Eurasian education №5 2017

¹7 (7) 2015 

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" халықаралық 

журналы Қазақстан Республикасының, таяу және алыс шетел мемлекеттерінің 

түрлі мектептері мен бағыттары өкілдерінің теориялық және эмпирикалық 

зерттеулерін жарыққа шығаратын халықаралық ғылыми-әдістемелік, 

педагогикалық журнал. 

Журналдың басты міндеттерінің бірі - білім берудің кәсібиленуіне, әлеуметтікгуманитарлық, 

жаратылыстану ғылымдары аясында ғылыми зерттеу 

жұмыстарының жүргізілуіне және педагогтардың өз тәжірибелерімен 

бөлісулеріне ықпал ету. 

Журнал ғалымдарға, білім беру жүйесінің қызметкерлеріне, студенттерге, 

сондай-ақ барлық оқырмандарға арналады. 

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" - международный 

научно-методический, педагогический журнал, публикующий теоретические и 

эмпирические исследования представителей различных школ и направлений 

Республики Казахстан, стран ближнего и дальнего зарубежья. 

Одной из важнейших задач журнала является содействие профессионализации 

образования и научно-исследовательской работы в области социальногуманитарных, 

естественных наук, а также распространение передового 

опыта педагогов. 

Журнал предназначен для ученых, работников системы образования, 

студентов и широкого круга читателей. 

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" is an International 

journal aimed to publish theoretical and empirical research data from various Kazakhstan 

schools and fields of science as well as from countries of near and far abroad. 

One of the most important tasks of the journal is to promote the professionalization of 

education and research works in the field of social sciences and humanities and natural 

sciences, as well as dissemination of best practices of pedagogue. 

The journal is targeted on wide range of readers: employee of the education system, 

university students, and all those who interested in humanities. 

97

¹5 (18) 2017 

"ЕУРАЗИЯ БІЛІМІ. EURASIAN EDUCATION. ЕВРАЗИЙСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ" 

Халықаралық ғылыми-әдістемелік, педагогикалық журнал 

Международный научно-методический, педагогический журнал 

Scientific, methodical, pedagogical international journal 



ШЫҒУ ЖИІЛІГІ 

ПЕРИОДИЧНОСТЬ 

PERIODICITY: 

айына бір рет 

один раз в месяц 

1 time per month 

МЕНШІК ИЕСІ 

СОБСТВЕННИК / OWNER: 

"Erudit Group" ЖШС/ТОО/LLС 

БАС РЕДАКТОР 

ГЛАВНЫЙ РЕДАКТОР 

EDITORIAL - IN CHIEF: 

Арафат Мамырбеков 

Arafat Mamyrbekov 

БАС РЕДАКТОРДЫҢ 

ОРЫНБАСАРЫ 

ЗАМЕСТИТЕЛЬ 

ГЛАВНОГО РЕДАКТОРА 

ASSISTANT EDITOR: 

Азамат Азатов / Azamat Azatov 

Қазақстан Республикасы 

Инвестициялар және даму 

министрлігінің 

Байланыс, ақпараттандыру 

және ақпарат комитетінде 

24.11.2014 ж. есепке қойылып, 

№14770-Ж куәлігі берілген. 

Свидетельство о постановке 

на учет выдано Комитетом 

связи, информатизации и 

информации Министерства по 

инвестициям и развитию 

Республики Казахстан 

№14770-Ж от 24.11.2014 г. 

Registered in The Ministry of 

Investment and Development of 

the Republic of Kazakhstan, 

Communication and Information 

Committee 24.11.2014. 

Certificate No. 14770-Ж. 

РЕДАКЦИЯНЫҢ 

МЕКЕНЖАЙЫ / 

АДРЕС РЕДАКЦИИ / 

THE EDITORIAL OFFICE 

ADDRESS: 

0 7 1 4 0 0 

Семей қ., Уранхаев к-сі, 45, 

2 қабат, 3 кеңсе. 

г. Семей, ул. Уранхаева, 

45, 2 этаж, офис 3. 

Semey, Uranhayev Street 45, 

2nd floor, office 3. 

Tel: + 7 (7222) 56 25 25, 

e-mail: 

eruditgroup@gmail.com 

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ: 

Атантаева Бақыт Жұмағазықызы, тарих ғылымдарының докторы, профессор. 

Аубакирова Қарлығаш Әділханқызы, PhD докторант. 

Аубакирова Рахиля Жұматайқызы, педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент. 

Барышников Геннадий Яковлевич, география ғылымдарының докторы, 

профессор 

Белгібаев Мұхит Есенұлы, география ғылымдарының докторы, профессор 

Берікханова Гүлназ Еженханова, физика-математика ғылымдарының докторы 

Біләл Соғұт, археология ғылымдарының докторы, Памуккале университетінің 

профессоры (Түркия) 

Гвен Мордюк, PhD доктор, Питтсбург мемлекеттік университетінің 

қауымдастырылған профессоры (АҚШ) 

Зиядин Саябек Тәттібекұлы, экономика ғылымдарының докторы, 

қауымдастырылған профессор. 

Искакова Гүлнар Қожағұлқызы, саяси ғылымдардың докторы, профессор 

Каримов Мұхтарбек Қарпықұлы, тарих ғылымдарының кандидаты, профессор. 

