INHOUD - Academia Press

INHOUD

WOORD VOORAF XV
LIJST VAN AFKORTINGEN XIX
HOOFDSTUK 1
SEMEIOLOGIE 1
Algemene symptomen 3
Specifiek urologische symptomen 3
1 Pijn 3
1.1 Gerefereerde pijn 3
1.2 Gelokaliseerde pijn 4
1.2.1 Pijn ter hoogte van de nier 4
1.2.2 Pijn ter hoogte van de ureter 5
1.2.3 Pijn ter hoogte van de blaas 6
1.2.4 Pijn ter hoogte van de prostaat 6
1.2.5 Pijn ter hoogte van de penis 6
1.2.6 Pijn ter hoogte van de testes 7
1.2.7 Gastro-intestinale symptomen bij urologische
aandoeningen 7
2 Afwijkingen in het mictiepatroon 7
2.1 Kwantitatieve veranderingen 7
2.1.1 Polyurie 8
2.1.2 Oligurie 8
2.1.3 Anurie 8
2.2 Kwalitatieve veranderingen in het mictiepatroon 8
2.2.1 Pollakisurie 8
2.2.2 Nycturie 9
2.2.3 Algurie 9
INHOUD
inhoud
III

IV inhoud
2.2.4 Dysurie 9
A Vermindering van de urinestraal 9
B Moeizame mictiestart 9
C Nadruppelen 10
D Plotse onderbreking van de urinestraal 10
E Mictie in twee tijden 10
2.2.5 Incontinentie 10
A Echte incontinentie 11
B Valse incontinentie 11
B.1 Stressincontinentie 11
B.2 Urge-incontinentie 11
B.3 Ischuria paradoxa 11
3 Afwijkingen in de urine 12
3.1 Pneumaturie 12
3.2 Fecalurie 12
3.3 Troebele urine 12
3.3.1 Banale verschijnselen 12
3.3.2 Pyurie 13
3.4 Rode urine 13
3.4.1 Valse hematurie 13
3.4.2 Hematurie 14
4 Urethroragie 15
HOOFDSTUK 2
ONDERZOEKSMETHODEN IN DE UROLOGIE 17
1 Klinisch onderzoek 19
1.1 Inspectie 19
1.2 Percussie 19
1.3 Palpatie 20
1.4 Rectaal toucher 20

2 Urineonderzoek 20
2.1 Urinestaalname 21
2.2 Onderzoeken op de urine 22
2.2.1 Chemie 22
2.2.2 Microscopie 22
2.2.3 Bacteriologie 22
3 Medische beeldvorming23
3.1 Overzichtsopname van het abdomen 23
3.2 Intraveneuze urografie 24
3.3 Cystografie 25
3.4 Urethro-cysto-ascenderende mictiografie 25
3.5 Opstijgende ureteropyelografie 26
3.6 Angiografie 26
3.7 Lymfografie 26
3.8 Echografie 27
3.9 Tomodensitometrie 27
3.10 Isotopen 28
3.11 Nucleaire magnetische resonantie 30
4 Urodynamisch onderzoek 30
4.1 Cystometrie 30
4.2 Urethradrukprofiel 31
4.3 Uroflowmetrie 31
5 Endoscopie 31
inhoud
V

VI inhoud
HOOFDSTUK 3
INFECTIES VAN DE URINEWEGEN 33
Algemene principes 35
1 Pathogenese 35
1.1 Ascenderend 36
1.2 Hematogeen 36
1.3 Direct 36
1.4 Lymfogeen 36
2 Parenchymateuze en niet-parenchymateuze UWI 37
3 Hoge versus lage urineweginfecties 37
3.1 De kliniek 37
3.2 “Bladder wash-out” of blaasuitwastest 37
3.3 Bacteriële antilichamen 38
3.4 Katheterisatie 38
4 Bevorderende factoren 39
4.1 Onderliggende pathologie 39
4.2 Afvloeistoornis 39
4.3 Vesico-ureterale reflux 39
4.4 Corpora aliena 39
5 Therapie 40
6 Infecties in functie van hun lokalisatie 40
6.1 Acute pyelonefritis 41
6.2 Nierabces 42

6.3 Perinefritis 43
6.4 Papilnecrose 44
6.5 Chronische pyelonefritis 46
6.6 Cystitis 47
6.7 Acute prostatitis en prostaatabces 49
6.8 Chronische prostatitis - Prostatodynie 51
6.9 Urethritis 54
6.10 Orchi-epididymitis 57
6.11 Urinaire tuberculose 59
6.12 Balanitis 62
6.13 Valse (niet-infectieuze) cystitis 63
7 Slotbeschouwingen:
algemeenheden over urineweginfecties 64
HOOFDSTUK 4
AFVLOEISTOORNISSEN 67
• Algemene opmerkingen met betrekking tot pathogenese en etiologie 69
1 Pathogenese 69
2 Etiologie 69
2.1 Congenitaal 70
2.2 Traumatisch 70
2.3 Infectieus 70
2.4 Tumoraal 70
2.5 Extrinsieke druk 70
2.6 Iatrogeen 70
inhoud
VII

VIII inhoud
• Oorzaken van afvloeistoornissen 71
1 Fimosis 71
1.1 Etiologie 71
1.2 Diagnose 71
1.3 Types fimosis 72
1.3.1 Punctiforme fimosis 72
1.3.2 Ringvormige fimosis 72
1.3.3 Functionele fimosis 72
1.3.4 Fysiologische fimosis 72
1.3.5 Parafimosis 72
1.4 Therapie 73
2 Afvloeistoornissen door urethrale pathologie 74
BIJ DE MAN 74
2.1 Stenose van de meatus externus urethrae 74
2.2 Stricturen 75
2.3 Tumoren 78
2.4 Divertikel 78
2.5 Urethrakleppen 79
BIJ DE VROUW 80
2.6 Meatusstenose 80
2.7 Urethrastrictuur 80
2.8 Tumoren / caruncula 80
2.9 Gynaecologische tumoren 81
2.10 Urethradivertikel 81
3 Afvloeistoornissen door blaaspathologie 81
3.1 Blaashalssclerose 81
3.2 Vesicokèle 82

