UO86Hc

Magazine voor bouwend Oost Nederland
20e Jaargang no. • no. 1 - 6 februari • december 2012 2012
In dit nummer:
• De Citadel Rijssen slaat
vleugels uit
• Oplevering Gelders Archief
is aanstaande
Bouwen
in het
Oosten
• Nieuwbouw Van Lodenstein
College Barneveld ligt op schema
• Afscheid Wlady Middelkamp

Inhoudsopgave
pag.3
pag.5
pag.7
pag.13
pag.17
pag.19
pag.21
pag.22
pag.25
pag.27
pag.29
pag.32
pag.34
pag.37
pag.38
pag.39
pag.40
pag.43
pag.44
pag.47
pag.49
pag.53
pag.56
pag.58
pag.61
Maaiveldhoog(s)te
De Citadel heeft nieuwe vleugels
Seminar Duurzaamheid en BIM:
“Het einde van de eilandjescultuur”
Nieuwbouw Van Lodenstein College Barneveld
allesbehalve standaard
Van Lodenstein College gegund op basis eerste schets
Nieuwe showroom T.I.B. Finishing
Van Dorp installeert Van Lodenstein College
Schindler stelt zich voor (advertorial)
Column KienhuisHoving:
“Transport van bouwmaterialen: vijf tips”
Column Caspar Jansen: “Love me do”
Nieuwbouw Gelders Archief lijkt simpel maar is
gecompliceerd
Lamers Natuursteen gematigd positief
“Project Gelders Archief is ons op het lijf geschreven”
Gelders Archief, mooi maar bewerkelijk
Gelders Archief kleurrijk geheel
Column Jaap Middel: “Hier onveilig? Onmogelijk!”
Techniekplein nieuwe stijl groot succes
Column Yvonne Schrader: “Onderzoeken of meedelen?”
“Don’t be the man with the cap!”
CTS Techniek: “Positief geluid uit de bouw”
“Unieke samenwerking in Schalkhaar”
Citadel-exposanten presenteren duurzame innovaties
Thema bijeenkomsten Zakelijk Speeddaten groot succes
Het belang van binnenlucht kwaliteit…. Opgelucht isoleren
Haldu Groep investeert in digitaliseringproject
Bouwen
in het
Oosten
BOUWEN IN HET OOSTEN
PAG 5
PAG 13
PAG 29
Magazine voor bouwend Oost Nederland
20e Jaargang • no. 6 • december 2012
1

Maaiveldhoog(s)te
Afscheid
Twintig jaar Maaiveldhoog(s)te is een behoorlijke tijd.
Maar wel een tijd waarop ik met veel genoegen terug kijk,
omdat er veel mensen en onderwerpen de revue zijn
gepasseerd. Veel mensen met veel verhalen waaruit je
regelmatig inspiratie kon halen en die je zelf ook
weer op andere, “betere” gedachten brachten.
Al die tijd heb ik prima samengewerkt met alle mensen
zoals die in het colofon worden weergegeven. In die
vijftien jaar is het vaak voorgekomen dat we mensen
ontmoetten waar we in eerste instantie wat vreemd
tegenaan keken, maar waar in tweede instantie toch
behoorlijk goed mee was te converseren. We hebben
ook mensen ontmoet die het voornamelijk moeilijk met
zichzelf hadden. Dat deed mij aan het volgende denken:
“Veel te kleine mensen dragen veel te grote kronen,
daarom zijn ze af en toe zo duidelijk in de bonen.”
Maar het meeste heb ik geleerd van goed luisteren en
kijken, want overal waar je kwam was wel iets te zien wat
je bij een ander nog niet had gezien of gehoord. Ook daar
zou ik in het kort het
volgende over
willen zeggen:
“Leven is zien
met je ogen
open. Leven is
zien en horen,
dus ik ben niet
voor spek en
bonen geboren.”
En dan nu mijn
laatste verhaaltje met
een vleugje weemoed, maar
wel een bewuste keuze waar ik
absoluut geen spijt van krijg.
Nu is de tijd aangebroken om
alle energie in mezelf te
steken. Er is namelijk de
laatste weken, in medische
zin, het nodige gebeurd.
Daar denk ik nu als volgt:
“Wees niet treurig als het
applaus niet komen wil,
want dan is het straks ook
niet angstig stil.”
En U allen bedankt
voor alle interesse en
aandacht.
Wlady
BOUWEN IN HET OOSTEN
Op de cover:
Coverfoto:
V.l.n.r. Gert-Jan Kwintenberg, Tom Klokkenburg (beide Ter Steege
Bouw) en Peter Stijsiger (Stegeman Bouw) voor het in aanbouw
zijnde van Lodenstein College in Barneveld
Colofon
Bouwen in het Oosten
ISSN: 1385-7185
Uitgever:
GF Uitgevers
Postadres: Postbus 404, 8600 AA Sneek
Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d
Tel.: (0515) 429 429
Fax: (0515) 429 422
Web: www.bouweninhetoosten.nl
E-mail: bouweninhetoosten@planet.nl
Redactie:
Gerard van Leeuwen,
Wlady Middelkamp, (Tel.: 06 - 177 322 24)
Henny de Mönnink (fotografie),
Elan Producties, Wierden (fotografie)
Elly Kroese (eindredactie)
Tekstbijdrage:
Jolanda Groothuis
Accountmanagement:
Frits Visser frits@bouweninhetoosten.nl
Elzert Bonnema elzert@bcuitgevers.nl
Vormgeving & opmaak:
Nanno van Leeuwen
Druk:
Telenga Media Franeker
Verspreiding:
Sandd
Bouwen in het Oosten
komt tot stand in
samenwerking met
De Citadel te Rijssen
3

De kracht van het werken met Business Modellen
De Citadel heeft nieuwe vleugels
Op verzoek van De Citadel te Rijssen doet Ad Struik, lid van De Citadel en business designer
/ consultant, zijn verhaal over de nieuwe koers van De Citadel, het proces hiernaar toe en
de vertaalslag naar het heden.
De Citadel staat als
een huis
De Citadel in Rijssen staat voor
een beschermde ‘veste’.
Het woord is afgeleid van
‘cita’: de blijde stad.
De Citadel is het ondernemershuis
en kenniscentrum voor de
bouw: van landschapinrichting
tot deurklink. Het is een plek
en platform voor bedrijven en
ondernemers om kennis te
ontwikkelen, te delen en te
netwerken. Innovatie,
duurzaamheid en het nieuwe
werken staat centraal. De
Citadel wil een huis zijn waar
je als bedrijf en ondernemer
‘moet zijn’ en waar je jouw
bedrijf en jezelf ‘in vrijheid’
kunt ontwikkelen. Inspireren en
geïnspireerd raken en je thuis
te voelen staat voorop.
Nieuwe vleugels voor
De Citadel
De Citadel kreeg in 2010 een
totaal nieuwe inrichting. Het is
een open, lichte ruimte met
een moderne uitstraling en een
multifunctionele functie.
Duidelijk was dat het oude
concept van een permanent
bouwinformatiecentrum, met
vooral tastbare presentaties
van producten, achterhaald
was. Tijd voor nieuw elan en
een op de toekomst gericht
concept. Dat is er gekomen en
dat ging niet zonder slag of
stoot.
Vliegen moet je leren
De initiatiefnemers voor De
Citadel Jan Flim, Wim ten
Bolscher en Ben Wielens
begrepen dat met de nieuwe
inrichting een belangrijke stap
BOUWEN IN HET OOSTEN
was gezet, maar dat de ideeën
voor een nieuw elan en
concept niet zomaar
werkelijkheid konden worden.
Hoe doe je dat? Wim ten
Bolscher: “Zeker niet door
achterover te gaan zitten, af te
wachten en te hopen dat de
bedrijven en ondernemers die
lid zijn elkaar als
vanzelfsprekend opzoeken en
spontaan van alles gaan
organiseren. Zo werkt het
niet”. Jan Flim “Wij zaten in
een spagaat. Wij wisten dat we
aan de bak moesten. Alleen
niet precies welke kant op en
met wat.”
Ben Wielens: “Belangrijke
vragen voor ons waren: Wat
gaan we doen, voor wie en
waarom? Welke waarde kunnen
we bedrijven bieden? Wat
5

6
hebben ze nodig en willen ze?
Wat weten ze en wat niet?
Welke vragen hebben ze? Hoe
kunnen wij hierbij helpen?”
Wim ten Bolscher: “Wij kwamen
in gesprek met een van
onze leden Ad Struik (Loodsen
met Lef). Hij helpt bedrijven
bij het zoeken naar nieuwe
manieren om zaken te doen en
een Business Model te kiezen
dat hierbij past. Dat doet hij
samen met Ans Braakman
(StimulAns). Zij is businesscoach
en weet de vinger op de
goede plek te leggen en het
beste resultaat uit het proces
te halen. Wij hebben hen
gevraagd ons te helpen met het
zoeken naar en vinden van
nieuwe producten en diensten
die onze leden nodig hebben en
willen. Heel inspirerend.”
Jan Flim: “Het heeft voor ons
prima gewerkt. Wij hebben
nieuwe keuzes gemaakt. Dit
voorjaar hebben wij het team
versterkt met Caroline Niekus
en Chantal Haitink. Zij werken
hard aan de nieuwe opzet van
De Citadel”.
Werken met Business
Modellen.
Wanneer je een nieuw bedrijf
wilt starten of met je
bestaande bedrijf klem zit in
de waan van de dag, is het
werken met Business Modellen
een uitkomst.
Het is een dynamische en
snelle manier om ideeën te
verzamelen, uit te werken en
te testen in de markt.
Ad Struik: “Wij zijn met Ben,
Jan en Wim begonnen met het
verzamelen van ideeën en
wensen over de toekomst van
De Citadel. Koers zoeken
voordat je gaat varen. Je moet
weten wat je wilt. Waar wil je
naar toe en waarom? Wat is de
stip aan de horizon? Wat is
nodig om hier te komen?
Wanneer je dat weet heb je
een doel waar je aan kunt
werken en het geeft houvast.
De kunst is om de stip aan de
horizon in het oog te houden,
te anticiperen op wat je op
weg hier naar toe tegen komt
en ook nog goed te reageren op
de werkelijkheid van alle dag.
Dat is een discipline die je
moet leren.
Doe je dat niet dan ga je vroeg
of laat de bietenbrug op”
Ans Braakman: “Een Business
Model biedt de mogelijkheid
om één taal te spreken en
elkaar te binden en te
verbinden aan welke waarde jij
voor jouw klanten wilt creëren
en hoe jij dat gaat leveren.
Alle onderdelen van een bedrijf
komen hierbij aan bod:
klanten, aanbod, infrastructuur
en financiële levensvatbaarheid.
Het is echt heel praktisch
en maakt snel zichtbaar waar
het om draait. Je hebt heel
snel een gezamenlijk beeld.
Je krijgt een cultuurverandering
binnen het bedrijf
door gezamenlijk over dezelfde
feiten te praten met een duidelijk
doel. Het gevoel is, wij
doen het samen wij klaren de
klus.”
Ad Struik: “Toen de visie voor
de toekomst was uitgewerkt
konden we dat naast de
bestaande manier van werken
leggen en de verschillen
inventariseren. Daarbij hebben
BOUWEN IN HET OOSTEN
we ook een analyse van de
omgeving gemaakt. Dan heb je
het in dit geval over de trends
en krachten in de bouwsector.
Uit dit alles trek je conclusies.
Wat wil jij doen, voor wie, hoe
ga jij het organiseren, wat
moet wanneer af zijn. En
vooral hoe ga je dit toetsen
bij de leden van De Citadel.
Dat is waar De Citadel nu
mee bezig is.”
Veel van de ingezette
initiatieven mogen rekenen op
groot enthousiasme onder de
leden. En de nieuwe koers is
duidelijk zichtbaar. Om te
blijven streven naar een nog
hoger kennis – en kwaliteitsniveau
hebben zich een aantal
actieve leden aangemeld voor
de stuurgroep, die iedere acht
weken bij elkaar komt om de
ingezette koers te waarborgen
en een bijdrage te leveren aan
de content en het programma
binnen De Citadel.
Tekst en Foto’s:
Ad Struik – Loodsen met Lef
Ans Braakman (StimulAns)
Businesscoach.
Psychoneurofysioloog/
Epidemioloog. Haalt de ziel van
het bedrijf en de mensen die er
werken naar boven en zet het
om in optimale prestaties en
resultaat. ‘That’s the spirit’.
Ad Struik (Loodsen met Lef).
Business Designer. Community
Developper/Consultant.
Op een inspirerende en
creatieve manier werken aan
nieuwe en innovatieve
producten en diensten.
‘Be realistic. Think the
impossible and create it’.

Seminar Duurzaamheid en BIM:
“Het einde van de eilandjescultuur”
De Citadel pakte dit jaar groot uit tijdens de Bouw Relatiedagen. Niet alleen door het
presenteren van duurzame innovaties (zie het artikel elders in deze uitgave), maar ook
door het organiseren van een seminar. Dit seminar vormde de opmaat voor de thema’s
Duurzaamheid en BIM, waar De Citadel eerder dit jaar al een start in had gemaakt met de
pilotworkshop BIM. Beide concepten krijgen binnen De Citadel follow-up. Zo organiseerde
De Citadel eind november twee themalunches in De Citadel. Hier praatten belangstellenden
verder door over de onderwerpen Duurzaamheid en BIM en maakten concrete
vervolgafspraken. De verslaglegging van deze lunchbijeenkomsten vindt u in het
februarinummer van Bouwen in het Oosten. De verdere doorontwikkeling van beide
concepten kunt u ook in 2013 volgen via de site van De Citadel en in Bouwen in het Oosten.
Commercieel manager Caroline
Niekus: “Voor leden van De
Citadel creëren wij een
platform waarin men
branchegericht kan netwerken
en ondernemen. Waar men
samen kan werken in
projecten, kennis kan delen en
kan bouwen aan een betere
positionering van het eigen
bedrijf. Vooral vanuit de
‘samen kennis delen gedachte’
wilden we tijdens de beurs niet
alleen iets doen voor de
bedrijven die bij ons
aangesloten zijn, maar ook
andere geïnteresseerden een
seminar aanbieden.”
En dat is gelukt.
Door samenwerking met een
aantal van onze leden en de
organisatie van de Bouw
Relatiedagen Hardenberg,
hebben we een fantastisch
seminar georganiseerd.
BOUWEN IN HET OOSTEN
De sprekers wisten de
bezoekers te verrassen en aan
het denken te zetten….
Duurzaam bouwen is
noodzaak geworden
Zo hield Gert-Harm ten
Bolscher van DWA een
presentatie over
duurzaamheid. Het lijkt een
modewoord, maar niets is
minder waar. Uit zijn betoog
bleek de noodzaak tot
Rabobank Nederland – Daan Dijk aan het woord
7

8
veranderen, zeker in de
gebouwde omgeving. Feit is dat
grondstoffen opraken en steeds
duurder worden, voorraden
beperkt zijn. De natuur biedt
mogelijkheden. Wanneer we
duurzame gebouwen realiseren
dan hebben deze ook een
gezond binnenklimaat. Dit leidt
niet alleen tot een lager
energieverbruik, maar
uiteraard ook tot forse
kostenbesparingen dankzij een
lager ziekteverzuim en een
hogere productiviteit.
Daarnaast blijkt uit onderzoek
dat duurzame gebouwen beter
in de markt liggen bij een
hogere huurprijs dan een niet
duurzaam pand. Bovendien
Buro Bim, Mark van Gurp
staan de financiers heden niet
bepaald in de rij voor
traditionele bouwprojecten.
Voor plannen waarbij
duurzaamheid hoog in het
vaandel staat, worden echter
makkelijker middelen
beschikbaar gesteld omdat
deze meer zekerheid bieden
aan de financier. De overheid
stimuleert de realisatie van
duurzame gebouwen met
fiscaal voordeel en soms een
subsidie of een goedkope
lening (zoals de provincie
Overijssel).
Mensen zijn zich wisselend
bewust van de noodzaak tot
duurzaam bouwen, toch is er
een bewustwordingsproces in
gang gezet. Wat Ten
Bolscher het meest is
bijgebleven? De
ondernemer in de zaal
die een nieuw pand wilde
bouwen. Na het horen van
de DWA-lezing besloot hij
dit langs de ‘duurzame
weg’ te doen. “En daar
doen we het voor!”
BIM moet je ervaren
Mark van Gurp, eigenaar van
Buro BIM ging dieper in op de
BIM-methode. Met deze
werkwijze wordt alle relevante
informatie van een gebouw
(gedurende de gehele
levenscyclus) digitaal
opgeslagen, gebruikt en
beheerd in een digitaal
3D-gebouwmodel. Alle partijen
die bij het bouwproces zijn
betrokken werken met
dezelfde informatie en zien
van elkaar wat er gebeurt.
De informatie is continu
beschikbaar én actueel. Van
Gurp: “De meerwaarde van BIM
zit in samenwerking. Er is
immers direct toegang tot
ieders specifieke kennis en
kunde en dat levert direct
synergie in de praktijk op.
Faalkosten worden voorkomen
en het bouwproces gaat sneller.
De bezoekers werden bijgepraat over BIM en duurzaamheid
BOUWEN IN HET OOSTEN

