Niveis de competencia en lingua galega - Centro Ramón Piñeiro ...
Niveis de competencia en lingua galega - Centro Ramón Piñeiro ...
Niveis de competencia en lingua galega - Centro Ramón Piñeiro ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong><br />
Descrición <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s e <strong>de</strong> contidos adaptados<br />
ao Marco europeo común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para as <strong>lingua</strong>s
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong>
Grupo <strong>de</strong> Traballo<br />
Elvira Fidalgo<br />
Margarita Chamorro<br />
Bieito Silva<br />
Xulio C. Sousa<br />
Manuel Núñez Singala<br />
Pilar Concheiro<br />
Yolanda López<br />
Olga Iglesias<br />
Edita<br />
Xunta <strong>de</strong> Galicia<br />
Secretaría Xeral <strong>de</strong> Política Lingüística<br />
C<strong>en</strong>tro Ramón Piñeiro<br />
para a Investigación <strong>en</strong> Humanida<strong>de</strong>s<br />
Coordinador ci<strong>en</strong>tífico<br />
Manuel González González<br />
Director Técnico <strong>de</strong> Literatura<br />
Anxo Tarrío Varela<br />
Deseño gráfico<br />
ocumo<strong>de</strong>seño<br />
Imprime<br />
Litonor<br />
Depósito legal<br />
C-2641-2006<br />
ISBN 13: 978-84-453-4306-7<br />
ISBN 10: 84-453-4306-8
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong><br />
Descrición <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s e <strong>de</strong> contidos adaptados ao<br />
Marco europeo común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para as <strong>lingua</strong>s
_____________________________________________________________________________Índice<br />
Índice<br />
Prólogo ................................................................................................................................ 9<br />
Introdución ........................................................................................................................ 11<br />
Celga 1 ............................................................................................................................... 17<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 19<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 19<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 19<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 20<br />
2.3. Expresión oral ............................................................................................. 20<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 21<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 22<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas .......................................... 22<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código ................................................. 23<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 25<br />
Celga 2 ............................................................................................................................... 27<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 29<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 29<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 29<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 30<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 30<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 31<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 31<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 31<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 33<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 34<br />
Celga 3 ............................................................................................................................... 35<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 37<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 37<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 37<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 38<br />
7
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 38<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 39<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 40<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 40<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 41<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 43<br />
Celga 4 ............................................................................................................................... 45<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 47<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 47<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 47<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 47<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 48<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 49<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 49<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 49<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 50<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 52<br />
Celga 5 ............................................................................................................................... 53<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 55<br />
2. Descrición dos niveis segundo as habilida<strong>de</strong>s ....................................................... 55<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 55<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 56<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 56<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 57<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 58<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 58<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 59<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 60<br />
8
__________________________________________________________________________________<br />
Prólogo<br />
O día 9 <strong>de</strong> novembro <strong>de</strong> 2005, na reunión anual dos membros <strong>de</strong> ALTE<br />
(Association of Language Testers of Europe), que se <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volveu <strong>en</strong> Cardiff arredor<br />
<strong>de</strong>sas datas, a Xunta <strong>de</strong> Galicia, a través da Secretaría Xeral <strong>de</strong> Política Lingüística,<br />
acadou a súa inclusión como membro <strong>de</strong> pl<strong>en</strong>o <strong>de</strong>reito na <strong>de</strong>vandita asociación,<br />
cun mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> proba <strong>de</strong> coñecem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> acor<strong>de</strong> cos parámetros <strong>de</strong>finidos por<br />
ALTE e polo Consello <strong>de</strong> Europa, tal como esixe a <strong>en</strong>tida<strong>de</strong> examinadora. Á parte do mo<strong>de</strong>lo<br />
<strong>de</strong> Certificado <strong>de</strong> coñem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> 1 (Celga 1), correspon<strong>de</strong>nte ao nivel A2 <strong>de</strong>finido<br />
polo Consello <strong>de</strong> Europa a través do Marco europeo común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para as <strong>lingua</strong>s:<br />
apr<strong>en</strong>dizaxe, <strong>en</strong>sino, avaliación, houbo que <strong>de</strong>finir os docum<strong>en</strong>tos relativos á administración<br />
<strong>de</strong>ste exame; é dicir, elaborar as instrucións específicas tanto para os examinados coma para<br />
os avaliadores. Aquela data marcou o inicio dunha longa carreira, cuxa meta é a pres<strong>en</strong>za do<br />
galego <strong>en</strong> ALTE cos mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> proba correspon<strong>de</strong>ntes ao resto dos niveis <strong>de</strong> coñecem<strong>en</strong>to;<br />
é dicir, o Celga 2, Celga 3 e Celga 4, polo m<strong>en</strong>os nesta fase inicial.<br />
Agora é o mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> darlles aos interesados <strong>en</strong> superar as difer<strong>en</strong>tes probas <strong>de</strong><br />
coñecem<strong>en</strong>to os <strong>de</strong>scritores dos contidos <strong>de</strong> cada un <strong>de</strong>ses niveis, para que coñezan<br />
<strong>de</strong> antemán o que se lles vai esixir para acadar a certificación correspon<strong>de</strong>nte, sempre<br />
at<strong>en</strong><strong>de</strong>ndo aos niveis establecidos polo Marco europeo común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia, docum<strong>en</strong>to<br />
que proporciona unha base común para a elaboración <strong>de</strong> programas curriculares, exames,<br />
manuais, materiais <strong>de</strong> <strong>en</strong>sino, etc. <strong>en</strong> toda Europa. A<strong>de</strong>mais, o marco <strong>de</strong>scribe, <strong>de</strong> xeito<br />
global, os coñecem<strong>en</strong>tos que <strong>de</strong>be manexar un estudante dunha <strong>de</strong>terminada <strong>lingua</strong> para<br />
po<strong>de</strong>r comunicarse, así como os coñecem<strong>en</strong>tos e habilida<strong>de</strong>s que teñ<strong>en</strong> que <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver<br />
para po<strong>de</strong>r actuar <strong>de</strong> maneira eficaz, <strong>de</strong>scrición que se est<strong>en</strong><strong>de</strong> así mesmo ao contexto<br />
cultural on<strong>de</strong> se sitúa a <strong>lingua</strong> <strong>en</strong> cuestión.<br />
O <strong>de</strong>seño, tanto das probas coma dos <strong>de</strong>scritores <strong>de</strong> contidos, foron elaborados polos<br />
membros do Proxecto para a avaliación e apr<strong>en</strong>dizaxe <strong>de</strong> galego, do C<strong>en</strong>tro Ramón Piñeiro<br />
para a Investigación <strong>en</strong> Humanida<strong>de</strong>s, que, al<strong>en</strong>tados <strong>de</strong>s<strong>de</strong> esta secretaría traballa, polo<br />
coñecem<strong>en</strong>to e a difusión da nosa <strong>lingua</strong>.<br />
Secretaría Xeral <strong>de</strong> Política Lingüística<br />
9
__________________________________________________________________________________<br />
Introdución<br />
A apr<strong>en</strong>dizaxe regrada da <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> foi un froito serodio na historia <strong>de</strong> Galicia. Durante<br />
séculos <strong>de</strong>use o paradoxo <strong>de</strong> que unha socieda<strong>de</strong> case universalm<strong>en</strong>te monolingüe <strong>en</strong> galego<br />
era alfabetizada <strong>en</strong> castelán e resultaba, <strong>en</strong> consecu<strong>en</strong>cia, ágrafa no idioma que falaba.<br />
Esta marxinación da <strong>lingua</strong> propia do país, promovida <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o po<strong>de</strong>r unhas veces <strong>de</strong> maneira<br />
activa e outras coa simple ocultación da realida<strong>de</strong> sociolingüística, xerou unha m<strong>en</strong>talida<strong>de</strong><br />
diglósica <strong>en</strong> boa parte da poboación, importantes eivas no uso social do idioma e unha invisibilida<strong>de</strong><br />
pública <strong>de</strong>ste.<br />
Esta situación <strong>de</strong> anormalida<strong>de</strong> social foi <strong>de</strong>nunciada e combatida por persoeiros ilustres<br />
e colectivos diversos <strong>en</strong> distintos mom<strong>en</strong>tos históricos: o Padre Sarmi<strong>en</strong>to, por exemplo,<br />
protestaba con contun<strong>de</strong>ncia no século XVIII pola “<strong>de</strong>salmada necedad <strong>de</strong> poner a los niños<br />
gallegos a la jerga <strong>de</strong> la gramática latina antes <strong>de</strong> saber, con mucha ext<strong>en</strong>sión, la l<strong>en</strong>gua gallega”;<br />
importantes intelectuais do século XIX puxeron a súa pluma e a súa voz ao servizo da<br />
dignifi cación do idioma; nas primeiras décadas do século XX, as Irmanda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Amigos da<br />
Fala converteron a <strong>lingua</strong> <strong>en</strong> reivindicación claram<strong>en</strong>te social e política e, a partir <strong>de</strong> aí, esta<br />
foi unha das marcas i<strong>de</strong>olóxicas máis <strong>de</strong>fi nidoras do galeguismo e do nacionalismo organizado,<br />
que fi xeron da normalización do idioma unha reclamación perman<strong>en</strong>te.<br />
Na historia rec<strong>en</strong>te, houbo que esperar ao fi nal do franquismo e á recuperación da <strong>de</strong>mocracia<br />
para que se producise no Estado español o recoñecem<strong>en</strong>to ofi cial doutras <strong>lingua</strong>s<br />
difer<strong>en</strong>tes do castelán. A primeira norma xurídica que se fai eco <strong>de</strong>sta realida<strong>de</strong> plurilingüe é<br />
o chamado Decreto regulador <strong>de</strong> las l<strong>en</strong>guas regionales españolas, aprobado <strong>en</strong> 1975 e que<br />
autorizaba o estudo das <strong>lingua</strong>s nativas como materia voluntaria nos c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> educación<br />
preescolar e <strong>de</strong> educación xeral básica; mais este status <strong>de</strong> absoluta subordinación lingüística<br />
estaba moi lonxe das <strong>de</strong>mandas da socieda<strong>de</strong> do mom<strong>en</strong>to que vivía unha efervesc<strong>en</strong>cia reivindicativa<br />
moito máis ambiciosa. A posterior aprobación da Constitución <strong>de</strong> 1978 abriu novos<br />
espazos para a diversida<strong>de</strong> lingüística no Estado e para a exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> po<strong>de</strong>res autonómicos<br />
que se ocupas<strong>en</strong> da promoción dos respectivos idiomas.<br />
Foi precisam<strong>en</strong>te un <strong>de</strong>creto da Xunta <strong>de</strong> Galicia <strong>de</strong> 1979, aínda <strong>en</strong> período preautonómico,<br />
o que permitiu incorporar por primeira vez o galego ao sistema educativo como<br />
materia obrigatoria, así como o seu uso como idioma vehicular noutras materias, aínda<br />
que isto último con moitos condicionam<strong>en</strong>tos. Dous anos <strong>de</strong>spois, o Estatuto <strong>de</strong> Galicia <strong>de</strong><br />
1981 afi rmou o galego como a <strong>lingua</strong> propia <strong>de</strong> Galicia, así como a súa ofi cialida<strong>de</strong>, xunto<br />
co castelán, no seu territorio, ao mesmo tempo que estableceu como <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> exclusiva<br />
da comunida<strong>de</strong> autónoma a promoción e o <strong>en</strong>sino <strong>de</strong>ste idioma; uns principios e unhas<br />
11
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
responsabilida<strong>de</strong>s que serían reafi rmadas con posteriorida<strong>de</strong> na Lei <strong>de</strong> normalización lingüística<br />
<strong>de</strong> 1983.<br />
D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>ste novo marco legal no que se moveu a <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ao longo dos últimos vinte<br />
e cinco anos, o Parlam<strong>en</strong>to e o Goberno <strong>de</strong> Galicia tiveron que tomar <strong>de</strong>cisións para impulsar<br />
a pres<strong>en</strong>za escolar do idioma, para promover a súa apr<strong>en</strong>dizaxe e para fi xar niveis <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong><br />
neste. No sistema educativo formal estes parámetros veñ<strong>en</strong> dados polos plans <strong>de</strong><br />
estudo e polos currículos dos distintos niveis académicos, nos que se establec<strong>en</strong> horarios,<br />
obxectivos, contidos e criterios <strong>de</strong> avaliación. No ámbito do <strong>en</strong>sino e apr<strong>en</strong>dizaxe non formal<br />
da <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong>, que é o que se trata neste docum<strong>en</strong>to, esta regulación reduciuse á fi xación<br />
na década dos oit<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> dous niveis <strong>de</strong> coñecem<strong>en</strong>to do idioma –o <strong>de</strong> iniciación e o <strong>de</strong><br />
perfeccionami<strong>en</strong>to– que escasam<strong>en</strong>te cubrían o <strong>en</strong>sino do nivel intermedio da <strong>lingua</strong>, pero<br />
<strong>de</strong>ixaban no <strong>de</strong>samparo o nivel inicial e o superior. Tratábase dun sistema que, se b<strong>en</strong> puido<br />
ser útil nun primeiro mom<strong>en</strong>to, perpetuouse <strong>de</strong>masiado tempo e non soubo adaptarse aos<br />
novos estándares <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia. Os ditos cursos pres<strong>en</strong>taban algunas eivas que o novo sistema<br />
<strong>de</strong> <strong>en</strong>sino non regrado <strong>de</strong>berá reparar. A gran<strong>de</strong>s trazos, as <strong>de</strong>fi ci<strong>en</strong>cias máis notables<br />
eran tres: a insufi ci<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> niveis; a súa <strong>de</strong>sconexión absoluta con calquera outro sistema<br />
internacional e, nomeadam<strong>en</strong>te, co marco europeo; e a aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> estándares <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia<br />
para a avaliación.<br />
As circunstancias nas que se atopa o idioma na actualida<strong>de</strong>, con <strong>de</strong>mandas novas que<br />
non po<strong>de</strong> cubrir o sistema escolar e con colectivos cada vez máis diversos aos que at<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> o punto <strong>de</strong> vista lingüístico, esix<strong>en</strong> unha reformulación da apr<strong>en</strong>dizaxe e da avaliación<br />
da <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> fóra do sistema educativo regrado; e isto cómpre facelo<br />
incorporando esta <strong>lingua</strong> ao mo<strong>de</strong>lo que rexe para a maioría dos idiomas europeos: adaptando<br />
os niveis <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> ao que establece o Consello <strong>de</strong> Europa no Marco europeo<br />
común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para as <strong>lingua</strong>s e fi xando criterios, mo<strong>de</strong>los e protocolos <strong>de</strong> avaliación<br />
homologados pola Association of Language Testers in Europe (ALTE). Unha vez rematado,<br />
este proceso, <strong>de</strong>be servir non só para incorporar a <strong>lingua</strong> <strong>de</strong> Galicia aos parámetros nos que<br />
se mov<strong>en</strong> as outras <strong>lingua</strong>s do noso contorno cultural, s<strong>en</strong>ón tamén para contribuír ao seu<br />
recoñecem<strong>en</strong>to no exterior e para dispoñer <strong>de</strong> instrum<strong>en</strong>tos máis rigorosos <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaxe e<br />
avaliación; é dicir, <strong>de</strong>be ser unha achega relevante á súa normalización.<br />
