Inkijkexemplaar Vogelskijken Magazine

editie 1 / nr. 1 - 2024 €9,50
voor vogelaars
Redden nestvlotjes
de zwarte stern?
Koekoek onder de loep
Vind je ‘eigen’ roodstuitzwaluw
Wind mee voor vogelaars:
straalstromen
06823
De draaihals,
een buitenbeentje
BP
8 719325 841596

Zeetrek beleven
Vaaltje! Klalk! Zwartje! Stovje!* Tijdens het zeetrektellen
vliegen er behalve vogels ook veel afkortingen om je
oren. Waarom gebruiken diehard zeetrektellers zoveel
afkortingen? Is dat om tijd te besparen? Sneller melden
betekent dat de collega-zeetrekkers sneller mee kunnen
kijken. Maar zeg nou zelf, hoe veel tijdwinst levert een
afko nou op? Is het dan stoerdoeneritis? Nee toch, alsjeblieft?
Hooguit schept het een ons-kent-ons sfeertje,
maar stoer is het zeker niet.
behoudt een delicate drievlaks vorkstaartmeeuw altijd
de volle drie lettergrepen? Niemand durft dit prachtige
meeuwtje af te korten. Waarom niet? Heeft dat te maken
met de drie driehoeken van zijn verenkleed? Nee, te ver
gezocht. Heeft het te maken met de verwarring dat als
je vorkstaart zegt, het ook nog de plevier zou kunnen
zijn? Nee, ook niet, want die zie je niet over zee vliegen
(hoewel… zeg nooit nooit!). Waarom dan wel? Het zit
hem waarschijnlijk in de magie van het hele woord.
Recht doen aan het heerlijke moment om opeens, in
een stroom dwergmeeuwtjes ver op zee, dat dansende
meeuwtje te ontdekken en dan voluit en zo lang mogelijk
te kunnen roepen naar iedereen die het maar horen
Meestal zijn het juveniele vogels, met een bruingrijze rug
en dito kop en een zwart eindbandje aan de staart.
De toevoeging van nóg drie hele lettergrepen maakt
alles valt in het niet, superlatieven schieten te kort en
puntje aan de snavel. Als je het gele puntje aan de snavel
ziet, dan ben je al een stadium verder. Dan roep je niet
betraande ogen (van de wind natuurlijk!) de volle omvang
geel-punt-je…geel-punt-je…
* Voor de niet-zeevogelaars onder ons: Vaaltje is vaal stormvogeltje,
Klalk is een kleine alk, Zwartje is een zwarte zee-eend en Stovje is een
stormvogeltje.
Arno ten Hoeve
Foto: Arno ten Hoeve.
12 Special - Vogeltrek
13

Graspieper
4 6
Zanglijster
Half september – begin november
Najaarspiek 1e week oktober (50 per teluur )
Eind september – begon november
Najaarspiek 1e week oktober (22 per teluur)
mb
Eén van de vogels die je het vaakst
en ook het langst zult horen is de
graspieper. De najaarstrek begint al
eind september en gaat door tot in
november. Zeker in de topmaand
is het een voortdurende golf van
overtrekkende graspiepers, vaak
alleen, soms ook in een klein groepje.
De vluchtroep is een hoog, kort licht
De trekroep is uiterst bescheiden. Het is
een zeer hoog en ultrakort pt, of zt. Maar
als je de roep kent, hoor je die opeens
overal, ook ’s avonds en ’s nachts, want
de zanglijster trekt vooral ’s nachts.
Overdag zijn er minder, de meeste tref
je dus aan in de vroege ochtend. Snelle,
gelijkmatige vlucht.
stijgend siip, meestal dubbel of ook
soms in een korte serie. De golvende
vlucht is niet heel snel en een beetje
schokkerig.
