As Entrevistas do Diario CulturalCésarAntonioMolina«O importantena poesía émanter unhaliña estilísticapropia e sabermanifestala através da escrita»Foto: Dani DuchAna RomaníPeriodista, poeta e, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> mayo do 2004 director doInstituto Cervantes, César Antonio Molina (A Coruña,1952) é autor dunha trintena <strong>de</strong> libros, <strong>de</strong> infinida<strong>de</strong><strong>de</strong> traballos xornalísticos e tamén o inspirador e promotordunha manchea <strong>de</strong> iniciativas culturais. Agoravén <strong>de</strong> aparecer en Espiral Maior Soños nos cantís,unha antoloxía que nos ofrece en galego o mellor dasúa xa extensa e recoñecida obra poética.O volume constitúe un intenso percorrido portrinta anos <strong>de</strong> intenso traballo poético do que oautor tira a conclusión <strong>de</strong> que «en poesía non éimportante nin o tempo nin a cantida<strong>de</strong>. O importanteé manter unha liña estilística propia,un mundo propio, e saber manifestalo a travésda escrita».—Fala voste<strong>de</strong> <strong>de</strong> fi<strong>de</strong>lida<strong>de</strong> e lealda<strong>de</strong> á voz propia...pero ao longo <strong>de</strong>stes anos <strong>de</strong> traxectoria poéticatamén haberá moito <strong>de</strong> aprendizaxe.—É a aprendizaxe que correspon<strong>de</strong> ao poeta queao comenzo pensa que nalgún momento da súatraxectoria poética vai atopar respostas e que, nomeu caso (e supoño que no <strong>de</strong> logo todos), acabapor <strong>de</strong>catarse <strong>de</strong> que non só non vai haber ningunharesposta, senón que as preguntas son cadavez maiores, máis reiterativas, máis imposiblese máis difíciles. É entón cando un enten<strong>de</strong>que a poesía é fundamentalmente preguntas senresposta, mentres que a filosofía e o pensamentoenga<strong>de</strong>n algún tipo <strong>de</strong> resposta.—Estamos a falar dunha antoloxía poética <strong>de</strong> poemastraducidos ao galego. ¿Por que a necesida<strong>de</strong><strong>de</strong> facela?—Non xor<strong>de</strong> dunha necesida<strong>de</strong> miña persoal,senón dun antólogo, dun estudoso. Supoño que,aínda que teño sido fundamentalmente escritoren castelán, sempre estiven colindando co galegoe o meu mundo é absolutamente galego, dalgunhamaneira <strong>de</strong> galeguizarme lingüisticamente eeu sempre tiven esa querenza, que é complicadano meu caso porque por circunstancias a miñalingua foi o castelán e fixen o gran esforzo <strong>de</strong>escribir un libro que por outra parte leva seteedicións (máis que as <strong>de</strong> castelán) A fin <strong>de</strong> Fisterrae agora estou a rematar outro libro que quizaiscomplete o meu circuíto lingüístico en galegoque son cen poemas sobre o río Eume. A miñacontribución a unha lingua que para min é máisliteraria que coloquial, na que nunca <strong>de</strong>ixei <strong>de</strong>ler, polo tanto creei unha especie <strong>de</strong> lingua literariaque me permitiu escribir ese primeiro libroe este outro, máis complexo, máis <strong>de</strong>nso, máisamplo, baseándome nos meus coñecementos dogalego a través das miñas lecturas, non do meuámbito coloquial.—Aí situariamos o coñecemento profundo que CésarAntonio Molina ten <strong>de</strong> autores galegos,no que estaríapor exemplo Cunqueiro. Supoño que sabe que oDía das Letras Galegas estará <strong>de</strong>dicado a María Mariño.Naquela antoloxía dos anos 80 nunha época naque non estaba moi consi<strong>de</strong>rada—Eu naquela antoloxía dixen o que logo a literaturae a poesía galega <strong>de</strong>mostraron. Falei <strong>de</strong>autores dos que non se falara e <strong>de</strong>fendín estéticasque por problemas políticos non se fixeran.Defendín a Cunqueiro e gustaríame que moitosdos que o atacaron naquel momento, gran<strong>de</strong>snomes da literatura e a cultura galega que o criticarone <strong>de</strong>ostaron, que o recoñecesen. Agora édoado reivindicalo. E María Mariño sempre me pa-
eceu unha poeta, unha persoa cunha capacida<strong>de</strong>metafórica e <strong>de</strong> dor extraordinaria. Foi unhadas poetas ás que antologuei e para a que sempretiven unha lembranza cariñosa consi<strong>de</strong>rándooaantecesora do que hoxe po<strong>de</strong>ría ser unhaboa poesía en galego por parte <strong>de</strong> poetas máisnovas e contemporáneas—Volvamos a Soños nos cantís. Trinta anos <strong>de</strong> escritapoética, e observamos neste volume o proceso<strong>de</strong> estilización do verso e do propio poema. Quedistancia hai <strong>de</strong>s<strong>de</strong> aquel libro Épica do ano 74 atao recente No mar das ánforas.