Мамырбекова Гүлфар Мажитқызы, филология ғылымдарының кандидаты. 

Нергис Бирай, PhD доктор, Памуккале университетінің доценті (Түркия) 

Петер Финке, PhD доктор, Цюрих университетінің профессоры (Швейцария) 

Сунарчина Мунира Мунировна, әлеуметтану ғылымдарының кандидаты, доцент 

(РФ) 

Фесенко Наталья Анатольевна, Семей қаласының білім бөлімінің басшысы 

Чунг Ианг Ли, PhD доктор, Питтсбург мемлекеттік университетінің профессоры 

(АҚШ) 

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ: 

Атантаева Бакыт Жумагазыевна, доктор исторических наук, профессор. 

Аубакирова Карлыгаш Адильхановна, PhD докторант. 

Аубакирова Рахиля Жуматаевна, кандидат педагогических наук, доцент. 

Барышников Геннадий Яковлевич, доктор географических наук, профессор 

(Россия) 

Бельгибаев Мухит Есенович, доктор географических наук, профессор 

Берикханова Гулназ Еженхановна, доктор физико-математических наук. 

Билял Согут, доктор археологических наук, профессор университета Памуккале 

(Турция) 

Гвен Мордюк, доктор PhD, ассоциированный профессор Питтсбургского 

государственного университета (США) 

Зиядин Саябек Таттибекович, доктор экономических наук, ассоциированный 

профессор. 

Искакова Гульнар Кожагуловна, доктор политических наук, профессор 

Каримов Мухтарбек Карпыкович, кандидат исторических наук, профессор. 

Мамырбекова Гулфар Мажитовна, кандидат филологических наук. 

Нергис Бирай, доктор PhD, доцент университета Памуккале (Турция) 

Петер Финке, доктор PhD, профессор Университета Цюриха (Швейцария) 

Сунарчина Мунира Мунировна, кандидат социологических наук, доцент (РФ) 

Фесенко Наталья Анатольевна, руководитель отдела образования г.Семей 

Чунг Ианг Ли, доктор PhD, профессор Питтсбургского государственного 

университета (США) 

EDITORIAL BOARDERS: 

Bakhyt Atantayeva, doctor of historical sciences, professor 

Bilal Sogut, doctor of archaeological sciences, professor of the Pamukkale university 

(Turkey) 

Chung Yang Lee, PhD, professor of the Pittsburg State University (USA) 

Gennady Baryshnikov, doctor of geographical sciences, professor (Russia) 

Gulfar Mamyrbekova, candidate in philological sciences 

Gulnar Iskakova, doctor of political sciences, professor 

Gulnaz Berikhanova, doctor of physical and mathematical sciences 

Gwen Murdock, PhD, associated professor of the Pittsburg State University (USA) 

Karlygash Aubakirova, PhD student. 

Mukhit Belgibayev, doctor of geographical sciences, professor 

Mukhtarbek Karimov, candidate in historical sciences, professor 

Munira Sunarchina, candidate in social sciences, docent (Russia) 

Natalia Fesenko, the head of The Education Department of Semey. 

Nergis Birai, PhD, docent of the Pamukkale university (Turkey) 

Peter Finke, PhD, professor of the Zurich university (Switzerland) 

Rakhilya Aubakirova, candidate in pedagogical sciences, docent. 

Sayabek Ziyadin , doctor of economic sciences, associated professor. 1


МАЗМҰНЫ СОДЕРЖАНИЕ CONTENTS 

БІЛІМ БЕРУ ҮДЕРІСІНДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР 

ИННОВАЦИИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ 

INNOVATIONS IN THE EDUCATIONAL PROCESS 

Жұмақанова Р.Е. Білім саласындағы жаңашылдық - уақыт талабы............................................................................................5 

Казыбаева Ж.К. Внедрение новых подходов в преподавание и обучение.....................................................................................7 

Калиакпарова А.Р. Блум таксономиясын қолдана отырып оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру 

тақырыбындағы коучинг-сессия..................................................................................................................................................10 

Беккожина Л.Ж. Коуч-сессия на тему "Групповая работа в школе. Технология организации групповой работы на 

уроке".............................................................................................................................................................................................12 

Вершинина Н.В. Задачи в формате PISA на уроках биологии....................................................................................................17 

Күнслямова М.М. Сабақты тиімді жоспарлау тақырыбындағы коучинг-сессия.................................................................................20 

Лебедева М.С. Урок географии в 7 классе.................................................................................................................................22 

Оразбекова М.Т. "Сабақты тиімді жоспарлау" тақырыбындағы коучинг-сабағының қысқа мерзімді 

жоспары........................................................................................................................................................................................24 

Радионов А.Е. Мастер-класс на тему "Методика составления вопросов"..................................................................................26 

Сулейменова К.Б. Тізбектелген сабақтар топтамасын жоспарлау тақырыбындағы коучинг-сессия.........................................30 

Агзамова А.М. Орта мектепте қазақ тілінен сабақ жүргізу үлгісі.................................................................................................32 

Дуйсенбаева А.Т. Критериалды бағалау - оқытудың нақты өлшемі............................................................................................35 

Сембаева Т.С. Бастауыш сыныпта әдебиеттік оқу пәнінен сабақ жүргізудің үлгісі.....................................................................38 

БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫНЫҢ ЖАҢАРУЫ 

ОБНОВЛЕНИЕ СОДЕРЖАНИЯ В ОБРАЗОВАНИИ 

UPDATING THE CONTENT IN EDUCATION 

Нурбаева Г.Г. "№ 35 жалпы орта білім беретін мектеп" КММ критериалды бағалаудың жүргізілуі туралы ...............................40 

Мыльникова Т.А., Абдильдинова Л.А. Мастер-класс на тему "Критериальное оценивание в обновленной системе 

образования"..................................................................................................................................................................................42 

Токтаганова Л.Ж., Баймышева Л.М. Жаңартылған білім беру аясында оқушылардың оқу жетістігін критериалды 

бағалау...........................................................................................................................................................................................45 

Гукай И.В., Томашевич И.Н. Урок естествознания в первом классе............................................................................................47 

Жумагулова К.Т., Биғаримова Д.Е. Орта мектепте ағылшын тілінен өткізілетін сабақтың жоспары.......................................50 

Жетмекова Н.А. Жаңартылған білім бағдарламасы бойынша "Х еліне саяхат. Х дыбысы мен әрпі" тақырыбындағы мастеркластың 

қысқа мерзімді жоспары.................................................................................................................................................52 

Тургамбаева А.Т. 6 сыныпта математикадан өткізілетін сабақтың қысқа мерзімді сабақ жоспары............................................54 

Айшукенова Д.Е. 6 сыныпта қазақ тілінен өткізілетін сабақтың жоспары..................................................................................56 

Сикимбаева Г.А. "Жас мамандар" бірлестігінің жұмысы туралы...............................................................................................59 

Садвакасова К., Уахметова П., Абетаева Д., Дюсекенова К., Булегенова Г., Уайтбаева А., Бекжанова А. Мектепалды 

даярлық сыныптары және шағын орталық тәрбиешілері әдістемелік бірлестігінің жұмысы туралы..........................................62 

Бекжанова А.А., Булегенова Г.Т. Развитие коммуникативных способностей у детей дошкольного возраста в организованной 

учебной деятельности....................................................................................................................................................................64 

ІС-ТӘЖІРИБЕДЕГІ РЕФЛЕКСИЯ: ЕНГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ 

РЕФЛЕКСИЯ В ПРАКТИКЕ: ОПЫТ ВНЕДРЕНИЯ 

REFLECTION IN PRACTICE: EXPERIENCE OF IMPLEMENTATION 

Байсалбаева А.Д. Из опыта работы тренеров школы................................................................................................................68 

Асыкпаева К.М., Ашимова Т. М. КСП урока по математике в 1 классе....................................................................................70 

Бедер О.Р. Разработка урока по английскому языку в средней школе.......................................................................................75 

Акиров Б. Бастауыш сыныпта әдебиеттік оқу пәнінен сабақ жүргізудің үлгісі............................................................................77 

Баяндина А.С., Садвакасова А.Т. Краткосрочное планирование урока литературного чтения.....................................................80 

Цуприкова Т. Е. Разработка урока физики.................................................................................................................................84 

LESSONSTUDY - МЕКТЕПТЕГІ ІСКЕ АСЫРЫЛУЫ 

LESSONSTUDY - РЕАЛИЗАЦИЯ В ШКОЛЕ 

LESSONSTUDY - IMPLEMENTATION IN SCHOOL 

Мухаметханова Г.С. LessonStudy - реализация в школе...............................................................................................................87 

Исаханова Р.К. Разработка урока по русскому языку в 5 классе................................................................................................89 

Ешенкулова Б.К. 7 сыныпта ағылшын тілінен жүргізілетін сабақтың үлгісі..................................................................................91 

Шакенова А.М. Разработка урока по русскому языку в 6 классе...................................................................................................93 

Курманов Н.Д. Қазақстан тарихы пәнінен 7 сыныпта өткізілетін сабақтың қысқа мерзімді 

жоспары........................................................................................................................................................................................95 

Мейримова М.Ш. Алгебра пәнінен 8 сыныпта өткізілетін сабақтың жоспары.................................................................................97 

ЛЕБІЗДЕР ОТЗЫВЫ POSITIVE COMMENTS 

2


ПРЕДИСЛОВИЕ 

Первостепенная задача современной системы 

образования - это подготовка людей, обладающих 

критическим мышлением и способных 

ориентироваться в информационных потоках. 

Учитель дол жен не только вести уроки, его 

призвание помочь получить з нания с учетом 

современных методик, помогая школ ьникам 

всесторонне развиваться. Такие задачи сегодня 

стоят перед казахстанской системой образования. 

Основополагающим в развитии современной 

системы об разования, является подг отовка 

специал истов, обладающих наряду с 

профессиональной компетентностью в предметной 

области характеризующ ихся совокупностью 

интегрированных знаний, умений и опыта, а также 

компетентностью в области информационных 

технологий, т.е. предъявляются новые функциональные требования: уметь программировать, 

проектировать, принимать решения и планировать творческую работу. 

Под инновациями в образовании понимается процесс совершенствования педагогических 

технологий, совокупности методов, приемов и средств обучения. В настоящее время 

инновационная педагогическая деятельность является одним из существенных компонентов 

образовательной деятельности любого учебного заведения. В данном выпуске журнала мы 

представляем вам методические разработки и изыскания педагогического коллектива средней 

школы №35 города Семей направленных на реализацию задач по внедрению инновационных 

технологий обучения в повседневную работу общеобразовательной школы. 

