen gaat,
prikkelend werkt en na een tijdje
weer het hongergevoel aanwakkert,
kwestie van te kunnen herbeginnen.
Het komt er op aan deze kinderen
goed te observeren om een algemeen
gedragspatroon te herkennen
en leraars op school beamen dat.
Een te hoog suikerverbruik door
frisdranken en pepdranken en een
te hoog koolhydraatgebruik door
junkfood leidt meestal tot storingen
die je tegenwoordig bij de meerderheid
van de jeugd aantreft:
- Plots kunnen woedeaanvallen optreden
die niet in verhouding staan
tot de feiten die zich voordoen.
Dat is een eerste vaststelling die
trouwens de maatschappij lichtjes
begint te tekenen en ouderen gaat
irriteren.
- Jongeren kunnen ook dwars liggen
en onhandelbaar worden ondanks
het feit dat leraars, opvoeders en
ouders hun best doen om moeilijke
dingen diplomatisch te verpakken.
Niet bereid zijn tot discussie en
compromissen is daar een kenmerk
van.
- Veel jongeren vertonen ook een
sterk verminderde concentratie
die nochtans niet het gevolg is
SANA nr 65 27

van oververmoeidheid, gebrek aan
slaap, langdurig fuiven en studentikoos
gedrag of niet veroorzaakt
door oninteressante lessen, gesprekken
of activiteiten die de jeugd
totaal onverschillig laten.
- Jongeren vertonen naast gebrek
aan interesse ook vaak onrustig
gedrag, zijn hyperactief met de
ledematen, kunnen niet op hun
plaats blijven zitten, willen altijd in
beweging zijn, schudden, stampen,
slingeren met de voet of de armen,
terwijl deze motorische onrust
nochtans niet veroorzaakt wordt
door opwindende omstandigheden.
- Ze zijn vaak kort van stof, voelen
zich snel aangevallen en geviseerd,
zijn achterdochtig, reageren heftig
op de minste onnozelheid en zijn
snel verschrikt en reageren buiten
elke proportie op elke zintuiglijke
waarneming.
- Hun relatiepatroon verloopt
eveneens gestoord. De jeugd heeft
daardoor ook last om tot normale
relationele situaties te komen. Ze
beschikken zogenaamd niet over
sociale vaardigheden omdat hen dit
verhinderd wordt door hun gedrag.
Ze kunnen zelfs normale relaties
- zo ze die al hebben - moeilijk
onderhouden.
Uiteraard heb je vele variaties in
deze gedragingen en ze hoeven
ook niet allemaal en tegelijk met
dezelfde heftigheid op te treden. In
elk geval is het merkwaardig dat
deze signalen toch worden waargenomen
door leraars en opvoeders
en dat ze in toenemende mate een
teken van de tijd worden bij de
jeugd. Dat is des te schrikbarender
omdat de voedingsgewoonten er
niet op verbeteren, maar integendeel
het aandeel dat junkfood in
het leven van de jongere inneemt
nog groter wordt. Steeds minder
moeders geven de belegde boterhammetjes
mee naar school, steeds
minder jonge werknemers maken
zelf hun eten klaar, kopen integendeel
geconfectioneerd voedsel of
gaan in de gekende fastfoodtenten
hun dure, maar vooral ongezonde
gezelligheid zoeken die hen later
duur zal aangerekend worden door
de mutualiteiten.
28 SANA nr 65

Wat is er aan te doen?
En toch is er wat aan te doen,
kunnen niet enkel de schoolresultaten
van deze jongeren gevoelig
verbeteren, kunnen ze meer plezier
beleven aan zichzelf en hun
omgeving en kunnen ze de maatschappij
minder hectisch en agressief
helpen maken: het suiker- en
zetmeelconsumptiegedrag moet
worden omgezet in een gezonder
eetpatroon: minder vetten, minder
geraffineerde koolhydraten, minder
suiker en zoetstoffen, waardoor het
vaak onbegrijpelijk gedrag zal veranderen
in minder door adrenaline
opgejaagd gedrag.
De persoonlijke geaardheid is
natuurlijk door erfelijke genen
bepaald, maar de opvoeding zal
een stuk gemakkelijker en vlotter
verlopen en de bereidheid nog iets
te leren zal eveneens toenemen.
Door junkfood, maken we junkjongeren
die in toenemende mate op
de budgetten van volksgezondheid
van de toekomst zullen wegen.
De junkfoodindustrie volgt de eetgewoonten
van de maatschappij
uiteraard op de voet.
Uit hun eigen cijfers citeren
we dat 90 percent van de
jongeren tussen 15 en 24 jaar
graag hamburgers eet. Bij
30 tot 34-jarigen is dat nog
maar 65 percent, bij 40 tot 54
jarigen nog maar 40 percent en
bij 55-plussers geen
10 percent meer.
De agressieve
campagnes zullen
zich dus op de
jongeren toespitsen
en dat zijn
zowel de meest
fragiele als de
meest om te praten
groep. Men begint er tegenwoordig
al heel vroeg mee door kleine
kinderen voor verjaardagspartytjes
naar de hamburgertent te lokken
met veelkleurige kartonnen
speelgoedjes, kroontjes, boxen en
dergelijke, de rotzooi handig te verpakken
en hen zo langzaam klaar te
maken voor de consumptie van producten
die niet meer de naam voeding
verdienen, maar gevaarlijke
rommel bevatten in een standaardpakket
dat wereldwijd hetzelfde is
en typisch voor alle fastfoodketens:
vet, snel naar binnen te werken,
pittig, en duur voor wat het maar is.
Tegelijk mooi verpakt in een flitsende
omgeving waar jongeren achter
de toog de boventoon voeren.
We eten dus niet meer omdat iets
voedzaam en tegelijk lekker en
noodzakelijk is, maar omdat het pittig
is en de honger stilt.
En de oplossing is duidelijk: minder
junkfood, minder frisdranken, liever
natuurlijke ouderwetse maaltijden
met fruit, groente en rauwkost, volkorenproducten.
Geen alcohol, noch
tabak. Meer vis op het menu
verandert ook het gedrag
van jongeren. Uit een onderzoek
in Oxford bleek
dat jongeren die visoliesupplementen
nemen
beter presteren, meer
geconcentreerd zijn en
rustiger worden. Voeding
heeft dus wel degelijk een
invloed.
Jan van Bercken
SANA nr 65 29