Veldleeuwerik
5
7
Keep
Begin oktober – half november
Begin oktober – eind november
Najaarspiek 3e week oktober (45 per teluur)
Najaarspiek 1e week november (21 per teluur)
Heerlijk geluid en gelukkig ook heel
De opvallende, jengelende sociale roep kwèèip (waarnaar
herkenbaar. Het zijn allemaal trillertjes
de keep genoemd is) hoor je minder vaak dan de
en raspend, meestal dalende roepjes,
vluchtroepjes djék of dubbel djék-djék. Ze lijken wel
dezelfde waaruit ook de zang van de
wat op de trekroep van de vink, wat logisch is omdat ze
veldleeuwerik is opgebouwd: tsjiRRI,
naaste verwanten zijn. Vaak in gemengde groepen met
tsjirrrup enz. Soms, bij mooi weer, hoor
vink, waarbij de rode vleugelvlekken mooi contrasteren
je ook daadwerkelijk een stukje zang. De
met de witte van de vink.
witte vleugelachterrand is kenmerkend.
Tamelijk trage vlucht vergeleken met
andere zangvogels.
16 Special - Vogeltrek
Foto: Arie Ouwerkerk. 17

journaal
Eind September
1. Graspieper
2. Keep
3. Watersnip
4. Vuurgoudhaan
5. Jan-van-gent
6. Zanglijster
7. Veldleeuwerik
8. Smient
9. Roodkeelpieper
10. Kleine jager
Watersnip
Koperwiek
Kleine jager
Keep
Tijdens de trektijd lees je elke week op Vogelskijken.nl het
vogeltrekjournaal, met hierin een actueel overzicht van de soorten die
Scan de QR code om
het actuele vogeltrekjournaal
te lezen.
op dat moment doortrekken. We schrijven het online vogeltrekjournaal
één dag voor publicatie, zodat het een hoog actueel gehalte heeft.
Hier vind je op hoofdlijnen welke doortrekkers en wintergasten je de
komende tijd kunt verwachten, gebaseerd op gemiddelden van de
afgelopen jaren. Elke soort heeft een eigen patroon dat onder andere
door voedsel- en weersinvloeden sterk kan afwijken. En dat is de reden
waarom we elke week een actueel overzicht maken mét verwachtingen
voor de dagen die komen.
Begin Oktober
1. Bladkoning
2. Koperwiek
3. IJsgors
4. Beflijster
5. Waterpieper
6. Beflijster
7. Paarse strandloper
8. Smelleken
9. Boomleeuwerik
10. Rode wouw
Eind Oktober
1. Sneeuwgors
2. Oeverpieper
3. Toendrarietgans
4. Kleine zwaan
5. Strandleeuwerik
6. Kramsvogel
7. Grote barmsijs
8. IJseend
9. Drieteenmeeuw
10. Kraanvogel
Paarse strandloper
22 Special - Vogeltrek
23
IJseend
Rode wouw
Waterpieper
Strandleeuwerik
Kleine zwaan
Graspieper
Bladkoning
IJsgors
Sneeuwgors
Grote barmijs

Ieder najaar vliegen miljoenen vogels over Nederland op
weg naar het zuiden. Het is indrukwekkend om vogels
langs te zien vliegen terwijl je weet dat ze nog een lange
reis voor de boeg hebben, vaak nog duizenden kilometers.
De vogeltrek speelt zich zowel overdag als ’s nachts af.
Hoewel de aantallen ’s nachts waarschijnlijk hoger zijn
dan overdag, kun je ook tijdens daglicht veel trekvogels
zien. Op goede trekdagen worden er overdag honderdduizenden
vogels gezien door vogelaars. Wie wil daar nu
geen deelgenoot van zijn? Het mooie van vogeltrek is dat
iedereen het kan zien, of je nu weinig of veel ervaring hebt
met vogels kijken. In dit artikel vind je vijf concrete tips om
dit najaar de vogeltrek optimaal te beleven. Zodat je – voor
een kort moment – deelgenoot kunt zijn van de indruk-
1. Start in je eigen tuin
Je hoeft niet naar een ver natuurgebied, je tuin is vaak al
een prima plek om iets van de vogeltrek mee te krijgen.
Normaal is het aantal vogels in een tuin vaak beperkt. Af
en toe komt er eens een nieuwe soort bij, maar het zijn
toch vaak dezelfde vogels die je ziet. Tijdens de najaarstrek
is dit anders. Dan kun je op één dag over je eigen tuin
makkelijk meer dan tien verschillende soorten vogels zien
overvliegen die je normaal nooit in je tuin ziet. Dus drink
veel omhoog.