Райгуль Жумаканова 

Директор КГУ "Средняя общеобразовательная 

школа №35 г.Семей" 

3

¹5 (18) 2017 Èíôîðìàöèÿ î øêîëå 

СРЕДНЯЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ 

ШКОЛА №35 Г. СЕМЕЙ 

Средняя школа № 35 построена в 1961 году, типовое четырехэтажное здание с проектной мощностью 647 учащихся 

и пристройка построена в 1991 году - двухэтажное здание с проектной мощностью 270 учащихся. Общая площадь 

3283.8 квадратных метров. 

В школе 34 учебных кабинета, библиотека и читальный зал на 10 человек. Библиотечный фонд составляет 45 

433 книги. В школе имеются 2 мастерские, 1 компьютерный кабинет, 2 мультимедийных кабинета, 2 спортивных 

зала, тренажерный зал, актовый зал, кабинет физики, биологии, химии. 6 интерактивных досок. Силами учителей, 

учащихся и их родителей возле школы обустроен сад, спортивная площадка для учащихся, установлены тренажеры. 

Кабинеты предшкольного класса и мини-центра оборудованы мебелью и оснащены предметно-развивающей средой. 

Библиотека занимает изолированное помещение, общей площадью 64,8 кв.м. Имеется 6 компьютеров и 

копировальная техника. Библиотека имеет подключение к локальной сети. В школе имеются 2 спортивных зала, 

оборудованных спортивным инвентарем, тренажерный зал. Спортивный зал на первом этаже имеет санузел, 2 

оборудованные раздевалки, кабинет для работы учителей. 

В школе 61 класс - комплектов, из них 

36 классов с казахским языком обучения, 25 с русским языком обучения, 

6 классов предшкольной подготовки с русским и казахским языками обучения, 

2 группы мини-центра с казахским и русским языками обучения. 

В 2016 - 2017 учебном году количество учащихся 

с 1- 11 класс - 1294 

классы предшкольной подготовки - 149 

мини-центры - 46 

Количество педагогов - 112, из них 

с высшим образованием - 90, 

среднее специальное образование - 22 

Образовательный уровень 

Высшая категория - 28 

1 категория - 26 

2 категория - 20 

Без категории - 38 

Педагогический стаж: 

более 20 лет - 48 человек, 

от 17 до 20 лет - 6 человек, 

от 9 до 16 лет - 17, 

от 3 до 8 лет - 19, 

менее 3 лет - 22 

молодых специалистов - 11. 

Основой рабочего учебного плана является базисный план. Предпрофильная подготовка начинается с 7 класса. 

Осуществляется выбор дополнительного образования в соответствии с профилем обучения: естественно - 

математическим направлением. 

В школе созданы приоритетные условия для функционирования государственного языка. Школа работает над 

проблемой: "Внедрение форм и методов работы по обновлению содержания образования". 

4

Á³ë³ì áåðó äåð³ñ³íäåã³ èííîâàöèÿëûê êûçìåò 

Y 


Мақала білім мазмұнын жаңарту мәселелеріне 

арналған. Мақалада Қазақстан Республикасындағы 

орта білім мазмұнын жаңартудың бағыттары, 

жаңарту үдерісінің кешенді де жүйелі жұмыстары 

туралы айтылған. 

Статья посвящена вопросам модернизации и 

обновления содержания образования. В статье 

показаны основные направления обновления 

содержания, комплексность и системность процесса 

обновления содержания среднего образования в 

Республике Казахстан. 

ЖҰМАҚАНОВА РАЙГҮЛ ЕШЕНҒАЗЫҚЫЗЫ 

мектеп директоры 

The article is devoted to the issues of modernization and 

renewal of the content of education. The article shows the 

main directions of updating the content, the complexity and 

the systemic process of updating the content of secondary 

education in the Republic of Kazakhstan. 

БІЛІМ САЛАСЫНДАҒЫ ЖАҢАШЫЛДЫҚ - 

УАҚЫТ ТАЛАБЫ 

"Айналамыздағы әлем қалай тез өзгеретін болса, 

еліміз бен қоғамымыз да солай жылдам өзгеруге тиіс". 

Н.Ә.Назарбаев 

ХХІ ғасыр білімнің толассыз дамып, өзгеріске толы 

болуымен ерекшеленеді. Елбасының Қазақстан халқына 

Жолдауында айтылғандай, "Ұлттың бәсекелестік қабілеті 

бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен 

айқындалады". Әлемде болып жатқан өзгерістер білім 

саласына да өзгерістердің енуін талап етіп отыр. Қазіргі 

заман талабы мектеп мұғалімінің алдына үлкен 

жауапкершілікті жүктейді. Себебі,еліміздің болашағы 

бүгінгі жас ұрпақтың өсуі білім деңгейімен өлшенеді. 

Оқушыға жеке тұлға ретінде қарап, оның жан-жақты 

дамыған, рухани жан дүниесі бай және өмірге 

бейімделген тұлға етіп тәрбиелеу басты назарда. 

Расында да тәрбиемен қатар берілген білім аса құнды 

болмақ. 