Hoe bescherm
je je huid
extra in de
winter?
Het is fout te denken dat de huid in de winter minder
last krijgt van het klimaat en de omgeving dan in de
zomer. Het is inderdaad een feit dat de zonbelasting
in de zomer veel groter is en de schade door UVlicht
zeer agressief en zelfs dodelijk kan worden, maar ook in
de winter moet je voorzichtig zijn. Daarnaast heeft de huid
in de winter vooral last van de omgeving: wisselende luchtvochtigheid
in oververwarmde lokalen, bedorven lucht, kou,
wind en schrale omstandigheden. Dat etst de huid, zodat je
tegen de lente absoluut aan reparatie moet gaan denken. Je
hoeft het niet zover te laten komen, want door enkele voorzorgen
te nemen, kan de huid zich in wintertijd gemakkelijk
herstellen en er beter uit tevoorschijn komen.
Deze tips kunnen je helpen
Om droge, jeukende huid in de winter
te bestrijden, moet je de huid
vooral voorbereiden tegen koude,
wind en te lage luchtvochtigheid.
Dus moet je actie ondernemen
tegen vijanden bij droge, jeukende
huid in de winter.
• Niet douchen of baden in te
warm water.
• Niet langer dan 15 minuten
douchen of baden.
• Breng onmiddellijk na het douchen
of baden zeker een vocht
inbrengende crème aan.
• Gebruik die vocht inbrengende
crème om vochtverdamping
door de huid te voorkomen.
• Breng indien nodig twee keer
per dag een vocht inbrengende
crème aan.
• Vermijd producten die alcohol
bevatten.
Je moet je uiteraard voldoende en
gepast kleden als je naar buiten
trekt. Bij guur weer is een beschermende
crème op het gezicht van
belang. Vooral de wind droogt de
huid uit. Ga dus nooit naar buiten
zonder een goede beschermende
gezichtscrème.
Als je dat trouw doet, zal je huid
jonger worden, niet jeuken of schilferen
en de winterse weersomstandigheden
perfect doorstaan. Een
uitstekende tip: gebruik Aloë Vera
gezichtscrème van Ellen Dee en
je bent uitstekend bestand tegen
de winter.
Monique van Hasselt
30 SANA nr 65

Advertentie
Aloë Vera Crème
Bij droge en gevoelige huid
De unieke formule van deze crème met de natuurlijke
en waardevolle actieve bestanddelen van aloë vera
is uitermate geschikt voor dagelijks gebruik, in het
bijzonder bij de droge en gevoelige huid.
De crème verzacht en zorgt voor een optimale vochtbalans,
waardoor de huid een frisse en gezonde
uitstraling krijgt.
Bovendien wordt ze toegepast bij een door de zon
beschadigde huid, striae en littekens.
Potje 100 ml - Prijs € 5,95
Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-390.
Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter
kunnen helpen.
Voor meer info: www.ellendee.be
SANA nr 65 31

Last van pijn en stijfheid in je
gewrichten?
Is artrose
omkeerbaar?
Je denkt dat het normaal is: meer last bij beweging en
trappenlopen met het ouder worden. Artrose hoort
bij veroudering denkt men, maar dat is verkeerd
gedacht. Deze aandoening van het kraakbeen van de
gewrichten is te voorkomen en zelfs terug te draaien,
waardoor de term “sleet” niet meer gepast is. Overgewicht,
voeding en gebrek aan beweging spelen wel een rol, maar
door gepaste suppletie kan veel ellende worden voorkomen
en het probleem zelfs worden verbeterd.
32 SANA nr 65

