uytland - Papermaker

UYTLAND
Het land aan het wad
10e jaargang - 2005
UYTLAND is een uitgave
van de
Bildtse Recreatie
Ondernemers
www.hetbildt.net

• UITDEUKEN
RICHTEN
SPUITEN
TAXATIES
RUITREPARATIES
INDUSTRIEEL SPUITWERK
GRATIS VERVANGEND VERVOER
UW EIGEN RISICO TOT € 150,- TERUG
De Wissel 17D - 9076 PT St. Annaparochie - Tel. (0518) 491515 - Fax (0518) 491543
E-mail: r.faber-autoschade@hetnet.nl - internet: www.autoschade-faber.nl
Slagerij Bijlsma
Plafonds en Wanden
Haarden en Schouwen
Rookkanalen
Epoxyvloeren
Stoffering
Verlichting
Betimmeringen
Van Harenstraat 49, 9076 BT St. Annaparochie
Tel. (0518) 402006 / www.plaveka.nl
U bent van harte welkom in onze showroom!
Slagerij Bijlsma is een moderne slagerij met tradionele sfeer. Dat is niet zo verwonderlijk
als men weet dat de slagerij al sinds ± 1908 bestaat. Deze is altijd al door de familie
Bijlsma gerunt. De huidige heer Bijlsma is dan ook al de derde generatie slagers, en de
vierde staat ook al klaar. Die traditie is ook terug te vinden in het product en de werk
wijze. Slagerij Bijlsma bezit een eigen boerderij,
die voor de levering van het vlees zorgt. Hier
word op een natuurlijke manier voor het vee
gezorgt. Het kalfje blijft bijvoorbeeld bij de
moeder, en de stier loopt loopt los tussen de
koeien door. Deze werkwijze heeft dan ook al
het ISC (internationale scharrelvlees keurmerk)
opgeleverd. Verder word er aan het vlees geen
kleur en smaakstoffen toegevoegd. Het moderne
van het bedrijf zit hem in de machines. Deze
vergemakkelijken het productieproces, al blijft
deze in principe het zelfde als die van vroeger.
WWaarrmmooeessssttrraaaatt 3366,, 99007766 DDNN SStt.. AAnnnnaappaarroocchhiiee
TTeell.. 00551188--440011440022 wwwwww..ssllaaggeerriijjbbiijjllssmmaa..nnll
2
DDeeaalleerr vvaann::
Batavus
Gazelle
Multy Cycle
Van Harenstraat 8
9076 BW Sint Annaparochie
telefoon: 0518-404298
email:jettyboterhoek@tiscali.nl
www.bildtweb.nl/jettyshoeky
openingstijden:
maandags gesloten
dinsdag t/m vrijdag: 9.00-18.00 uur
zaterdag: 9.00-17.00 uur
vrijdag koopavond van 19.00-21.00 uur
elke dag gesloten tussen 12.00 en 13.00 uur
MMeeiinnaarrddsswweeii 66 -- MMiinnnneerrttssggaa -- tteell.. 00551188 -- 4477 1166 2255
HOUT EN BOUWMATERIALEN
GROENEVELD VOOR IJZERSTERKE AANBIEDINGEN IN BOUW- EN TUINHOUT
VERDER KUNT U BIJ GROENEVELD TERECHT VOOR:
• GGIIPPSSPPLLAATTEENN DDIIVVEERRSSEE IISSOOLLAATTIIEE MMAATTEERRIIAALLEENN
VVLLOOEERRHHOOUUTT BBOOUUWWSSTTAAAALLNNEETTTTEENN
CCEEMMEENNTT ZZAANNDD EENN GGRRIINNDD
MMEETTSSEELLSSTTEEEENN DDAAKKPPAANNNNEENN
EEXXCCLLUUTTOONN DDEEAALLEERR DDOOUUMMAA ZZAADDEENN
Ook bij ons te krijgen:
• Volendams aardewerk
Groot assortiment
wenskaarten
Kado artikelen
Foto service
Postagentschap
KORTOM ALLES VOOR DE DOE-HET-ZELVER
COLKESYL 2 - 6 MINNERTSGA TELEFOON 0158-471551 B.G.G. 471640

Inhoudsopgave
Noord Friesland Buitendijks 4
Natuur en kultuur aan de rand van het wad 5
Slikwerk 2005 6 t/m 8
Kerkenroute 9
Een tipi huren 9
Pensions in de regio 10
Eeuwig waaiende winden bij het wad 11
Bildtse Recreatie Ondernemers 12 t/m 22
Curiosa in de regio 23
Bildt 500 programma overzicht 24 t/m 27
Evenementen kalender Friesland 27
Praamvaren op het Bildt 28
Hollanders en Brabanders brachten kaatsen naar het Bildt 29
Bungalowpark Barradeel 31
Waar vindt u 32
Uitstapjes 33
Handige weetjewatjes op het net 33
Fietsroute netwerk 34 t/m 35
St. Annaparochie 36
Minnertsga 37
Vrouwenparochie 38
Westhoek 39
St. Jacobiparochie 40
Oude Bildtzijl 41
Sportcentrum de Bildtse slag 42
UYTLAND is een uitgave van de
Bildtse Recreatie Ondernemers (B.R.O.).
E-mail: info@kirstenzwijnenburg.nl
Samenstelling en redaktie:
B.R.O., m.m.v. A. Cuperus, A. Werkhoven,
S. Keizer, D. Zwart, L. Ferwerda,
H. Hoornstra, O. Krist, A. v/d Werff
en K. Zwijnenburg
Redaktie-adres: B.R.O., Postbus 126,
9076 ZR St. Annaparochie
Overname van artikels is alleen toegestaan met
toestemming van de B.R.O.
Technische verzorging:
Colofon
Papermaker: Gabbemastraat 17
8602 VC Sneek
0515-424986
www.papermaker.nl
info@papermaker.nl
druk: Drukkerij Scholma Bedum
zetfouten voorbehouden.
3
bb
Al 500 jaar
welkom op
‘t Bildt
`t Is 2005. `n Bisonder jaar want de gemeente `t
Bildt bestaat 500 jaar! In 1505 hewwe fral mînsen
út `Holland` `n bijdrage leverd an `t ontstaan fan `t
Bildt. `Hollanders` en `Friezen` hewwe tegaar werkt
an `t winnen fan lând út see. De eerste beweuners
fan `t Bildt formden metnander `n nije taal: `t Bildts,
een mingtaal fan Frys en Hollâns.
En omdat `t Bildt en `t Bildts in 2005 presys 500 jaar
bestaat, fon ik `t wel passend om de gasten fan `t
Bildt dut jaar `welkom` te hiten in `t Bildts. Want
sêg nou sels: na `n paar regels Bildts doet bliken dat
elkeneen `t Bildts goed leze en begripe kin!
`t Bildt 500. In dut besondere jaar worre d`r `n prot
aktiviteiten organiseerd. Spesjaal foor dut doel is
de Stichting `t Bildt 500 al lang doende om `n
ansprekend programma op tou te setten. `t Bildt
fiert een heel jaar feest, maar de kern fan `t feest
fynt plak in drie weken: fan half juny tot en met de
eerste week fan july.
D`r is foor elkeneen wel wat. `t Folledige programma
fan `t Bildt 500 is te finen op www.hetbildt.nl en
dan even deurklikke op `t Bildt 500. Ok gasten fan
bútten binne welkom!
`t Begin fan `t Bildt lait dus in 1505. Dermet is `t
Bildt `n jonge gemeente met dos `n heel besondere
ontstaansgeskidenis. De rechte linen in `t landskap
late nag altyd de dúdlike kenmerken fan de polder
sien. En ok de rúmte en openhyd binne opfâlend. In
dut gebied met syn rust en rúmte, met syn natuur
en kultuur sille mînsen fan bútten hur al gau thúsfoele.
In 2005 fiere de Bilkerts feest. Maar naast de festiviteiten
het `t Bildt fansels nag feul meer te bieden.
Men kin geniete fan de Wadden met syn overweldigende
natuur en de wiidshyd fan `t waddenlandskap.
Pak de fyts en gaan naar Swarte Haan,
geef je del op `e seedyk en geniet folop fan dut
mooie gebied. Ok `n anrader is om bij Nije-Syl
(Nieuwebildtzijl) over de seedyk te stappen en `n
kuier búttendyks deur `t Noorderleeg te maken.
Nergens in Nederland wort soa`n rúmte sien en
erfaren!
Ok de dorpen fan `t Bildt hewwe feul te bieden:
Minnertsgea, `t enige Frystalige dorp fan `t Bildt,
met syn karakteristike kerk, St.-Jabik, St.-Anne,
Froubuurt, de eerste Bildtdorpen en fansels Ouwe-
Syl en de Bildtdiken.
Foor de liefhebber: fan St.-Jabik ôf loopt de pelgrimsroete
naar Santiago de Compostella in Spanje.
En op `t plak fan de Van Harenskerk troude
Rembrandt van Rijn, ôns meest beroemde skilder,
met Saskia van Uylenburgh.
De Bildtdiken binne unyk. Met Ouwe-Syl as pronky
an de oastkant en de Westhoek an, fansels, de
westkant fan Ouwe-Dyk. Op de Bildtdiken lait de
ontstaansgeskidenis fan `t Bildt foor `t gripen. Hier
is de striid teugen de see nag te foelen. Ok binne
d`r nag sporen fan `n andere striid, de sosjale striid,
te finen. In de Westhoek staat `t kûnstwerk de Golf
fan Onrust, dat herinnert an de onrustige tiid fan
aarmoede.
Deuze gids met `n skat an
informasy hyt `Uytland`. Soa
noemde men froeger `t lând
bútten de seediken. Dat
`útlând` inspireerde de Bildtse
dichter Arjen Dijkstra tot de
haikû die`t herinnert an 500
jaar `t Bildt.
Foor 500 jaar
Worde foorgoed `t útlând in:
`t Bildt waar geboren.
Ik wîns alle gasten `n goeie tiid
toe op `t Bildt!
Henk Hornstra
wethouwer
fan rekreasy.

Noord-Friesland buitendijks
4.000 ha waardevol gebied
Dit uiterst waardevolle deel van het
Waddengebied vindt u buiten de zeedijk,
tussen de Zwarte Haan en de pier van de
veerboot naar Ameland, bij Holwerd. Het
bestaat uit zo’n 4.000 hectare zomerpolders,
kwelders en slikvelden (de vroegere landaanwinningswerken).
Noord-Friesland buitendijks
is eigendom van het rijk en van een aantal
particuliere instanties. Tot nu toe worden
hier, met name in de zomerpolders, ‘s zomers
koeien, schapen en paarden geweid. Om hen
te drenken zijn speciale drinkdobben gegraven.
Hierin bevindt zich brak water, waarin
zich in de loop der tijd een heel eigen flora
en fauna heeft ontwikkeld. De dobben zijn
voorzien van hoge ringwallen om bij hoge
vloed het zoute water te keren. Ook wordt
een deel van de polders benut voor de teelt
van akkerbouwproducten.
Zeldzaam mooi
De kwelders zijn zogenaamde vastelandskwelders.
Dit type kwelder is uiterst schaars
geworden. De helft van de in Nederland nog
aanwezige vastelandskwelders liggen hier!
Zij lopen zo nu en dan, bij hoge vloed, nog
onder. Daarom bestaat de plantenwereld
hier meestal uit soorten die zout water goed
kunnen verdragen. De bodemfauna is bijzonder
rijk gevarieerd en helemaal ingesteld op
een leven op de grens van land en zee. U
vindt er naast enkele slakkensoorten ongeveer
1500 soorten geleedpotige diertjes,
zoals mijten, spinnen en kreeftachtigen. De
meeste soorten hebben een eigen bijzondere
strategie om niet te verdrinken. Zo kan de
springstaart, een klein vleugelloos insect,
desnoods wel 2 à 3 weken onder water blijven.
De kwelders zijn ook uitermate waardevolle
broedgebieden voor typische kustvogels
zoals de kluut, het visdiefje, de Noordse
stern, de scholekster en de tureluur. Op de
grens van de kwelder met de slikvelden
groeien vooral zeekraal en Engels slijkgras;
op de iets hogere delen groeit het schorrekruid.
In de herfst, als schorrekruid en zeekraal
vol zaad zitten, zijn deze velden onmisbare
voedselgebieden voor eendensoorten
als de smient en de wintertaling en voor
zangvogeltjes zoals de fraters.
De slikvelden tenslotte zijn, ook internationaal
gezien, zeer interessante maar schaarse
leefmilieu’s in het Waddengebied. Het
merendeel van de hier aangetroffen bodemdieren
leeft min of meer ingegraven in de 10
à 15 cm dikke, bovenste sliblaag. Tijdens het
afgaand tij vinden vogels hier een rijk voorziene
dis, met op het menu o.m. het wadslakje,
nonnetje, zeeduizendpoot, slijkgarnaal,
platte slijkgaper en de draadworm.
8 miljoen vogels!
Schattingen hebben uitgewezen dat door de
rust, de ruimte en de enorme voedselrijkdom
jaarlijks ca. 8 miljoen vogels gebruik maken
van het Nederlandse deel van het
Waddengebied. Het zij om te broeden, het
zij om zich te voeden op voor- en najaarstrek,
het zij om te overwinteren. Noord-Friesland
Buitendijks neemt daarvan ongeveer 1 miljoen
voor haar rekening. Het aantal verschillende
soorten loopt in de tientallen: brandganzen,
rotganzen, kolganzen, smienten,
pijlstaarten, slobeenden, kluten, kanoet-
,krombek- en bonte strandlopers, rosse grutto’s,
tureluurs, zwarte en groene ruiters,
grutto’s en wulpen, goud- en zilver plevieren
en vrijwel alle meeuwensoorten. Ook roofvogels
als buizerd en ruigpootbuizerd, bruine
en grauwe kiekendief, slechtvalk en smelleken
doen dit gebied in grote getale op de
trek aan. Internationaal gezien vertegenwoordigt
Noord-Friesland Buitendijks een
enorme waarde.
Een rijke broedvogelpopulatie
Er zijn maar liefst 30 soorten vogels als
broedvogel vastgesteld. Opvallend zijn o.a.
4
een
uniek
natuurgebied
de constante grote aantallen broedparen
scholeksters, kluten en kokmeeuwen. Maar
ook de kievit, grutto, tureluur, visdiefje, graspieper,
Noordse stern, bergeend, eidereend,
veldleeuwerik, witte en gele kwikstaart en in
mindere mate rietgors, tapuit, kleine karekiet,
patrijs en de bontbekplevier worden als
broedvogel aangetroffen.
Uw bezoek meer dan waard
Een belangrijk deel van dit gebied, de
Bildtpollen, ligt tussen Zwarte Haan en
Nieuwebildtzijl. Dit is opengesteld voor het
publiek, behalve in de broedtijd. In het vooren
najaar kunt u hier, zeker met een goede
verrekijker bij de hand, volop kijkplezier
beleven aan de grote aantallen vogels die op
de hoogwatervluchtplaatsen rusten. Blijf bij
voorkeur op enige afstand. Dan verjaagt u ze
niet en kunt u langer en intens genieten van
hun aanwezigheid. Ook landinwaarts, met
daarboven vaak eindeloos mooie wolkenluchten
maken een bezoek aan dit gebied
meer dan de moeite waard.
‘It Fryske Gea’: duurzaam natuurbehoud.
Inmiddels is Noord-Friesland Buitendijks in
het Natuurbeleidsplan van de overheid aangewezen
als kerngebied. De toekomstige
beheerder van het gebied is de provinciale
vereniging voor natuurbescherming ‘It Fryske
Gea’. Deze organisatie zet zich in voor duurzaam
natuurbehoud in het Waddengebied,
evenals voor natuurprojecten elders in de
provincie Friesland. Wilt u hier meer van
weten, bezoek dan het informatiecentrum
op de terp in Hogebeintum. ‘It Fryske Gea’
organiseert ook regelmatig buitendijkse
excursies onder leiding van een deskundige
gids. Informatie kunt u krijgen bij het
Toeristisch informatiepunt in Sint-
Annaparochie.

Natuur en kultuur aan de
rand van het wad:
Het Bildt
In de tiende eeuw van onze jaartelling werd
de provincie Friesland door de Middelzee
nog bijna in twee stukken verdeeld. Door de
veelvuldige overstromingen begon men in
die tijd met het bouwen van zeedijken. Het
Friese land werd toen door dijken tegen de
aanvallen van de Middelzee beschermd.
Door aanslibbing werd de Middelzee, die
toen Bordena of Burdine genoemd werd
omdat de rivier de Boorne er in uitmondde,
stukje voor stukje door de Friezen ingepolderd.
Die inpolderingen waren in 1398 zover
gevorderd dat “het Bildt” een grote kwelder
was. De oudste berichten dateren dan ook
van dat jaar. De Hollandse graaf van Beieren
had in het zuid-westen van Friesland met
enig succes een inval gedaan en schonk aan
zijn generaal Arend van Egmond als beloning
voor dat succes: Het eiland Ameland,
“benevens een uytland, gheheten Bil”, opgeworpen
buitendijks tussen Minnertsga en
Mariëngaarde, als vrije heerlijkheid “in hoghen
ende in laghen” tot een erfelijk leen.
(Mariëngaarde was een klooster dat op
ongeveer 500 meter van de toenmalige
Hallumer oostelijke zeedijk dichtbij het Bildt
stond.).
Arend van Egmond en zijn nakomelingen
hebben hun gezag niet op het Bildt kunnen
vestigen. Door onderlinge verdeeldheid van
de Friezen kwam er, honderd jaar later, in
1498, een machthebber in Friesland die daar
wel in slaagde. Zijn naam was Albrecht van
Saksen die de Friezen hun zo geroemde vrijheid
ontnam. In die honderd jaar was het
Bildt een enorme grote kwelder geworden.
Maar pas na zeven jaar, in 1505, gaf zijn zoon
Georg van Saksen opdracht om die grote
kwelder “Bil” in te polderen. Het voor die
tijd enorm grote werk besteedde hij uit aan
vier Hollandse edelen. Thomas Beuckelaer en
de drie broers Jacob Oem, Floris Oem, en Dirk
Oem van Wijngaarden namen van hem aan
om het Bildt door het aanleggen van de
meer dan 14 kilometer lange (Oude) Bildtdijk
aan de zee te ontnemen. De aanneemsom
was, omgerekend naar ons geld fl. 24.200,=.
De dijkwerkers kwamen uit de
Alblasserwaard, het Land van Heusden en
Altena en de Zwijndrechtse Waard. Er ontstonden
drie dorpen die, van west naar oost,
de namen Wijngaarden (St.-Jacobiparochie),
Altoena (St.- Anna-parochie) en Kijfhoek
(Vrouwen-parochie) kregen. De huidige
namen ontstonden nadat de kerken in de
dorpen waren gewijd aan de heiligen
Jacobus, Anna en Onze Lieve Vrouwe Maria.
In 1600 werd met de aanleg van een nieuwe
dijk (nu de Nieuwebildtdijk) opnieuw buitendijks
land ingepolderd. In 1715 en 1754 werden
de Oosterse - en Westerse Bildtpollen
aan het Bildt toegevoegd, waardoor een
gemeente ontstond van 8000 morgen (1
morgen is 0,92 ha). Het ontstaan van het
Bildt is ook prachtig weergegeven in het
“Bildts Folksliet”, waarvan het eerste vers
luidt: Der, wer’t eeuwen leen de wyn deur ‘t
touwerk song. De Burdine ‘t ouwe Friese
land indrong. Der ‘t de baren gongen fan de
Middelsee, Lê nou fruchtbare akkers, graast
‘t bonte fee (de tekst is van A. Brouwer-de
Beer).
De gemeente Het Bildt omvat nu de dorpen
St.-Jacobiparochie, St.-Annaparochie,
Vrouwenparochie, Oudebildtzijl, Nieuwebildtzijl
en de woongebieden Nij Altoenae,
Zwarte Haan en Westhoek (met dorpsstatus).
In 1984 vond een gemeentelijke herindeling
plaats waarbij een deel van de opgeheven
gemeente Barradeel met het dorp
Minnertsga aan de gemeente het Bildt werd
toegevoegd. De totale oppervlakte van de
gemeente bedraagt daardoor thans 10.200
ha. Het aantal inwoners van de gemeente
het Bildt bedraagt sinds januari 1996 weer
5
meer dan 10.000.
De oude kerken op het Bildt
De kerk in St.-Jacobiparochie is in 1843
gebouwd door de in die tijd bekende bouwmeester
Th. Romein. Hij was ook de ontwerper
van het oude gerechtsgebouw in het centrum
van Leeuwarden, waarmee de overeenkomst
van de zuilen zich laat verklaren.
De kerk is niet meer als zodanig in gebruik
en functioneert nu als Cultureel Centrum.
De huidige Van Harenskerk in het centrum
van St.-Annaparochie dateert van 1682. In de
daarvoor op die plaats staande kerk trouwde
op 22 juni 1634 Nederlands beroemdste schilder.
Rembrandt Harmens van Rijn, met Saskia
van Uylenburg. De Van Harenskerk is zeker
een bezichtiging waard. De in het laatst van
de zeventiende eeuw in Lodewijk XIV-stijl
gebeeldhouwde preekstoel is rijk met houtsnijwerk
versierd. In 1727 werd door
Grietman (burgemeester) Willem van Haren
en zijn vrouw Rext van Andree een fraai
orgel geschonken. In de kerk bevinden zich
ook de geelbronzen panelen die de ingang
markeren tot de (afgesloten) grafkapel van
de familie Van Haren. De kerk van
Vrouwenparochie is de oudste nog bestaande
kerk op het Bildt. In april 1670 werd hiervoor
de eerste steen gelegd. De kerk werd in
1671 in gebruik genomen.

Slikwerk
Tiny
Berendsen
Nieuwe-bildtdijk 40
9078 PR
Oude Bildtzijl
0518-421272
06-41047809
ATELIER
LEOPOLD WIJDEVELD
Wisselende exposities
van naief/mystieke schilderijen en beelden in
authentiek dijkhuis met kleine beeldentuin.
Bezoektijden:
van 1 april - 1 oktober op za. en zo. van 13.00 tot 17.00 uur.
Op afspraak en indien aanwezig. Toegang is gratis
Oudebildtdijk 784 - 786
9079 ND Sint Jacobiparocie
Tel. : 0518-491085 www.leopoldwijdeveld.nl
Het Atelier wil uitbreiden en zoekt woon/bedrijfsruimte o.i.d.
Reakties: Tel.: 0518-491085
Slikwerk en de muze van 't Bildt.
Wat is toch de verborgen kracht van dit stukje
land aan de rand van Friesland? Op het
eerste gezicht is het niets meer of minder
dan een agrarisch ingerichte gemeenschap
met akkers, weilanden, boerenplaatsen,
lange dijken en gemoedelijke dorpen.
De aangeslibde zeeklei is eeuwenlang door
slikwerkers met schop en kruiwagen ingepolderd
en in cultuur gebracht.
Misschien is dat het: we staan middenin een
letterlijk scheppingsverhaal, een zichtbare
wisselwerking tussen mens en natuur, een
levend kunstwerk.
Feit is dat kunstenaars zich sterk aangetrokken
voelen tot dit landschap, de oude en
nieuwe Bildtdijken, de Bildtpollen en het
Gereedschappenmuseum
Gereedschappenmuseum
Groeneveld
Groeneveld
Opfeart Opfeart 1
Bedrijventerrein Bedrijventerrein Kolkesyl Kolkesyl
Minnertsga
Minnertsga
6
32 locaties kunst
aan de rand van
ggllaass iinn lloooodd
Oude Bildtdijk 1196
9075 NR Westhoek
Tel. 0518-491911
www.tiffany-glas.nl
Noarderleech, de waddenzee, de wolkenluchten.
Al in 1634 vond Rembrandt van Rijn zijn
muze op 't Bildt. Weliswaar in de vorm van
echtgenote Saskia van Uilenburg, maar ook
zijn voorliefde voor het idyllische platteland
is alom bekend. Weidse vergezichten, neerstrijkend
licht langs korenvelden en boomgaarden;
anno 2005 zijn deze typisch schilderachtige
elementen hier nog steeds terug
te vinden.
Veel hedendaagse kunstenaars laten zich
graag inspireren door de aanwezige natuur
en cultuurhistorische waarde van het Bildt en
directe omgeving.
Onder de noemer 'Slikwerk' stellen ruim
twintig beeldend kunstenaars hun werk tentoon
in eigen atelier of galerie.
Stuk voor stuk boeiende ontmoetingen met
allerlei schilders, beeldhouwers, fotografen,
vormgevers, enz.
Daarnaast zijn ook een tiental historische
kerken en kleine musea geopend. Bij elkaar
geeft dit een gevarieerd overzicht van kunst
& cultuur op en om het Bildt via een route
langs dertig bijzondere locaties te midden
van een uniek landschap.
De deelnemers zijn herkenbaar aan een
witte vlag met rood/blauw golfje. Meer
informatie is te vinden in de gratis Slikwerkfolder
met plattegrond, beschrijving en
afbeeldingen.
Verkrijgbaar bij o.a. VVV, bibliotheek en
gemeentehuis.
Slikwerk is mede mogelijk gemaakt door
Kulturele Raad 't Bildt en Stichting
Bildtse Belangen.
SLIKWERK-WEEKENDEN :
25 & 26 juni en 3 & 4 september
alle Slikwerk-locaties tegelijk open op
zaterdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur
Kijk ook op www.slikwerk.nl

en cultuur
het wad
Freedd Thhooleenn
Tel. 055188-422112233
Havenstritte 33,
9047 JZ Minnertsga,
Tel. 06-22031058
internet:
www.glazerietblauhus.nl
e-mail:
info@glazerietblauhus.nl
2005
GGllaass--iinn--lloooodd oonnttwweerrppeenn,,
rreessttaauurraattiiee//rreeppaarraattiiee,, bbrraannddsscchhiillddeerreenn
eenn wwoorrkksshhooppss
Suver Nuver Atelier Jaap van Dijk
Openingstijden:
vrijdag & zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur.
1e en 3e zondag van de maand van 13.00 tot 17.00 uur
& op afspraak
Hoarnestreek 31 Tzummarum 06-29282259
Sidelings
Beintewei 1
9047 VL
Minnertsga
Tel.0518-471123
Open:
wo. t/m za. van 2-5
en op afsptaak
Tevens koffie-tuin.
john maes
Handgeschilderde zijde
7
SCHILDERIJEN
EN OBJECTEN
Oude Bildtdijk 94
9078 WK
Oude Bildtzijl
tel./fax:
0518-421293
De Trapjes
Pandje 15... Realisme in olieverf
Kirsten Zwijnenburg
Monnikebildtdijk 15 Oude Bildtzijl
open za. 1-5 uur
april-oktober
of op afspraak
tel: 0518-421792
www.kirstenzwijnenburg.nl
elbow>works
Fotografie en lichtobjecten
nieuwebildtdijk 220
9076 pm st. annaparochie
T: (06) 144 10 607
E: ellen.floris@12move.nl
Mark Glotzbach Atelier aan de dijk
Olieverfschilderijen • Open op afspraak
Nieuwe Bildtdijk 300 Tel.: 0518-400991 E-mail: gerda.h@planet.nl
Yeb Hettinga Skoalle
archeologisch steunpunt
Een locatie voor
culturele,
educatieve
en sociale
doeleinden
Firdgum - 0518-481038 - open: zat. & zon. van 13.00-17.00 uur
Menaldum
- wisselende exposieties van 4 à 5
keramisten
- uitgebreide stock
- cadeau artikelen van keramiek
- intieme beeldentuin
dhr. A. J. Kingma Boltjes
Lytsedyk 10
9036 ML Menaldum
Tel. (0518)- 45 21 42
Rabobanknr. 1193.46.907
Keramiek Galerie bij uitstek
- daarnaast glas/brons en schilderijen
- via de Kleiroute ook per (motor)boot
bereikbaar
- rolstoel toegankelijk
openingstijden
wo. t/m vr. 13.00 tot 17.00 uur
za. van 11.00 tot 17.00 uur
Daarnaast op telefonische afspraak
Ellen Floris I: www.elbowworks.nl Bowe Roodbergen