Bovendien is BIM goed te
koppelen met duurzaam
bouwen. Ook daar is integraal
werken immers essentieel. De
tijd dat iedere partij op zijn
eigen eilandje zat, is definitief
voorbij.”
De implementatie van de
BIM-methode is in volle gang.
Bouwondernemingen en
woningcorporaties starten
overal in den lande BIMprojecten
op. Maar dat is ook
noodzakelijk volgens Van Gurp:
“De Rijksoverheid eist in
toenemende mate dat
overheidsgebouwen volgens BIM
worden gebouwd. In het
buitenland zijn deze eisen zelfs
al verder doorgevoerd. Maar
partijen moeten het ook
ervaren. We hopen tijdens
de lunchbijeenkomst eind
november in De Citadel het
eerste gezamenlijke
pilotproject op te pakken.
Daarbij werken we in kleine
stappen, zodat het geheel
beheersbaar blijft en de
investeringen te overzien zijn.
Kortom, BIM, dat is: gewoon
DOEN!”
Praktijk is soms
weerbarstig
Remie Consultants vertelde de
bezoekers vanuit zijn
perspectief eveneens een en
ander over BIM en het werken
volgens de ‘LEAN-methode’.
Het bedrijf wil in deze
ontwikkeling participeren door
goed opgeleide mensen te
rekruteren en deze klaar te
stomen voor het begeleiden
van dergelijke processen. “Er
komt veel af op de bouwsector.
Men ziet vaak wel het nut en
de noodzaak van werken
BOUWEN IN HET OOSTEN
volgens nieuwe methoden,
maar de praktijk is soms
weerbarstig. Naar verwachting
zal het nog even duren voor we
als bouwsector uit de recessie
zijn. Daarom zullen we steeds
meer samen moeten werken en
gezamenlijk ‘staan’ voor het
eindproduct. Dat is een hele
omslag. Bovendien moeten er
manieren worden gezocht om
de opgebouwde kennis en
kunde te borgen. Ik ben dan
ook erg blij met de follow-up
die vanuit De Citadel over dit
onderwerp wordt georganiseerd.
In kleinere groepen en
tijdens een-op-een
gesprekken kom je
immers eerder tot de
kern”, aldus directeur
Humphrey Remie.
Duurzame
ondernemers zijn
zakelijk interessant
“Voor een bank zijn
‘groene’ ondernemers op
een aantal punten minder
risicovol dan sommige
traditionele bedrijven.
Dit weegt zeker mee in de
9

kredietbeoordeling”. Duidelijke
woorden van Daan Dijk van
Rabobank Nederland: “Tijden
veranderen. Ondernemers
kunnen niet langer op de oude
manier doorgaan. De noodzaak
om rekening te houden met
natuurlijk en milieu is hoog.
Dat is zakelijk interessant. Wij
realiseren ons als geen ander
dat wij het geld van mensen
beheren en daarvoor
verantwoordelijk zijn. We zijn
daarom zorgvuldig bij het
uitzetten van geld. Onze visie
is voor de langere termijn:
‘groen’ gaat ’t winnen! De
Rabobank is niet alleen een
oer-Hollandse bank, maar ook
in 48 landen actief. Wij helpen
onze klanten over de hele
wereld om hun business uit te
breiden.“ Dijk: “Ik word
overigens steeds aangenaam
verrast over de hoge kwaliteit
van regionale initiatieven op
het gebied van duurzaamheid.
Het is een goede zaak dat De
Citadel dergelijke
samenwerkingsvormen
stimuleert en faciliteert. Voor
ons was het plezierig
samenwerken. We hebben
zowel nieuwe als bestaande
contacten ontmoet tijdens de
beurs. De follow-up vanuit de
Rabobank gaat in een-op-een
situaties met de betreffende
ondernemers”.
De onderwerpen zullen de
komende tijd in meerdere
vormen c.q. bijeenkomsten
terugkomen op de agenda van
De Citadel. Partijen die naar
aanleiding van dit artikel mee
willen praten over
duurzaamheid en/of BIM
kunnen zich melden bij
De Citadel.
Meer info is ook te vinden op
www.decitadelrijssen.nl
“Ons doel is de samenwerking
tussen deze bedrijven te
stimuleren. Dat past binnen de
filosofie van De Citadel. We
willen kennis overdragen en
samenwerken. Dat pakken we
nu op een thematische manier
aan” aldus mede-eigenaar Jan
Flim. “De Citadel wil daarbij de
verbindende factor zijn,
faciliteren, communiceren en
een platform creëren dat is
BOUWEN IN HET OOSTEN
DWA – Gert-Harm ten Bolscher
afgestemd op de behoeften van
onze leden. We hebben dit
eerste seminar - met
interessante sprekers en
onderwerpen die echt
aanspraken - dan ook als
positief ervaren”, aldus Caroline
Niekus. “Dit smaakt naar meer”
voegt Jan Flim daaraan toe.
Tekst: Margreet Koster van
Text & Event
Fotografie: Erik van der Leij,
Elan Producties
Remie Consultants, Humphrey Remie
Ook geïnteresseerd in de mogelijkheden bij
De Citadel?
Bent u nog geen lid, maar wilt u graag proeven van de voordelen
van De Citadel? Dan bent u van harte welkom op één
van onze Face2Face netwerkavonden of themabijeenkomsten.
Meer informatie over ons programma vindt u in elke uitgave
van Bouwen in het Oosten en op onze website:
www.decitadelrijssen.nl. Uiteraard staan wij u ook graag
persoonlijk te woord telefonisch op nummer 088 - 522 24 00
11

Snelheid van bouwen uitdaging voor Ter Steege en Stegeman
Nieuwbouw Van Lodenstein
College allesbehalve standaard
De ruwbouwfase van het Van Lodenstein College is bijna achter de rug op een
zwaarbewolkte dag eind november in Barneveld. De eerste afbouwwerkzaamheden zijn
inmiddels opgestart. Een geschikter moment voor een tussenbalans is haast niet denkbaar.
De redactie toog naar Barneveld en sprak met Peter Steijsiger, Hoofd Bedrijfsbureau van
Stegeman Bouw, Gert-Jan Kwintenberg en Tom Klokkenburg, respectievelijk projectleider
en uitvoerder van Ter Steege Bouw Rijssen. Omdat de opdrachtgever een relatie van beide
zusterbedrijven is, is besloten om de nieuwbouw in combinatie uit te voeren, waarbij Ter
Steege Bouw Rijssen verantwoordelijk is voor de uitvoering en projectleiding en Stegeman
Bouw de werkvoorbereiding en inkoop verzorgt.
De politieke voorgeschiedenis
van de opdracht is uiteraard
voor een belangrijk deel aan
de gesprekspartners
voorbijgegaan. Toch wordt er
met enige regelmaat op de
bouwplaats nog over gesproken.
Tom Klokkenburg: “Natuurlijk
horen we hier wel eens wat
over van de opdrachtgever. Dan
heeft het meer het karakter
van een soort trots, dat de
betrokken partijen erin
geslaagd zijn om na de
definitieve besluitvorming in de
gemeenteraad erg voortvarend
gehandeld is. Dat leeft hier
best wel.” Peter Steijsiger:
“Het is bij ons bekend dat er
weinig tijd gezeten heeft in
de uiteindelijke planvorming.
Toen we na de aanbesteding de
gunning kregen is alles vrijwel
direct in een stroomversnelling
geraakt.”
Gert-Jan Kwintenberg: “Het
aspect van de tijdsdruk werd al
snel een item en we hebben er
intern ook goed over nagedacht
en alle aspecten zorgvuldig
meegewogen. We ervaren het
niet als een “zwaard van
Damocles” maar het is wel
degelijk zo dat we ons erg
weinig vertragingen kunnen
veroorloven. De planning is
BOUWEN IN HET OOSTEN
strak en heilig. Al was het
alleen al om de boetclausule
niet in werking te laten treden.
Tom Klokkenburg: “Tot nu toe
gaat het echter voorspoedig.
We konden zelfs eerder starten
met de opgebouwd. We moeten
alleen hopen dat er geen
strenge vorst komt, want dat
zou weleens roet in het eten
kunnen gooien. We hopen rond
de kerst tot wel dicht te zitten.
Veel zal afhangen van de
leverancier van kozijnen. Je
mag gerust spreken van een
uitdaging. Peter Steijsiger:
“Eerlijkheidshalve moet ik
zeggen dat de economische
13

14
situatie ons in de kaart speelt
op dit punt. Waar we vroeger
te maken hadden met levertijden
van zes, zeven weken
kun je nu met succes beroep
doen op leveranciers om de
levertijd sterk te reduceren.
Dat is in dit project geen luxe.”
Veel school voor dit geld
Het Van Lodenstein College,
dat een plaats zal bieden aan
een kleine duizend leerlingen,
was aanvankelijk van plan te
verhuizen naar een bestaand
vrijgekomen pand in de
Schoutenstraat maar besloot na
ampel beraad toch te kiezen
voor de optie van nieuwbouw.
“Een prima besluit”, vertelt
Gert-Jan kwintenberg. “Niet
alleen omdat dit voor ons een
opdracht betekende, maar het
is evident dat de opdrachtgever
“veel school voor haar geld
krijgt”. Er wordt door alle
betrokkenen in de bouwkolom
scherp gerekend en dat zie je
zeker hier in Barneveld terug.
Er is bepaald niet gekozen voor
standaarduitvoeringen. De
gewenste transparantie is op
vele manieren terug te vinden
in de vertaling van SP
Architecten. Daarnaast beoogt
de opdrachtgever een soort
geborgenheid te bieden en dat
wordt qua ontwerp
geconcretiseerd door de twee
gebogen bouwmassa’s de
centraal gesitueerde, drie
verdiepingen hoge centrale
aula als het ware te laten
omarmen.” Peter Steijsiger:
“De transparantie zie je terug
in diverse oplossingen. De
BOUWEN IN HET OOSTEN
toepassing van veel verdiepinghoog
glas in de lange brede
gangen is daarvan een sprekend
voorbeeld, maar ook de lichtkoepels
en het open karakter
van de gevel die eigenlijk in
de bocht meeloopt aan de
Scherpenzeelseweg. De aula is
tegelijk entreehal, presentatieruimte,
lunchroom en
ontmoetingsplaats. Er is zelfs
een tribune geconstrueerd.
Echt origineel bedacht en
uitgevoerd, Via de tribune en

de trappen kun je via een open
verbinding naar de eerste
verdieping. Daar heb je een
perfect uitzicht, door middel
van een erker, op de
toekomstige rotonde. Op deze
plaats toont de school zich in
optima forma aan de buitenwereld.”
Tom Klokkenburg: “De
school onderscheidt zich ook op
het gebied van duurzaamheid
iets wat uitstekend past bij de
visie van Ter Steege. Een
opvallende keus in de toepassing
van de ClickBrick van Daas
Baksteen, een duurzame steen
die geschikt is voor hergebruik.
Je ziet deze steen steeds vaker
in bepaalde projecten. Onze
metselaars op de bouw waren
eerlijk gezegd eerst erg
sceptisch over de ClickBrick,
maar die houding is inmiddels
omgeslagen. Het aanbrengen
gaat snel en de steen is licht.
Er wordt zonder voeg gestapeld
en kleine stalen strips houden
de steen op zijn plaats. In de
gevels komen aluminium
kozijnen, voorzien van speciaal
glas om verkeerslawaai tegen
te houden.” Gert-Jan
Kwintenberg: “De duurzaamheid
zie je zeker ook terug in de
installaties. Die werkzaamheden
worden overigens door de
nevenaannemers Van Dorp en
Alferink uitgevoerd onder eigen
verantwoordelijkheid. Beide
partijen zijn echter goede
bekenden van ons en we werken
uitstekend samen. Men werkt
onder andere op basis van
aardwarmte met een koude- en
warme bron diep in de aarde.
Via leidingen in de afwerkvloer
wordt een en ander door het
gebouw getransporteerd. Dat
was uiteraard wel een
aandachtspunt waar ook wij
mee te maken hadden. Ook is
er sprake van een computergestuurd
ventilatiesysteem
waardoor luchtvochtigheid,
CO2 en dergelijke minutieus
gevolgd wordt. De school krijgt
dan ook het predicaat “frisse
school”.
Gepaste trots
De drie gesprekspartners zijn
ervan overtuigd dat medio
juni, wanneer de oplevering
gepland staat, met de nodige
tevredenheid teruggeblikt kan
worden. Tom klokkenburg: “We
zitten prima op schema, maar
zoals gezegd kunnen we ons
vrijwel niets veroorloven. Het
is en blijft een grote uitdaging.
We lopen hier nu met ongeveer
vijftig mensen op de bouwplaats,
waarvan achttien van
onszelf. In de afbouwfase zal
dit nog fors toenemen. Een
groot voordeel op deze locatie
is dat we gelukkig de ruimte
hebben.”Peter Steijsiger:
“De grootste winst hebben we
geboekt in de snelle ruwbouw.
Omdat alles in 3D-model is
voorbereid en vandaar uit het
casco is opgetrokken en er
vrijwel geen afwijkingen waren
konden we snelheid maken die
ons nu van pas komt. We zijn
van plan rond kerst en
oud&nieuw een korte vakantie
in te lassen zoals we dat van
tevoren in gedachten hadden.
Dat verdienen de jongens
ook.”Gert-Jan Kwintenberg;
“We zullen in juni met gepaste
trots kunnen terugkijken op
deze mooie opdracht. Dat geldt
voor alle betrokkenen, van
architect tot opzichter en
projectleider tot bouwplaatspersoneel.”
BOUWEN IN HET OOSTEN
15

Begin 2011 heeft SP Architecten via een Europese aanbesteding de opdracht verworven
een kleine 8.000 m² schoolgebouw te ontwerpen voor het Van Lodenstein College.
Het Van Lodenstein College in Barneveld valt onder een bestuur dat door het land heen,
van Goes tot Kampen, onderwijs verzorgt op reformatorische grondslag.
Van Lodenstein College gegund
op basis eerste schets
Meer specifiek wordt er in
Barneveld onderwijs gegeven
aan onderbouwleerlingen van
VMBO tot VWO niveau.
De school heeft een duidelijke
visie op de wijze waarop zij
haar onderwijs wil inrichten.
De locatiemanager, Gerard
Schotanus, is in de maanden
voor de architectenselectie
intensief met zijn team bezig
geweest een helder programma
van eisen te formuleren.
De exacte locatie was, na een
aantal omzwervingen door
Barneveld, in overleg tussen
Willem de Potter, voorzitter
van het College van Bestuur
van het van Lodenstein College
en de gemeente vastgesteld.
Een prachtige plek, de entree
van Barneveld vanaf de
zuidzijde. SP Architecten kon
zo op voortvarende wijze met
een helder programma van
eisen op een prachtige locatie
deelnemen aan de Europese
architectenselectie.
Voor SP Architecten was het
BOUWEN IN HET OOSTEN
beeld dat de school had haar
nieuwe onderkomen zo helder
dat dit tot een eerste schets
geleid heeft die alles in zich
had dat de school voor ogen
stond.
Op grond van dit eerste idee
is de opdracht gegund aan
SP Architecten.
In het verdere ontwerptraject
is het plan eigenlijk alleen
verder uitgewerkt, het is niet
meer wezenlijk van gedaante
gewijzigd.
Het plan bestaat uit een
17

18
lineaire bouwmassa van drie
verdiepingen hoog die bijna
haaks de hoek om is gebogen,
evenwijdig aan de
Scherpenzeelse- en
Lunterseweg.
In het midden, in de bocht
bevindt zich het hart van de
school, een drie verdiepingen
hoge aula van waaruit alle
afdelingen zichtbaar en
bereikbaar zijn.
Aan de achterzijde is het drie
grote gymzalen sportgebouw
gelegen.
De koppen van de lineaire
bouwmassa zijn steeds open
gehouden en zelfs verbreed
zodat hier plaats ontstond om
zelfstandige werkplekken voor
leerlingen met een optimale
daglichttoetreding te kunnen
realiseren.
De aula, in het midden van het
gebouw, kraagt als een enorme
gebogen, glazen erker ruim
twee meter op de eerste
verdieping het gebouw uit.
De school wenst hiermee zijn
openheid aan de buitenwereld
te tonen.
Dezelfde gedachte aan
openheid heeft ertoe geleid
dat ook alle wanden tussen
lokalen en verkeersruimten
geheel van glas worden
gemaakt.
Openheid is één van de
bepalende gedachten achter
het plan.
Bij de verdere uitwerking
werd duidelijk dat het
Van Lodenstein College in
Barneveld streeft naar een
duurzaam en milieuvriendelijk
gebouw.
De gevels zijn gemaakt van
innovatieve Click Brick stenen
van steenfabriek den Daas.
Dit systeem kent geen voegen.
De stenen worden “koud” op
elkaar gestapeld gekoppeld
door een RVS stripje in de
voeg. Op deze wijze wordt het
metselwerk één vlak, dit in
tegenstelling tot traditioneel
metselwerk dat altijd
opgebouwd is uit losse stenen.
Ook t.a.v. de installaties is
voor innovatieve oplossingen
gekozen.
In samenwerking met de
installatieadviseur DWA is er
een verwarmingsinstallatie
ontworpen die uitgaat van
volledige vloerverwarming
gevoed door een 100 meter
diep gelegen warm/koud
water bron.
’s Zomers wordt koelte
geleverd en ’s winters warmte.
Het verlichtingsplan gaat uit
van 100% LED verlichting,
één van de eerste scholen in
Nederland die op deze verlicht
worden.
In een uitstekende
samenwerking tussen opdrachtgever,
aannemer en adviseurs
hopen we het gebouw in juni
volgend jaar op te leveren.
Architect: SP Architecten, medewerkers: Ron Leenheer,
Bauke Jellema, Hans Bohlmeijer, Michaël van der Kraan,
Jos Speet. Landschapsarchitect: Arcadis Pieter Arkenbout
en Timo Cents. Installatieadvieseur DWA, medewerkers:
Arie Huisman, Benno Ravenhorst, Henk van Prooijen.
Constructeur Volantis, medewerkers: Piet Vonk, John
Stoffelen, Edo Counen.
BOUWEN IN HET OOSTEN