Artrose komt nooit uit de lucht vallen,
het is verbonden met een reeks
interne processen waarbij voeding
ook een grote rol speelt.
Tekorten bij artrose
Een studie van tien jaar geleden
door prof. Dr. Neogi en Booth et al.
toonde aan dat bij patiënten met
artrose er steeds lage vitamine K
spiegels werden waargenomen.
Prof. Vermeiren van de universiteit
van Maastricht heeft ook aangetoond
dat de botdensiteit afneemt
als er een tekort is aan vitamine
K2. Die vitamine is ook gelinkt aan
cardiovasculaire gezondheid. Dat
betekent dat bij een tekort
zowel een verhoogd
risico op botafbraak
en artrose, maar ook
een sterke risicotoename
is op hart- en
vaatziekten.
Het heeft geen zin
dit te willen aanvullen
met calciumpreparaten
of
supplementen omdat
uit andere studies blijkt
dat een verhoogde calciumsuppletie
dan weer nadelen
oplevert voor hart en bloedvaten.
Bij een te lage vitamine K-spiegel
blijkt meer artrose in hand- en
kniegewrichten te ontstaan dan in
voet en enkel. Op den duur leidt dat
tot ingroeien van botknobbels, het
zogenaamde artrotische gewricht,
wat beweging moeilijk, maar vooral
ook pijnlijk maakt. Vitamine K gaat
precies de botafbraak tegen doordat
het kalkafzetting in het kraakbeen
verhindert.
Deze vitamine K activeert het
matrix van Gla-proteïne waardoor
zachte weefsels zoals kraakbeen
niet verkalken of vervormen. Vrouwen
in de menopauze lopen meer
gevaar doordat ze via hun veranderde
hormoonhuishouding minder
vitamine K opnemen. Een suppletie
met vitamine K2 is in hun geval
nuttig zowel om artrose als om cardiovasculair
risico te beperken.
Ook voor artrose in de handen werd
een relatie tussen lage vitamine K2
bloedspiegels gevonden en beperking
van beweeglijkheid door het
optreden van botknobbels.
Belangrijk is de voeding aan te
passen waarin ruim vitamine K2
voorhanden is: alle gefermenteerd
voedsel zoals zuurkool, yoghurt,
nattoo, en kwark. Verzuring moet
worden tegengegaan en dat is
vooral door suiker, alcohol en
veel vlees te vermijden.
Meer bewegen
Tot een paar jaar
geleden kregen patiënten
met reumatische
klachten de raad om zo
weinig mogelijk te bewegen
en veel te rusten.
Daar is men nu volledig
van afgestapt. Zowel bij
rugpijn als pijn in de gewrichten
veroorzaakt door artrose, is het
van het grootste belang voldoende
te bewegen. Wie van jongs af beweegt
en dat blijft doen, maakt veel
minder kans op de ontwikkeling van
artrose. Kraakbeen heeft namelijk
geen bloedvaten en kan dus niet op
die wijze gevoed worden. Beweging
zorgt er voor dat gewrichtsvloeistof
voortdurend in het gewricht gepompt
wordt en weer wordt verwijderd
zodat de gewrichten soepel
blijven en de gewrichtskapsels en
spieren worden versterkt. Daardoor
zal ook de pijn verminderen in geval
van artrose en verstijving wegvallen
of uitblijven.
SANA nr 65 33

A_iSa
Het is wel van belang dat beweging
het gewricht niet bovenmatig belast.
Zware belasting moet dus worden
vermeden. Zwemmen is ideaal
omdat het lichaam in onbelaste
toestand kan bewegen. Bij voorkeur
in warm zwemwater. Ook wandelen
en fietsen zijn voor patiënten met
artrose geschikt. Piekbelasting van
de gewrichten zoals gewichtheffen,
hardlopen, springen, kunnen voor
problemen en dus pijn zorgen. Vermijd
ze. Maar dagelijkse oefeningen
zijn nuttig, zelfs noodzakelijk.
Omkeerbaar
Het aantal patiënten
met artrose in België
wordt op tien
percent geschat.
Dat betekent
dat meer dan
een miljoen
mensen in
ons land er
last van heeft.
Een gigantisch
aantal, maar
ze moeten
niet wanhopen,
want
het is verkeerd
te denken dat er
niets kan aan gedaan
worden. Het is wel een oefening
van lange adem, maar regressie of
vermindering van het probleem is
mogelijk. De klassieke opvatting
dat het onvermijdelijk samenhangt
met veroudering gaat daardoor niet
op. Wel dat het samenhangt met
de levenswijze en vooral het voedingspatroon.
Zo blijkt een tekort
aan chondroïtine en glucosamine
het probleem te accelereren of een
rol te spelen in het ontstaan. De
omkeerbaarheid verloopt ook via
deze elementen, waaraan ook MSM
(methyl sulfonyl methaan) moet
worden toegevoegd. Ook vitamine
D speelt bij het calciummetabolisme
een grote rol. Zorg dus voor
voldoende zonneschijn zonder het
risico te lopen op huidverbranding.
Een dubbelblindonderzoek en pilootstudie
door Dr. Nakasone et al.
bij een vijftigtal patiënten vermeldt
een serieuze verbetering in beweeglijkheid
en vermindering van pijn
bij het trappenlopen door gebruik
te maken van deze drie supplementen.
Als daaraan curcumine werd
toegevoegd was er niet enkel een
vermindering van pijn en stijfheid,
maar ook de ontstekingsmarkers
waren gevoelig
minder. De resultaten
waren zelfs beter dan
met de klassieke
ontstekingsremmers
die bovendien
ook onplezierige
bijwerkingen
geven. Ook bij
andere reumatoïde
problemen bleek
curcumine een
grote verbetering en
vermindering van pijn
op te leveren.
De gewrichtsslijtage was
behoorlijk verminderd in
de groep die glucosamine, chondroïtine,
curcuma en MSM nam in
vergelijking met de groep die een
placebo had gekregen.
Artsen bevelen ook aan verzuring
van het organisme te vermijden om
botafbraak en ook artrose te helpen
voorkomen.
Een uitstekend preparaat dat artrosepatiënten
kan helpen is
Glucobell van Fytobell samen met
Curcuma Forte. Compleet natuurlijk,
veilig, en doeltreffend.
Hans de Groot
S
e
C
34 SANA nr 65

Soepele spieren
en gewrichten?
CURCUMA
FORTE
Altijd vrij en
soepel bewegen!
Curcumine is een krachtige antioxidant,
die bijdraagt tot de soepelheid van de
gewrichten, spieren en pezen.
Curcuma forte is hoog gedoseerd voor een
snelle werking, die ook nog versterkt wordt
door toevoeging van zwarte peper.
Verpakking 90 stuks tabletten
cnk-bestelcode 2963-700
Meer info op www.fytobell.be
Gezonde kracht uit de natuur!
SANA nr 65 35
A_iSana_CurcumaForte_10012018.indd 1 10/01/2018 12:00:06