Slikwerk 2005
De deelnemers aan de Slikwerkroute zijn:
1. Atelier Mark Glotzbach: schilderijen Nieuwebildtdijk
2. Maatwerk in fotografie, Meindert Gorter: foto’s Nieuwebildtdijk
3. Elbow>Works, Ellen Floris en Bowe Roodbergen: foto’s enlichtobjecten Nieuwebildtdijk
4. Atelier Fred Thoolen: schilderijen Nieuwebildtdijk
5. Atelier Tisanthé, Tiny Berendsen-de Vries: schilderijen Nieuwebildtdijk
6. Sculpturentuin Peter Adrichem: beelden en reliëfs Nieuwebildtzijl
7. Atelier Milly Betten: schilderijen Hallumerhoek
8. Atelier Danielle Kooi: schilderijen Hallumerhoek
9. Atelier Kocken, Hein Kocken: beelden en schilderijen Oude Leije
10. De Grutter, kruidenierswarenmuseum Oude Leije
11. De Vrouwbuurtstemolen: authentieke korenmolen Vrouwbuurtstermolen
12. Hervormde Kerk: bouwjaar 1670 Vrouwenparochie
13. Pandje 15 Kirsten Zwijnenburg en Peter Zondervan: schilderijen,tekeningen Oudebildtzijl
14. Ljochtwurkplak, Janny Vellinga: schilderijen Oudebildtzijl
15. Julianakerk, bouwjaar 1806 en De Witte Klok, o.a. archeologie Oudebildtzijl
16. Atelier-Galerie De Trapjes, John Maes: schilderijen, objecten en grafiek. Oudebildtdijk
17. Atelier Ebbing Sipma: schilderijen Oudebildtdijk
18. Arthouse, Bianca de Gier: schilderijen St.Annaparochie
19. Van Harenskerk: bouwjaar 1683 St.Annaparochie
20. Atelier Sjoke Wassenaar: schilderijen St.Annaparochie
21. Kuipers Radiomuseum: nostalgische buisradio’s. St.Jacobiparochie
22. De Groate Kerk: bouwjaar 1844 St.Jacobiparochie
23. Groeneveld’s Gereedschappen en Technische Verzameling Minnertsga
24. Meinardskerk: bouwjaar 1505 Minnertsga
25. Glazerie ’t Blauhûs, José den Heijer: glas-in-lood-ramen Minnertsga
26. Atelier Sidelings Simy Sevenster: handgeverfde zijde Minnertsga
27. Museum Yeb Hettinga Skoalle: archeologie enlandbouwgereedschap Firdgum
28. Suver Nuver Atelier Jaap van Dijk: schilderijen Koehool
29. Tiffany-Glas, Vreni Wagner: fusing, glas-inlood en tiffany Westhoek
30. Atelier Leopold Wijdeveld: schilderij en beelden Oudebildtdijk
31. Galerie-Atelier De Twee Klompen, Ulla Klomp:schilderijen Oudebildtdijk
32. Atelier Silly Sally, Astrid Salman: schilderijen Oudebildtdijk
8

Kerken route
In de kerkroute zijn 5 karakteristieke kerken opgenomen. Elke kerk heeft zijn eigen
naam (op Vrouwenparochie na). Een aantal doet nog dienst als kerk, twee hebben
een andere functie gekregen. De route is opengesteld van 25 juni t/m 10 september(13.00-16.00
uur).
De Julianakerk in Oude Bildtzijl. De kerk
werd gebouwd in 1806. Het torentje werd in
1909 gebouwd. De kerk werd in 1997 gesloten
en doet nu dienst als Bildts
Kultuurtoerisme Informatiecentrum, afgekort
het BKI, ook bekend als de witte klok.
In de kerk worden vaak exposities gehouden.
De kerk is open dinsdag t/m vrijdag 10.00-
16.00 en zaterdag+zondag 13.00-16.00
De kerk van Vrouwenparochie is in 1670
gebouwd. Voor die tijd, sinds 1511, stond op
deze plaats ook al een kerk. De kerk is de
oudste van de drie parochie-dorpen. Het ligt
achter het pleintje van Vrouwenparochie en
staat in een ring van bomen. Dit geheel biedt
een idyllisch plaatje.
De kerk is open van 25 juni tot 10 september
van 13.00-16.00 uur. Dit jaar Rembrand expositie
aanwezig
Een tipi huren op minicamping de Roos.
Vanaf mei tot augustus bestaat de mogelijkheid
om op camping de Roos een tipi te huren.
Hieronder een korte beschrijving van “wat is een
tipi”.
Een tipi is een indianentent die oorspronkelijk van
buffelhuiden werd gemaakt en ten heden dage
gemaakt wordt van waterdicht en schimmelwerend
canvas en in authentiek lakota patroon vervaardigd
is. In een tipi zit altijd een binnentent die
een hoogte heeft van 1.5 tot 1.9 meter, dit omdat
de buitentent altijd iets van de grond staat en men
De Meinardskerk van Minnertsga is
gebouwd in 1505. Deze robuuste kerk van
baksteen verloor in 1552 zijn torenspits. Deze
is vervangen in 1590 door een zadeldak. In
1947 werd de kerk bijna geheel verwoest
door een brand. De kerk is in 1955 geheel
gerestaureerd.
De kerk is open van 25 juni tot 10 september
van 13.00-16.00 uur. Dit jaar Rembrand expositie
aanwezig.
In St Annaparochie staat de Van
Harenskerk. Deze kerk is gebouwd in 1683
onder leiding van de grietman Willem van
Haren. De vorm is uitzonderlijk en heeft 8
zijden. De kerk is voorzien van een rijk interieur.
In 1634 trouwde Rembrandt van Rijn met
Een TIPI huren op minicamping de Roos
anders een luchtstroom over de grond zou krijgen
naar het vuur. In een tipi hoort namelijk altijd een
vuur. Met de rookflappen kan men aan de hand
van de windrichting regelen dat er geen rook in de
tipi komt. Kortom, een tipi is een zeer speciale
plaats waar het goed toeven is.
In onze tipi is plaats voor 6 tot 10 personen.
De tipi is voorzien van een vuurplaats met rooster,
brandhout, houten tafels met houten banken,
veldbedden en een canadese kano. De tipi is
uiteraard niet voorzien van electriciteit.
9
Saskia van Uylenburgh op deze plek in de
toenmalige kerk.
Vanaf 21 mei tot 24 september is de kerk
geopend op vrijdag 13.00-17.00 en zaterdag
11.00-16.00. De laatste zaterdag vande
maanden mei, juni, augustus en september is
er een concert. Dit jaar Rembrand expositie
aanwezig.
St Jacobiparochie bezit sinds 1844 zijn
huidige kerk, De Groate Kerk. Deze is door
Thomas Romein ontworpen. Deze opmerkelijke
kerk is van neo-klassieke stijl en is anders
dan alle andere kerken in de buurt. Vanaf
1980 heeft de kerk een nieuwe functie
gekregen. Het is nu een cultureel centrum.
De kerk is open van
21 mei t/m 24 september.
vrijdag 13.00-17.00
zaterdag 11.00-16.00
Dit jaar Rembrand expositie aanwezig.
Heeft u ook zin gekregen om eens te overnachten
in een tipi, neem gerust contact met ons op.
(zie pagina 16)

Pensions
Rust, Ruimte en
Gezelligheid
Sfeervol verblijf tot 25 pers.
Koffie- en theeschenkerij
Op het erf van de hoeve is een
theeschenkerij. Dé plek om
samen uit de wind van de zon
te genieten, ook als u niet bij
ons overnacht bent u van harte
welkom.
JACOBSHOEVE
Bêd en Brochje
Westeinde 10 St. Jacobiparochie
Tel. (0518) 49 10 57
Pronkkamer-boerderij
“De Stjelp” Ruime kamers met
eigen sanitair.
‘s zomers gratis
gebruik van
zwembad
M. Rispens
Riedsterweg 9
8808 HM Dongjum
Tel.:0517-391202
www.nwfriesland.nl/
stjelp
Hotel Pronkkamer Oppe Klincke
Franekerweg 6 8808 HA Franeker/Dongjum
www.oppeklincke.nl 0517-394342
10
in de regio
P ension
oortstra
Kleasterwei 18
Tzummarum
Tel. 0518-481245
De boerderij is als veehouderij in bedrijf. De appartementen zijn
sfeervol ingericht en van alle gemakken voorzien, o.a. T.V.
Met vrije opgang. Terras in de tuin.
U bent welkom bij de familie R. en A. Deelstra-Hiemstra,
Hoofdstraat 2, 8811 HD Ried, Tel. 0517-269295
‘‘LLeeaaffee ‘‘LLeeaaffee SSââwwnnttjjiinn!!!!’’
SSââwwnnttjjiinn!!!!’’
SSppeecciiaalliitteeiitteenn SSppeecciiaalliitteeiitteenn rreessttaauurraanntt rreessttaauurraanntt eenn eenn llooggeemmeenntt llooggeemmeenntt
internet: www.leafesawntjin.nl, E-mail: leafesawntjin@cs.com
Lege Hearewei 14, 9054 KA Hijum, Tel.: 0518-432374

Eeuwig waaiende winden
bij het wad
Alles voor de baas. Natuurlijk. Maar fietsen in
het Bildt, waar men in het verleden ernstig
heeft glooiende bossen aan te leggen?
Zodat, in tegenstelling tot het lommer- en
luwterijke Gaasterland, de waddenwind vrij
spel heeft bij de stumper die – met volkomen
verontachtzaming van de uitvinding van de
explosiemotor – puffend op zijn pedalen
staat? De cao voor dagbladjournalisten biedt
zelfs in de annexen geen ontsnapping.
Zuchtend wordt te Oude Leije opgestapt.
Om, als matig moppenverteller, de clou maar
meteen weg te geven: het is geweldig in
noordwestelijk Friesland. Sterker: ik wil de
eerste wielrijder zijn die, nadat anderen de
Bildt-route vijf keer op hun naam wisten te
schrijven, dit circuit zes, jawel, zes keer heeft
gereden. Een ongeëvenaarde prestatie,
waarbij ik mij nog beraad op deelname in
2005. De jeugd moet natuurlijk ook een kans
krijgen.
Het parkeerterreintje midden in Oude Leije,
te herkennen aan een onduidelijk abstract
stalen kunstwerk, biedt als startpunt van de
35 kilometer lange route enige verwarring.
Volgens één routebord leidt het westwaarts
leidend fietspad naar Vrouwenparochie, volgens
de er pal tegenover gemonteerde aanduiding
voert het weggetje naar Oude
Bildtzijl. We zullen zien.
Al na 90 meter slaat de verzuring toe. Hier
heeft de plaatselijke VVV rekening mee
gehouden, getuige een degelijk bankje.
Okay, het blikje cola. Veel vertrouwen hebben
de begeleiders van het vreemdelingenverkeer
niet in de gemiddelde fietser: 50
meter verderop staat een tweede bankje.
Hier dan maar de banaan genuttigd. Daarna
is het doortrappen, langs ’t Laaidsterpadsy.
Routebordje twee wint: het fietspad eindigt
in Oude Bildtzijl. De hater van windmolens
kan, bij het naderen van dit aardige dorp,
zijn hart ophalen. Twee monstrueuze wentelwieken
bederven milieuvriendelijk de
bescheiden skyline van het slikwerkersplaats-
je. In het centrum daarom ijlings fietsroute
71 gekozen, verder noordelijk naar Nieuwe
Bildtzijl.
Na drie kilometer wacht een lastige keuze.
Doorgewinterde fietsers kiezen hier de formeel
doodlopende weg, pittoresk ’t
Buttendykswechy genoemd, naar de echte
waddendijk. Stoer maar saai. Een dijk is een
dijk. Gazon schuin omhoog, harde wind,
gazon schuin naar beneden, en dat dan kilometers
achter elkaar. Terwijl er linksaf, op de
Nieuwebildtdijk van alles valt te beleven.
Heerlijk is, ontspannen pedalerend, het zicht
op de wirwar aan dijkhuisjes. De creatieve
aanbouwsels zijn imposant, goudsbloemen
en afrikaantjes werden per pallet aangerukt,
het tuinkaboutergehalte is verpletterend, en
in de berm staat van alles te koop als alternatief
voor eens serieus het erf opruimen.
Een eenzaam paard staart droevig over het
hek, uit een open raam waait Elvis’ Good
Luck Charm.
Om het historisch besef van de trappende
11
passant te bevorderen plaatste de stichting
Bildtse Belangen om de haverklap informatieborden
met leerzame teksten.
Complimenten: de uitleg is verhelderend en
met vaardige pen geschreven. Zodat nu eindelijk
duidelijk wordt waarom die dertien
huisjes samen Stad Niks vormen. Grappig.
Bij Zwarte Haan is het een drukte van belang.
Het beeld van de slikwerker, riante routepanelen,
trapje dijk-op inclusief gratis uitzicht
over opmerkelijk rommelig aangelegde wadden
en het gelijknamige café-restaurant
dwingen tot een forse tussenstop. In de aanloop
naar eindeloos trappen richting
Westhoek: tussen de schapen en hun uitwerpseltjes
door, over veerooster na veerooster.
Waar de dijk uiteindelijk noodgedwongen
wordt verlaten, zorgden de Bildtse Recreatie
Ondernemers voor een surprise. Een picknickset
plus informatiekranten in een liefderijk
getimmerd kistje, waarover goed is nagedacht.
Een krachtige veer sluit het plexiglazen
klepje weer, nadat de Bildt-reiziger zijn
verse magazine in het rugzakje heeft
gestouwd.
Het gevecht met de waddenwind, die op dit
keerpunt in de route heeft besloten om ook
maar eens uit een andere hoek te gaan waaien
zodat de fietser verdorie opnieuw krachtig
tegen de machtige borstpartij geblazen
blijft, wordt voortgezet langs dertien kilometer
kaarsrechte weg.
Gelukkig heeft de VVV hier, ter afwisseling,
op onderling prettige afstanden de rommeldorpen
Sint Jacobiparochie, Sint
Annaparochie en Vrouwenparochie laten
bouwen. Waarop, een kleine drie uurtjes na
vertrek, Oude Leije weer in beeld komt.
Vanzelfsprekend kan deze geestverruimende
(uitzicht, wolkenpartijen!) trip ook in omgekeerde
volgorde worden afgelegd. Maar qua
waaien maakt dit niks uit. De wind is hoe dan
ook altijd tegen. Hetgeen tot grote voldoening
zowel de geest als de kuiten sterkt.
Wiebe Pennenwaard
Bron: Leeuwarder Courant

FFrryysskkee SSaauunnaa
WWaalliinngg DDiijjkkssttrraassttrraaaatt 5511
99007777 SSPP VVrroouuwweennppaarroocchhiiee..
TTeell.. 00551188--440022993388
wwwwww..ffrryysskkeessaauunnaa..nnll
SSppoorrtt-- eenn rreeccrreeaattiieecceennttrruumm
DDee BBuuuurrffrroouu
MMiiddddeellwweegg--oooosstt 3344
99007777 SSBB VVrroouuwweennppaarroocchhiiee
tteell.. 00551188--440033668855
ee--mmaaiill:: ddeebbuuuurrffrroouu@@ppllaanneett..nnll
RRiittssuummaassyyll 1133--1155
99003333 WWBB RRiittssuummaassyyll
TTeell..//ffaaxx 005588--22554411445566
wwwwww..rroonnddvvaaaarrttlleeeeuuwwaarrddeenn..nnll
B i l d t s e R e c re
Zoute Kuurbaden / Fryske Sauna ligt in een gebied dat voor de
boeren een kwelling is, maar voor de Fryske Sauna juist een
zegen heeft. Na het slaan van een bron bleek het opgepompte
water dubbel zo zout als Noordzeewater te zijn en er zijn 25
verschillende mineralen geanalyseerd. Dit bronwater heeft,
vanwege haar samenstelling het “Heilbad certificaat”. Een predikaat
dat door de Duitse wetgeving wordt beschermd en waarbij
het bronwater aan hoge eisen moet voldoen. Daarmee zijn
we de 5e in Nederland en de eerste in Friesland.
De arrangementen zijn verder uitgebreid om de toeristen die
naar Friesland komen meerdere mogelijkheden te kunnen bieden.
Er zijn arrangementen in combinatie met een overnachting
in verschillende prijsklasse en luxe.
Bij deze nieuwe arrangementen is uitgegaan van totaal-pakketten,
waarbij een totale dag of meerdere dagen ingevuld zullen
worden voor kleinere en grotere groepen. De arrangementen
zullen op maat van de gasten ingevuld kunnen worden met
bijvoorbeeld fietsen, kanoën, wandelen, een rondrit langs
karakteristieke plekken van de omgeving van gemeente het
Bildt, etc. Deze groepsarrangementen zijn geschikt voor een
12
Fryske Sauna
breed publiek zoals: een vrijgezellengroep, vrienden/vriendinnen
clubjes en familiefeestjes. Wat is er niet mooier dan na het
wadlopen een duik te nemen in het water van de oude
Middelsee en je vermoeide spieren in de sauna weer optimaal
te krijgen? Ook worden er momenteel groepen gasten ontvangen
die na een vermoeide cursusdag samen de dag afsluiten
met een uitgebreid diner en sauna. Er zijn dus vele mogelijkheden
die in overleg ingevuld kunnen worden voor kleine maar
ook voor grotere groepen gasten.
De schoonheidssalon is op afspraak alle dagen open, voor
onze gasten maar is ook voor gasten die alleen gebruik willen
maken van onze schoonheidsbehandelingen. Naast dit alles
hebben wij ook de mogelijkheid van het geven van
“Thalassotherapie”. Het is ook mogelijk een massage te
bespreken. Bij deze massage worden alle belangrijke spieren
en spiergroepen gemasseerd.
Op deze manier kunnen wij u het hele verwendagarrangement
inclusief maaltijden aanbieden.
Uw gastheer/vrouw: Peter en Jolanda Numans
Sport & recreatiecentrum “De Buurfrou”
De Buurfrou is een uniek sport- en recreatie locatie
in de rustieke gemeente Het Bildt. Zowel sportief
als qua gezelligheid hebben wij u het nodige te bieden.
Onze sporthal heeft twee tapijt-tennisbanen,
een uitgebreid fitness-centrum, een zonnebank
ruimte en een gezellig sportcafé.
Tennis speelt u al voor € 12,- per uur per baan in
de zomerperiode die duurt van de tweede week
van april t/m augustus. ‘s winters tevens diverse
competities.
Fitness is goed voor iedereen, of je nu 12 bent of
82. En onder leiding van onze gediplomeerde
instructeur doet u uw oefeningen ook op een verantwoorde
wijze. Losse les € 7,-,
Maandabonnement € 28,- voor onbeperkt trainen.
Met onze rondvaartboot De Middelsee varen we op
verzoek, of met vrije opstap door het mooie Noord
Westen van Friesland. De zgn.. Kleiroute voert ons
door de pittoreske dorpjes Menaldum, Berlikum en
langs Dongjum naar Franeker.
De Greidhoeke voert ons door de dorpjes Baard,
Huins, Lions, Easterlittens, Winsum en Wjelsryp.
Zonnebank. Regelmatig zonnebanken geeft niet
alleen een gezonde teint, maar is ook een goede
bescherming tegen verkoudheid of bronchitis. U
kunt bij ons gebruik maken van een 28-lamps zonnebank
met gezichts bruiner voor slechts € 4,-
Openingstijden.
16 september t/m 15 april
Maan-/woens-/donderdag
9.00-12.00 en 17.00-24.00 uur
Dins-/vrij-/zaterdag 09.00 - 24.00 uur
Zondag 11.00-24.00
16 april t/m 15 september
Door de week 9.00-12.00 en van 17.00 - 21.00 uur
Weekends op reservering (tel 0518-40 36 85)
Tot ziens bij Bauke en Gerda
Rondvaartbedrijf Middelsee
De afvaarten vinden in principe plaats vanaf
Leeuwarden of Franeker. Als u echter op een andere
plaats wilt op-en afstappen is dat ook mogelijk,
zolang we er maar kunnen komen!
Uw natje en droogje verzorgen wij graag.

a t i e O n d e rn e m e r s
Fietsen op het Bildt
Routekaarten en beschrijvingen van ‘t Bildt kunt u
in het hart van St. Annaparochie verkrijgen bij
Poorte Tweewielers.
Heeft u uw eigen fiets thuis gelaten, dan kunt u hier
ook fietsen met of zonder versnelling huren.
Kinderfietsen, bagage wagentjes en kinderzitjes
zijn ook verkrijgbaar. Fietsen kunnen gereserveerd
en op aanvraag bezorgd worden op uw vakantieadres.
Kanoverhuur De Valbrug
Het Bildt - kanogemeente bij uitstek
Ga eens de gemeente het Bildt verkennen vanaf het
water en eens genieten van dit kano-eldorado
(Bildtse vaarwater ook onderdeel van Elfsteden
route).
Vanaf de Valbrug is het mogelijk tochtjes te varen van
een uurtje, maar ook voor een hele dag zijn er routes
aanwezig.
De Valbrug heeft meerdere 1- en 2-persoons kano’s.
Dat biedt tevens de mogelijkheid om ook eens met
Alleen bij ons verkrijgbaar: de unieke BILDTBIKE.
Officieel dealer van:
uw buurt- of personeelsvereniging een tocht te varen.
In samenwerking met andere recreatie-ondernemers
is het mogelijk u een kano-fiets arrangement aan te
bieden. Een meerdaagse kano-campingtocht hoort
ook tot de mogelijkheden.
Komt u maar eens langs of maak eens een afspraak.
Graag tot ziens.
Kabinet Hendrik Beekman
Hendrik Beekman
Na 30 jaar schilderen ontdekte hij de beeldhouwer
in zichzelf. Daarnaast is hij ook kok in ons weekend/menurestaurant
en Hendrik biedt zijn gasten
nu, in een omgeving met surrealisme, tevens zijn
culinaire kunsten aan. In het weekend/menurestaurant
kan in het weekend een bijzonder diner gereserveerd
worden. Daarin zijn regioproducten verwerkt
tot een “Waddenmenu” en is een
Spaans/Aragonees menu mogelijk.
Galerie
Kabinet Hendrik Beekman is de enige galerie in
Nederland die zich speciaal richt op het surrealis-
p.s. bij voorkeur telefonisch reserveren.
me, dat zich op velerlei wijze laat zien. Schilderijen
in olieverf of acryl, impressionistisch dan wel
expressionistisch weergegeven; filosofisch of met
(zwarte) humor. Specifiek zijn de collages en de
kastjes met gevonden voorwerpen.
We hebben onze eigen kunstaankoopregeling.
Open:
vrijdag t/m maandag van 13.30-18.00 uur
graag op afspraak..
Tijdens de zomermaanden zijn bezoekers van de
galerie dagelijks welkom.
Het menurestaurant is -alleen op afspraak- in het
weekend geopend.
13
FFaa.. PPoooorrttee TTwweeeewwiieelleerrss
vvaann HHaarreennssttrraaaatt 6600
SStt.. AAnnnnaappaarroocchhiiee,,
tteell.. 00551188--440011444444..
KKaannoovveerrhhuuuurr DDee VVaallbbrruugg
HHeemmmmeemmaawweegg 1177
99007766 PPHH SStt..--AAnnnnaappaarroocchhiiee
TTeell.. 0066--2255225533882277
KKeerrkkppaadd 1100
99007733 HHXX MMaarrrruumm
TTeell..:: 00551188--441122775533
ee--mmaaiill:: hheennddrriikk--bbeeeekkmmaann@@xxss44aallll..nnll
wwwwww..hheett--ssuurrrreeaalliissmmee..nnll