Nieuwe showroom voor
T.I.B. Finishing
Het bedrijfspand van het Rijssense T.I.B. Finishing, onderdeel van de T.I.B. Groep, heeft een
grondige uitbreiding ondergaan. Nadat een brand enige tijd geleden de oude vestiging deels
onbruikbaar maakte is directeur Savio Strik in zijn nopjes met het nieuwe pand.
Nieuwe pand
Het nieuwe pand dat door T.I.B
Finishing is ingenomen valt in
de smaak. Strik: “Naast het
magazijn dat we al hadden,
hebben we nu een nieuwe
showroom van 90 m². Hierin
zijn de wanden en plafonds
van onze vier belangrijkste
leveranciers overzichtelijk
gerangschikt. Zowel Rockwool,
OWA, Ecophon als Armstrong
hebben een eigen plaats in de
showroom. Daarnaast hebben
we nu ook de beschikking
over een spreekkamer om met
relaties te spreken. Het is voor
ons bedrijf een duidelijke
meerwaarde. Klanten willen
graag zien met welke
materialen je werkt.”
Projecten
Gevraagd naar zijn beleving
van de huidige marktsituatie
antwoordt Strik, misschien
wel verrassend in deze tijden,
optimistisch: “Qua orderportefeuille
kunnen we vooruit
kijken tot en met de bouwvak
2013, dus dat is zeer positief.
We zijn betrokken bij een
aantal omvangrijke projecten,
zoals het Van Lodenstein
College in Barneveld, waar we
medio november gestart zijn in
opdracht van Ter Steege Bouw.
Daarnaast gaan we in mei,
in opdracht van Bouwbedrijf
Bramer aan het werk in het
verzorgingstehuis Molenkamp
in Oldenzaal (zowel nieuwbouw
als renovatie, red.)
en eveneens voor
BOUWEN IN HET OOSTEN
Bramer ook volgend jaar in
Lelystad. De elf mensen die
nu in loondienst zijn en de
gemiddeld twintig ZZP-ers
hoeven zich dus zeker niet
te vervelen. Stabiliteit is
het toverwoord”, volgens de
directeur. “Stabiliteit is
voor iedereen goed.
Ondanks dat de prijzen
overal onder druk te
komen staan, merk ik ook
dat kwaliteit weer meetelt
in de aanbestedingen.
Opdrachtgevers weten wat
ze aan ons hebben. Ook onze
onderaannemers gaan niet
voor een euro meer ergens
anders aan de slag.
Opdrachtgevers zitten namelijk
niet te wachten op een partij
die halverwege afhaakt.”
19

Van Dorp installeert Van
Lodenstein College
Van Dorp installaties is in april
2012 betrokken gekomen bij
de nieuwbouw van het
Van Lodenstein College in
Barneveld. De nieuwbouw van
de school heeft voor ons twee
kenmerken. De eerste betreft
de snelheid waarmee de school
wordt gebouwd en het tweede
kenmerk zijn de duurzame
(elektrotechnische) oplossingen
waarvoor men gekozen heeft.
Verder heeft de school ervoor
gekozen om reeds in de
aanbesteding te kiezen
voor het opvragen van een
aanbieding voor negen jaar
onderhoud, welke onderdeel is
van de uiteindelijk hoofdopdracht.
Dit laatste is, zeker
voor Van Dorp installaties,
een prima basis om samen te
werken aan een langdurige
relatie met de school.
Snelheid van bouwen
Reeds in de presentatiefase
is door de opdrachtgever
onderkend dat het moment
van starten en de doorlooptijd
tot aan de oplevering ambitieus
is. Dit was voor Van Dorp
installaties aanleiding om,
na een geslaagde aanbesteding,
voortvarend van start te gaan
met de engineering. Hierbij
hebben de betrokken partijen
gekeken naar de besteksuitgangspunten
en de
mogelijkheden om snelle(re)
montagemethoden mee te
nemen in de uitvoering. Een
groot deel van de elektrotechnische
installaties zijn,
waar mogelijk, in het werk
ingestort. Door deze wijze van
werken konden de werknemers
van Van Dorp reeds in een vroeg
stadium een groot deel van de
installatie wegwerken wat ons
straks richting de afbouw een
beetje meer ruimte biedt.
Verder maakt het bedrijf uit
Amersfoort gebruik van Wieland
toepassingen in de systeemwanden
en boven de plafonds.
Duurzame
elektrotechnische
oplossingen
Nagenoeg alle toegepaste
armaturen in de school zijn
voorzien van LED lichtbronnen.
Dit varieert van de leslokalen,
BOUWEN IN HET OOSTEN
toiletten tot aan de gang en
trapverlichting.
De armaturen in de leslokalen
zijn hierbij voorzien van een
LED buis van de firma Osram.
Schakelingen van de verlichting
zijn grotendeels middels
aanwezigheidsmelders en
in de gangen worden deze
geschakeld door een KNXinstallatie,
welke in eigen
beheer wordt geprogrammeerd
en in bedrijf gesteld. De LEDarmaturen
in de klaslokalen
aan de gevelzijde zijn verder
voorzien van een daglichtafhankelijke
regeling.
Voor de grote eindverbruikers
worden in de afgaande groepen
kWh-meters (op afstand uit te
lezen) aangebracht en
gekoppeld op het GBS. Op
deze wijze heeft men nog
beter overzicht in het energieverbruik
en kan men van
hieruit verder gaan sturen
op het verbruik per afnemer.
Verder zijn reeds
voorbereidingen getroffen
om later op een eenvoudige
wijze PV panelen te kunnen
inkoppelen.
De werkzaamheden van het installatiebedrijf zijn onder andere: de funderingsaarding/bliksembeveiliging.
Daarnaast verzorgt men de elektronische onderdelen als kabelgoten, klapgoten, inbouw
wandgoten, bekabeling, verdeelkasten en de nood- en standaardverlichting. Het brandmeldingssysteem
ter veiligheid van de leraren en leerlingen wordt ook door het landelijk opererende
bedrijf geplaatst. De ontruimingsinstallatie, tevens de lestijdensignalering, is net als het brandmeldsysteem
van het type A. Om het schoolgebouw goed beveiligd te laten zijn is er gekozen
voor het CCTV- en inbraakbeveiligingsinstallatiesysteem. Een uitgebreid datanetwerk, categorie 6
en bijbehorende glasvezelkoppelingen zijn de overige producten waaraan Van Dorp heeft gewerkt.
21

Graag stellen wij ons voor…
Schindler Nederland, de experts voor de hele levensduur van uw liften en roltrappen, van ontwerp en installatie tot het
onderhoud en herstel en als het nodig is, de modernisering.
Met trots kunnen we zeggen dat we deel uitmaken van een aantal van de meest uitdagende projecten met betrekking
tot liften en roltrappen in Nederland waarbij in deze advertorial een aantal gerealiseerde projecten in het oosten van
Nederland worden getoond.
Onderdeel van een internationaal toonaangevend
bedrijf
Schindler Nederland maakt deel uit van een groot netwerk
van Europese vestigingen en van de Schindler Group, een
internationale leverancier van mobiliteitsoplossingen. Elke
dag vervoeren wij een miljard mensen via onze liften en
roltrappen, snel, efficiënt en in overeenstemming met hun
verschillende behoeften. Het aanbod is erg uitgebreid en
omvat zowel rendabele oplossingen voor laagbouwwoningen
als complexe concepten voor toegangs- en transportmanagement
voor hoogbouw.
Schindler vervoert mensen en materialen, en verbindt
verticale en horizontale transportsystemen via intelligente
mobiliteitsoplossingen en concentreert zich daarbij op
innovatieve, groene en gebruiksvriendelijke technologieën.
Onze producten en diensten
Eersteklas oplossingen voor ieders behoeften
Personenliften
Liften voor woongebouwen
De internationale productlijnen van Schindler voor woongebouwen
en kleine kantoorgebouwen stellen nieuwe,
hogere eisen wat ruimte, geluid en elegantie betreft.
Liften voor bedrijven
Schindlers productlijnen voor bedrijven garanderen kwaliteit
en rendement, maar blijven flexibel genoeg om optimale
oplossingen te bieden voor commerciële gebouwen, kantoorgebouwen
en openbare infrastructuur zoals luchthavens.
Liften voor hoogbouw
De kwaliteitsproducten van Schindler voor gebruik in de hoge
gebouwen worden ontworpen om aan de behoeften van de
meest veeleisende klanten te voldoen. Door hun uitstekende
vervoercomfort, uitzonderlijke betrouwbaarheid en
sensationeel ontwerp vindt u onze producten in de meest
bekende gebouwen ter wereld.
Goederenliften en speciale liften
De goederenliften van Schindler vervoeren kleine en grote
22
- ADVERTORIAL -
BOUWEN IN HET OOSTEN
volumes en lichte en zware goederen. Schindler ontwikkelde
ook een reeks standaardproducten die kunnen worden
aangepast aan individuele klantbehoeften.
Roltrappen en rolpaden
Schindler biedt roltrappen aan die overal kunnen worden
gebruikt: in winkelcentra, kantoren, hotels, ontspanningscentra,
luchthavens, metro- en treinstations. De hellende en
horizontale rolpaden van Schindler zorgen voor een efficiënt
personenvervoer op openbare plaatsen.
Modernisering
Schindler zorgt voor een complete dienstverlening voor
modernisering: van het vervangen van design accessoires en
individuele componenten tot verpakkingsoplossingen en de
installatie van een volledig nieuw systeem.
Dienstverlening en onderhoud
In alle markten waar Schindler actief is, biedt Schindler
ook service aan. Aangezien Schindler internationaal toonaangevend
is, heeft het netwerk de grootte en de capaciteit
om dag en nacht snelle, veilige en betrouwbare mobiliteit te
garanderen.
Bestemmingsbesturing
Onze bestemmingsbesturingen zijn ontworpen voor de aller
modernste verkeersprestaties. Ze beperken de benodigde tijd
om een bestemming te bereiken, bieden ze meer vrijheid op
het gebied van architectuur en optimaliseren de beschikbare
ruimte in het gebouw.
Bovendien zijn deze systemen uiterst geschikt voor de
individualisering van de reiziger en zijn vervoerbehoefte, kan
de toegang op meerdere niveaus worden gecontroleerd en
kunnen bezoekers op efficiënte wijze naar hun bestemming
worden begeleid.
De Schindler Group
Internationale leverancier van mobiliteitsoplossingen, de
Schindler Group werd in 1874 opgericht in Zwitserland en
heeft wereldwijd ongeveer 43.000 werknemers in dienst. De
groep heeft in 2010 een marktkapitalisatie van 13,4 miljard

Zwitserse frank en bedrijfsinkomsten van 8,2 miljard Zwisterse
frank opgeleverd. De moedermaatschappij Schindler Holding
Ltd. is op de SIX Swiss Exchange genoteerd.
Met een netwerk van meer dan 1000 filialen verspreid over
alle continenten ontwikkelt Schindler plannen en produceert
en installeert het mobiliteitsoplossingen die beantwoorden
aan de eisen van de klant. Een allesomvattende service
garandeert dat die installaties gedurende hun levensduur
van ongeveer 30 jaar probleemloos functioneren.
Er zijn oplossingen op maat beschikbaar om toestellen
te moderniseren of te vervangen.
Strategische oriëntatie
‘Leiderspositie dankzij klantenservice’ is de visie van het
bedrijf in de wereld van liften en roltrappen, aangezien er
wereldwijd elk uur 40 miljoen mensen gebruikmaken van
Schindler-producten. Wij willen garanderen dat onze
klanten en passagiers altijd kunnen rekenen op mobiliteitsoplossingen
en klantenservice van goede kwaliteit.
Om dat te bereiken zijn er twee factoren van essentieel
belang: ten eerste, het versterken van de internationale
aanwezigheid van Schindler en de daarmee verbonden uitbreiding
van haar servicenetwerk in afzonderlijke markten.
Zo kan het bedrijf gebruikmaken van verschillende globale
groeicycli, wisselkoersrisico's wegnemen, het aantal reacties
verminderen omdat ze zich zo dicht bij haar klanten bevindt
en tegelijkertijd de productiviteit van haar service vergroten.
Een tweede voorwaarde is het duidelijk concentreren op de
kerncompetenties van Schindler op het vlak van liften en roltrappen
om een strategie met de laagste exploitatiekosten
na te streven die gericht is op het overtreffen van de
concurrentie in een toenemend prijsgevoelige markt.
Schindler werkt voortdurend om zich te verzekeren van
dat concurrentievoordeel. Alle processen worden daarom
voortdurend verbeterd, de productiediepte wordt verminderd
door zich alleen op strategische kerncompetenties te richten
en het aanbod aan productreeksen wordt tot een redelijk
aantal beperkt.
Schindler streeft systematisch, de bovenstaande strategie, na
om de toonaangevende positie verder uit te breiden en zo te
zorgen voor toegevoegde waarde voor haar aandeelhouders
en om de marktkapitalisatie te doen stijgen. Tegelijkertijd
heeft Schindler ook voortdurend aandacht voor het
ontwikkelen van toonaangevende producten met de
nieuwste technologie.
Onderzoek en ontwikkeling
In de onderzoekscentra van de group in Europa, Noorden
Zuid-Amerika en China gaat Schindler onverminderd door
met de technologische ontwikkeling van de producten. Het
bedrijf investeert meer dan 100 miljoen Zwitserse frank in
onderzoek en ontwikkeling en werkt samen met beroemde
- ADVERTORIAL -
BOUWEN IN HET OOSTEN
technologische instellingen over de hele wereld en met
industriële partners uit verschillende sectoren.
Voorbeelden van recente innovatie zijn onder andere het
eerste patent op liften zonder een machinekamer, het
Miconic 10 bestemmingsbesturingssysteem, zijn opvolger,
de Schindler ID met gepersonaliseerde toegangscontrole, de
Schindler 7000 lift voor hoogbouw en de volledig synthetische
aramidekabels en moderne trekriemtechnologie.
In 2009 werd een compleet nieuw concept gelanceerd om de
doorgang van passagiers door gebouwen te beheren: een
bestemmingsbesturingssysteem van de derde generatie,
PORT-technologie.
Baanbrekende nieuwe technologie om de
doorgang van passagiers te beheren
In 1990 lanceerde Schindler het allereerste bestemmingsbesturingssysteem
ter wereld: de Miconic 10. Dit unieke
product werd in 2000 gevolgd door Schindler ID, een beheersysteem
voor verkeer van de tweede generatie dat duizenden
keren werd gebruikt in de markt. Een beslissende factor voor
die doorbraak was het nieuwe bestemmingsbesturingsalgoritme
van het product in combinatie met een ultramodern
toegangscontrolesysteem. Tien jaar later lanceerde Schindler
de PORT-technologie die is gericht op een Personal Occupant
Requirement Terminal (PORT): een universeel communicatiesysteem
dat door het hele gebouw heen is verbonden.
Met dat communicatieplatform kan de beste route naar
iedere bestemming in het gebouw worden berekend en kan
tegelijkertijd een hoog veiligheidsniveau worden gegarandeerd:
bewoners, bezoekers en bezorgers worden geïdentificeerd en
de toestemming om het gebouw te betreden wordt bij de
ingang van het gebouw gecontroleerd met behulp van een
voorgeprogrammeerde toegangskaart. Dankzij dat individuele
identificatieproces kan het bestemmingsbesturingssysteem
ook de snelste route van ieder punt in het gebouw naar de
deur van een appartement of kantoor berekenen. Iedereen
wordt automatisch naar de lift met de kortste wachttijd
geleid. PORT-technologie biedt diensten op maat aan en
houdt ook rekening met de behoeften van mensen met
beperkte mobiliteit, bespaart energie en optimaliseert de
doorgang van het verkeer in gebouwen.
PORT is een intelligente, interactieve interface tussen mensen
en een hoogontwikkeld computersysteem dat opdrachten
kan aannemen die via een touch screen worden ingevoerd.
PORT spreekt met en identificeert mensen en helpt hen om
hun weg te vinden in een gebouw. PORT-technologie
verandert de transport- en veiligheidsfilosofie van gebouwen
radicaal en creëert architectonische mogelijkheden die
voorheen ondenkbaar waren. Met dit nieuwe systeem
bevestigt Schindler nogmaals dat ze toonaangevend is op
het gebied van innovatie.
23

