NAV News 98

12 publiredactioneel
Wet Peeters en Wet Ducarme: een stand van zaken
Op 25 april ll. is in de federale Kamer een tweede wet goedgekeurd die een verzekeringsplicht oplegt
voor bepaalde bouwpartners. De Wet Ducarme zal vanaf 1 juli 2019 naast architecten ook andere
dienstverleners verplichten om hun burgerlijke beroepsaansprakelijkheid te verzekeren. Het gaat daarbij
om o.a. landmeters-experten, veiligheids- en gezondheidscoördinatoren… Het is een aanvulling op de Wet
Peeters-Borsus, die al sinds 1 juli vorig jaar van kracht is en vooral voor aannemers en stabiliteitsbureaus
geldt. Hierna leest u de visie van verzekeraar AR-CO op deze recente evoluties.
ONTSTAANSGESCHIEDENIS
Tijdens een periode van 11 jaar, van 1 juli 2007
t.e.m. 30 juni 2018, konden architecten hun fantastische
maar ook zo risicovolle beroep uitoefenen
in de zekerheid dat ze voor het overgrote
deel van deze risico’s over een toereikende verzekeringsdekking
beschikten. Met de komst van de
wet Peeters-Borsus werd deze verplichting sedert
1 juli 2018 echter afgeschaft!
De bestaande situatie van alle lopende polissen
voor architecten werd verlengd tot op de volgende
vervaldag, in de praktijk tot eind 2018. Maar
vanwege het uitblijven van een tweede ‘aanvullende’
wet, die de wettelijke verzekeringsplicht
voor (o.a.) architecten opnieuw moest invoeren,
was er sedert 1/1/2019 een echt vacuüm ontstaan.
Zo komt het dat de Orde van Architecten geconfronteerd
werd met situaties waarbij bepaalde
architectenkantoren zonder verzekeringsdekking
kwamen te zitten. Dit botst met de deontologische
verzekeringsplicht, die door de Orde onveranderd
is gelaten. Het in de wet voorziene Tarificatiebureau
is op heden nog niet operationeel,
waardoor hier geen oplossing kan worden aan
gegeven.
WET DUCARME
Goed een jaar later kwam er dan toch de noodzakelijke
aanvullende tweede wet, de zogenaamde
wet Ducarme. Het Federaal parlement stemde op
24 april 2019 de wet betreffende de verplichte
verzekering van de beroepsaansprakelijkheid
voor alle ontwerpers en dienstverleners in de
bouwsector. De Wet moet nog door de Koning
getekend worden en gepubliceerd. Maar vanaf 1
juli 2019 treedt hij in werking.
Waar de Wet Peeters de verzekeringsplicht uitbreidde
tot aannemers van de gesloten ruwbouw
en stabiliteitsbureaus maar die beperkt tot de
tienjarige aansprakelijkheid voor woningbouw,
legt deze tweede wet, de Wet Ducarme, de verplichting
op aan elke professioneel die ‘intellectuele
of hoofdzakelijk immateriële prestaties
verricht’ om zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid
in het kader van onroerende werken in België
(met uitzondering van de tienjarige aansprakelijkheid)
te verzekeren
Standpunt NAV: Belangrijke stap richting
gelijkschakeling verzekeringsplicht voor alle
bouwpartners
NAV is tevreden dat deze noodzakelijke aanvulling op de
Wet Peeters-Borsus, die al sinds 1 juli vorig jaar van
kracht is, eindelijk een feit is. Toch dient in de toekomst het
onevenwicht tussen de verzekeringsplicht voor aannemers
enerzijds en die voor dienstverleners (waaronder architecten)
anderzijds verder te worden weggewerkt.
Vanwege de toenemende complexiteit van bouwprojecten en het steeds breder wordend
wetgevende kader, blijkt dat het beroep en de rol van architect steeds meer deel gaan uitmaken
is van een multidisciplinaire aanpak, waardoor architecten almaar vaker omringd worden
door een groeiend aantal adviseurs, al of niet met een erkend statuut.
Hierbij stellen we vast dat sommige raadgevers verzekerd zijn, zij het soms onvoldoende, maar
anderen helemaal niet. Om een einde te maken aan deze situatie en om veel eigenaars te behoeden
voor grote teleurstellingen was een verzekeringsplicht voor alle dienstverleners nodig.