HHaavveennssttrrjjiittttee 3333
99004477 JJZZ MMiinnnneerrttssggaa
TTeell.. 0066--2222003311005588
eemmaaiill:: iinnffoo@@ggllaazzeerriieettbbllaauuhhuuss..nnll
IInntteerrnneett:: wwwwww..ggllaazzeerriieettbbllaauuhhuuss..nnll
MMoonnnniikkeebbiillddttddiijjkk 1155
OOuuddee BBiillddttzziijjll,,
TTeell.. 00551188--442211779922
wwwwww..kkiirrsstteennzzwwiijjnneennbbuurrgg..nnll
ee--mmaaiill::
iinnffoo@@kkiirrsstteennzzwwiijjnneennbbuurrgg..nnll
KKlleeaasstteerrddyykk 1122aa
99003377 JJWW SSllaappppeetteerrpp
TTeell.. 00551188 445511885544
FFaaxx 00551188 445500778899
wwwwww..mmiinniiccaammppiinnggssllaappppeetteerrpp..nnll
B i l d t s e R e c re
Midden in Minnertsga bevindt zich Glazerie “’t
Blauhûs”, vernoemd naar de oorspronkelijke naam
van het pand waarin het is gevestigd.
Ons werk bestaat uit brandschilderen en het ontwerpen,
restaureren en vervaardigen van glas-in-lood
ramen.
U bent altijd van harte welkom om een kijkje te
komen nemen en uitleg te krijgen over onze werkzaamheden.
Het kleinste pandje van het Bildt staat midden in het
beschermde dorpsgezicht van Oude Bildtzijl. Dit
authentieke huisje is ingericht als permanente expositieruimte
voor olieverfschilderijen van Kirsten
Zwijnenburg.
Als onderwerp gebruikt Zwijnenburg allerlei objekten
uit de natuur, zoals schelpen, fossielen, een dode
vogel of een oude boomstam. Deze voorbeelden legt
14
Glazerie ”‘t Blauhûs”
Er is ook de mogelijkheid tot het volgen van een
workshop, voor meer informatie hierover kunt u altijd
contact met ons opnemen.
Openingstijden:
Ma, di en do: 9.00 tot 15.00 uur
Wo: 9.00 tot 15.00 uur
Vrij en za: op telefonische afspraak.
Tijdens de slikwerk- weekeinden zijn wij de gehele
dag geopend en geven wij demonstraties.
Pandje 15
ze naast haar ezel om dan te gaan schilderen, met
als doel dat bijzondere stukje natuur zo scherp en
realistisch mogelijk weer te geven. Soms plaatst ze
het voorwerp in een landschap, met een wolkenlucht
erbij lijkt vermolmd hout wel een reusachtig berggebied.
Zaterdags open van 1 tot 5 uur, april-oktober of op
afspraak
Mini-camping & Theetuin Slappeterp
Kamperen en theedrinken
De camping is in 1994 aangelegd en telt thans 11
ruime kampeerplekken. Bij de camping hoort een
originele kantine met bieb, keukenblokje, douches,
toiletten en zitruimte. U kunt kiezen voor vergezichten
of meer beschutting.
Voor de kinderen is het geheel een mooie plek om
te spelen, ontdekken en verwonderen.
De camping is opgenomen in Capitool Reisgidsen
´De mooiste campings van Nederland´.
Theetuin
Een ferme fietstocht naar Slappeterp, waar de
wind uw fietsmaatje is, wordt beloond in onze
windstille theetuin.
Buiten, onder de fruitbomen,en omringd door
rozen kunt u genieten van koffie, thee of een zelfgemaakt
drankje.
Tezamen met al wat lekker is beleeft u een heerlijk
moment in Friesland.
Geopend: dond. t/m zondag van 13.30 uur tot
17.30 uur , overige dagen op afspraak ook van
harte welkom.
Zwerfhut
Naast de camping bevindt zich een originele
Terpenzwerfhut.
Dit verblijf, volledig ingericht, is voorzien van 2 stapelbedden
en een bedbank. U hoeft alleen een
slaapzak en een kussensloop mee te nemen.
Wanneer u buiten uw kopje koffie drinkt heeft u
grazende dieren naast uw deur.

a t i e O n d e rn e m e r s
Mini-camping de Noordster
De noordelijkst camping op de Bildtse klei is minicamping
De Noordster. De woonboerderij naast de
camping is aan de landbouw onttrokken, maar
rondom grenst het kampeerterrein nog aan landbouwgrond.
De ruime staanplaatsen zijn verdeeld
over drie velden en deels voorzien van stroom.
U kunt kiezen:
Het grootste veld met ruim uitzicht over de
landerijen en de Ouwe Dyk.
Een beschut middenveldje met zandbak en
schommel voor de kleintjes.
Het voorste veld (zie foto) aan de
Nye Dystervaart om zo van uit de tent de hengel
uit te werpen.
Seedykster Toer
Speciaal voor rondritten over dijken, langs slenken
en kwelders heeft Gerben Visbeek de
“SeedyksterToer” opgericht. Zijn doel is mensen
kennis te laten nemen van het mooie noorden van
Fryslân, o.a. het buitendijks gebied.
Langs diverse routes rijdt u door één van de
belangrijkste broed-, fourageer- en pleistergebieden
voor vogels in Noord-Europa. Voor iedereen
die van rust houdt een onvergetelijke ervaring.
Het “Fryske Gea” verleent zijn medewerking aan
dit unieke idee.
Inrichting van de wagen
In de door een tractor voortgetrokken wagen is
De Noordster is een prima uitvalbasis voor tal van
activiteiten. Een dagje naar de “grote stad” om te
winkelen in Leeuwarden of een museum bezoek in
het historische Franeker.
Voor de wat actievere kampeerder is er volop gelegenheid
voor het maken van een fiets- of kano
tocht door Het Bildt en misschien wel de elfstedentocht
fietsen. Via de camping kunt u fietsen en
kano's huren. Na zo'n drukke dag even heerlijk bijkomen
en lekker eten in één van de restaurants in
de omgeving van de camping.
De ruime nieuwgebouwde blokhut is geschikt voor
4 personen en volledig ingericht. U maakt gebruik
van het bestaande douche- en sanitairgebouw.
Verder nog een kleine 3-persoons toercaravan.
Deze doet ook dienst als trekkershut.
plaats voor maximaal 40 personen. Vanaf elke stoel
heeft men vrij uitzicht naar alle kanten. Verder is de
kar voorzien van restauratie, toiletgelegenheid en
airco.
“De SeedyksterToer” heeft u meer te bieden.
Rondritten Uitkijktoren (25 m. hoog) Mini camping
Familie- en kinderfeestjes Warme- en
koude bufetten Barbeque Sport- en spel (binnen
& buiten) Kinderboerderij Terras Paarden &
Pony’s Binnen & buitenbak Vergaderruimte
NIEUW: Waddenwinkel
Tuincamping/Theeschenkerij De Brinkhoeve
Op tuincamping de Brinkhoeve, gelegen aan de
rand van het dorpje Wier vlakbij de Waddenkust,
waant u zich in de bossen. Onze tuincamping ligt
zeer beschut en heeft ruime kampeerplaatsen.
Naast kamperen in de eigen caravan of tent, is er
ook de mogelijkheid om te overnachten in de blokhut
die in de boomgaard staat of in het gastenverblijf.
In de prachtige tuinen rondom onze boerderij kunt
u heerlijk wandelen. In deze tuinen vindt u naast
allerlei soorten planten en bloemen, ook nog eens
zeventig soorten rozen.
De theeschenkerij is gehuisvest in de voormalige
stal. Zowel binnen als op het terras kunt u genieten
van een hapje of drankje. U kunt uw consumptie
ook meenemen naar de verschillende zitjes die her
en der verspreid in de tuinen staan.
Het dorpje Wier ligt in de gemeente
Menaldumadeel ten noorden van Leeuwarden, in
een omgeving waar u heerlijk kunt fietsen of wandelen.
Ook Wier zelf is een bezichtiging waard zoals bijvoorbeeld
het kerkje met astronomisch uurwerk.
Als u komt kamperen of iets eten of drinken op de
Brinkhoeve, dan kunt u genieten van pure natuur
die echt nog bestaat.
Tot Ziens op de Brinkhoeve
Theeschenkerij geopend:
Donderdag t/m zondag vanaf 14.00 uur.
De maanden juli en augustus iedere dag vanaf
14.00 uur of op afspraak
15
YYvvoonnnnee eenn SSiiggffrriieedd KKrraammeerr
NNiieeuuwwee BBlliiddttddiijjkk 228899
99007766 PPPP SStt AAnnnnaappaarroocchhiiee
TTeelleeffoooonn 00551188--440033004400
wwwwww..nnoooorrddsstteerr..nnll
GG.. VViissbbeeeekk
ZZeeeeddiijjkk 88
99007733 NNTT MMaarrrruumm
TTeell:: 00551188 -- 441111443344
MMoobb..:: 00662222-- 551100111177
FFaaxx..:: 00551188--44112222885599
eemmaaiill:: iinnffoo@@sseeeeddyykksstteerrttooeerr..nnll
IInntteerrnneett:: wwwwww..sseeeeddyykksstteerrttooeerr..nnll
SSuuzzee eenn HHoommmmee vvaann ddeenn BBrriinnkk,,
TTssjjeerrkkeeppaaeedd 2288
((iinnggaanngg GGeerrnniieerrsswweeii))
99004433 VVNN WWiieerr
00551188--446622228877
wwwwww..ddeebbrriinnkkhhooeevvee..ccoomm
bbrriinnkkhhooeevvee@@hheettnneett..nnll

AAaannggeessllootteenn bbiijj SSttiicchhttiinngg
NNaattuuuurrkkaammppeeeerrtteerrrreeiinneenn eenn
EErrkkeenndd ddoooorr ddee AA..NN..WW..BB..
JJeeaanneettttee KKrraaaakkmmaann
MMaarrttiinn vvaann DDiijjkk OOuuddeebbiillddttddiijjkk 665522,,
99007799 NNAA SStt.. JJaaccoobbiippaarroocchhiiee
wwwwww..mmiinniiccaammppiinnggkkaaaattssggaatt..nnll
tteell//ffaaxx 00551188--440011228844 // 0066--2233449955221100
RReennsskkee PPllaannttiinnggaa
LLeeyyeesstteerr HHeeggeeddyykk 7744
99007777 TTVV VVrroouuwweennppaarroocchhiiee
tteell//ffaaxx::00551188--440033225522
mmoobbiieell:: 0066--2299225577992288
IInntteerrnneett::wwwwww..mmiinniiccaammppiinnggddeerrooooss..nnll
ee--mmaaiill:: ccaammppiinnggddeerrooooss@@wwaannaaddoooo..nnll
lliidd vvaann AA..NN..WW..BB.. eenn VVeekkaabboo
FFaamm.. FF.. WWeerrkkhhoovveenn,,
HHeemmmmeemmaawweegg 1122,,
99007766 PPHH SStt..--AAnnnnaappaarroocchhiiee..
TTeell.. 00551188--446611226600.. wwwwww..bblliikkvvaaaarrtt..nnll
ee--mmaaiill:: bblliikkvvaaaarrtt@@zzoonnnneett..nnll
B i l d t s e R e c re
Aan de Koude vaart en het fietspad (route LF10a)
tussen de Oudebildtdijk en Zwarte Haan, ligt minicamping
‘t Kaatsgat.
Zeer rustig gelegen op loop-/fietsafstand van:
- Het Wad, met zijn imposante vogelbroedgebied.
Hier kunt u in alle rust genieten van dit prachtige
natuurgebied, en bij helder weer doemen de
Waddeneilanden uit zee op.
- 30 vissteigers bieden de sportvisser een ideale
gelegenheid om een hengeltje uit te gooien.
Menig hier gevangen vis is de moeite waard
gewogen en gefotografeerd te worden.
- Eet u liever vis dan dat u ze vangt, dan
is Restaurant de Zwarte Haan het juiste adres,
en voor een lekker drankje kunt u bij Café
De Oosthoek terecht.
Rust, ruimte en een ongekend gevoel van vrijheid
vind U op onze kleine gemoedelijke camping.
In de zomer bloeien de rozen volop en U heeft een
prachtig uitzicht over de landerijen en op de oude
korenmolen die iedere zaterdag wordt bediend door
de molenaar,tevens kunt U bij de molen ook vele
soorten meel kopen.
De camping ligt zowel aan de fiets als aan de
schaatsroute van de elfstedentocht. Wilt U een
gedeelte van de elfstedenroute varen dan hebben wij
uiteraard 2 canadese kano's liggen waar U gratis
gebruik van kunt maken.
De camping ligt direkt aan het water met steigers
voor de visliefhebber. Het geheel ligt prachtig tussen
de bomen met op ieder plekje een eigen stroomvoorziening[6
amp]. De mooie ruime sanitaire ruimtes zijn
Kamperen bij de boer, steeds meer mensen ontdekken
de charmes van deze manier van recreëren.Weg
van alle drukte, dagelijkse beslommeringen, van al
die mensen om je heen.
Kiezen voor onze mini-camping is kiezen voor rust,
ruimte en genot. Geen gestruikel over de scheerlijnen
van de buurman, geen ergernis over schreeuwerige
muziek. Onze camping, een plek waar u lekker bij
kunt komen, waar u kennis kunt maken met de boerderij
en zijn bewoners. De dieren op onze boerderij
vormen een bron van vreugde voor u en uw kinderen.
Verse eieren, u mag er van meegenieten. Onze cam-
16
Mini-camping ‘t Kaatsgat
Alle campingplaatsen hebben aansluiting voor
elektra. Onze nieuwe sanitairruimte, keuken en zit-
/recreatiekamer zijn voorzien van c.v. Tevens verhuren
wij twee 2-persoons kamers.
Met een beetje geluk ziet u bij ons de lepelaar overvliegen
en hoort u de koekoek koekoeken. En wat
is een mooier besluit van de dag, dan ‘s avonds
gezeten aan het water de zon achter de zeedijk te
zien verdwijnen in de wetenschap dat hij morgen
weer over het mooie Bildt zal schijnen.
Kortom, een waar lusthof voor de
vogelaar, visser, fietser, en iedereen
die op wat voor manier ook
van de natuur wil genieten.
Stichting Natuur
kampeer terreinen
Mini-camping De Roos
voorzien van 4 douches[gratis],4 wastafels,4 toiletten
en een aparte stort voor chemisch toilet.
Ook bestaat de mogelijkheid om op onze camping
een TIPI te huren die wij in de maanden mei tot en
met augustus beschikbaar stellen. Voor info over de
mogelijkheden kunt U onze website bezoeken maar
natuurlijk kunt U ook telefonisch contact opnemen.
Verder op relatief korte afstand;
restaurant met terras, de waddenzee, de eilanden en
de steden Dokkum, Leeuwarden ,Franeker en
Harlingen.
Kortom, het is weer fijn om op camping Roos te zijn,
een camping met een prachtige entourage. U bent
van harte welkom op onze kleine maar gemoedelijke
camping.
Mini-camping De Blikvaart
ping is gelegen aan de Blikvaart (onderdeel van de
Elfstedenroute). U kunt er naar hartelust vissen en
varen. Onze twee-persoons kano en roeiboot staan
tot uw beschikking. Ook verhuren wij een motorbootje.
Uw kinderen hoeven zich niet te vervelen. Ze kunnen
naar hartelust ravotten. Speeltoestellen, skelters
en een grote zandbak verhogen de speelvreugde, de
dagelijkse trekkerrit door de weilanden wil uw kind
niet missen.. Maar ook ponyrijden, u heeft geen kind
aan ze. Tevens is er de mogelijkheid een vakantiewoning
of een caravan te huren.

a t i e O n d e rn e m e r s
Bed en Brochje Bierma
Na een lange autorit, een frisse fiets- of wandeltocht
kunt U heerlijk tot rust komen op onze boerderij.
Vier ruime kamers,een gemeenschappelijke
gastenkamer met kookgelegenheid, goede parkeergelegenheid
en een fraaie tuin staan tot uw
beschikking.
Onze boerderij is in vol bedrijf. Wij vertellen u graag
over wat er zoal gebeurt op een typisch akkerbouwbedrijf;
wat gaat er allemaal aan vooraf voordat
U uw aardappel op uw bord heeft, of voordat U
Logement “De Witte Klok”
Prijzen:
Appartementen voor 1 pers. € 52,50 per nacht
,, ,, 2 pers. € 62,50 per nacht
toeslag extra persoon € 13,50 per nacht
Ontbijt per pers. € 7,50
Ligging :
Vanuit het westen: richting Leeuwarden vóór
Leeuwarden de afslag Marssum (nr 22), langs de
N383 richting St.-Annaparochie - Oudebildtzijl
Vanaf het oosten of zuiden richting
Leeuwarden/Harlingen. 5 km ten westen van
Leeuwarden afslag Marssum (nr 22) langs de N383
richting St. Annaparochie/Oudebildtzijl.
uw brood koopt bij de bakker. Allemaal interessante
zaken waar U in uw dagelijks leven misschien
niet zo erg bij stilstaat.
Ook in onze directe omgeving is veel te bezien:
terpdorpjes, friese stadjes, het Wad, enz.
Kortom: “Jo binne tige wolkom” bij de familie
Bierma.
Prijzen:
1 nacht vanaf € 18,50 p.p. tot € 22,50 p.p.
Faciliteiten / app. voor 2 personen :
Wisselende tentoonstellingen in het bezoekerscentrum
en het Julianakerkje. Lezingen en dia-avonden.
Gevarieerde concerten in de kerk. De bovenverdieping
is ingericht als logement. Hierin 3 luxe
appartementen voor elk 1 tot 4 personen. Een
sfeervolle theeschenkerij. Dorpswinkel voor de
dagelijkse boodschappen. Cultuurroute van ca. 30
km met informatiepanelen Excursie naar het
natuurgebied Noord-Friesland Buitendijks van 't
Fryske Gea Stiltegebieden en het uitgestrekte platteland.
Nieuw archeologisch steunpunt met Bildt
presentatie.
Voor een ontspannen vakantie of een lekker weekendje
uit, is dit de juiste plek.
U vindt hier veel rust, ruimte, natuur en cultuur.
Bed & Brochje/Theeschenkerij Jacobshoeve
In ons authentieke pand (van 1870) hebben wij voor
onze gasten 4 tweepersoonskamers voorzien van
uitstekende bedden en een geriefelijke woon/zitkamer
daarnaast 6 appartementen voorzien van uitstekende
bedden en douche en toilet.
U komt werkelijk tot rust na een dag genieten van ons
zeer apart stukje Friesland, met zijn rust, zijn ruimte,
zijn weidse vergezichten en zijn frisse, zuivere lucht.
‘s Avonds geniet u nog even na van een boeiende
dag in de woon/zitkamer, op één van onze terrassen
of bij de vijver.
‘s Morgens serveren wij U een uitgebreidt ontbijt in
onze stijlvolle eetkamer.
Tevens opstap plaats naar Santiago de Compostela.
Ook voor groepen tot 25 personen is ons pension bijzonder
geschikt om te overnachten.
Koffie- en theeschenkerij
Op het erf van de hoeve is een theeschenkerij. Dé
plek om samen uit de wind van de zon te genieten,
ook als u niet bij ons overnacht bent u van harte welkom.
Vraag naar onze arrangementen o.a.:
Wadlopen
Het Jabikspaad
Uw gastvrouw en gastheer verwelkomen U graag
met een kopje koffie of thee.
17
FFaamm.. HH..JJ.. BBiieerrmmaa
MMaarriieennggaaaarrddeerrwweegg 1155
99007744 TTLL HHaalllluumm..
TTeell.. 00551188--443311225533
JJuulliiaannaakkeerrkk-- eenn ddoorrppssllooggeemmeenntteenn
““DDee WWiittttee KKllookk””
‘‘tt BBiillddttss KKuullttuuuurrttooeerriissttyyss
IInnffoorrmmaassyyssiinnttrruumm
ddss.. SScchhuuiilliinnggssssttrraaaatt 44--66
99007788 WWDD OOuuddeebbiillddttzziijjll
TTeell.. 00551188--442211001122,, FFaaxx 00551188--442211999933
EE--mmaaiill:: iinnffoo@@ddeewwiitttteekkllookk..nnll
wwwwww..ddeewwiitttteekkllookk..nnll
DDoouuwwee && KKllaasskkee WWyybbeennggaa--RReeiittssmmaa
WWeesstteeiinnddee 1100
99007799 LLJJ SStt.. JJaaccoobbiippaarroocchhiiee..
TTeell..:: 00551188 -- 449911005577
EE--mmaaiill::jjaaccoobbsshhooeevvee@@nnwwffrriieessllaanndd..nnll
IInntteerrnneett::
wwwwww..nnwwffrriieessllaanndd..nnll//jjaaccoobbsshhooeevvee

PPeennssiioonn PPoooorrttssttrraa
KKlleeaasstteerrwweeii 1188
88885511 GGPP TTzzuummmmaarruumm
tteell.. 00551188--448811224455
ee--mmaaiill:: ppeennssiioonnppoooorrttssttrraa@@hheettnneett..nnll
JJiilllleess DDiijjkkssttrraa CCaarroolliinnee BBooss
LLeeggee HHeeaarreewweeii 1144
99005544 KKAA HHiijjuumm
TTeell..:: 00551188--443322337744
IInntteerrnneett:: wwwwww..lleeaaffeessaawwnnttjjiinn..nnll
EE--mmaaiill:: lleeaaffeessaawwnnttjjiinn@@ccss..ccoomm
BBoouuddeewwiijjnn eenn GGeerrrryy BBlleeeekkeerr
KKaaddee 11
99007766 DDPP SStt..AAnnnnaappaarroocchhiiee
TTeell.. 00551188--440022332255
B i l d t s e R e c re
Pension Poortstra heeft in totaal 9 kamers. Dit zijn
tweepersoonskamers, maar kunnen eventueel uitgebreid
worden met een derde bed. In het pension zijn
een heren- en dameswaslokaal aanwezig met douches,
waarvan 1 douche zeer ruim is en eventueel
met een rolstoel te bereiken is. Zes kamers bevinden
zich op de begane grond en hebben een uitzicht over
de landerijen. De overige drie kamers bevinden zich
op de eerste etage.
Pension Poortstra beschikt over een ruime recreatiezaal
waar u een drankje kunt drinken, kunt biljarten,
tv kunt kijken of een spelletje kunt spelen.
Tevens zijn er een krant en een aantal tijdschriften
aanwezig.
Restaurant en Logement Leafe Sâwntjin!!
Specialiteitenrestaurant en Logement
In het fraaie terpdorp Hijum, zo'n 10 km boven
Leeuwarden, ligt tegenover het 12e eeuws kerkje het
specialiteitenrestaurant 'Leafe Sâwntjin!!'
Hier kunt u een avond lang genieten van de heerlijkste
gerechten, de mooiste wijnen en de gastvrije en
gezellige ambiance.
Elke tien weken stelt Caroline een nieuwe menukaart
samen op basis van de lekkere en verse ingrediënten
van het seizoen. In de wijnkelder ligt altijd wel een
goede wijn die Uw maaltijd kan vergezellen. Jilles
weet bij elk gerecht een mooie wijn te presenteren.
In het voorjaar en de zomer worden de diners ook
Op de hoek van de van Harenstraat en de Kade is
sinds maart 2005 Eethûs de Kaai gevestigd. Een
croissanterie, cafetaria en lunchroom inéén.
Een gezellig ingericht zitgedeelte waar u even op
adem kunt komen met een vers belegd broodje,
een kopje koffie, een warme snack of één van onze
heerlijke platé’s. Ook voor afhalen van broodjes,
snacks en plate’s kunt u bij ons terecht.
Een gemoedelijk, rookvrij en gezellig bedrijf waar
de klant voorop staat. U bent van harte welkom om
18
Pension Poortstra
Vanuit Pension Poortstra kunt direkt een fijne wandeling
of een fietstocht maken. Binnen een halfuur bent
u bij de zeedijk (1 km.) waar u lekker kunt uitwaaien!
De kamers met landelijk uitzicht zullen er mede voor
zorgen dat u zich snel thuis zult voelen in deze mooie
omgeving!
Wij hopen u snel te kunnen begroeten in het gezellige
Pension Poortstra.
Tot ziens!
De prijzen van de kamers op basis van logies en ontbijt
zijn als volgt:
1 persoonskamer: € 30,- 2 persoonskamer: € 40,-
geserveerd in de prachtige oude binnentuin van het
restaurant. Romantisch lunchen of dineren onder de
oude perenboom of op de veranda.
Aan deze binnentuin grenst ook een 120 jaar oude
boerderij waarin twee luxe gastenkamers en een 8
persoons appartement zijn ondergebracht.
Uitgebreide informatie en foto's vindt u op www.leafesawntjin.nl,
E-mail :leafesawntjin@cs.com
Als meest markante horeca ondernemer van
Friesland gekozen door de Koninklijk Horeca
Nederland.
Open: donderdag t/m zondag vanaf 12.00 uur.
Overige dagen op afspraak. Reserveren is gewenst.
Eethûs de Kaai
te genieten van het uitzicht en even de tijd te
nemen voor u zelf onder het genot van een hapje of
een drankje.
Geopend van
Dinsdag t/m zaterdag: 10.00 – 22.00 uur
Zondag : 12.00 – 22.00 uur
Maandag : gesloten
Graag tot zien bij Eethûs de Kaai.

