t zilverblad in pdf - Sint-Jozefsinstituut Handel en Toerisme

2
Verborgen hoekjes op school:
de Schilderskapel
Pol Martens
ttoegegeVen: Je Moet Wat zoeken tussen overmatig veel recent beton en glas.
Maar wie midden op de speelplaats staat, kan er moeilijk naast kijken. een geveltop met
een roosvenster erin. een imposante dakconstructie. en daarboven een heus –weliswaar
bescheiden – klokkentorentje.
“de kapel”, zo noemen wij het gebouw tot op vandaag. ooit was het dat ook: een kapel.
en niet zomaar een kapel: de schilderskapel. lang geleden, in de middeleeuwen, hielden
de leden van het Brugse schildersambacht hier hun gebedsdiensten. al die nog altijd
beroemde “Vlaamse Primitieven” waren hier thuis. Maar na de franse revolutie verkommerde
het historische gebouw. in zoverre, dat de zusters van sint-Jozef het rond 1887
helemaal lieten herbouwen. in die dagen was bouwen in onze stad zowat synoniem voor
neogotiek: bouwen met de middeleeuwen als inspiratiebron. Voorbeelden bij de vleet in
onze stad: het Provinciaal Hof op de Markt, de Minnewaterkliniek, de rijksnormaalschool
in de sint-Jorisstraat. en die ontelbare herenhuizen in de binnenstad. dus werd de te
herbouwen kapel neogotisch opgevat. ook het interieur werd helemaal in die stijl aangekleed.
overvloedig versierd, zeg maar.
Maar de tijdsgeest verandert. zo hoort het ook, trouwens. en samen met de tijdsgeest
verandert ook onze visie op architectuur. in de late jaren vijftig van de vorige eeuw vond
men die neogotiek maar niks meer. Weg met al die ouderwetse santeboetiek! leve het
moderne denken! leve het moderne bouwen! samen met een flink deel van de school
werd ook het interieur van de kapel in een actueel kleedje gestopt. en werd al die ouwe
rommel van de hand gedaan.
Heel erg lang zijn wij geringschattend blijven denken over neogotiek in onze stad: neparchitectuur!
Maar gaandeweg zijn wij ons gaan realiseren dat ook neogotiek zijn waarde
heeft. een bouwstijl als kind van zijn tijd. nu pas realiseren wij ons, dat onze hang
naar het nieuwe veel waardevols heeft doen verdwijnen.
alles? neen, niet alles. ook niet hier bij ons, in de voormalige schilderskapel is echt
nog wel iets terug te vinden. Maar dan moet je je wel wat moeite getroosten.
langs een gammel trapje de zolder op, tussen de spinnenwebben en glasscherven,
klauwterend over balken en planken. dan sta je daar, boven het moderne plafond
van de kapel. Je looplamp zwaait een spookachtig licht in de ruimte. Met
tegenzin geven twee immense koepelgewelven hun geheim prijs: vakmanschap
dat sinds een halve eeuw geen daglicht meer zag. indrukwekkend schilderwerk,
dat ooit het plafond van de kapel sierde: vergeten religieuze symbolen, medaillons,
een fraaie engel zo groot als een volwassen man – of vrouw, hoe zat dat
ook alweer met die engelen?. en laveloos veel bloem- en rankmotieven. niet
meer van onze tijd, neen. Maar toch: een dubbel gevoel besluipt je bij het zien
van al dat verguisde en vergeten fraais. en bij het besef, dat gedreven vaklui hier
pakweg honderdtwintig jaar geleden heel vele dagen het beste van zichzelf gaven om
dit te realiseren.
de man wiens atelier instond voor de verfraaiing van de destijds nieuwe
kapel was samuel Coucke. zijn woonhuis-atelier in de korte Vuldersstraat
was een begrip in de stad. Vandaag is het… een bed&breakfast. de tijdsgeest,
jawel.
kunnen we iets goedmaken, samuel? Misschien door “de kapel”, waar wij
het vele jaren over hadden, vanaf nu weer met enig ontzag te benoemen
als “de schilderskapel”? in de eerste plaats een eresaluut aan de Vlaamse
Primitieven, die grote schilders uit de middeleeuwen. Maar laat het ook een
bescheiden groet wezen aan de Brugse “neogotiekers” van de jaren achttienhonderd.