Білім саласындағы жаңашыл оқытудың негізгі 

бағытының бірі- функционалдық сауаттылық, білім 

алушылардың белгілі бір мәдени ортада өмір сүруі үшін 

қажетті деп саналатын және оның әлеуметтік қарымқатынас 

жасауын қамтамасыз ететін білім , білік, іскерлік 

дағдыны жетілдірудің жолы ғана емес, ол - ұлттың, елдің 

немесе жеке адамдар тобының мәдени және әлеуметтік 

дамуының өлшемі, елдің немесе жекелеген адамдар 

тобының мәдени және әлеуметтік дамуының өлшемі, 

яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағысына ілесіп 

отыруы. Ондағы басты мақсат - жалпы білім беретін 

мектептерде Қақастан Республикасының зияткерлік және 

рухани тұрғысынан дамыған азаматын қалыптастыру, 

оның қоғамға әлеуметтік бейімделуі болып табылады. 

Қазіргі таңда білім беру саласындағы әлемдік деңгей 

талабындағы жаңашылдық, енгізіліп жатқан өзгерістер, 

жаңартылған білім мазмұнына өту қоғамдағы өзекті 

мәселенің біріне айналып отыр. Себебі, оқу мен 

оқытудағы тиімділік, жаңа серпіліс сыни көзқараспен 

зерделенуде және барлық білім беру мекемелерінің 

тәжірибесіне енгізілуде. Демек, бүгінгі таңдағы білім беру 

саласындағы басты міндет - білім мазмұнына жаңалық 

енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестіру, оларды жүзеге 

асыра алатын жаңашыл мұғалімдерді даярлау. Өйткені, 

жас ұрпақтың саналы тәрбие мен сапалы білім алуының 

бірден-бір шарты мектеп мұғалімінің жаңашыл болуы. 

Бүгінгі білім беру жүйесі бәсекелестікке қабілеті мол 

шығармашылық бағытта еңбектенетін ұстаздың болуын 

талап етеді. 

Елбасы Н.Ә.Назарбаев: "Еліміздің ертеңі бүгінгі 

жастардың қолында, ал жас ұрпақ тағдыры ұстаздың 

қолында",-деп қазақстандық ұстаздар қауымына үлкен 

міндет артып отыр. Ел болашағын ойлаған әлем 

елдерінде дәстүрлі оқыту жүйесінің жаһандану дәуіріне 

сай еместігін әлдеқашан анықтап, мәселелерді шешу 

жолына бар ақылын жұмсаған. Оның дәлелі - еліміздің 

білім беру жүйесін дамыту мақсатында әлем елдерінің 

тәжірибесіне сүйеніп жасалған бағдарлама "Назарбаев 

Зияткерлік мектептері" Педагогикалық шеберлік 

орталығында ұйымдастырылған курс бағдарламасы. 

Курстың бағдарламасы білім беруді дұрыс әрі тиімді 

ұйымдастыру, оқу мен оқытуға байланысты 

жағдайларды зерттеу, мықты және әлсіз жақтарды 

анықтау, күнделікті тексеріп емес бағалау арқылы 

мұғалімнің кәсіби дамуына қолдау көрсетіп, ұжымның 

жұмысын жетілдіруге жағдай жасауға бағыттайды. 

Бағдарлама идеясын жүзеге асыру - мектеп 

басшысының міндеті. Мәдениетті орта қалыптасқан 

жаңашыл ұжымда бақытты бала тәрбиелеуге жағдай 

жасау керек. Өзгенің пікірін бағалай білетін жаңаша 

көзқарас қалыптасқан ұжым мүшесін жұмылдыра білу, 

мектептің жаңаша дамуына қолдау көрсетуде аталған 

бағдарламаның берері мол. 

Сондықтан да, білім беруді жаңаша дамыту - аса 

маңызды міндет болып отыр. Білім беру саласының оза 

дамуы - заңдылық және қоғамның қалыпты дамуының 

шарты. Бүгінде мектеп тренерлерін, үйлестірушісін қайта 

даярлық курсынан өткізу жаңашылдыққа бастау болмақ. 

Игі мақсатпен біздің мектебімізде тренерлік курс 

бағдарламасын меңгерген директордың оқу-тәрбие ісі 

жөнінен орынбасарлары бүгінгі таңда ұжым мүшелерін 

деңгейлік курстар бағдарламасы төңірегінде 

5


рефлексияны тәжірибеде қодану бағытында жұмыс 

жүргізуде. Мектептің даму жоспарына сай 

ұйымдастырылатын семинар-тренингтер мен 

коучингтерге қатысу арқылы мұалімнің жаңаша ойлау 

мүмкіндігі артатыны сөзсіз. Lesson Study зерттеу 

сабақтарын бірлесіп жоспарлау әрекеті арқылы нәтижеге 

бірлесіп қол жеткізуге болатыны анық. Оқу тәжірибесінде 

"нені оқыту керек?" және "қалай оқыту керек?" деген 

сұраққа жауап бере алатындай әрекет басты назарда. 

Осы орайда деңгейлік бағдарлама бойынша кәсіби 

біліктілігін арттырып, сертификатталған мұғалімдеріміз 

де мектептегі оқыту мен оқу сапасының жоғарылауына 


Y 

өзіндік үлесін қосып отырғаны қуантады. Әсіресе, қазіргі 

таңда заманауи педагогикалық технологияларды 

меңгеру, оны тәжірибеде тиімді қолдана білу - мұғалімнің 

интеллектуалдық, кәсіптік-инновациялық қабілетінің 

қалыптасуына игі әсерін тигізуде. Білім саласындағы 

жаңа технологиялар теориялық тұрғыдан игеріліп қана 

қоймай, тәжірибеде де оң нәтижесін беруде. 