NAV is daarom tevreden met het goedgekeurde wetsvoorstel. De nieuwe wet voorziet in een
verplichting voor alle intellectuele beroepen in de bouwsector om hun burgerlijke aansprakelijkheid
te verzekeren wanneer zij aan de slag gaan in project van onroerende werken.
Bijkomende stappen nodig
Voor NAV betekent deze wet een essentiële stap voorwaarts in het nemen van verantwoordelijkheid
voor alle betrokken dienstverleners in de bouw en dus voor de bescherming van
de consument. Deze nieuwe wet moet het complement vormen met de zogenaamde Wet
Peeters, die de discriminatie die architecten ondergingen in het kader van de tienjarige aansprakelijkheid,
gedeeltelijk heeft gecorrigeerd.
Het is echter duidelijk dat er nog steeds een principiële discriminatie bestaat tussen de dienstverleners
in de bouw (waaronder de architecten) en de aannemers die slechts gehouden zijn
hun 10-jarige aansprakelijkheid te verzekeren. NAV is van mening dat er bijkomende stappen
nodig zijn om ook de aannemers een gelijke verzekeringsplicht op te leggen.
Daarnaast vindt NAV het jammer dat de Wet Peeters beperkt blijft tot de 10-jarige aansprakelijkheid
en dan nog enkel in de woningbouw. Ook de controleplicht voor de architect ten
aanzien van de attesten van de aannemer blijft een pijnpunt.
Algemeen gejuich op de parlementaire banken,
maar is dat gejuich terecht?
DOEL VAN DEZE WETTEN?
Met deze tweede wet wordt een aanvulling gerealiseerd
op de Wet Peeters. Zij is het sluitstuk
van de hervorming waarmee ministers Peeters
en Ducarme een oplossing hebben willen geven
aan de in 2007 uitgesproken ‘discriminatie’ door
het Grondwettelijk Hof, die vooral het ontbreken
van een gelijkaardige verzekeringsplicht voor de
andere bouwactoren betrof. Daarenboven stellen
de ministers dat de hoofdreden de verbetering
van de bescherming van de consument-bouwheer
is.
De verzekeringsplicht werd uitgebreid naar alle
dienstverleners in het bouwgebeuren: op zich
een goede zaak. Dit valt samen met de tendens
waarbij de opdracht van de architect dikwijls beperkt
is tot de gesloten ruwbouwopdracht. Een
gegeven dat met de uitspraak van het Hof van
Cassatie van 9 januari 2017 m.b.t. deze verplichte
tussenkomst van de architect er niet minder zal
op worden. Dit zogenaamde ‘tegelarrest’ stelt dat
de wettelijke tussenkomst van de architect zich
mag beperken tot de gesloten ruwbouwwerken.
Daarom leggen heel wat andere beroepen zich
op deze afwerkingsmarkt toe. Een verplichte verzekering
voor deze actoren is dan ook een terechte
beslissing in het belang van de consument.
TOENEMENDE COMPLEXITEIT
In deze ogenschijnlijk eenvoudige wetten zit een
enorme complexiteit. Het gevaar bestaat hierin
dat men er te snel zou in berusten. Twee wetten
kunnen nu eenmaal de indruk wekken dat alles
nu beter geregeld is dan in 1 wet, maar niets is
minder waar.
De opdeling van de risico’s in tienjarige aansprakelijkheid
voor woningbouw enerzijds en de
burgerlijke beroepsaansprakelijk anderzijds zorgt
voor veel complexiteit. We zullen steeds meer
worden geconfronteerd met situaties waarbij
meer partijen aantreden, omringd door verschillende
verzekeraars en bovendien met wisselende
dekkingsbedragen en uitsluitingen. Deze toenemende
complexiteit wordt de grote uitdaging
voor de toekomst. Niet enkel voor de totaalverzekeraars,
maar vooral voor de architecten. Zij
worden in bepaalde gevallen al snel met verschillende
verzekeraars geconfronteerd, met een
toenemend risico op een niet gedekte schade
waarvoor ze de eigen verdediging zullen moeten
organiseren.