Naar de zon in de winter?
Wat zijn de gevaren?
Een vakantie in de winter in de zon? Veel mensen kiezen
er voor om liever naar de zon te vliegen en in tropische
omstandigheden te overwinteren of een tussendoorvakantie
door te brengen, dan in wintergebieden te gaan skiën
of nog noordelijker te trekken om van de volle ijssfeer en de
winter te “genieten”. Op een paar uur vliegen van Brussel zit
je op een eiland van de eeuwige lente of nog even verder en
je brengt de winter in volle zomer door. De vraag is of dat
wel helemaal goed is voor ons, niet enkel voor onze huid,
maar ook voor onze gezondheid?
Wie twijfelt aan zo’n hypersnelle
verplaatsing van de winter naar
de zomerzon, kan toch best even
overleggen met zijn arts. Dat geldt
vooral voor zwangere vrouwen op
het einde van hun zwangerschap,
mensen boven de zestig en vooral
zij die last hebben van een hartkwaal
of een longprobleem. Met een
verkoudheid of een ontsteking van
oren, sinussen en bronchiën kan
je beter niet het vliegtuig nemen,
want het risico bestaat dat het probleem
erger wordt na de landing of
zelfs in de lucht: er is een drukverschil,
de samenstelling van de lucht
is anders en vooral veel droger.
Hoogte kan gevaarlijk zijn
Een typisch probleem is hoogteziekte.
Wie bijvoorbeeld naar de bergen
in Australië wil en daar volop in de
zomer terecht komt, is zich niet
bewust van de tijd die het lichaam
nodig kan hebben om zich aan te
passen aan het hoogteverschil. De
druk neemt af met de hoogte en
de lucht wordt ijler. Er kunnen zich
niet enkel ademhalingsproblemen,
concentratiestoornissen, maar ook
hartproblemen voordoen.
Vanaf een hoogte van 1500 meter,
kan je best het eerst een paar dagen
rustig aan doen. Wie zwanger is
kiest best geen verblijf dat hoger is
36 SANA nr 65

A_iSana_DillsDigestiveMints_13122012.indd 1 26/01/2018 10:18:13
dan 2200 meter en wie langer blijft, moet de
hoogte niet vermeerderen met meer dan 300
meter per dag. Het lichaam en de bloedvaten
hebben tijd nodig om uit de nieuwe situatie
voldoende zuurstof te halen. Een fout die velen
maken is: te weinig drinken. Hoe hoger je
gaat, des te meer moet je drinken. Dat geldt
uiteraard ook voor de temperatuur. De basis
is 1,5 tot 2 liter per dag maar elke 500 meter
hoger of 3 graden warmer doe je daar best
een halve liter bij. Water… geen alcohol!
De vliegtuigreis zelf kan problemen veroorzaken
die lijken op hoogteziekte. In een vliegtuig
is de druk vergelijkbaar met een hoogte
van 2000 tot 2500 meter. Dat is ook de reden
waarom sommige mensen na een vliegtuigreis
hoofdpijn krijgen: het drukverschil met
de begane grond is behoorlijk.
Hoed je voor de zon
Wie in de zomer naar de zon gaat, is doorgaans
beter voorbereid dan in de winter. Het
is natuurlijk aantrekkelijk om in volle wintertijd
volop van de zon te gaan genieten op een
paar uur vliegen afstand. Het is zeker goed
voor het gemoed, verhoogt het welzijnshormoon
endorfine en dopamine, we voelen ons
beter in ons vel en het licht speelt ook een
grote rol. Het gevaar schuilt evenwel in het
UV-licht dat de bleke winterhuid snel doet
verbranden met alle risico’s vandien. In het
hooggebergte en aan zee en langs blanke
stranden is de lucht zuiverder en is de kans
op verbranding door UV groter. Datzelfde
geldt trouwens ook voor de zon in skigebieden.
Een hoge UV-belasting vergroot niet enkel de
kans op verbranding van de huid, maar ook
op huidkanker op latere leeftijd. Kinderen
moeten beslist beschermd worden met kleding
en het insmeren van de gehele huid met
een maximale zonnefilter is van essentieel
belang. Kies de hoogste factor: bijvoorbeeld
50. De huid heeft een geheugen en telt elke
beschadiging op bij de vorige. Rimpels en een
uitgedroogde huid met keratosen is nog het
minst erge. Huidkanker is trouwens het snelst
groeiende kankertype. Niet enkel het gezicht,
ook de hals, de handen moeten worden beschermd
en uiteraard bij strandvakanties alle
onbeschermde delen van het lichaam. Ook in
de winter.
Jan van Bercken
SUIKERVRIJ
o o k g e s c h i k t v o o r d i a b e t i c i
dills
dIgEStIVE MIntS
Zachtverfrissende muntjes
met essentiële oliën
uit kruiden en vruchten.
Maakt de dingen
verteerbaar!
Verkrijgbaar in de apotheek:
dills original
met CnK-bestelcode: 2161-149
dills ginger lime
met CnK-bestelcode: 3035-086
voor meer info:
www.dills.be
Advertentie
SANA nr 65 37

