De Buurtgenoot 5, september 2019

‘
Oud & wijs
Zoojuist komt het bericht
dat we hier vandaan moeten,
en waar naartoe weten we niet.’
In en om de boerderij op Oostloo, aan de bosrand vlak
achter de nieuwbouw van de Veluwezoom, speelde zich
in de oorlog een aangrijpende geschiedenis af. Een van
de ooggetuigen van toen, de in 1925 geboren Aart Spaan,
woont nu nog steeds op de boerderij, samen met zijn
vrouw. In deze editie van Oud & Wijs: het heftige
oorlogsverhaal van onze dorpsgenoot.
10
TEKST EN FOTO’S: SUZANNE VAN ENK
HET JODINNETJE
Aart was vijftien jaar
oud toen de oorlog
uitbrak. Gedurende
anderhalf jaar had het
gezin Spaan een joods
meisje in huis, Carla
Jacobs. Het jodinnetje,
noemden ze haar. Haar
schuilnaam was Cor. Via
boer Hendrik Boeve, die in het
CARLA
JACOBS
verzet zat, werd Carla in juli 1943 bij het gezin
Spaan geplaatst. De vader, moeder en twee
zusjes van Carla zaten ook ondergedoken,
maar allemaal ergens anders. Carla was twaalf
jaar toen zij haar intrek nam in het gezin. “Zij
kon natuurlijk niet naar school,” vertelt Aart.
“Lezen deed ze graag om de verveling tegen te
gaan. Als meester van Dam melk kwam halen,
bracht hij vaak een boek voor haar mee.”
In die anderhalf jaar dreigde er ook wel eens
gevaar, dan moest Carla in het bos onder de
struiken slapen. Halverwege 1944 begonnen
de geallieerden aan hun opmars en langzaam
maar zeker veroverden ze steeds meer terrein
op de Duitsers. De bezetters toonden zich in
die tijd zeer grimmig. ’t Harde kreeg op
10 oktober 1944 te maken met een razzia.
Mannen in de leeftijd van 18 tot 50 jaar liepen
gevaar om meegenomen te worden. “Dan
moesten ze naar de IJssel marcheren om een
verdedigingslinie uit te graven.”
VADER EN BROER WILLEM
Op zondagavond 9 december 1944 ging
broer Willem, toen 25 jaar, naar zijn meisje in
Doornspijk. Vanwege de avondklok, die was
ingesteld door de Duitsers, liep hij een risico
om na 8 uur ’s avonds nog naar buiten te gaan.
Onderweg naar zijn vriendin werd Willem
opgepakt en meegenomen naar een boerderij
in de buurt. Toen vader
de volgende dag ging
zoeken naar zijn zoon,
werd ook hij ingerekend
door de Duitsers.
In totaal werden twaalf
mannen uit de buurt
aangehouden. Carla
kon na deze gebeurtenissen
niet op de
boerderij blijven.
VADER SPAAN VÓÓR
DE AANHOUDING