a t i e O n d e rn e m e r s
Cafetaria “De Oude Postduif”
Cafetaria "De Oude Postduif" is gelegen in het
Friese dorpje Sint Jacobiparochie en is gevestigd in
het voormalige postkantoor zo'n 50 meter vanaf de
drukke hoofdstraat.
Sint Jacobiparochie ligt in de prachtige uitgestrekte
gemeente Het Bildt. Het dorp ligt aan of vlakbij
enkele fiets-, loop- en autoroutes. Onder deze routes
bevinden zich de fiets elfstedentocht, de lange
afstandfietstocht waddenzee en de pelgrimstocht
naar Santiago de Compostella over het
Jabikspaad. Ook een bezichtiging van de Groate
Kerk uit 1843 is zeer de moeite waard.
Café Restaurant Bij de Molen
Dit eetcafé heeft zich een uitstekende naam verworven
in heel Friesland door de geboden kwaliteit
en gastvrijheid. Of het nu gaat om een keus uit de
kleine kaart, een plate, een à la carte diner of een
specialiteit, alles wordt puur en vers geserveerd.
Ook de wijnkaart ontbreekt hier niet, met een keuze
uit uitstekende wijnen komt de echte liefhebber hier
aan zijn trekken.
Het bedrijf heeft verschillende terassen waaronder
een vijverterras en vijvertuin. Verder hebben zij een
gezellige zaal met openhaard waar u naar hartelust
uw feest kan houden zoals u dat in gedachten
heeft. Hier wordt nog geluisterd naar uw persoonlijke
wensen.
Restaurant de Zwarte Haan
In één van de uiterste hoekjes van Nederland aan
het eind van de Nieuwe Bildtdijk, ligt in alle rust
Restaurant “de Zwarte Haan”. De rust en ruimte is
de kracht van dit restaurant, waar men in een tijd
van jachten en jagen rust en behaaglijkheid vindt.
Het ligt heel knus vlak achter de dijk. Staand op de
dijk, met grazende schapen rondom, met in noordelijke
richting een fraai en uniek uitzicht over het
Wad met in de verte Ameland; en als men zich dan
omdraait kijkt men dan in zuidelijke richting uit over
het Bildtse landschap. Dat in al zijn openheid een
heerlijk gevoel van ruimte en vrijheid geeft. De frisse
wind waait alle zorgen weg, waarna men kan
genieten op ons gezellig terras van een drankje,
een klein hapje, of een uitgebreid diner, (lunch kan
ook, want de keuken is geopend vanaf 12.00 uur)
wat in het sfeervolle restaurant “de Zwarte Haan”,
Als u dan toch in onze gemeente verblijft kom dan
eens langs in onze gezellige cafetaria. Bij ons kunt
u genieten van een lekker hapje en drankje. Ons
assortiment varieert van een "gewoon patatje met
snack " tot een ruime aanbieding in plate's waaronder
ook een vegetarische plate.
Openingstijden:
Maandag gesloten
Dinsdag t'm Zaterdag van 11.30 t/m 23.00
Zondag van 11.30 tot 20.00
Graag tot ziens bij Cafetaria "De Oude Postduif"
Dit gemoedelijke eetcafé waar u als persoon wordt
ontvangen is een plek bij uitstek naast een oude
graanmolen uit de 16e eeuw. Op een uitloper van
de Blikvaart zijn voor de liefhebber waterfietsen
beschikbaar. Tevens is er een serre met een totaal
capiciteit van 200 personen. Voor groepen tot maximaal
32 personen is er een rondvaartboot.
Eetcafé de Molen is in de zomermaanden 7 dagen
geopend van ‘s morgens 10 tot ‘s avonds ?
In de wintermaanden zijn zij maandag en dinsdag
gesloten.
voortreffelijk smaakt. Het restaurant is ingericht in
de voormalige herberg en boerderij, de sfeer van
toen is bewaard gebleven en het interieur is daar bij
aan gepast. Ook zijn er tal van herinneringen aan
de tijd dat de veerboten nog af en aan voeren in de
vorm van foto’s en kaarten. In de loop der jaren is
het café herschapen in een sfeervol restaurant,
waar men kan genieten van eenvoudig tot luxueuze
gerechten.
Restaurant “de Zwarte Haan”, een begrip in de hele
provincie. Geen wonder dat de eigenaren het
Restaurant de oase van het Bildt vinden.
Openingstijden: maandag gesloten, di-zo vanaf
12.00 uur geopend.
vanaf 1 juni tot 1 september 7 dagen per week
geopend vanaf 12:00 uur
19
SSiieerrdd eenn AAaallttssjjee JJoonnggssmmaa
PPrrooffeessssoorr JJ.. CC.. DDoorrssttssttrraaaatt 22
99007799 KKRR SSiinntt JJaaccoobbiippaarroocchhiiee..
TTeell.. 00551188--449911669900
JJaann eenn DDoorriieenn HHuuiizziinnggaa
VVrroouuwwbbuuuurrttsstteerrmmoolleenn 22
99007777 SSWW VVrroouuwweennppaarroocchhiiee..
TTeell.. 00551188--440033333333..
JJaaccoobb JJeennssmmaa eenn LLooeess PPllaannttiinnggaa
NNiieeuuwweebbiillddttddiijjkk 442288
99007766 PPGG SStt.. JJaaccoobbiippaarroocchhiiee
TTeell.. 00551188--440011664499
wwwwww..zzwwaarrtteehhaaaann..nnll

OOuuddeebbiillddttddiijjkk 11222266
99007755 NNRR WWeesstthhooeekk
TTeell.. 00551188--449911776600
ffaaxx 00551188--449911442200
EE--mmaaiill:: iinnffoo@@ggaayyaa--iinnddoonneessiiaa..nnll
wwwwww..ggaayyaa--iinnddoonneessiiaa..nnll
FFaamm.. SS..AA.. vvaann ddeerr MMeeiijj
VVaann HHaarreennssttrraaaatt 1199
99007766 BBSS SStt..--AAnnnnaappaarroocchhiiee..
TTeell.. ++ FFaaxx 00551188--440033223322..
wwwwww..ssiieeppss..nnll
PPIIZZZZAA BBEESSTTEELLLLIIJJNN:: 00551188--440000999900
((aaffhhaalleenn ooff eetteenn iinn oonnss rreessttaauurraanntt))
PPaauull FFeeeennssttrraa
BBeeuucckkeellaaeerrssttrraaaatt 22
99007766 DDAA SStt.. AAnnnnaappaarroocchhiiee
TTeell:: 00551188 -- 440011662277
B i l d t s e R e c re
Café/Rest. Toko De Westhoek Gaya Indonesia
Helemaal op het einde (begin) van de gezelligste
en langste straat van Nederland, op nr. 1226, staat
het Indonesische Café/Restaurant Toko “de
Westhoek Gaya Indonesia”.
Uw gastheren, Cor en Agus, ontvangen U hier
graag, in hun sfeervolle café/restaurant/toko, voor
het nuttigen van een hapje of een drankje.
De koffie is hier altijd vers en de Indonesische keuken
geniet een grote bekendheid. U bent van harte
welkom. Selamat Datang.
Gelegen midden in het centrum van St.-
Annaparochie, met een gezellig terras, kunt U in deze
moderne zaak terecht, niet alleen voor snacks, ijs en
drankjes, maar ook voor een groot assortiment plateservice
van uitstekende kwaliteit en populair geprijsd.
Nieuw een groot assortiment pizza’s vers bereidt in
eigen keuken. In het voorjaar van 2003 is onze zaak
uitgebreid met een apart restaurantgedeelte, ook
zeer geschikt voor groepen tot 50 personen.
Een ideale pleisterplaats voor de doortrekkende toerist,
omringd door een uitgebreid winkelbestand,
waar U alles vindt wat U nodig hebt, de beroemde
Met een bezoekersaantal van ongeveer honderdduizend
personen per jaar mag “Ons Huis” zich
terecht het cultureel bolwerk van de regio noemen.
In het met tien zalen gevulde gebouw bevinden
zich naast de activiteiten van stichting welzijn voor
ouderen, sociaal cultureel werk en de muziekschool,
nog talloze andere activiteiten plaats. Zo
kan men er tegenwoordig genieten van een 8-tal
verschillende buffetten waaronder een mediteraans-,
een middeleeuws buffet en een Gambiaans
m’dinken tsjap tsjap. Verder zijn er vergaderingen,
voorstellingen, bruiloften en andere feesten en partyen.
20
Openingstijden:
Alle dagen van 10.00 tot 22.00 uur (dinsdag gesloten).
De maanden januari en februari is de keuken
gesloten.
“Gaya Indonesia”
Tevens verkoop van door ons zelf ingekochte- en
geïmporteerde-, handgemaakte, kunst, sier,
gebruiksvoorwerpen en klein meubelen. Hiervoor
kunt u ook terecht in onze winkel te Berlikum. Gaya
Indonesia, Hôfleane 64-1.
Zie ook onze website www.gaya-indonesia.nl
Plate-restaurant Sieps
Van Harenskerk en het gemeentehuis.
Tevens is onze locatie geschikt als startpunt voor uw
fietstocht door het Bildt. Er is een parkeerterrein achter
de zaak.
PLATE RESTAURANT SIEP’S staat 7 dagen per
week voor U klaar; U bent van harte welkom.
Openingstijden:
Maandag-Zaterdag 11.30-20.00
zondag 17.00-21.00
Ons Huis
Als u liever uw party bij u thuis wilt houden, of op
een andere lokatie dan is dat ook geen probleem,
wij bieden namelijk ook party-service aan.
Wilt u meer informatie, neem dan kontakt op met:
Paul Feenstra
Tel. 0518-401627
www.paulfeenstra.nl
www.beuckelaerstraat2.nl

a t i e O n d e rn e m e r s
Café het Graauwe Paard
Café het Graauwe Paard, gelegen in het dorp Oude
Bildtzijl, hetgeen ‘sluis van het Oudebildt’ betekent,
is ongeveer 300 jaar geleden gebouwd. Het heeft
nog steeds de oude stijl, die het zo sfeervol maakt,
zoals bijv. de bedstee-kasten en de zware houten
balken.
Als het mooi weer is kun je zittend op het terras
genieten van de rust en het mooie dorpsgezicht.
Café de Oosthoek
Café ‘De Oosthoek’ staat sinds 1889 op de helft van
de Oudebildtdijk. Deze langste straat van
Nederland (12,5 km) bezat vroeger ongeveer 20
café’s. Van deze 20 zijn er nog 2 overgebleven. Het
aantal verminderde snel omdat de boeren geen
loon meer aan hun arbeiders in het café mochten
uitbetalen.
Café ‘De Oosthoek’ bezit een fraai terras, gelegen
op het zuiden, van waar u kunt genieten van het
Voor de kleine kaart kunt u hier uitstekend terecht,
zoals voor een heerlijke pizza en een plate.
Het Graauwe Paard is een dorpscafé, dat overdag
of ‘s avonds een bezoek waard is. Ook zijn er vanaf
het Graauwe Paard rondvaarten per praam mogelijk!
Kijk op onze homepage
prachtige Bildtse landschap. Het typisch bruin café
heeft vele bezienswaardigheden.
De kleine lunchkaart heeft ondermeer soepen, uitsmijters,
omeletten, tosti’s enz. Verder noemen we
nog even de verse koffie, bier en ijs.
We zouden bijna zeggen: een verplicht rustpuntje
op uw fiets-, wandel- of kanoroute.
21
DDhhrr.. AA.. KKooooiissttrraa
MMoonnnniikkeebbiillddttddiijjkk 11
99007788 VVBB OOuuddeebbiillddttzziijjll..
TTeell.. 00551188--442211334433..
wwwwww..hheettggrraaaauuwweeppaaaarrdd..nnll
Tot ziens in ‘De Oosthoek’. DDhhrr.. GGrrooeenneevveelldd
OOuuddeebbiillddttddiijjkk 667788
99007799 NNAA SStt.. JJaaccoobbiippaarroocchhiiee..
TTeell.. 00551188--447711992244

1. Restaurant “de Zwarte Haan”
2. Mini-Camping de Noordster
3. Theeschenkerij de Brinkhoeve
4. Café “Het Graauwe Paard”
5. Bêd en Brochje Bierma
6. Camping de Roos
7. Café Restaurant “Bij de Molen”
8. Fryske Sauna
9. Rondvaartbedrijf Middelsee
10. Ons huis
11. Mini-camping “de Blikvaart”
St. Annaparochie
tel. 0518-402886
B i l d t s e R e c re a t i e O n d e rn e m e r s
12. Kanoverhuur “de Valbrug”
13. Plate restaurant Siep’s
14. Poorte Tweewielers
(fietsverhuur)
15. B&B Pension “Jacobshoeve”
16. Pension Poortstra
17. Cafe Rest. “de Westhoek “
Gaya Indonesia”
18. Café “de Oosthoek”
19. Eethûs de Kaai
Your Style Kapsalons.....
De meest creatieve kapsalons
voor hem en haar
Altijd vernieuwend!
20. Rest. Logement “Leafe Sâwntjin!!”
22
▼
21. Sport & Recreatiehal
De Buurfrou
22. logement “De Witte Klok”
23. Seedykstertoer
24. Mini-camping ‘t Kaatsgat
25. Pandje 15
26. Cafetaria “De Oude Postduif”
27. Mini-Camping Slappeterp
28. Glazerie ‘t Blauhûs
29. Kabinet Beekman
Papermaker
bedankt iedereen
die heeft meegewerkt
aan het tot stand brengen
van deze gids.
www.papermaker.nl

Curiosa
in de regio
WWOO..DDOO..VVRR..ZZAA 11--55 uuuurr
ZZuuiiddeeiinnddee 2288
SStt.. JJaaccoobbiippaarroocchhiiee
TTEELL:: 00551188 -- 4499 1100 7766
KUIKEN AD GARAGE
In - en verkoop auto’s (nieuw en gebruikt)
APK, onderhoud en reparatie alle merken
Onderhoud en vullen airco systemen (stek erkend)
Schadereparatie (Incl. vervangend vervoer)
Autobedrijf Kuiken & Zn
Nij Toerenburg 5 9076 MA St. Annaparochie
Tel. (0518) 40 15 16 Fax (0518) 40 14 48
Internet: www.autobedrijfkuiken.nl
23
Oude bildtdijk 296
open: woensdag-,
donderdag- en
vrijdagmiddag van
half twee tot vijf uur.
Ook op afspraak
Wij kunnen uw
ontwerp
realiseren!
Een jong dynamisch bedrijf
met up-to-date vakkennis
Inkoop & verkoop gebruikte auto’s.
Levering nieuwe auto’s.
Gespecialiseerd in Peugeot & Alfa Romeo.
APK ONDERHOUD REPARATIES SCHADE HERSTEL
Hemmemaweg 24
9076 HS
St. Annaparochie
Tel. 0518-409600
www.laasdouma.nl

Bildt 500 Totale
jaarprogramma
Hieronder treft u alle activiteiten die gedurende het feestjaar in de gemeente het
Bildt plaatsvinden. In dit programma staan ook reguliere activiteiten. Dit zijn activiteiten
die wel vaker plaatsvinden, ook als we niet jarig zijn. We hebben ze opgenomen
zodat iedere belangstellende kan zien wat er in een bepaalde periode op het
Bildt te beleven valt. De gekleurde evenementen hebben een sterretje en zijn
Bildt500 evenementen. Deze zijn speciaal voor het Bildt 500 ontwikkeld en bedacht
of hebben een speciaal Bildt500 karakter voor de gelegenheid.
VVaannaaff aapprriill 22000055
Fietsen op het Bildt *
Verschillende routes kunnen op eigen gelegenheid
en zelf gekozen moment worden
afgelegd. Vanaf eind april is bij het BKI een
routekaart te koop. Dit is een aanvulling op
het uit te geven boekje van alle bezienswaardigheden
in de gemeente.
AApprriill 22000055
Fototentoonstelling
“Bildts Beeld en Beeldspraak" *
Gerda Rienstra en Rinkje Wijngaarden organiseren
een fototentoonstelling met tekst in
het gemeentehuis.
1100 aapprriill 22000055
Bildtse Overdâg
De Groate Kerk in St.-Jabik organiseert traditiegetrouw
de Bildtse Overdâg.
1122 aapprriill 22000055
Saskia! *
Lezing over Saskia van Uylenburgh, haar
familie, haar verblijf in St.-Anne en haar
invloed op het werk van Rembrandt. Lezing
door Ben Broos in de bibliotheek van St.-
Anne.
2200 aapprriill ttoott 11 sseepptteemmbbeerr 22000055
Agrarische Activiteiten *
Elke zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur
agrarische activiteiten in de vorm van een
presentatieveld waarbij ongeveer 50 oude en
nieuwe gewassen te bezichtigen zijn. Bij P.
Hoekstra, Ouwe-Dyk 749.
2277 aapprriill ttoott 2200 mmeeii 22000055
Expositie 60 jaar bevrijding *
Sectie Historie organiseert samen met Bildts
Dokumintasysintrum een expositie.
3300 aapprriill 22000055
Trekkershow
Jillis Groeneveld organiseert een trekkershow
in Minnertsgea
MEI
11 mmeeii ttoott 1122 jjuunnii 22000055
`Boaten op `t Bildt` *
Tentoonstelling in BKI, Ouwe-Syl met lezing
van Klaas Jansma op 20 mei 2005
mmeeii,, jjuunnii,, jjuullii eenn aauugguussttuuss 22000055
Tentoonstelling RRRR *
Tentoonstelling over Rembrandt in de kerken
van Minnertsga, St.-Jabik, St.-Anne en
Froubuurt.
De tentoonstellingen Rembrandt worden in
vier kerken opgesteld. De vier tentoonstellingen
hebben alle hun eigen karakter. In de
Van Harenskerk van St.-Anne vindt men
prenten van Rembrandt en in De Groate Kerk
van St.-Jabik hangt kunst van hedendaagse
kunstenaars met kunst waarin ze het werk
van Rembrandt interpreteren. In de kerk van
Froubuurt wordt werk van Johannes
Blanksma, voorheen melkboer in St.-Anne,
getoond. Blanksma schilderde onder andere
Rembrandts. In de kerk Minnertsgea tenslotte
is werk te zien van amateur-schilders die
Rembrandt kopiëren.
De officiële opening van de tentoonstellingen
vindt plaats op 23 juni 2005 voor de Van
Harenskerk met het oprichten van een
levensgroot schilderij van Rembrandt. De
afsluiting is op 3 september 2005 in De
Groate Kerk in St.-Jabik met de film
`Rembrandt` van Jos Stelling.
44 mmeeii 22000055
Herdenking *
Herdenking 60 jaar bevrijding met onthulling
munument in St.-Jabik.
55 mmeeii 22000055
Bildtse Marathon *
t Bildt 500 marathon door `t Bildt, start tussen
11- en 13.00 uur vanaf Sporthal "De
Bildtse Slag" te St.-Anna
55 mmeeii 22000055
Concert Oranje
Muziekvereniging Oranje geeft concert in
Minnertsgea.
55 mmeeii 22000055
Kaatsen in Froubuurt
`Klaine Isak` organiseert kaatswedstrijd.
55 mmeeii 22000055
Kanovaren *
B.R.O. organiseert kanofestijn i.s.m. Sectie
Sport. Start tussen 10.00 en 11.00 uur bij restaurant
"De Molen" te Vrouwbuurstermolen
66 mmeeii 22000055
Elfstedenwandeltocht door `t Bildt 500 *
De etappe Franeker - Dokkum volgt de route
Minnertsgea - St.-Jabik - St.-Anne - Nij
Altoenae - Ouwe-Dyk - Ouwe-Syl.
Vertrek vanaf 8.00 uur uit Franeker
77 mmeeii 22000055
Oldtimer 11-stedentocht
Deze bijzondere 11-stedentocht heeft een
halte bij De Waaie.
1111 mmeeii 22000055
Waterpolo *
Waterpolo voor de basisscholen in zwembad
"De Bildtse Slag", tussen 12.00 uur en 18.00
uur.
24
1133 mmeeii 22000055
Play-back-show *
In café De Oasthoek organiseert
Streekbelang Oast- en Westhoek `play-back`.
1144 mmeeii 22000055
Zeskamp en Kermis
In Oast- en Westhoek wordt een Zeskamp en
Kermis georganiseerd.
2200,, 2211,, 2222,, 2233 eenn 2244 mmeeii 22000055
Kermis in St.-Anne
Gebruikelijke organisatie met op 240505
Lammetsymet van de kermis van St.-Anne.
2222 mmeeii 22000055
Kaatsen in St.-Anne
Gebruikelijke organisatie
2233 mmeeii 22000055 1199..3300
Voetbal: Bildts elftal speelt tegen
Harkemase Boys*
Voetbalwedstrijd wordt door Sectie Sport en
v.v. St.-Anne georganiseerd. Aanvang 19.30
uur
2288 mmeeii 22000055
Trekker en Truck-pulling bij camping de
Blikvaart vanaf 10.00 uur
Organisatie door Stichting STAP
2288 mmeeii 22000055
Stipelrûnte in Bildtse kerken *
Een estafette van Muziek en Zang in de
mooie Bildtse kerken in een prachtig landschap.
Men kan langs de kerken rijden
waarin de meest uiteenlopende koren, ook
Bildtse, hun repertoire ten gehore brengen.
JUNI
JJuunnii 22000055
Bildts Kampioenschap Straatkaatsen
Organisatie door KF St.-Anne/ Straatkaatsen
Drie spul is ¼t
JJuunnii 22000055
`Verhuizen`*
Door de Sectie Onderwijs is een programma
opgezet met het thema `Verhuizen`.
33 eenn 44 jjuunnii 22000055
Dorpsfeest in Ouwe-Syl
Op Ouwe-Syl wordt het jaarlijkse dorpsfeest
georganiseerd.
44 jjuunnii 22000055 FFrroouurroocckk iinn FFrroouubbuuuurrtt **
De traditie van Frourock vindt in 2005 in het
kader van `t Bildt 500 plaats
55 jjuunnii
Grasbaanraces bij Camping de Blikvaart
vanaf 11.00 uur
1111 jjuunnii ttoott 99 jjuullii 22000055
`Skilders kike naar `t Bildt` *
Een tentoonstelling aan de Nieuwebildtdijk,
bij camping `De Noordster. Beeldend kunstenaar
Hendrik Elings heeft schilders die geen
directe binding hebben met het Bildt
gevraagd hun visie en impressie op het Bildt
in een schilderij vast te leggen.

1111 jjuunnii 22000055
Survival *
In en rond Ouwe-Syl wordt een survivaltocht
georganiseerd.
Aanvang 13.30 uur.
1111 jjuunnii 22000055
Oude Trekkers en Motoren
Organisatie OTMV in kader van 11-stedentocht.
1177 jjuunnii ttoott 1155 jjuullii 22000055 **
Fototentoonstelling
Bildts Dokumintasysintrum
Sectie Historie organiseert samen met Bildts
Dokumintasysintrum fototentoonstellingen
in de bibliotheek van St.-Anne en
Minnertsgea en in St.-Jabik (garage De Vries)
en in De Witte Klok in Ouwe-Syl
PROGRAMMA ZOMERKERNWEKEN
`t BILDT 500 VAN 18 JUNI - 8 JULI 2005
1177 jjuunnii ttoott eenn mmeett 33 jjuullii
"Klaai op klaai"
`Gast in Ateliers`
Drie Litouwse kunstenaars werken in de ateliers
van Ploeger en Comis. De kunstenaars
zijn uitgekozen omdat zij affiniteit hebben
met het onderwerp: natuur wordt cultuur. Zij
zullen vanuit hun achtergrond met hun werk
dit concept in klei verbeelden. Tijdens de
werkperiode kunnen ideeën worden uitgewisseld
en zal het creatief proces te volgen
zijn voor de Bildtse bevolking. Daartoe zullen
de ateliers enkele uren per dag voor publiek
geopend zijn.
1188 jjuunnii 22000055 ((rreesseerrvveeddaagg 2255 jjuunnii))
Optocht *
De optocht vormt de opening van de kernweken
van Bildt 500. Thema is Historie
1188 jjuunnii ttoott 99 jjuullii 22000055
`Skilders kike naar `t Bildt`*
Tentoonstelling aan de Nieuwebildtdijk
samen met 20 x 20
1188 jjuunnii ttoott 88 jjuullii 22000055
Tentoonstellingen RRRR *
Tentoonstelling over Rembrandt in de kerken
van Minnertsgea, St.-Anne, St.-Jabik en
Froubuurt.
1188 jjuunnii ttoott 1133 jjuullii 22000055
Film gewone geschiedenis van het Bildt.
Er is veel filmmateriaal van de zestiger jaren.
Van belangrijke, feestelijke en gewone
gebeurtenissen zijn is een videofilm samengesteld.
Te zien in verschillende gelegenheden.
1177 jjuunnii 3300 jjuunnii 22000055
“500 jaar kaatse op `t Bildt”
Een tentoonstelling over 500 jaar kaatsen op
`t Bildt` * In het gebouw achter De Groate
Kerk in St.-Jabik.
Opening 17 juni om 19.00 uur
Openingstijden: dagelijks van 16.00 uur tot
20.00 uur
1188 jjuunnii ttoott 88 jjuullii 22000055
Kinderliedjes *
Kinderliedjes galmen door de winkelstraten
1188,, 1199 eenn 2200 jjuunnii 22000055
Kermis in St.-Jabik
Traditionele kermisdagen met o.a. kaatsen.
2211 jjuunnii 22000055
Ontvangst emigranten *
De commissie `Bilkerts Om Ferens` organiseert
de ontvangst van oud-Bilkerts.
2200 tt//mm 2255 jjuunnii 22000055
Kinderfeest `t Bildt 500 *
De bovenbouwleerlingen van de Bildtse
basisscholen gaan `Op Rais deur `t Bildt` en
voor de onderbouw en peuters komt
Circus Witova in Minnertsgea.
2222 tt//mm 3300 jjuunnii 22000055
Openluchtspel 'De wraak fan 't Wadwiif' *
Op Ouwe-Syl wordt een openlucht-juni 2005
spektakel opgevoerd.
Data: 22, 23, 24, 27, 28 en 29 juni; reservedata:
25 en 30 juni.
Een lang gekoesterde wens gaat in vervulling:
een Bildts openluchtspel. `De wraak fan
`t Wadwiif` is geschreven door Hans Brans, de
regie is van Pieter Stellingwerf.
2222 jjuunnii 22000055
Tennis *
Tennistoernooi voor Jongeren. In St.-Anne,
aanvang 13.00 uur
2233 jjuunnii 22000055
Levende Nachtwacht *
De echte Nachtwacht in levende lijve in St.-
Anne.
2233 jjuunnii 22000055
`Gemeentekaatsen`
De traditionele kaatspartij tussen gemeenten
wordt ter gelegenheid van `t Bildt 500
gehouden op De Waaie in St.-Anne.
2233 tt//mm 2266 jjuunnii 22000055
Bildtse Dagen *
Op De Waaie in grote tenten de beurs De
Bildtse Dagen.
2244 jjuunnii 22000055
Kanovaren *
De ijsbaan van Froubuurt onder water: kanovaren!
Vanaf 16.00 uur
2255 jjuunnii 22000055
`Gaitekeuring`
Deze keuring van geiten wordt gehouden op
Ouwe-Dyk nr. 433
2255 jjuunnii tt//mm sseepptteemmbbeerr 22000055
Kerkenroute
Een aantal weken staan op zaterdagmiddag
de Van Harenskerk, De Groate Kerk, De
Meinardskerk, De Julianakerk en de
Hervormde Kerk van Froubuurt open.
2255 jjuunnii 22000055
Jeu de boules *
Het Bildts kampioenschap jeu de boules vindt
plaats in St.-Jabik, aanvang: 14.00 uur.
2255 jjuunnii 22000055
Ledenpartij kaatsen *
De Bildtse ledenpartij vindt plaats in St.-
Anne, aanvang 9.00 uur
2255 jjuunnii 22000055
Ringrijderij *
In Froubuurt: ringrijderij in klederdracht.
2255 jjuunnii 22000055
25
Highlandgames *
Traditionele highlandgames met Bildtse elementen
bij De Buurfrou in Froubuurt.
2255 eenn 2266 jjuunnii 22000055
Slikwerkweekend
Slikwerkersgroep organiseert diverse tentoonstellingen
op meer dan 30 plaatsen op
het Bildt. Slikwerk: een boeiende kunst- en
cultuurroute.
2288 jjuunnii ttoott 22 jjuullii 22000055
Fototentoonstelling
Sectie Cultuur samen met 20 x 20 organiseren
in Ons Huis een fototentoonstelling van amateurfotografen.
2266 jjuunnii 22000055
Kooitsytipelen *
Kooitsytipelen, een sport met cultuurhistorie,
aan de Ouwe-Dyk.
Aanvang: 13.30 uur
2299 jjuunnii 22000055
Sport voor gehandicapten *
In de tent van De Waaie, samen met Talant:
gehandicaptensport.
3300 jjuunnii 22000055
Luchtmachtkapel *
De Luchtmachtkapel verzorgt een totaalprogramma
op De Waaie in St.-Anne.
Aanvang 20.00 uur in de tent.
eeiinndd jjuunnii bbeeggiinn jjuullii 22000055
Gasten uit Litouwen
Een `Vrouwenkoor` en een s(w)ingende familie
treden op bij diverse gelegenheden onder
andere samen met het Van Harensensemble.
Litouwse kunstenaars maken houtsculptures.