Білім саласындағы жаңашылдық - уақыт талабы - 

десек, уақыт өткен сайын, талап күшеюде. Сондықтан 

шәкірттеріміз бәсекеге қабілетті болсын десек, оларды 

оқыту мен тәрбиелеуде аянбай ізденіп, талмай 

еңбектенуіміз керек. 

6

Èííîâàöèè â îáðàçîâàòåëüíîì ïðîöåññå 


КАЗЫБАЕВА ЖАНАТ 

КАКИМОВНА 

Заместитель директора по УВР 

Мақалада Семей қаласының №35 мектебінің мысалында орта 

мектептегі білім беру үрдісін жетілдіру мәселелері қарастырылады. 

Мақала орта мектеп ұстаздарына, әдіскерлерге, мұғалімдерге, 

студенттер мен магистранттарға арналады. 

В статье рассмотрены вопросы совершенствования 

образовательного процесса в средней школе на примере 

общеобразовательной школы №35 г.Семей. Статья будет 

интересна учителям, методистам, а также студентам и 

магистрантам педагогических специальностей. 

The article is devoted the issues of improving the educational process in 

secondary school on an example of a school № 35 in Semey. The article will 

be of interest to teachers, instructors, students and undergraduates of pedagogical 

specialties. 

ВНЕДРЕНИЕ НОВЫХ ПОДХОДОВ 

В ПРЕПОДАВАНИЕ И ОБУЧЕНИЕ 

В 2016-2017 учебном году в школе работало 15 

сертифицированных учителей. Из них учителей, 

прошедших курсы первого (продвинутого) уровня - 4 

(Байсалбаева А.Д., Оразбекова М.Т.,-зам.директора по 

учебно-воспитательной работе, Батырова Б.М.- учитель 

англ. языка, Беккожина Л.Ж.- учитель истории), второго 

(основного) уровня - 1 (Дуйсенбаева А.Т.-учитель 

начальных классов), третьего (базового) - 8 (Юдина О.Н.- 

учитель русского языка и литературы, Жампеисова С.Т.- 

учитель математики, Радионов А.Е.- учитель истории, 

Лебедева М.С.-учитель географии и истории, 

Калиакпарова А.Б.- учитель математики, Сулейменова 

К.Б., Агзамова А.М., Кунслямова М.М.- учителя 

начальных классов), а также прошли курсы 

рефлексивной практики -3 человека (Мухаметханова 

Г.С.-зам.директора по учебно-воспитательной работе, 

Шакпакбаева Н.Ж.-учитель русского языка и 

литературы, Сембаева Т.С.- учитель начальных 

классов). 

Для отслеживания и мониторинга реализации 

ключевых идей Программы повышения квалификации 

преподавателей в школе разработан План работы 

профессионального сообщества обучающихся учителей, 

целью которого является обеспечение сотрудничества 

сертифицированных учителей и педагогических 

работников школы для преобразования практики 

преподавания. 

Для реализации поставленной цели были определены 

следующие задачи: 

1.Организовать работу по оказанию коучинга и 

менторинга педагогам школы; 

2.Создать образовательную среду, способствующую 

формированию у учащихся готовности к активному и 

успешному функционированию в 21 веке. 

Темой исследования сетевого профессионального 

сообщества педагогов является "Внедрение новых 

подходов в преподавание и обучение". Тема является 

актуальной, так как в настоящее время личность учителя 

играет решающую роль в реформировании системы 

образования. Для реализации поставленных цели и 

задач приказом по школе были созданы команда 

развития и группы по проведению уроков с подходом 

LS. Определены менторы и менти, тематика коучингов. 

Командой развития был сделан стенд, в котором 

отражена вся работа сертифицированных учителей. 

В течение 2016-2017 учебного года с учетом новых 

подходов были проведены родительские собрания в 

начальном звене. Уровневыми учителями было 

проведены 24 открытых уроков и 19 внеклассных 

мероприятий с последующим анализом и рефлексией. 

Усилия учителей были направлены на реализацию 

следующих ключевых идей: активизация критического 

мышления учащихся, где учителями вместе с учащимися 

были опробованы такие стратегии критического 

мышления как "Кубик", "Ромашка Блума", "Дерево 

успеха", "Инсерт", "ДЕЙІН және КЕЙІН", "Аквариумдағы 

балық" развитие у обучающихся навыков групповой 

работы, развитие коммуникативных навыков через 

обсуждение в группах. Групповая и парная работа 

способствует развитию лидерских качеств учащихся, а 

написание эссе и составление синквейнов - их 

творческих способностей. Применение ИКТ позволяет 

учителю рационально использовать время урока и 

активизировать познавательную деятельность учащихся 

и повышать мотивацию к изучению предмета. Для 

создания благоприятного психологического климата и 

как следствия поддержания коллабаративной среды, 

используются стратегии "Пожелание", "Подари улыбку", 

"Австралийский дождь", "Паровозик". Саморефлексия 

учителей показала, что не все учащиеся умеют 

применять полученные знания на практике, слаженно 

работать в группе, анализировать свою деятельность 

на уроке. 