2. Houd de herfstvakantie vrij
Vogels zijn gewoontedieren. Elk najaar trekt de hoofdmoot
in dezelfde periode door. De herfstvakantie valt vaak
midden in de echte toptijd van de vogeltrek waarbij op één
dag honderdduizenden vogels over Nederland en België
vliegen. De echte piek is vaak zo ongeveer midden oktober.
Net als in het gewone leven gaat ook de vogeltrek sneller
voorbij dan je denkt. Reserveer daarom een dag in je agenda
om er op uit te gaan. Of nog beter: spreek af met vrienden
om een dagje vogels te kijken. Zo heb je een stok achter
de deur en krijg je geen spijt als je in november realiseert
dat de vogeltrek alweer voorbij is. Mocht je in de herfstvakantie
in een vakantiepark zijn, ga dan lekker de eerste
uurtjes voor je huisje zitten. Geniet van de rust en van de
vogels die overvliegen op weg naar het zuiden.
3. Sluit aan bij een telpost
Samen vogels kijken is gezellig en heel leerzaam. In het
hele land zijn er zogeheten telposten, plekken waar
vogelaars met elkaar de vogeltrek bekijken. Deze telposten
zijn vaak gelegen op strategische punten met goed zicht
waar vogels lang te volgen zijn. Ideaal om de vogeltrek te
beleven. Bezoekers zijn vaak van harte welkom om even
mee te tellen. Op www.trektellen.nl zijn alle telposten te
vinden die er zijn in Nederland.
Er worden in het najaar ook veel excursies gehouden om de
vogeltrek te beleven. Kijk hiervoor op de website van de lokale
vogelwerkgroep bij jou in de buurt. Je kunt natuurlijk ook zelf een
telpost starten of een excursie organiseren. Nodig je collega’s,
vrienden en buurtgenoten uit. Samen zie je meer en je leert van elkaar.
Foto: Hans van Paddenburgh.
4. Let op oostenwinden
Er zijn weinig dingen waar het
vogelaarshart nog sneller van gaat
kloppen dan oostenwind in het najaar.
Vogels worden door de oostenwind
meer naar het westen ‘geduwd’
waardoor trekbanen meer richting
Nederland verschuiven. Vooral bij
roofvogels geeft dit vaak een sterk
effect en kunnen er op een goede
dagen tientallen wouwen, kiekendieven
en andere soorten rovers
in Nederland gezien worden. Ook
matige zuidenwinden zijn favoriet,
omdat vogels dan tegen de wind in
moeten vliegen. Vogels vliegen bij
tegenwind minder hoog om de wind
te ontwijken. Bij zuidenwind kun je
met name grote aantallen zangvogels
zien, zoals graspiepers en vinken.
Bij noordenwind trekken de meeste
ongezien hoog voorbij.
Bewolking is ook belangrijk. Vogels
hebben bijna altijd een donker
silhouet, ook vogels met een licht
verenkleed. Tegen een blauwe lucht
zijn vogels daardoor moeilijk te
zien. Als er bewolking is, het liefste
gebroken bewolking en niet te laag,
zijn vogels veel beter zichtbaar. De
ideale herfstdag voor een vogelaar
is er één met oostenwind, gebroken
bewolking en een windkracht van 2of
3 beaufort.
5. Bezoek een Waddeneiland
Er zijn weinig plekken in Nederland
waar je de vogeltrek zo optimaal kunt
meemaken als op de Waddeneilanden.
Na een verre reis over zee zijn de
eilanden vaak het eerste land dat de
vogels zien. En daar willen ze graag
even op krachten komen.
Doordat de eilanden niet groot zijn
zie je vaak overal vogels. Een leuke
activiteit is het zogeheten ‘bosjes
kloppen’. Dit gaat als volgt: je loopt
langs een groepje lage bomen en
struiken. Je kijkt goed of je iets ziet
bewegen in het struikgewas of dat je
iets hoor. Zie je iets in het struweel
of hoor je een onbekend roepje? Rust
niet tot je zeker weet welke soort het
is. Er zijn vogelaars die gerust een half
uur wachten totdat ze zeker weten
welke soort zich in de bosjes schuilhoudt.