Os refer<strong>en</strong>tes aos que se alu<strong>de</strong> no parágrafo anterior, ineludibles na xeira que se inicia<br />
con este docum<strong>en</strong>to sobre os niveis <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong>, non nos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> levar a<br />
ignorar, porén, certas peculiarida<strong>de</strong>s do noso contexto sociolingüístico. Teñamos <strong>en</strong> conta, por<br />
exemplo, que m<strong>en</strong>tres <strong>en</strong> moitos idiomas este mo<strong>de</strong>lo está p<strong>en</strong>sado para individuos que non<br />
son falantes <strong>de</strong>sa <strong>lingua</strong> ou explicitam<strong>en</strong>te cidadáns <strong>de</strong> países estranxeiros, no caso do galego<br />
<strong>de</strong>berá servir para establecer e medir a <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>de</strong> non galegofalantes (estranxeiros <strong>de</strong><br />
diversos países, inmigrantes <strong>en</strong> Galicia <strong>de</strong> distinta proce<strong>de</strong>ncia lingüística, galegos <strong>de</strong> distintas<br />
xeracións no exterior, etc.), pero tamén para certificar a <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> lingüística <strong>de</strong> cidadáns<br />
galegos que mesmo po<strong>de</strong>n ser usuarios habituais <strong>de</strong>ste idioma. Esta varieda<strong>de</strong> na <strong>de</strong>manda,<br />
xunto con especificida<strong>de</strong>s relacionadas coa situación <strong>de</strong> non normalización social do idioma,<br />
12
________________________________________________________________________ Introdución<br />
coa insufici<strong>en</strong>te socialización dun estándar oral <strong>en</strong>tre os galegofalantes ou coa previsible interposición<br />
do castelán na práctica lingüística <strong>de</strong> moitos dos candidatos ás certificacións <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong>, son circunstancias que inevitablem<strong>en</strong>te se <strong>de</strong>berán ter <strong>en</strong> conta.<br />
Os niveis <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> que se pres<strong>en</strong>tan neste docum<strong>en</strong>to respon<strong>de</strong>n,<br />
como se indicou máis arriba, aos criterios establecidos no Marco europeo común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia<br />
para as <strong>lingua</strong>s, coas adaptacións requiridas pola situación singular do idioma galego e a<br />
diversida<strong>de</strong> <strong>de</strong> candidatos aos que pret<strong>en</strong><strong>de</strong> at<strong>en</strong><strong>de</strong>r. Pártese dunha pres<strong>en</strong>tación moi breve<br />
do nivel <strong>en</strong> cuestión, para continuar <strong>de</strong>spois co <strong>de</strong>talle das habilida<strong>de</strong>s nas que se <strong>de</strong>be<br />
refl ectir esa <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> e cos contidos <strong>de</strong> distinto tipo nos que se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> apoiar. As habilida<strong>de</strong>s<br />
fan refer<strong>en</strong>cia ás capacida<strong>de</strong>s comunicativas que o apr<strong>en</strong>diz <strong>de</strong>be <strong>de</strong>mostrar <strong>en</strong> cada<br />
chanzo da adquisición idiomática; é dicir, a aquelas tarefas e interaccións sociais que <strong>de</strong>be ser<br />
qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver a través da <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> para acce<strong>de</strong>r á certifi cación correspon<strong>de</strong>nte.<br />
Este ‘saber facer’ remítese ás catro dim<strong>en</strong>sións conv<strong>en</strong>cionais na apr<strong>en</strong>dizaxe <strong>de</strong> calquera<br />
idioma: a compr<strong>en</strong>sión oral ou auditiva, a compr<strong>en</strong>sión escrita ou <strong>de</strong> lectura, a interacción e<br />
expresión oral e a interacción e expresión escrita.<br />
Os contidos repres<strong>en</strong>tan aqueles coñecem<strong>en</strong>tos que se consi<strong>de</strong>ran necesarios para po<strong>de</strong>r<br />
activar <strong>de</strong> xeito satisfactorio –con corrección, a<strong>de</strong>cuación e efi cacia– as habilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
compr<strong>en</strong>sión e expresión ás que aludimos no parágrafo anterior. Estes coñecem<strong>en</strong>tos non<br />
constitú<strong>en</strong>, polo tanto, un eido <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaxe con valor <strong>en</strong> si mesmo, s<strong>en</strong>ón que están ao<br />
servizo das capacida<strong>de</strong>s comunicativas, que son as que se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> converter no eixe vertebrador<br />
da apr<strong>en</strong>dizaxe do idioma e as que, <strong>en</strong> último termo, darán conta do nivel real <strong>de</strong><br />
apropiam<strong>en</strong>to realizado.<br />
Os contidos organízanse <strong>en</strong> tres gran<strong>de</strong>s bloques:<br />
• Un <strong>de</strong> tipo comunicativo, no que se recoll<strong>en</strong> <strong>de</strong> xeito máis <strong>de</strong>tallado as capacida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión e expresión xa formuladas na sección <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s. Estas capacida<strong>de</strong>s<br />
<strong>en</strong>úncianse <strong>en</strong> forma <strong>de</strong> funcións comunicativas que o usuario do idioma <strong>de</strong>be<br />
ser capaz <strong>de</strong> realizar <strong>en</strong> distintos ámbitos e situacións do seu quefacer cotián: <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />
os privados e informais, aos públicos e formais.<br />
• O segundo está relacionado co código, que repres<strong>en</strong>ta o soporte lingüístico e normativo<br />
que o apr<strong>en</strong>diz <strong>de</strong>be coñecer para facer uso do idioma neses contextos e coas<br />
fi nalida<strong>de</strong>s ás que se alu<strong>de</strong> na sección anterior. Trátase dos coñecem<strong>en</strong>tos fraseolóxicos,<br />
gramaticais, léxicos, fonéticos e ortográfi cos que se asocian máis directam<strong>en</strong>te<br />
coas funcións comunicativas <strong>de</strong> cada nivel e que constitú<strong>en</strong> o requisito básico para<br />
resolvelas satisfactoriam<strong>en</strong>te; un repertorio <strong>de</strong> formas e normas coas que o usuario<br />
<strong>de</strong>be codifi car e <strong>de</strong>scodifi car as m<strong>en</strong>saxes nas interaccións nas que participa.<br />
• Finalm<strong>en</strong>te, un terceiro bloque sobre coñecem<strong>en</strong>tos sociais e culturais relacionados<br />
con Galicia e cos galegos, que lle dan á apr<strong>en</strong>dizaxe da <strong>lingua</strong> esa dim<strong>en</strong>sión necesaria<br />
para converter o apr<strong>en</strong>diz nun usuario compet<strong>en</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o punto <strong>de</strong> vista sociocultural.<br />
13
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
Estes contidos pret<strong>en</strong><strong>de</strong>n ser o soporte temático da apr<strong>en</strong>dizaxe lingüística e, ao<br />
mesmo tempo, contribuír a que esta se insira na comunida<strong>de</strong> histórica na que se<br />
as<strong>en</strong>ta a <strong>lingua</strong>. En consecu<strong>en</strong>cia, a súa pres<strong>en</strong>za nun programa <strong>de</strong> adquisición<br />
idiomática xustifícase porque, aínda que a <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> do apr<strong>en</strong>diz se manifesta<br />
no dominio dunhas <strong>de</strong>strezas comunicativas que lle permit<strong>en</strong> relacionarse a través<br />
dos signos e das regras <strong>de</strong>se código específi co, esta <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> comunicativa leva<br />
asociada a incorporación, <strong>en</strong> maior ou m<strong>en</strong>or grao, á historia social e política da comunida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> falantes, aos trazos <strong>de</strong>fi nidores da súa estrutura territorial e <strong>de</strong>mográfi ca, á<br />
organización da activida<strong>de</strong> socioeconómica e da vida pública e aos costumes, tradicións<br />
e modos <strong>de</strong> vida <strong>de</strong>sa colectivida<strong>de</strong>; é dicir, aos refer<strong>en</strong>tes socioculturais que<br />
aconteceron ao longo do <strong>de</strong>vir histórico e que son os que lle outorgan ao idioma a súa<br />
dim<strong>en</strong>sión <strong>de</strong> símbolo i<strong>de</strong>ntitario.<br />
Para establecer a selección dos contidos, o factor <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia constitú<strong>en</strong>o as funcións<br />
comunicativas, que repres<strong>en</strong>tan, como xa se indicou máis arriba, o elem<strong>en</strong>to xerárquico <strong>de</strong><br />
maior rango e ao que se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> subordinar as <strong>de</strong>mais apr<strong>en</strong>dizaxes lingüísticas e socioculturais.<br />
A secu<strong>en</strong>cia dunhas e doutras ofrece moitas difi culta<strong>de</strong>s, porque a adquisición dunha<br />
<strong>lingua</strong> progresa <strong>en</strong> forma dunha espiral, na que as novas apr<strong>en</strong>dizaxes se van as<strong>en</strong>tando e<br />
gañando funcionalida<strong>de</strong> a partir dos saberes anteriores, pero tamén porque unha interacción<br />
comunicativa, por sinxela que sexa, implica a activación simultánea <strong>de</strong> coñecem<strong>en</strong>tos moi<br />
diversos: gramaticais, léxicos, fonéticos, sociolingüísticos ou culturais. Con todo, a difi culta<strong>de</strong><br />
é <strong>de</strong> distinto grao nos contidos <strong>de</strong> natureza lingüística e nos <strong>de</strong> carácter sociocultural:<br />
• Polo que toca aos contidos relacionados coa gramática, a fonética e a ortografía, na<br />
<strong>de</strong>scrición <strong>de</strong> cada nivel proponse un inv<strong>en</strong>tario indicativo e ori<strong>en</strong>tador <strong>de</strong> contidos<br />
lingüísticos, mant<strong>en</strong>do vivo o principio <strong>de</strong> que a progresión na apr<strong>en</strong>dizaxe require<br />
a incorporación <strong>de</strong> coñecem<strong>en</strong>tos novos, pero mant<strong>en</strong>do vivos e activados os anteriores.<br />
• En canto aos contidos léxicos, non é tan doado facer unha difer<strong>en</strong>ciación por niveis<br />
porque, aínda que hai algunhas realida<strong>de</strong>s ou universos temáticos que po<strong>de</strong>rían<br />
asociarse prefer<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te a uns ou a outros, non se po<strong>de</strong>n consi<strong>de</strong>rar exclusivos <strong>de</strong><br />
ningún <strong>de</strong>les e parece, polo tanto, arriscado facer unha distribución ríxida. P<strong>en</strong>samos,<br />
máis b<strong>en</strong>, que as capacida<strong>de</strong>s comunicativas <strong>de</strong>scritas no apartado <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s<br />
implican o dominio do vocabulario relacionado cunha serie <strong>de</strong> áreas temáticas que son,<br />
no fundam<strong>en</strong>tal, comúns a todos os niveis, <strong>de</strong> modo que a difer<strong>en</strong>za <strong>en</strong>tre os niveis<br />
consiste, moito máis ca na selección <strong>de</strong> áreas específicas, na amplitu<strong>de</strong>, varieda<strong>de</strong><br />
e especialización do repertorio léxico que requir<strong>en</strong> as funcións comunicativas que se<br />
formulan para cada un. De acordo con estas consi<strong>de</strong>racións, os contidos léxicos organízanse<br />
a partir duns núcleos temáticos que se repit<strong>en</strong> <strong>en</strong> cada nivel, precedidos <strong>de</strong><br />
certas consi<strong>de</strong>racións sobre a maneira na que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser <strong>en</strong>t<strong>en</strong>didos <strong>en</strong> cada caso.<br />
14
________________________________________________________________________ Introdución<br />
• Máis complexa e arbitraria resulta aínda a distribución dos contidos socioculturais,<br />
porque <strong>de</strong>b<strong>en</strong> funcionar, basicam<strong>en</strong>te, como soporte instrum<strong>en</strong>tal nas activida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaxe da <strong>lingua</strong> (<strong>en</strong> forma <strong>de</strong> textos, imaxes, etc.) e porque están m<strong>en</strong>os<br />
asociados a procesos comunicativos concretos. Isto fai que, máis ca unha difer<strong>en</strong>ciación<br />
temática, o que proce<strong>de</strong> neste caso é unha gradación da complexida<strong>de</strong> coa que<br />
se afrontan e unha axeitada selección do soporte e da metodoloxía na que se apoia<br />
a pres<strong>en</strong>tación: máis visual e intuitiva nos niveis máis baixos, máis textual e analíticorefl<br />
exiva nos superiores, etc. Por esta razón, a proposta que se ofrece para secu<strong>en</strong>ciar<br />
estes contidos por niveis, vertebrada arredor <strong>de</strong> diversos eixes temáticos (a vida cotiá,<br />
a xeografía, a realida<strong>de</strong> político-social, a cultura e a <strong>lingua</strong>) e distribuída cun criterio <strong>de</strong><br />
maior a m<strong>en</strong>or proximida<strong>de</strong> e sinxeleza, débese <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r como unha simple ori<strong>en</strong>tación.<br />
Para rematar esta epígrafe introdutoria, <strong>de</strong>bemos indicar que neste docum<strong>en</strong>to se <strong>de</strong>scrib<strong>en</strong><br />
cinco niveis <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> que, <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or a maior, recib<strong>en</strong> a seguinte<br />
<strong>de</strong>nominación: Certifi cado <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> 1, Certifi cado <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> 2, Certifi cado <strong>en</strong><br />
<strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> 3, Certifi cado <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> 4 e Certifi cado <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> 5. A correspon<strong>de</strong>ncia<br />
cos niveis <strong>de</strong> coñecem<strong>en</strong>to do Marco europeo común <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para as <strong>lingua</strong>s do<br />
Consello <strong>de</strong> Europa e os niveis <strong>de</strong> ALTE son os que se indican a continuación:<br />
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong><br />
(MECRL) (Lingua <strong>galega</strong>) ALTE<br />
A2 Celga 1 Level 1<br />
B1 Celga 2 Level 2<br />
B2 Celga 3 Level 3<br />
C1 Celga 4 Level 4<br />
C2 Celga 5 Level 5<br />
15
Celga 1<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 19<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 19<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 19<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 20<br />
2.3. Expresión oral ............................................................................................. 20<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 21<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 22<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas .......................................... 22<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código ................................................. 23<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 25
___________________________________________________________________________ Celga 1<br />
1. Descrición xeral do nivel<br />
A persoa que supere o Celga 1 posuirá un dominio da <strong>lingua</strong> xeral que lle permita satisfacer<br />
as necesida<strong>de</strong>s máis primarias <strong>de</strong> comunicación: será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r frases e expresións<br />
<strong>de</strong> uso frecu<strong>en</strong>te, relacionadas con áreas que lle son especialm<strong>en</strong>te relevantes (información<br />
elem<strong>en</strong>tal sobre si mesmo e a súa familia, compras, lugares <strong>de</strong> interese, ocupacións, etc.); saberá<br />
relatar, <strong>de</strong>scribir, expoñer e <strong>de</strong>mandar, <strong>en</strong> termos sinxelos, aspectos relacionados coa súa<br />
experi<strong>en</strong>cia persoal, co seu contorno ou con interaccións sociais básicas; saberá comunicarse<br />
para levar a cabo tarefas cotiás que non requiran máis ca intercambios simples e directos <strong>de</strong><br />
información sobre cuestións que lle son coñecidas ou habituais e <strong>en</strong> situacións <strong>de</strong> comunicación<br />
previsibles, etc. É dicir, mostrará unhas capacida<strong>de</strong>s comunicativas elem<strong>en</strong>tais pero sufici<strong>en</strong>tes<br />
para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volverse <strong>en</strong> contextos próximos e familiares, materializadas nun repertorio lingüístico<br />
aínda esquemático e vehiculadas especialm<strong>en</strong>te a través da oralida<strong>de</strong>.<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral<br />
Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá frases, expresións e o vocabulario máis habitual sobre temas <strong>de</strong> interese<br />
persoal e relacionado con áreas <strong>de</strong> priorida<strong>de</strong> inmediata. Interpretará o discurso <strong>de</strong> xeito<br />
efi caz para po<strong>de</strong>r <strong>en</strong>frontarse a necesida<strong>de</strong>s concretas, sempre que se emita con l<strong>en</strong>titu<strong>de</strong> e<br />
naturalida<strong>de</strong>, sexa breve, sinxelo, claro, redundante, práctico e ligado ao contexto.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r información e instrucións sinxelas, así como<br />
pasaxes curtas, mesmo gravadas, que trat<strong>en</strong> sobre asuntos cotiáns e previsibles coma os<br />
seguintes:<br />
• Interv<strong>en</strong>cións simples <strong>de</strong> carácter social que permitan manter un contacto mínimo con<br />
outra persoa, poñ<strong>en</strong>do <strong>en</strong> práctica habilida<strong>de</strong>s sociais como pres<strong>en</strong>tarse ou <strong>de</strong>spedirse.<br />
• Información xeral relativa á i<strong>de</strong>ntifi cación e caracterización persoal (relacións familiares,<br />
profesionais, estudos, tempo libre).<br />
• Instrucións sobre ori<strong>en</strong>tación e localización no espazo, así como sobre horarios e<br />
datas.<br />
• Información relativa á alim<strong>en</strong>tación, produtos e obxectos <strong>de</strong> uso diario, prezos e formas<br />
<strong>de</strong> pagam<strong>en</strong>to.<br />
• Preguntas e instrucións sinxelas relacionadas coa saú<strong>de</strong>.<br />