3.3 Ureterokèle 82
3.4 Corpora aliena 83
3.5 Blaasdivertikel 84
3.6 Blaastumoren 84
4 Afvloeistoornissen door ureterpathologie 85
4.1 Intraluminale obstructie 85
4.2 Extrinsieke druk 85
5 Afvloeistoornissen door afwijkingen ter hoogte
van de nier 86
5.1 Lithiasis 86
5.2 Tumoren 86
5.3 Infectieus 86
5.4 Pyelo-ureterale junctiestenose 86
5.5 Ptose 88
6 Prostaathypertrofie 88
a Etiologie 89
b Pathofysiologie 90
c Kliniek 90
d Diagnose 91
e Differentiaal diagnose 92
f Therapie 93
Conservatieve therapie 94
Acute retentie aanpakken 95
Heelkunde 96
Complicaties van heelkunde en endoscopie 97
inhoud
IX

X inhoud
HOOFDSTUK 5
VESICO-URETERALE REFLUX 99
a Etiologie 101
b Fysiologie 101
c Indeling van reflux 102
d Kliniek 102
e Diagnose 103
Beeldvorming 103
Stadia 103
Cystoscopie 103
f Therapie 104
Conservatief 104
Heelkunde 104
Chirurgische technieken 104
HOOFDSTUK 6
LITHIASIS ALS OORZAAK VAN AFVLOEI-
STOORNISSEN 105
a Indeling van urolithiasis 108
b Fysiologie van de steenvorming 108
c Stoornissen in het metabolisme 110
• Calciummetabolisme 110
• Urinezuurmetabolisme 111
• Cystinemetabolisme 112
• Urologische afwijkingen 112
d Preventie 112
• Diurese 113
• Dieet 113
• Beïnvloeding van de pH 113
e Therapie 114
• Open heelkunde 114
• Endoscopische instrumentaties 114
• ESWL 115
f Koraalstenen 115

HOOFDSTUK 7
STRESSINCONTINENTIE EN URGE-INCONTINENTIE 117
1 Stressincontinentie 119
2 Urge-incontinentie 121
HOOFDSTUK 8
MANNELIJKE GESLACHTSORGANEN 123
1 Hypospadias 125
2 Epispadias 127
3 Cryptorchidie 127
A Palpabele (niet-scrotale) testis 127
B Niet-palpabele testis 127
4 Communicerende hydrokèle 128
5 Torsio Testis 128
6 Varicokèle 130
7 Scrotale vochtophoping131
• Hydrokèle 131
• Epididymiscyste 131
8 Priapisme 132
inhoud
XI

XII inhoud
9 Ziekte van Peyronie 132
10 Erectiele dysfunctie 133
10.1 Niet organische etiologie 133
10.2 Organische oorzaak 134
10.2.1 Vasculair 134
10.2.2 Neurogeen 134
10.2.3 Hormonaal 134
10.3 Diagnose 135
10.3.1 Anamnese 135
10.3.2 Klinisch onderzoek 135
10.3.3 Bloedanalyse 136
10.3.4 Vasculaire evaluatie 136
10.3.5 Neurologisch onderzoek 136
10.4 Therapie 136
HOOFDSTUK 9
TUMOREN 139
1 Niertumoren 142
Benigne tumoren 142
Renale hamartomen of angiomyolipomen 142
Niercysten 143
- Solitaire cysten 143
- Multipele cysten 143
- Polycystische nieren 143
Maligne tumoren 144
1.1 Hypernefroom of Grawitz tumor 144
1.1.a Stadia 144
1.1.b Symptomen 145
1.1.c Diagnose 145
1.1.d Behandeling 146
1.2 Wilms tumor of nefroblastoom 146

2 Nierbekken- en uretertumoren 147
3 Blaastumoren 148
3.a Stadia 148
3.b Symptomen 149
3.c Diagnose 150
3.d Behandeling 151
3.d.1 Transurethrale resectie 152
3.d.2 Agressieve therapie 152
3.d.3 Radiotherapie 153
3.d.4 Palliatieve therapie 154
3.d.5 Opvolging na de behandeling 154
4 Prostaatcarcinoom 154
4.a Stadia 157
4.b Symptomen 158
4.c Diagnose 159
4.d Behandeling 159
4.d.1 Curatieve therapie 159
4.d.2 Palliatieve therapie 160
5 Urethratumoren 162
6 Testistumoren 162
7 Penistumoren 163
Indeling 164
Stadia 164
Therapie 165
inhoud
XIII

XIV inhoud
HOOFDSTUK 10
NEUROGENE BLAAS 167
1 Blaasbezenuwing169
1.1 Motorische of efferente bezenuwing 170
1.2 Sensibele of afferente innervatie 170
2 Het mictiereflex 170
3 Types neurogene blaas 171
4 Verloop en herstel van de blaasfunctie na een
ruggenmergletsel 172
4.1 De ijswatertest 172
4.2 Urogenitale reflexen 172
5 Behandeling173
5.1 Behandeling van de spinale shockfase 173
5.2 Behandeling van de hyperreflexe neurogene blaas 173
5.3 Behandeling van de areflexe neurogene blaas 173
ALFABETISCHE LIJST 177