Ze kloppen alle bosjes die ze
tegenkomen en denken nooit 'het zal
wel een tjiftjaf zijn'...
In november 2023 verschijnt Veldgids
Vogeltrek in beeld, over het herkennen
van trekvogels aan hun vliegbeeld.
Naast uitgebreide beschrijvingen van
120 soorten, bevat het boek meer dan
500 vliegbeelden. Samen met Sam
Gobin heeft Marc Dijksterhuis dit
boek geschreven.
Scan de
QR code
26 Special - Vogeltrek
Foto: Hans van Paddenburgh.
27

De bladkoning, iconische
soort van de vogeltrek
Elk najaar hoopt menig vogelaar er tegenaan te blunderen, het
kenmerkende “TSJIE-oeWIET”-roepje van de bladkoning. Wie de vogel
ook nog eens te zien krijgt, kan zijn of haar vogelaarshart helemaal
ophalen. De mosgroene bladkoning is met zijn fraaie lichte wenkbrauw
en heldere vleugelstreepjes een pareltje om te zien. Tot voor kort was
het helemaal niet vanzelfsprekend, een bladkoning in het najaar. Aan
het begin van de 21e eeuw waren jaren met tientallen vogels in heel
Nederland uitschieters. Tegenwoordig is dat normaal en hebben we
jaren met vele honderden vogels. Hoe kan het dat dit Siberische vogeltje
van slechts 8 gram steeds vaker te zien is in Nederland? In dit artikel
lees je het boeiende verhaal van deze steeds algemenere trekvogel en
kom je te weten hoe je de soort herkent en waar je deze kunt treffen.
Voorkomen en migratie
De bladkoning broedt in het noorden
van Siberië in de uitgestrekte bossen
van het Oeralgebergte tot de Grote
Oceaan. Er is, mede door de ligging
en de omvang van het broedgebied,
weinig bekend over de populatiegrootte
van de soort. In het najaar
vliegt de hoofdmoot in zuidoostelijke
richting naar Zuidoost-Siberië
en Noordoost-Mongolië vanwaar ze
doorvliegen naar Zuidoost-Azië om
te overwinteren. Ik hoor je denken,
hoe komen ze dan in vredesnaam
in Nederland terecht? Dat is niet
bepaald om de hoek. Er zijn diverse
theorieën, waarvan de meest
gangbare is (naast een mogelijke
toename van de soort) dat het meest
Thijs Glastra
westelijke deel van de broedpopulatie
een nieuwe migratiestrategie heeft
ontwikkeld. Het migratiepatroon lijkt
broedgebieden
Foto:
Thijs Glastra.
voor deze vogels gespiegeld met 180°.
In plaats van de najaarsmigratie naar
het (zuid)oosten vliegen deze vogels
overwinteringsgebied
veronderstelde najaarstrekroute waarnemingen herfst -2018
Broed- en overwintergebied en de mogelijke migratieroutes. Figuur komt uit het artikel van Dufour et al., 2022.
naar het (zuid)westen. Duizenden
bladkoninkjes trekken dan via Noordwest-Europa
naar het zuiden. Zeker
met oostenwind kunnen honderden
vogels in Nederland verzeilen om
vervolgens door te vliegen naar
Zuid-Europa en Noord-Afrika, waar
ze overwinteren. Een bijzondere
ontwikkeling, zeker als je je bedenkt
dat dit waarschijnlijk is begonnen met
enkele ‘verdwaalde’ bladkoningen.
Zo herken je de bladkoning
De bladkoning is met een lengte
van snavel tot staart van 9-10,5
cm iets kleiner dan de bij ons veel
voorkomende tjiftjaf (10-12 cm) en
iets groter dan de goudhaan (8,5-9,5
cm). De bovenzijde van de bladkoning
is mosgroen en de onderzijde
vuilwit. Vooral kenmerkend is
de vleugeltekening, waarbij twee
heldere, brede vleugelstrepen (lichte
toppen van de middelste en grote
dekveren) en de lichte tertialtoppen
contrasteren met de zwartachtige
veercentra. De lichte wenkbrauw
en de donkere oogstreep die van de
snavel doorlopen tot het achterhoofd,
vormen een typerend koppatroon.