• Información básica <strong>de</strong> lugares ou ofi cinas públicas: correos, bancos, ambulatorios,<br />
institucións académicas, etc.<br />
19
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
• Información básica sobre feitos ou acontecem<strong>en</strong>tos, tanto do mom<strong>en</strong>to pres<strong>en</strong>te coma<br />
do pasado.<br />
• Opinións sobre acontecem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>, sempre que se pres<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>de</strong> forma<br />
clara e breve.<br />
• M<strong>en</strong>saxes telefónicas sinxelas.<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita<br />
Será capaz <strong>de</strong> ler textos moi breves e sinxelos sobre asuntos cotiáns se conteñ<strong>en</strong> vocabulario<br />
moi frecu<strong>en</strong>te. Saberá atopar información específi ca e previsible <strong>en</strong> cartas, catálogos,<br />
prospectos, m<strong>en</strong>ús <strong>de</strong> restaurantes, listaxes, horarios, anuncios publicitarios e artigos breves<br />
<strong>de</strong> carácter informativo nos xornais.<br />
Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá, interpretará e i<strong>de</strong>ntifi cará información e instrucións sinxelas relacionadas<br />
con situacións cotiás e previsibles nas que atope textos como os seguintes:<br />
• Carteis e avisos públicos fi xados <strong>en</strong> rúas, estradas e espazos <strong>de</strong> servizo público.<br />
• Horarios e datas <strong>de</strong> viaxes, servizos <strong>de</strong> transporte, apertura e peche <strong>de</strong> establecem<strong>en</strong>tos.<br />
• Información sinxela sobre a ori<strong>en</strong>tación e a localización no espazo.<br />
• Normas elem<strong>en</strong>tais <strong>de</strong> segurida<strong>de</strong>.<br />
• Instrucións sobre aparellos <strong>de</strong> uso frecu<strong>en</strong>te (por exemplo, un teléfono público).<br />
• Informacións e instrucións <strong>de</strong> ámbitos como a hostalería (aloxam<strong>en</strong>to, m<strong>en</strong>ús <strong>de</strong><br />
restaurantes, etc.), a sanida<strong>de</strong> ou a vida académica.<br />
• Indicacións básicas para o uso <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos: posoloxía, etc.<br />
• Información xeral relativa á i<strong>de</strong>ntifi cación e caracterización persoal: relacións familiares,<br />
profesionais, estudos, afeccións, etc.<br />
• Información sinxela relativa á alim<strong>en</strong>tación e produtos <strong>de</strong> uso diario expostos nun<br />
establecem<strong>en</strong>to comercial.<br />
• Información básica <strong>de</strong> formularios e docum<strong>en</strong>tos normalizados das ofi cinas <strong>de</strong> correos,<br />
da Administración e <strong>de</strong> <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s académicas e bancarias.<br />
• Noticias breves e titulares sinxelos dos xornais.<br />
2.3. Expresión oral<br />
Po<strong>de</strong>rá comunicarse <strong>en</strong> tarefas elem<strong>en</strong>tais e habituais que requiran un intercambio simple<br />
e directo <strong>de</strong> información sobre activida<strong>de</strong>s e asuntos cotiáns. En situacións estruturadas e<br />
previsibles da vida diaria, será capaz <strong>de</strong> participar <strong>en</strong> conversas breves con razoable comodida<strong>de</strong>,<br />
sempre que conte coa colaboración do interlocutor. Aínda que result<strong>en</strong> moi evi<strong>de</strong>ntes as<br />
pausas, as dúbidas iniciais e a reformulación, farase <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>en</strong> interv<strong>en</strong>cións breves. Será<br />
capaz <strong>de</strong> <strong>en</strong>lazar grupos <strong>de</strong> palabras con conectores sinxelos tales como e, pero e porque.<br />
20
___________________________________________________________________________ Celga 1<br />
Saberá facer <strong>de</strong>scricións e pres<strong>en</strong>tacións breves e sinxelas da familia e doutras persoas,<br />
das condicións <strong>de</strong> vida ou <strong>de</strong> traballo, das activida<strong>de</strong>s diarias, dos costumes, dos gustos e<br />
prefer<strong>en</strong>cias, dos obxectos e posesións, etc. Será capaz <strong>de</strong> facer <strong>de</strong>claracións <strong>en</strong>saiadas <strong>de</strong><br />
contido previsible e apr<strong>en</strong>dido sobre temas importantes da vida cotiá, coa garantía <strong>de</strong> ser<br />
<strong>en</strong>t<strong>en</strong>dido por oíntes dispostos a conc<strong>en</strong>trarse e a colaborar.<br />
De maneira máis <strong>de</strong>tallada, po<strong>de</strong>rá resolver situacións e tarefas como as seguintes:<br />
• Interv<strong>en</strong>cións simples <strong>de</strong> carácter social que permitan manter un contacto mínimo con<br />
outra persoa, poñ<strong>en</strong>do <strong>en</strong> práctica habilida<strong>de</strong>s sociais como pres<strong>en</strong>tarse ou <strong>de</strong>spedirse.<br />
• Controlar a comunicación oral (solicitando repeticións, o soletreo <strong>de</strong> palabras ou a<br />
mo<strong>de</strong>ración na velocida<strong>de</strong> da fala).<br />
• Dar información xeral relativa á i<strong>de</strong>ntifi cación e caracterización persoal (relacións<br />
familiares, profesionais, estudos, tempo <strong>de</strong> lecer), <strong>de</strong> lugares e <strong>de</strong> obxectos.<br />
• Solicitar e dar instrucións sinxelas sobre ori<strong>en</strong>tacións e localización no espazo e sobre<br />
horarios e datas.<br />
• Reservar unha habitación nun hotel ou nun establecem<strong>en</strong>to equival<strong>en</strong>te, facer<br />
preguntas sinxelas sobre o aloxam<strong>en</strong>to e observacións ou reclamacións breves sobre<br />
o servizo.<br />
• Pedir produtos expostos <strong>en</strong> establecem<strong>en</strong>tos comerciais e información básica sobre<br />
eles.<br />
• Reclamar a at<strong>en</strong>ción do responsable dun establecem<strong>en</strong>to e solicitar un servizo (restaurante,<br />
farmacia, t<strong>en</strong>da, gasolineira, etc.).<br />
• Pedir información relativa á alim<strong>en</strong>tación e a produtos <strong>de</strong> uso diario, prezos e formas<br />
<strong>de</strong> pagam<strong>en</strong>to.<br />
• Darlle información básica sobre un problema <strong>de</strong> saú<strong>de</strong> a un médico ou a un farmacéutico.<br />
• Pedir información e realizar xestións sinxelas <strong>en</strong> distintas situacións cotiás: nas<br />
ofi cinas <strong>de</strong> correos, bancarias, académicas ou administrativas; <strong>en</strong> estacións <strong>de</strong> transporte<br />
público, ax<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> viaxes, etc.<br />
• Intervir <strong>en</strong> conversas sinxelas sobre experi<strong>en</strong>cias persoais, c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> interese e<br />
acontecem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>, manifestando s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos, expresando acordo e<br />
<strong>de</strong>sacordo e solicitando opinións.<br />
2.4. Expresión escrita<br />
Po<strong>de</strong>rá escribir notas e m<strong>en</strong>saxes breves e sinxelas sobre temas relativos a áreas <strong>de</strong> necesida<strong>de</strong><br />
inmediata e sobre aspectos cotiáns do seu contorno (persoas, lugares, condicións<br />
<strong>de</strong> vida e experi<strong>en</strong>cias persoais e profesionais), empregando unha serie <strong>de</strong> frases e oracións<br />
<strong>en</strong>lazadas cos conectores máis usuais. Máis <strong>en</strong> concreto, será capaz <strong>de</strong>:<br />
21
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
• Cubrir formularios básicos con información persoal: matrícula nun curso, apertura<br />
dunha conta nun banco, etc.<br />
• Escribir m<strong>en</strong>saxes breves <strong>de</strong> rexistro formal, por exemplo para facer unha reserva <strong>de</strong><br />
aloxam<strong>en</strong>to, pedir unha información sinxela sobre algo, etc.<br />
• Escribir unha carta ou unha postal sobre asuntos <strong>de</strong> natureza persoal.<br />
• Escribir notas ou pequ<strong>en</strong>as m<strong>en</strong>saxes a amigos sobre cuestións sinxelas.<br />
• Escribir sobre a súa familia, lugares, condicións <strong>de</strong> vida e experi<strong>en</strong>cias persoais e<br />
profesionais.<br />
3. Contidos<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas<br />
A persoa que supere este nivel será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> dar e pedir información xeral e básica sobre<br />
persoas, lugares e obxectos; po<strong>de</strong>rá expresar as súas opinións, s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos, <strong>de</strong>sexos e prefer<strong>en</strong>cias,<br />
así como facer suxestións, invitacións e dar instrucións mínimas. Con respecto ao<br />
uso social da <strong>lingua</strong>, saberá saudar, pres<strong>en</strong>tarse a alguén, agra<strong>de</strong>cer e pedir perdón.<br />
En relación coa organización do discurso, saberá dirixirse a un interlocutor, iniciar o discurso<br />
e fi nalizalo. Estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> manter un control da comunicación oral que lle<br />
permita sinalar que non <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong> algo, solicitar unha repetición, pedir que se fale máis a modo<br />
e preguntar por unha palabra que non coñece ou esqueceu.<br />
De xeito máis concreto, as funcións comunicativas que <strong>de</strong>be estar <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver<br />
son as seguintes:<br />
• Saudar e respon<strong>de</strong>r a un saúdo.<br />
• Pres<strong>en</strong>tarse e pres<strong>en</strong>tar outra persoa.<br />
• Concertar unha cita.<br />
• Rematar un contacto e <strong>de</strong>spedirse.<br />
• Agra<strong>de</strong>cer e <strong>de</strong>sculparse.<br />
• Felicitar e respon<strong>de</strong>r a unha felicitación.<br />
• Manifestar condol<strong>en</strong>cia e solidarieda<strong>de</strong>.<br />
• Invitar e respon<strong>de</strong>r a invitacións.<br />
• I<strong>de</strong>ntifi car persoas, lugares e obxectos.<br />
• I<strong>de</strong>ntifi car e <strong>de</strong>signar as partes da casa e os obxectos domésticos <strong>de</strong> uso máis<br />
común.<br />
• I<strong>de</strong>ntifi car e <strong>de</strong>signar as partes do corpo humano.<br />
• Localizar no espazo un obxecto, persoa ou lugar.<br />
• Describir persoas, lugares e obxectos.<br />
22
___________________________________________________________________________ Celga 1<br />
• Dar e pedir información persoal sobre: lugar <strong>de</strong> nacem<strong>en</strong>to ou resi<strong>de</strong>ncia, ida<strong>de</strong>,<br />
estado civil, familia, estudos ou profesión, afeccións, estado <strong>de</strong> saú<strong>de</strong>.<br />
• Pedir e ofrecer información sobre situacións, tarefas e activida<strong>de</strong>s cotiás: <strong>en</strong><strong>de</strong>rezos,<br />
forma <strong>de</strong> chegar a un sitio; tempo meteorolóxico; horarios e datas; prezos e fórmulas<br />
<strong>de</strong> pagam<strong>en</strong>to; xestións administrativas e académicas sinxelas; acontecem<strong>en</strong>tos e<br />
experi<strong>en</strong>cias.<br />
• Pedir permiso para facer algo <strong>en</strong> situacións cotiás.<br />
• Ofrecer e pedir axuda, aceptala ou rexeitala.<br />
• Expresar e preguntar por estados <strong>de</strong> ánimo e s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos: alegría, tristeza, dor,<br />
preocupación, interese, etc.<br />
• Expresar coñecem<strong>en</strong>to ou <strong>de</strong>scoñecem<strong>en</strong>to sobre algo.<br />
• Expresar propósitos e int<strong>en</strong>cións <strong>en</strong> relación co futuro próximo.<br />
• Mostrar aprobación ou <strong>de</strong>saprobación e acordo ou <strong>de</strong>sacordo con algo.<br />
• Solicitar información, explicacións ou axuda na aula.<br />
• Ofrecerse para facer algo.<br />
• Informar sobre habilida<strong>de</strong>s e valoralas.<br />
• Expresar e preguntar por gustos.<br />
• Describir, facer valoracións e comparacións.<br />
• Relatar algo <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>te e pasado próximo.<br />
• Datar mom<strong>en</strong>tos e acontecem<strong>en</strong>tos.<br />
• Referirse a condicións e a circunstancias históricas.<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código<br />
Os saberes relacionados co código lingüístico –gramaticais, fonéticos, ortográfi cos e léxicos–<br />
que se consi<strong>de</strong>ran necesarios para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver <strong>de</strong> xeito satisfactorio as anteriores funcións<br />
comunicativas son os que se relacionan no seguinte cadro:<br />
23
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
Gramática<br />
Fonética e ortografía<br />
Léxico<br />
• Flexión <strong>de</strong> xénero e <strong>de</strong> número <strong>de</strong> substantivos e adxectivos; regras máis comúns <strong>de</strong><br />
formación do plural.<br />
• Concordancia <strong>de</strong> xénero e <strong>de</strong> número no grupo nominal.<br />
• Difer<strong>en</strong>zas no uso <strong>de</strong> nomes comúns e nomes propios.<br />
• Artigo <strong>de</strong>terminado e artigo in<strong>de</strong>terminado: formas e usos.<br />
• Contraccións das formas do artigo coas preposicións a, <strong>en</strong>, con, <strong>de</strong> e por.<br />
• Casos máis usuais <strong>de</strong> pres<strong>en</strong>za / omisión do artigo.<br />
• Formas dos pronomes persoais tónicos <strong>en</strong> función <strong>de</strong> suxeito e <strong>de</strong> complem<strong>en</strong>to.<br />
• Usos <strong>de</strong> ti, vós / voste<strong>de</strong>, voste<strong>de</strong>s.<br />
• Formas e usos dos pronomes persoais átonos; colocación nas oracións simples:<br />
afi rmativas, negativas e interrogativas.<br />
• Uso dos pronomes refl exivos.<br />
• Demostrativos e posesivos: formas, contraccións e usos.<br />
• Numerais e ordinais.<br />
• Pronomes e adverbios interrogativos <strong>de</strong> uso máis común: que, qu<strong>en</strong>, cal, cantos, como,<br />
on<strong>de</strong>.<br />
• Formas, contraccións e usos dos in<strong>de</strong>fi nidos máis usuais: algún, ningún, alguén, ninguén,<br />
etc.<br />
• Formación, usos e valores máis comúns do indicativo (pres<strong>en</strong>te, pretérito, copretérito e<br />
futuro), do infi nitivo, do xerundio e do participio dos verbos regulares e irregulares máis<br />
usuais (ser, estar, facer, saber, querer, ir, vir, haber, po<strong>de</strong>r, ter, <strong>de</strong>ber, etc.).<br />
• Uso do imperativo afi rmativo.<br />
• Perífrases verbais <strong>de</strong> uso máis habitual: estar + xer. / inf. (duración), ir + inf. (futuro), haber<br />
+ inf. (obriga), ter que + inf. (obriga).<br />
• Formas e usos pronominais dos verbos máis usuais: chamarse, lavarse, vestirse, etc.<br />
• Adverbios máis comúns para a expresión <strong>de</strong> negación, afi rmación, modo, tempo, lugar e<br />
dirección.<br />
• Preposicións, conectores e <strong>en</strong>laces <strong>de</strong> uso máis frecu<strong>en</strong>te.<br />
• Construción <strong>de</strong> frases <strong>de</strong> estrutura simple.<br />
• Construción <strong>de</strong> oracións simples afi rmativas, negativas e interrogativas.<br />
• Correspon<strong>de</strong>ncia <strong>en</strong>tre grafías e fonemas.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e pronuncia do sistema vocálico.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e pronuncia dos sons consonánticos.<br />
• Entoación afi rmativa, negativa e interrogativa.<br />
• Regras básicas <strong>de</strong> ac<strong>en</strong>tuación.<br />
• Nomes <strong>de</strong> países e x<strong>en</strong>tilicios.<br />
• Léxico sobre características físicas <strong>de</strong> persoas, obxectos e paisaxes: cores, tamaño,<br />
forma externa, etc.<br />
• Léxico básico sobre estados <strong>de</strong> ánimo, s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos ou carácter.<br />
• Os nomes das horas, das partes do día, dos días da semana, dos meses do ano...<br />
• Léxico relacionado coa ida<strong>de</strong>, o sexo, o estado civil, o lugar <strong>de</strong> proce<strong>de</strong>ncia...<br />
• Léxico para indicar par<strong>en</strong>tesco.<br />
• Léxico relacionado coas partes do corpo humano.<br />
• Léxico relacionado coas pezas <strong>de</strong> vestir.<br />
• Léxico relacionado coa viv<strong>en</strong>da, o fogar e o mobiliario doméstico.<br />
• Os puntos cardinais e outro vocabulario básico referido á localización no espazo.<br />
• Léxico relacionado con agrupam<strong>en</strong>tos poboacionais e tipos <strong>de</strong> hábitat.<br />
• Léxico relacionado con vías públicas, distribución urbana, etc.<br />
• Léxico referido a medios e sistemas <strong>de</strong> comunicación.<br />
• Léxico relacionado co medio físico e co relevo.<br />
• Léxico relacionado con situacións meteorolóxicas, temperatura, etc.<br />
• Léxico básico referido á fauna e á fl ora.<br />
• Léxico máis habitual relacionado con alim<strong>en</strong>tos, bebidas e gastronomía.<br />
• Léxico básico relacionado cos seguintes ámbitos: a Administración; a vida académica; os<br />
servizos <strong>de</strong> telefonía, correos, etc.; a saú<strong>de</strong> e a at<strong>en</strong>ción sanitaria; activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> lecer e<br />
tempo libre (<strong>de</strong>porte, espectáculos, etc.), activida<strong>de</strong>s profesionais máis habituais, etc.<br />
• Expresións básicas <strong>de</strong> saúdo e <strong>de</strong>spedida, tratam<strong>en</strong>to, agra<strong>de</strong>cem<strong>en</strong>to e <strong>de</strong>sculpa,<br />
acordo e <strong>de</strong>sacordo, felicitación, condol<strong>en</strong>cia, etc.<br />
24
___________________________________________________________________________ Celga 1<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais<br />
At<strong>en</strong><strong>de</strong>ndo ás dúas funcións básicas que cumpr<strong>en</strong> os contidos socioculturais –a <strong>de</strong> servir<br />
<strong>de</strong> marco situacional das mostras lingüísticas e a <strong>de</strong> introducir os apr<strong>en</strong>dices no universo<br />
sociocultural–, propóñ<strong>en</strong>se para este nivel, <strong>de</strong> xeito unicam<strong>en</strong>te ori<strong>en</strong>tativo, varios ámbitos<br />
relacionados coa actualida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Galicia e dos galegos, que se po<strong>de</strong>n converter <strong>en</strong> tópicos a<br />
través dos que observar a vida cotiá na rúa, no contorno laboral ou académico, nos medios<br />
<strong>de</strong> comunicación, etc. Son os seguintes:<br />