Bildt 500
JULI
11 eenn 22 jjuullii 22000055
PROMS I en II *
Korpsmuziek op De Waaie. Medewerking
van muzikanten van korpsen van het Bildt
met een speciaal gecomponeerd muziekstuk.
11 eenn 22 jjuullii 22000055
Bildtse Bands *
Bildts feest met Bildtse Bands in de tent op
De Waaie.
22 jjuullii 22000055
`n Dyk fan `n Dyk" *
Braderiespektakel op Ouwe-Dyk
22 jjuullii 22000055
Helikoptervluchten *
Streekbelang Oost- en Westhoek organiseert
helikoptervluchten boven Ouwe-Dyk.
22 jjuullii 22000055
Volleybal op Ouwe-Syl *
Sectie Sport met volleybalverenigingen organiseren
beachvolleybal.
Aanvang 10.00 uur bij sportveld in Ouwesyl
33 jjuullii 22000055
Kerkdienst in de tent *
Op De Waaie in de tent: kerkdienst.
Oecumenische dienst door Raad van Kerken,
geen diensten in de kerken op 3 juli.
55 tt//mm 88 jjuullii
`Bildtse Kuiertocht`*
Avondvierdaagse met start en finish bij de de
tent in "De Waaie".
Start vanaf 18.00 uur.
66 jjuullii 22000055
Skelterrace in Minnertsgea*
De Secties Sport en Onderwijs organiseren
voor de jeugd een skelterrace
Aanvang 13.30 uur
EINDE KERNWEKEN
99 jjuullii 22000055
Agrarische Dag*
De Sectie Landbouw verzorgt een agrarische
dag met oude gewassen met fietstocht op en
rond de Ouwe-Dyk.
99 jjuullii 22000055
Muziekavond
Paul Feenstra organiseert avond met muziek
in de tent.
1100 jjuullii 22000055
Darttoernooi
Groot darttoernooi in de tent.
99 tt//mm 1166 jjuullii 22000055
Tennis *
Een week tennis om de `Bildtse Kup`.op alle
parken, ‘s avonds vanaf 18.00 uur. Finales in
Ouwe-Syl op 16 juli vanaf 10.00 uur
1100 jjuullii 22000055
Kaatsen Ouwe-Dyk
Jongens van 14 tot 16 jaar kaatsen op
Tipelveld St.Jabik, aanvang 11.00 uur
2200 jjuullii 22000055
Viswedstrijd *
De Deinende Dobber organiseert voor de
jeugd een viswestrijd bij camping "De
Blikvaart, tussen 13.30 en 16.00 uur.
2200 jjuullii 22000055
Kaatsen in Minnertsgea
De Hoofdklassers kaatsen strijden om de eer
in Minnertsgea.
2299 eenn 3300 jjuullii 22000055
Concours Hippique
Stichting Concours Hippique organiseert CH
in Froubuurt vanaf 11.00 uur.
AUGUSTUS
66 tt//mm 2288 aauugguussttuuss 22000055
Schilderijententoonstelling *
In het BKI hangen schilderijen van Simon
Kamminga; hij heeft gewoond en gewerkt in
26
Totale jaarprogramma
Vervolg
Berlikum en maakte ook werk op het Bildt.
77 aauugguussttuuss 22000055
Mallemolenfeest
Traditioneel Mallemolenfeest in Froubuurt.
1199,, 2200 eenn 2211
Dorpsfeest Froubuurt
Froubuurt organiseert zijn eigen augustus
2005 dorpsfeest.
2200 aauugguussttuuss 22000055
Teatsen! *
Teatsen, een combinatie van tennis en kaatsen
in St.-Jabik, aanvang 10.00 uur.
2277 aauugguussttuuss 22000055
Zeskamp in St.-Anne *
Groots opgezette zeskamp door de Sectie
Sport op het ijsbaanterrein in St. Anna.
Aanvang 11.00 uur
2277 eenn 2288 aauugguussttuuss 22000055
Oogstfeest *
Op Ouwe-Syl wordt het oogstfeest georganiseerd.
SEPTEMBER
1177 sseepptteemmbbeerr ttoott 88 ookkttoobbeerr 22000055
Expositie Bodemvondsten *
Een expositie en workshop op locatie
(Roodpad) over het zoeken naar schatten
met de metaaldetector.
11 sseepptteemmbbeerr 22000055
Braderie in St.-Anne
Ondernemersvereniging organiseert braderie.
33 eenn 44 sseepptteemmbbeerr 22000055
Slikwerkweekend
Slikwerk organisert slikwerkweekend tentoonstellingen.
Een boeiende kunst- en cultuurroute.
33 sseepptteemmbbeerr 22000055
Straatfestival in St.-Anne
Straatfestival georganiseerd door Sociaal
Cultureel Werk
44 sseepptteemmbbeerr 22000055
`Ouwe Griep` *
Speciale `Ouwe Griep`-partij in Froubuurt,
aanvang 10.00 uur
1100 sseepptteemmbbeerr 22000055
Nationale Ploegwedstrijden *
Op Ouwe-Syl worden nationale ploegwedstrijden
gehouden.
1100 sseepptteemmbbeerr 22000055
Open Monumentendag *
Fietsroute langs Bildtse monumenten.
1100 sseepptteemmbbeerr 22000055
Shantyfestival in St.-Anne *
Zes shantykoren van rond de Wadden houden
een festival in de Van Harenstraat in St.-
Anne

1188 sseepptteemmbbeerr tt//mm 99 ookkttoobbeerr
Zilt Web
In Slingerhaan Ateliers wordt het werk van
de Litouwse kunstenaars Vilija Balciuniene,
Eugenijus Cibinskas, Egidijus Radvenskas tentoongesteld
samen met keramiek van Her
Comis en Paulien Ploeger en de "Bildtse landschappen"
van de Britse schilder Ted Hamlyn.
De Collectie in de Groate Kerk
De Paneveûys Civic Art Gallery beschikt over
een grote en unieke verzameling monumentale
chamotte keramiek. De collectie is opgebouwd
tijdens jaarlijkse ceramic symposia
waaraan eerst alleen Litouwse kunstenaars
deelnamen maar later ook 135 kunstenaars
uit 30 landen over de hele wereld.
1177 sseepptteemmbbeerr 22000055
Viswedstrijd *
De Deinende Dobber organiseert viswedstrijd
voor senioren vanaf 13.30 uur "Koude
vaart" te St. Jabik.
1177 sseepptteemmbbeerr 22000055
Kegelen *
In tennishal `De Buurfrou` te Froubuurt een
kegelfestijn tussen 13.30 en 17.30 uur.
2244 sseepptteemmbbeerr 22000055
Playback *
Froubuurt organiseert playbackshow.
2255 sseepptteemmbbeerr 22000055
Film *
Als afsluiting van de tentoonstelling
Rembrandt (RRRR) wordt film `Rembrandt
van Jos Stelling vertoond.
OKTOBER
88 ookkttoobbeerr 22000055
Bridge *
In "Ons Huis" in St.-Anne worden bridgewedstrijden
georganiseerd. Tussen 12.00 en
18.00 uur.
1122 ookkttoobbeerr 22000055
Voetbalclinic *
Voor 6 tot 18 jaar: sc Heerenveen verzorgt
voetbalclinic vanaf 13.00 uur op het sportveld
in Minnertsgea.
1144 tt//mm 2299 ookkttoobbeerr 22000055
Biljarten *
In alle Bildtdorpen: biljartkampioenschap het
Bildt. Finales op 29 oktober in Café ít Wapen
van ít Bildt te St.-Anne.
HHeerrffssttvvaakkaannttiiee
Cultureel Gebeuren
Voor kinderen van de basisscholen organiseert
het Sociaal Cultureel Werk een
Cultureel Gebeuren
NOVEMBER
nnoovveemmbbeerr 22000055
Sprookje Speciaal *
De Stichting het Sprookje voert een speciaal
Bildt 500-sprookje op.
mmiiddddeenn nnoovveemmbbeerr 22000055
Sinterklaas
De Sint komt per dorp langs.
44 tt//mm 1122 22000055
Tentoonstelling Waling Dykstra *
Tentoonstelling over werk en leven van
Waling Dijkstra in het dorpshuis Kijfhueck.
De Waling Dijkstra Stichting organiseert
samen met het FLMD en het Bildts
Dokumintasysintrum een overzichtstentoonstelling
over het werk van de in Froubuurt
geboren dichter en schrijver Waling Dijkstra.
55 nnoovveemmbbeerr 22000055
Bildts Songfestival
Traditioneel songfestival in Ons Huis in St.-
Anne.
1111 nnoovveemmbbeerr 22000055
Klaverjassen *
Een Bildt 500-kaart leggen in "Ons Huis" in
St.-Anne. Aanvang 19.00.
1122 nnoovveemmbbeerr 22000055
Dammen *
Bildts Kampioenschap dammen (simultaan)
vanaf 14.00 uur in het café op Ouwe-Syl.
1122 nnoovveemmbbeerr 22000055
Concertmuziek Waling Dijkstra *
Korps De Burdine en Bildts Mannenkoor
geven concert in Hervormde Kerk van
Froubuurt. Tijdens dit concert wordt werk
van Waling Dijkstra ten gehore gebracht.
1188 eenn 1199 nnoovveemmbbeerr 22000055
Let’s play darts! Kampioenschap 't Bildt 500 *
De `Kampioenschap 't Bildt 500`wordt
gehouden 19 november 2005 in De Bildtse
Slag, Lieuwes Sportcafé vanaf 9.00 uur.
2266 nnoovveemmbbeerr 22000055
Schaken *
Emanuel Lasker organiseert Bildts
Kampioenschap simultaan Schaken vanaf
14.00 uur in "De Aardappelbeurs" te St.-
Jabik.
DECEMBER
1177 ddeecceemmbbeerr 22000055
Kerstmarkt
Traditionele Kerstmarkt in in Loods Meijer.
Oast- en Westhoek.
2233 ddeecceemmbbeerr 22000055
Handbaltoernooi *
Schoolkersttoernooi in De Bildtse Slag vanaf
9.00 uur.
2277,, 2288 eenn 2299 ddeecceemmbbeerr 22000055
Lucht, Licht, Land
Stichting LLL zet het Bildt in de schijnwerpers.
3300 ddeecceemmbbeerr 22000055
Afsluiting `t Bildt 500 * Feestelijke afsluiting
van `t Bildt 500 in Ons Huis.
Evenementen kalender Friesland
APRIL
2-4 / 3-4............................................................frisian bootshow koudum
9-4 ............................................................................vlootdagen harlingen
9-4 / 10-4........................................................museumweekend heel friesland
23-4 .................................................................reddingsbootdag harlingen
MEI
29-4 / 5-5....................................................................feestweek makkum
30-4.....................................................................koninginnedag harlingen
3-5 / 7-5...................................................elfsteden wandeltocht heel friesland
5-5..................................................................bevrijdingsfestival leeuwarden
5-5 .........................................................................dobbefestival koudum
5-5.......................................................................bevrijdingsdag makkum
5-5 / 7-5.................................................................lemmer ahoy lemmer
6-5 / 7-5.................................................elfsteden roeimarathon leeuwarden
6-5...........................................................................sloepenrace harlingen
7-5..........................................................oldtimer elfstedentocht heel friesland
15-5..............................................................elfsteden steptocht bolsward
16-5 .......................................................elfstedentocht motoren leeuwarden
16-5.......................................................................princessedag leeuwarden
16-5 ............................................................elfdsteden fietstocht bolsward
22-5............................................................................supervlooi leeuwarden
28-5 ........................................................................straatfestival leeuwarden
JUNI
10-6 / 19-6..........................................................................oerol terschelling
20-6 / 24-6 ............................................................lanenkaatsen harlingen
21-6 / 26-6..................................................................feestweek harlingen
27
22-6 / 25-6 .........................................folkloristisch dans festival bolsward
22-6 / 25-6 ...........................................................heamieldagen bolsward
JULI
21-7 ............................................................tobbedag (braderie) harlingen
AUGUSTUS
30-7 / 12-8 ...............................................................skutsjesilen heel friesland
3-8.............................................................................pc kaatsen franeker
4-8 ..................................................jaarmarktdoor heel workum workum
6-8 / 11-8..................................................................sneekweek sneek
11-8, 18-8 en 25-8......................................tobbedag (braderie) harlingen
19, 20-8.................................................................visserijdagen makkum
23-8 / 26-8 ...........................................elfsteden fiets 4 daagse sneek
24-8 / 27-8.............................................................visserijdagen harlingen
SEPTEMBER
10-9 ........................................................open monumentendag heel friesland
14-9 / 17-9......................................................agrarische dagen franeker
15-9 ..................................................................turfstekersmarkt heerenveen
OKTOBER
22-10 / 29-10.........................................................visserijdagen workum
24-10 / 27-10 ..............................................................beurtveer workum
24-10 / 27-10..............................................................strontrace workum

Met de komst van de Pramen van Restaurant
de Molen en café Het Graauwe Paard is er
een nieuwe tak van waterrecreatie bijgekomen
in het Bildt. Tot voor kort was de watersport
beperkt tot eigen bootjes varen en
kanovaren. Verder zijn er goede mogelijkheden
om te vissen. Deze pramen zijn geschikt
om te varen door de ondiepten van Bildtse
vaarten vanwege hun platte bodem. Ze
Praamvaren
op het Bildt
lenen zich uitstekend om met gezelschappen
er op uit te trekken. Er zijn dus twee horecabedrijven
die elk zo’n praam in de vaart hebben.
Ten eerste is er Restaurant de Molen. Zij
hebben naast de molen een praam liggen.
Deze wordt gebruikt om bezoekers van het
restaurant een extra service te bieden. De
tochten worden dan ook gratis aangeboden.
Zo’n tocht is ook erg leuk voor bruidsparen
die dan ook vaak foto’s laten maken. De
uiterst sympathieke eigenaar Jan Huizinga
staat als schipper garant voor een jolig en
avontuurlijke tocht door het Bildt. Deze
tocht duurt ongeveer 1 uur. Al met al is de
tocht een avontuur. Soms is er pech of loopt
de boot vast op de bodem, maar altijd is er
lol. Dan zijn er ook de nachtvaarten. Met een
zoeklamp op de neus van de praam vaart het
een avontuur tegemoet. Na een diner ontstaat
bij Jan Huizinga vaak spontaan het idee
om per praam een tocht te maken. Aan
boord kunnen de opvarenden genieten van
diverse (alcoholische) versnaperingen. Er is
een koelkast aan boord en een biertap, dus
de drankjes kunnen gekoeld worden.
Wanneer er een gezelschap bestaande uit
meer dan 10 personen zich aanmeld is het
ook mogelijk een koffietafel aan boord te
nuttigen. Wanneer u na een aantal drankjes
behoefte heeft een toilet te bezoeken, kan
dat. Want ook die is aanwezig. Jan Huizinga
zal u de mooiste verhalen kunnen vertellen
over het gebied, inmiddels ook uit eigen
ervaringen. En mocht hij uitverteld zijn, kan
gids Aldert Cuperus alles vertellen over Het
Bildt. De praam van het restaurant is geschikt
voor 30-35 personen en is 2.80m breed en 11
meter lang. Het Bildts landschap leent zich
ook goed voor een pramen tocht. Omdat het
een plat landschap is heeft men een ver uitzicht.
Met daarbij een onder gaande zon is
het een prachtige route. Het is moeilijk om
de pramen te besturen omdat de vaarten
smal en ondiep zijn. Het komt wel voor dat
er van alles in de schroef komt. En het keren
28
van de praam is ook erg lastig. Er komt dan
veel op het stuurmanschap van de kapitein
aan.
Ook café het Graauwe Paard is in bezit van
een praam. Deze is als casco aan gekocht en
door eigenaar Auke Kooistra zelf opgebouwd.
De praam is 2.5 m breed en 12 m
lang en kan 25 personen vervoeren. Deze is
in de verhuur. Vaak huren groepen zoals:
voetbalploegen, verenigingen en campinggasten
de praam met kapitein voor een 4 uur
durende tocht of een nachtvaart.
Men kan hier reserveren om met groepen te
varen. Er zijn verschillende mogelijkheden op
deze praam. Zo kan er worden gebarbecued
op de praam en worden er ook koude buffetten
georganiseerd. Ook op deze praam is
stroom zodat er gekoeld drinken aanwezig is
en bier uit de tap kan worden geschonken.
Maar ook kan er een culturele tocht mee
worden ondernomen of een vergadering
worden belegd. Er kan ook een kanotocht
worden georganiseerd. De kano’s varen dan
achter de praam aan, waarop kan worden
gegeten. Verder is het leuk om tijdens een
tocht eens op de dijk bij Zwarte Haan te kijken,
of langs de broedterreinen van het
Fryske Gea de vele vogels gade te slaan. Ook
Auke Kooistra heeft de nodige verhalen over
het Bildt. Hij woont er al zijn leven lang en
weet alle plekjes te vinden.
Er zitten 2 sluizen in het gebied. Er liggen
plannen om deze er uit te halen. De vaarten
worden dat ook uitgediept en bruggen verhoogd.
Wanneer die fase is uitgevoerd, is het
voor de pramen mogelijk ook Bartlehiem te
bereiken. Daarmee worden er meer mogelijkheden
gecreëerd voor de pramen. Maar
ook nu is het genieten vanaf een praam in
het Bildtse landschap. En moet u zeker eens
opstappen voor een pramentocht.

Hollanders
en Brabanders
brachten kaatsen naar het Bildt
Het kaatsen in Friesland vindt begin zestiende
eeuw zijn oorsprong in streken rond de
Biesbosch. Tot die 'opwindende' conclusie is
kaatshistoricus Pieter Breuker gekomen aan
de hand van nader onderzoek naar de herkomst
van de kaatssport. Voor Breuker staat
nu vrijwel vast dat het spel is geïmporteerd
door polderjongens uit de hoek Zuid-
Holland/West-Brabant. Zij kwamen in 1505
naar Friesland om Het Bildt in te polderen en
de 14 kilometer lange Bildtdijk aan te leggen.
De wieg van het Friese kaatsen staat dus
in Het Bildt. Door Wio Joustra
Kaatsen was begin zestiende eeuw in de streken
waar het import-poldervolk voor het
overgrote deel vandaan kwam, al een populair
spel dat veel beoefend werd. Dat is ook
goed gedocumenteerd aan de hand van
plaatselijke verordeningen. En alhoewel
Breuker geen definitief bewijs heeft voor zijn
stelling dat Zuid-Hollanders en Brabanders
het spel introduceerden in Friesland, is hij
ervan overtuigd dat zijn hypothese klopt. Hij
schrijft er gedetailleerd over in de recente
editie van 'Fryslân', het kwartaalblad van het
Koninklijk Fries Genootschap.
Breuker, die zich al jaren bezighoudt met de
betekenis van het kaatsen in de Friese cultuur
en met de herkomst van de kaatssport,
beschouwt het als een van zijn grootste ontdekkingen
als historicus. Hij noemt het
logisch dat het kaatsen via het zuiden van
Nederland naar het noorden is gekomen.
Immers, het balspel dat nu kaatsen heet,
werd voor het eerst beoefend door geestelijken
aan kloosters in het Franse Picardië rond
1180-1200.
Het is via België in Nederland terecht gekomen.
Breuker heeft nooit geloofd in 'het
sprookje' dat de Grieken en Romeinen al
kaatsten, zoals door de eerste Nederlandse
sporthistoricus Jan ter Gouw is beweerd in
zijn boek 'De Volksvermaken' uit 1871 en
door velen na hem.
,,Ik wie optein doe 't ik it ûntdutsen hie.
Tagelyk tocht ik: hoe is it mooglik dat ik dit
ferbân net earder sjoen ha. Ik wist al jierren
dat yn dy streken keatst waard. Ik ha my by
ûndersyk te folle rjochte op âlde keuren yn
Fryslân. Dat wie it ferkearde spoar."
De ontdekking is zowel in historisch als cultureel
opzicht voor Friesland van groot
belang. Tot nu toe is steeds gespeculeerd
over de herkomst van het kaatsen en is de
populaire opvatting inmiddels dat kaatsen
uit Friesland vandaan komt, omdat het zo
beeldbepalend is voor deze provincie.
Breuker: ,,Moai en tagelyk frjemd is it dat it
keatsen yn dûbeld opsicht net Frysk is. It is
ûntstien yn Pikardië en it is hjir brocht troch
ymport-Friezen. Dat it dan sa sterk libbet yn
'e Fryske kultuer is dochs geweldich."
Breuker bereidt een lezing voor over de
internationale betekenis van de kaatssport,
die hij eind november houdt op een sporthistorisch
congres in het Abe Lenstra-stadion in
Heerenveen. Bovendien voelde hij zich uitgedaagd
om nog eens dieper over de oorsprong
van het kaatsen in Friesland na te
denken door een artikel in het blad Fryslân,
waarin Hans Mol van de Fryske Akademy
schrijft dat kaatsen en kolven al in 1560 populaire
volkssporten waren in Dokkum.
,,Ik bin der eins wol wis fan dat it keatsen
noch âlder wêze moat om't yn 1551 al yn in
boere-ynventaris út Hidaard ferwiisd wurdt
nei 'een keets met timmer reetscape'. Mei
keets waard in opberchbakje bedoeld mei in
skean ôfrinnend lid. As in term út it keatsspul
doe al op in gebrûksfoarwerp bûten de keatserij
oergongen wie, meie wy feilich oannimme
dat it keatsen doe al tige gewoan wie."
En ineens viel, zo rond de kerst vorig jaar, het
kwartje. Soms is de werkelijkheid een stuk
simpeler dan ook de wetenschapper denkt.
In 1505 kwamen honderden jonge kerels uit
het zuiden van Nederland naar Friesland om
Het Bildt in te polderen. Ze werkten zes
dagen per week keihard, maar zondags
waren ze vrij. Ze woonden in primitieve
keten; de dorpen van Het Bildt waren nog
niet aangelegd. Ze kwamen uit streken waar
ze vertrouwd waren met het kaatsen. Wat is
er logischer te veronderstellen dan dat ze op
hun vrije dag een balletje gingen slaan?
Breuker: ,,Hokker arguminten soenen tsjin
myn hypoteze pleitsje kinne? It absolute
bewiis dat it folk foar 1505 earne oars yn
Fryslân al oan it keatsen wie, soe fansels al in
definityf tsjinargumint wêze. Salang't dat
der net is - en ik achtsje de kâns dêrop nei
29
alle ûndersyk yn Fryslân earlik sein net sa
grut mear - hâld ik it derop dat de widze fan
it Fryske keatsen op it Bilt stien hat. En as dat
net sa wêze soe, dan hawwe de ymport-
Friezen it keatsen yn elk gefal in geweldige
ympuls jûn.''
Breuker heeft een aantal aanvullende aanwijzingen
voor zijn stelling. Het Bildt is de
kern van de kaatshoek in het noordwesten
van de provincie. De bouwhoek bovendien,
waar veel volk op en rond de boerderijen
verbleef in het seizoen dat liep van april tot
eind augustus, wanneer de gewassen de
grond in- en weer uitgingen.
In de tussenliggende periode was er in het
gebied waar geen vee gemolken hoefde te
worden, niet veel te doen. Het kaatsseizoen
valt nog steeds met die periode samen. Een
laatste aanwijzing is dat de regels van het
spel zoals dat in de streken rond de Biesbosch
en in Het Bildt beoefend werd, grotendeels
met elkaar overeen stemmen.
1177 jjuunnii 3300 jjuunnii 22000055
“500 jaar kaatsen op `t Bildt”
Een tentoonstelling over 500 jaar kaatsen op
`t Bildt` * In het gebouw achter De Groate
Kerk in St.-Jabik.
Opening 17 juni om 19.00 uur
Openingstijden: dagelijks van 16.00 uur tot
20.00 uur
2233 jjuunnii 22000055
`Gemeentekaatsen`
De traditionele kaatspartij tussen gemeenten
wordt ter gelegenheid van `t Bildt 500
gehouden op De Waaie in St.-Anne.
2255 jjuunnii 22000055
Ledenpartij kaatsen *
De Bildtse ledenpartij vindt plaats in St.-
Anne, aanvang 9.00 uur