De pootkleur is middelbruin en de
snavel is hoofdzakelijk donker met
een lichte (basis van de) ondersnavel.
Vaak hoor je een bladkoning eerder
dan dat je hem ziet. Wie het geluid
kent zal ook een stuk sneller een
bladkoning opmerken. In Nederland
horen we eigenlijk alleen maar de
kenmerkende “TSJIE-oeWIET”-roep.
Zelden wordt de zang in Nederland
gehoord, wat een beetje doet denken
aan de zang van de boomkruiper.
Te verwarren soorten
De meest algemene soorten waar
een bladkoning op uiterlijk/postuur
verward mee kan worden zijn de tjiftjaf,
echter een slagje groter en zijn niet
zo mosgroen als een bladkoning. Ook
het contrast in de vleugel is bij beide
soorten niet/nauwelijks aanwezig
ten opzichte van de bladkoning. De
hebben, maar vaak niet zo helder
en breed als bij een bladkoning. De
goudhaan komt qua kleur dichter
in de buurt van bladkoning en heeft
daarbij ook een sterk contrasterende
vleugeltekening. De koptekening
verschilt echter sterk door het missen
van een wenkbrauw en oogstreep
en door de met zwart begrensde
gele middenkruinstreep. Ook is de
goudhaan kleiner/compacter dan
een bladkoning.
De pallas’ boszanger, humes
nog een stuk zeldzamer dan de
bladkoning, maar lijken wel sterk
op de soort. De pallas’ boszanger is
echter nog contrastrijker en valt op
door de lichte middenkruinstreep
en de lichtgele stuitvlek. De humes
bladkoning is over het algemeen
een stuk valer en grauwer van kleur.
Daarnaast is de tweede vleugelstreep
(op de middelste dekveren) een stuk
Links de humes bladkoning, wat grauwer en met een vage tweede vleugelstreep. Rechts de pallas’
boszanger met de gele middenkruinstreep en het nog contrastrijkere verenkleed. Foto: Thijs Glastra.
minder aanwezig. Tot slot verschilt
grijsgroene indruk (met gele tint) en
het ontbreken van de contrasterende
vleugeltekening (slechts één vleugelstreep).
Naast kleedkenmerken is
geluid vaak doorslaggevend.
Op basis van geluid zou je de roep
van de bladkoning kunnen verwarren
met die van de zwarte mees en de
alarmroep van een taigaboomkruiper.
Waar en wanneer?
De vroegste bladkoning in het
najaar in Nederland ooit was op 2
september. De grotere aantallen
volgen normaal gesproken in
de laatste week van september
en de gehele maand oktober. In
het voorjaar zien we nauwelijks
bladkoningen, waarschijnlijk omdat
ze een directere trekroute hebben
terug naar de broedgebieden. In
het najaar vliegen de bladkoningen
die we hier zien namelijk naar het
westen, totdat ze de kustgebieden
tegenkomen. Daarom worden de
grootste aantallen bladkoningen in de
kustregio’s waargenomen. In
jaren met hoge aantallen van
bladkoningen kunnen ze ook
dieper in het binnenland opduiken.
Bladkoningen hebben de gewoonte
zoeken. Wanneer je een groepje
mezen of phyllo’s (van phylloscopus,
de boszangers) hoort, kan het lonen
om deze groepjes af te speuren
naar een bladkoning. Net zoals
goudhaantjes zijn bladkoninkjes altijd
hyperactief. Ze maken drukke/snelle
bewegingen en zoeken soms biddend
naar insecten. Het frequente roepen
van bladkoningen is echter vaak
de makkelijkste weggever dat deze
Siberische schoonheid van 8 gram
aanwezig is!
Literatuur: Dufour, P., Åkesson, S.,
Hellström, M., Hewson, C., Lagerveld,
S., Mitchell, L., ... & Crochet, P. A.