• Localización xeográfi ca <strong>de</strong> Galicia e trazos físicos máis relevantes.<br />
• Vida cotiá dos galegos: costumes, horarios, hábitos culinarios, activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> lecer,<br />
etc.<br />
• Observación da situación político-social na actualida<strong>de</strong>: cuestións, preocupacións ou<br />
problemas máis relevantes.<br />
• Observación da situación cultural na actualida<strong>de</strong>: feitos ou procesos máis sinalados<br />
da vida artística, literaria, etc.<br />
• Observación da situación do galego na Galicia actual.<br />
25
Celga 2<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 29<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 29<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 29<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 30<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 30<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 31<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 31<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 31<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 33<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 34
___________________________________________________________________________ Celga 2<br />
1. Descrición xeral do nivel<br />
A persoa que supere o Celga 2 posuirá un dominio da <strong>lingua</strong> que lle permita participar<br />
con relativa segurida<strong>de</strong> e efi cacia <strong>en</strong> distintas situacións <strong>de</strong> comunicación cotiá, do traballo<br />
e do estudo, que requiran un uso da <strong>lingua</strong> fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te previsible. Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá s<strong>en</strong><br />
difi culta<strong>de</strong> m<strong>en</strong>saxes orais e escritas referidas a ese tipo <strong>de</strong> contextos e será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> producir<br />
textos breves, tanto oralm<strong>en</strong>te coma por escrito, para <strong>de</strong>scribir, relatar, preguntar ou respon<strong>de</strong>r<br />
sobre cuestións que se refi ran a eses ámbitos.<br />
No que respecta ao uso do código, terá un dominio básico da <strong>lingua</strong> na súa realización<br />
estándar, que se manifestará na utilización correcta das estruturas morfosintácticas básicas<br />
da <strong>lingua</strong> e do vocabulario asociado cos temas propios <strong>de</strong>ses contextos comunicativos: as<br />
relacións interpersoais, as institucións, a climatoloxía, o contorno físico, etc.<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral<br />
Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá as i<strong>de</strong>as principais dun discurso claro <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> estándar que trate temas cotiáns<br />
relativos ao ámbito laboral, académico ou <strong>de</strong> lecer, tanto que responda a unha tipoloxía<br />
<strong>de</strong>scritiva coma expositiva ou narrativa.<br />
De xeito máis concreto, será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r m<strong>en</strong>saxes orais como as seguintes:<br />
• Interv<strong>en</strong>cións simples <strong>de</strong> carácter social que permitan manter un contacto con outra<br />
persoa, poñ<strong>en</strong>do <strong>en</strong> práctica habilida<strong>de</strong>s sociais como pres<strong>en</strong>tarse ou <strong>de</strong>spedirse.<br />
• Informacións referidas á i<strong>de</strong>ntifi cación e caracterización persoal: relacións familiares,<br />
profesionais, estudos, ocupación do tempo <strong>de</strong> lecer.<br />
• Informacións <strong>de</strong> certa complexida<strong>de</strong> sobre ori<strong>en</strong>tación e situación no espazo e sobre<br />
horarios ou datas do cal<strong>en</strong>dario.<br />
• Informacións e explicacións nunha visita turística.<br />
• Informacións referidas a distintos dominios transaccionais: aloxam<strong>en</strong>to, alim<strong>en</strong>tación,<br />
compras, saú<strong>de</strong> e servizos (correos, bancos, etc.).<br />
• Informacións e opinións sobre aspectos da vida persoal e social dun interlocutor ou<br />
doutra persoa que non participa na comunicación, así como sobre acontecem<strong>en</strong>tos<br />
da actualida<strong>de</strong>.<br />
• Explicacións sinxelas sobre un tópico escolar <strong>en</strong> contextos como unha aula, un seminario<br />
ou unha reunión.<br />
• Instrucións nas aulas para a realización <strong>de</strong> tarefas académicas.<br />
29
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita<br />
Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá textos breves <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> estándar relacionados coa vida cotiá que inform<strong>en</strong><br />
sobre acontecem<strong>en</strong>tos ou transmitan opinións, <strong>de</strong>sexos ou or<strong>de</strong>s. Tamén po<strong>de</strong>rá ler textos<br />
sinxelos sobre temas do seu ámbito académico ou profesional, cun nivel <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión<br />
satisfactorio.<br />
De xeito máis <strong>de</strong>tallado, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> ler e <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r textos como os seguintes:<br />
• A carta dun restaurante, i<strong>de</strong>ntifi cando compoñ<strong>en</strong>tes, prezos, etc.<br />
• Informacións ou instrucións <strong>en</strong> formularios, anuncios, folletos, visitas turísticas e sobre<br />
hoteis ou alugam<strong>en</strong>to.<br />
• Cartas e m<strong>en</strong>saxes <strong>de</strong> correo electrónico, tanto <strong>de</strong> carácter persoal coma non persoal.<br />
• Descricións <strong>de</strong> persoas e lugares.<br />
• Relatos <strong>de</strong> feitos, acontecem<strong>en</strong>tos e experi<strong>en</strong>cias.<br />
• Informacións, anuncios e opinións claras sobre temas <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong> emitidas nos<br />
medios <strong>de</strong> comunicación.<br />
• Informacións e instrucións nos prospectos dos medicam<strong>en</strong>tos.<br />
• Folletos <strong>de</strong> divulgación e publicitarios <strong>de</strong> carácter comercial.<br />
• Escritos breves relativos á súa área profesional.<br />
• Textos breves relacionados co seu ámbito académico ou profesional, aínda que o<br />
ritmo <strong>de</strong> lectura sexa l<strong>en</strong>to e atope difi culta<strong>de</strong>s puntuais <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión.<br />
2.3. Expresión oral<br />
Po<strong>de</strong>rá realizar cun grao razoable <strong>de</strong> fl ui<strong>de</strong>z e clarida<strong>de</strong> <strong>de</strong>scricións, narracións e exposicións<br />
breves sobre diversos temas do seu interese e pres<strong>en</strong>talos coma unha secu<strong>en</strong>cia lineal<br />
<strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos. Será capaz tamén <strong>de</strong> pedir e dar informacións sinxelas sobre aspectos da vida<br />
cotiá e profesional.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> resolver <strong>de</strong> xeito satisfactorio situacións <strong>de</strong> comunicación<br />
oral como as seguintes:<br />
• Intervir <strong>en</strong> intercambios comunicativos relacionados coas relacións sociais.<br />
• Dar información sobre i<strong>de</strong>ntifi cación e caracterización persoal: relacións familiares,<br />
profesionais, estudos, ocupación do tempo <strong>de</strong> lecer.<br />
• Reservar aloxam<strong>en</strong>to por teléfono e participar na maior parte das situacións comunicativas<br />
previsibles durante a estadía nun hotel.<br />
• Informarse sobre prezos e realizar compras <strong>en</strong> superfi cies comerciais, t<strong>en</strong>das ou calquera<br />
outro tipo <strong>de</strong> establecem<strong>en</strong>to.<br />
• Pedir un m<strong>en</strong>ú nun restaurante, solicitar informacións sobre pratos dunha carta e sobre<br />
formas <strong>de</strong> pagam<strong>en</strong>to ou facer reclamacións dun xeito sinxelo.<br />
30
___________________________________________________________________________ Celga 2<br />
• Participar <strong>en</strong> xestións habituais nun banco, nas ofi cinas <strong>de</strong> correos ou noutras institucións<br />
similares.<br />
• Solicitar informacións simples nunha ofi cina <strong>de</strong> turismo ou nunha visita guiada, sobre<br />
a localización dun lugar ou como dirixirse a el.<br />
• Pedir unha cita por teléfono, dar unha explicación simple sobre un problema <strong>de</strong> saú<strong>de</strong><br />
ou sobre un tema profesional.<br />
• Intervir nunha conversa informal sobre experi<strong>en</strong>cias persoais, c<strong>en</strong>tros <strong>de</strong> interese,<br />
acontecem<strong>en</strong>tos da actualida<strong>de</strong>, expresando opinións e s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos.<br />
• Solicitar informacións simples relacionadas con cuestións administrativas ou académicas.<br />
2.4. Expresión escrita<br />
En relación co uso da <strong>lingua</strong> escrita, será capaz <strong>de</strong> producir textos sinxelos e cohesionados<br />
sobre unha serie <strong>de</strong> temas cotiáns <strong>de</strong>ntro do seu campo <strong>de</strong> interese, <strong>en</strong>lazando distintos<br />
elem<strong>en</strong>tos breves nunha secu<strong>en</strong>cia lineal. En concreto, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong>:<br />
• Escribir notas, postais e cartas persoais que po<strong>de</strong>n incluír a <strong>de</strong>scrición <strong>de</strong> persoas ou<br />
espazos, o relato <strong>de</strong> acontecem<strong>en</strong>tos, a expresión <strong>de</strong> opinións ou <strong>de</strong>sexos.<br />
• Escribir cartas dirixidas a institucións ou <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s; por exemplo, para confi rmar un<br />
aloxam<strong>en</strong>to, para pedir información sobre un curso, etc.<br />
• Cubrir impresos que requiran dar conta <strong>de</strong> datos persoais e profesionais; <strong>de</strong>scribir<br />
brevem<strong>en</strong>te situacións ou acontecem<strong>en</strong>tos.<br />
• Redactar docum<strong>en</strong>tos breves relacionados coa súa área profesional, aínda que sexa<br />
necesaria unha revisión dos textos.<br />
• Tomar notas durante unha reunión, unha confer<strong>en</strong>cia ou unha aula para fi ns só persoais.<br />
• Tomar notas a partir <strong>de</strong> fontes escritas, aínda que sexa con algunhas inexactitu<strong>de</strong>s.<br />
• Elaborar un resumo esquemático dunha clase, confer<strong>en</strong>cia ou reunión <strong>de</strong> traballo.<br />
3. Contidos<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas<br />
Como manifestación das habilida<strong>de</strong>s anteriores, neste nivel a persoa será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> transmitir<br />
información emitida por outros e <strong>de</strong> relacionar a información mediante a expresión da<br />
causa, a consecu<strong>en</strong>cia, a condición e a fi nalida<strong>de</strong>. Tamén po<strong>de</strong>rá expresar a súa opinión xustifi<br />
cándoa e argum<strong>en</strong>tándoa, así como facer valoracións e xuízos, aínda que <strong>de</strong> xeito sinxelo.<br />
31
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
Po<strong>de</strong>rá expresar a posibilida<strong>de</strong> e imposibilida<strong>de</strong> e tamén s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> alegría, sorpresa,<br />
p<strong>en</strong>a ou temor.<br />
Con respecto aos usos sociais da <strong>lingua</strong>, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> reaccionar ante un<br />
agra<strong>de</strong>cem<strong>en</strong>to e unha <strong>de</strong>sculpa, saberá preguntar polo estado <strong>de</strong> saú<strong>de</strong> ou <strong>de</strong> ánimo do<br />
interlocutor e participar <strong>en</strong> intercambios sociais da vida cotiá: convidar ou ser convidado ou<br />
concertar unha cita. Saberá dar instrucións para que os outros fagan algo e transmitir pedim<strong>en</strong>tos,<br />
<strong>en</strong>cargos ou m<strong>en</strong>saxes.<br />
En relación coa organización do discurso, saberá introducir un tema ou opinión e <strong>de</strong>stacar<br />
<strong>de</strong>terminados aspectos, así como fi nalizar unha interv<strong>en</strong>ción ou unha conversa xeral.<br />
Canto ao control da comunicación oral, po<strong>de</strong>rá mostrar que está seguindo a interv<strong>en</strong>ción<br />
dos outros, animar para que continú<strong>en</strong> falando, autocorrixirse ou indicar que non <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>u o<br />
signifi cado ou a int<strong>en</strong>ción do falante, etc.<br />
A<strong>de</strong>mais das funcións comunicativas sinaladas para o nivel Celga 1, que se verán ampliadas<br />
no ámbito <strong>de</strong> uso nas que se activan e aum<strong>en</strong>tando a complexida<strong>de</strong> lingüística coa que se<br />
realizan, especialm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o papel <strong>de</strong> emisor na elaboración <strong>de</strong> discursos orais e escritos,<br />
o apr<strong>en</strong>diz <strong>de</strong>be estar <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong>:<br />
• Dar e pedir información sobre as persoas, at<strong>en</strong><strong>de</strong>ndo ao aspecto físico e ao carácter.<br />
• Propoñer, aceptar, rexeitar invitacións e propostas.<br />
• Desculparse por algo e reaccionar ante unha <strong>de</strong>sculpa.<br />
• Escribir notas <strong>de</strong> agra<strong>de</strong>cem<strong>en</strong>to ou <strong>de</strong>sculpa.<br />
• Describir persoas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o punto <strong>de</strong> vista físico, do carácter e do estado <strong>de</strong> ánimo.<br />
• Describir obxectos e aparellos <strong>en</strong> relación coa súa utilida<strong>de</strong> e funcionam<strong>en</strong>to.<br />
• Expresar a necesida<strong>de</strong> ou o <strong>de</strong>sexo <strong>de</strong> facer algo ou <strong>de</strong> que suceda algo.<br />
• Expresar gustos, afeccións, teimas, etc.<br />
• Expresar s<strong>en</strong>sacións e percepcións: medo, difi culta<strong>de</strong>, etc.<br />
• Preguntar e respon<strong>de</strong>r sobre o estado físico e anímico.<br />
• Demandar aclaracións ou repeticións ante difi culta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión.<br />
• Explicar os síntomas dunha <strong>en</strong>fermida<strong>de</strong>.<br />
• Falar do futuro e facer hipóteses.<br />
• Relatar accións e circunstancias pasadas.<br />
• Dar e pedir información sobre sucesos pasados.<br />
• Informar <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s no pasado consi<strong>de</strong>radas no seu punto <strong>de</strong> partida.<br />
• Pedir e ofrecer consellos e recom<strong>en</strong>dacións.<br />
• Solicitar información sobre servizos.<br />
• Protestar e reclamar por un servizo.<br />
• Pres<strong>en</strong>tar unha queixa ou unha reclamación.<br />
• Dar e pedir información con distintos graos <strong>de</strong> segurida<strong>de</strong>.<br />
• Referir informacións, propostas e peticións formuladas por outras persoas.<br />
• Emitir opinións breves sobre persoas, feitos ou situacións.<br />
32
___________________________________________________________________________ Celga 2<br />
• Analizar comportam<strong>en</strong>tos e situacións.<br />
• Valorar sucesos pasados.<br />
• Falar <strong>de</strong> s<strong>en</strong>sacións e difi culta<strong>de</strong>s na apr<strong>en</strong>dizaxe <strong>de</strong> <strong>lingua</strong>s.<br />
• Relatar experi<strong>en</strong>cias na apr<strong>en</strong>dizaxe <strong>de</strong> <strong>lingua</strong>s.<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código<br />
Os saberes relacionados co código lingüístico –gramaticais, fonéticos, ortográfi cos e léxicos–<br />
que se consi<strong>de</strong>ran necesarios para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver <strong>de</strong> xeito satisfactorio as anteriores funcións<br />
comunicativas son os que se relacionan no seguinte cadro:<br />
Gramática<br />
• Todas as estruturas do nivel anterior.<br />
• Flexión <strong>de</strong> xénero e número <strong>de</strong> substantivos e <strong>de</strong> adxectivos: casos particulares.<br />
• Posición e gradación do adxectivo; a comparación.<br />
• Concordancia dos elem<strong>en</strong>tos oracionais.<br />
• Pres<strong>en</strong>za / aus<strong>en</strong>cia do artigo <strong>de</strong>terminado.<br />
• Usos e valores doutros <strong>de</strong>terminantes: <strong>de</strong>mostrativos, posesivos, in<strong>de</strong>fi nidos,<br />
interrogativos.<br />
• Pronomes persoais tónicos: formas con función <strong>de</strong> complem<strong>en</strong>to; uso das formas ligadas<br />
e das variantes (comigo, contigo, connosco / con nós, convosco / con vós, consigo /con<br />
eles-elas); pres<strong>en</strong>za / aus<strong>en</strong>cia do pronome <strong>de</strong> primeira persoa.<br />
• Pronomes persoais átonos: posición <strong>en</strong> oracións <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ntes; concorr<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> varias<br />
formas; o pleonasmo <strong>de</strong> OI, distribución <strong>de</strong> acusativo e dativo.<br />
• Pronomes interrogativos directos e indirectos.<br />
• Uso dos pronomes relativos (con e s<strong>en</strong> preposición).<br />
• Numerais e ordinais (acompañantes e pronomes).<br />
• Usos <strong>de</strong> se: impersonalida<strong>de</strong> e involuntarieda<strong>de</strong>..<br />
• Formas e usos dos <strong>de</strong>mostrativos neutros.<br />
• Pronomes e <strong>de</strong>terminantes in<strong>de</strong>fi nidos.<br />
• Formación, usos e valores dos tempos <strong>de</strong> indicativo (pospretérito, antepretérito) e do<br />
pres<strong>en</strong>te <strong>de</strong> subxuntivo dos verbos regulares e irregulares máis frecu<strong>en</strong>tes.<br />
• Uso do imperativo afi rmativo e negativo.<br />
• Perífrases verbais máis frecu<strong>en</strong>tes: po<strong>de</strong>r + inf. (obriga), <strong>de</strong>ber (<strong>de</strong>) + infi nitivo (obriga),<br />
haber + inf. (obriga), ter + part. (aspecto), andar + xer., ir + xer, estar para + inf., poñerse a<br />
+ inf.), etc.<br />
• Uso das formas temporais e perifrásticas na expresión <strong>de</strong> mandato, <strong>de</strong>sexo, tempo futuro,<br />
dúbida, hipótese, fi nalida<strong>de</strong>, causa, etc.<br />
• Correlación temporal na oración.<br />
• Expresión da impersonalida<strong>de</strong> (se, 3ª persoa, pasiva).<br />
• Uso do pronome refl exivo.<br />
• Adverbios: formas e usos; variantes apocopadas.<br />
• Rex<strong>en</strong>cias preposicionais <strong>de</strong> verbos e adxectivos máis frecu<strong>en</strong>tes.<br />