24
Van Lodenstein College
Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij de nieuwbouw van het Van Lodenstein College te
Barneveld.
Opdrachtgever: Stichting voor Onderwijs op Reformatorische Grond, Amersfoort; Adviseur:
De Ruiter & Partners, Emst; Adviseur installaties: DWA installatie advies, Ede; Architect: SP
Architecten bv bna, Waddinxveen; Constructeur: Volantis Ingenieurs BV, Maastricht; Bouwkundig
Hoofdaannemer: Ter Steege Bouw, Rijssen in combinatie met Stegeman Bouw, Nijverdal;
WTB installateur: Alferink Installatie Techniek, Groenlo; E- Installateur: Van Dorp Installaties,
Amersfoort; Uitzetten: Ter Steege Bouw, Rijssen; Drainage en Grondwerk: Vink
aannemingsmaatschappij bv, Barneveld; Grondwerk: TS-materieel, Rijssen; Kraanwerkzaamheden:
Wagenborg Nedlift, Hengelo; Steigerbouw: Nijkamp Steigers BV, Rijssen; Ondersteunsteigers:
Matemco, Ede; Projectbord: Alfabet Reclame, Den Ham; Mortelschroefpalen: BFG Schroefpalen
Nijmegen, Nijmegen; Boortoezicht en doormeten fundatiepalen: Geosonda, Breda; PS Bekisting:
Van Buren Bouwmaterialen; Funderingswapening, Wapening breedtplaatvloeren en Stekankers
fundering: Holterman Markelo, Markelo; Betoncentrale en betonpompen: Vink Beton bv,
Barneveld; Vloeren gymzaal: Schipper Vloeren, Apeldoorn; Druklagen: Bedrijfsvloeren, Rijssen;
Gevelstenen (ClickBrick): Daas Baksteen Zeddam B.V, Azewijn; Steenhandel Twenthe, Rijssen;
Gevel isolatie: Witzand Bouwmaterialen, Almelo; Geveldragers/lateien: Certacon bv Nunspeet;
Kanaalplaat (ISO), Kanaalplaat verdiepingen en kanaalplaat Dak: VBI verkoopmaatschappij,
Huissen; Breedplaatvloer: Van Buren Systeemvloeren, Nijverdal; Prefab Steek Trappen, Prefab
Tribune elementen, Prefab Bordessen, Prefab kolommen en Prefab wandelementen: Holcon BV,
Markelo; Prefab Kanplanken: Witzand Bouwmaterialen, Almelo; Gelamineerde liggers: Heko
Spanten BV, Ede; Stalen liggers en Delta Beaam: Peikko Benelux, Arnhem; Staalconstructie:
Van den Brink staalbouw bv, Barneveld; Stalen dakplaten: Hardeman/ van Harten bv, Lunteren;
Aluminium kozijnen en deuren, Buitenbeglazing, Glasfolie en Kitwerk: Kolf & Molijn, Emmeloord;
Houten kozijnen/kasten: TImmerfabriek Riessen, Rijssen; Houten stelkozijnen: Hemar Nijverdal,
Nijverdal; Stalen binnenkozijnen en metalen deuren: MHB BV, Herveld; Daklichtkoepels: Polycel,
Panningen; Lichtstraat: Licotec Daklicht BV, Duiven; Dakluik en Plofluik: Gorter Luiken BV,
Schagen; Vouwwand (gymzaal): Trenomat, Nieuwkoop; Geprofileerd gevelplaat, afdekkappen en
dakr. sporthal: Hardeman/van Harten bv, Lunteren; Dakbedekking, borging en valbeveiliging:
Rudde Dakbedekking BV, Nijverdal; MS Wanden: TIB finishing, Rijssen; Cementdekvloeren: Rikkert
Afbouw, Enter; Liftinstallatie: Schindler Liften, Den Haag.
BOUWEN IN HET OOSTEN

KienhuisHoving informeert
Transport van bouwmaterialen: vijf tips
Of het nu gaat om zand, stenen of keukenbladen, het
transport van bouwmaterialen wordt over het algemeen
uitbesteed aan (specialistische) transportbedrijven. De
aannemer die op de bouwplaats een beschadigde of
onvolledige lading ontvangt kan er niet zomaar vanuit
gaan dat hij voor de vergoeding van de schade wel
bij het transportbedrijf kan aankloppen. In de transportwereld
gelden namelijk bijzondere regels, die veelal
voortvloeien uit eeuwenoude scheepvaartprincipes.
Bent u vaak betrokken bij transport, als geadresseerde
of opdrachtgever? Dan kan het verstandig zijn om u
eens te verdiepen in deze bijzondere regels. In deze
bijdrage alvast 5 tips over transport van bouwmaterialen.
TIP 1. LET OP AANSPRAKELIJKHEIDSLIMIETEN
Een grondbeginsel van het vervoerrecht is de beperkte
aansprakelijkheid van de vervoerder. Raakt een lading
kozijnen beschadigd tijdens nationaal wegvervoer,
dan bedraagt de limiet € 3,40 per kilogram. Een
vervoerder die grind of zand over de binnenwateren
vervoert, is slechts aansprakelijk voor € 227 per
1000 kilogram. Bij kostbare bouwmaterialen kan het
interessant zijn om een hogere limiet overeen te komen.
De mogelijkheden daartoe verschillen per vervoersmodaliteit.
U kunt natuurlijk ook een goederentransportverzekering
afsluiten.
TIP 2. LET OP VERTRAGINGSCHADE!
Transportbedrijven doen er alles aan om zo nauwkeurig
mogelijk te plannen en waar nodig “just in time” te
leveren. Dit lukt helaas lang niet altijd. De schade kan
dan flink in de papieren lopen. Op grond van de
nationale wettelijke regeling is de wegvervoerder
alleen aansprakelijk indien en voor zover de vertraging
heeft geleid tot waardevermindering van de bouwmaterialen.
Hoe zit het dan met materieel dat een dag
langer gehuurd moet worden of contractuele boetes
die betaald moeten worden aan de opdrachtgever?
Hiervoor is de vervoerder niet aansprakelijk.
Bij internationaal wegvervoer ligt dat net weer een tikje
anders, maar dan is de schadevergoeding beperkt tot
de vrachtprijs. En dat is vaak een schijntje van de
schade.
Als u een groter deel van het vertragingsrisico bij de
transporteur wilt neerleggen, dan kan dat in principe
wel. Er moet dan wel aan strikte voorwaarden worden
voldaan. Een vervoerrecht specialist kan u hier meer
over vertellen.
Heeft u vragen over deze column,
dan kunt u contact opnemen met mr. J.J.W. (Jurgen) Kappert.
E-mailadres:
jurgen.kappert@kienhuishoving.nl
TIP 3. ZORG VOOR EEN GOED INGEVULDE
VRACHTBRIEF
Als een leverancier een transportbedrijf inschakelt om
bouwmaterialen af te leveren bij een aannemer, dan is er
in principe geen contractuele relatie tussen de vervoerder
en de aannemer. Komen de bouwmaterialen te laat,
beschadigd of helemaal niet aan, dan zal de vervoerder
de aannemer doorverwijzen naar de leverancier. De
vervoerder heeft met de aannemer immers “niets te
schaften”. Om dezelfde reden hoeft de vervoerder alleen
instructies aan te nemen van de leverancier. Dit kan erg
onpraktisch zijn, vooral wanneer de leverancier in het
buitenland zit of niet erg solvabel is.
Als er een vrachtbrief is opgemaakt en de aannemer is
daarin vermeld als geadresseerde, dan wordt hij partij bij
de vervoerovereenkomst. Dan heeft hij wel een claimrecht
en een instructierecht. Het is dus van belang dat er
een goed ingevulde vrachtbrief gebruikt wordt. Klinkt
simpel, maar het gaat o zo vaak fout.
TIP 4. CONTROLEER DE LADING EN TEKEN BEVINDINGEN AAN!
Als er twintig gevelplaten worden vervoerd en bij
aflevering blijken er maar achtien op de trailer te staan,
dan is het van groot belang dat de geadresseerde een
aantekening maakt op de vrachtbrief. Ditzelfde geldt als
weliswaar twintig gevelplaten worden afgeleverd, maar
deze zichtbaar beschadigd zijn. Zonder aantekening
worden alle twintig gevelplaten geacht in zichtbaar
goede staat te zijn afgeleverd!
Schade die niet direct zichtbaar is dient binnen een week
te worden gemeld. Daarna wordt het wel heel lastig om
schade te verhalen op een vervoerder.
TIP 5. MAAK AFSPRAKEN OVER AFLEVERING
De aansprakelijkheid van de vervoerder eindigt op het
moment dat hij de lading heeft afgeleverd. De wet
bepaalt echter niet wat moet worden verstaan onder
aflevering. Is een oplegger met staal die ’s nachts op
aanwijzing van een bewaker op een bouwplaats wordt
achtergelaten afgeleverd? En als de chauffeur een
gesloten hek treft en de oplegger afkoppelt op de
openbare weg? U begrijpt het, voer voor discussie.
Recent is een dergelijke twist tot aan de Hoge Raad
uitgevochten (de oplegger was uiteraard gestolen).
Om discussie en kostbare procedures te voorkomen is
het verstandig om heldere afspraken te maken over
aflevering. Bij wie moet de chauffeur zich melden?
Wie moet er tekenen? Wat te doen als het hek dicht is?
Simpele dingen, maar erg belangrijk.
BOUWEN IN HET OOSTEN
COLUMN
COLUMN
25

Caspar Jansen is directeur van Duoflex, een HalDu Groep onderneming waartoe ook Halkers
en Gromada uit Groesbeek behoren. Het uitzend- en detacheringsbureau gericht op de
sectoren bouw en installatietechniek wordt dagelijks geconfronteerd met het wel en wee
van de arbeidsmarkt. Zaken als onderwijs, krapte en arbeidsvoorwaarden passeren in deze
rubriek de revue. Serieus en veelal gelardeerd met een knipoog, geïllustreerd door cases
vanuit de praktijk van alledag.
Love me do
Als ondernemer in de bouw en techniek zou ik
natuurlijk voor de Rolling Stones moeten zijn:
de rollende stenen. Dit jaar vieren de Londense
lieverdjes dat ze 50 jaar rollen. Maar laat ik u eens mee
terug nemen naar de Beatles! In oktober van dit jaar
was het precies een halve eeuw geleden dat zij hun
eerste hit opnamen en de bouwstenen legden voor
een succesvolle carrière: Love me do.
Na de verwoestende Tweede Wereldoorlog
(Rotterdam lag in puin!) en in de kale en grijze jaren ’50
van de wederopbouw vormden de Beatles één van
de eerste lichtpuntjes waarmee we de donkere
decennia van daarvoor achter ons konden laten.
Het was weer even tijd, na al dat harde werken in
verrijzend Nederland, om te ontspannen en plezier te
hebben.
Aan die ‘schakel in de tijd’, zoals hierboven
beschreven, moet ik vaak denken als ik aan de
achterliggende vijf jaar crisis denk. Ook nu is het zwaar,
moeilijk en lastig, maar Rotterdam ligt niet in puin en
Nederland trouwens ook niet! Onlangs vertelde een
makelaar mij dat het peil van de huizenprijzen was
gezakt tot wel ‘het bedroevende niveau van 2002!’ Ik
kan mij dat jaar niet herinneren als een jaar waarin we
in lompen liepen en ons eten uit lege voedseltonnen
moesten zien te schrapen, zoals talloze kinderen in de
Hongerwinter van 1944/1945. Met andere woorden:
wat zit die veelbesproken crisis toch enorm tussen onze
oren! Ja en u heeft gelijk want ik doe er maar wat
graag aan mee door er regelmatig in deze column
over te schrijven, echter... ik probeer er wel positief
mee om te gaan door juist gebruik te maken van de
mogelijkheden die ook deze tijd te bieden heeft.
Ze zeggen dat in Rotterdam de overhemden met
opgestroopte mouwen worden verkocht. De kreet uit
Rotjeknor ‘niet lullen maar poetsen’ is mij dan ook uit
het hart gegrepen. Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen, creatief zijn, de mens centraal stellen:
natuurlijk, het is belangrijk maar in zekere zin ook een
luxe. Je komt er in mijn ogen pas aan toe als je door
hard werken eerst een paar centjes op de bank hebt!
Daarom word ik een beetje mies van een artikel van
Syntens over ‘de economie op menselijke maat’.
Was het niet Jan Schaefer die zei: in gelul kun je niet
wonen!’ Natuurlijk, het is belangrijk om je mensen
centraal te stellen (en dat doen we ook), maar eerst
moeten de schouders eronder! Wat een kunst!
Mijn advies? Laten we eerst eens accepteren dat de
kaarten écht anders liggen. Heel veel van wat we tot
2008 kenden, komt niet meer terug. En so what? Het
vreet energie om maar terug te willen naar hoe het
was. Veel liever kijk ik met u vooruit naar hoe het
gaat worden: zoals het nooit eerder was! Ofwel:
de toekomst ligt voor ons open en vanaf vandaag
gaan we die samen maken.
Om op de Beatles terug te komen: veel van hun hits
blijken te slaan op het dagelijkse leven van u en mij.
Neem A Hard Day’s Night. It’s been a hard day’s night
and I have been working like a dog! Die regel spreekt
mij enorm aan. Gewoon keihard werken en je aan het
eind van de dag lekker moe voelen. Dát moeten we in
Nederland gaan doen! Wat er te werken en dus te
bouwen valt? Nederland vergrijst en straks verlangt
één op de vier senioren een aangepaste woning. Mijn
hemel, wat een massa bouwwerk ligt er voor de boeg!
Bekijk je het van die kant, dan blazen we met elkaar
die crisis zo weg.
Yesterday? Vergeet het… maar ik wil zeker niet
vergeten hoe gezellig Sinterklaas en de Kerstdagen in
de 60-er jaren waren en hoeveel ze voor mij hebben
betekend als kind van deze roaring sixties.
Let it be? Niet doen en vooral hard gaan werken
‘like a dog’.
En dan dat mooie nummer van de Beatles: tomorrow
never knows…
Ik weet het wel! Laten we het Rotterdamse elan van
de wederopbouw van de oorlog omarmen en eindelijk
die stenen weer eens gaan stapelen!
Want werkelijk, van deze crisis ‘I can’t get no
satisfaction.’ Muziek is van alle dag, van heel ons
leven en vooral van ons samen.
Graag wens ik u en uw dierbaren geweldige en
gezellige Kerstdagen toe. Want we hebben het
verdiend en uiteraard hoop ik u in 2013 weer in goede
gezondheid te mogen ontmoeten om samen weer
aan het werk te kunnen.
Caspar Jansen
BOUWEN IN HET OOSTEN
COLUMN 27

Nieuwbouw Gelders Archief lijkt
simpel maar is gecompliceerd
De eerste contacten tussen de
Stichting Gelders Archief en
Aannemingsmaatschappij
Hegeman dateren van ruim
anderhalf jaar geleden. Bjorn
De afbouw van het nieuwe Gelders Archief is in volle gang.
Op 1 februari 2013 zal de oplevering plaatsvinden waarna
de verhuizing direct ter hand zal worden genomen.
Bouwkundig hoofdaannemer Aannemingsmaatschappij
Hegeman uit Nijverdal blikt in de persoon van projectleider
Bjorn Wiggers terug op een mooie, maar bewerkelijke
opdracht.
Wiggers: “Het project kwam in
de vorm van een aanbesteding
bij ons binnen. Na prijsvorming
waar in totaal vijf aannemers
aan deelnamen werd de
opdracht aan ons gegund.
De start van de bouw stond
gepland voor de eerste helft
BOUWEN IN HET OOSTEN
van november 2011. Een zeer
korte voorbereidingstijd
voor een opdracht met een
dergelijke complexiteit en
omvang. Het was dan ook niet
echt verrassend dat tijdens
de uitvoeringsfase nog enkele
tussentijdse aanpassingen aan
de orde kwamen. Aanpassingen
die een relatief geringe
overschrijding van de deadline
rechtvaardigen. We leveren op
1 februari aanstaande op.”
Wiggers roemt de samenwerking
tussen de betrokken partijen.
“Zonder hun constructieve
opstelling was het allemaal
een stuk moeizamer verlopen.
Alle partijen hebben zich
gedurende het gehele project
gefocust op het eindresultaat.
Constructief hebben we de
nodige aanpassingen gepleegd.
De gevel was in de bestekfase
een verticaal geaccentueerd
plaatje, maar is uiteindelijk
horizontaal geworden. Een
constructie “omgooien” is geen
sinecure. Dat raakt iedereen.
Vergeet niet dat contractueel
alles was vastgelegd volgens
29

estek. Dat alle partijen, opdrachtgever, architecten, directievoerders, adviseurs
en onderaannemers er in harmonie uitgekomen zijn verdient echt een pluim. En het
eindresultaat mag gezien worden.”
Complex
Het Gelders Archief, met een totale vloeroppervlakte van een kleine tienduizend
vierkante meter, verdeeld over zes bouwlagen, oogt vanaf de buitenkant vrij
simpel, maar niets is minder waar volgens Bjorn Wiggers. “Het gebouw bestaat in
hoofdlijnen uit depotruimten in vijf bouwlagen, kantoren in vier bouwlagen
en publiekstoegankelijke ruimten met onder andere een leeszaal en
auditorium op de begane grond. Ook de terreininrichting en de bestrating
behoren eveneens tot de bouwkundige opdracht. De complexiteit zat in een
aantal specifieke aspecten. Allereerst bleek het terrein vervuild door de
vroegere aanwezigheid van zware industrie. De vervuiling was in een
eerder stadium al aangepakt door middel van een folie met daarop
schone grond. Omdat er fundatiepalen benodigd waren van acht tot tien
meter moesten we door die folie heen. We hebben dat opgelost door
onder andere een betonplaat te storten.
De begane grond is op zand gestort. De folie is tegen de betonplaat
aan gesitueerd. De inspecties op dit terrein waren streng en het
werk is deels uitgevoerd door specialistische hiervoor
gecertificeerde bedrijven. Een tweede aandachtspunt vormde de
klimaattechniek. Bij een archief altijd een prominent gegeven.
Installatiebedrijf Lammerink Installatiegroep uit Oostmarsum
mag in dit kader genoemd worden. Het is een subtiel
samenspel tussen temperatuur, luchtvochtigheid en zuurstof-
Een constructie “omgooien”
is geen sinecure.
Dat raakt iedereen.
gehalte. Enigszins in het verlengde hiervan noem ik
de eisen op het gebied van brandwerendheid.
Veelvuldige toepassing van beton,
compartimentering en de toepassing van
120 minuten brandwerende deuren zijn
exponenten van een nauwgezette aanpak.
Al met al mag je gerust spreken van een
behoorlijke complexiteit, waarbij onze
expertise en ervaring uitstekend van pas
kwamen.
Samenvattend kun je spreken dat het
ontwerp en de gemaakte keuzes het
Gelders Archief echt op de kaart
zal zetten. Je loopt er bepaald niet
onopgemerkt voorbij.“
BOUWEN IN HET OOSTEN
31