Speekselstenen:
Zo krijg je ze weg
In de mond kunnen zich allerlei problemen voordoen.
Het eenvoudigste is een droge mond en dat heeft iedereen
al eens meegemaakt. Drinken lost het probleem
meteen op. Dat is nodig om speeksel te kunnen vormen
dat een belangrijke rol speelt bij de spijsvertering. Maar er
kunnen obstructies komen: de speekselkanalen kunnen verstopt
raken, zodat de speekselvorming beperkt wordt. Oorzaak:
meestal speekselstenen, meestal onschuldig, maar wel
vervelend. Het goede nieuws is dat je er wat kan aan doen.
De mondholte bevat heel wat
speekselklieren, een groot aantal
kleinere en vier grote. De grote
klieren behoren in feite niet tot de
mondholte. Die bevinden zich vooral
onder de rand van de kaak en zijn
verantwoordelijk voor de grootste
afscheiding van speeksel. Ook aan
beide kanten onder het oor bevindt
zich een grote speekselklier, vlakbij
de aangezichtszenuw die de ogen
en de mondbeweging aanstuurt.
Deze klieren maken allemaal speeksel
aan dat naar de mondholte
geleid wordt via een dun buisje. De
hersenen geven een commando van
zodra een fysieke of een emotionele
prikkel tot stand komt: de geur van
lekker voedsel, trek in eten, of gewoon
een gesprek over lekkere spijzen.
Pavlov heeft dat bewezen met
zijn fameuze proef met honden.
Door intensief kauwen wordt droog
voedsel bevochtigd en worden enzymen
aangeleverd. Vooral koolhydraten
hebben dat nodig om te
kunnen verteren.
38 SANA nr 65

Ontstekingen
Ontstekingen in de mond en keelholte
en rond de oren kunnen in
hun infectieproces de speekselklieren
betrekken. Dat kan bijvoorbeeld
gebeuren bij bof, een ontsteking
aan het oor. Daardoor kunnen de
afvoerbuisjes van de speekselklieren
afgekneld worden zodat speeksel
niet of moeilijk kan afvloeien en
zo aanleiding geven tot steenvorming.
Men spreekt van speekselstenen.
Gewoonlijk betreft het een
onschuldig verschijnsel, omdat het
van voorbijgaande aard is en
vanzelf verdwijnt als de
ontsteking genezen is.
Het kan wel pijnlijk
zijn, vooral als de
speekselvloed
wordt aangewakkerd,
zoals
bij het eten
van zure
vruchten,
snoep, bessen
of zure
dranken. De
klier kan bij
de ontsteking
ook gaan etteren,
zodat de etter in de
mond komt, onaangenaam
smaakt en ook
vies ruikt.
Het is verstandig een arts op te
zoeken en de diagnose is vlug
gesteld, want meestal kan hij de
speekselstenen met de hand aan de
buitenkant van de hals en de kaak
voelen. Een echografie kan hierover
nog grotere zekerheid geven. Een
enkele keer betreft het ook een
kwaadaardig gezwel en is chirurgische
ingreep noodzakelijk. Dat is
niet geheel zonder risico omdat de
aangezichtszenuw in de buurt ligt.
In uitzonderlijke gevallen moet de
gehele grote klier worden weggenomen,
maar gelukkig wordt het werk
overgenomen door de talrijke kleine
kliertjes in de mond.
Wat kan je zelf doen?
Een speekselsteen kan je meestal
zelf voelen. In negen van de tien
gevallen is dat onder de onderkaak.
Het volume kan variëren van 2 mm
tot 3 cm en deze laatste moet dan
wel operatief worden verwijderd.
Een dagopname volstaat. Massage
van het betrokken gebied kan helpen
om de steen los te krijgen
en te verwijderen. Omdat
het meestal gaat om
stenen van calciumfosfaat
en calciumcarbonaat
kan
je kristalliseren
voorkomen
door veel te
drinken. Mensen
die middelen
nemen
tegen hoge
bloeddruk, antidepressiva
en
antihistaminica
hebben een hoger
risico. Ook onvoldoende
drinken en niet
tijdig en voldoende eten
zodat de speekselklieren niet
meer getraind zijn, verhogen de
kans op stenen. Mannen hebben er
meer last van dan vrouwen.
Je kan het probleem helpen voorkomen
door meer te drinken, citrusvruchten
te eten of zure snoepjes.
Ook massage van het betrokken
gebied is nuttig. Vooral in de zomer
en op vakantie in een warm klimaat
is veel drinken van groot belang.
Jan van Bercken
SANA nr 65 39

De beste voorbereiding
voor je skivakantie
Sommige mensen zijn dol op de zomervakantie,
anderen verkiezen de winter en zouden voor geen
geld ter wereld het skiën willen missen. Echte
skiërs worden niet afgeschrikt door de kou, want
eigenlijk bestaat er geen slecht weer, enkel onaangepaste
kleding. Wat ook van belang is: de juiste training,
want wie onvoorbereid op de skipiste aankomt, krijgt gegarandeerd
last met spieren en gewrichten of zelfs met ernstige
ongevallen en breuken. Een goede voorbereiding dringt
zich op en daar is het nu tijd voor, want het echte skiseizoen
start pas in februari op het moment dat in het hooggebergte
echt sneeuw gaat vallen.
Skiën is niet zomaar naar beneden
glijden en de skivakantie is niet
even ontspannen op latten om zich
dan vooral in te spannen tijdens de
après-ski. Een echte skiër staat een
halve dag op de latten in een helder
en mooi landschap. Als het lichaam
daar niet op voorbereid is, kan dat
tot ernstige ongevallen en letsels
komen. Statistieken tonen aan dat
dit geen loos verhaaltje is, want vorig
jaar liepen ongeveer 45.000 Belgen
tijdens de skivakantie een letsel
op. In het beste geval is dat een
40 SANA nr 65