• Conxuncións coordinantes e subordinantes máis usuais.<br />
• Conectores apropiados para a expresión das funcións comunicativas <strong>de</strong>ste nivel.<br />
• Construción <strong>de</strong> frases <strong>de</strong> estrutura complexa.<br />
• Construción <strong>de</strong> oracións coordinadas e subordinadas: copulativas, adversativas,<br />
disxuntivas, explicativas, fi nais; coordinación <strong>en</strong> oracións afi rmativas e negativas.<br />
• Construción <strong>de</strong> oracións subordinadas con subxuntivo e infi nitivo.<br />
• Construción pasiva (se, perífrase).<br />
• Construción do estilo indirecto.<br />
33
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
Fonética e ortografía<br />
Léxico<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e pronuncia do sistema fonolóxico completo.<br />
• Regras <strong>de</strong> ac<strong>en</strong>tuación (ac<strong>en</strong>to <strong>de</strong> int<strong>en</strong>sida<strong>de</strong> e ac<strong>en</strong>to diacrítico).<br />
• Entoación nos diálogos.<br />
• Uso dos signos <strong>de</strong> puntuación.<br />
• Separación <strong>de</strong> sílabas na escrita.<br />
• Léxico do aspecto físico.<br />
• Léxico do carácter.<br />
• Léxico <strong>de</strong> s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos e estados <strong>de</strong> ánimo.<br />
• Léxico sobre obxectos <strong>de</strong> uso cotián.<br />
• Léxico sobre lugares e activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> lecer.<br />
• Léxico sobre estados <strong>de</strong> saú<strong>de</strong> e sobre as partes do corpo.<br />
• Léxico <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermida<strong>de</strong>s e acci<strong>de</strong>ntes.<br />
• Léxico <strong>de</strong> establecem<strong>en</strong>tos, produtos e servizos.<br />
• Léxico sobre tecnoloxía e medio natural.<br />
• Léxico sobre economía, socieda<strong>de</strong>, xeografía.<br />
• Léxico sobre apr<strong>en</strong>dizaxe <strong>de</strong> <strong>lingua</strong>s.<br />
• Léxico relacionado co mundo laboral.<br />
• Expresións para <strong>de</strong>sculparse, aconsellar, expresar tempo, etc.<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais<br />
Co mesmo criterio ori<strong>en</strong>tativo que se formulaba no Celga 1, neste nivel po<strong>de</strong>n incluírse<br />
outras dim<strong>en</strong>sións da actualida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Galicia e iniciar un achegam<strong>en</strong>to á historia social e<br />
cultural. Esta aproximación será, <strong>en</strong> todo caso, simple, panorámica e selectiva, i<strong>de</strong>ntifi cando<br />
simplem<strong>en</strong>te os feitos máis singulares e <strong>de</strong>fi nidores <strong>de</strong>se pasado, coa función subsidiaria <strong>de</strong><br />
que sirvan <strong>de</strong> soporte para a interacción comunicativa e para unha mellor compr<strong>en</strong>sión do<br />
universo sociocultural no que se <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volve a <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong>.<br />
Os eixes vertebradores <strong>de</strong>ste percorrido histórico serán os mesmos que propuñamos para<br />
o Celga 1: o territorio, as institucións e a realida<strong>de</strong> político-social, cultural e sociolingüística,<br />
tal como se recoll<strong>en</strong> nos seguintes <strong>en</strong>unciados:<br />
• Hábitat, distribución da poboación, <strong>de</strong>mografía, etc. O rural e o urbano; as cida<strong>de</strong>s<br />
<strong>galega</strong>s.<br />
• Organización educativa e institucións académicas. Organización sanitaria e servizos<br />
<strong>de</strong> saú<strong>de</strong>, etc.<br />
• Acontecem<strong>en</strong>tos e procesos político-sociais máis relevantes da historia <strong>de</strong> Galicia.<br />
• Acontecem<strong>en</strong>tos e procesos culturais máis relevantes da historia <strong>de</strong> Galicia.<br />
• Acontecem<strong>en</strong>tos e procesos máis relevantes na historia social do galego.<br />
34
Celga 3<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 37<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 37<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 37<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 38<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 38<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 39<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 40<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 40<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 41<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 43
___________________________________________________________________________ Celga 3<br />
1. Descrición xeral do nivel<br />
A persoa que supere o Celga 3 posuirá un dominio da <strong>lingua</strong> que lle permita intervir nun<br />
conxunto variado <strong>de</strong> situacións <strong>de</strong> comunicación. As estruturas gramaticais e léxicas que utilizará<br />
proporcionaranlle a sufi ci<strong>en</strong>te fl exibilida<strong>de</strong> e capacida<strong>de</strong> para usar a <strong>lingua</strong> <strong>en</strong> situacións<br />
m<strong>en</strong>os previsibles.<br />
Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá textos orais e escritos <strong>de</strong> certa complexida<strong>de</strong> e distinguirá os elem<strong>en</strong>tos<br />
principais dos secundarios. Será capaz <strong>de</strong> producir textos compr<strong>en</strong>sibles e cun grao alto <strong>de</strong><br />
corrección normativa sobre temas diversos e tamén po<strong>de</strong>rá <strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>r un punto <strong>de</strong> vista sobre<br />
cuestións xerais, indicando os proles e os contras das distintas opcións. Po<strong>de</strong>rá <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volverse<br />
s<strong>en</strong> moitas difi culta<strong>de</strong>s <strong>en</strong> contextos <strong>en</strong> que o galego é <strong>lingua</strong> <strong>de</strong> traballo e interacción, polo<br />
que estará <strong>en</strong> condicións, por exemplo, <strong>de</strong> participar <strong>en</strong> cursos académicos ou <strong>en</strong> intercambios<br />
universitarios <strong>en</strong> Galicia.<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral<br />
Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá as i<strong>de</strong>as principais dun discurso lingüisticam<strong>en</strong>te complexo que trate tanto<br />
temas concretos coma abstractos pronunciados nun nivel <strong>de</strong> <strong>lingua</strong> estándar e po<strong>de</strong>rá incluír<br />
<strong>de</strong>bates <strong>de</strong>ntro da súa especialida<strong>de</strong>. I<strong>de</strong>ntifi cará <strong>en</strong> discursos ext<strong>en</strong>sos as liñas <strong>de</strong> argum<strong>en</strong>tación,<br />
sempre que o tema sexa razoablem<strong>en</strong>te coñecido e o <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volvem<strong>en</strong>to se facilite con<br />
marcadores explícitos.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r m<strong>en</strong>saxes relacionadas coa vida cotiá, académica<br />
e laboral, como as seguintes:<br />
• Conversas <strong>de</strong> carácter xeral sobre un conxunto <strong>de</strong> temas variados pouco previsibles.<br />
• Consellos médicos.<br />
• Informacións e avisos feitos <strong>en</strong> lugares públicos.<br />
• Noticias da televisión co apoio da imaxe ou os aspectos principais dos programas <strong>de</strong><br />
radio nos que a temática é <strong>de</strong> interese xeral ou coñecida.<br />
• As explicacións do guía nunha visita turística ou <strong>de</strong> traballo.<br />
• As i<strong>de</strong>as principais dunha activida<strong>de</strong> académica (confer<strong>en</strong>cia, clase ou seminario),<br />
sempre que se trate dunha temática coñecida.<br />
• Conversas, explicacións ou <strong>de</strong>bates sobre temas da súa área profesional.<br />
• Conversas nas que a argum<strong>en</strong>tación é o eixe que os <strong>de</strong>fi ne, aínda que con algunha<br />
limitación.<br />
37
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita<br />
Será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> ler <strong>de</strong> xeito compr<strong>en</strong>sivo e cun alto grao <strong>de</strong> autonomía textos variados,<br />
sempre que non trat<strong>en</strong> <strong>de</strong> temáticas especializadas ou utilic<strong>en</strong> unha <strong>lingua</strong>xe específi ca. Terá<br />
un amplo vocabulario <strong>de</strong> lectura e dominará as estruturas sintácticas básicas, aínda que siga<br />
t<strong>en</strong>do difi culta<strong>de</strong>s cos períodos sintácticos complexos. A súa capacida<strong>de</strong> lectora permitiralle,<br />
a<strong>de</strong>mais, adaptar o estilo da lectura na gama <strong>de</strong> textos máis habituais á distinta tipoloxía ou<br />
fi nalida<strong>de</strong> dos textos máis habituais.<br />
De xeito máis <strong>de</strong>tallado, será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r textos escritos da vida cotiá, laboral e<br />
académica como os seguintes:<br />
• Cartas ou anotacións persoais, aínda que utilic<strong>en</strong> algún modismo ou expresión coloquial<br />
<strong>de</strong> uso moi frecu<strong>en</strong>te.<br />
• Difer<strong>en</strong>tes tipos <strong>de</strong> textos dos medios <strong>de</strong> comunicación, tanto se son <strong>de</strong> información e<br />
temática xeral coma se se relacionan coas áreas específi cas do seu interese.<br />
• Instrucións sobre o funcionam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> aparellos domésticos.<br />
• Normas sobre como comportarse nunha situación <strong>de</strong>terminada.<br />
• Formularios administrativos sobre cuestións diversas.<br />
• Cartas ou escritos da súa área profesional.<br />
• Relatorios sobre unha área coñecida e o s<strong>en</strong>tido xeral dun artigo <strong>de</strong> temática <strong>de</strong>scoñecida<br />
ou pouco coñecida.<br />
• Instrucións e <strong>de</strong>scricións <strong>de</strong> produtos relacionados coa súa área profesional.<br />
• Textos relativos a materias <strong>de</strong> cursos <strong>de</strong> formación académica.<br />
• Textos literarios sinxelos.<br />
2.3. Expresión oral<br />
Será capaz <strong>de</strong> realizar <strong>de</strong>scricións, narracións e exposicións sobre persoas, situacións ou<br />
acontecem<strong>en</strong>tos da vida cotiá ou profesional máis próxima, resaltando a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te os<br />
aspectos signifi cativos e os <strong>de</strong>talles relevantes que sirvan <strong>de</strong> apoio. Terá un nivel <strong>de</strong> <strong>lingua</strong><br />
amplo abondo como para expresarse <strong>en</strong> todas estas situacións con bastante clarida<strong>de</strong> e efi -<br />
cacia e s<strong>en</strong> evi<strong>de</strong>nciar difi culta<strong>de</strong>s importantes para construír o seu discurso.<br />
Demostrará un control gramatical relativam<strong>en</strong>te alto e saberá empregar oracións <strong>de</strong> certa<br />
complexida<strong>de</strong>. Non cometerá erros que provoqu<strong>en</strong> a incompr<strong>en</strong>sión e corrixirá case todas<br />
as súas incorreccións. Será capaz <strong>de</strong> producir fragm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> discurso cun ritmo bastante<br />
uniforme, aínda que poida dubidar m<strong>en</strong>tres busca algunhas estruturas ou expresións, pero<br />
s<strong>en</strong> que se apreci<strong>en</strong> pausas ou sil<strong>en</strong>cios moi marcados. Saberá iniciar o discurso, tomar<br />
a qu<strong>en</strong>da <strong>de</strong> palabra no mom<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado e fi nalizar unha conversa cando teña que facelo,<br />
aínda que poida que non o realice sempre da maneira máis axeitada. Colaborará <strong>en</strong><br />
<strong>de</strong>bates que trat<strong>en</strong> temas cotiáns, confi rmando a súa compr<strong>en</strong>sión, invitando os <strong>de</strong>mais a<br />
participar, etc.<br />
38
___________________________________________________________________________ Celga 3<br />
Empregará os mecanismos <strong>de</strong> cohesión máis habituais para converter as súas frases nun<br />
discurso claro e coher<strong>en</strong>te, aínda que mostre certa insegurida<strong>de</strong> se a interv<strong>en</strong>ción é longa.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> resolver <strong>de</strong> xeito satisfactorio situacións <strong>de</strong> comunicación<br />
oral coma as seguintes:<br />
• Solicitar o reembolso ou o troco <strong>de</strong> produtos <strong>en</strong> áreas <strong>de</strong> servizo relativas ao aloxam<strong>en</strong>to,<br />
comida ou comercio, pedir información ou aclaración sobre algo, expresar<br />
agrado ou <strong>de</strong>sagrado co servizo ou facer reclamacións.<br />
• Noutros espazos <strong>de</strong> comunicación <strong>de</strong> dominio transaccional, como os sanitarios, explicar<br />
os síntomas relacionados cunha do<strong>en</strong>za, pedir información sobre os servizos <strong>de</strong><br />
saú<strong>de</strong> exist<strong>en</strong>tes e a posibilida<strong>de</strong> <strong>de</strong> tratam<strong>en</strong>to.<br />
• En conversas e <strong>de</strong>bates sobre temas da vida cotiá ou <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>, expresar e argum<strong>en</strong>tar<br />
opinións, aínda que con algunhas limitacións e difi culta<strong>de</strong>s.<br />
• Pedir información complem<strong>en</strong>taria ou aclaracións, por exemplo, nunha visita guiada.<br />
• Ori<strong>en</strong>tar visitas e respon<strong>de</strong>r preguntas sobre espazos ou lugares.<br />
• Pedir e dar información sobre temas coñecidos.<br />
• Reproducir m<strong>en</strong>saxes e opinións doutras persoas, aínda que poida ter algunha difi culta<strong>de</strong><br />
se aquelas son moi complexas.<br />
• Facer preguntas nunha confer<strong>en</strong>cia, aula ou seminario sobre un tema coñecido ou<br />
previsible, aínda que a complexida<strong>de</strong> dos textos poida supoñer algunha difi culta<strong>de</strong>.<br />
• Realizar unha pres<strong>en</strong>tación simple e curta sobre un tema coñecido.<br />
2.4. Expresión escrita<br />
Será capaz <strong>de</strong> escribir textos claros e estruturados sobre unha ampla serie <strong>de</strong> temas do seu<br />
interese ou relacionados coa vida cotiá, aínda que <strong>de</strong> ext<strong>en</strong>sión e complexida<strong>de</strong> limitada.<br />
Terá un notable dominio do código ortográfi co, da norma morfosintáctica e do vocabulario<br />
máis común, o que lle permitirá construír textos cun grao elevado <strong>de</strong> corrección e precisión.<br />
Utilizará con efi cacia os proce<strong>de</strong>m<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> cohesión máis habituais, <strong>de</strong> maneira que os textos<br />
mostrarán unida<strong>de</strong> e coher<strong>en</strong>cia interna, aínda que sexan esquemáticos e simples.<br />
En concreto, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong>:<br />
• Escribir cartas e correos electrónicos relatando feitos, experi<strong>en</strong>cias e valoracións sobre<br />
acontecem<strong>en</strong>tos diversos da vida cotiá.<br />
• Redactar informes breves sobre temas <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong> ou relacionados coa súa activida<strong>de</strong><br />
profesional, aínda que requiran ser revisados se esix<strong>en</strong> un alto grao <strong>de</strong> precisión.<br />
• Describir, <strong>de</strong> xeito preciso e bastante <strong>de</strong>tallado, unha persoa, obxecto, servizo ou situación.<br />
• Expoñer por escrito, <strong>de</strong> maneira sinxela, opinións sobre textos lidos ou oídos previam<strong>en</strong>te<br />
ou sobre situacións vividas con anteriorida<strong>de</strong>.<br />
39
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
• Sintetizar ou reformular <strong>en</strong> escritos breves informacións dos medios <strong>de</strong> comunicación<br />
ou da vida cotiá.<br />
• Escribir textos ao ditado, sempre que o ritmo sexa a<strong>de</strong>cuado e sempre que teña tempo<br />
<strong>de</strong> verifi car o que está a escribir.<br />
• Tomar notas nunha confer<strong>en</strong>cia, aula ou seminario sobre cuestións <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong> ou<br />
sobre temas da súa especialida<strong>de</strong>.<br />
• Producir textos <strong>de</strong> carácter académico, aínda que cun grao <strong>de</strong> elaboración limitada.<br />
3. Contidos<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas<br />
Neste nivel po<strong>de</strong>rá ofrecer unha información xeral sinalando oposicións e contrastes, a<strong>de</strong>mais<br />
<strong>de</strong> sinalar procesos, resultados e circunstancias. Na expresión <strong>de</strong> s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos po<strong>de</strong>rá<br />
queixarse e lam<strong>en</strong>tarse, amosar sorpresa, interese ou <strong>de</strong>sinterese; na emisión <strong>de</strong> opinións<br />
saberá expoñer e <strong>de</strong>f<strong>en</strong><strong>de</strong>r posturas persoais, así como xulgar e valorar tomas <strong>de</strong> postura<br />
alleas.<br />
Con respecto ao coñecem<strong>en</strong>to e grao <strong>de</strong> segurida<strong>de</strong> <strong>en</strong> algo, será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> expresar dúbidas<br />
e reservas e <strong>de</strong> invitar o seu interlocutor a que formule hipóteses; <strong>en</strong> relación cos usos<br />
sociais da <strong>lingua</strong>, po<strong>de</strong>rá facer cumprim<strong>en</strong>tos e <strong>de</strong>volvelos e tamén pres<strong>en</strong>tar reclamacións<br />
ou protestas.<br />
No tocante ao control da comunicación oral, po<strong>de</strong>rá facilitarlle palabras ou expresións ao<br />
seu interlocutor e tamén apoiarse nas emitidas por este último.<br />
A<strong>de</strong>mais das funcións comunicativas sinaladas para o nivel Celga 1 e Celga 2, que se verán<br />
ampliadas no ámbito <strong>de</strong> uso nas que se activan e aum<strong>en</strong>tando a complexida<strong>de</strong> lingüística<br />
coa que se realizan, especialm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o papel <strong>de</strong> emisor na elaboración <strong>de</strong> discursos<br />
orais e escritos, a persoa que supere o Celga 3 <strong>de</strong>be estar <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong>:<br />
• Pedir opinións e valoracións sobre algo ou alguén.<br />
• Narrar un recordo empregando tempos do pasado remoto.<br />