32
Lamers Natuursteen gematigd
positief
Na een offerteaanvraag van Hegeman, de hoofdaannemer van de nieuwbouw van het Gelders
Archief werd Lamers Natuursteen betrokken bij dit Arnhemse project. Calculator Sander
Mooijman was namens het Almelose bedrijf verantwoordelijk voor de calculatie en
uitvoering van het project.
Gelders Archief
Lamers is een bedrijf in de
specialistische natuursteensector.
Na de offerteaanvraag
kwam het Gelders Archief als
project in portefeuille.
Mooijman: “We hebben al een
paar jaar een goede relatie
met Hegeman. Dit geldt echter
ook voor enkele concullega ’s.
Een offerteaanvraag is derhalve
geen automatische opdracht.
Wij weten welke aspecten
belangrijk zijn voor Hegeman.
Ook nu bleek dit uiteindelijk
goed uit te pakken en doorslaggevend
te zijn. Een van
onze onderscheidende
eigenschappen is dat (deel)
levering bijna altijd met twee
weken geschied. Mits het
materiaal voorradig is.
Een ander sterk punt is onze
voorraad Belgisch hardsteen.
Daarnaast is uiteraard ook de
prijsstelling belangrijk. Voor
het project hebben we dorpels
geleverd van twee meter lang,
11,4 cm breed en 2 cm dik
voor binnendeuren. Tevens
zaten er dorpels in van 22 cm
breed en 6,5/4,5 cm dik in die
voor een deel schuin aflopend
zijn. Al dan niet met een
gefreesde sponning er in.
De omvang van het project is
voor ons van normale grootte
en niet exceptioneel. We
hebben in dit project de
dorpels zelf vervoerd vanwege
het breekbare karakter.
Desgewenst brengen wij de
dorpels ook zelf aan. In
Arnhem was dit niet het geval.
De samenwerking, in dit geval
met Erik Spekenbrink van
BOUWEN IN HET OOSTEN
Hegeman, was vanaf de
calculatie foutloos en
hierdoor zeer positief. Je
ziet dan de meerwaarde
van een langdurige relatie.
Je kent elkaars “bedrijfscultuur.”
Trends
In de natuursteenbranche
zijn momenteel twee trends
zichtbaar volgens Mooijman.
“Ten eerste is het tegenwoordig
steeds normaler geworden dat
er bij projecten vanaf de start
bij de planvorming worden
meegedacht. Het meedenken
doen we door bijvoorbeeld
een bepaald soort steen aan
te bevelen, maar ook
ventileren wij onze mening
over constructieve aspecten.
Mijn bouwkundige achtergrond
(onder andere een eigen klusbedrijf
en een dienstverband
bij een bouwbedrijf, red.)
heeft hierbij ook zeker zijn
voordelen. Ten tweede noem
ik het fenomeen van Chinees
natuursteen. Wij leveren dit
ook, maar wijzen potentiële
opdrachtgevers wel op
eventuele nadelen. Het prijsvoordeel
heeft namelijk ook
schaduwzijden, zoals de
leveringssnelheid en –

etrouwbaarheid. Bovendien
is het prijsvoordeel het
scherpst wanneer de
verwerking en applicatie in
China wordt uitgevoerd en
dat brengt op zich ook weer
mogelijke afwijkingen met
zich mee. Onze voorkeur ligt
sterk bij “Belgisch hardsteen.”
Ambities
Door de economische crisis
is er bij vrijwel elk bouwgerelateerd
bedrijf een
afwachtende houding te
constateren. “Ik werk hier
sinds januari als calculator.
Voor mijn komst heeft het
Gelders Archief
bedrijf in een periode van
enkele jaren door de terugloop
in vraag helaas van vijf mensen
afscheid moeten nemen.
Momenteel werken we met
zes mensen op kantoor en nog
twaalf á dertien in het
magazijn. Dit aantal is alweer
geruime tijd constant. De
afgelopen maanden komen er
zelf weer iets meer opdrachten
binnen. Wij denken dat wij in
ieder geval het dieptepunt
achter ons hebben gelaten.
Als bedrijf zijn we dan ook
gematigd positief. Door de iets
drukkere periode hebben we
één van de oud-werknemers
weer af en toe ingehuurd, we
zijn ze dus nog niet uit het oog
verloren. Vakmensen zijn nu
eenmaal moeilijk te vinden,
zeker met de vergrijzing die nu
gaande is. Er is geen school
opleiding tot steenhouwer,
waardoor het lastig is om
vers bloed in de organisatie
te krijgen. Maar via het
opleidingsinstituut Centrum
Natuursteen en onze interne
opleiding zullen we mensen
gaan trainen om zo op de
toekomst voorbereid te zijn,
wanneer consumentenvertrouwen
straks weer
opleeft.”
Onderstaande bedrijven ijn betrokken bij de nieuwbouw van het Gelders Archief te Arnhem.
Hoofdaannemer: Aannemingsmaatschappij Hegeman, Nijverdal; Architect: De Twee Snoeken,
’s Hertogenbosch; Trillingsmetingen: Alcedo B.V., Holten; Grondwerk+bestrating: BKS Infra,
IJsselmuiden; Open Belendingen: Signum Expertise, Nijverdal; Heipalen: H. van Dieren Hei- en
Waterwerken, IJsselmuiden; Wapening: Holterman Wapeningsstaal B.V., Markelo; Monoliet
afwerken betonvloer: De Jong betonvloeren BV, Rijssen; Beton: Betoncentrale Twenthe,
Doetinchem; Bouwmaterialen: Raab Karcher Eshuis Bouwstoffen, Vriezenveen; Holle wanden:
Alvon Bouwsystemen B.V., Nieuw-Amsterdam; Breedplaatvloeren: Orion Beton B.V., Enschede;
Kanaalplaatvloeren: VBI Verkoop Maatschappij, Huissen; Prefab betonelementen: Van den Berg
Beton Elementen B.V., Raalte; Prefab lateien: Prefab Beton Vebo B.V., Bunschoten;
Staalconstructie: Siemerink Constructies B.V., Oldenzaal; Houten kozijnen: Tifa Hegeman,
Nijverdal; Aluminium kozijnen: Facadis Geveltechniek B.V., Oldenzaal; 120 min. Brandwerende
deuren: Eurodeur, Nieuwkoop; Profielstalen kozijnen: MHB B.V., Herveld; Stalen schuifdeurkozijn:
Mondoor Zweefdeuren, Zaltbommel; Sectionaaldeur: Voskamp Deurtechniek, Almelo; Dakluik+
schaartrap: Novoferm Nederland B.V., Almelo; Houten buitendeuren: Albo Deuren B.V., Albergen;
Houten binnendeuren: Van Vuuren Grou B.V., Grou; Hang-& sluitwerk: Van Buuren B.V., Rijssen;
Aluminium gevelbekleding: Bijlbouw B.V., Alblasserdam; Koelcellen: K.I.M. Nederland B.V.,
Apeldoorn; Leuningen en hekwerken: Fapro, Almelo; Dakbedekking: Rudde Dakbedekking,
Nijverdal; Hardsteen dorpels: Lamers Natuursteen B.V., Almelo; Kitwerk: Afdichtingstechniek Gebr.
Akkermans B.V., Rijen; Stukadoorswerk: Afbouw Rikkert B.V., Enter; Afwerkvloeren: Van den Berg
afbouw B.V., Enter; Kunststof vloerafwerkingen: Eputan Kunststoftechniek B.V., Meerkerk;
Systeemplafonds en metal stud wanden: Eissink Plafond- en Wandsystemen, Hengelo;
Systeemwanden: Maars Projecten B.V., Harderwijk; Brandwerende bekleding: Flame Guard B.V.,
Nijmegen; Glas- & Schilderwerken: Dekker Schildersbedrijf B.V., Vriezenveen; Inrichtingen:
Quadro Projectinrichting, Nijverdal; Vloerbedekkingen: Abeln Projectstofferingen B.V., Almelo;
Liftinstallaties: Schindler Liften B.V., Den Haag; Installatiewerk: Lammerink, Ootmarsum.
BOUWEN IN HET OOSTEN
33

34
Project Gelders Archief is
ons op het lijf geschreven
Projectleider Michel Lubbers van Eissink Plafond-
en Wandsystemen
Gemiddeld acht tot tien monteurs van het Hengelose Eissink Plafond- en Wandsystemen
werken momenteel hard aan de afbouw van het nieuwe Gelders Archief in Arnhem. Projectleider
Michel Lubbers is enthousiast over het ontwerp en de voortgang van het project.
“Opdrachten met enige omvang en complexiteit zijn ons op het lijf geschreven
De opdracht kwam na offerte
binnen via bouwkundig hoofdaannemer
Hegeman uit
Nijverdal. Michel Lubbers:
“Voor ons een goede bekende.
We werken regelmatig samen.
Onlangs bijvoorbeeld nog in
Enschede bij de Scholingsboulevard.
Evenals Hegeman
zijn we op ons best in de
projecten van een grotere
omvang en complexiteit. Het
Gelders Archief is daarvan ook
een mooi voorbeeld. Vooral
qua diversiteit is het een
interessante en mooie
opdracht. We hebben in
Arnhem alle metalstudwanden,
bandrasterplafonds
600x1800mm (Ecophon Focus
BOUWEN IN HET OOSTEN
D), systeemplafonds (Ecophon
Focus A), metalen systeemplafonds
600 x 600 mm
(klemcassettes), en metalen
lamellen plafonds (Luxalon Lina
Grid) voor de ontvangsthal.
Daarnaast leveren en monteren
we akoestische geperforeerde
gipsplafonds en gipswanden.
De houten betimmeringen,

het plaatsen van de kozijnen,
de drukschotten boven de
aluminium puien en de geluidsschotten
in de kantoren vielen
eveneens binnen ons takenpakket.
Al met al dus een
grote diversiteit. Ook is het
een bewerkelijk project.
Zo is er veel contact met de
installateur in het kader van
de metalen plafonds waar de
sparingen voor de verlichting
en dergelijke al fabrieksmatig
in zijn aangebracht. Daarbij
stond het project behoorlijk
onder tijdsdruk na het
omvallen van de installateur
die bij de start van het project
betrokken was.
Vermeldenswaard is zeker dat
alle betrokken partijen in een
goede samenwerking tot een
aanvaardbare oplossing
gekomen zijn.
De oplevering staat nu gepland
voor 1 februari 2013. Als alles
volgens plan verloopt hebben
wij voor de kerst onze
werkzaamheden afgerond.”
Hollen of stilstaan
Michel Lubbers vertelt
dat Eissink Plafond- en
Wandsystemen niet ontevreden
is over de behaalde resultaten
van het afgelopen jaar. “We
doen het best wel goed in een
zeer onzekere markt.
De pieken en dalen zijn dit jaar
echter extreem te noemen.
Het is veelal een kwestie van
hollen of stilstaan. Feit is
wel dat je veel meer arbeid
moet verrichten om een
vergelijkbaar resultaat te
boeken dan een jaar geleden.
Vanaf het offertestadium moet
BOUWEN IN HET OOSTEN
je de bereidheid hebben mee
te denken en eventuele
alternatieven te zoeken met
een identieke kwaliteit maar
een financieel aantrekkelijker
voorstel. Dat zijn algemeen
de trends tegenwoordig.
We hebben momenteel veel
uitstaan, waar we de komende
periode tot de kerst uitsluitsel
van verwachten. Verder
vooruit kijken dan één of
twee maanden is welhaast
onmogelijk. Extra complicatie
daarbij is dat, indien de
opdracht doorgaat, er vrijwel
direct gestart moet worden.
Wij hebben daarentegen ook te
maken met levertijden vanaf
de productie. Ook dat levert
regelmatig tijdsdruk op. Maar
alles afwegende zijn we beslist
niet ontevreden.”
35

Gelders Archief, mooi maar
bewerkelijk
De Rikkert Afbouwgroep uit
Enter tekende voor zowel de
afwerkvloeren, de projectstoffering,
het stucwerk als
de buitengevelisolatie met
structuurpleister van het
Gelders Archief in Arnhem.
Momenteel zijn de stoffeerders
van dochteronderneming Abeln
druk doende de vloerbedekking
te leggen zodat de oplevering
op 1 februari gehaald zal
worden. Directeur Arjen Jansen
toont zich tevreden over het
verloop van de opdracht.
“Voor Rikkert is het niet
een uitzonderlijk grote of
bijzondere opdracht. Qua
vloeren was het wel vrij
bewerkelijk van aard. Er zaten
kilometers archiefrails in de
vloeren t.b.v. de schuifwanden
wat een en ander behoorlijk
bewerkelijk maakte. Van de
tussentijdse aanpassingen van
de constructie hebben we
gelukkig geen nadelige of
vertragende affecten gemerkt.”
“Het project kwam via
Hegeman Nijverdal bij ons
binnen. Hegeman is een vaste
relatie van ons, maar dat
betekent uiteraard niet dat
alles één op één geregeld is. Er
was zeker competitie en dat is
niet verwonderlijk omdat ook
aannemers te maken
hebben met, veelal scherpe,
budgetteringen. Qua omvang
was het een mooie opdracht.
Ik schat dat we op de drukste
BOUWEN IN HET OOSTEN
momenten een man of tien op
de bouwplaats hadden. Nu
bij het stofferen zullen dat
gemiddeld een man of vier
zijn.” Projectleider Marcel
Hessing beaamt dat. “Als we de
ruimte hebben dan zal dat het
geval zijn. We stofferen circa
duizend vierkante meter plus
de trappen. Er is gekozen voor
tapijttegels van het merk
Marlin. De fabrikant heeft
speciaal voor de trappen tapijt
geproduceerd met een breedte
van twee meter zodat we dat
direct kunnen verwerken en
verlijmen. Er wordt gewerkt
met twee speciaal aangemaakte
kleuren. Al met al een mooie
opdracht voor de Rikkert
Afbouwgroep B.V..”
37

38
Gelders archief kleurrijk geheel
De bouw van het Gelders archief is bijna afgerond. De afbouwspecialisten hebben het
gebouw al geruime tijd overgenomen van de bedrijven van de ruwbouwfase. Eén van die
bedrijven is Dekker Schilders uit Vriezenveen. Werkvoorbereider Albert Jan Altena vertelt
over het Gelders Archief.
“Het eerste contact voor dit
project was eind juli 2011.
Hegeman, een goede partner
van ons, is bouwkundig hoofdaannemer
van het project. De
relatie met deze partner zorgt
eigenlijk constant voor werk
bij ons. Dit is ook een van de
redenen dat wij betrokken zijn
bij het Gelders Archief.
Nog voor we klaar zijn bij dit
project zijn we ook alweer bij
andere projecten betrokken in
samenwerking met dezelfde
hoofdaannemer. Momenteel
zijn we bijvoorbeeld betrokken
bij de nieuwbouw van een
verzorgingstehuis De Borkel
in Gorssel. De afgelopen tijd
hebben we een brede school in
Heerde en het SOMA College in
Harderwijk gerealiseerd”
Niet uitzonderlijk
Altena: “Wij zorgen voor de
afwerking van de wanden en
BOUWEN IN HET OOSTEN
het schilderwerk. Het aantal
vierkante meters werk is op
zich niet uitzonderlijk voor ons.
Wat er bij dit project wel
uitspringt is het aantal
verschillende kleuren en de
kleurkeuze zelf. Het
is al met al een heel
kleurrijk geheel. Voor
Dekker betekent het
dat er gemiddeld twee
mensen enkele maanden
aan het werk zijn.”
Geen rare dingen
Het bedrijf uit
Vriezenveen is veelal
in de utiliteitsbouw bezig.
“De meeste opdrachten
zijn in de utiliteit. Hier
kunnen de mannen op de
werkvloer hun werkweek nog
steeds goed mee opvullen.
Naast deze werknemers zijn
er ook nog een paar mensen
werkzaam op het kantoor.
In de huidige economische
situatie waarin Nederland
zich bevindt is het niet altijd
florissant voor bedrijven in de
bouwsector. Het kost veel
energie om projecten binnen
te halen, maar tot op heden
hebben we al onze eigen
mensen nog aan het werk.
En de toekomst kan niemand
voorspellen.

