Klik hier voor het antwoord! - Thijs van der Zanden

Genealogie van Thomas van Dooren.
Op weg naar de dood
Voor de uitvoering van het vonnis werd Johan Herman Claaszen aangezocht, meester vanden scherpen
swaerde, te Haarlem. Zijn zwaard had hij voor Verspaandonk natuurlijk niet nodig, zulks in tegenstelling
tot de persoon die hij daags tevoren op hetzelfde schavot had te onthoofden. Een ladder en een touw
waren voor Jantje zonder ziel voldoende. Schrijnend mag het heten dat de veroordeelde procureur zelf
nog helemaal niet besefte wat hem boven het hoofd hing. Tegenover decipier van de Voorpoort uitte ij
zelfs zijn verwondering dat de Raad zo treuzelde met het nemen van een beslising over zijn strafmaat.
Zoveel kwaad had hij toch immers niet op zijn geweten.
Op grond van die totaal verkeerde inschatting besloot de Raad Verspaandonk vervroegd over te laten
brengen naar de Treurkamer van de gevangenis, zodat hij alvast enig begrip zou krijgen over de erns
van de situatie. Op 26 april zou hem daar om 11 uur 's morgens de dood worden aangezegt. Ondertussen
werd er druk gewerkt aan de voorbereiding van zijn executie. Zo mocht bijvoorbeeld niet vergeten
worden de nodige kussens op het schavot te leggen, bestemd voor de predikant en ziekentrooster bij het
doen van het laatste gebed. Bij de vorige doodstrafvoltrekking had het daar namelijk aan ontbroken. Ook
ging er een opdracht uit naar een timmerman, J.Swaartveger geheten, om een vurenhouten doodskist
voor de gevangene te maken. Verder werd de oudste predikant van Den Haag, Jacobus de Kempenaer,
ontboden om het aanzeggen van de dood en de geestelijke bijstand te regelen. In twee Haagse kerken zou
voor Verspaandonk gebeden worden, Op de 25ste in de Grote of Sint Jacobskerk en de dag daarop in de
Hoogduitse kerk, die ook Engelse kerk werd genoemd en in fiete de oude Gasthuiskapel aan het
Noordeinde was. Daarvoor heeft De Kempenaer de volgende bidbriefjes verspreid: "Wert een gebet
versoght voor een misdadighe die bij sententie vanden Edele Rade van Brabant gecondemneert is om op
morgen/overmorgen metter doot gestraft te werden".
Ondertussen was ook Maria Fabrij weer in Den Haag gearriveerd om haar man nog eenmal te mogen
zien en spreken. Bij het aanzeggen van de dood is zij niet aanwezig geweest, maar dat zal ze ook niet
hebben gewild. Plaatsgevonden heeft de aanzegging op de 26ste april, door Willem Erpecum, Advocaat -
Fiscaal van de Raad van Brabant, Bonifacius van der Haer sr, griffier van de Raad en Johannes Witbol,
predikant.
Wetende dat hij toch zou gaan sterven verzocht Verspaandonk vervolgens om bijstand door een
katholieke geestelijke, maar dat werd hem geweigerd. Wel kreeg zijn vrouw Toestemming om zich bij
hem te voegen. Later die dag heeft de veroordeelde Van Erpecum nog om clementie met zijn vrouw en
kinderen gevraagd, zodat die na zijn dood nog iets zouden hebben om van te kunnen leven. In de daarop
volgende nacht heeft hij zijn testament gemaakt, twee keer achter elkaar zelfs. In het verleden had hij dat
wel vaker gedaan, meerdere versies fabriceren van een en hetzelfde stuk en dat niet altijd met de beste
bedoelingen. Nu had bedriegerij echter geen zin meer en kwam het aan op eerlijkheid.
De executie.
Met het ochtendloren brak de dag van de executie aan. De galg stond inmiddels al op het schavot, maar
dan welzonder ladder. Toen de beul daar op werd aangesproken schoof die de schuld op de timmerlui.
Pas na veel over en weer gepraat werd de zaak geregeld.
Om 11 uur in de morgen werd Verspaandonk met groot ceremonieel van de Gevangenpoort afgehaald en
naar het gebouw van de Raad van Brabant gebracht om er zijn veroordeling officieel te horen voorlezen.
Daar was inmiddels onenigheid ontstaan over de vraag of dat staande dan wel zittende diende te
gebeuren. Gekozen werd voor het eerste. Er moest behoorlijk met de meubels geschoven worden om
iedereen binnen te kunnen laten: Verspaandonk zelf, vastgeboeid aan twee dienders; de provoost van de
Raad van State, Hendrik van Bronkhorst; Kamerbewaarder Wellenbergh; zes dienaren van de Procureur
Generaal van Holland met de nodige hellebaarden; dominee Manger, op dat moment de Hoogduitse en
tevens jongste predikant van Den Haag en tot slot nog een ziekentrooster. Na het voorlezen van de
veroordeling werd het bevel tot executie gegeven, waarna Verspaandonk onder begeleiding van tien
hellebaardiers door de grote poort van het Binnenhof naar het schavot werd geleid en opgehangen.
Nadat de wacht was afgetrokken werd het lijk in de loop van de middag van de galg gehaald en in een
vurenhouten kist gelegd die timmerman Swaartveger daar inmiddels voor gemaakt had. Tot het donker
heeft die vervolgens in het gat onder de Gevangenpoort gestaan, van waaruit in het holst van de nacht de
begrafenis heeft plaatsgevonden op het Nieuwe Kerkhof van Den Haag. Hendrik van Bronkhorst had
daar intussen op het stadhuis een gratis briefje voor laten halen. Druk zal het op dei begrafenis niet
geweest zijn, maar één persoon zal er niet ontbroken hebben, Maria Fabrij , de vrouw van de gehangene.
Terug in Reusel zal ze wel over de afschuwelijke week in Den Haag verteld hebben, aan haar kinderen,
aan de buren of wie er maar naar wilde luisteren. Op die manier moet zij geprobeert hebben de
verschrikkelijke herinneringen aan Jantje zonder Ziel van zich af te zetten.
Voor Maria Fabrij had de zaak nog een hele nasleep, alles, maar dan ook alles werd haar ontnomen
getuigen de volgende documenten:
SARE RA Bladel invt.nr.40
= blad 33 =