—O escritor vai facendo un camiño paralelo coasúa propia vida, e a medida que avanza vai dándoseconta <strong>de</strong> que necesita menos cousas taménna escritura e vai prescndidndo <strong>de</strong> toda esa <strong>de</strong>coraciónque a min sempre me gustou na poesía(metáforas, imáxenes, barroquismo) que sempreadmirei nos meus gran<strong>de</strong>s poetas e que tentei <strong>de</strong>facer porque era o meu modo <strong>de</strong> expresarme aunha poesía que vai encardinandose na propiamateria carnal dun mesmo e que xa non precisadunha gran artificiosida<strong>de</strong> lingüística porque,por outra parte, xa a utilizou.CÉSAR ANTONIO MOLINASoños nos cantísAntoloxía excepcional da obra poéticacompleta traducida ao galego. César AntonioMolina permite que a súa palabramáis fonda atinxa o pleno fulgor no idioma<strong>de</strong> Rosalía.Espiral MaiorRústica14 × 21 cm 208 páxinasISBN: 84-96475-37-917,10 €123456BreviarioRamón NicolásEn ocasións non nos <strong>de</strong>catamos do que temos aolado até que a voz dalgúns escritores é reclamadafóra do noso sistema literario. Así vén sendo<strong>de</strong>s<strong>de</strong> hai anos coas obras <strong>de</strong> Agustín Fernán<strong>de</strong>zPaz. Boa proba disto é a estrea dunha nova ecoidada serie na editorial SM, baixo o título <strong>de</strong>Los libros <strong>de</strong> Agustín, que recolle Corredores <strong>de</strong>sombra, Cartas <strong>de</strong> invierno e Aire negro. Todo unorgullo para a nosa literatura.Chegaron catro dos máis relevantes galardónsanuais narrativos: Spam (Blanco Amor), Tressegundos <strong>de</strong> memoria (Xerais), Lois e Helenabuscándose un día <strong>de</strong> tormenta (García Barros), Acova das vacas mortas (Fundación Caixa<strong>Galicia</strong>)e O tesouro da lagoa <strong>de</strong> Reid´Is (Merlín), daman <strong>de</strong> Francisco Castro, Diego Ameixeiras,Manuel Veiga, Jaureguizar e Agustín Agra,respectivamente. Todos eles autores novos,os máis con <strong>de</strong>longada experiencia no eidonarrativo, e cunha prometedora proxecciónnalgúns casos. Boa sorte a todos no encontro coslectores!O concello <strong>de</strong> Lugo artellou, a fins <strong>de</strong> novembro,unha completa e envexable homenaxe a GarcíaLorca. Pregúntome se o papanatismo e ainoperancia cultural, <strong>de</strong> costas á nosa lingua ecultura, vai durar moito máis aos responsables(hainos?) da política cultural <strong>de</strong> Vigo, queprobablemente non saiban que tamén Lorcapasou por Vigo, que aquí morreu BlancoAmor ou Celso Emilio, que aquí está a capitaldo libro galego, que aquí viven un bo número<strong>de</strong> escritores e escritoras. Ignominiosamentealleos a todo o que arrecen<strong>de</strong> a cultura galega,potenciando unha política <strong>de</strong> cabalgatas <strong>de</strong>flores e gran<strong>de</strong>s fastos náuticos, cómpre darlleos parabéns a Corina Porro e ao seu equipo:pasarán á historia como un dos equipos <strong>de</strong>goberno que máis intensamente <strong>de</strong>sprezaron acultura, o libro e a lingua galega.Seica o xornal madrileño El País está a adiantaro proceso para a confección dun ca<strong>de</strong>rno <strong>de</strong>información específico <strong>de</strong> <strong>Galicia</strong>. Agardamosque non esquezan os seus editores que aliteratura <strong>de</strong>ste país é a galega, malia as opinións<strong>de</strong> Marta <strong>de</strong> la Cruz; que a cultura <strong>de</strong>ste paísse expresa maioritariamente en lingua galega eque os galegos somos quen <strong>de</strong> ler información,tamén, en galego.Axiña verán a luz un bo número <strong>de</strong> novida<strong>de</strong>scara ao Nadal. Talvez daquela os lectores poidanler xa Cartas <strong>de</strong> amor, <strong>de</strong> Fran Alonso e Pucho,o habitador <strong>de</strong> tellados, <strong>de</strong> Manuel Janeiro. Oprimeiro dá á luz un libro intenso e emocionanteque percorre dolorosas e <strong>de</strong>semellantes vivenciasa través do fío epistolar; o segundo supón aestrea como narrador <strong>de</strong> alguén que coñeceben este mundo pola súa faceta <strong>de</strong> ilustrador e<strong>de</strong>señador: Pucho... é un libro pouco común–non só para primeiros lectores– que, cun afánmemorialístico nada oculto, revela a soli<strong>de</strong>zdun escritor que constrúe unha biografía, porveces lírica, por veces surrealista, en ocasiónstotalmente realista, dun neno que vive noMadrid da posguerra. Ambas as dúas moirecomendables.Quero subliñar o labor calado, pero firme, dunhaeditora que poucas veces chega aos medios,cando na realida<strong>de</strong> ben o merece. Trátase <strong>de</strong>Edicións Fervenza, dirixida por Xosé Luna. Aléndun traballo ímprobo a prol da popularizaciónda dramaturxia, posúe un cobizoso catálogovivo que une clásicos con contemporáneos. Aúltima achega é un fermoso e evocador libro <strong>de</strong>amplo formato titulado A Estrada. Imaxes para alembranza.Breviario