COLUMN
Jaap Middel is afdelingshoofd
Arbo & Milieu en Hoger
Veiligheidskundige bij Dion BV
uit Hardenberg. Dagelijks
ondersteunen hij en zijn team
bedrijven met arbo- en milieuvraagstukken.
Daarnaast biedt
het bedrijf een scala aan
opleidingen aan. Naast zijn
reguliere werk bij Dion is hij
actief in de Nederlandse
Vereniging van Veiligheidskundigen
(NVVK).
In de periodieke columns gaat
hij in op arbo-onderwerpen die
spelen in een organisatie.
Hier onveilig?
Onmogelijk!
(Het verschil tussen beleving
en werkelijkheid)
Als iemand het thema veiligheid op de agenda heeft gezet, dan is het wel Pieter
van Vollenhoven. Jarenlang heeft hij zich ingezet voor een veiliger samenleving,
met name door de belangen voor onafhankelijk onderzoek naar (ernstige)
gebeurtenissen steeds te benadrukken bij de overheid. Dit met als enig doel om uit
het gebeurde lering te kunnen trekken. Uiteindelijk zou het tweeëntwintig jaar duren
voordat zijn levenswerk, de Onderzoeksraad voor Veiligheid, er kwam.
Deze Onderzoeksraad voor Veiligheid haalde de onderste steen boven in vele zaken,
onder andere de brand in het detentiecentrum op Schiphol-Oost, de hoge sterfte in
verschillende Nederlandse ziekenhuizen, de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk, het
functioneren van Jeugdzorg, het instorten van het dak van de Grolsch Veste, de vele
roodlichtpassages op het spoor, met een aantal ernstige en vele bijna ongevallen
als gevolg, en nog veel meer. De Onderzoeksraad voor Veiligheid kwam vaak tot
onthutsende conclusies.
Zo ook het bericht van de Onderzoeksraad voor Veiligheid die zich zorgen maakt over
de veiligheid en het verantwoordelijkheidsbesef van de bouwsector. Moeten we ons
dan ongerust maken?
Als ik terugkijk op de maand november en de ernstige ongevallen in ogenschouw
neem, dan wordt ik daar best ongerust van. Vier fatale ongevallen in één maand
die een relatie hebben met de bouw, daarnaast tientallen ernstige bedrijfsongevallen
in diverse sectoren. Toeval?. In feite een onvermijdelijke samenloop van
omstandigheden, maar dat wil niet zeggen dat alles zo is gepland of is bedoeld;
ongevallen plan je immers niet. Ongevallen voorkomen kan zeker wel, daarvoor
dient de onderneming wel zijn risicoprofiel te (willen) kennen.
Hoezo onveilig, hier werken we veilig!. Tenminste dat kan de beleving van een
onderneming zijn. In werkelijkheid kan de praktijksituatie iets anders weergeven: Hoe
beleven uw medewerkers die veiligheid - wat speelt zich af op de werkvloer - zit het
‘tussen de oren’ - prestatie belangrijker dan veiligheid - doet men alsof - hoe staat
het met uw bedrijfscultuur en het gedrag van de medewerkers? Allemaal vragen
die spelen in zo’n organisatie. Die vragen moet u kennen om de antwoorden, de
daarmee gepaard gaande risico’s en de beheersing daarvan te kunnen genereren.
Cultuur- en gedragsaspecten zijn binnen uw organisatie belangrijk, temeer omdat bij
ongevallen deze aspecten zeker een rol spelen.
Kijk dus eens naar de werkelijkheid, wat gaat u doen met bedrijfscultuur, waar kan het
toe leiden? Organisatiecultuur leidt tot een voor de organisatie typische manier van
denken, voelen en doen. Alle collectieve aannames, waarden, overtuigingen en
normen, gedragsregels en 'sociale controle' daarop, leiden tot specifiek gedrag in
een organisatie. Gedrag is aan de buitenkant zichtbaar; wat mensen doen én laten,
hoe en wat ze communiceren, wat er feitelijk gebeurt. Dat is waarneembaar en daar
kunt u dus op sturen. Dat gaat niet zomaar, uw doorzettingsvermogen wordt op de
proef gesteld en is ook vereist, want het is een leerproces van alle betrokkenen.
Sturen op de gedragsaspecten in uw organisatie voorkomt erger: Hoeveel ongevallen
en bijna ongevallen hebben een directe relatie naar deze gedragsaspecten. Schuld
van de medewerker toch? Ja, dat denken we altijd, terwijl de grondslag meestal in
de organisatiecultuur ligt. Het verschil tussen beleving en de werkelijkheid is zichtbaar,
kijk maar eens om u heen. Neem eens de tijd om uw organisatie en medewerkers te
observeren. U kunt soms tot opmerkelijke conclusies komen.
BOUWEN IN HET OOSTEN
39

40
Techniekplein nieuwe stijl
groot succes
De sector techniek heeft dringend behoefte aan jongeren die kiezen voor een technische
opleiding. Als technische bedrijven nu niet bereid zijn te investeren in nieuw personeel,
hebben ze straks een probleem. Hoe kunnen zij ervoor zorgen dat de jeugd een toekomst
blijft houden in de technieksector? Onder andere door promotie van techniek op het
Techniekplein tijdens de Studiebeurs op 14 en 15 november in de IJsselhallen Zwolle.
Deelnemers van de Stichting
Vrienden van Elektro- en
Installatietechniek Zwolle
e.o., de Stichting Vrienden
van de Werktuigbouw en
Kenniscentrum Innovam
waren de organisatoren van
het Techniekplein op de
Studiebeurs. Het dynamische
Techniekplein was bedoeld om
VMBO klas 3 en 4, HAVO ouders
en verzorgers kennis te laten
maken met en te informeren
over de beroepen en carrière-
mogelijkheden in de technische
sector.
Veelzijdige technische
presentaties op het
techniekplein
De Studiebeurs Zwolle biedt
een uitgebreid overzicht van
opleidingsmogelijkheden en is
‘the place to be’ voor iedereen
die een vervolgstudie moet
kiezen.
Op het Techniekplein
BOUWEN IN HET OOSTEN
presenteerden zich in totaal
negen bedrijven uit de elektroen
installatietechniek, werktuigbouw
en automotive. Te
weten: Installatiebedrijf en
Ingenieuwsbureau Koldijk B.V.
(Zwolle) met thermografie,
Unica Groep (Zwolle) met
couveuse met ledverlichting,
Bepacom B.V. (Raalte)
besturingstechniek en I-pad,
Breman Installatiegroep
(Genemuiden) met BUVA kast,
Rollecate (Staphorst) met

glaspaneel en elektrische
bediening, Peters Shipyards
(Kampen) met lasbox en
CO2 lassen, VMI (Epe) met
onderdeel mechatronica autobanden,
Tosec (Zwolle) met
metaalbewerking en Innovam
(Zwolle) met bandenopstelling.
Kennismaken met
carrièremogelijkheden
De jongeren konden ter plekke
aan de slag met het maken
van een technisch uitdagend
werkstuk én deelnemen aan
een prijsvraag. Op het
Informatieplein zijn present:
Kenteq, OBM-Zwolle,
InstallatieWerk Oost Flevoland,
Innovam/Oomt en Deltion
College. Daarnaast stonden er
twee PC’s met daarop een
techniekbrede game.
Gebundelde
samenwerking
Binnen de Stichting
Vrienden van Elektro- en
Installatietechniek Zwolle e.o.
en Stichting Vrienden van
de Werktuigbouw en in
samenwerking met Innovam
zijn de bedrijven en onderwijsinstellingen
geen concurrenten,
maar collega's die vanuit een
gedeelde verantwoordelijkheid
met elkaar samenwerken om
de technische branche in de
regio te versterken. Want de
technische branche heeft nu en
in de toekomst behoefte aan
goede vakmensen! En daarbij
een innovatieve branche waar
je volop mogelijkheden hebt
om door te groeien. Voorzitter
van de organiserende stichting
is Ferry te Wierik, in het
dagelijks leven manager
Panelen van Bepacom, één
van de deelnemers. “We kijken
met tevredenheid terug op de
manifestatie. Door onze laagdrempelige
aanpak, waarbij
de studenten als het ware
naar binnen werden gezogen,
hadden we veel aanloop. In
BOUWEN IN HET OOSTEN
onze stand kon men onder
andere een auto in elkaar
sleutelen en waren er diverse
“doe-dingen”en de keus voor
een zo breed mogelijke
presentatie bleek aan te slaan.
Ook opmerkelijk was dat de
aard van de vragen aan het
verschuiven is, zowel bij de
leerlingen als bij hun ouders.
Aspecten als baanzekerheid
na afloop van een studie en
een praktische uitleg over
de ontwikkeling naar een
uiteindelijke baan zijn veel
belangrijker geworden. Ik ga
ervan uit dat over vier jaar,
wanneer de studenten van
nu hun MBO afronden, de
economische recessie achter
de rug is en de vraag naar
technische vakmensen sterk
is toegenomen. Het is altijd
gevaarlijk om een honderd
procent baangarantie af te
geven, maar het komt dicht
in de buurt.”
41

44
“Don’t be the man with the cap!”
Op 27 november jl. vond de laatste face2facebijeenkomst van dit jaar plaats. De leden
genoten samen, met tal van introducés, van een bijzondere avond. Hoogtepunt van de
bijeenkomst was de lezing van Hennie Ardesch, die gekscherend op Twitter was
aangekondigd als ' voorgerecht' voor het wildbuffet.
Ardesch combineerde zijn
carrière als topkeeper met een
reguliere baan. Begin jaren ’80
was hij commercieel directeur
bij de Betoncentrale Twenthe.
Ook toen: geen makkelijke tijd
voor de bouw. Het bedrijf deed
op een goed moment een
belangrijke innovatie: door
staalvezels in beton te
verwerken, kon een
aanzienlijke bouwtijdverkorting
worden bereikt. De Tukkers
participeerden onder de naam
Betonpompbedrijf NIJWA in tal
van grote projecten, van de
Arena tot de Erasmusburg.
Samenwerking bleek het
toverwoord. De HSL werd opgericht,
een samenwerkingsverband
annex kenniscentrum voor
bedrijven in betonmortel. De
groep haalde - vanuit een zestal
tijdelijke joint-ventures -
tal van grote project-opdrach-
Hennie Ardesch wist zijn publiek
op aangename wijze te boeien
ten binnen. Ze ‘wonnen’ van de
grootste aannemers van
Nederland, dankzij de
gezamenlijke technische
knowhow.
Ardesch vertelt voorts kleurrijk
over zijn ervaringen als
bestuurslid bij Heracles. Hij
ontwikkelde tal van ludieke
acties om de club in de
‘picture’ te krijgen. En met
succes. Binnen FC Twente
dacht hij mee over de
maatschappelijke, sportieve en
economische positie. De club
werkt constructief samen met
bedrijfsleven, gemeente en
provincie en maatschappelijke
organisaties.
“Geloof in je eigen doelstelling
levert uiteindelijk het
gewenste resultaat op”, aldus
Ardesch. Een vleugje Twentse
Werden de eerste ideeën over
ketensamenwerking al
uitgewisseld?
BOUWEN IN HET OOSTEN
nuchterheid is zowel in sport
als in het bedrijfsleven echter
onontbeerlijk. Vier je
successen pas als ze behaald
zijn. Maak dus nooit geen
kampioensfoto als je nog geen
kampioen bent! Investeren in
de jeugd is van groot belang,
evenals de groepssamenstelling.
Die bepaalt immers
voor een zeer groot deel het
succes.
Ardesch illustreert dit met een
anekdote: Trainer Mc Claren
vertelde zijn team in 2010 over
een getalenteerd voetballer bij
Manchester United. Hij droeg
altijd een pet (cap) en kwam
steevast te laat op de
trainingen. Ondanks zijn
talent, nam men - vanwege
deze attitude - afscheid van
hem. Het credo werd, ook
binnen het elftal: “Don’t be

the man with the cap!”
En FC Twente werd dat jaar
landskampioen..
Meer winst door
samenwerking
De voormalig keeper pleit voor
geïntegreerd werken, binnen
bepaalde kaders: “Bepaal vooraf
het concept en denk samen
na over strategie en marktbewerking.
Creëer ruimte voor
groei en sluit aan bij andere
sectoren. Werk op
basis van vertrouwen en
transparantie en zorg voor een
goede communicatie. Zorg dat
alle participanten co-maker
willen zijn. Laat het
teambelang prevaleren boven
het eigen belang. Hou je aan je
afspraken en spreek mensen
direct aan die dat niet doen. Er
kan dan klantgericht en sneller
gewerkt worden. Er zijn altijd
meerdere oplossingen
mogelijk. Zo beheers je
projecten beter, wordt de
bouwkwaliteit hoger en behaal
je 10-15% meer winst!”
Tekst: Margreet Koster van
Text & Event
Fotografie: Erik van der Leij,
Elan Producties
Het ‘zwijn’ en het goede
stamppottenbuffet vond
gretig aftrek…
Enkele tips voor ketensamenwerking:
• Hou zoveel mogelijk zaken in eigen hand
• Denk zo groot mogelijk
• Hou de markt in de gaten
• Zorg dat je alle technische knowhow in huis hebt
• Werk constructief samen
• Leg de samenwerking vast
• Blijf geloven in je dromen en benoem dit
• Zorg voor een team met winners en volgers
• Vier je successen, maar pas als je ze daadwerkelijk
gehaald hebt
• Zorg voor een goede, open sfeer
• Investeer in jong talent
• Sluit je aan bij andere sectoren
• Houd je aan je afspraken
• Spreek elkaar aan
• Zorg voor een open communicatie
• Don’t be the man with the cap!
Veel bekende én nieuwe
gezichten
Jan Wolterink (Pouw) werd hartelijk ontvangen door
Caroline Niekus en Chantal Haitink
BOUWEN IN HET OOSTEN
45

CTS Techniek richt zich op de
bouw in Oost-Nederland
Positief geluid
uit de bouw
Intermediair CTS Techniek in Hengelo (OV) is meer
in bedrijf dan ooit. Ondanks de economische crisis.
Vaklieden worden door CTS dikwijls langdurig op
een project ingezet. “Het valt allemaal wel mee”,
volgens Maureen van de Scheur. Ze is de spil binnen
het bureau. “Vroeg of laat krijgt iedere vakman
weer een vaste baan. Sterker: over een paar jaar
zal er dringend behoefte aan ontstaan!”
“Goedemorgen Jan, met Maureen van de Scheur, CTS
Techniek. Ik ben even benieuwd. Hoe het gisteren gegaan
met de nieuwe medewerker?” Aandachtig luistert ze naar
de aannemer. Haar gelaatsuitdrukking bevestigt haar
vermoeden. De timmerman heeft een uitstekende eerste
indruk achtergelaten bij de uitvoerder. Dat is mooi, want
bij aanvang van zijn werkzaamheden is al gesproken over
aanvullende opleidingen. Deze zullen dan nog meer
perspectief bieden. “Kijk, daar doe ik het voor”, zegt
Maureen. Nadat ze het gesprek heeft beëindigd schenkt ze
koffie in om vervolgens de visie van CTS uiteen te zetten
aan Bouwen in het Oosten.
Er blijft behoefte
Maureen van de Scheur is 28 jaar en sinds zes jaar werkzaam
binnen CTS Techniek, gevestigd in Hengelo. Dit uitzendbureau
richt zich speciaal op de bouw in Oost-Nederland. Het
gaat goed met de organisatie. Ondanks de crisis. Maureen:
“Dat wil zeggen; nu wel weer. Natuurlijk, vanaf de bouwvak
in 2009 tot de bouwvak in 2010 hebben ook wij de nodige
gevolgen ondervonden. Het was even best lastig. Niet alleen
voor ons, maar voor alle partijen in de markt. Veel bedrijven
moesten de afgelopen jaren inkrimpen en konden contracten
niet verlengen. Bekwame vaklieden kwamen zonder baan te
zitten. Maar, het blijft een feit dat er aan goede mensen
behoefte blijft. Deze mensen nemen wij graag onder onze
hoede. En het werkt; letterlijk! Mensen met capaciteit en de
juiste mentaliteit, daarnaar blijft volop vraag.”
BOUWEN IN HET OOSTEN
47