Для учителей школы с казахским и русским языками 

обучения в течение года учителями 1, 2 и 3 уровней были 

организованы ряд коучингов: "Диалоговое обучение", 

"Как правильно организовать работу в группе, чтобы она 

была эффективной", "Обучение с возрастными 

особенностями", "Как организовать оценивание в 

классе", "Талантливые и одаренные дети", "Сабақты 

тиімді жоспарлау", "Lesson Study дегеніміз не? Оны не 

үшін пайдалануға болады? Үдерістің кезеңдері қандай?", 

"Мұғалімінің мәдениеттілігі", "Эффективность 

использования ИКТ в обучении учащихся и 

воспитанников", "Формативное оценивание", 

"Критериальное оценивание", "Групповая работа и 

сотрудничество", "Функциональная грамотность 

учителей и их компетенция в организации учебновоспитательного 

процесса". 

Командой развития был проведен внутришкольный 

7


семинар на тему "Критериальное оценивание" и 2 

мастер-класса в начальном звене, где учителя нашей 

школы приняли активное участие. 

Провели исследования во 2 "А" классе 

сертифицированные учителя 2 и 3 уровней Дуйсенбаева 

А.Т., Агзамова А.М., Кунслямова М.М. и не 

сертифицированный учитель Жексенбекова А.С. и в 5 

"Г" классе учителя 1 и 3 уровней Батырова Б.М., Радионов 

А.Е., Беккожина Л.Ж. и учитель предметник Дайрабаева 

А.Д. по теме "Как групповая работа влияет на повышение 

активности учащихся" с использованием подхода Lesson 

Stady. В данном исследовании принимают участие группы 

учителей, совместно осуществляющие: планирование, 

преподавание, наблюдение, анализ обучения и 

преподавания, документирование своих выводов. 

Совместное детальное планирование дает учителям 

возможность построения урока с применением новых 

стратегий обучения, применение форм познавательной 

деятельности, обсуждение критериев успеха исследуемых 

учащихся. Проведение и применение подхода Lesson 

Stady позволило учителям применить 7 модулей 

программы. Ведь, если мы научим учащихся критически 

мыслить, то они научатся тому, как учится и будут 

постоянно расширять и углублять знания, раскроется 

потенциал талантливых и одаренных учеников. Если 

учителя будут дифференцировать задания с учетом 

возрастных особенностей учеников и использовать 

активные формы совместной работы в группах, то 

появится сотрудничество обучаемых через диалогическое 

обучение и можно будет реализовывать оценивание для 

обучения, которые не возможны без управления и 

лидерства обучения, а также будет формироваться 

саморегуляция у обучаемых. На всех уроках учли 

групповую форму работы, диалогическое обучение с 

использованием инструментов критического мышления. 

Так как при групповой форме работы учащиеся активно 

взаимодействуют друг с другом, каждый вовлечен в 

учебный процесс, а при диалогическом обучении, они 

совместно приобретали знания, научились друг другу 

задавать вопросы, отвечали на них, производили 

взаимопроверку. Такие формы работы помогали ученикам 

раскрыться, самореализоваться. Главной задачей 

учителей является поддержание активности, интереса и 

инерции движения на всех этапах урока. 

Именно подход LS позволил выявить, что учащиеся 

выражают новые идеи и информацию собственными 

словами. Также происходит живой обмен идеями между 

учащимися, что дает им возможность расширить свой 

кругозор. Роль учителя состоит в том, что он направляет 

усилия учеников в определенное русло, сталкивает 

различные суждения, создает условия, побуждающие к 

принятию самостоятельных решений. Проведение 

опроса исследуемых учащихся и совместное 

обсуждение фокус группы, представление результатов 

использования LS позволяет видеть учителям, как 

нужно построить урок, какие приемы и методы обучения 

применить, чтобы активизировать деятельность 

учащихся на уроках. По окончании исследования в эссе 

ребята отметили, что "Работа в группе хороша тем, что 

мы в трудную минуту помогали друг другу и объясняли"; 

"Работа в группах - это возможность сблизится с 

одноклассниками в общении и улучшить отношения 

помогая друг другу. Она учит не бояться задавать 

вопросы друг другу". 

При проведении мероприятий отслеживалась 

эффективность использования семи модулей 

Программы, инновационных подходов в преподавании 

и обучении. Проводился мониторинг успеваемости 

учащихся в процессе обучения. Осуществлялось 

наблюдение за практической деятельностью учителей 

в процессе исследования в действии. Руководители 

команды развития школы контролировали методическую 

обеспеченность обучения, работу фокус-групп, работу 


по оказанию коучинга и менторинга коллегам, процесс 

функционирования сетевого сообщества. 

В результате внедрения новых подходов в 

преподавание и обучение в работе сертифицированных 

педагогов и педагогического коллектива произошли 

следующие изменения: 

1. Учителя вовлечены в процесс преобразования 

практики преподавания; 

2. Знают основные идеи Программы повышения 

квалификации; 

3. Учатся критически оценивать и рефлексировать 

собственную деятельность; 

4. Оказывают помощь учащимся в осознании ими 

понимания и готовности взять на себя ответственность 

за собственное обучение; 

5. Имеют представление о сущности формативного и 

критериального оценивания; 

6. Не сертифицированные учителя, принявшие 

участие в проведении уроков с подходом LS, освоили 

карту наблюдения за учеником. 