(2022). The Yellow-browed Warbler
(Phylloscopus inornatus) as a model to
understand vagrancy and its potential
for the evolution of new migration
routes. Movement Ecology,
10(1), 1-15.
30 Special - Vogeltrek
31

Vogelgebied
Vogels kijken op de
Brouwersdam
Een van de beste vogelhotspots in Nederland is de Brouwersdam. De zes
kilometer lange dam (het zevende bouwwerk van de Deltawerken) sloot
in 1971 het Brouwersgat af, dat we nu kennen als het Grevelingenmeer.
Vooral tijdens de wintermaanden, vanaf grofweg november tot maart,
is het een toplocatie. Maar ook tijdens het voorjaar en de vroege
zomermaanden is het leuk vogels kijken aan de Grevelingenkant van
de dam. Aan beide kanten is het mogelijk om vanuit de auto te kijken
en te fotograferen, wat het ook aantrekkelijk maakt voor mensen die
minder mobiel zijn.
Jannie Timmer
1 Spuisluis
51.748487, 3.825365
De in 1978 in gebruik genomen
spuisluis in de Brouwersdam is
een zeer geschikte locatie om in
de winter te kijken naar roodkeel-,
parel- en ijsduikers. Als het laag
water wordt, laten ze zich meevoeren
met de stroming van het spuien, waar
genoeg eten in te vinden is. Samen
met de aalscholvers, middelste
zaagbekken en natuurlijk de diverse
soorten meeuwen is er altijd genoeg
te zien. Het is jammer dat ze voor de
veiligheid de spuisluis met een hek
hebben moeten afzetten, maar met
een niet al te groot objectief is het
mogelijk om tussen de spijlen door te
fotograferen. Naast de ingang van de
spuisluis is de plaats waar de zwarte
zee-eend, eidereend en kuifduiker
zich juist vaak bevinden. Zowel voor
mensen die alleen maar willen kijken
als voor vogelfotografen is het een
goede locatie om menig uurtje door
te brengen. Zoals altijd is het getijde
van invloed op welke vogels zich
vlak onder de kust laten zien, dus
meerdere keren op een dag terugkomen
is vooral in de winter aan te
raden. Zeker met stormachtig weer,
omdat meerdere vogels zich veilig
voelen in de spuisluis en de directe
omgeving. Dan is het ook zomaar
mogelijk om er een jan-van-gent
te zien.
te fotograferen. Vooral in de wintermaanden
is dit een interessante
locatie omdat brilduikers, eiders en
ijseenden vlak onder de kant komen.
Ze zijn nieuwsgierig van aard, dus
als je laag op de dijk gaat zitten,
komen ze soms heel dichtbij. Met
geluk kom je ook wat sneeuwgorzen
op de beschoeiing tegen. Tijdens de
vogeltrek worden hier regelmatig
rustende roofvogels gezien, zoals
de slechtvalk en het smelleken, die
gebruikmaken van de overvloed aan
kleine vogeltjes die daar ook rusten,
waaronder de witte kwikstaart, vink,
graspieper en tapuit.
3 Haventje noord
51.778719, 3.864599
Twee strekdammen vormen een
klein haventje aan het begin van de
Brouwersdam. In de zomermaanden
is dit gebied voor de badgasten,
maar in de late herfst- en wintermaanden
is het er leuk vogels kijken.
Menige vogel komt daar uitrusten
als de zee ruw is. Zo kun je met
wat geluk zwarte zee-eenden en
eidereenden op de kant zien zitten
om hun veren te poetsen. Met laag
water komen er mosselbanken bloot
te liggen. Naast de eerdergenoemde
strandlopers foerageren hier al
vroeg in het jaar de grutto en de
rosse grutto. Het is de locatie waar
in de wintermaanden de roodhalsfuten
zich ophouden, die samen
met de gewone futen, dodaarzen,
kuifduikers en aalscholvers op de
visjes jagen die tussen de stenen
van de dam een veilige plaats
denken te hebben. Wanneer je
naar beneden loopt, houd dan wel
het getij in de gaten, want dat kan
vooral daar snel opkomen. Kijk ook
in de herfstmaanden op het eind
van de dag even naar de duinen; de
spreeuwen, die daar met duizenden
komen rusten voor de nacht, maken
gaan zitten.
