IPEO Handleiding

problemen en de oplossingen die ze daar toen uitprobeerden. Zodoende houden ze weinig
oplossingsmogelijkheden over. Suïcidale personen zijn geneigd zich hun
levensgebeurtenissen te herinneren op een samenvattende, overgegeneraliseerde manier.
Onderzoeksbevindingen suggereren ook dat dit een traitfactor is (56).
Succesvolle problem solving is afhankelijk van de kwaliteit van herinneringen. Specifieke
herinneringen zijn goed bruikbaar als hulpbron doordat ze gedetailleerd zijn en meer cues
geven waaruit oplossingen kunnen gegenereerd worden. Wanneer men enkel
gegeneraliseerde herinneringen heeft, beschikt men over weinig cues over hoe om te gaan
met de huidige crisis. Dit vormt een belangrijke bijdrage aan het gevoel dat er geen
ontsnapping meer is. Eens dit gevoel gegeneraliseerd wordt naar de toekomst, stijgt de
hopeloosheid en de inschatting van redding in de toekomst daalt (50).
• Hopeloosheid
Hopeloosheid speelt een zeer belangrijke rol in suïcidaliteit. Wanneer een persoon zich
verslagen voelt en weinig kans op ontsnapping ziet, is hij heel kwetsbaar. Hét element dat
zo’n situatie omzet in een suïcidale crisis is de afwezigheid of het gebrek aan
reddingsfactoren. De term hopeloosheid verwijst naar het feit dat alle
toekomstvoorstellingen uiterst negatief zijn en de voorspelling dat er niets zal veranderen
in de toekomst. Deze gevoelens worden niet als tijdelijk en voorbijgaand ervaren maar als
altijd geldend en onveranderlijk (50).
Een belangrijke vraag hierbij is of hopeloosheid het verminderd vermogen om aan positieve
dingen te denken inhoudt of het meer denken aan negatieve dingen in de toekomst, of
beide?
Onderzoek heeft hierbij aangetoond dat suïcidale personen vooral problemen hebben om
positieve zaken te vernoemen maar geen verhoogde verwachtingen hebben van negatieve
zaken (25)
Hieruit kan geconcludeerd worden dat het gebrek aan positieve verwachtingen een
belangrijke factor is in suïcidaal gedrag.
Samenvatting:
Het belang van de psychologische variabelen die geassocieerd zijn met suïcidaal gedrag
(impulsiviteit, problem-solving,….) ligt in de rol die ze spelen in het verhogen van de kans
dat er op een catastrofale manier zal gereageerd worden op gebeurtenissen. Deze
variabelen helpen begrijpen 1) welke ervaringen meest kans maken om zulk gedrag uit te
lokken (gebeurtenissen die een signaal van verslagenheid geven) 2) welke mechanismen
bijdragen aan het gevoel dat er geen ontsnapping is aan de consequenties van de
verslagenheid (gebrekkige problem-solving en geheugendeficieten die de toegang tot
bruikbare cues uit het verleden ontzeggen) 3) de mechanismen onderliggend aan het geloof
dat er geen redding meer is in de toekomst (foutieve inschatting van de toekomst) (50).
24