eenvoudige beenbreuk, maar het
kan erger: gescheurde kniebanden,
enkelbreuken, elleboogletsels, arm
en polsbreuken, maar zelfs schedeltrauma’s,
rugletsels, enz… Sommige
problemen vergen maanden
revalidatie of eindigen in blijvende
invaliditeit. Dat risico kan en moet
je beperken door een goede fysieke
voorbereiding en dat verkrijg je enkel
door spierversterkende oefeningen
en vooral die spiergroepen die
bij het skiën van belang zijn en die
je anders minder gebruikt en dus
ook niet getraind zijn.
Algemene oefeningen
- Neem een klein trapje of bankje.
Stap afwisselend met linker- en
rechtervoet het trapje op en weer
achterwaarts naar beneden. Zwaai
tegelijk met gebogen ellebogen
vooruit en achteruit.
- Doe dezelfde oefening, maar stap
nu voorwaarts van het trapje af en
achterwaarts er weer op, terwijl je
met gebogen armen blijft bewegen
zoals tijdens het wandelen.
- Als je deze oefening gewend bent
doe dan dezelfde trapoefening,
maar hou daarbij een gewicht in de
handen (halter, fles water van één
liter, koeiebel uit de fitness).
- Buig twintigmaal de knieën en
kom meteen weer recht, terwijl je
de armen gestrekt voor het lichaam
houdt.
Oefeningen voor de onderste
ledematen
Beenspieren oprekken is absoluut
nodig, want bij de meeste mensen
zijn ze verkort: zitten, hoge hakken,
weinig bewegen.
- Ga op 1 meter afstand met het
gezicht recht voor de muur staan.
Laat je nu met de handpalmen
tegen de muur vallen en laat het
gezicht langzaam naar de muur komen
tot de spanning in de achterste
beenspieren maximaal is. Duw af en
kom in de uitgangspositie. Herhaal
deze oefening een vijftal maal.
- Ga rechtop staan en zoek met één
hand steun op de leuning van een
stoel of tafel. Pak met de andere
hand de hiel vast die je naar het
zitvlak brengt. Rek de voet langzaam
naar het zitvlak toe. Kom
weer in uitgangspositie en herhaal
de oefening een vijftal maal. Hiermee
worden de voorste dijspieren
gestretcht.
- Ga rechtop staan, armen in de
zij. Strek het linker been helemaal
gestrekt naar links uit, terwijl je
met de rechter knie naar buiten
knielt. Linker been goed strekkend
na-veren. Herhaal deze oefening
maar met het rechterbeen gestrekt
en het linkerbeen in een hoek naar
buiten geknield. Door deze oefening
worden de adductoren of binnenste
dijspieren gestretcht.
- Sta rechtop en steun met de rechterhand
zijdelings op tafel. Zet nu
het rechterbeen naar links voorbij
het linkerbeen, maar blijf met
beide voeten op de grond steunen.
Strek het rechterbeen fel en veer
na. Herhaal deze oefening vijfmaal
en schakel dan over op de andere
kant: linkerhand steunen, linker
been voorbij het rechter, linkerbeen
strekken en na-veren. Door deze
oefening worden de adductoren of
buitenste dijspieren opgerekt.
Als je deze oefeningen een drietal
weken dagelijks uitvoert, ben je
helemaal fit voor de skipiste en zal
je door deze goede voorbereiding
van een maximale veiligheid kunnen
genieten.
Hans de Groot
SANA nr 65 41

KOLEN:
supergezonde
winterkost
Kolen zijn typische wintergroenten. Ze zijn nu volop te
verkrijgen, hoewel seizoenen steeds minder een rol
spelen voor de aanschaf, want van overal ter wereld
worden op elk moment de groenten en vruchten aangevoerd
die op dat ogenblik het geschikte klimaat hebben in het land
van herkomst. Kolen zijn nu voor ons de perfecte winterkost
en ze zijn vooral ook gezond, of het nu boerenkool, witte of
rode kool, savooi of spruitjes zijn, ze behoren allemaal tot
dezelfde familie. Ze zijn trouwens laag calorisch zodat ze in
elk dieet passen. Soms zijn ze ietwat moeilijk verteerbaar,
maar daar zijn eenvoudige oplossingen voor. Ze bevatten
vooral bioactieve stoffen die we kennen als antioxidanten en
verminderen daardoor het risico op ernstige ziekten.
Kinderen lusten ze niet meteen en
ze moeten er aan gewend raken,
maar kolen zijn uitstekende
voedingsbronnen die we vooral
in wintertijd gemakkelijk kunnen
aanschaffen en als gezonde winterkost
moeten worden beschouwd. Ze
bevatten vezels en vooral vitamines
van de B en A-groep en zijn ook
een uitstekende bron van vitamine
C. Boerenkool levert bovendien ook
nog calcium en foliumzuur, terwijl
rode kool vooral vitamines C en A
en B bevat. Spruiten zijn als het
ware een soort kleine broccoli en
vooral leverancier van vitamine K,
B1, B2, B6 en kalium, wat van belang
is voor een goede hartfunctie.
Ook bananen bevatten trouwens
het interessante kalium. Savooikool
bevat dan vooral bètacaroteen en
foliumzuur, naast kalium. Kolen zijn
caloriearm, want rode kool bevat
amper 30 kcal voor 100 gram kool,
42 SANA nr 65

