Hospitalet 2009 Nr 4.pdf - Helse Bergen

More documents

Recommendations

Info

Tekst: Anette Hellstrøm Foto: Ole-Christian Amundsen Travle føter senkar tempoet og høge stemmer dempar seg i det dei kvitkledde får auge på den oransje flammen i resepsjonen. Dei tonar ned kvardagen for å vise respekt for den som ligg i senga, og familien som skal ta avskjed. – Vi ønskjer å synleggjere at dette er eit dødsfall, og at vi av omsyn til den døde og dei etterlatne ønskjer ro og verdigheit rundt den siste tida på avdelinga, forklarar spesialsjukepleiar Marianne Sætrang Holm. Ho er engasjert i MIO si ressursgruppe for palliativ omsorg. Gruppa har fokus på å kvaliteten rundt pleie og omsorg av pasienten og dei pårørande i tida før og etter dødsfall. Medan musikken spelar i bakgrunnen passar Torbjørg Bjørnraa Høidal på at blomane held seg til syninga. Kvar dag dør det i underkant av tre personar på Haukeland. Eit verdig punktum Det dør mellom 100 til 150 pasientar på MIO kvart år. Avdelinga, som behandlar indremedisinske intensivpasientar og hjerteovervakingspasientar, har både pasientar som brått går bort i tillegg til dei som ligg over lengre tid. Her inne er ikkje menneske udødeleg. Ofte er det berre veggane mellom romma som skil liv og død. I slike tilfelle er det naturleg å spørje på kva måte helsepersonell kan vere med på å sette eit verdig punktum for den døde og dei etterlatne? – For dei pårørande kan denne tida vere full av blanda kjensler, særleg når dødsfallet skjer brått og uventa. Vi må leggje til rette for at pasienten sin verdigheit blir oppretthaldt, og om muleg at dei etterlatne sin sorgprosess vert lettare, understrekar Sætrang Holm. Pårørande som deltek Dei kvite veggane går i eitt med lakenet som om litt skal pakkast rundt kroppen i senga. Musklane kjemper ikkje lenger, auga er tomme og ansiktstrekka er glatta ut. Alle dei medisinske apparata som tidligare var kopla til, er slått av og er ikkje lengre framtredande i rommet. I det kroppsvarmen sløkkjer veit sjukepleiarane at stivleiken er på veg. Det er derfor viktig å ikkje vente for lenge med å kle om den døde. Dei er alltid to under det siste stell. I dag er det Torbjørg Bjørnaraa Høidal som er med Marianne S. Holm på vakt. Erfarne armar svingar stellefrakken rundt kroppen. Viss dei etterlatne ønskjer det kan sjukepleiarane plassere ein blome i hendene på den døde til syninga. 4
” Musikk gjer rom for ettertanke, både for sjukepleiaren og dei etterlatne. Døden Utanfor rommet står morsbrettet klart til bruk. Dette er ein kurv med alt utstyret dei treng for å stelle den døde. Av og til er også dei pårørande med inn. – Viss det er naturleg å spørje får dei etterlatne tilbod om å vere med på stell av den avdøde. Dei kan eventuelt kle pasienten i eigne klede viss dei ønskjer det, fortel Sætrang Holm. Ei hand blir løfta forsiktig opp og blir vaska over med ein klut. I det lunkne vatnet ligg det spor av små såpeboblar. Musikk Dei to sjukepleiarane snakkar lågt, medan dei jobbar seg nedover frå hovud til føter. I bakgrunnen trillar rolege tonar ut i frå høgtalarane på ein cd-spillar og fyller rommet. Musikk er ein del av sjølve stellet, og som innslag når dei pårørande er hos den avdøde viss dei vil. Marianne S. Holm held fram morsbrettet. ”Mors” er latin og betyr død. Bøyel for å halde opp haka, handkle, og klutar er nokre av tinga som blir brukt under det siste stell. – Musikk gjer rom for ettertanke, både for sjukepleiaren og dei etterlatne. Ofte kan det vere godt å ha musikken på. Det blir ein høgtideleg markering av overgangen frå liv til død, fortel Sætrang Holm. Det er ingen ord til musikken, berre sarte tonar som står i kontrast til dei aktive sjukepleiarhendene. Lakenet er allereie bytta i det ein kvit duk blir lagt på bordet ved sida av senga. Bjørnraa Høidal fyller vatn i ei vase med raude og kvite blomar. Sætrang Holm tenner ein fyrstikk og lar den smelte i saman med lyset på stellebordet. Dei let musikken spele seg ferdig medan dei pakkar saman morsbrettet. Alt er klart til syning. Å sjå den døde – Mange etterlatne opplever det som meiningsfylt å sjå den døde. Særleg viss dødsfallet kom brått og uventa, seier Sætrang Holm. Ho forklarar vidare at det kan vere til hjelp i sorga å få ta avskjed ved å sjå den døde, men at ein sjølv bestemmer kva man vil. Nokon ønskjer å huske den døde slik den var, medan andre vil ta ein siste personleg avskjed. Dei to sjukepleiarane tar eit siste overblikk over rommet. Cd-en blir starta på nytt. Utanfor vindauget er det allereie blitt mørkt, og små regndråpar treff glaset. Lydlaust. Inne blafrar flammen på trillebordet. Det er fredeleg. Fakta Sidan 2005 har mange av dei som har mista ein av sine nærmaste på sjukehus, fått ei mappe med informasjon, praktiske råd og ord til ettertanke frå sjukehuset. Mappa ”Til deg som har mista ein av dine nærmaste” inneheld eit hefte med viktig informasjon om korleis ein skal meistre sorga og tida etter eit dødsfall, og ei minnebok spesielt laga for barn. 5
Page 1 and 2: HELSE BERGEN Haukeland universitets
Page 3: Døden Det siste stell Eit brennand
Page 7: -- Godt jobbet! Kjenner du en hverd
Page 10 and 11: - Oppi alt det vonde og triste blei
Page 12 and 13: Fotoreportasje ” Jeg vet egentlig
Page 14 and 15: Lunsjpausen starter som oftest med
Page 16 and 17: Tiden det tar. - Jeg har vel ventet
Page 18 and 19: Takk for at du venter, står det p
Page 20 and 21: Førstehjelp i lov og rett Når du
Page 22 and 23: Eitt år med Lytteposten: Godt å b
Page 24 and 25: Jeg gruer meg til operasjon Uvante
Page 26 and 27: www.kvernelandbil.no Bil siden 1921
Page 28: Returadresse: Helse Bergen Haukelan

Hospitalet 2009 Nr 4.pdf - Helse Bergen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?