VVrroouuwwbbuuuurrttsstteerrmmoolleenn 2200
99007777 SSWW VVrroouuwweennppaarroocchhiiee
TTeell..:: 00551188--440000880000
FFaaxx:: 00551188--440000885500
wwwwww..ffiioonnaarruuiitteerrssppoorrtt..nnll
KKllaaaass PPeekkeell
SSmmeellbbrreeggee 2222
99005511 BBHH SSttiieennss
TTeell..:: 005588 -- 22557711226633
KKllaarriiee PPaarrss
EEuurrooppaa pplleeiinn 2200
88991155 CCLL LLeeeeuuwwaarrddeenn
TTeell..:: 005588--22113311111133
iinntteerrnneett:: wwwwww..eeuurroohhootteell..nnll
ee--mmaaiill:: iinnffoo@@eeuurroohhootteell..nnll
Wij verkopen werkelijk alle merkzadels
Op het gebied van kleding verkopen wij
werkelijk van alles en bijna alles is uit voorraad
leverbaar
Wij zijn dealer van ArieBlok de leverancier
kwaliteitsvoer met zorg gemaakt en
aanbevolen door topfokkers, wij leveren
“hippostar” uit voorraad, voer speciaal
voor paarden die meer dan haver verdienen!!!
Ook hebben wij een groot assortiment dekens
zoals Zomerdekens,
Winterdekens, Hengstendekens, Waterdichte
dekens, Reclame dekens, 100%
Wollendekens, Fleece dekens, Vliegendekens,
Halsdekens echt alles is uit voorraad leverbaar
dus bij ons geen ellendige lange levertijden!!!!!
Omdat een paard ook wel eens ziek kan
De vroegste verkoopakte van de toemalige Herberg de
Roskam stamt uit 1625, maar het café bestond toch al een
aantal jaren eerder. In de 16e eeuw heeft het al de functie
van Brouwerij gehad. De Smalle Brug in Stiens behoort
daarmee tot een van de oudste cafe’s in Friesland. Het
café wordt al genoemd in 1579. Toenmalige eigenaar
Alexus Maartens deed toen bericht van een moord die in
het café gepleegd werd. De moordenaar schreef destijds
nog een vrijbrief aan de koning van Spanje. Tegenwoordig
is het er gelukkig vreedzamer. Het diende vroeger als herbergt,
voor reizigers die Leeuwarden niet haalde voor de
poorten dicht gingen. De paarden werden verzorgd, net als
de gast.
De Smalle brug is genoemd naar de brug die over de
Stienser vaart lag voor het café. De vaart is gedeeltelijk
gedempt in 1923. Dit als gevolg van stankoverlast. Op last
van de Duitse bezetters werd in de 2e wereldoorlog het
overgebleven deel van de vaart gedempt. Daarmee verloren
ook de smalle bruggen hun functie. Naar verluid is de
Welkom bij Eurohotel Leeuwarden.
Het Leeuwarder Eurohotel is gelegen langs een filevrije
weg, gemakkelijk te vinden en gratis parkeren.
Dit 3-sterrenhotel is onlangs helemaal gerenoveerd
en heeft 45 comfortabele kamers. onze website biedt
de mogelijkheid even een kijkje te nemen in dit gezellige
familie hotel . Na interne verbouwing zijn er 25
rookvrije kamers onstaan. Het Eurohotel is daarmee
klaar voor de toekomst.
1 pers kamer incl. ontbijtbuffet 70,- p.n.
2 pers kamer incl. ontbijtbuffet 80,- p.n.
Het Restaurant
De plaats waar u lekker kunt genieten van een uitgebreide
maaltijd. Onze chef de cuisine oefent zijn vak
met plezier uit. U proeft dat wanneer u geniet van
onze excellente à la carte diners, met onder andere
het Frysk menu. Ook voor een groepsdiner draaien
Café-Restaurant De Smalle brug
30
Fiona’s Ruitersport
worden, hebben wij een groot aantal
medicijnen op vooraad. Ook kunt u hier voor
meer infomatie vragen, en wij zijn erg bereid u
te helpen bij het maken van de juiste keuze.
Wij wassen de dekens met een mix van diverse
soorten wasmidddelen om de
schadelijke schimmels te doden, en om andere
schadelijke dingen te verwijderen zoals
bacterien. Tevens kunnen wij de dekens weer
waterdicht maken.
Wij maken wij ook zadels van hoogwaardige
producten. Comfort voor mens en paard gaat
voor alles. Dit om irritatie te vermijden.
Voor paarden met rug-/spierproblemen
verhuren wij magneetveld therapie dekens.
Ook bij het huren van trailers kunt u bij
ons terecht.
brug voor het café er blijven liggen, en ligt nu onder de
serre.
Zoals het café een verhaal heeft, heeft de eigenaar er ook
een. Klaas Pekel heeft ruime ervaring in de horeca. Hij
heeft jaren in Thailand als chef kok gewoond. Daar heeft hij
het echte Thaise koken geleerd, van de eigenaresse van
een groot restaurant in Bangkok. Deze dame was ook nog
eens van koninklijke afkomst. In het weekend zijn bezoekers
welkom om de Thaise keuken eens te proeven.
Klaas Pekel gebruikt hiervoor originele en verse ingrediënten.
Ook door de week kan de bezoeker hier terecht
voor een maaltijd. In de winter worden diverse stampotten
geserveerd, en in de zomer kunt u de dagschotels uit de
Hollands keuken proberen. Verder is het café voorzien van
2 zalen die geschikt zijn voor recepties, trouwerijen en
bedrijfsfeesten. Wij heten u van harte welkom in eethuis
De Smalle brug.
wij onze hand niet om.
Eurohotel
De Zaal
De zaal leent zich voor allerlei gelegenheden. Er kan
worden vergaderd, gedineerd of gefeest. Door de
sfeervolle verlichting heeft de zaal een prettige
ambiance en is ze voor meerdere doelen bruikbaar.
Alle vergaderattributen zijn aanwezig
Routebeschrijving
Rondweg Leeuwarden volgen tot de rotonde, afslag
Harlingen. Deze rotonde heet het Europaplein. Hier is
het Eurohotel aan gelegen. Het Eurohotel heeft eigen
parkeerruimte. De hoofdingang is open tot 23.00 uur
Uw sfeervolle overnachtingsadres
op weg naar de Waddeneilanden

Bungalowpark
Bungalowpark Barradeel is gelegen op één
van de mooiste stukjes Friesland in het dorpje
Tzummarum. Op het park vindt u de rust
die u zoekt terwijl de omgeving volop mogelijkheden
biedt. Zo staat u binnen een paar
minuten te genieten van een prachtig uitzicht
over de Waddenzee, vaart u met een
boot naar één van de waddeneilanden of
geniet u tijdens een fietstocht van de pittoreske
dorpjes en karakteristieke vergezichten
die u direct buiten het park vindt.
Tijdens uw verblijf op ons park hoeft u zich
niet te vervelen. Met mooi weer is het heerlijk
om te tennissen op de all wheather tennisbaan
of een ronde te midgetgolven. En
vergeet u vooral onze zwemtuin niet. Een
perfecte plek om een zonnige dag door te
brengen. Bovendien kunt u op de receptie
TE KOOP KAVELS VOOR
MOBIELE BUNGALOWS / CHALETS / STACARAVANS
terecht met al uw vragen en tips voor een
dagje uit.
Wilt u liever winkelen of musea bekijken?
Het dichtbijgelegen Franeker, de havenstad
Harlingen en Leeuwarden zijn de moeite van
het bezoeken zeker waard. Daarnaast kunt u
genieten van prachtige vergezichten in het
karakteristieke Friese landschap, lange fietstochten
maken, vissen op de Waddenzee en
kanoën op de Elf Steden route.
Het ruim opgezette Bungalowpark Barradeel
beschikt kortom over uitstekende faciliteiten
Bungalowpark Barradeel heeft momenteel verscheidene
bouwkavels voor mobiele bungalows, chalets & stacaravans
te koop. Een kavel voor een mobiele bungalow, chalet of stacaravan
kunt u al aankopen vanaf € 7.500,- k.k. exclusief BTW.
Bovendien bent u vrij om verschillende types mobiele bungalows, chalets &
stacaravans te plaatsen.
Uw voordeel bij het kopen van een bouwkavel is dat de mobiele bungalow, chalet of stacaravan
op eigen grond staat. Geen onzekerheid van huuropzegging en geen jaarlijks terugkerende
huur en huurverhogingen. U geniet het voordeel van een waardevaste en solide
investering en op termijn een behoorlijke waardevermeerdering van uw eigen grond.
Redenen om een bouwkavel voor een mobiele bungalow / chalet / stacaravan te kopen op
Bungalowpark Barradeel:
- zeer aantrekkelijke kavelprijzen
- aanbod van stacaravans tegen zeer aantrekkelijke prijzen
- 365 dagen per jaar recreëren
- goede financieringsmogelijkheden
- solide investering met goed rendement
- professioneel verhuurbureau aanwezig
- prachtig park met goede voorzieningen
- lage bijkomende kosten
OPEN DAGEN
Bent u geïnteresseerd geraakt dan heten wij u van harte welkom op ons park om één van
de modelwoningen of kavels te komen bezichtigen. Iedere zaterdag houden wij open dag
van 10.00 tot 16.00 uur. Wij heten u dan van hartelijk welkom!
Buorren 43 * 8851 EL Tzummarum * Tel. 0518-482917 * Fax. 0518-482794
E-mail: info@parkbarradeel.nl * Website: www.parkbarradeel.nl
31
Barradeel
in harmonie met serene rust die de natuur in
en buiten het park kenmerkt. Rust kwaliteit
en comfort vormen de uitgangspunten van
Bungalowpark Barradeel.
FACILITEITEN
Verzorgde all-weather tennisbaan (gratis)
Verwarmd openluchtzwembad
met kinderbad, zonneweide
en speelweide
Wasserette
Midgetgolfbaan (gratis)
Tijdens het hoogseizoen is er een
recreatieprogramma aanwezig
Receptie waar u terecht kunt
met al uw vragen
Wandelroutes door recreatiebos
Snackbar ‘De Kombuis’ geopend
tijdens het zomerseizoen
Georganiseerde rondvaarten
tijdens het zomerseizoen
INDELING BUNGALOWPARK BARRADEEL
Bungalowpark Barradeel is opgebouwd uit
drie gedeelten. Ten eerste is er het mobiele
bungalowpark met zeer ruime staplaatsen
voor mobiele bungalows, chalets & stacaravans.
Daarnaast zijn op het park houten chalets
aanwezig die ideaal zijn voor gezinsvakantie.
De houten chalets zijn van alle
gemakken voorzien zoals water, elektra,
kleuren TV, sanitair, keuken, eethoek,
zithoek en inventaris. Grenzend aan het
mobiele bungalowpark ligt het gedeelte van
het park met stenen recreatiewoningen. Hier
vindt u luxe 6-persoons bungalows die van
alle gemakken zijn voorzien.
ONTWIKKELINGEN
BUNGALOWPARK BARRADEEL
Bungalowpark Barradeel is druk bezig met
het vernieuwen van het park. Zo is er een
nieuwe infrastructuur aangelegd voor de
mobiele bungalows / chalets / stacaravans.
Dit houdt in dat alle mobiele bungalows /
chalets / stacaravans een eigen gas-, water-,
elektra (16 ampère), riool- en kabelaansluiting
krijgen. De oude sanitairunits worden
gesloopt en een nieuwe sanitairunit zal worden
geplaatst. Tijdens het hoogseizoen zal
het zwembad weer volop draaien, is er een
recreatieprogramma aanwezig en zullen er
rondvaarten met de boot van het bungalowpark
worden georganiseerd.
BBuuoorrrreenn 4433 88885511 EELL TTzzuummmmaarruumm
TTeell.. 00551188--448822991177,, FFaaxx.. 00551188--448822779944
EE--mmaaiill:: iinnffoo@@ppaarrkkbbaarrrraaddeeeell..nnll
WWeebbssiittee:: wwwwww..ppaarrkkbbaarrrraaddeeeell..nnll

Waar vindt u....
HUISARTSEN (MET APOTHEEK)
St. Annaparochie
Vrijdag Koopavond
Zaterdag tot 16.00 uur
- Hr. Th. Van Eikenhorst
Vrouwenparochie
Statenweg 7, 9076 DR St. Annaparochie Dinsdag t/m vrijdag 08.30-18.00 uur
Tel. 0518-401488
Maandagochtend gesloten
Spreekuur: Volgens afspraak
Woensdagmiddag gesloten
Bellen tussen: 08.30-12.00 uur
Zaterdag tot 16.00 uur
Tel. spreekuur: 10.00-10.30 uur
Visiteaanvraag bellen van 08.30-10.00 uur
Geen koopavond
Oudebildtzijl
- Dr. P.F. Bögels
Dinsdag t/m vrijdag 08.30-18.00 uur
Notarisappel 23, 9076 LB St. Annaparochie Maandagochtend gesloten
Tel. 0518-401764
Woensdagmiddag gesloten
Bellen tussen 08.00-10.00 uur
Vrijdag Koopavond
Tel. spreekuur: 13.30-14.00 uur
Donderdagmiddag gesloten
Zaterdag tot 16.00 uur
Minnertsga
St. Jacobiparochie
Dinsdag t/m vrijdag 08.30-18.00 uur
- Hr. L. Castelein
Maandagochtend gesloten
G. Van Swietsenstraat 21, 9079 LV
Woensdagmiddag gesloten
St. Jacobiparochie
Vrijdag Koopavond
Tel. 0518-491215
Spreekuur: Volgens afspraak
Zaterdag tot 15.00 uur
Bellen tussen: 08.00-09.00 uur
KERKDIENSTEN
Minnertsga
- Dr. N.M. Postema
Meinardswei 4, 9047 KB Minnertsga
Tel. 0518-471224
Spreekuur: Volgens afspraak
Oudebildtzijl
- Dr. P.F. Bögels
Oudebildtdijk 1, 9078 WG Oudebildtzijl
Tel. 0518-421232
Spreekuur: Volgens afspraak
Bellen tussen: 07.45-08.30 uur
Tel. spreekuur: 13.00-13.30 uur
TANDARTSEN
St. Annaparochie
- Hr. G.A. Hoekstra
Burg. Algardastraat 20, 9076 ET
St. Annaparochie
Tel. 0518-401010
Spreekuur: Volgens afspraak
Pijnklachten spreekuur: 08.00-08.30 uur
DIERENARTSEN
St. Annaparochie
- Dr. Wilde
Fogelsang 10, St. Annaparochie
Tel. 0518-403567
Boodschappen: 08.00-09.00 uur
Spreekuur kleine huisdieren:
ma., wo. en vr. 18.30-19.30 uur,
di. en do. 13.30-14.00 uur en
‘s morgens volgens afspraak
WINKELOPENINGSTIJDEN
St. Annaparochie
Dinsdag t/m vrijdag: 08.30-18.00 uur
Maandagochtend gesloten
Vrijdag Koopavond
Zaterdag tot 17.00 uur
St. Jacobiparochie
Dinsdag t/m vrijdag 08.30-18.00 uur
Maandagochtend gesloten
Woensdagmiddag gesloten
St. Annaparochie
- Gereformeerde Kerk Oude- en
Nieuwebildtdijk
Schuringaweg 20
9076 GT St. Annaparochie
Diensten: zondags 09.30 en 14.30 uur
- Gereformeerde Kerk St. Annaparochie
Van Harenstraat 67
9076 BT St. Annaparochie
Dienst: zondags 09.30 uur
- Herv. Gemeente St. Annaparochie
Van Harenstraat 1
9076 BS St. Annaparochie
Dienst: zondags 09.30 uur
- Doopsgezinde Gemeente
St. Annaparochie/St. Jacobiparochie
Statenweg 10
9076 DS St. Annaparochie
Diensten: Eerste zondag van de maand op
Oudebildtzijl: 09.30 uur
Verdere diensten in St. Annaparochie:
09.30 uur
- Vikarij van de Verrijzenis des Heren
J.J. Costerstraat 1
9076 EA St. Annaparochie
Diensten: Eucharistieviering zondags
10.15 uur
St. Jacobiparochie
- Gereformeerde Kerk St. Jacobiparochie
G. van Saksenstraat 14
9079 KG St. Jacobiparochie
Diensten: zondags 09.30 uur
- Herv. Gemeente St. Jacobiparochie
Oosteinde 1
9079 KZ St. Jacobiparochie
Diensten: 1x per 2 weken zondags
09.30 uur
Minnertsga
- Samen op weg gemeente
Meinardswei 3
32
9047 KD Minnertsga
Diensten: zondags 09.00 en 14.00 uur
van december t/m februari 09.30
en 14.00 uur
Oudebildtzijl
- Gereformeerde Kerk Oude- en
Nieuwe Bildtzijl
Oude Leije
Van Albadaweg 65
9078 VT Oudebildtzijl
Diensten: zondags 09.30 uur
Vrouwenparochie
- Hervormde Gemeente
Vrouwenparochie/Oudebildtzijl
Kerkplein 2
9077 SV Vrouwenparochie
Diensten: zondags 09.30 uur
Het Bildt op het web
Sinds zomer 2000 is de gemeente het Bildt
ook op het internet te vinden. Alle dorpen
worden apart belicht.
U kunt hier beschrijvingen van monumenten,
kerken en activiteiten vinden. De pagina’s
worden geïllustreerd met mooie foto’s die u
ook kunt vergroten. Op de internetsite is ook
een kaart van de gemeente te vinden. Hierop
zijn de dorpen vrij goed gedetailleerd terug
te vinden.
Ook de evenementenkalender is op de site
terug te vinden.
De recreatiebedrijven zijn ook per dorp ingericht.
Per bedrijf is er een pagina. Op zo’n
pagina vind u allerlei informatie van het
bedrijf. Ook kunt u contact opnemen met de
eigenaren. Zij kunnen u alle informatie over
hun bedrijf, en over het Bildt geven.
Elk jaar word de internet site aangepast met
actualiteiten en de nieuwe evenementen
agenda.
Wilt u de internetsite eens bezoeken. Tik
dan in : www.hetbildt.net
Hier kunt u alle inlichten krijgen. Of het nu
gaat om fiets-, kano- of wandelroutes in het
Bildt, doorgaande routes of over toeristisch
recreatieve mogelijkheden verder in
Friesland. Ook kunt u hier terecht voor toeristische
kaarten en gidsen.
Geopend
di t/m za 11.00-21.00 uur,
zo en ma 14.00-21.00 uur.
Toeristisch
Infopunt
Het Bildt
De VVV informatie post is gevestigd bij de
Ster Videotheek aan de Van Harenstraat 60
te St. Annaparochie.
Tel. 0518-402633.

Uitstapjes
Suggesties in de regio
LEEUWARDEN
- Nederlands Keramiekmuseum
‘Het Princessehof’
www.fries-aardewerk.nl
www.princessehof.nl
- Energiemuseum N.V. Frigem
- Fries Museum / Verzetsmuseum
www.friesmuseum.nl
www.verzetsmuseum.nl
- Fries Natuurmuseum
www.friesnatuurmuseum.nl
- Fries Letterkundig Museum
www.tresoar.nl
- Culturele stadwandelingen
- De Oldehove
- Grutterswaren-museumwinkel
- Otterpark Aquazoo
www.otterparkleeuwarden.nl
- Rondvaarten
- Warenmarkt vrijdag
MENALDUMADEEL
- Het Poptaslot / Gasthuis Marssum
- Diverse kerken in deze gemeente
- Geboortehuis Eise Eisinga Dronrijp
- Oudheidkamer te Berlikum
- Museum het Loonbedrijf
- Engelum (machines en tractoren)
FRANEKER
- Eise Eisinga Planetarium
www.planetarium-friesland.nl
- Museum het Coopmanshus
- Kaatsmuseum
- Historische stadswandeling
- Stadhuis
- Warenmarkten wo/za
HARLINGEN
- Aardewerkmuseum
- Museum Het Hannemahuis
- Harlinger Aardewerk en tegelfabriek
- Landelijke Vereniging tot Behoud van de
Waddenzee
- Warenmarkten wo/za
- Rondvaarten Regina Andrea
FERWERDERADEEL
- Hoogste terp van Nederland te
Hogebeintum met infocentrum
- Kerkmuseum Janum
- Vele pittoreske kerkjes
- Ecologische leeftuin op de voormalige
Camminghastate
- Ruurd Wiersmahuis Birdaard
- Koren-, pel- en houtzaagmolen in
Birdaard
- Poldermolens te Ferwerd
- Wadlopen centrum Holwert,
Tel. 0519-242100
WADDENEILANDEN
- Harlingen: Terschelling/Vlieland
- Holwerd: Ameland
DANTUMADEEL
- Vele bezienswaardige kerken
33
Voor informatie over andere
activiteiten en evenementen in
de regio van het Bildt verwij-
zen wij U naar de plaatselijke
weekbladen (b.v. De Bildtse
Post) en naar de VVV-post in St.
Annaparochie, Van Harenstraat
60, tel. (0518) 402633, of ande-
re VVV-kantoren.
- Admiraliteitshuis
- Bonifatiusbron en kapel
- 2 Stellingmolens op de bastions
- Wadlopen vanuit Wierum en Holwerd
- Fiskershuskes Paesens/Moddergat
- Stellingmolen ‘De Hond’ Paesens
- Monnikmolen ‘De Hoop’ Holwerd
SEXBIERUM
- Monnikmolen ‘De Korenaar’
- Aeolus/ Ballorig
STIENS e.o.
- Kuierpad (wandelroute) Oude Leije
- Terpdorp
- Terpdorpje met een brink
(beschermd dorpsgezicht) Jelsum
- Dekemastate in Jelsum
- Martenastate te Cornjum
- Monnikmolen ‘De Hoop’ Stiens
- Kinderboerderij Doniastate
- Binnen en buitenbad it Gryn
handige weetjewatjes op het net:
www.hetbildt.net
www.hetbildt.nl
www.bildtweb.nl
www.bildt500.nl
www.froubuurt.nl
www.sintjabik.nl
www.bildtssongfestival.tk
www.bitgum.nl
www.berlikum.com
www.deinumdorp.nl
www.beleeffriesland.nl
www.dronrijp.com
www.engelum.com
www.ferwert.info
www.hallum.info
www.menaldum.nl
www.st-anne.nl
www.ferwerderadiel.nl
www.oudbarradeel.nl
www.elfstedentocht.pagina.nl
www.noardwestfryslan.nl
www.friesecultuur.pagina.nl
www.waddenzee.nl
www.iepenloftspuldronryp.nl
www.tdf-berlikum.nl
www.it-holt.nl
www.madjk.com
www.muziekexplosie.nl
www.nwfriesland.nl
www.jabikspaad.nl

De prachtige luchten, weidse uitzicht, de rust
en ruimte, de vriendelijke bevolking, een
schitterend buitendijks gebied. Dit zijn een
aantal van de redenen voor vele fietsers om
eens een tocht door het Waddenland te
maken. Dit is het gebied tussen Harlingen en
Holwerd, dat zich kenmerkt door het vlakke
land, weidse uitzichten en met de zeedijk als
een rode draad door het landschap. De fietspaden
zijn ruim en goed aangelegd, en bieden
de mogelijkheid om praktisch overal in
het landschap te komen. Soms fiets je op een
pad door de akkerbouw gebieden en de weilanden
door, of over de dijk met uitzicht op
het buitendijks gebied. Soms fiets je door
een straat, van 12 km, boven op een dijk.
Daar kom je de bildtse bevolking tegen,
Fietsroute netwerk
onder andere vele kunstenaars en ambachtlieden.
Maar ook voeren de fietspaden je
langs de eeuwenoude terpdorpen en
parochies in het gebied. Kortom een fietstocht
die langs alle interessante plekjes van
dit gebied leidt. Tijdens al die fietstochten
zult u merken hoe weinig verkeer u tegen
komt. Geen files en opstoppingen, geen
gevaarlijke situaties. Alle ingrediënten voor
een fijne en interessante fietstocht. U kunt
per fiets goed de sfeer van het gemoedelijke
leven proeven en genieten van de rust en de
ruimte.
Het platform van toerisme heeft sinds vorig
jaar, in samenwerking met de ANWB, een
fiets route netwerk aangelegd die de fietser
nog makkelijker door Noordwest friesland
voert. Het systeem is ingevoerd naar voorbeeld
van Noord-Brabant, waar het netwerk
al een succes is. En ook hier hebben vele fietsers
vorig jaar al gebruik gemaakt van het
netwerk. Op elk kruispunt vindt u een paaltje
die de weg wijst naar een knooppunt met
een informatiebord met een bepaald nummer.
Elk informatiebord heeft zijn eigen
nummer. Op het knooppunt staat een informatiebord
met daarop een kaart van het
gebied. Tevens staan alle knooppunten erop.
Door een aantal nummers te verbinden
creëert u een fietsroute met een lengte die u
zelf bepaalt. In totaal zijn er zo’n 70 knooppunten
in Noordwest Friesland. Deze bevinden
zich op de markante punten en bij
monumenten. De borden voeren u langs de
mooiste plekjes en bezienswaardigheden.
Binnenkort wordt er bij deze informatieborden
nog een bord geplaatst met de beschrijving
van de monumenten en bezienswaardigheden
bij de borden. De kaarten op de
informatieborden worden ook los verkocht.
Op deze kaarten staan alle nummers en
afstanden, zodat u van tevoren uw route
34
kunt uitstippelen. Daarbij zijn er ook nog een
aantal folders waarin een fietsroute is uitgestippeld.
Er staan beschrijvingen in van
bezienswaardigheden op deze route.
Hier en daar wordt er nog aan een fietspad
gewerkt om u langs een bezienswaardigheid
te wijzen. Een voorbeeld hiervan is een
nieuw stukje fietspad dat langs het stationnetje
van Tzummarum leidt. Dit stationnetje
staat langs het voormalige spoorlijntje van
het beroemde Dockumer lokaaltsje. Dit is het
spoorlijntje van Harlingen naar Dokkum en
kenmerkt zich, onder andere, door de kleine
droomachtige stationnetjes. Het stationnetje
van Tzummarum is onlangs geheel gerestaureerd
in opdracht van het bedrijf wat er
nu gevestigd is. Er is een stukje spoorlijn van
zo’n 60 meter neer gelegd. Het perron is in
authentieke staat terug gebracht. In het WC
huisje wordt een permanente tentoonstelling
gebouwd over het Dockumer lokaaltsje.
Overigens is het station gewoon een kantoor,
en dus niet toegankelijk voor publiek.
Momenteel wordt er ook gewerkt aan het
stationnetje in Marrum. Ook deze wordt in
de authentieke staat teruggebracht. Niet
alleen de stationnetjes zijn een aanrader
voor een fietstocht, maar ook een tocht langs
de dijk is prachtig. Vanaf Harlingen ligt een
rustige weg langs de dijk. Onderweg wordt u
begroet door de schapen die de dijken bewonen.
U kunt ook bovenop de dijk fietsen. U
zult dan wel de fiets af en toe over een hek
moeten tillen, maar u fietst dan wel met constant
een prachtig uitzicht. Een bekende
fietsroute is de Oude Bildtdijk. De langste
straat van Nederland is 12 kilometer lang, en
wordt bewoond door vaak schilderachtige
mensen. Veel kunstenaars zijn hier heen
getrokken door de lage woonkosten, maar
ook vooral door de grote inspiratie die het
landschap en de lucht geven. Daarnaast zijn
er nog diverse antiek en curiosa winkeltjes en
ambachtelijke bedrijfjes. De slikwerkroute
voert ook langs een aantal van deze kunstenaars,
winkeltjes en bedrijfjes.
Met het toepassen van het fietsroutenetwerk
kan de fietser ook thematochten maken.
Diverse instanties organiseren onder andere
een terpenroute, kerkroute en de kunstroute.
Onderweg zult u veel informatie krijgen
over de thema’s. U komt ook veel horecabedrijven
tegen die u gastvrij ontvangen. Op
een terrasje kunt u genieten van een kopje
koffie. Tussen de middag kunt u op diverse
plekjes een lunch nuttigen. Vaak heeft het
bedienend personeel nog wat tips voor
onderweg. Zij kunnen u naar leuke plekjes
wijzen en weten veel van evenementen.

