hoofdstuk 1 - Teus van Eck

Veel informatie is verkregen uit gesprekken met de diverse actoren, bestudering
van de formele posities en praktijkervaring. De scheiding tussen formele positie en
ontwikkelingen zal niet altijd eenduidig zijn.
De direct betrokken actoren
De gemeentes
Deze zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en handhaving van het beleid ten
aanzien van de woningbouw. De belangrijkste instrumenten hiervoor zijn het
bestemmingsplan en de bouwvergunning inclusief toezicht op nakoming van de
daaruit voortvloeiende verplichtingen. Voor nieuwbouw is de EPC eis ten aanzien
van het energieverbruik een belangrijk onderdeel van de bouwvergunning. In lijn
met het overheidsbeleid worden er steeds meer verbouwingen/renovaties vrijgesteld
voor de bouwvergunningsprocedure. Hierdoor en ook omdat er geen wettelijke
verplichtingen ten aanzien van verduurzaming zijn bij verbouw is de invloed
van gemeentes op het energieverbruik van bestaande woningen formeel beperkt.
Voor het verduurzamingproces vervult de gemeente, in het bijzonder voor nieuwbouw,
een zeer centrale wettelijke positie.
Uiteraard heeft de gemeente ook andere aan woningen gerelateerde belangen.
Voorbeelden daarvan zijn de grondpositie, voldoende betaalbare en kwalitatief
hoogwaardige huurwoningen, een goed leefklimaat en een goed imago op vele terreinen.
Deze worden in het boek niet verder uitgewerkt, tenzij het ondersteunend
kan zijn voor verdere verduurzaming.
Architecten
Zij zijn in de ontwerpfase en aanbesteding meestal de leider van het projectteam.
Hun adviezen worden vaak ongewijzigd overgenomen door opdrachtgevers. In
deze fase is hun invloed dus meestal zeer groot. In de bouw- en opleveringsfase
is de traditionele opzichter namens de architect lang niet altijd meer aanwezig. In
de bewoningsfase speelt de architect meestal geen rol. Hoe meer verduurzaming
een maatschappelijk onderwerp wordt, des te meer is het ook in het belang van de
architect om verduurzamend en integraal met andere actoren te werken. De vraag
is of zij de rol van verduurzamingtrekker goed kunnen vervullen en of hiervoor in
de bouwkundige opleidingen al voldoende aandacht is. In dit boek wordt volstaan
met de constatering dat voor verdere verduurzaming integraal werkende architecten
met verduurzaming als drive zeer belangrijk zijn.
Projectontwikkelaars/aannemers
Traditioneel richten zij zich op wat de markt vraagt en op een uitvoering die
weinig grote risico’s en een goed rendement met zich meebrengt. In de praktijk
is de prijs veelal bepalend, één en ander binnen wettelijke verplichtingen en het
oordeel van welstandscommissies. Opdrachtgevers vragen echter steeds vaker om
verduurzaming en garanties voor de exploitatie. Er lijken ook steeds meer projectontwikkelaars/aannemers
te komen die ontdekken dat verduurzaming een prima
marketinginstrument kan zijn. Deze partijen ontwikkelen steeds verdergaande
integrale concepten met betrokkenheid van plan tot bewoning. De belangen lijken
langzaam steeds meer richting verduurzaming te gaan en hun positie is in alle
3.4 Het multi-actor netwerk
43