48
Snel en efficiënt
Dat ze één is met de
organisatie blijkt uit het gesprek.
Maureen spreekt doordacht,
maar schakelt zo over naar de
telefoon en treedt snel en
efficiënt op. Dat is een must,
volgens haar. “De opdrachtgever
staat voorop. Zeker in
deze onzekere tijd. Indien er
morgen behoefte is aan een
aantal vaklieden, dan zet ik me
volledig in om hiervoor zorg te
dragen. Ik ken iedere kandidaat
die we vanuit CTS aandragen.
We stellen alleen mensen voor,
waar we volledig achterstaan.
Vooraf vindt er een sollicitatiegesprek
plaats en worden
referenties nagetrokken. Als
alle seinen op groen staan,
komt het goed. Is er sprake van
twijfel bij een kandidaat dan
gaan we bij voorbaat niet met
hem in zee.”
Voorfinancieren
Het grote voordeel van CTS is
dat opdrachtgevers alleen de
gewerkte uren betalen.
Maureen: “CTS draagt het
risico bij ziekte of als er even
geen werk is. Uiteraard nemen
we ook de administratieve
lasten over. Veel bouwondernemers
waarderen dit,
met name in deze onzekere
tijd. We dragen er zorg voor
dat onze opdrachtgevers zo
weinig mogelijk risico lopen.
Dit resulteert erin dat veel van
onze vaklieden op langdurige
projecten worden ingezet.
Daarnaast werken we ook
veel samen met ZZP-ers,
bijvoorbeeld voor de kortere
projecten. Temeer omdat zij
zelf ook hun eigen klussen
hebben. Een groot voordeel
voor onze ZZP-ers is dat wij
hun loon voorfinancieren. Geen
medewerker van ons hoeft zich
zorgen te maken over zijn
loon. Iedereen krijgt elke week
betaald.”
Grote behoefte
Volgens Maureen richt CTS zich
met name op het oosten van
Nederland. Dat heeft een
reden. “We zijn één met
Twente en de Achterhoek en
weten daarom heel goed
waaraan onze opdrachtgevers
behoefte hebben. En waaraan
juist niet! Voor mij is het
belangrijk dat onze vaklieden
dezelfde taal
spreken als onze opdrachtgevers.
De wederzijdse
mentaliteit moet
overeenkomen. In
deze regio betekent
dat ‘gewoon doén’,
BOUWEN IN HET OOSTEN
aanpakken dus. Als dit motto
wordt waargemaakt, ontstaat
er in het gros van de gevallen
een duurzame relatie.” Dat dit
geen promotiepraatje is blijkt
uit de reacties van een aantal
bouwgerelateerde bedrijven.
De naam “Maureen” wordt
direct geassocieerd met CTS
Techniek. Een paar uitspraken:
“Eén belletje en ze regelt
het.” “De kans dat ze géén
goede vakman uitzendt is
nihil.” “Maureen heeft meestal
aan één woord voldoende om
te weten wat we nodig
hebben.”
Nuchter blijven
Dat zijn lovende woorden,
Maureen. Hoe sta jij hier
tegenover? “Het zijn natuurlijk
fantastische complimenten.
Maar het is ook gewoon ons
werk, het wordt van ons
verwacht. Misschien heeft dit
onder meer te maken met het
succes van CTS. Aanpakken en
kwaliteit leveren; dit blijft ons
devies. Persoonlijk hoop ik hier
nog lang zorg voor te dragen.
Ik blijf er in elk geval mijn
best voor doen!”

“Unieke samenwerking in
Schalkhaar”
Aannemer Koopmans TBI uit Enschede is in Schalkhaar bezig aan een nieuw project:
“Oer Hollands Wonen.” In opdracht van deze bouwkundig hoofdaannemer is De Groot
Vroomshoop bezig met de productie en het plaatsen van bergingen en kappen. Hoofd
Commercie, Wilco Lubbers, vertelt wat de rol is van de prefab specialist uit Vroomshoop.
Project
“De verkoop verloopt
voorspoedig, zeker wanneer
je kijkt naar de economische
slechte tijd waarin we nu
zitten. Het aannemen van
deze grote klussen is aan ons
wel besteed. Seriematige
prefab is één van onze pijlers.
Eind november 2011 benaderde
Koopmans ons om een prijs
te vormen aangaande de
realisatie van de in totaal
153 woningen. Onze rol binnen
het geheel is het prefab
produceren en plaatsen van
BOUWEN IN HET OOSTEN
kappen en bergingen”, aldus
Lubbers.
Samenwerking
De samenwerking tussen
Koopmans en De Groot
Vroomshoop is een vertrouwde.
Lubbers: “De
samenwerking
komt niet uit de
lucht vallen. Beide
ondernemingen
zijn vaste relaties
van elkaar.
De teams die bij het
project betrokken
zijn hebben al vaker
samengewerkt. Het
projectteam kent ons
goed, en weet waar
onze kwaliteiten liggen.
Het is mooi dat er
door dit alles een
vertrouwensband is
ontstaan, die al enkele
jaren bestaat.”
Werkzaamheden
“Het leeuwendeel van de
nieuwe woningen krijgt een
berging besteld. Dit deel van
het project voeren we volledig
uit. Dat betekent dat de vloer
tot en met de dakbedekking
prefab wordt geproduceerd én
49

de montage volledig door ons
wordt uitgevoerd.” De daken
met daarin onder andere dakkapellen,
zonnepanelen en
dakvensters worden geplaatst
op alle woningen van het
project.
Toekomst
Voor De Groot Vroomshoop
is het project in technische
zin niet bijzonder of
gecompliceerd. Het is meer
de omvang die de Schalkhaarse
opdracht een extra dimensie
geeft. Lubbers: Over de
voortgang van het project is
weinig concreets te vertellen.
“Wij zijn nog wel tot ver in
2013 met dit project bezig.
Qua orderportefeuille kunnen
we grofweg vooruitkijken
tot april volgend jaar. Die is
redelijk tot goed gevuld. Maar
prognoses voor de toekomst
durven ook wij niet geven.
Onlangs hebben we wel twee
mooie projecten weten te
verkrijgen. 65 Woningen voor
Landal Green Parks op Texel,
een opdracht van Van Wijnen
Bouw, en nog eens veertig
woningen in Zevenbergen bij
Breda, een opdracht van Volker
Wessels. We zijn een landelijk
opererend bedrijf en in tijden
als deze is dat een duidelijk
voordeel. Als je het uit de
regio moet halen heb je het
moeilijk. De bouw is, zoals
bekend, zwaar getroffen door
de crisis. Alles verloopt erg
moeizaam. Maar zo’n project
in Schalkhaar is dan toch weer
BOUWEN IN HET OOSTEN
een lichtpuntje. Het aantal
woningen was overtekend en
dat zie je nog zelden. Als
bedrijf steken we fors in op
seriematige bergingen, dak- en
gevelelementen, hout skelet
bouw en renovatieprojecten.
De doelstelling is om jaarlijks
circa tweeduizend woning
eenheden te produceren. Ook
voor volgend jaar is dat weer
onze insteek.”
51

www.versteeg.com
Versteeg glas bv is een zelfstandige groothandel
in glas. Wij richten ons, met de levering van
vooraanstaande merken, op de professionele
markt in Oost-Nederland.
Al 125 jaar de betrouwbare partner voor de
professionele verwerker van glas. Met een
uitgekiend assortiment, een goed georganiseerde
distributie en deskundige advisering staan wij voor
u klaar.
Versteeg montage bv is gespecialiseerd in het
leveren en monteren van constructieve beglazing.
Op de foto links ziet u één van onze nieuwste
investeringen met betrekking tot het plaatsen van
het glas.
Het juiste produkt. Op de juiste plaats. Op het
juiste moment. Voor een prima prijs én kwaliteit.
Versteeg Glas bv - Versteeg Montage bv - Postbus 191 - 7550 AD Hengelo
Bezoekadres: Wegtersweg 32 - 7556 BR Hengelo
T (074) 291 22 07 - F (074) 243 25 79 - info@versteeg.com

Citadel-exposanten presenteren
duurzame innovaties
Dit jaar stond De Citadel niet alleen als samenwerkingspartner van Bouwen in het Oosten op
de Bouw Relatiedagen in Hardenberg, maar bood haar exposanten de ruimte om innovaties te
presenteren. Duurzaamheid was daarbij een van de ‘rode draden’.
Mede-eigenaar Jan Flim: “We
deelden de laatste jaren onze
stand van Bouwen in het Oosten,
tot volle tevredenheid. Met de
komst van de exposanten
herleven oude tijden. Jaren
geleden was er zelfs een
compleet ‘Citadelplein’ op de
Hardenbergse beurs!”. De
organisatie was dit jaar een
echte logistieke uitdaging.
Commercieel manager Caroline
Niekus: “De voorbereidingstijd
was beperkt. Mede dankzij de
inzet van deze innovatieve
exposanten, hebben we een
mooi eindresultaat neer kunnen
zetten.”
Prefab draaikiepkozijn
Dat onderschrijft ook Niek
Troost van Timmerfabriek
Webo. Het Rijssense bedrijf
toonde een compleet
geprefabriceerd draaikiepkozijn,
in kleur afgelakt én met
glas. “Er is veel vraag naar
deze compleet afgemonteerde
producten”, aldus Troost. Webo
is een van de eerste bedrijven
die daar op inspeelt. “Daarnaast
bleek er veel belangstelling
voor een ‘duurzame variant’
met accoya hout* en triple
glas**. De spin-off van de beurs
is dan ook dat we drie lijnen
gaan ontwikkelen: standaard,
duurzaam en luxe (roedes en
o.a. luxe beslag). Opdrachtgevers
kunnen - op basis van
deze drie uitgangspunten - zelf
het kozijn samenstellen.
De samenwerking met De
Citadel en andere partners
verliep plezierig. Deze aanpak
was bovendien goed voor ons
netwerk. Een tip voor een
volgende keer? Wellicht een
wat meer ‘open locatie’ of
‘plein’..”
Composiet
gevelbekleding
Deltawood presenteerde een
bijzondere vorm van
gevelbekleding; de zogeheten
‘Deltawood Siding’. Een
duurzaam, milieuvriendelijk en
recyclebaar composiet product
dat volledig aansluit op de
principes van Duurzaam
Bouwen. Deze gevelbekleding
BOUWEN IN HET OOSTEN
bestaat uit circa 75% naaldhoutvezels
en circa 25% kunststof
polypropyleen. Naast
diverse door en door
ingekleurde versies kan er ook
op elke gewenste RAL-kleur
worden geleverd. De gevelbekleding
heeft duurzaamheidsklasse
I. “Deltawood Siding
doet in kwaliteit niets onder
voor traditionele materialen
als trespa en werzalith”, legt
salesmanager Jos Beverborg
uit. “Het grote voordeel is dat
het op natuurlijke wijze
vergrijst, maar niet rot. Het
materiaal is uitermate geschikt
voor woningbouw en behoeft
geen onderhoud. De
ontwikkelingen staan uiteraard
niet stil. Deltawood werkt
samen met ‘buurman’ Flexframe
aan de ontwikkeling van een
geheel geprefabriceerde vorm
van gevelbekleding.”
Prefab schoorsteen
Prefalux presenteerde een
lichtgewicht schoorsteen van
niet-traditionele materialen.
De prefab schoorsteen wordt
53

RIETMEIJER TEGELS
TWENTEPOORT WEST 45
7609 RD ALMELO
TELEFOON 0546 - 814764
FAX 0546 - 812555
WWW.RIETMEIJERTEGELS.NL
Tegelhandel - tegelzetbedrijf
natuursteenwerken
wand/vloertegels en plavuizen
BEZOEK OOK ONZE SHOWROOM

gemaakt van polyester,
sandwichpanelen en hars
gebonden composiet
steentrips. “De schoorsteen
wordt niet alleen geheel
geprefabriceerd, maar kan ook
in elke gewenste uitvoering en
kleur geleverd worden. Zo is er
optisch geen enkel verschil met
de gebruikte stenen voor de
gevels“, legt salesmanager
Thijs Lambeck uit. “Door het
lage gewicht van gemiddeld
± 65kg worden de schoorstenen
rechtstreeks op het dakbeschot
geplaatst. Hiermee horen
kostenverhogende aanpassingen
aan de kapconstructie tot het
verleden. Naast de voordelen
als bouwtijdverkorting,
arbeidsvriendelijke verwerking
en de blijvend waterdichtheid
heeft de Prefalux schoorsteen
nog een groot pluspunt: er zijn
geen terugkomende onderhoudskosten.
Lekkage- en
voegwerkherstel met de
bijhorende kosten kan men
zich besparen.”
De schoorstenen worden onder
garantie gefabriceerd voor
zowel seriematige woningbouw,
renovatie als enkele woningbouw.
“De samenwerking met
de andere Citadel-exposanten
was een schot in de roos” aldus
Lambeck: “Er ontstond een
samenhangend verhaal, waaraan
elk bedrijf zijn toegevoegde
waarde wist te koppelen.”
Clickbrick® bakstenen
Ook de ClickBricks® van Daas
Baksteen in de Citadelstand
konden rekenen op de
belangstelling van architecten
en bouwondernemingen. Het
Daas ClickBrick®-systeem
bestaat uit op maat gemaakte
bakstenen met een groef, die
door middel van een RVS-clip
aan elkaar verbonden worden.
De vorm van de clip zorgt
ervoor dat deze zichzelf in de
groef vastklemt, waardoor de
stenen aan elkaar vast komen
te zitten. De stenen worden
droog gestapeld. Er wordt geen
mortel gebruikt en er is geen
voeg. Frank Hulshof, verkoop
Buitendienst: “In vergelijking
met gelijmde en gemetselde
bakstenen bestaat de Daas
ClickBrick®-gevel uit een
groter percentage baksteen. De
kleur, vorm en structuur komen
optimaal tot zijn recht. Een
Daas ClickBrick®-gevel is
onderhoudsvrij. De kleur en de
kwaliteit blijven in de loop der
jaren vrijwel consistent. De
ClickBricks kunnen in hun
geheel worden hergebruikt.”
Daas Baksteen is dan ook de
eerste baksteenfabrikant die
het predikaat
‘Cradle2Cradle’kreeg. Hulshof:
“Daar zijn we bijzonder trots
op. De samenwerking op de
beurs met de andere Citadelexposanten
is een goede zet.
Wij doen in een volgende editie
graag weer mee.”
Kennis delen
Ook voor De Citadel als
ondernemersnetwerk was veel
belangstelling. Caroline Niekus
en Jan Flim: “We voerden tal
van gesprekken met potentiële
Citadel-leden en konden flink
wat vervolgafspraken maken.
Ook ‘oudere’ relaties hebben
we nieuw leven in geblazen.
De nieuwe koers die De Citadel
sinds april 2012 heeft ingezet,
begint zijn vruchten af te
werpen. Fijn dat we, ondanks
BOUWEN IN HET OOSTEN
de economisch lastige tijden,
nu al het resultaat van deze
inspanningen zien en dat steeds
meer bedrijven de weg naar De
Citadel weten te vinden. De
beurs was voor ons de opmaat
voor het innovatiecentrum dat
we in 2013 in het De Citadel
willen realiseren. Juist in
tijden van crisis heb je elkaar
immers nodig”.
Citadelplein
Mogelijk beleeft Flim tijdens
de volgende editie van de Bouw
Relatiedagen een echte déjà
vu. Want Caroline Niekus gaat,
samen met de exposanten,
volop aan de slag om de wens
tot een heus Citadelplein, in
vervulling te laten gaan.
* Accoya wordt gemaakt van Radiata
Pine uit duurzaam beheerde
snelgroeiende naaldboombossen in
Nieuw Zeeland en Australië, maar doet
qua duurzaamheid, dimensiestabiliteit
en schoonheid niets onder voor het
allerbeste tropische hardhout. Door een
gifvrij proces met azijn, dat de
natuurlijke schoonheid van het hout
bewaart, wordt het hout gemodificeerd
tot een nieuw, duurzaam,
dimensiestabiel en mooi
milieuvriendelijk product.
**Triple glas bestaat uit 3 lagen glas met
lucht ertussen. Hierdoor wordt de
warmtestoring en het warmteverlies
kleiner. Het isolerend gas in de
tussenruimtes zorgt voor een hoge
isolatiewaarde van ca. 0,8 (HR++ heeft
een U-waarde van 1,1)
Tekst: Margreet Koster van
Text & Event
Fotografie: Erik van der Leij,
Elan Producties
55