Een tweede opmerking is dat de te verzekeren
bedragen in beide wetten ogenschijnlijk werden
gelijkgesteld aan de bedragen die reeds lang golden
in de zogenaamde Wet Laruelle. Maar is dat
ook zo in werkelijkheid?
WORDT DE CONSUMENT ER BETER VAN?
Neen, we stellen vast dat de verzekeraar zich voor
de tienjarige aansprakelijkheidsdekking tevreden
heeft gesteld met de dekking van de heropbouwwaarde
van het goed voor gebouwen met een
waarde lager dan 500.000 euro. Deze uitgeholde
dekking tot de heropbouwwaarde zorgt ervoor
dat de consument-bouwheer sneller zal moeten
gaan aankloppen bij de aansprakelijke actor zelf,
met het risico op insolvabiliteit. Iedereen weet dat
bij een ernstige schade (vb. instorting) de schade
aangericht aan de buurpanden en derden niet
meer binnen het verzekerde bedrag zullen vallen.
De omschrijving van het bouwwerk is evenmin
erg duidelijk: in hoofdzaak dienstig voor bewoning
in België. Partieel beroeps en bewoning is
al af te wegen. Studentenkoten, kloosters en assistentiewoningen
bij een woonzorgcentrum zijn
uitgesloten, net zoals alle andere bouwwerken.
De Wetgever heeft dus blijkbaar de bescherming
van de consument wel in gedachten gehad, maar
bij de uitwerking ervan is deze consument nu
veel minder beschermd dan voorheen.
EN DE ARCHITECT?
De wetgever heeft helemaal niet stilgestaan bij
de situatie van de architect. Deze is immers bij de
strikte toepassing van de wet heel wat slechter af
dan voorheen. Het is dus uitermate belangrijk dat
u zich hier als architect bewust van bent. Bij relatief
kleine opdrachten (denk aan rijwoningen in
oude stadskernen) schuilt immers een groot gevaar
op schade die de gewaarborgde bedragen
al snel overstijgt. Om die reden ook stelt AR-CO al
jarenlang als standaard een veel hogere dekking
voor dan wettelijk is opgelegd.
Niet alleen het gewaarborgde bedrag kan sterk
ontoereikend zijn. Daarnaast heeft de wetgever in
tal van uitsluitingen voorzien. Een belangrijk deel
van de vroegere dekking, namelijk de tienjarige
aansprakelijkheid voor niet-woongebouwen, is
niet meer opgenomen! Als uw verzekeraar deze
wetten strikt toepast, dan weet u zich in veel van
deze gevallen nauwelijks verzekerd. De bouwheer
zal het graag horen.
De huidige evolutie beschermt uw patrimonium
als architect onvoldoende. Laat ons dus even stilstaan
bij de in de wetten voorziene uitsluitingen.
Enkele wettelijke
uitsluitingsmogelijkheden
• De vijfde uitsluiting in de tienjarige aansprakelijkheidswet
Peeters is onthutsend! Als er zich
een schade aandient m.b.t. een onderdeel
waarvan tijdens de werf of oplevering al sprake
was geweest dan kan deze simpelweg worden
uitgesloten van dekking. M.a.w. als u als professioneel
handelend architect uw job goed uitoefent
en in uw werfverslagen of de oplevering
reeds melding maakte van een probleem dat
finaal tot een schadegeval zou leiden tijdens de
tienjarige aansprakelijkheidsperiode, dan staat
u in de kou en mag u zelf opdraaien voor de
schade, meer zelfs, dan mag u ook voorzien in
uw eigen verdediging. Verzekeraars die dergelijke
uitsluitingen quasi ‘achteloos’ mee in hun
voorwaarden opnemen, hebben niet direct de
bescherming van de verzekerden voor ogen.
• Bij de tienjarige aansprakelijkheid is er ook
geen tussenkomst meer voor lichamelijke
schade, noch voor zuiver immateriële of esthetische
schade noch voor schades onder 2.500
euro (geïndexeerd loopt dit bedrag nu al op tot
ruim 3.150 euro).
• Als u tijdens de ontwerpfase of bij uitvoering
geconfronteerd wordt met een budgetoverschrijding,
dan zal u zich ook niet meer verzekerd
weten voor deze schade!