Antioxidanten in kool helpen
ernstige ziekten voorkomen
interessant in een vermageringsdieet
en vooral ook in wintertijd
als we al calorierijker en zoeter en
vetter eten.
Rijke bron van antioxidanten
Kolen staan in de natuurgeneeskunde
bekend als erg gezond en als
een soort “natuurgenezer” van het
spijsverteringskanaal. Hoewel ze
soms verfoeid worden doordat ze
winderigheid kunnen veroorzaken,
zijn ze uitstekend voor de maag
en de darmen. Koolsap en rauwe
rode kool (goed kauwen) kunnen
darmcatarre genezen en witte kool
is uitstekend voor de luchtwegen.
Wetenschappelijke studies hebben
aangetoond dat het regelmatig
consumeren van koolsoorten, de
kans op darmkanker wel degelijk
aanzienlijk vermindert. Uiteraard
moet dat passen in een gezond
dieet, want de antioxidanten in
kool zijn geen mirakel tegen een
verkeerde voeding zoals te veel
suiker en rood vlees en bewerkte
vleeswaren. Maar kolen kunnen
wel degelijk de gezondheid verbeteren
en ernstige ziekten helpen
voorkomen, ook hart- en vaatproblemen,
vanwege de bioactieve
stoffen zoals, terpenen, indolen,
isothiocyanaten en isoflavonen. Een
gekneusd koolblad (boerenkool) dat
op zweren of gezwollen gewrichten
wordt gelegd, kan in één nacht tijd
het probleem oplossen of verminderen.
Zelfs jichtknobbels kunnen
door een pleister van een gekneusd
of geplet koolblad in één nacht tijd
verzwinden of tenminste de pijn
veel draaglijker maken, doordat het
urinezuur absorbeert. Kool werd
trouwens vroeger de arts van de
arme genoemd en dat is niet zonder
reden.
Beter verteerbaar maken
Sommigen verdragen kool niet
omdat ze last hebben met de vertering.
Dat is gemakkelijk te verhelpen.
De wrange smaak kan je
verwijderen door een snede broodkruim
in het kookwater te hangen
(daarna wegwerpen). Je kan kool
verteerbaarder maken door wat
natriumbicarbonaat toe te voegen
tijdens het koken. Bloemkool kan
je blank houden door een scheutje
melk in het kookwater te doen. Kool
verteert ook makkelijker als je ze in
plaats van te koken, stooft in wat
olijfolie.
Gekneusde koolbladeren helpen
bij…
- Lastige ademhaling: gekneusde
bladeren als omslag.
- Artrose van de knie: een koolblad
in de knielap steken.
- Diarree: warm koolblad als kompres.
- Gezwellen: vers koolblad opbinden,
trekt gifstoffen uit en geeft
heilzame stoffen af.
- Hoofdpijn: verse koolbladeren op
voorhoofd binden; gekneusde bladeren
als omslag in de nek leggen.
- Lever: warme koolbladeren als
kompres opleggen.
Jan van Bercken
SANA nr 65 43

Door Kees Martens
Kruidenkundige
Heilzame plantenextracten en hun toepassing
Plant van de maand
Orthosiphon stamineus Benth. in Wall.
Kattensnor:
Bij nier- en blaasklachten
Voor veel klachten, ongemakken en ziekten heeft de natuur
vaak een schitterende oplossing. Veel mensen weten dat niet
en lopen zo een gemakkelijke maar tegelijk doeltreffende
oplossing mis. Bovendien wordt dit door de klassieke scholen
ook niet altijd onderkend en dat is jammer, want de intelligentie
van de natuur en de schepping overstijgt meestal de “wijsheid”
van de mens. Neem bijvoorbeeld Orthosiphon of kattensnor, een plant
die heel nuttig blijkt in geval van problemen met de nieren en waterhuishouding,
maar ook bij ophoping van zuren en zuurkristallen zoals jicht.
Een prachtig middel waarvan gemakkelijk en veilig gebruik kan worden
gemaakt.
Algemeen
Orthosiphon stamineus staat ook
bekend als Indische nierenthee, Javathee,
Koemis koetjing en kattensnor.
De plant is familie van de lipbloemigen,
wordt ongeveer een meter hoog, en
komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië,
Australië en tropisch Amerika. Vooral in
Zuidoost-Azië is de plant al eeuwen in
de volksgeneeskunde bekend als een
goedwerkend en veilig diureticum en bij
nier- en blaasklachten. De plant werd
voor het eerst beschreven in 1830 door
een botanist George Bentham. Tegenwoordig
wordt ze wereldwijd geteeld in
tropische gebieden. Pas op het einde
van de 19de eeuw werd de plant bekend
in de westerse wereld vanwege de uitgesproken
diuretische werking. Kattensnor
verwijst trouwens naar de bijzonder
lange meeldraden.
44 SANA nr 65

Eigenschappen
Bij patiënten aan wie de plant werd
toegediend, kon een duidelijke vermeerdering
van water- en natriumuitscheiding
worden waargenomen. De uitscheiding
van stikstofhoudende verbindingen (ammoniak,
urinezuur en ureum) via de urine
neemt eveneens toe.
Verder heeft deze plant pijnstillende en
ontstekingswerende eigenschappen. Ze
verwijdt en ontkrampt de urineleiders.
Vanwege deze eigenschappen wordt de
plant vaak bij nier- en urinewegaandoeningen
en als ondersteunend middel bij
artritis en jicht toegepast.
Verwerking
In Indonesië worden de bladeren geoogst
en gedroogd, waarna ze verwerkt
worden in vocht afdrijvende thees en andere
producten. Orthoren van Fytobell
is daar een goed voorbeeld van. Koemis
koetjing zorgt samen met andere zeer
bekende vocht afdrijvende planten voor
een snel en doeltreffend effect bij een
groot aantal gezondheidsproblemen. Zie
voor meer informatie www.boverte.com
en www.almed.be.
Toepassing
Vanwege haar bijzondere werking wordt
Orthosiphon toegepast bij allerlei klachten
van de blaas en urinewegen. Niet
alleen vanwege de eigenschap om vocht,
natrium en stikstofhoudende verbindingen
uit te scheiden, maar ook vanwege
haar ontstekingswerend en urinezuur
afdrijvend effect. Het laatste is vooral van
belang bij jicht.
Bij het gebruik van Orthosiphon dient
men voldoende te drinken en alcohol en
cafeïnehoudende dranken te vermijden.
Gebruik als thee
Orthosiphon-thee: Twee eetlepels gedroogde
bladeren met een liter gekookt
water en 30 minuten laten trekken. Neem
1 tot 3 kopjes per dag.
SANA nr 65 45