2 Noordzeezijde
51.754741, 3.830154
1
2
P
3
4
Parkeerplaats
Strand, Brouwersdam 2, Scharendijke
(51.758235, 3.838695)
Op de hele Brouwersdam, zowel aan de
binnen- als de buitenkant vrij parkeren.
Nabijgelegen gebied
De Punt. Vlak bij het trammuseum ligt een klein
bosgebied waar je kunt wandelen, een gebiedje
dat in de lente- en zomermaanden interessant
kan zijn. Naast de bekende zomersoorten
als de nachtegaal en de koekoek kun je er in
de zomer ook de wielewaal en zomertortel
tegenkomen. In de kleine meertjes broeden
verschillende vogels, zoals de dodaars.
Foto: Jannie Timmer.
Interessante vogelsoorten herfst
drieteenstrandloper, eider, ijseend, brilduiker,
steenloper, kanoet, paarse strandloper,
bontbekplevier, visdief, grote stern, wulp,
kuifduiker, bonte strandloper, tjiftjaf, tapuit
Interessante vogelsoorten winter
parelduiker, kuifduiker, ijseend, eider, brilduiker,
roodkeelduiker, geoorde fuut, brandgans, bonte
strandloper, ijsduiker, middelste zaagbek, zeekoet,
zwarte zeekoet, zwarte zee-eend, sneeuwgors
Met laag water komt de dijkvoet van
de Brouwersdam vrij, waar diverse
strandlopers dankbaar gebruik van
maken. De altijd aanwezige scholeksters
kraken er menige mossel open,
om vervolgens een bad te nemen in
de plasjes water die blijven staan.
De kanoeten, de paarse, drieteen-,
bonte strandloper en steenloper
zoeken samen met bontbekplevieren
tussen het wier naar iets eetbaars.
Als je rustig naar beneden loopt en
is het mogelijk om zeer dichtbij te
komen. Dit is vooral voor de vogelfotografen
zeer aantrekkelijk. Met
hoog water rusten de vogels op de
beschoeiing van de Brouwersdam en
is het mogelijk om ze vanuit de auto
Al vroeg in het jaar proberen de eidereenden koppeltjes te vormen. Foto: Jannie Timmer.
Roodkeelduiker. Foto: Jannie Timmer.
34 Special - Vogeltrek
35

3.000.000 vogels…
Drie miljoen!
Nou, ietsje minder dan, ruim 2.950.000 om
precies te zijn. Zoveel vogels trokken er in
het najaar van 2022 langs vogeltrektelpost De
Vulkaan in Den Haag. Een recordaantal voor
een telpost waar sowieso de massaliteit van
de najaarstrek in volle glorie is te beleven.
We boffen maar in Nederland. In het voorjaar
hebben ‘we’ Breskens, met de spectaculairste
is er De Vulkaan, de conisch gevormde duintop
in het Haagse Westduinpark. Geen plek in
Noordwest-Europa kan zulke waanzinnige
cijfers van getelde vogels overleggen. In 2022
deden de tellers er nog een schepje bovenop
met een recordaantal vogels.
Vincent van der Spek
Vinkentrek over Den Haag, gezien vanaf
Eind jaren vijftig werd vanaf de op één na hoogste duintop
van het gebied al naar vogeltrek gekeken, door pioniers
Martin Lok en Fred van Olphen. De destijds piepjonge
tellers verhuisden, startten bedrijven, kregen gezinnen
en de telinspanningen verdwenen. In de jaren tachtig,
toen vogeltrektellen populair werd in Nederland, waren
er nieuwe pioniers, zoals Danny Laponder en Mervyn
Roos. Na veel uitproberen vonden ze een goede duintop.
Ze waren zich onbewust van de geschiedenis, weg van de
jongens uit de jaren vijftig die ooit dezelfde plek uitkozen.
Sindsdien wordt er geteld, veel geteld.
telpost De Vulkaan. Foto: Bart Hoekstra.
40 Special - Vogeltrek
41