Mocht u van plan zijn om een aantal dagen
in het gebied te fietsen, dan kunt u op verschillende
niveaus overnachten. Mini campings,
pensions en luxe hotelkamers behoren
tot het aanbod. Tijdens uw vakantie zult u
merken hoe vriendelijk en behulpzaam de
bevolking is. Zij kunnen u veel vertellen over
de omgeving en nemen daar ook de tijd voor
. De bewoners zijn dan ook trots op dit unieke
gebied. Mocht u hier met de auto komen,
kunt u ook een fiets huren bij een van de
fietszaken in het gebied.
Iedereen die al eens door het gebied gefietst
heeft, zal het er mee eens zijn; Het Land aan
het Wad is uniek in Nederland. Kom er zelf
ook achter.
Voor meer informatie
over Noorwest
Friesland en voor de
aanschaf van
(fiets)route kaarten
kunt u terecht bij de
informatiepunten
welke te herkennen zijn aan het hiernaast
afgebeelde gevelbord
landelijke fietsdag
28 mei is het weer de Landelijke Fietsdag.Onderstaande leuke routes door het Bildt en de
direkre omgeving, kunnen worden gefietst m.b.v. het fietsroute netwerk.
Route 1:
aantal kilometers:
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
St. Jacobiparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Westhoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Zwarte Haan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
Nieuwe Bildtzijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
Oude Bildtzijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
Vrouwbuurtstermolen . . . . . . . . . . . . . . . . .65
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Totaal 31 kilometer
Route 2:
aantal kilometers:
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Berlikum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78
Menaldum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
Berlikum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
Minnertsga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
St. Jacobiparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Totaal 35 kilometer
35
Route 3:
aantal kilometers:
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Vrouwbuurtstermolen . . . . . . . . . . . . . . . . .65
Oude Bildtzijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
Nij Altoenae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Westhoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Minnertsga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
St. Jacobiparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Totaal 29 kilometer
Route 4:
“het Bildt: een dijk
van een gemeente”
aantal kilometers:
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
St. Jacobiparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
Minnertsga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
Tzummarum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
Dongjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
Berlikum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
St. Annaparochie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Totaal 30 kilometer
van Harenstraat 47 9076 BT St.-Annaparochie Telefoon (0518) 49 82 35 Website: www.hetbildt.nl E-mail: info@hetbildt.nl

St. Annaparochie
St. Annaparochie
De Van Harenkerk in Sint Annaparochie
Opvallend in het centrum van St.-
Annaparochie, hoofdplaats van de gemeente
het Bildt in N.W.-Friesland, staat een markante
kerk, die genoemd is naar haar bouwheer,
grietman Willem van Haren (1627-1708).
Markant vanwege het feit dat het in 1683 de
eerste centraalbouw in Friesland met een
achtzijdige plattegrond was.
En markant omdat op deze zelfde plek de
kerk heeft gestaan, waarin de schilder
Rembrandt van Rijn en Saskia van
Uilenburgh 22 juni 1634 zijn getrouwd.
Een kopie van de trouwakte in de grafkapel
en een figuratieve beelden-groep bij de kerk
herinneren aan deze historische gebeurtenis.
De sobere ingetogenheid aan de buitenkant
van de kerk doet niet of nauwelijks vermoeden
welk een rijkdom de bezoeker binnen in
de kerkaantreft.
Het gehele interieur is uitgevoerd in eikenhout:
de preekstoel, een van de fraaiste in
zijn soort in Friesland, rond 1700
vervaardigd door een onbekend
vakman, is buitengewoon bewerkt met
panelen die Voorzichtigheid, Hoop,
Liefde, Geloof en Waakzaamheid
voorstellen;
de schitterende Van Harensbank,
geplaatst in 1686,bestaat uit een
overhuifde achterbank, een gesloten
voorbank en nog een kleine losse
bank; het geheel straalt rijkdom,macht
en gezag van de grietman uit.
langs de wanden in rijen van drie de
kerkbanken met koperen blakers, van
een voorname eenvoud met
borstweringen met eenvoudige
briefpanelen, geplaatst tegen hoge
lambrizeringen met dezelfde panelen.
Bijna een halve eeuw na de nieuwbouw
kreeg de kerk in 1727 een orgel: een
geschenk van Willem van Haren en Rixt van
Andree. Na een viertal "restauraties” is van
dat allereerste orgel slechts de orgel-kas en
het front bewaard gebleven. Hierachter gaat
nu een instrument uit de twintigste eeuw
schuil.
Tegen de noordzijde van de kerk is in 1686 de
grafkapel van de Van Harens als zelfstandig
bouwwerk geplaatst. Twaalf leden uit het
geslacht Van Haren hebben daar een laatste
rustplaats gevonden.
De kapel dwingt bewondering en respect af
voor de bouwers uit de zeventiende eeuw.
Vooral de toegangsdeuren, waarschijnlijk
een geschenk van de Zweedse koning Karel
XI, trekken onweerstaanbaar de aandacht.
De zware deuren zijn voorzien van schitterend
koperwerk en bekroond met een fraai
kuifhek.
De Van Harenskerk, een Godshuis met een
"profane" naam, in het centrum van het
dorp dat z'n naam ontleent aan de Heilige
Anna,en waar de kerkgangers zich iedere
zondag rondom het Woord scharen.
Een kerk waar door middel van symboliek en
beeldhouwwerk de bezoeker geraakt wordt
door het Evangelie-zonder-woorden.
Maar ook een kerk waarin de bouwheer
Willem van Haren zich samen met zijn familie
nadrukkelijk manifesteert.
Dit eerbetoon van rijke cultuur-historische
waarde wordt opengesteld voor belangstellende
bezoekers.
Gedurende de periode 21 mei tot en met 24
september zijn bezoekers welkom:
vrijdags van 13.00 uur tot 17.00 uur
zaterdags van 11.00 uur tot 16.00 uur
Groepen kunnen een afspraak maken voor
een rondleiding door te bellen naar
36
0518-401161 of 0518-401854.
Op de laatste zaterdag van de maand wordt
van 16.00 uur tot 17.00 uur een muzikaal uur
georganiseerd.
Dit muzikaal uur wordt verzorgd door verschillende
muzikanten, die afkomstig zijn uit
de eigen regio of ver daarbuiten.
De Van Harenskerk:een bezoek meer dan
waard!!!
Geniet u ook zo op
het Bildtse land?
Wilt u meer weten over het ontstaan of actuele
zaken die hier spelen? Dan kunt u terecht
in het BILDTS DOKUMINTASYSINTRUM
Het Bildts Dokumintasysintrum kunt u vinden
in de bibliotheken in St.-Annaparochie
en in Minnertsga.
Het dokumintasysintrum is voor iedereen
toegankelijk tijdens de openingsuren van de
bibliotheek.
U vindt er een breed scala aan materialen
dat betrekking heeft op het lokaal eigene in
de breedste zin van het woord: Historie,
actuele gebeurtenissen, taal, cultuur enzovoort.
In talloze publicaties die over de gemeente
zijn verschenen komt het streekeigen karakter
van het Bildt naar voren. De
Dokumintasycentra hebben sinds de oprichting
veel boeken en brochures opgenomen,
maar ook dorpsfilms, documentaires op
video, cassettebanden, diaseries, foto’s,
kaarten, tekeningen en krantenknipsels. Het
is materiaal met een actuele waarde.
Ook kan eenieder materiaal lenen, hetzij met
een bibliotheekabonnement dan wel tegen
een vergoeding voor incidenteel gebruik.
U bent van harte welkom om een kijkje te
nemen. In St.-Anne kunt u terecht aan de
Beuckelaerstraat 27 op maandag-woensdagdonderdag
en vrijdag van 13.30-17.30 uur en
op woensdag van 10-12 uur en op woensdagen
vriidagavond van 18.30 - 20.30 uur.
In Minnertsga vindt u de bibliotheek aan de
Collot d’Escurystrj. En deze is geopend op
dinsdag en vrijdag middag van 14.30-17.30
en op donderdagavond van 18.30-20.30 uur.
Bijgaand een foto uit de collectie van het
Dokumintasysintrum

Minnertsga
De Kerktoren van Minnertsga:
Het dorp Minnertsga, dat ligt in de bouwhoek
van noordwest Friesland, mag zich verheugen
in een kerk, die qua grootte en
ouderdom zijn gelijke in de omgeving niet
direct kent.
Als je Minnertsga nadert zie je van verre deze
kerk met zijn robuuste toren staan. De
geschiedenis van dit dorp strekt zich uit over
een periode van meer dan 1000 jaar en is dus
veel ouder dan de rest van de gemeente het
Bildt, waar Minnertsga sinds 1984 deel van
uit maakt. De naam Minnertsga komt in 1168
voor het eerst in de boeken voor als bisschop
Godefried van Utrecht de helft van de kerkelijke
goederen van de parochie
een prachtig monument
van baksteenarchitectuur
“Minnersghae” schenkt aan frater Eilwerd
van Ludingakerke. Het staat dus vast, dat
Minnertsga in 1168 al een parochiekerk had.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de kerk
omstreeks 1120 is gebouwd. Dit was te zien
aan de tufstenen, die in de fundamenten zijn
gevonden bij de opgravingen in 1950, na de
grote brand in juni 1947. Deze tufsteen
kwam uit het Rijnland en werd alleen maar
in deze periode gebruikt. Na 1200 begonnen
ze hier met de baksteenindustrie en hadden
ze deze tufsteen niet meer nodig. Het kerkje,
dat er toen stond, was qua lengte ongeveer
de helft van de tegenwoordige Hervormde
kerk en ook het dak was veel lager. In de 13e
37
eeuw is de kerk groter gemaakt en omstreeks
1450 kreeg de kerk de grootte, die het
nu heeft. De Minnertsgaasters hadden toen
wel hun kerk maar de toren stond er nog
niet. Met de bouw van deze toren is men
begonnen op 23 mei 1505, zoals te lezen
staat op de rode Bremer dorpelsteen, die
links van de ingang, in de toren is ingemetseld.
Toen de bouw van de toren, met een
hoogte van meer dan 40 meter, voltooid was,
zijn ze begonnen met het verbindingsstuk
tussen de kerk en toren. De toren stond eerst
nog los van de kerk. Er was een ruimte van
ongeveer 3,5 meter, die voor een deel werd
opgevuld met de stenen uit de westgevel,
omdat deze muur toch niet meer nodig was.
Dat de kerk een meter hoger staat dan de
omgeving is niet omdat de kerk op een terp
is gebouwd. De grond bevat geen cultuurresten
of andere sporen van menselijk bewoning.
De aarde, die men nodig had om de
kerk toch op een verhoging te zetten, kwam
uit de gracht rondom de kerk. Deze gracht
liep door tot bijna bij de gracht van de boerderij
Groot Hermana, waar in vroege tijden
het slot van het vermaarde geslacht Hermana
stond. De toren had bij de bouw een hoge
spits. Deze spits is in 1552 getroffen door de
bliksem en te pletter gevallen. Omstreeks
1590 is er een zadeldak op gebouwd. In de
westzijde van de toren staat het jaartal 1818.
Dit geeft niet het bouwjaar van de toren aan,
maar verwijst naar het feit, dat het zadeldak
toen is gerestaureerd. Bij de brand van 3 juni
1947 werd de kerk met de massieve toren
bijna verwoest, maar in 1955 stond de Ned.
Herv. Kerk er toch weer bij, zoals hij er nu
ook nog uitziet. Wel is het interieur door de
brand drastisch veranderd. De preekstoel
komt uit de Doopsgezinde kerk van Blija en
het orgel uit de Hervormde kerk van
Welsrijp. Ook liggen er oude grafstenen op
de vloer uit de afgebroken Galileërkerk te
Leeuwarden. Voor in het koor liggen grafstenen
van oude Minnertsgaaster geslachten.
In de wanden van de toren komen oude
deurtjes voor. De ene geeft toegang tot een
cel of het z.g. “hunegat” (hondegat), waar
de plaatselijke misdadigers werden opgesloten
voor hun berechting of de dronkaards
om hun roes uit te slapen. Deze cel is geheel
in de muur (2,65 meter dik) uitgespaard. De
andere deur geeft toegang tot de torentrap.
Achter de gemetselde balustrade of omloop
van de toren staande, heeft men naar alle
kanten prachtige vergezichten over het friese
land en de wadden. Bij zonnig en ruw
weer en in de verschillende jaargetijden
geeft het landschap steeds een wisselend
beeld.
Omgeploegde velden en groene weiden,
kleurige vlakken van groen en geel met de
slingerende en rechte lijnen van de wegen.
De toren van Minnertsga is een bezoek
waard: uit- en inwendig een prachtig monument
van baksteenarchitectuur.

Vrouwenparochie
Vrouwenparochie ,ook wel Froubuurt genoemd, is een dorp in het kwartier Westergo. Men telt ruim 700 inwoners, 2 basisscholen met elk 70
leerlingen.
Aan het begin van het dorp, tevens de poort van gemeente het Bildt, staat de enige molen van de gemeente. Dit is een korenmolen waarvan
het bouwjaar niet geheel bekend is, maar ongeveer uit de jaren 1749 dateert. Deze molen is vandaag de dag nog steeds maalvaardig en wordt
bediend door de molenaar J. Braaksma.
De jaarlijkse kermis wordt traditioneel eind augustus gehouden in en om het dorpscafé de Groene Papegaai.
De eerste inwoners van Vrouwenparochie waren dijkwerkers, daarna leefde men veelal van de landbouw, vlas- en veeteelt. Ook heeft men hier
een cichoreifabriek en leinkoekfabriek wat werd gebruikt voor veevoer, gehad. Hedendaags is het dorp nog steeds veel ondernemingen rijk,
zoals een buurtwinkel, smederij, benzine- en autobenodigdhedenstation, maar ook de fabriek voor meeneemheftrucks behoort tot
Vrouwenparochie. Het dorp biedt genoeg recreatie-mogelijkheden: de manege, tennis- c.q. fitnesshal, de voetbal- en kaatsverenigingen, maar
ook een mooie en goed aangeschreven sauna kunt u in Froubuurt vinden.
Een middagje malen op de Vrouwbuurtstermolen
‘Een mooi windje’, volgens Jan Braaksma als
we op weg zijn naar de
Vrouwbuurtstermolen. ‘De wind komt uit het
zuidwesten en de molen staat sinds afgelopen
zaterdag op het zuiden dus we hoeven
niet veel te kruien.’ Jan Braaksma is inmiddels
zes jaar de vrijwillige molenaar van de
Vrouwbuurtstermolen. Bijna elke zaterdagmiddag
is hij hier te vinden.
Bij de molen aangekomen volgt een heel
ritueel. ‘Eerst gaan we naar de kap om te
smeren’, zegt Jan Braaksma. Vier trappen op
en we zitten helemaal boven in de molen, de
kap. De kap ligt als het ware los op de molen
en kan dus helemaal ronddraaien. Omdat er
zich nogal veel gewicht bevindt in de kap is
het verstandig de onderkant te smeren,
zodat hij straks bij het kruien lichter gaat.
Ook wordt de wiekenas ingesmeerd zodat
deze bij het draaien licht loopt en niet warm
wordt. ‘We smeren nog ouderwets met reu-
zel, zo bij de slager vandaan’, aldus Jan
Braaksma.
Dan drie trappen omlaag en gaan we door
een deurtje. Nu staan we buiten op de stelling.
Eerst lopen we naar de wieken en
maken de ketting en bliksemafleider los.
‘Mooi, nu kunnen we hem op de wind zetten,
in molentaal kruien’, zegt Braaksma en
loopt om de molen naar een lange dikke balk
die vast zit aan de kap, de staart. In de staart
bevindt zich het kruiwiel met daaromheen
een ketting opgetrommeld. Deze ketting
wordt uitgerold, bevestigd aan de stelling en
weer opgedraaid. Nu komt de kap in beweging.
Na nog een paar keer afrollen en
opdraaien staat de molen precies op de
wind.
‘Om te malen staat er eigenlijk net te weinig
wind’, volgens Jan Braaksma, ‘Maar daar
kunnen we nog wel wat aan doen’. Hij loopt
weer naar het wiekenkruis en haalt
een zeil los wat aan een wiek is bevestigd.
Dan legt hij het zeil helemaal
over de wiek en maakt hem handig
vast. Hierna loopt hij naar de staart,
laat de molen steeds een kwartslag
draaien en herhaalt dezelfde handelingen
bij de volgende wieken. ‘Zo,
nu heb ik veel meer windvang en is de
molen veel sterker’. Vervolgens worden
er touwen over de stelling
gehangen, dit om te voorkomen dat
eventuele bezoekers zo tegen draaiende
wieken lopen. Hierna loopt
Braaksma weer naar de staart en
trekt aan een lange ketting . ‘Dit noemen
we de vang, dat is de rem van de
molen’. Dan komen de wieken in
beweging. De molen is nu klaar om te
malen.
Binnenin de molen, op de maalzolder
zien we een groot tandwiel draaien.
De molenaar doceert:’ We spreken in
de molen niet van tandwielen, maar
van kamraderen. Sommige kamraderen
hebben een eigen naam en wat
we hier zien draaien is het spoorwiel.
Het spoorwiel drijft apparaten aan
die zich in de molen bevinden, zoals
de pletmachine en natuurlijk het
38
steenkoppel waar we het meel mee malen.
Als we apparatuur loskoppelen van het
spoorwiel heb je dus geen productie. Als de
molen draait zonder te produceren noemen
we dat ‘voor de prins draaien’’. Waarom
‘voor de prins draaien’? ‘Vroeger in de tachtigjarige
oorlog belegerden de Spanjaarden
onze steden. De molenaars in die steden lieten
altijd de molens draaien. Een draaiende
molen betekende dat er nog graan -dus
voedsel- was. Zolang er nog eten in de steden
was vielen de Spanjaarden niet aan, de
bevolking moest eerst uitgehongerd zijn. Zo
bleven de steden nog zolang mogelijk in
handen van de prins’.
We gaan naar beneden. Hier staan een tiental
zakken ‘geschoonde’ tarwe. Deze tarwe is
klaar om gemaald te worden, maar voor het
zover is wordt ze eerst ‘geplet’. Dit gebeurt
in de pletmachine die zich op de maalzolder
bevindt. In de pletmachine wordt -de naam
zegt het al- de tarwe platgewalst. Geplette
tarwe laat zich makkelijker malen. Onder het
pletten verteld Braaksma iets over de
geschiedenis van de Vrouwbuurtstermolen.
‘Hoe oud deze molen is weten we niet precies.
De molen moet hier hoogstwaarschijnlijk
halverwege de negentiende eeuw neer
zijn gezet. Waarschijnlijk is hij tweedehands
en is hij van origine geen graanmolen. Wat
voor functie hij heeft gehad, waar hij heeft
gestaan en wie hem heeft neergezet, we
weten het niet’.
Na het pletten wordt de tarwe in een bak
gedaan die zich boven de maalstenen
bevindt. Deze bak zorgt ervoor dat het graan
gelijkmatig tussen de draaiende stenen
wordt gestrooid. Tussen de stenen wordt het
graan gemalen en daarna valt het door een
pijp in een zak. Het lijkt zo simpel, maar dat
is het volgens Jan Braaksma niet: ‘Je hebt
met heel veel dingen te maken zoals; hoe
snel draait de molen, de kwaliteit van de
tarwe, de wrijving van de maalstenen, de
kwaliteit van de maalstenen, de dosering van
de tarwe tussen de maalstenen. Alles moet
perfect afgesteld zijn’.
Gemalen tarwe wat rechtstreeks tussen de
stenen vandaan komt is volkoren meel. Dit
meel kan nog gezeefd worden. Ook dit kan

in de Vrouwbuurtstermolen. Op de begane
grond staat een zeefapparaat. ‘Dit noemen
we een buil’, aldus Jan. ‘Meel zeven noemen
we builen. Na het builen van het volkorenmeel
houden we bloem, griesmeel en zemelen
over. Dit zijn onze eindproducten. De
bloem is uitstekend geschikt om brood en
pannenkoeken van te bakken, het griesmeel
en de zemelen gaat hoofdzakelijk voor de
kalveren’.
Het is vijf uur geweest, tijd om te stoppen.
Het is een productieve middag geweest. ‘Dat
komt niet zo vaak voor. Eigenlijk staan hier
om de molen te veel bomen. Deze bomen
halen de kracht uit de wind. Vroeger betaalde
de molenaar belasting voor vrije wind. De
plaatselijke regenten zorgden er dan voor
dat in de buurt van een molen niet gebouwd
of geplant werd’. Ondertussen zet hij de
molen stil en begint hij met het ‘afzeilen’. De
wieken worden weer goed aan de ketting
gelegd en de bliksemafleider aangesloten.
‘Je kunt nooit voorzichtig genoeg zijn’, zegt
de vrijwillig molenaar terwijl hij de deur op
slot doet: ‘Ik wil volgende week graag weer.’
De Vrouwbuurtstermolen is elke zaterdagmiddag
geopend vanaf ongeveer 13.30 uur,
of op afspraak.
Inlichtingen; Jan Braaksma
Netaris Brungerstraat 9
Vrouwenparochie
0518 401654
In 1670 is het oude kerkje van Onze Lieve
Vrouwenparochie, die in de jaren 1526-1532
met financiële hulp van keizer Karel V
gebouwd was, door een nieuwe vervangen.
Dit werd het derde kerkgebouw, want in
1511 was er al een schamele houten kerk
gebouwd. De kerk van 1670 is de oudste nog
bestaande kerk van de burgerlijke gemeente
het Bildt. De eerste steen werd gelegd op 19
april 1670 en de eerste prediking werd
gehouden op 23 april 1671. De klok in de
toren komt uit de oude kerk en is gegoten in
het jaar 1602. Met als randschrift “Gregorius
van Hal goth mich in jar ons Heeren MCCCCC-
CII. Gott is min bistant”.
Rondom de kerk ligt het kerkhof waar tot de
tweede helft van de negentiende eeuw mensen
werden begraven. In het jaar 1844 kreeg
de kerk van Froubuurt het eerste orgel,
gebouwd door de firma L. Van Dam en zoon,
orgelmaker te Leeuwarden voor een prijs van
f 2.500,-.
Lollius Dominicus (1592-1595) was de eerste
van de 28 Froubuurtster predikanten met
een volledige baan. De langst zittende predikant
heeft de gemeente 52 jaar (Christianus
Henricus Braunius, 1751-1803) en de kortst
zittende een jaar (Tiberius Reitsma, 1715-
Westhoek
Westhoek is het kleinste dorpje van het Bildt,
met slechts zo’n 290 inwoners, van uiteenlopend
pluimage.
Van oudsher hoorde het officieel bij Sint
Jacobiparochie, maar sinds 1 januari 1992
heeft het de dorpsstatus gekregen, waardoor
de Westhoekster
School, opgericht in
1825, behouden kon
blijven. Het huidige
schoolgebouw stamt
uit 1899.
In de vroegste tijden
woonden arbeiders in
bij de boeren, vanaf de
17e eeuw komt hier
verandering in onder
invloed van de Franse
revolutie. In 1715 stonden
er zo’n 185
woninkjes tegen de
Oudebildtdijk aangeplakt,
zodat geen kostbare
landbouwgrond
verloren ging.
Tussen 1860-1870 werden
opnieuw veel huizen
gebouwd, en een volgende golf vond
plaats tussen 1900 en 1930. Op je gemak
langs de dijk rijdend, kun je goed de verschillende
bouwstijlen herkennen. In de vijftiger
jaren zijn helaas vele huisjes afgebroken;
voor ieder afgebroken huis mocht in St.
Annaparochie een huis worden bijgebouwd,
vandaar de eigenaardige nummering.
De Nederlands Hervormde kerk
Gelukkig is sinds 1992 het tij gekeerd, er
heeft een rehabilitatie plaatsgevonden en
met overheidssubsidie zijn vele huisjes in
samenwerking met de bewoners gerestaureerd.
De oudste huisjes staan op de zogenaamd
‘Rollings’. In 1641 werd toegestaan
dat de dijk deels werd weggegraven ‘tot ver-
breeding van de Rijdweg’. De reeds bestaande
woningen kwamen hierdoor boven de
weg te staan. Bijna aan het einde van de dijk,
no. 1222 staat het oudste “Strandhuis” van
het Bildt, een rijksmonument uit 1890. Het
huis, waar traditioneel de dijkgraaf woonde
en waar de vergaderingen van het
Waterschap plaats vonden, alsmede wacht
39
1716) gediend. In de tachtiger en negentiger
jaren van de 20e eeuw kwamen er drie vrouwelijke
“part-time” predikanten. De pastorie
wordt sinds 1997 niet meer door een predikant(e)
bewoond. Sinds 1998 heeft de
gemeente weer een mannelijke part-time
predikant, ds. H Altelaar, wonende in St.
Annaparochie. Samen met de Hervormde
gemeenten in St. Annaparochie en St.
Jacobiparochie werkt hij “volledig” in het
Bildt evenals de eerste predikant van heel
het Bildt ds. Albertus Westerman (1584). Al
drie en een kwart eeuw worden er elke zondag
diensten gehouden.
werd gehouden bij storm, stond voor de aanleg
van de Delta dijk daadwerkelijk vlakbij
het strand. De ouderen weten dat nog te vertellen,
toen was de visserij ook nog een
belangrijke bron van inkomen voor de dijkbewoners.
Hoewel het Bildt reeds in de oudste geschriften
als zeer rijk landbouwgebied wordt
beschreven ging de economische recessie
hier niet onopgemerkt voorbij. In 1879, een
crisisjaar in de landbouw, moesten ‘frolys en
kinnes’ in koppels meewerken met de
‘manly’ tegen een hongerloon. Zo kon het
niet langer: in 1889 werd in herberg ‘De
Zalm’ in de Westhoek de eerste vakbond van
landarbeiders opgericht: Broedertrouw. In
Westhoek staat een klein monument ‘De
Golf van Onrust’, om aan deze actie te herinneren.
En men vergeet het niet, getuige het
wapen, dat onlangs is ontworpen door enkele
inwoners van Westhoek. Hierin vindt men:
‘een Golf en een dyk met skapen is het
Westhoekster wapen’. De blauwe golf staat
zowel voor de zee als voor de arbeidersbeweging,
nogmaals extra benadrukt door de
schapen, die rood gekleurd zijn en aan de linkerkant
van het vlak staan: zowel duidend
op de linkse ideeën als op het westen, groen
voor de dijk en geel voor de overvloed in de
landbouw, die men zomers zo mooi kan aanschouwen.
Velen zijn weggetrokken om elders hun
geluk te zoeken, maar nu komen er weer
velen terug, aangetrokken door de rust en
ruimte, zo kenmerkend voor de Westhoek.