Lekker
&
gezond
Vanille-ijs met Stevabell
Aan tafel met i-Sana
Heerlijke dessertjes
zonder suiker
Gezondheid begint aan tafel. Je bent wat je eet. In alle takken
van de natuurgeneeskunde wordt erop gewezen dat
gezondheid begint met gezonde voeding. Steeds meer
mensen vertrouwen op grote bedrijven voor de samenstelling
van hun voedselpakket en voor de bereiding van kant-en-klare
maaltijden. De gevolgen kennen we. Het is nochtans beter te kiezen
voor gezonde kost. Veel klaargemaakt voedsel bevat bewaarstoffen,
kleurstoffen en heel veel suiker, wat nadelig is voor de gezondheid.
Waarom zou je daar eens niet van af stappen en weer zelf het
voedsel klaar maken? Misschien beginnen met een gezond dessertje
in deze tijd van het jaar. Neen, je hebt geen suiker nodig. Vervang
het liever door steviolglycosiden, 200 maal zoeter dan suiker, geen
calorieën en niet nadelig voor de pancreas. En… heel gemakkelijk,
want je kan bijvoorbeeld met Stevabell gemakkelijk je klassieke
recepten behouden en de suiker vervangen door Stevabell. Probeer
het met deze lekkere recepten, je zal gelukkig zijn en gezond blijven!
Bereiding:
Met Stevabell kun je zowel perfect
ijs als sorbet maken, zelfs zonder
ijsjesmaker. Want ijs is eigenlijk
bevroren vla oftewel crème Anglaise
terwijl sorbet bevroren siroop is op
waterbasis met vruchten.
Ingrediënten:
• 50 cl afgeroomde of halfvolle
melk
• 1 vanillestokje of een aroma
naar keuze
• 4 eierdooiers
• Stevabell volgens smaak (150
gram of meer)
• Begin met de melk te koken
samen met de geschraapte vanillestokjes
en de Stevabell.
• Giet de hete melk langzaam op
de eierdooiers en roer regelmatig.
• Giet alles in een kom en zet op
een zacht vuurtje en blijf roeren
met een houten lepel tot het als
een papje aan de rug van de
lepel blijft kleven. Laat absoluut
NIET koken!
• Verwijder de vanillestokjes en
laat alles afkoelen tot kamertemperatuur.
Zet nadien in de
46 SANA nr 65

koelkast.
• Je kan de afgeroomde melk ook
aanvullen met room of de afgeroomde
melk vervangen door
de helft volle melk.
• Laat alles een vijftal uurtjes
rusten in de koelkast. Nu kan
je de crème in een ijsmachine
doen of je kan het in een bakje
in het diepvriesvak zetten maar
alles om het kwartier goed
roeren zodat de massa geen
bervroren blok wordt.
• Uit de diepvriezer nemen als
het ijs de consistentie van glace
italienne heeft.
Ijs met koffiesmaak?
Je kan sterke koffie (espresso)
waarin je 4 koffielepeltjes Stevabell
hebt gedaan bij het begin van
de bereiding van de crème Anglaise
toevoegen, samen met de vanillestokjes.
Dan heeft het ijs ook een
koffiesmaak.
Luchtige wafels met
Stevabell
Wafels zijn altijd lekker: als tussendoortje,
op een feestje, of gewoon
als dessert, zowel koud als warm.
Maar… het kan ook zonder suiker,
maar wel zoet dankzij Stevabell.
Ingrediënten:
• 5 eieren
• een halve liter melk
• een halve liter bruiswater (Spa
rood)
• 250 gram boter
• een beetje olie om het wafelijzer
in te vetten
• 2 eetlepels aardappelbloem
• 400 gram zelfrijzende bloem
• 5 eetlepels Stevabell
• 5 zakjes vanille
• eventueel zwarte chocolade als
smaakmaker of sierelement
Bereiding:
• Leg alle ingrediënten een paar
uur van tevoren klaar in de
keuken en haal ze uit de koelkast
want ze moeten allemaal
dezelfde kamertemperatuur
hebben.
• Meng de Stevabell en het
vanillepoeder tot een mooi en
luchtig volume.
• Voeg de aardappelbloem en
de zelfrijzende bloem samen,
meng goed en zeef alles boven
een kom. Voeg daar de boter
aan toe en kneed en meng alles
goed.
• Doe het bruiswater en de melk
in een andere kom en meng
goed en voeg dit bij het beslag.
Laat dit nu een uurtje rusten en
rijzen.
• Warm het wafelijzer op en olie
het in aan beide kanten. Met
een kleine pollepel schep je nu
het deeg op het ijzer zodat alle
gaatjes gevuld zijn. Bak tot ze
goudgeel zijn.
• Laat de wafels wat uitdampen
op een rooster en werk af met
gesmolten chocolade of serveer
met wat vers en fijngesneden
fruit.
Natuurlijk smakelijk!
SANA nr 65 47

48 SANA nr 65
Advertentie