56
Thema bijeenkomsten Zakelijk
Speeddaten groot succes
De Citadel in het centrum van Rijssen, is een pand met een rijke historie. Gestart in 1984
als bouwinformatiecentrum met permanente exposities, is De Citadel uitgegroeid tot het
ondernemersnetwerk voor elke ondernemer in de bouwkolom, waarbij samen
kennis delen, innovatie, duurzaamheid en het nieuwe werken centraal staan.
Dit maken wij onder meer mogelijk door de organisatie van diverse themaavonden
en Face2Face netwerkbijeenkomsten.
Een bedrijfsbezoek
aan
één van onze
exposanten,
Hendrie
Veldhuis van
Houthandel Waanders, werd
de aanzet tot het organiseren van een eerste
zakelijke speeddate avond op 20 september
in De Citadel te Rijssen. Want het leggen van
contacten, en met name de juiste contacten,
is essentieel voor de groei van ieder bedrijf.
Binnen De Citadel hebben alle, daarbij
aangesloten, leden een prachtig netwerk en
unieke locatie om deze zo belangrijke contacten
te leggen. En kennen we wellicht nog meer
ondernemers in de bouwkolom voor wie dit
netwerk interessant kan zijn.
Maar kennen we elkaar al goed? Weten we van
elkaar al wie we zijn en wat we
BOUWEN IN HET OOSTEN
doen? Wat er speelt in de organisatie van onze
mede-exposant/Face2Face lid? Weten we met
wie we eigenlijk vaker rond de tafel moeten
zitten? Of bij wie we graag eens in het bedrijf
willen kijken? Deze vragen van Hendrie Veldhuis
leefden bij meer van onze leden. De hoogste tijd
dus voor een nadere kennismaking door middel
van een zakelijke speeddate bijeenkomst.
Gewerkt werd met het concept van 1 gastheer
aan een tafel. Alle exposanten en Face2Face
leden ontvingen een uitnodiging en een bijlage
met namen van alle (bouwgerelateerde) leden.
Hierop werd aangekruist met wie men in contact
wilde komen tijdens de speeddate avond.
Al gauw waren de 4 gastheren voor de eerste
speeddate avond bekend: Hendrie Veldhuis -
Houthandel Waanders, Richard Badenhop -
In2CRM, Richard van Zwam - Albrand

en Jos Bruggeman - Bruggeman Bouwkundig
Adviesbureau.
De tafels werden gevuld met een zo groot
mogelijke match tussen gastheer en genodigden
en genodigden onderling. Met een bezetting van
6 personen per tafel maximaal, werd er voor
iedere deelnemer 10 minuten per tafel
uitgetrokken om zichzelf en het bedrijf te
presenteren en vragen te beantwoorden.
Dit kon men doen aan de hand van 5 woorden,
5 voorwerpen of 5 beelden. Dat de avond
succesvol bleek en met groot enthousiasme
werd ontvangen, bleek niet alleen uit het feit
dat de tafels aan één uur niet genoeg hadden,
maar ook uit de gesprekken achteraf. Concepten
zijn besproken, afspraken gemaakt voor vervolggesprekken,
kennis gedeeld met betrekking tot
de manier van ondernemen, zorgen gedeeld
over de crisis in de bouw, leads gedeeld, etc.
Alle aanwezigen waren het er unaniem over
eens dat dit een vervolg moet krijgen.
Ook de volgende speeddate avond op dinsdag
6 november was een groot succes. Gastheren
die avond waren: Herman
Dommerholt – Feenstra Warmte Totaal Zorg,
Richard Badenhop – In2CRM, Joost Grooters –
SKO Oldenzaal en Gert Grooters – Ideal Standard.
Wederom bleek er een grote behoefte aan
samen kennis delen en verbinden. Vanuit de
voorstelrondes werden ook de ontwikkelingen
in de markt besproken en hoe leden hierop in
kunnen spelen door samen op te trekken binnen
De Citadel, daarbij de juiste partijen aan zich
verbindend. De contacten tijdens de speeddate
avond dragen hier zeker een steentje aan bij!
Uiteraard zet De Citadel dit concept ook in 2013
voort. De planning is om elk kwartaal een
speeddate avond te
organiseren. Houd
onze agenda op
onze site hiervoor
in de gaten!
Foto’s:
Erik van der Leij -
Elan Producties
Ook geïnteresseerd in
de mogelijkheden bij De Citadel?
Leden van het Face2Face netwerk van De Citadel zijn uitgenodigd zich
op te geven voor de speeddate avonden in 2013. Bent u nog geen lid,
maar wilt u graag een netwerkavond bijwonen en proeven van de
voordelen van De Citadel? Dan bent u van harte welkom op één van
onze Face2Face netwerkavonden.
Meer informatie over ons programma vindt u in elke uitgave van
Bouwen in het Oosten en op onze website: www.decitadelrijssen.nl.
Uiteraard staan wij u ook graag persoonlijk te woord telefonisch op
nummer 088 - 522 24 00
BOUWEN IN HET OOSTEN
57

58
Het belang van binnenlucht
kwaliteit… opgelucht isoleren
Bij de bouw van onder meer
ziekenhuizen en zorgcentra
is het van groot belang om
goede energiebesparende
maatregelen te nemen en te
zorgen voor een aangenaam
binnenklimaat om het herstel
van patiënten te bevorderen
en het comfort van het
(ongewenste) verblijf te
verhogen. Ook in scholen
wordt steeds vaker het belang
van een goede binnenlucht
kwaliteit ingezien, om de
ontwikkelingen te bevorderen.
Goede isolatie tegen geluid,
warmte en kou speelt hierbij
een belangrijke rol. Tevens
wordt de kwaliteit van het
binnenmilieu in gebouwen
steeds vaker gezien als een
belangrijke factor met
betrekking tot het woon- en
werkcomfort. Het verbeteren
van het binnenmilieu door een
optimale temperatuurverdeling
te creëren en de CO2
concentratie te verlagen,
heeft een grote invloed op
de energie, productiviteit
en gezondheid van de mens.
Daarom wordt steeds vaker
bewust gekozen voor duurzame
isolatie producten.
Een gezond binnenklimaat
en energie-efficiëntie zijn
BOUWEN IN HET OOSTEN
onlosmakelijk met elkaar
verbonden. 40% van de
energie ter wereld wordt
verbruikt in gebouwen
en isolatie is keer op keer
de meest effectieve manier
gebleken, zowel
praktisch als economisch,
om het energieverbruik
te verlagen. De meest
duurzame energie is
tenslotte bespaarde energie!
Door te isoleren verlagen we
de schadelijke CO2 uitstoot en
voorkomen we verder
schade aan het milieu. De
juiste isolatie kan het energieverbruik
in woningen met
maarliefst 35% verminderen.
De glaswolproducten van
Knauf Insulation worden
geproduceerd met ECOSE
Technology. ECOSE Technology
is het enige minerale wol bindmiddel
zonder formaldehyde,
gebaseerd op duurzame grondstoffen.
Dit unieke bindmiddel
wordt met verlaagde benodigde
energie geproduceerd en

maakt de minerale wol zeer
aangenaam in gebruik en
beter voor het milieu, met
behoudt van alle technische
eigenschappen. Het bindmiddel
zorgt voor een
natuurlijke, aardbruine tint,
zonder kleurstoffen en bestaat
uit tot 78% gerecyclede grondstoffen
en glas. Tevens zijn de
producten 100% recyclebaar.
Voor diverse projecten wordt
bewust gekozen voor duurzame
isolatie, die bijdraagt aan de
duurzaamheid van het gebouw.
Naast de milieuvoordelen,
worden de hoge isolatiewaarde
en de prettige verwerking van
het product genoemd als
doorslaggevend voor de keuze
voor glaswol met ECOSE
Technology. Mari van den
Wassenberg van Hurks van der
Linden heeft naar tevredenheid
glaswolplaten verwerkt. “Er
zijn heel wat meters isolatieplaten
gebruikt en tot grote
Waar staat het Eurofins certificaat garant voor?
BOUWEN IN HET OOSTEN
tevredenheid. Strak materiaal,
prettig om mee te werken. Niet
in de laatste plaats doordat de
ECOSE Technology ervoor zorgt
dat je vrijwel stofvrij kunt
werken. Bovendien bewijzen
we ook het milieu een goede
dienst. Een sterk punt van
Knauf Insulation is de
begeleiding op de bouwplaats,
waar we uitgebreide instructie
kregen. We zullen zonder
twijfel de minerale wol vaker
gebruiken.”
Uitstekende kwaliteit van de binnenlucht is gegarandeerd:
Knauf Insulation´s assortiment glaswolproducten met ECOSE Technology voldoet aan alle eisen
van de Indoor Air Comfort Gold Standard van Eurofins en is daarom erkend als een
uitstekend materiaal volgens de binnenlucht kwaliteit regels voor de uitstoot
van VOS (Vluchtige Organische Stoffen).
Formaldehyde: onder de grenswaarde van 10 μg/m3.
Totaal gehalte aan Vluchtige Organische Stoffen: onder de grenswaarde
van 1000 μg/m3 na 3 dagen en 100 μg/m3 na 28 dagen.
Het Eurofins certificaat is een wereldwijd erkend label. De toekenning
betekent een bevestiging van de verbeterde milieuprestaties van de producten
van Knauf Insulation.
59

V.l.n.r.: V.l.n.r.: Philip Philip Dam, Dam, Gert Gert Koutstaal Koutstaal en Caspar Caspar Jansen
Jansen
60
BOUWEN IN HET OOSTEN

Haldu Groep investeert in
digitaliseringproject
De Bouw en automatisering; het is niet meteen een voor de hand liggende combinatie. Echter
wel in de ogen van Caspar Jansen, mede-directeur en eigenaar binnen de Haldu Groep,
waartoe Halkers, Duoflex Bouwondersteuning en Gromada behoren. “Met name binnen de
traditionele bouwwereld valt er nog zoveel winst te behalen op dit gebied. Het is temeer de
reden dat ik me vier jaar geleden samen met een aantal van onze opdrachtgevers al heb
verdiept in het digitaliseren van gewerkte uren en de facturatie daarvan. Een kostbare en
tijdrovende investering die echter op termijn zeker zijn vruchten zal afwerpen.”
Caspar Jansen is in conclaaf
met Philip Dam, hoofd inkoop
binnen Dura Vermeer Bouw
Hengelo en Gert Koutstaal,
eigenaar van Novaq te
Barneveld. Hij is door Dura
Vermeer aangesteld als
projectleider voor de invoering
van S@les in de Bouw.
De reden van het gesprek is
om de duurzame en intensieve
samenwerking tussen de
aannemer en de HalDu Groep
verder uit te diepen. Deze
dateert volgens Caspar Jansen
al van 2004. “Sinds die tijd
leent Dura Vermeer Bouw
Hengelo vaklieden bij Duoflex
in en ontstond er een
samenwerking waar beide
partijen content mee zijn.”
Philip Dam beaamt dit. “Het is
onder andere de reden dat wij
het initiatief hebben genomen
om S@les in de Bouw in te
voeren en tevens openstonden
voor het idee van Caspar
Jansen om ook het urenproces
te digitaliseren. Hoewel dat
nog niet zo’n eenvoudig proces
is.” Dam knikt naar Gert
Koutstaal die tegenover hem
zit. “Maar daar hebben we
deze piloot voor in de armen
genomen. Gert is de spil
voor S@les in de Bouw en
aanverwante programmatuur.
Hij gaat onder andere voor
ons dit hele gebeuren op poten
zetten.”
Tig mogelijkheden
Maar, we hebben internet,
intranet, email, I-pads,
mobiele telefoons, Twitter.
Menig aannemer zal zich
afvragen wat er nog meer
te digitaliseren valt?! Gert
Koutstaal: “Een email met een
pdf-bijlage versturen is vooral
niet hetzelde als digitaliseren
van de communicatie tussen
bedrijven onderling. Daar komt
meer bij kijken. Daarom is
het ook zo belangrijk hier
duidelijke afspraken over te
maken, wat geresulteerd
heeft in de S@les in de Bouw
communicatiestandaard.”
Caspar Jansen: “Neem
bijvoorbeeld heel eenvoudig
BOUWEN IN HET OOSTEN
de verwerking van een factuur.
Dura Vermeer Divisie Bouw en
Vastgoed verwerkt op jaarbasis
meer dan 100.000 inkoopfacturen.
Menigeen realiseert
zich niet wat hiervan de kosten
zijn. Maar deze liggen per
factuur al gauw tussen de 25 en
50 euro! Het blijft namelijk
niet bij alleen het afdrukken en
posten van de factuur. Het hele
proces bestaat uit uren. Ten
eerste begint het bij de urenen
uitvoerdersbon. Deze
moeten geverifieerd en
geaccordeerd worden.
Vervolgens vinden deze de
weg naar de administratie
van de HalDu Groep waarna
er verloond en gefactureerd
wordt. Dit kost tijd, dus geld.
Onderschat bovendien de
kosten van papier, enveloppen
en porto niet! Voordat de
factuur door de opdrachtgever
wordt voldaan, vinden ook
binnen dat bedrijf de nodige
processen van verwerking
plaats. Kortom: de som van
deze kosten is niet gering. En
dan hebben we het nog niet
61

over de voordelen van het
terugdringen van het toner- ,
het kopieer- en papiergebruik,
een mooie bijdrage aan
het streven tot samen
Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen.”
S@les in de bouw
Gert Koutstaal onderstreept
dit. Hij richt zich op ketensamenwerking
in de bouw.
“Novaq helpt de bedrijven
hiermee. Onder andere via de
stichting S@les in de Bouw.
S@les staat voor:
Samenwerking Aannemers en
Leveranciers en Softwarehuizen.
De stichting, die reeds
tien jaar bestaat handhaaft één
communicatieprotocol.
Hierdoor worden processen een
stuk eenvoudiger én goedkoper.
Neem bijvoorbeeld Dura
Vermeer Bouw Hengelo.
Zij verwerken veel kleine
facturen. Bij het grootste
aantal van de facturen gaat
het om kleine bedragen. Dat
betreffen de facturen voor
standaard artikelen die vallen
binnen het zogenaamde
segment van de routine
producten.
S@les in de bouw zorgt ervoor:
• Dat bestellingen op basis van
het artikelbestand digitaal
naar de leverancier worden
gestuurd, waardoor het
Redacteur Jolanda Groothuis in gesprek met Philip Dam, Caspar Jansen en Gert Koutstaal
aantal foute leveringen
maximaal (naar 0) wordt
teruggedrongen. Hiermee
worden de faalkosten op de
bouw verminderd en gaat de
kwaliteit van het werk
omhoog.
• Dat de pakbonnen digitaal
worden verwerkt door de
uitvoerder of de werken
administrateur.
• Dat de digitale factuur
automatisch wordt
gematched met de order en
de geregistreerde pakbon,
waardoor de organisatie niet
BOUWEN IN HET OOSTEN
meer hoeft te worden belast
met het controleren en
goedkeuren van facturen.
• Dat de factuur daarna op de
afgesproken betaaltermijn
betaald kan worden.
De nodige kosten
besparen
Dura Vermeer Bouw Hengelo
werkt momenteel samen met
zes vaste leveranciers aan een
pilot. Philip Dam: “Het is
interessant om te zien dat het
werkt. Er worden veel minder
menselijke fouten gemaakt.
Neem bijvoorbeeld het
plaatsen van een telefonische
bestelling. De kans op miscommunicatie
is hierdoor
aanwezig. De miscommunicatie
resulteert in een verkeerde
levering, met als gevolg de
nodige kosten die eenvoudig
bespaard hadden kunnen
worden.” Caspar Jansen:
“De kans op menselijke fouten
moet zoveel mogelijk
63

64
vermeden worden. We moeten
ons richten op wat werkelijk
essentieel is en dat is de
terbeschikkingstelling van de
vakman op de juiste plaats en
het juiste tijdstip.”
Gezond motto
Ondertussen daagt Jansen de
overige bouwbedrijven in de
top vijftig van Nederland uit
om open te staan voor het
digitaliseringproject. Caspar:
“De reacties zijn verrassend
positief. Het staat weliswaar
nog in de kinderschoenen maar
men beseft dat het anders kan
en moet. Uiteindelijk gaat
het toch die kant wel op. Het
digitaliseringproject biedt
eigenlijk alleen maar kansen.
Immers, hierdoor kan men nog
meer de focus op de mensen
leggen. Binnen Dura Vermeer
Bouw is dat essentieel. Bij
hen staan veiligheid, respect,
kwaliteit en planning voorop.
Alleen als déze kernwaarden
nagestreefd worden kan er
beter én goedkoper gebouwd
worden. Juist in tijden van de
nieuwe realiteit. De huidige
economische situatie moet
geen belemmering zijn om te
investeren in innovatie.
Investeren in het digitaliseringproject
betekent denken in
oplossingen en continue
verbeteringen. Daar moet het
naar toe. Het motto van Philip
Dam luidt: “Wat je vandaag
BOUWEN IN HET OOSTEN
doet kan morgen beter! Met dit
motto kan ik me alleen maar
verenigingen en dat is de reden
dat wij al jarenlang tot volle
tevredenheid met elkaar zaken
doen. En samen treden we de
toekomst met open vizier
tegemoet.”
Lex van Lent, directeur van Zet Solutions: “Zet Solutions heeft in
opdracht van Bouwend Nederland een platform ontwikkeld met
de naam Z factuur voor het elektronisch verzenden, ontvangen en
beheren van facturen voor alle bedrijven in de bouwketen. Het
platform biedt meerdere mogelijkheden voor grote en kleinere
bedrijven om aan te sluiten. Men kan aansluiten via een standaard
software-koppeling die wij ontwikkelen. De voordelen zijn vooral
praktisch. Ten eerste is er het gemak. En bovendien komen
facturen en betalingen meteen op de juiste plaats in het systeem
terecht. Er is tevens een goede koppeling mogelijk met de
backoffice systemen van de accountant en de bank. Omdat er
geen gegevens opnieuw moeten worden ingevoerd is de kans
op fouten beduidend minder. Tot slot is het systeem erg laagdrempelig,
zodat iedereen kan meedoen.”

BOUWMATERIALEN KEUKENS TEGELS SANITAIR