Eerst - De Pers

Iedereen heeft weleens
doorgedramd met te veel op.
Tom Holkenborg Junkie XL
#Toneel
Junkie XL maakte muziek voor De
Russen! van Toneelgroep Amsterdam.
En da’s eff e wat anders.
Arjan Terpstra
Amsterdam
�
Langer dan vijf uur duurt het toneelstuk
De Russen! van Toneelgroep Amsterdam
(TGA). Het is een vrije bewerking
van Tsjechovs beroemde
jeugdwerken Platonov en Ivanov, die
door regisseur Tom Lanoye door elkaar
zijn gehusseld tot een ‘hedendaags
melodrama’. ‘Veelvuldig zijn de
kicks’, schrijft Lanoye op de website
van TGA; ‘eindeloos de feestjes, en
toch ligt de verveling op de loer en is
het geklaag niet van de lucht.’
Speciaal voor de voorstelling werd
Junkie XL (Tom Holkenborg) gevraagd
de muziek te componeren.
Een hele eer, zegt hij aan de telefoon
vanuit de VS, waar hij woont en
werkt. En een hele klus voor iemand
die gewend is om voor fi lm en games
te componeren, maar nog niet eerder
aan zo’n grote toneelproductie werkte.
‘Voor we begonnen, moest ik eerst
bedenken wat de klus eigenlijk inhield.
Natuurlijk heb je de toneeltekst
voor je liggen, maar daarin staat
niet hoe de acteurs hun teksten timen,
want dat doen ze per voorstelling
anders. Daardoor kun je veel
minder met cues werken, zoals je in
fi lm doet: als die scène start, begint
ook de muziek. Nu bepaalt de technicus
wanneer iets begint, op gevoel, en
dat maakt het voor mij anders.’
Holkenborg voelde zich meteen
verwant met de personages. ‘Tom Lanoye
heeft de verhalen uit de sfeer
gehaald waarin ze geschreven zijn,
van het Rusland van de achttiende
eeuw. Het speelt zich nu af op een dak
waar een feest aan de hand is. Daar
botsen Platonov en Ivanov, letterlijk
en fi guurlijk. Zij vertegenwoordigen
het destructieve in de mens, dat sterk
Uit
Junkie XL doet De Russen!
Schatten van de Caraïben Radio 6
Strak, bitterzoet of HARD
#Dominicaanse Republiek
Gitarist Joep Pelt reist door het Caraïbisch
gebied, op zoek naar muzikale
schatten. Vandaag: Dominicaanse Republiek.
Joan Soriano, een zachtmoedige dertiger
met achterover gevlochten haar,
staat zijn eerste concert nog helder
voor de geest. Het publiek was zodanig
onder de indruk van de destijds
veertienjarige bachata-zanger, dat
niet alleen de fooien hem om de oren
vlogen, maar er zelfs enkele pistoolschoten
werden gelost. Niemand
raakte gewond, maar Soriano’s reputatie
als talent in het bachata-circuit
was direct gevestigd.
In de jaren ’60 werd het muziekgenre
meegebracht door Dominicaanse
landarbeiders die naar Santo
Domingo trokken, en de bitterheid
van hun bestaan wisten te vertalen
naar hartverscheurende liedjes. Hoewel
de bachata vroeger werd afgeserveerd
als inferieure muziek voor de
onderklasse, is het tegenwoordig
misschien wel de populairste muziekstroming
in de Caraïben.
Anders dan de zoetere, moderne
variant, kiest Soriano in zijn eigen
liedjes voor de bittere smaak van oudere
bachateros. Zodra hij zijn hese
stem boven onze gitaren tilt, voert
Soriano ons mee naar een romantisch
straatbeeld van zijn harde werkelijkheid.
Dominicanen hebben ontegenzeggelijk
een geluidsfetisj: iedereen
draait zijn of haar muziek het liefste
Bach in de bajes
Componist Bach zat in 1713 in de gevangenis.
Haags museum De Gevangenpoort herdenkt
dit zaterdag en zondag met lunchconcerten.
JAN VERSWEYVELD
zo hard mogelijk. Een dagje naar het
strand betekent voor veel Dominicanen
picknicken naast hun eigen auto,
waarin een buitenproportionele geluidsinstallatie
muziek naar keuze de
wereld in loeit. Je wilt immers niet de
pompende speakers van het gezin
twee meter verderop hoeven horen.
Deze kakofonie van geluid doet overigens
niets af aan de gezelligheid: er
wordt gebarbecued, gedronken en
gedanst op het ritme van bachata of
merengue.
De pianist Roberto Cuello, die onlangs
met zijn Nederlandse gezin
naar zijn geboorteland terugkeerde,
speelt in de band van merengue-ster
Alex Bueno. Dit genre wordt zo snel
en strak gespeeld, dat je als muzikant
helemaal geen tijd hebt om na te denken.
Cuello vertelt ontspannen verder
vanachter zijn piano, terwijl zijn
vingers over de toetsen razen.
Je moet de complexe partijen op
de automatische piloot kunnen spelen,
anders ga je onderuit. Hoewel hij
is vergroeid met de merengue, bekent
Ceullo soms de muzikale vrijblijvendheid
van Nederland te missen.