• Formular hipóteses sobre un <strong>de</strong>terminado suceso pres<strong>en</strong>te ou pasado.<br />
• Compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r e expresarse con sufi ci<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> contextos académicos.<br />
• Redactar textos <strong>de</strong> ámbito académico.<br />
• Ent<strong>en</strong><strong>de</strong>r e av<strong>en</strong>turar un diagnóstico simple.<br />
• Localizar e <strong>de</strong>scribir unha dor.<br />
• Des<strong>en</strong>volverse con soltura nos comercios.<br />
• Poñer condicións para unha acción futura.<br />
• Expresar opinións sobre comportam<strong>en</strong>tos, feitos e situacións.<br />
40
___________________________________________________________________________ Celga 3<br />
• Construír argum<strong>en</strong>tos razoados.<br />
• Expresar queixas, <strong>de</strong>mandas e suxestións.<br />
• Comparar e contrastar alternativas.<br />
• Negociar un acordo.<br />
• Reproducir m<strong>en</strong>saxes e opinións doutras persoas.<br />
• Sintetizar unha información.<br />
• Mostrar sorpresa e admiración.<br />
• Especular sobre causas e consecu<strong>en</strong>cias.<br />
• Contrastar alternativas e sopesar vantaxes e <strong>de</strong>svantaxes.<br />
• Expresar dúbidas.<br />
• Facer correccións, aclaracións, rectifi cacións, etc.<br />
• Expresar hipóteses e probabilida<strong>de</strong>s no pasado.<br />
• Describir cambios <strong>de</strong> personalida<strong>de</strong>.<br />
• Recordarlle algo a alguén ou advertir a outra persoa sobre algo.<br />
• Recoñecer o grao <strong>de</strong> formalida<strong>de</strong> <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes textos.<br />
• Referir o contido dunha postal, dun correo electrónico, dunha información periodística,<br />
etc.<br />
• Descubrir nun texto erros ou usos lingüísticos incorrectos.<br />
• Discutir sobre a información recibida.<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código<br />
Neste nivel, os contidos lingüísticos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> referirse xa ao conxunto do sistema e ser<br />
obxecto da sistematización necesaria para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r o funcionam<strong>en</strong>to global do código. Para<br />
iso, <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volveranse, por exemplo, cuestións <strong>de</strong> construción, así como <strong>de</strong> morfoloxía e usos<br />
dos distintos tempos verbais e doutras categorías gramaticais.<br />
No que se refi re á organización discursiva, recoñecerá e empregará os marcadores do<br />
discurso axeitados á súa produción.<br />
De xeito máis <strong>de</strong>tallado, os saberes relacionados co código lingüístico –gramaticais, fonéticos,<br />
ortográfi cos e léxicos– que se consi<strong>de</strong>ran necesarios para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver <strong>de</strong> xeito satisfactorio<br />
as anteriores funcións comunicativas son os que se relacionan no seguinte cadro:<br />
41
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
Gramática<br />
Fonética e ortografía<br />
Léxico<br />
• Todas as estruturas dos niveis anteriores.<br />
• Casos especiais na fl exión <strong>de</strong> xénero e número.<br />
• Substantivos e adxectivos; substantivos con xéneros difer<strong>en</strong>tes, nomes usados <strong>en</strong> plural;<br />
substantivación do adxectivo; graos do adxectivo.<br />
• Formación <strong>de</strong> palabras: <strong>de</strong>rivación e composición (formas e signifi cados).<br />
• Cambio na posición do adxectivo e cambio <strong>de</strong> signifi cado (home bo / bo home).<br />
• Artigos e in<strong>de</strong>fi nidos: secu<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminantes (este meu amigo, algunha outra<br />
solución, etc.).<br />
• Usos especiais dos posesivos: aus<strong>en</strong>cia / pres<strong>en</strong>za <strong>de</strong> artigo (distributivos); <strong>de</strong> meu, <strong>de</strong><br />
teu, etc.; cadanseu, etc.<br />
• Numerais e in<strong>de</strong>fi nidos: cantida<strong>de</strong>s aproximadas, partitivos, aproximativos, etc.<br />
• Sistema pronominal: valores, usos e posición <strong>de</strong> formas tónicas e átonas; difer<strong>en</strong>za no<br />
uso <strong>en</strong>tre nós/nosoutros, vós/vosoutros.<br />
• Colocación dos pronomes átonos nos complexos verbais (perífrases, verbo + infi nitivo):<br />
téñoo que facer, etc..; seino facer / sei facelo, etc.<br />
• Usos <strong>de</strong> se: refl exivo, pronominal, impersonalida<strong>de</strong>, pasiva, etc.<br />
• Formación, usos e valores dos tempos <strong>de</strong> indicativo e subxuntivo (pretérito) dos verbos<br />
regulares e irregulares.<br />
• Perífrases verbais <strong>de</strong> infi nitivo, <strong>de</strong> xerundio e <strong>de</strong> participio.<br />
• Formas e usos dos participios irregulares.<br />
• Usos do infi nitivo conxugado.<br />
• Uso das formas temporais e perifrásticas na expresión <strong>de</strong> hipótese, dúbida, condición,<br />
suxestión, <strong>de</strong>sexo, etc.<br />
• Correlacións temporais: pasado / pres<strong>en</strong>te / futuro, probabilida<strong>de</strong> no pres<strong>en</strong>te e no<br />
pasado.<br />
• Correlación temporal na oración e no discurso.<br />
• Usos e valores <strong>de</strong> preposicións e locucións prepositivas.<br />
• Formas e usos <strong>de</strong> adverbios e locucións adverbiais.<br />
• Estruturas comparativas: ca, do que, coma, como, etc.<br />
• Conectores <strong>de</strong> inicio, exemplifi cación, explicación, reformulación, conclusión, etc.<br />
• Construción <strong>de</strong> frases e oracións <strong>de</strong> estrutura complexa.<br />
• Conxuncións coordinantes e subordinantes para expresar as funcións comunicativas<br />
<strong>de</strong>ste nivel.<br />
• Cambio <strong>de</strong> or<strong>de</strong> dos constituíntes da oración.<br />
• Pronuncia <strong>de</strong> ditongos e hiatos.<br />
• Realizacións dos fonemas consonánticos (distribucións das nasais, oclusivas /<br />
aproximantes, etc.).<br />
• Coñecem<strong>en</strong>to das principais varieda<strong>de</strong>s fonéticas do galego.<br />
• Pronuncia dos <strong>en</strong>contros vocálicos<br />
• Silabación: pronuncia e repres<strong>en</strong>tación escrita.<br />
• Entoación dos distintos tipos <strong>de</strong> <strong>en</strong>unciados.<br />
• Uso <strong>de</strong> maiúsculas e minúsculas.<br />
• Léxico da vestim<strong>en</strong>ta.<br />
• Léxico <strong>de</strong> hostalaría.<br />
• Léxico académico.<br />
• Léxico <strong>de</strong> medicina e farmacia.<br />
• Léxico <strong>de</strong> lecer e tempo libre.<br />
• Léxico comercial.<br />
• Léxico <strong>de</strong> comidas e bebidas.<br />
• Léxico administrativo.<br />
• Léxico do medio natural.<br />
• Léxico do traballo.<br />
• Léxico festivo.<br />
• Léxico do mundo da cultura.<br />
• Léxico <strong>de</strong> espectáculos.<br />
• Léxico <strong>de</strong> informática.<br />
• Léxico <strong>de</strong> fórmulas <strong>de</strong> correspon<strong>de</strong>ncia.<br />
42
___________________________________________________________________________ Celga 3<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais<br />
Neste nivel, as cuestións temáticas serán pres<strong>en</strong>tadas <strong>de</strong> xeito que abor<strong>de</strong>n ámbitos da<br />
vida social e cultural cunha maior profundida<strong>de</strong> e refl exión, para conseguir que os apr<strong>en</strong>dices<br />
poidan non só recibir información, s<strong>en</strong>ón tamén argum<strong>en</strong>tar a partir <strong>de</strong>la e adquirir unha visión<br />
real e libre <strong>de</strong> prexuízos sobre a realida<strong>de</strong> <strong>galega</strong>.<br />
Co mesmo criterio ori<strong>en</strong>tativo ca nos niveis anteriores e buscando unha progresión crec<strong>en</strong>te<br />
no <strong>de</strong>talle, no Celga 3 pó<strong>de</strong>se realizar un achegam<strong>en</strong>to selectivo –pero <strong>de</strong> maior complexida<strong>de</strong>–<br />
aos feitos políticos, sociais e culturais da historia rec<strong>en</strong>te <strong>de</strong> Galicia. Esta aproximación<br />
seguirá t<strong>en</strong>do, <strong>en</strong> todo caso, só a función <strong>de</strong> servir <strong>de</strong> soporte para a interacción comunicativa<br />
e para unha máis rigorosa compr<strong>en</strong>sión do universo sociocultural <strong>en</strong> que se <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volve a<br />
<strong>lingua</strong>.<br />
Os eixes vertebradores serán os mesmos ca <strong>en</strong> Celga 1 e <strong>en</strong> Celga 2, tal como se recoll<strong>en</strong><br />
nos seguintes <strong>en</strong>unciados:<br />
• Economía: principais sectores produtivos, mundo empresarial, etc.<br />
• Organización política e administrativa. Institucións <strong>de</strong> goberno, partidos políticos, etc.<br />
• Revisión da situación política e social <strong>de</strong> Galicia no pasado rec<strong>en</strong>te e na actualida<strong>de</strong>.<br />
• Revisión da situación cultural <strong>de</strong> Galicia no pasado rec<strong>en</strong>te e na actualida<strong>de</strong>.<br />
• Revisión da situación lingüística <strong>de</strong> Galicia no pasado rec<strong>en</strong>te e na actualida<strong>de</strong>.<br />
43
Celga 4<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 47<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s ........................................................... 47<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 47<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 47<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 48<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 49<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 49<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 49<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 50<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 52
___________________________________________________________________________ Celga 4<br />
1. Descrición xeral do nivel<br />
A persoa que supere o Celga 4 será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r unha ampla varieda<strong>de</strong> <strong>de</strong> textos<br />
orais e escritos ext<strong>en</strong>sos e cun alto nivel <strong>de</strong> difi culta<strong>de</strong>. Po<strong>de</strong>rá expresarse <strong>de</strong> forma bastante<br />
fl uída e espontánea <strong>en</strong> distintos contextos comunicativos (persoal, público e académico),<br />
s<strong>en</strong> mostrar moita difi culta<strong>de</strong> para <strong>en</strong>contrar as expresións máis axeitadas. Será capaz <strong>de</strong><br />
producir textos b<strong>en</strong> estruturados e sobre temas <strong>de</strong> certa complexida<strong>de</strong> e para distintos fi ns.<br />
Mostrará un uso correcto da norma ortográfi ca e morfosintáctica, así como dos mecanismos<br />
máis comúns <strong>de</strong> organización e cohesión textual.<br />
2. Descrición do nivel segundo as habilida<strong>de</strong>s<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral<br />
Será capaz <strong>de</strong> seguir s<strong>en</strong> ap<strong>en</strong>as difi culta<strong>de</strong>s un discurso ext<strong>en</strong>so sobre temas moi diversos.<br />
Terá poucas difi culta<strong>de</strong>s para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r e seguir os discursos <strong>de</strong>scontextualizados e<br />
mesmo pouco estruturados.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r m<strong>en</strong>saxes relacionadas coa vida cotiá, académica<br />
e laboral, como as seguintes:<br />
• Conversas e interaccións orais espontáneas <strong>en</strong> contextos diversos.<br />
• Conversas e <strong>de</strong>bates <strong>en</strong>tre terceiras persoas sobre temas <strong>de</strong>scoñecidos e complexos.<br />
• Textos informativos que teñan pouca calida<strong>de</strong> acústica, <strong>en</strong> ámbitos públicos nos que<br />
se facilita información específi ca (estacións, aeroportos, etc.).<br />
• Explicacións sobre o funcionam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> aparellos e as características <strong>de</strong> produtos e<br />
servizos cotiáns.<br />
• Textos gravados transmitidos fóra do contexto habitual.<br />
• Discursos televisivos e radiofónicos <strong>de</strong> diversos tipos: informativos, <strong>en</strong>trevistas, programas<br />
<strong>de</strong> <strong>en</strong>tretem<strong>en</strong>to e <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>, etc.<br />
• Pres<strong>en</strong>tacións, confer<strong>en</strong>cias e <strong>de</strong>bates sobre temas <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>.<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita<br />
Demostrará capacida<strong>de</strong> para ler e <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r distintos textos escritos ext<strong>en</strong>sos e <strong>de</strong> bastante<br />
complexida<strong>de</strong> que trat<strong>en</strong> temáticas xerais ou da súa especialida<strong>de</strong>, aínda que teña que<br />
volver sobre as partes máis difíciles. Será capaz <strong>de</strong> extraer a información máis relevante <strong>de</strong><br />
textos expositivos e a tese e argum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> textos <strong>de</strong> opinión e po<strong>de</strong>rá, a<strong>de</strong>mais, <strong>en</strong> todos<br />
eles, i<strong>de</strong>ntifi car s<strong>en</strong> moita difi culta<strong>de</strong> a estrutura e as partes <strong>en</strong> que están organizados.<br />
47
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
De xeito máis <strong>de</strong>tallado, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> ler e <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r textos do seguinte tipo:<br />
• Correspon<strong>de</strong>ncia persoal e profesional especializada.<br />
• Textos ext<strong>en</strong>sos da súa especialida<strong>de</strong> ou doutros ámbitos, empregando esporadicam<strong>en</strong>te<br />
o dicionario.<br />
• Instrucións ext<strong>en</strong>sas e complexas sobre o funcionam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> aparellos domésticos,<br />
volv<strong>en</strong>do sobre as seccións máis difíciles.<br />
• Textos xornalísticos informativos e <strong>de</strong> opinión sobre temas <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>, i<strong>de</strong>ntifi cando<br />
s<strong>en</strong> difi culta<strong>de</strong> as i<strong>de</strong>as c<strong>en</strong>trais e as liñas argum<strong>en</strong>tais básicas.<br />
• Textos literarios cun nivel medio <strong>de</strong> complexida<strong>de</strong> lingüística, estrutural e temática.<br />
2.3. Expresión oral<br />
Utilizará oralm<strong>en</strong>te a <strong>lingua</strong> <strong>de</strong> maneira bastante fl uída e <strong>de</strong>mostrará o dominio dunha serie<br />
<strong>de</strong> recursos lingüísticos que lle permit<strong>en</strong> expresarse con clarida<strong>de</strong> sobre unha gran varieda<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> temas xerais, profesionais, académicos e <strong>de</strong> lecer. Saberá manter unha conversa con fl ui<strong>de</strong>z<br />
e espontaneida<strong>de</strong>, mostrando algunha difi culta<strong>de</strong> unicam<strong>en</strong>te nos temas que lle result<strong>en</strong><br />
alleos. Po<strong>de</strong>rá producir discursos claros, b<strong>en</strong> estruturados e axustados á norma estándar.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> resolver <strong>de</strong> xeito satisfactorio situacións <strong>de</strong> comunicación<br />
oral coma as seguintes:<br />
• Realizar pres<strong>en</strong>tacións e <strong>de</strong>scricións claras e <strong>de</strong>talladas sobre temas diversos.<br />
• Organizar os seus discursos e interv<strong>en</strong>cións, <strong>de</strong> maneira que se distingan as súas<br />
i<strong>de</strong>as das tomadas por outras persoas.<br />
• Participar <strong>en</strong> conversas nas que teña que poñer <strong>en</strong> relación as súas opinións coas<br />
expresadas por outras persoas.<br />
• Empregar o idioma con efi cacia e fl exibilida<strong>de</strong> para expresar a súa opinión e os seus<br />
s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos.<br />
• Negociar unha solución <strong>de</strong> confl itos: <strong>de</strong>sculparse, reclamar, pedir responsabilida<strong>de</strong>s,<br />
etc.<br />
• Intervir <strong>en</strong> <strong>de</strong>bates nos que se trat<strong>en</strong> temas <strong>de</strong> certa complexida<strong>de</strong> e pouco coñecidos.<br />
• Def<strong>en</strong><strong>de</strong>r o seu punto <strong>de</strong> vista e argum<strong>en</strong>tar con conv<strong>en</strong>cem<strong>en</strong>to.<br />
• Respon<strong>de</strong>r a preguntas <strong>de</strong> forma fl uída, espontánea e a<strong>de</strong>cuada ao contexto.<br />
• Participar nunha <strong>en</strong>trevista, como <strong>en</strong>trevistado e como <strong>en</strong>trevistador.<br />
• Discutir sobre problemas laborais e económicos, sobre acci<strong>de</strong>ntes, sobre <strong>en</strong>fermida<strong>de</strong>s<br />
e coidados médicos, sobre cuestións académicas ou sobre calquera tema <strong>de</strong><br />
actualida<strong>de</strong>.<br />
48
___________________________________________________________________________ Celga 4<br />
2.4. Expresión escrita<br />
Mostrará capacida<strong>de</strong> para escribir textos <strong>de</strong> certa complexida<strong>de</strong> cun estilo claro e fl uído e<br />
fará un uso a<strong>de</strong>cuado da norma estándar, mesmo introducindo certas modulacións <strong>en</strong> función<br />
do interlocutor e da fi nalida<strong>de</strong> do discurso. Non terá difi culta<strong>de</strong> para <strong>de</strong>stacar as i<strong>de</strong>as principais<br />
e para expoñer axeitadam<strong>en</strong>te as súas opinións. Manterá un nivel <strong>de</strong> corrección alto e<br />
terá poucas difi culta<strong>de</strong>s ortográfi cas e <strong>de</strong> escasa relevancia.<br />
En concreto, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong>:<br />
• Redactar notas, cartas, correos electrónicos dirixidos a distintos <strong>de</strong>stinatarios e con<br />
difer<strong>en</strong>te fi nalida<strong>de</strong>.<br />
• Escribir sobre temas complexos e dun xeito claro e b<strong>en</strong> estruturado.<br />
• Redactar comunicados ofi ciais ou dirixidos a moitas persoas.<br />
• Describir con precisión obxectos, persoas e situacións.<br />
• Expresar experi<strong>en</strong>cias e s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos cun estilo a<strong>de</strong>cuado á fi nalida<strong>de</strong> e ao <strong>de</strong>stinatario.<br />
