Bruno Schulz

{traducció}Herling-GrudzińskiIl·luminacions nocturnesKasia Banach, Ewa Oknińska i Danka ZgliczyńskaLa foscor ha estat no pas poques vegades associada amb la ignorància i , per tant, no esdevenim éssers instruïts fins queens il•lustrem, és a dir, donem llum a l’enteniment. En aquest cas, però, se’ns convida generosament a endinsar-nos enun vast saber fixat en un diari escrit en hores nocturnes, Dziennik pisany nocą, per l’escriptor polonès Gustaw Herling-Grudziński. Malauradament, per qüestions d’espai, només se’ns permetrà gaudir d’un breu fragment on se’ns parla de lanostra única i inevitable companya, la mort.Idąc do kiosku po poranne gazety, natknąłem się napogrzeb. Okazało się że to pogrzeb doktora M., któregoprzelotnie znałem. Wypadało, zgodnie z tutejszymiobyczajami, odprowadzić zmarłego do zakrętu ulicy.Dawno temu, po osiedleniu się w Neapolu, pisałem że“pogrzeby przypominają tu spieszne orszaki, zmarłychpopłakuje się szybko i obficie, a cmentarze nie należą do miejscczęsto odwiedzanych.” Nie zupełnie to ścisłe, zwłaszcza jeślichodzi o cmentarze. W słoneczne niedziele na Poggioreale roisię od ludzi, wygląda to czasem jak ogromny piknik. Nic napozór nie wskazuje by neapolitańczycy słuchali swego filozofaCrocego, który wraz z Goethem wolał: „Precz z grobów!” izalecał: „Nie myślcie o śmierci; śmierć nie jest problemem, jaknie jest problemem cień wobec światła.”40¿?Diciembre/EneroNa pozór. Bo w rzeczywistości cień” i “światło przenikająsię tu wciąż nawzajem, tworzą przedziwna mieszaninę,której po tylu latach pobytu w Neapolu nie jestem w stanieuchwycić. Prawda, ból i opłakiwanie zmarłych trwają krotko,nie porównanie krócej niż niema i skamieniała żałoba, jakąwiduje się na cmentarza północy. Ale na Poggioreale, watmosferze prawie pikniku wiosennego, bywa i tak żeżałobnicy wyciągają ze starych i półotwartych grobów kości,by je na przemian czyścić i całować. W katakumbach kościołaSanta Maria della Sanità przechowywane są resztki zmarłychna dżumę, oczywiście anonimowe: sporo neapolitańczykówposiada tam swoje zamykane na kluczyk gablotki szklane,prywatne ossaria, z adorowanymi kośćmi w środku. Kto znaSycylię, mógłby sobie to skojarzyć z sycylijskimi łakociamidla dzieci w kształcie czaszek i piszczeli. Rzecz jednak nie w