St. Jacobiparochie
St. Jacobiparochie
Pelgrimsplaats
Sinds 12 mei 2000 kan St.Jacobiparochie met
recht een pelgrimsplaats worden genoemd.
Op die datum is het zogenaamde JABIKS-
PAAD officieel geopend door
Staatssecretaris Faber van het Ministerie van
Landbouw, Natuurbehoud en Visserij.
Het Jabikspaad is een wandel- en fietsroute
van St. Jacobiparochie naar Hasselt (Ov). Het
pad gaat over oude historische paden en
langs oude historische plaatsen in Friesland
en de kop van Overijssel. De route is prima
gemarkeerd en uitvoerig beschreven in een
gids.
Het Jabikspaad sluit in Hasselt aan op de
goed beschreven Hanzestedenroute en
nadert in de omgeving van Nijmegen het
Pieterpad om vervolgens in België aan te sluiten
op één van de verschillende europese
pelgrimsroutes naar Santiago (spaans voor
Sint Jacob) de Compostela in Noordwest
Spanje.
De Jacobswegen in Europa met Santiago
de Compostela als einddoel.
Volgens de legende ligt in Santiago het stoffelijk
overschot begraven van de apostel
Jacobus (de Meerdere).
Sinds de Middeleeuwen is Santiago de
Compostela daardoor al een bedevaartsplaats.
De weg naar Santiago werd afgelegd
door mensen die boete moesten doen. Er zijn
De Groate Kerk
De Groate Kerk in St. Jacobiparochie is één
van de meest opvallende kerkgebouwen in
Friesland. Zij heeft haar majestueuze karakter
te danken aan de architect Thomas
Romeijn. De kerk is gebouwd in 1843. Het
frappante van de stijl van de kerk is dat het
front sterke gelijkenis heeft met de oostpoort
van de kathedraal van Santiago de
Compostela.
Sinds 1979 is de kerk eigendom van de stichting
Âlde Fryske Tsjerken en wordt het
gebouw niet meer als kerk gebruikt, maar als
Cultureel Centrum. Door de fantastische
akoustiek die het gebouw heeft worden er in
het winterseizoen veel concerten gegeven.
Tevens staat in het gebouw nog een in goede
staat verkerend Van Dam - orgel.
Als gevolg van de opname van St.
Jacobiparochie in het europese stelsel van
Jacobswegen is er in en rond de kerk ook
veel aandacht geschonken aan dit feit. Ter
gelegenheid van de opening van het
Jabikspaad door de gemeente het Bildt is in
1998 een kunstwerk bij de Groate Kerk
geplaatst van de Bildtse beeldend kunstenaar
Henk Rusman.
talloze paden in Europa te vinden welke uiteindelijk
allemaal naar Santiago leiden. In de
Middeleeuwen was Europa staatkundig een
lappendeken; een veelheid van staten en
staatjes. Er was onderling veel strijd tussen
deze staatjes. Karel de Grote is de heerser
geweest die veel inspanningen heeft geleverd
om aan deze situatie een eind te maken.
Één van de middelen die hiervoor gebruikt
werd was het pelgrimeren naar Santiago;
hierdoor kwamen de inwoners van de verschillende
staatjes nauwer met elkaar in contact
en kon de verbroedering van de verschillende
volken en hun culturen binnen Europa
worden bevorderd. Trouwens Karel de Grote
heeft nog een zeer belangrijke rol gespeeld
in het pelgrimsgebeuren naar Santiago. In de
Kroniek van Turpijnë van ca 1124 wordt een
visioen van Karel de Grote beschreven, welke
als volgt luidt:
Op een nacht zag Karel de Grote een weg
van sterren aan de hemel. Deze begon bij de
Friese Zee, neeg naar Duitsland en Italië, en
voerde tussen Gallië en Aquitanië door,
regelrecht naar Gascoigne, Baskenland,
Navarra en Spanje, rechtstreeks naar Galicië,
waar het lichaam van de heilige Jacobus,
toendertijd onbekend, verborgen lag.
Ook voor de huidige Europese Gemeenschap
is het van groot belang dat er begrip ontstaat
tussen de verschillende deelnemende
In de renovatie van de omgeving van de
Groate Kerk, welke in het jaar 2000 is gerealiseerd,
heeft tevens de visualisatie van het
Jabikspaad veel aandacht gekregen. Zo zijn
in de natuurstenen bovenlaag van de muur
rond de kerk de namen van 37 plaatsen
gegraveerd welke liggen tussen St.
Jacobiparochie en Santiago de Compostela.
Door middel van speciale lampen wordt in de
kerk de Melkweg met daarin het sterrenbeeld
de Zwaan tegen het plafond geprojecteerd.
Tevens zijn er speciale tentoonstellingstafels
gemaakt, zodat het gebouw ook
voor tentoonstellingen gebruikt kan worden.
40
volken en hun culturen en doet daarom verschillende
pogingen om de europese eenheid
te bevorderen . Om die reden heeft de
Raad van Europa de Jacobswegen in Europa
uitgeroepen tot de eerste Culturele Route
van Europa
St. Jacobiparochie opgenomen in het
europese stelsel van Jacobswegen.
Met het toevoegen van het Jabikspaad aan
het europese stelsel van Jacobswegen is in
wezen het visioen van Karel de Grote werkelijkheid
geworden. Immers in zijn visioen
stijgt de melkweg op uit de Friese Zee (Mare
Frisicum). Het is voorstelbaar dat de melkweg
opkomt uit de zee bij het buurtschap Zwarte
Haan (ook wel te noemen Initium Terrae)
onder St. Jacobiparochie en ondergaat in de
Atlantische Oceaan bij het plaatsje Finistera,
behorend onder de stad Santiago..
Aldus het Jacobspad lopend van St.
Jacobiparochie naar Santiago (of omgekeerd)
loopt men dus van St.Jabik naar St.
Jabik of ook van zee tot zee. Deze route is
ongeveer 2700 km lang, en kan zowel lopend
(in ca. 4 maanden) of fietsend (in ca. 3
weken) worden afgelegd. Via het Nederlands
Genootschap van Sint Jacob kan men informatie
verkrijgen over alle details van deze
route. Het afleggen van de route, evenals het
afleggen van andere lange afstandspaden,
staat momenteel sterk in de belangstelling
bij jong en oud. De route wordt vooral afgelegd
wanneer iemand in een andere levensfase
terecht komt; bijvoorbeeld van student
naar beroepsleven, of van beroepsleven naar
pensionering, maar ook na een diep ingrijpende
ervaring van bijvoorbeeld ziekte of
scheiding. Een pelgrimage is een intensieve
wijze van leven, dicht bij het lichaam, dicht
bij de natuur; men komt tot een nieuwe
levensoriëntatie.
Oorspronkelijk werd de weg afgelegd als een
boetedoening. Het is bijvoorbeeld bekend
dat omstreeks 1150 abt Frederik van Hallum
ene Aising naar Rome, Jeruzalem en
Santiago stuurde om boete te doen omdat
hij een valse munter bleek te zijn. Hij werd
vergezeld door Gertrudis van Driesum.
Om het Jabikspaad-gebeuren meer aandacht
te geven is besloten jaarlijks een zogenaamde
Jacobusdag te organiseren in het dorp.
Deze Jacobusdag wordt gehouden op de 4e
zaterdag in juli, omdat dat de dichtstbijzijnde
zaterdag is van de naamdag van de heilige
Jacobus , 25 juli. Op deze Jacobusdag zullen
verschillende sportieve elementen te
beleven zijn, zoals bijvoorbeeld een hardloopwedstrijd,
een fietsroute rijden, enz. Per
jaar kan het programma verschillen.
Meer weten ?
In de gids van het Jabikspaad staat veel interessante
achtergrondinformatie over de pelgrimage
naar Santiago en ook over de verschillende
aspecten in Friesland welke op een
of andere manier een relatie hebben met de
apostel Jacobus.
De gids is verkrijgbaar bij het Bildts
Kultuurtoeristisch Informatiecentrum (B.K.I.)
in Oudebildtzijl en bij pension Jacobshoeve
in St. Jacobiparochie.

Oude Bildtzijl
Oude Bildtzijl
Historys ondersoek op Ouwe-Syl
De steen des aanstoots
’t Waar ’n mooie dâg in augustus fleden jaar.
Ik liep met ôns jongste seun Friso (10) over de
Laaisterstreek na ’t kaatsfeld. Ok deuze keer
passeerden wij ’t huus (nr. 13) met dêrin metseld
“De eerste steen gelegd den 1 april 1892
door Gerrit Keizer oud 18 jaar”.
Deuze Ouwe-sylster Keizer (1874-1946) is bra
beroemd worren deur syn ekstreme
lichaamslengte: 98 sm klain. Hij mot doe op
’n staiger staan hewwe, want de steen lait
weet hoe hoog ! Feerder intrigeert ’t je
wêrom hij dêr de eerste steen laid het. Maar
seun Friso ontdekte die dâg nag wat an dat
huus. Hij het ok wat ’n ander gesichtsfeld
deur syn lichaamslengte. Hij saai inenen:
Hait, d’r staat ok nag wat op deuze steen !
Hij wees naar ’n rooie steen, meer boven de
grônd onder de groate grize eerste steen.
Dêr waar met mooie sierlike letters op skreven:
D. Keizer Ja, dan begin je je nag meer ôf
te fragen, wat het de Klaine Keizer met dut
huus fan doen?
Ik hew doe gemeente-argifares Douwe
Zwart om informasy froegen. Deuze kwam al
gau met de folgende gegevens op ‘e lap:
Laisterstreek 13 –
eerste steen Klaine Keizer – 1892
Suster fan Klaine Keizer, Teatske Keizer is
troud met Hendrikus Bos. Sij weune an de
Van Albadaweg 5 (pakhuis), later ferfaren
naar Tjeerd Thijssenstr.12? Sij krije ok ’n
dochter: Joukje Bos * 17-05-1898 (noemd
naar Joukje, de mim fan Klaine. Keizer).
Deuze Joukje weunt met hur tante Geesje
Bos en met bep Sijke Ritskes (winkelliersche)
op dut adres: Leijsterstreek 13 en seker waar
Laaisterstreek húshummer 13
dat soa in 1900 (en derfoor -dus), ant 12 maai
1920.
In 1892 doe’t die eerste steen laid waar, waar
Joukje Bos nag niet geboren (hur omme
Kleine .Keizer waar doe al 18 jaar). Sijke
Hendriks Ritskes is troud met Andries Bos:
sien de trou-akte:
Huwelijksakte Het Bildt, 1856
Man: Andries Bos, oud 39 jaar,
geboren: Scherwolde
Ouders: Jacob Andries Bos
en Aaltjen Jans Timmerman
Vrouw: Sijke Hendriks Ritskes, oud 21 jaar,
geboren: Zevenhuizen
Ouders: Hendrik Jans Ritskes
en Geeske Alberts Oost
Datum: 20 maart 1856
Aktenr: 9
’n Seun dêrfan: Hendrikus Bos * 10-09-1871 is
dus troud met suster Teatske.
Geesje Bos (*6-11-1863) is ’n suster fan
Hendrikus Bos (* 10-09-1871).
’t Huus is (sait Douwe Swart) dink ik ferboud
en d’r is doe (1892) ’n eerste steen laid deur
Klaine Keizer op ’n hoogte wer’t hij niet
eens bij kon met syn 98 sm. (Dut deed-y dus
foor de femily: Mim Sijke fan swager
Hendrikus Bos).
Inmiddels weunde hij, Klaine Kaizer, d’r teugenover,
op de Keuningstreek 12 (toefoeging
Sytse Keizer).
41
KKllaaiinnee KKeeiizzeerr
eenn HHeennddrriikkuuss BBooss
En de naam D. Keizer dan, die’t Friso ontdekte
in de rooie baksteen? Dut waar ’n broer
fan Klaine Keizer (10-09-1875). Hij het syn
naam meskien al skreven op ‘t tichelwerk –
bij ’t Roadpâd (fan de Bierma’s) foordat de
steen de oven in gong. Hendrikus Bos waar
ok degene die’t de Klaine Keizer begelaidde
at-y op toernee naar ’t búttenlând gong.
Anpak historys ondersoek Ouwe-Syl
Foor de st. Bildt500 binne wy drok doende
met de foorberaidings fan de ekspesisys in de
Witte Klok: Boaten op ’t Bildt (1 maai – 12
júnny 2005) en Bojemfônsten op ’t Bildt
(17 septimber – 8 oktober 2005).
Dut werk inspireert ôns om spesifyk met
aigen dorp doende te wezen.
Met de dokementasy út bestaande en nije
bronnen wort ’n begin maakt met ’t toeganklik
maken fan ‘t historys materiaal over en
fan Ouwe-Syl. In eerste instânsy sil dut plakfine
fia internet en ekspesisys in de Witte
Klok. We frage hierbij ok metwerking fan bf.
Stichting Ons Bildt, ’t Bildts Dokementasy-
Sintrum, Douwe Zwart en de st. Historise
Perselen Prejekten. Mooglik worre de rissultaten
in ’n boek fastlaid.
We hewwe hierfoor in groate linen de folgende
taakferdeling foor ogen:
Jip Noest: Argeologys ondersoek, fônsten,
havenondersoek, waterlopen, skipfaart, hoe
sâg Ouwe-Syl d’r út deur de jaren hine ?
Sytse Keizer: Wie het wanneer, wêr weund.
Foto-/film – dokementasy, perselenondersoek,
anekdotes/ferhalen fan en over Ouwe-
Sylsters (o.a. De Klaine Keizer)
Oproep historys matriaal
At jim self nag historys matriaal hewwe of
wete te finen, laat dut dan even wete of
bring dut naar de Witte Klok: Wij wille dut
graag liene, houwe of brúkke foor ôns historys
ondersoek
fan Ouwe-Syl en omstreken.
Adres de Witte Klok:
ds. Schuilingstraat 4-6
9078 WD Oude Bildtzijl
Till. 0518-421012
Faks: 0518-421993
Oude Bildtzijl: Village of tradition
Het beschermde dorpsgezicht van Oude Bildtzijl ademt nog steeds de sfeer van toen. Vijf eeuwen
geleden ontstond hier een bloeiende gemeenschap rond de uitwateringssluis (= zijl) van
de drooggelegde Middelzee. Het pittoreske centrum, met de Pyp, herberg en een bruin café,
is het knooppunt temidden van een gevarieerd cultuurlandschap.
Naar het westen toe ligt de 14 kilometer lange Oudebildtdijk met z’n karakteristieke dijkhuisjes
en boerderijen. In het noorden grenzen natuurgebied de Bildtpollen (het Bildt) en het
Noorderleeg (Ferwerderadeel) aan het Wad. Naar het oosten is er verbinding met het Friese
terpenland. En men kan richting het zuiden de akkervelden in, lopend, op de fiets of varend
over het water van de Oude Rij.
Sinds 2000 is het authentieke dorp Oude Bildtzijl aangemerkt als een van de negen Noord-
Nederlandse Villages of Tradition, evenals Kimswerd, Easterlittens, Veenklooster, Eenrum,
Niehove, Echten, Dwingelo en Schokland. Samen met plattelandsdorpen in Ierland, Italië,
Spanje en Portugal vormen ze een internationaal netwerk ter bevordering van de regionale
activiteiten en het in stand houden van het cultureel erfgoed.
Uitgebreide informatie is te vinden op www.villagesoftradition.nl

Sportcentrum
Sportcentrum de Bildtse Slag is gevestigd in
St.Annaparochie, het hart van de gemeente
het Bildt. Het moderne sportcentrum biedt
volop mogelijkheden om te sporten, zowel
individueel als in groeps- of verenigingsverband.
In het sportcentrum is gevestigd een
zwembad, een sporthal, twee squashbanen,
een fitnesscentrum en een sportcafe. Alle
reden dus om eens een keer langs te komen
en actief bezig te zijn.
Heerlijk zwemmen in het gezellige zwembad
Gespecialiseerd in
Bruidsboeketten &
Rouwarrangementen
Trijnie Bultstra • Warmoesstraat 13
9076 DL St. Annaparochie t.bultstra@hetnet.nl
Tel.: 0518 - 401777
D
UW REGIO VAKHANDEL
Z
Voor • IJZERWAREN
GEREEDSCHAPPEN
ELECTR. GEREEDSCHAP
VERF
BOUWMATERIALEN
TUIN- EN PARKMACHINES
TUINHOUT
TUINGEREEDSCHAP
ZEILMAKERIJ
Van Harenstraat 20
St.-Annaparochie
Tel. 0518-401437
IJZERWAREN, GEREEDSCHAPPEN
EN MACHINES VOOR INDUSTRIE,
LAND- EN TUINBOUW
De Bildtse Slag
voorzien van een mooie water-glijbaan. In je
eentje een baantje trekken of met een groep
aan je conditie werken. Of, onder leiding van
een zweminstructeur deelnemen aan een
van onze doelgroepen. Dat kan inde vorm
van aquarobics, trimzwemmen, aqua-fitness
of meer bewegen voor ouderen (MBVO)
Op vrijdagavond is het discozwemmen voor
jongeren tot 16 jaar. In een discosfeer en met
lekkere muziek kan gezwommen en lol
gemaakt worden. Op woensdagmiddag en
vrijdagavond is er de mogelijkheid om een
zwemfeestje te organiseren, b.v. als je jarig
bent of geslaagd bent voor je diploma.
Kortom, voor iedereen is er altijd wel wat te
doen in het zwembad van de Bildtse Slag.
openingstijden:
s'ochtends:
dinsdag tot en met zaterdag
van 10.00 tot 11.30
en zondag van 10.00 tot 13.00
s'middags:
woensdag en zaterdag
van 13.30 tot 16.00
s'avonds:
dinsdag tot en met donderdag
MET INSTALLATIE EN SERVICE
VLOTTE LEVERING FRANCO
THUIS
42
van 19.00 tot 20.30
en vrijdag 19.00 tot 21.15 (disco zwemmen)
Fifty-Fit
donderdag 08.30 tot 09.00
en van 9.15 tot 9.45,
vrijdag van 15.00 tot 15.30
Trimzwemmen (volw)
dinsdag van 20.30 tot 21.15,
donderdag van 20.30 tot 21.15
Aquajoggen (volw)
dinsdag van 08.45 tot 09.15
en van 09.15 tot 09.45,
woensdag van 20.30 tot 21.00
De Bildtse Slag is er voor de mensen die
graag willen sporten, daarom zijn wij alle
dagen van de week geopend. Zie voor de
openingstijden en tarieven op onze website
www.bildtseslag.nl
de Bildtse Slag
Hartman Sannesstraat 9
9076 EB St. Annaparochie
Tel. 0518 401270
Fax. 0518 400958
E-mail debildtseslag@planet.nl
VOOR: • Recreatief zwemmen
Zwemmen voor doelgroepen
Zwemles voor particuliern
Zwemfeestjes
MAAR OOK: Gebruik en verhuur van sporthal voor
verenigingen en particulieren voor alle
zaalsporten
Twee uitstekende squashallen
Prachtige fitnessruimte en
Gezellig sportcafé
OPENINGSTIJDEN DAGELIJKS, TE BEVRAGEN BIJ DE
KASSA OF TELEFONISCH OP 0518-401270
Hartman Sannestraat 9, 9076 EB St.Annaparochie
debildtseslag@planet.nl / www.bildtseslag.nl

Cafetaria Lunchroom
Heeft u zin in iets lekkers en u
wilt ook een gezellige sfeer?
Kom dan naar het OUDSTE
cafetaria van het dorp!
Gelegen aan de doorgaande
weg in het HART van Sint
Jacobiparochie!!!
East End
Graag tot ziens bij:
Jouke en Thea • Cafetaria Lunchroom East End
Oosteinde 7 • 9079 KZ St.Jacobiparochie • Telefoonnummer: 0518-491417
Oosteinde 10
9079 LC St. Jacobiparochie
Telefoon/fax: 0518 - 491527
www.kasfeestkledingverhuur.nl
VVoooorr aall uuww ggeekkoossttuummeeeerrddee ffeeeesstteenn..
VVeerrhhuuuurr vvaann kkoossttuuuummss,, mmaasskkeerrss,, pprruuiikkeenn eettcc..
GGeeooppeenndd:: mmaa tt//mm vvrriijj 1133..0000--1177..3300
zzaatteerrddaaggss 99..3300--1122..0000 && 1133..0000--1155..0000
Vrouwenparochie
Levering banden tegen scherpe prijzen
Voor aallllee reparaties bent u bij ons
aan het goede adres
APK keuringsstation
lid BOVAG
W. Dijkstrastraat 88
9077 SR Vrouwenparochie
(0518) 42 16 23 of 06-53 70 84 84 / Fax (0518) 40 41 29
LLaaaatt ppeecchh
uuww vvaakkaannttiiee
nniieett bbeeddeerrvveenn !!
Bel ons:
0518 - 42 16 23
of 06 - 53 70 84 84
www.winands.nl
Vraag vrijblijvend prijsopgaaf Geopend ma t/m vr 8.00 t/m 18.00 uur, zaterdag 10.00 t/m 16.00 uur
Ansichtkaarten
van waddenfotografe
ELLEN FLORIS
Zowel los verkrijgbaar als in doosje met 8 stuks
(keuze uit meerdere setjes en kaarten).
Ook de originele foto’s zijn te koop.
Voor een afspraak of meer informatie:
Nieuwebildtdijk 220 • 9076 PM St. Annaparochie
t. 06 1441 06 07 • e. info@elbowworks.nl
i: www.elbowworks.nl
43
Verhuur van:
9 persoons bussen,
personen auto’s,
bestelbus,
verhuiswagen (rijbewijs b)
en aanhangwagen
Hemmemaweg 24
9076 HS
St. Annaparochie
Tel. 0518-409600
www.laasdouma.nl

Wadlopen, wadfietsen, wadvaren,
wadeten, waddrinken...
Programmavoorbeeld: Waddenexpeditie naar Ameland
10.00 uur: Ontvangst met koffie en Amelander Steur aan boord van de “Ameland Waddentravel” in de Haven
van Holwerd (De veerboothaven naar Ameland, recht ten noorden van Leeuwarden).
11.00 uur: Aan boord wordt de brunch geserveerd.
12.00 uur: Aankomst op Ameland, waar huurfietsen voor u zijn gereserveerd.
Keuzeoptie 1: kennismakingstocht per fiets over Ameland, eventueel als puzzeltocht
Keuzeoptie 2: kennismakingstocht per fiets, met als onderbreking: paardrijden op het strand of huifkartocht
15.30 uur *1: Start van de wadlooptocht vanaf de waddijk, o.l.v. een wadgids *2. Op sommige gedeelten van de
tocht reikt het water tot kniehoogte; een ieder, die regelmatig wandelt kan deelnemen *3
17.00 uur: aankomst aan boord, waar een “we hebben gepresteerd-drankje” voor u klaarstaat
17.30 uur: bezoek aan de zeehondenbank tussen Terschelling en Ameland; voor een filmer of fotograaf
absoluut hét moment van de dag, u zult prachtige natuuropnamen maken.
17.45 uur: start van het koud/warm buffet “Sunset” of de barbecue, gevolgd door het toetjesbuffet
19.15 uur: terug aan de “vaste wal”.
Benodigdheden voor het wadlopen: rugzakje met droge sokken,
schoenen, droge broek en handdoek.
*1: Door het getij kan de volgorde van aktiviteiten
aangepast moeten worden.
*2: De wadlooptocht is optioneel, diegenen, die niet kunnen
meedoen aan een wadlooptocht kunnen meevaren
richting wadloopplek.
*3: Voor getrainde personen kan een wadlooptocht van 2,5 uur
worden georganiseerd, waarbij geulen moeten worden doorwaad.
*4: Kijk op www.robbenboot.nl of www.waddentravel.com
voor de zomeruitjes met het hele gezin.
Waddentravel
Hans Jochemstraat 3
9163 JJ Nes op Ameland
Tel. 0519-542166, Fax. 0519-543141
Tel aan boord: 06-53748128
www.waddentravel.com
www.robbenboot.nl
EEvveenn EEvveenn hheeeerrlliijjkk hheeeerrlliijjkk oonnttssppaannnneenn oonnttssppaannnneenn iinn iinn
éééénn éééénn vvaann vvaann ddee ddee ddoorrppssllooggeemmeenntteenn vvaann vvaann
ddee ddee ggrrooeennee ggrrooeennee ggeemmeeeennttee ggeemmeeeennttee FFeerrwweerrddeerraaddiieell……
Eén van de kleinste dorpen van Ferwerderadiel is
Jannum. Jannum ligt in een prachtige groenrijke
omgeving, waar rust en stilte overheersen. De
logementen van Jannum zijn gevestigd in een
tweetal monumentale arbeidershuisjes bovenop
een terp!
In het centrum van deze gemeente ligt het gezellige en
landelijke dorp Ferwert. Middenin Ferwert ligt ‘It Lytse
Lokaal’. Het is een restant van de oude hervormde
pastorie die omstreeks 1895 werd gebouwd.
De logementen zijn van alle gemakken voorzien, dus
voor een ontspannend en relaxed weekendje kunt u
gerust in één van de logementen verblijven.
Aan de voet van de terp van Hegebeintum ligt
Informatie- en bezoekerscecntrum ‘Terp
Hegebeintum’. Hier zijn toegangskaarten
verkrijgbaar voor rondleidingen naar de terp en
de 12e eeuwse kerk.
Er is een archeologisch Steunpunt aanwezig (met o.a. een
videopresentatie over landschap en cultuurhistorie) en in het Petit Restaurant
kunt u rustig genieten van een kopje koffie of thee.
Informatie of boekingen:
Informatie- en bezoekerscentrum ‘Terp Hegebeintum’
Pypkedyk 4, 9173 GC Hegebeintum
Telefoon: 0518-411783 Fax: 0518-412275
E-mail: rekreaasje@planet.nl
Kijk ook eens op www.ferwerderadiel.nl
“het Bildt viert haar
500 jarig bestaan.
Zorg dat u er bij bent!”
500 jaar geleden hebben dijkwerkers uit Holland het 'aangeslibde land' in de Middelzee ingepolderd. Het Bildt was geboren.
Nu zijn we jarig. We staan open voor felicitaties.
Bezoek de website van de gemeente en kijk wat er gaande is in het jaar van het Bildt!
van Harenstraat 47 9076 BT St.-Annaparochie Telefoon (0518) 49 82 35 Website: www.hetbildt.nl E-mail: info@hetbildt.nl