• Redactar exames e traballos académicos <strong>de</strong> distinta natureza.<br />
• Elaborar resumos, paráfrases e com<strong>en</strong>tarios críticos <strong>de</strong> textos informativos e expositivos.<br />
3. Contidos<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas<br />
Neste nivel, a persoa po<strong>de</strong>rá falar <strong>de</strong> cambios e transformacións e tamén valorar experi<strong>en</strong>cias<br />
propias e alleas. Na transmisión da súa información, po<strong>de</strong>rá expresar distintos graos <strong>de</strong><br />
coñecem<strong>en</strong>to e certeza; na expresión <strong>de</strong> s<strong>en</strong>tim<strong>en</strong>tos será capaz <strong>de</strong> transmitir <strong>de</strong>sexos e prefer<strong>en</strong>cias,<br />
<strong>de</strong>silusión, fastío, nostalxia, rexeitam<strong>en</strong>to ou indignación, <strong>en</strong>tre outros. Será qu<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> facer invitacións e suxestións e <strong>de</strong> dar instrucións con bastante precisión.<br />
Con respecto ao control da comunicación oral, será capaz <strong>de</strong> indicar que a interv<strong>en</strong>ción<br />
está s<strong>en</strong>do malinterpretada, po<strong>de</strong>rá pedir un cambio <strong>de</strong> tema e empregar os mecanismos<br />
lingüísticos pertin<strong>en</strong>tes para o control na qu<strong>en</strong>da <strong>de</strong> palabra.<br />
A<strong>de</strong>mais das funcións comunicativas sinaladas para o nivel Celga 1, Celga 2 e Celga 3,<br />
que se verán ampliadas no ámbito <strong>de</strong> uso nas que se activan e aum<strong>en</strong>tando a complexida<strong>de</strong><br />
lingüística coa que se realizan, especialm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> o papel <strong>de</strong> emisor na elaboración <strong>de</strong><br />
discursos orais e escritos, a persoa que supere o Celga 4 <strong>de</strong>be estar <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong>:<br />
• Facer a pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> alguén <strong>en</strong> público e dar información <strong>de</strong>tallada.<br />
• Dar ánimos e tranquilizar a alguén.<br />
49
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
• Mostrar agra<strong>de</strong>cem<strong>en</strong>to e malestar <strong>de</strong> xeito formal.<br />
• Aclarar malas interpretacións.<br />
• Expresar xuízos e valoracións sobre experi<strong>en</strong>cias propias e alleas.<br />
• Lam<strong>en</strong>tarse por un suceso.<br />
• Expresar estrañeza e asombro.<br />
• Recoñecer información específi ca <strong>de</strong> <strong>de</strong>claracións percibidas con pouca calida<strong>de</strong>.<br />
• Reprochar, ameazar e mostrar incredulida<strong>de</strong>, incompr<strong>en</strong>sión e indignación.<br />
• Expoñer e xustifi car tomas <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisións, posturas, i<strong>de</strong>as, etc.<br />
• Respon<strong>de</strong>r a preguntas sobre sucesos e experi<strong>en</strong>cias propias e alleas.<br />
• Desm<strong>en</strong>tir e confi rmar unha información.<br />
• Expresar dúbidas ou reservas sobre algunha afi rmación.<br />
• Argum<strong>en</strong>tar e negociar.<br />
• Comparar i<strong>de</strong>as, argum<strong>en</strong>tos e puntos <strong>de</strong> vista.<br />
• Reproducir difer<strong>en</strong>tes puntos <strong>de</strong> vista sobre un tema.<br />
• Extraer as i<strong>de</strong>as principais e i<strong>de</strong>ntifi car argum<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> <strong>de</strong>bates, discursos e textos<br />
ext<strong>en</strong>sos <strong>de</strong> estrutura complexa.<br />
• Valorar a capacida<strong>de</strong> comunicativa nun mesmo e noutras persoas.<br />
• Valorar accións, logros e características das persoas.<br />
• Describir cambios na vida <strong>de</strong> alguén.<br />
• Xustifi car ou criticar comportam<strong>en</strong>tos.<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código<br />
Neste nivel incluiranse contidos lingüísticos <strong>de</strong> maior especialización e <strong>de</strong> uso máis específi<br />
co, ao mesmo tempo que se profundará na compr<strong>en</strong>sión do funcionam<strong>en</strong>to do código<br />
como un todo interrelacionado.<br />
Trataranse, <strong>en</strong>tre outras cuestións, a correlación <strong>de</strong> tempos <strong>en</strong> estilo directo e indirecto<br />
referidos ao pasado, ao pres<strong>en</strong>te e ao futuro, a combinación <strong>de</strong> estilo directo e indirecto nun<br />
mesmo relato e a construción <strong>de</strong> oracións compostas <strong>de</strong> distinto tipo.<br />
Des<strong>de</strong> o punto <strong>de</strong> vista discursivo, <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volveranse recursos <strong>de</strong> cohesión léxica e gramatical<br />
e tamén trazos <strong>de</strong>fi nidores das distintas tipoloxías textuais.<br />
De xeito máis <strong>de</strong>tallado, os saberes relacionados co código lingüístico –gramaticais, fonéticos,<br />
ortográfi cos e léxicos– que se consi<strong>de</strong>ran necesarios para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volver <strong>de</strong> xeito satisfactorio<br />
as anteriores funcións comunicativas son os que se relacionan no seguinte cadro:<br />
50
___________________________________________________________________________ Celga 4<br />
Gramática<br />
Fonética e ortografía<br />
Léxico<br />
• Todas as estruturas dos niveis anteriores.<br />
• Flexión <strong>de</strong> xénero e <strong>de</strong> número: casos especiais na fl exión <strong>de</strong> número (palabras<br />
compostas, estranxeirismos e cultismos).<br />
• Formacións especiais <strong>de</strong> xénero (variacións sobre a base –actor / actriz, príncipe /<br />
princesa, etc.- e outras bases léxicas); substantivos con cambio <strong>de</strong> xénero ligado a<br />
cambio <strong>de</strong> signifi cado.<br />
• Procesos <strong>de</strong> formación <strong>de</strong> palabras: <strong>de</strong>rivación (recoñecem<strong>en</strong>to <strong>de</strong> constituíntes da<br />
palabra) e composición.<br />
• A<strong>de</strong>cuación da adxectivación ao tipo <strong>de</strong> discurso (oral e escrito).<br />
• Agrupacións <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminantes: art.+in<strong>de</strong>f., in<strong>de</strong>f.+in<strong>de</strong>f., etc.<br />
• Usos e valores do sistema <strong>de</strong> perífrases verbais: formas con varios valores.<br />
• Sistema pronominal tónico e átono: casos especiais na colocación dos clíticos (dobres<br />
posibilida<strong>de</strong>s).<br />
• Formas e valores dos tempos da conxugación regular e irregular.<br />
• Uso dos tempos <strong>de</strong> subxuntivo: alternancias <strong>en</strong>tre formas (andara / andase), pres<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />
subxuntivo / infi nitivo conxugado.<br />
• Uso das formas verbais: discurso directo e indirecto con refer<strong>en</strong>cias ao pres<strong>en</strong>te, ao<br />
pasado e ao futuro.<br />
• Uso e equival<strong>en</strong>cia das formas <strong>de</strong> infi nitivo conxugado: oracións temporais, inf.<br />
conxugado / subxuntivo, inf. conxugado nas oracións condicionais, etc.<br />
• Uso do sistema preposicional: rex<strong>en</strong>cias preposicionais <strong>de</strong> adxectivos e verbos; aus<strong>en</strong>cia<br />
/ pres<strong>en</strong>za da preposición a co complem<strong>en</strong>to directo.<br />
• Construción <strong>de</strong> oracións: subordinadas substantivas (indicativo, subxuntivo e infi nitivo);<br />
oracións fi nais; subordinadas modais; subordinadas condicionais; subordinadas<br />
adxectivas (indicativo e subxuntivo); subordinadas concesivas e subordinadas adverbiais<br />
con xerundio; subordinadas condicionais; subordinadas causais.<br />
• Conectores discursivos <strong>de</strong> uso nos discursos formais ext<strong>en</strong>sos: comezo, resumo,<br />
repetición, explicación, etc.<br />
• Formas <strong>de</strong> modalización do discurso: evi<strong>de</strong>nciais (seica, disque, etc.), <strong>en</strong>fáticos, etc.<br />
• Proce<strong>de</strong>m<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> organización dos <strong>en</strong>unciados: focalizacións, tematizacións, etc.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e uso das formas lingüísticas máis axeitadas para cada tipo <strong>de</strong> discurso<br />
e texto (coloquial/formal, oral/escrito, etc.).<br />
• Pronuncia das realizacións do sistema fonolóxico: grupos cultos, <strong>en</strong>contros vocálicos, etc.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e i<strong>de</strong>ntifi cación das varieda<strong>de</strong>s xeográfi cas fonéticas máis comúns e<br />
est<strong>en</strong>didas (gheada, seseo, etc.).<br />
• A<strong>de</strong>cuación da <strong>en</strong>toación ás int<strong>en</strong>cións comunicativas.<br />
• Entoación dos distintos tipos <strong>de</strong> oración e <strong>de</strong> textos orais e escritos.<br />
• Usos especiais <strong>de</strong> maiúsculas e minúsculas<br />
• Siglas e abreviaturas <strong>de</strong> uso frecu<strong>en</strong>te.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e uso das formas ortográfi cas opcionais (artigo, contraccións, etc.).<br />
• Léxico especializado da saú<strong>de</strong> (síntomas, <strong>en</strong>fermida<strong>de</strong>s, diagnósticos, etc.).<br />
• Léxico dos negocios (calida<strong>de</strong>, produtos, mercadorías, mercado, <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong>,<br />
consumidor, campaña publicitaria, etc.).<br />
• Léxico do mundo laboral e económico (investim<strong>en</strong>to, capital, multinacional, sucursal,<br />
sindicato, seguros, póliza, etc.).<br />
• Léxico do medio natural (natureza, especies vexetais e animais, etc.).<br />
• Léxico relacionado con institucións e organismos ofi ciais e públicos.<br />
• Léxico das festivida<strong>de</strong>s (Nadal, Entroido, etc.).<br />
• Léxico relacionado cos sistemas políticos (eleccións, partidos, etc.).<br />
• Léxico das artes.<br />
• Léxico relacionado coa literatura.<br />
• Léxico relacionado co cine.<br />
• Léxico da música (estilos musicais, instrum<strong>en</strong>tos musicais, actuacións).<br />
• Léxico das ci<strong>en</strong>cias.<br />
• Léxico da tecnoloxía (or<strong>de</strong>nadores, electrodomésticos, etc.).<br />
• Expresións idiomáticas e frases feitas.<br />
51
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais<br />
Co mesmo criterio ori<strong>en</strong>tativo ca nos niveis anteriores e buscando esa progresión crec<strong>en</strong>te<br />
que guía todo o proceso, <strong>en</strong>tén<strong>de</strong>se que neste chanzo da apr<strong>en</strong>dizaxe da <strong>lingua</strong> po<strong>de</strong> ser<br />
interesante que se realice un achegam<strong>en</strong>to máis persoal a algúns aspectos da historia ou<br />
da actualida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Galicia, a través da análise máis <strong>en</strong> profundida<strong>de</strong> ou da indagación sobre<br />
algún acontecem<strong>en</strong>to relevante <strong>de</strong> tipo político, social, cultural, ambi<strong>en</strong>tal, <strong>de</strong>portivo, etc. Este<br />
labor apoiarase <strong>en</strong> fontes diversas e <strong>en</strong> informacións fornecidas <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes modalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />
<strong>lingua</strong> e <strong>en</strong> distintos formatos: textos impresos, imaxes, gráfi cos, material vi<strong>de</strong>ográfi co, etc.<br />
En todo caso, <strong>de</strong>berase ter sempre <strong>en</strong> conta que a función <strong>de</strong>stes contidos segue s<strong>en</strong>do a<br />
<strong>de</strong> servir <strong>de</strong> soporte para a interacción comunicativa e para unha máis rigorosa compr<strong>en</strong>sión<br />
do universo sociocultural no que se <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volve a <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong>.<br />
52
Celga 5<br />
1. Descrición xeral do nivel ......................................................................................... 55<br />
2. Descrición dos niveis segundo as habilida<strong>de</strong>s ....................................................... 55<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral ......................................................................................... 55<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita .................................................................................... 56<br />
2.3. Expresión oral .............................................................................................. 56<br />
2.4. Expresión escrita .......................................................................................... 57<br />
3. Contidos .................................................................................................................. 58<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas ......................................... 58<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código .................................................. 59<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais ................................... 60
___________________________________________________________________________ Celga 5<br />
1. Descrición xeral do nivel<br />
A persoa que supere o Celga 5 será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r calquera tipo <strong>de</strong> texto oral e<br />
escrito, in<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ntem<strong>en</strong>te da súa ext<strong>en</strong>sión, temática ou tipoloxía e recoñecerá mesmo os<br />
s<strong>en</strong>tidos implícitos, os valores connotativos e os que se poidan asociar ao contexto comunicativo.<br />
Des<strong>de</strong> o punto <strong>de</strong> vista da emisión, será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> expresar oralm<strong>en</strong>te e por escrito <strong>de</strong> forma<br />
fluída e espontánea situacións diversas, fará un uso correcto da norma ortográfica e morfosintáctica,<br />
empregará axeitadam<strong>en</strong>te os mecanismos <strong>de</strong> organización e cohesión textual e escollerá<br />
o vocabulario e as expresións máis axeitadas ao nivel e á finalida<strong>de</strong> <strong>de</strong> cada discurso.<br />
Porén, po<strong>de</strong>rá i<strong>de</strong>ntifi car manifestacións lingüísticas e sociolingüísticas do contacto idiomático,<br />
compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá as súas causas e o proceso <strong>de</strong> estandarización e normalización.<br />
2. Descrición dos niveis segundo as habilida<strong>de</strong>s<br />
2.1. Compr<strong>en</strong>sión oral<br />
Será capaz <strong>de</strong> seguir s<strong>en</strong> difi culta<strong>de</strong>s calquera tipo <strong>de</strong> discurso oral, in<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ntem<strong>en</strong>te<br />
do tema, da ext<strong>en</strong>sión ou da tipoloxía (exposicións, <strong>de</strong>bates, interaccións espontáneas, etc.).<br />
Po<strong>de</strong>rá recoñecer os cambios <strong>de</strong> rexistro e compr<strong>en</strong><strong>de</strong>rá un bo número <strong>de</strong> expresións coloquiais<br />
e idiomáticas. Non terá difi culta<strong>de</strong>s para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r e seguir os discursos <strong>de</strong>scontextualizados<br />
e mesmo pouco estruturados.<br />
Máis <strong>en</strong> concreto, será capaz <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r m<strong>en</strong>saxes relacionadas coa vida cotiá, académica<br />
e laboral, como as seguintes:<br />
• Exposicións fragm<strong>en</strong>tarias ou pouco organizadas nas que sexa necesario establecer<br />
conexións intradiscursivas.<br />
• Interv<strong>en</strong>cións orais nas que haxa que operar con implícitos ou facer infer<strong>en</strong>cias a partir<br />
<strong>de</strong> recursos paraverbais do falante ou <strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos relacionados co contexto da<br />
comunicación.<br />
• Diálogos ou monólogos <strong>de</strong> películas e obras <strong>de</strong> teatro que teñan algunhas expresións<br />
coloquiais e <strong>de</strong> argot.<br />
• Discursos ou interaccións espontáneas nas que se utilic<strong>en</strong> marcas fonéticas, morfosintácticas<br />
ou léxicas <strong>de</strong> carácter popular ou dialectal, sempre que sexan <strong>de</strong> uso<br />
común.<br />
• Anécdotas, chistes, parodias, cancións, etc. nas que se xogue coa ironía ou con signifi<br />
cacións superpostas.<br />
• Refráns, ditos e outras expresións populares que impliqu<strong>en</strong> o dominio <strong>de</strong> certas claves<br />
socioculturais.<br />
55
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
2.2. Compr<strong>en</strong>sión escrita<br />
A persoa que supere o Celga 5 será capaz <strong>de</strong> <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r calquera texto escrito, in<strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ntem<strong>en</strong>te<br />
do soporte no que se pres<strong>en</strong>te, da súa temática, da súa ext<strong>en</strong>sión, da súa tipoloxía e<br />
da súa fi nalida<strong>de</strong>. Agás nos casos <strong>de</strong> textos sobre temas específi cos ou especializados, esa<br />
compr<strong>en</strong>sión será mesmo <strong>de</strong> <strong>de</strong>talle e valorativa e po<strong>de</strong>rá establecer relacións <strong>en</strong>tre distintas<br />
partes, i<strong>de</strong>ntifi car matices sutís <strong>de</strong> signifi cado e recoñecer cambios <strong>de</strong> estilo ou marcas expresivas<br />
<strong>de</strong> distinto tipo.<br />
De xeito máis <strong>de</strong>tallado, estará <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> ler e <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r textos do seguinte tipo:<br />
• Textos <strong>de</strong> rexistro coloquial <strong>en</strong> forma <strong>de</strong> notas, cartas, correo electrónico, etc., aínda<br />
que se apoi<strong>en</strong> <strong>en</strong> vocabulario, modismos e fraseoloxía específi ca.<br />
• Informacións, anuncios e slogans publicitarios nos que cumpra realizar infer<strong>en</strong>cias ou<br />
<strong>de</strong>svelar signifi cados implícitos.<br />
• Textos que amos<strong>en</strong> trazos non normativos con características facilm<strong>en</strong>te recoñecibles<br />
e adscribibles ás varieda<strong>de</strong>s sociais e xeográfi cas do galego; a<strong>de</strong>mais, será capaz <strong>de</strong><br />
establecer as correspon<strong>de</strong>ncias coa varieda<strong>de</strong> estándar.<br />
