24. Interdisciplinair praktijkleren Living Labs hebben sterke papieren

Deel IV Doel en functie van het onderwijs
• Er wordt continu naar verbindingen gezocht. Open innovatie en co-creatie
zijn sleutelwoorden.
• Dit proces heeft behoefte aan intermediërende partijen en aan een
open en creatieve aanpak. Succes komt niet uit zichzelf, maar door
interdisciplinaire teams te faciliteren, met aangepaste methoden
(designdenken, systeemdenken, team-efficiëntie).
In lijn met de suggesties van het Rathenau Instituut: wat is nu een Living Lab,
en hoe zou de hogeschool zich tot een Living Lab kunnen omvormen?
Niet alles wat de naam Living Lab draagt, heeft altijd dezelfde bedoeling. Het
Rathenau Instituut 3 >> verwijst naar vier verschillende types:
• open wetenschappelijke onderzoeksfaciliteiten, waarvan er ondertussen
verschillende bestaan aan de meeste Nederlandse universiteiten;
• fieldlabs van de maakindustrie, waar al eerder naar verwezen werd in de
Road Map;
• commerciële stedelijke testfaciliteiten, waar geëxperimenteerd wordt met
mogelijke oplossingen;
• Living Labs (wat ze dan ‘echte’ Living Labs noemen) die niet alleen gericht
zijn op de technologische innovatie, maar ook aandacht hebben voor de
niet-technologische aspecten, de overheid en het beleid, de betrokkenheid
van de verschillende probleemeigenaren en de ontwikkeling van
kennisproducten.
In deze bijdrage lijkt het voor de hand te liggen dat de aanpak die we zoeken
om een impactvolle hogeschool te zijn, bij de ‘echte’ Living Labs ligt. Centraal
hierbij staat het businessmodel, en de innovatie van dit businessmodel. Het
businessmodel is wat alle dimensies bij elkaar brengt en een oplossing voorstelt
die impact heeft en economisch haalbaar is. Het businessmodel omvat ook
de technische dimensies van wat aangeboden wordt, de (psychologische)
acceptatie en de ethische keuzes die men moet maken. Het businessmodel
is dus zeker niet beperkt tot de businessdimensie van een innovatie.
Businessmodel-innovatie is niet waar we in hogescholen en universiteiten
de meeste aandacht aan geven. De IdeaSpace van Cambridge University 4 >>
hanteert het concept van de ‘founder’, welke naam ik niet geweldig vind. Zij
zijn niet geïnteresseerd in nieuwe briljante ideeën: die zijn er genoeg (output
van wetenschappelijk onderzoek). Zij zijn niet geïnteresseerd in startups, want
die hebben veel tijd nodig om op te starten. Zij zijn geinteresseerd in ‘founders’,
degenen die met creatieve succesvolle businessmodellen kunnen komen. Die
18