Hier op de Dominicaanse Republiek
luisteren de muzikale wetten heel
nauw: alles klinkt immers strak, bitterzoet
of HARD!
Volg Joeps Tropische avonturen via
carribean.radio6.nl of joeppelt.net.
naar voren treedt als ze tussen twintig
andere geslaagde mensen staan die
eigenlijk allemaal niet goed weten
wat ze met hun leven aan moeten.’
Wat nu, Tom Holkenborg, de succesvolle
producer die niet weet wat
hij met het leven aan moet? ‘Nee, het
gaat prima met mij, dank je. Maar ik
denk dat de thema’s in dit stuk herkenbaar
zijn voor iedereen. Iedereen
heeft weleens doorgedramd in een
door drank beïnvloede discussie. Terwijl
je dan niet doorhebt dat je geen
vrienden maakt. In dit stuk barst het
van dat soort momenten.’
Even bellen
Holkenborg wordt in de VS steeds
meer gevraagd voor de soundtracks
bij grote Hollywood-producties of
games, naast dat hij remixes maakt
voor onder anderen Madonna. Hoe
was het om te werken aan een toneelstuk?
‘Heel interessant eigenlijk. Bij
fi lm is er aan het einde van de rit altijd
sprake van één groot concessiedrama.
Dan heeft de focusgroep een bepaalde
scène niet gepruimd of wil de
regisseur het toch effe anders. Het
gevolg is dat er vaak maanden werk in
de prullenmand verdwijnt, of dat je
ineens heel snel iets bij moet maken.
Bij De Russen! is het: even bellen met
Tom Lanoye over het idee, en gaan.’
�De Russen! gaat zondag in première
op het Holland Festival. Zie tga.nl
Dagblad De Pers Woensdag 15 juni 2011 15
Uit & thuis
Classique op de Hofvijver
Naast de jazz bij ADO biedt Den Haag dit weekend
in de binnenstad talloze klassieke concerten. Met
vrijdagavond 5 Steinway-piano’s op de Hofvijver.
Recensie Orfeo & Euridice
Openluchtopera landt in de vijver
Persis Bekkering
�
s dit spektakel niet te veel hooi
op de stemvork van de Utrechtse
I
Spelen, vraagt de toeschouwer
zich af voor aanvang van openluchtopera
Orfeo ed Euridice. Kan
een opera op én in de vijver van Paleis
Soestdijk, inclusief orkest en
ballet perfect zijn? De productie
komt een heel end, maar laat toch
wat sprietjes vallen.
Von Glucks originele bewerking
van de klassieke mythe over de
zanger Orpheus en zijn vrouw Euridice,
die tragisch sterft op hun huwelijksdag,
ontketende bij de première
in 1762 een ware revolutie in
de muziekwereld. Onder anderen
Mozart werd beïnvloed door Von
Glucks concept: minder complexe
muziek en meer aandacht voor het
verhaal.
De Utrechtse Spelen onder leiding
van Jos Thie kiezen in diezelfde
geest voor een visueel indrukwekkende
en toegankelijke heruitvoering,
zonder het genre te innoveren.
Voor een publiek dat niet gewend
is naar de opera te gaan,
biedt Orfeo alles wat je maar wensen
kunt. Brandend vuur, gevaarlijke
dans en een echte uil die naast
de titelrolvertolker komt zitten –
het is knap gemaakt. Maar de geoefende
luisteraar zit af en toe met
gekromde tenen. Het orkest, Concerto
d’Amsterdam, klinkt rommelig,
helaas juist dankzij de geavanceerde
versterking waar de productie
zo trots op is. Vanaf de veertiende
rij hoorde je het orkest live, maar
ook over de versterking, wat een
faseverschil veroorzaakt. Met name
tijdens de snelle ouverture was dat
storend. Orfeo’s eerste aria klonk
daardoor als een krakende oude
plaat. Ook klonken de strijkers van
het barokorkest herhaaldelijk vals,
al had de techniek daar helemaal
niets mee te maken.
De Utrechtse Spelen
Orfeo & Euridice
GEEN SOKKEN
DIT JAAR
19 juni is het Vaderdag. De dag om je vader in het zonnetje te zetten. Maar je geeft hem dit
jaar toch niet weer sokken? Het Liliane Fonds nodigt je uit: ga naar geensokken.nl en geef je
vader écht een goed cadeau. Laat hem weten hoe belangrijk hij voor je is. En bezorg kinderen
met een handicap in ontwikkelingslanden ook een mooie Vaderdag.
Euridice, gezongen door
Stefanie True.
De muzikale versterking, die
uit één hoek komt.
GEEF JE VADER EEN GOED GEVOEL.
GA NAAR GEENSOKKEN.NL EN MAAK EEN VERSCHIL.
Veel kinderen met een handicap in ontwikkelingslanden moeten het zonder
vader stellen. Terwijl zij juist extra zorg nodig hebben. Het Liliane Fonds biedt
kinderen met een handicap hulp op maat. Zodat ze, ook als ze hun vader
moeten missen, weer volwaardig kunnen meedoen.
The Hague Jazz bij ADO
The Hague Jazz staat dit weekend in het voetbalstadion
van ADO Den Haag. Met sterren als
Bobby Womack, Angie Stone en Macy Gray.