• Textos <strong>de</strong> opinión ou <strong>en</strong>saísticos sobre cuestións <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong> ou sobre temas <strong>de</strong><br />
interese xeral, nos que poida i<strong>de</strong>ntifi car as i<strong>de</strong>as c<strong>en</strong>trais e as liñas argum<strong>en</strong>tais e ha<br />
<strong>de</strong> ser capaz <strong>de</strong> formar unha opinión sobre eles.<br />
• Textos académicos ou profesionais relacionados coa súa especialida<strong>de</strong>, integrándoos<br />
a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te nos coñecem<strong>en</strong>tos previos.<br />
• Textos <strong>en</strong>saísticos ou literarios pert<strong>en</strong>c<strong>en</strong>tes a épocas históricas pasadas, s<strong>en</strong> que as<br />
posibles difi culta<strong>de</strong>s ortográfi cas, morfosintácticas e léxicas impidan unha interpretación<br />
global <strong>de</strong>stes.<br />
• Textos literarios <strong>de</strong> actualida<strong>de</strong>, nos que será qu<strong>en</strong> <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntifi car proce<strong>de</strong>m<strong>en</strong>tos expresivos<br />
específi cos e <strong>de</strong> <strong>de</strong>tectar posibles s<strong>en</strong>tidos non transpar<strong>en</strong>tes.<br />
2.3. Expresión oral<br />
Expresarase oralm<strong>en</strong>te con corrección e clarida<strong>de</strong> sobre unha gran varieda<strong>de</strong> <strong>de</strong> temas e <strong>en</strong><br />
diversas situacións comunicativas e mostrará un dominio amplo e variado dos recursos lingüísticos<br />
e expresivos. Mostrará flui<strong>de</strong>z e naturalida<strong>de</strong> nas interaccións, seleccionando as expresións<br />
máis a<strong>de</strong>cuadas para cada contexto e adaptándose s<strong>en</strong> dificulta<strong>de</strong> a distintos rexistros. Po<strong>de</strong>rá<br />
producir discursos b<strong>en</strong> estruturados e cun uso apropiado dos recursos <strong>de</strong> cohesión.<br />
Son habilida<strong>de</strong>s específi cas do Celga 5, <strong>en</strong> relación coa expresión oral, as seguintes:<br />
• Intervir <strong>en</strong> público ou <strong>en</strong> privado empregando a <strong>en</strong>toación apropiada para transmitir<br />
matices <strong>de</strong> signifi cado.<br />
• Reformular, matizar ou corrixir o dito por outras persoas ou por un mesmo <strong>en</strong> interv<strong>en</strong>cións<br />
previas.<br />
56
___________________________________________________________________________ Celga 5<br />
• Solucionar difi culta<strong>de</strong>s expresivas, fac<strong>en</strong>do uso <strong>de</strong> recursos como a sinonimia, o circunloquio<br />
ou a exemplifi cación.<br />
• Interactuar <strong>en</strong> contextos coloquiais, incorporando ao seu discurso fraseoloxía, modismos<br />
e recursos idiomáticos específi cos <strong>de</strong>ste rexistro.<br />
• Producir discursos int<strong>en</strong>cionais <strong>de</strong> carácter lúdico, irónico ou nos que se superpoñan<br />
varios signifi cados.<br />
2.4. Expresión escrita<br />
Será capaz <strong>de</strong> producir textos escritos <strong>de</strong> ext<strong>en</strong>sión variable, cunha alta complexida<strong>de</strong> estrutural<br />
e sobre temas e fi nalida<strong>de</strong>s comunicativas moi diversas. Na súa elaboración mostrará<br />
un dominio rigoroso da norma estándar (ortográfi ca, morfosintáctica, etc.), utilizará unha variada<br />
gama <strong>de</strong> recursos <strong>de</strong> cohesión e organizará a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te a materia discursiva para<br />
que o texto resulte traballado e coher<strong>en</strong>te. Expresarase con clarida<strong>de</strong> e precisión e empregará<br />
a <strong>lingua</strong> <strong>de</strong> xeito fl exible, seleccionando os recursos máis axeitados <strong>en</strong> función do tipo <strong>de</strong> texto<br />
e do <strong>de</strong>stinatario.<br />
A persoa que supere o Celga 5 saberá poñer <strong>en</strong> práctica todas as habilida<strong>de</strong>s que se indican<br />
no parágrafo anterior para:<br />
• Sintetizar informacións complexas e reformular i<strong>de</strong>as ou opinións extraídas doutras<br />
fontes.<br />
• Redactar textos argum<strong>en</strong>tativos e <strong>de</strong> opinión nos que expoña <strong>de</strong> maneira lóxica as<br />
súas i<strong>de</strong>as e <strong>de</strong>f<strong>en</strong>da con clarida<strong>de</strong> e coher<strong>en</strong>cia o punto <strong>de</strong> vista.<br />
• Elaborar informes e explicacións precisas e b<strong>en</strong> estruturadas sobre temas académicos<br />
ou profesionais da súa especialida<strong>de</strong>.<br />
• Poñer <strong>en</strong> práctica estratexias <strong>de</strong> corrección e revisión <strong>de</strong> textos, resolv<strong>en</strong>do posibles<br />
<strong>de</strong>sviacións normativas <strong>de</strong> carácter ortográfi co e morfosintáctico ou problemas coa<br />
organización do discurso.<br />
• Transformar textos cambiando o rexistro ou o <strong>de</strong>stinatario, fac<strong>en</strong>do uso <strong>en</strong> cada caso<br />
das fórmulas lingüísticas e expresivas máis axeitadas.<br />
• Crear textos <strong>de</strong> int<strong>en</strong>ción literaria nos que se imit<strong>en</strong>, expandan ou transform<strong>en</strong> fragm<strong>en</strong>tos<br />
ou obras que se toman como mo<strong>de</strong>los.<br />
57
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
3. Contidos<br />
3.1. Lingua e comunicación: funcións comunicativas<br />
Ao tratarse do nivel máximo <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong>, as persoas que aca<strong>de</strong>n o Celga 5 <strong>de</strong>berán<br />
estar <strong>en</strong> condicións <strong>de</strong> resolver satisfactoriam<strong>en</strong>te todas as funcións comunicativas coas que<br />
se po<strong>de</strong> atopar un usuario da <strong>lingua</strong>, tanto na vida familiar coma na profesional e o mesmo no<br />
ámbito persoal ca no público.<br />
Estas funcións aparec<strong>en</strong> practicam<strong>en</strong>te todas elas formuladas xa nos niveis anteriores,<br />
polo que o distintivo do Celga 5 está máis b<strong>en</strong> na forma <strong>en</strong> que se manifestan: cun dominio<br />
total da norma estándar e dos mecanismos <strong>de</strong> organización do discurso; mediante a activación<br />
<strong>de</strong> proce<strong>de</strong>m<strong>en</strong>tos textuais e contextuais para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r certas m<strong>en</strong>saxes e para<br />
producir textos xogando coa ambigüida<strong>de</strong>, a connotación ou a ironía; a través do control dos<br />
recursos expresivos e dos códigos sociais que permit<strong>en</strong> operar coa variación lingüística nos<br />
seus distintos planos, etc.<br />
Por manter un paralelismo cos niveis anteriores, formulamos <strong>de</strong> seguido as funcións comunicativas<br />
que <strong>de</strong>fi n<strong>en</strong> este nivel, primeiro cunha refer<strong>en</strong>cia global e compr<strong>en</strong>siva e <strong>de</strong>spois<br />
con algunhas especifi cacións máis singulares. A persoa que supere o Celga 5 <strong>de</strong>berá estar <strong>en</strong><br />
condicións <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempeñar todas as funcións do Celga 1, Celga 2, Celga 3 e Celga 4 adaptadas<br />
aos requirim<strong>en</strong>tos <strong>en</strong>unciados máis arriba e, a<strong>de</strong>mais, as seguintes:<br />
• Aclarar malas interpretacións.<br />
• Interrelacionar informacións, i<strong>de</strong>as ou argum<strong>en</strong>tos extraídos <strong>de</strong> distintas fontes.<br />
• Reformular informacións e opinións propias ou alleas para as<strong>en</strong>tar ou facilitar a súa<br />
compr<strong>en</strong>sión.<br />
• Recoñecer e compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r as expresións coloquiais e os cambios <strong>de</strong> rexistro.<br />
• Facer infer<strong>en</strong>cias e <strong>de</strong>tectar implícitos <strong>en</strong> informacións, opinións ou valoracións realizadas<br />
por outras persoas.<br />
• Descubrir dobres s<strong>en</strong>tidos, ironías e ambigüida<strong>de</strong>s consci<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> textos alleos.<br />
• Recoñecer o s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> textos literarios que non teñan unha complexida<strong>de</strong> especial.<br />
• Empregar axeitadam<strong>en</strong>te os recursos que marcan estilos e rexistros.<br />
• Utilizar os recursos expresivos da <strong>lingua</strong> con propósito lúdico, creativo ou poético.<br />
• I<strong>de</strong>ntifi car e valorar manifestacións discursivas e sociolingüísticas que ilustr<strong>en</strong> o contacto<br />
<strong>en</strong>tre o galego e o castelán.<br />
• I<strong>de</strong>ntifi car f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>de</strong> variación lingüística <strong>en</strong> relación co estándar e valorar a súa<br />
xustifi cación ou funcionalida<strong>de</strong>.<br />
• Valorar a capacida<strong>de</strong> comunicativa nun mesmo e noutras persoas.<br />
58
___________________________________________________________________________ Celga 5<br />
3.2. Lingua e sistema: coñecem<strong>en</strong>to do código<br />
O dominio xeral do código e da norma estándar son xa requirim<strong>en</strong>tos do Celga 4. Os coñecem<strong>en</strong>tos<br />
específi cos do Celga 5 <strong>en</strong> relación co sistema da <strong>lingua</strong> son os que se sinalan<br />
no seguinte cadro:<br />
Gramática • Todas as estruturas dos niveis anteriores.<br />
• Procesos <strong>de</strong> formación <strong>de</strong> palabras: <strong>de</strong>rivación e composición (recoñecem<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
constituíntes da palabra e signifi cado dos afi xos).<br />
• Pronomes persoais átonos: dobres posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> colocación (perífrases, etc.); usos<br />
das formas <strong>de</strong> solidarieda<strong>de</strong> e interese.<br />
• A<strong>de</strong>cuación da adxectivación ao contexto e ao tipo <strong>de</strong> texto (formal e coloquial, oral e<br />
escrito).<br />
• Usos das formas verbais na composición <strong>de</strong> textos: os tempos do subxuntivo, o<br />
pospretérito, etc.<br />
• Correlación temporal na construción <strong>de</strong> textos orais e escritos.<br />
• Uso <strong>de</strong> formas verbais simples e perifrásticas para a expresión da temporalida<strong>de</strong>: valores<br />
específi cos e difer<strong>en</strong>zas.<br />
• Disposición dos constituíntes oracionais: coñecem<strong>en</strong>to das posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> alteración da<br />
or<strong>de</strong>.<br />
• Formas <strong>de</strong> modalización do discurso: evi<strong>de</strong>nciais (seica, disque, etc.), <strong>en</strong>fáticos, etc.<br />
• Proce<strong>de</strong>m<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> organización estrutural dos textos orais e escritos: focalizacións,<br />
tematizacións, reformulacións, etc.<br />
• A<strong>de</strong>cuación das estruturas sintácticas ao contexto e ao tipo <strong>de</strong> texto (coloquial/formal,<br />
oral/escrito, etc.).<br />
• Construción do estilo indirecto: estrutura dos <strong>en</strong>unciados e correlación temporal.<br />
• Utilización <strong>de</strong> conectores para a organización <strong>de</strong> textos orais e escritos.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to dos trazos morfosintácticos difer<strong>en</strong>ciadores das varieda<strong>de</strong>s sociais,<br />
xeográfi cas e históricas do galego.<br />
Fonética e ortografía • Os contidos dos niveis anteriores.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to e uso das formas ortográfi cas opcionais (artigo, contraccións, etc.).<br />
• A<strong>de</strong>cuación da <strong>en</strong>toación ás int<strong>en</strong>cións comunicativas.<br />
• Recoñecem<strong>en</strong>to dos trazos fonéticos difer<strong>en</strong>ciais das varieda<strong>de</strong>s xeográfi cas máis<br />
comúns e est<strong>en</strong>didas (gheada, seseo, etc.).<br />
• Utilización dos signos <strong>de</strong> puntuación e conv<strong>en</strong>cións gráfi cas na construción <strong>de</strong> textos<br />
escritos ext<strong>en</strong>sos.<br />
59
<strong>Niveis</strong> <strong>de</strong> <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> ________________________________________________<br />
Léxico<br />
As capacida<strong>de</strong>s comunicativas <strong>de</strong>scritas no apartado <strong>de</strong> habilida<strong>de</strong>s implican o dominio do<br />
vocabulario relacionado cunha serie <strong>de</strong> áreas temáticas.<br />
No Celga 5 o vocabulario abranguerá <strong>de</strong> forma pl<strong>en</strong>a o conxunto <strong>de</strong> áreas e ámbitos<br />
temáticos. A persoa que supere este nivel estará <strong>en</strong> condicións, a<strong>de</strong>mais, <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
os signifi cados <strong>de</strong> voces e expresións fraseolóxicas <strong>en</strong> contextos específi cos e <strong>de</strong> <strong>de</strong>tectar<br />
valores connotativos, int<strong>en</strong>cionais e polisémicos <strong>en</strong> textos coloquiais e literarios. Como<br />
emisor, fará un uso amplo da sinonimia e doutros recursos léxicos para escoller o termo máis<br />
a<strong>de</strong>cuado á situación comunicativa ou á fi nalida<strong>de</strong> do discurso.<br />
As áreas temáticas e algúns dos campos semánticos nos que se <strong>de</strong>sdobran son os<br />
seguintes:<br />
• I<strong>de</strong>ntificación e caracterización das persoas: ida<strong>de</strong> e cronoloxía <strong>en</strong> xeral, sexo e estado<br />
civil; proce<strong>de</strong>ncia e localización xeográfi ca; características físicas; pezas e maneiras <strong>de</strong><br />
vestir; estudos e profesións; carácter, estados <strong>de</strong> ánimo.<br />
• Viv<strong>en</strong>da e contorno físico: o fogar, as partes da casa, o mobiliario, os tipos <strong>de</strong> hábitat, a<br />
organización urbana, a localización no espazo, a paisaxe, o relevo, a vexetación, a fauna,<br />
o clima e a meteoroloxía.<br />
• Relacións humanas: relacións familiares e <strong>de</strong> par<strong>en</strong>tesco; relacións <strong>de</strong> amiza<strong>de</strong> e<br />
inimiza<strong>de</strong>; formas <strong>de</strong> conviv<strong>en</strong>cia; agrupam<strong>en</strong>tos e interaccións humanas; fórmulas <strong>de</strong><br />
saúdo, <strong>de</strong>spedida, felicitación, condol<strong>en</strong>cia, agra<strong>de</strong>cem<strong>en</strong>to, <strong>de</strong>sculpa, etc.<br />
• Organización da socieda<strong>de</strong> e servizos públicos: organización política; estrutura<br />
administrativa; organismos e servizos públicos; organizacións sociais, políticas e<br />
profesionais.<br />
• Lecer e tempo libre: xogos, <strong>de</strong>portes, espectáculos, festas, lectura, música, hostalería,<br />
vacacións.<br />
• Alim<strong>en</strong>tación: alim<strong>en</strong>tos, bebidas, dietas, gastronomía típica, establecem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />
restauración.<br />
• Viaxes e comunicacións: medios <strong>de</strong> transporte, vías públicas, estacións e aeroportos,<br />
turismo, sistemas <strong>de</strong> comunicación interpersoal, aparellos para a transmisión da voz e a<br />
imaxe.<br />
• Compras e activida<strong>de</strong>s comerciais: activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> compra e v<strong>en</strong>da, establecem<strong>en</strong>tos<br />
comerciais, re<strong>de</strong> bancaria, moeda e formas <strong>de</strong> pagam<strong>en</strong>to.<br />
• Saú<strong>de</strong> e at<strong>en</strong>ción sanitaria: estado <strong>de</strong> saú<strong>de</strong>, do<strong>en</strong>zas, tratam<strong>en</strong>tos médicos, consultas,<br />
sistema sanitario.<br />
• Educación: sistema educativo, profesionais da educación, estudos e titulacións, recursos<br />
e materiais escolares, activida<strong>de</strong>s e tarefas escolares.<br />
• Termos e expresións habituais do rexistro coloquial.<br />
• Variación léxica referida a obxectos ou realida<strong>de</strong>s máis comúns.<br />
3.3. Lingua, cultura e socieda<strong>de</strong>: contidos socioculturais<br />
Neste nivel é <strong>de</strong> aplicación o indicado no Celga 4, incídise <strong>de</strong> maneira máis <strong>de</strong>stacada na<br />
profundida<strong>de</strong> analítica e valorativa coa que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser tratados estes contidos, na diversida<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> focos ou perspectivas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> as que se po<strong>de</strong>n abordar, na pluralida<strong>de</strong> <strong>de</strong> fontes e materiais<br />
nos que se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> apoiar e na autonomía do apr<strong>en</strong>diz no achegam<strong>en</strong>to a estes.<br />
Os temas ou tópicos po<strong>de</strong>n referirse a calquera aspecto da historia ou da actualida<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
Galicia e dos galegos. En todo caso, dadas as capacida<strong>de</strong>s e coñecem<strong>en</strong>tos máis específi cos<br />
do Celga 5, po<strong>de</strong> ser <strong>de</strong> interese que se lles preste especial at<strong>en</strong>ción a aquelas cuestións que<br />
60
___________________________________________________________________________ Celga 5<br />
teñ<strong>en</strong> inci<strong>de</strong>ncia máis directa nos comportam<strong>en</strong>tos lingüísticos e na relación dos falantes co<br />
idioma: situación sociolingüística <strong>de</strong> Galicia, t<strong>en</strong>sión <strong>en</strong>tre variación e norma, relación <strong>en</strong>tre o<br />
galego e o mundo da lusofonía, a <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong> no exterior, etc.<br />
O mesmo ca nos niveis anteriores, <strong>de</strong>berase ter <strong>en</strong> conta tamén aquí que a función <strong>de</strong>stes<br />
contidos segue s<strong>en</strong>do a <strong>de</strong> servir <strong>de</strong> soporte para a interacción comunicativa, para conseguir<br />
unha máis rigorosa compr<strong>en</strong>sión do universo sociocultural no que se <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volve a <strong>lingua</strong> <strong>galega</strong><br />
e, <strong>en</strong> último termo, para favorecer que a <strong>compet<strong>en</strong>cia</strong> comunicativa sexa máis pl<strong>en</strong>a.<br />
61