Для этого в фокус-группы были привлечены учителя 

не прошедшие уровневые курсы, которые стали 

принимать активное участие в работе 

профессионального сетевого сообщества педагогов 

школы, активно внедрять в практику своей работы идеи 

Программы повышения квалификации учителей 

общеобразовательных школ Республики Казахстан. При 

поддержке своих менторов учителя предметники смогли 

грамотно и эффективно использовать модули 

Программы на открытых уроках, проведенных в рамках 

предметной недели. 

2 уровень учителей содействуют активизации 

обучения коллег в школе посредством: 

-оказания поддержки другим учителям в 

использовании ими эффективных подходов в 

преподавании и обучении, стратегий управления 

поведением, содействующих индивидуализации 

обучения, и в предоставлении всем учащимся 

возможности для реализации своего потенциала; 

- выполнения лидирующей роли в процессе 

совместного с коллегами планирования, с целью 

реализации в школе эффективной практики, 

предполагающей установление междисциплинарной 

связи; 

- сотрудничества с коллегами-практиками и оказания 

помощи другим, менее компетентным учителям, в 

удовлетворении индивидуальных образовательных 

потребностей их учащихся. 

Поддерживают образовательный процесс школы 

посредством: 

- участия в профессиональных размышлениях с 

группами учителей по вопросам преподавания и 

привлечения их к внедрению в школе подхода Lesson 

Study; 

- оказывают содействие достижению результативности 

функционирования профессионального сообщества 

учителей школы; 

установления доброжелательных профессиональных 

отношений с коллегами школы; 

- актуализации вопросов совершенствования практики 

преподавания; 

- исследования и оценивания инновационных учебных 

практик и использования в дальнейшем их результатов, 

а также фактических данных других внешних источников, 

в целях развития собственной практики и практики 

коллег школы. 

В течение первого полугодия на особом контроле 

находилось осуществление менторинга. Менторами 

являются пять учителей 1 и 2 уровней. Наблюдение и 

анализ посещенных уроков показал, что многие учителя 

школы педагогов повысили умение критически 

оценивать и рефлексировать собственную 

деятельность, планировать уроки с использованием 

8


модулей Программы, при работе с классом создавать 

коллаборативную и творческую среду. Ключевыми 

идеями уроков становятся: активизация критического 

мышления учащихся, совместное определение темы и 

постановка цели урока через стратегию "Кластер", 

выполнение критериев оценивания, комментирование 

критериального оценивания (сотрудничество учителя и 

учащихся), сотрудничество учащихся через 

кумулятивную беседу, развитие у обучающихся навыков 

групповой работы, коммуникативных навыков через 

обсуждение в группах, развитие аналитических 

способностей через стратегию "Ассоциативная карта", 

развитие высоких уровней мыслительных навыков 

учащихся по таксономии Блума. Диалоговое обучение, 

относящиеся к "Новым подходам в преподавании и 

обучении", помогает развивать не только развитие речи, 

но и умение выслушать собеседника, будь то учитель 

или ученик. Модуль "Обучение критическому 

мышлению" состоит из одних плюсов в методике 

преподавания. Применяя множество приемов 

критического мышления на уроках, учитель может 

способствовать пониманию и творческому развитию 

каждого ученика. на уроках учащиеся работали сообща, 

выполняя упражнения с выраженными приемами 

критического мышления. Дети творчески размышляли 

над полученными заданиями, и когда достигали 

определенного результата, то испытывали 

удовлетворения от произведенной работы в группе. 

Модуль "Управление и лидерство в обучении" помогает 

как раскрывать управление учителя классом, так и 

ученика способного руководить непосредственно 

группой и умение распределять задачи внутри группы. 

Немаловажную роль в преподавании предмета играет 

модуль "Оценивание для обучения и оценивание 

обучения". Пользуясь предложенным на курсах 

"Руководством для учителя", я многое выявила для себя. 

Во-первых, что возможно научить детей оценивать себя 

за работу на уроке с помощью предложенных 

дескрипторов, во-вторых, применяя формативное 

оценивание по отношению к учащемуся, тем самым 

можно повысить мотивацию к изучению преподаваемого 

предмета. 

Используя в практике вышеперечисленные модули, и 

интегрируя их между собой, учителя пришли к выводу, 

в их необходимости применения на уроках, тем самым 

совершенствовать свое преподавание и обучать 

учащихся к новому подходу в обучении. 

В настоящее время сетевая активность педагогов - 

одна из самых актуальных тем, связанных с 

инновационными процессами в образовании. Участие 

в профессиональном сетевом объединении позволяет 

учителям общаться друг с другом, решать 

профессиональные вопросы, реализовывать себя и 

повышать свой профессиональный уровень. В нашей 

школе в сентябре 2015 года было создано сетевое 

сообщество "Педагогическая копилка" школы №35 как 

открытая площадка для общения учителей, внедряющих 

новые подходы в практику преподавания и обучения. 

Данная площадка является средством самообразования 

педагога, повышения его профессиональной 

компетентности, конструктивного обсуждения проблем, 

возникающих в ходе преподавательской практике, 

обобщения и распространения результатов 

педагогической деятельности педагогов. 

Профессиональное сообщество составляют учителя 

школы, ведущие совместную деятельность после 

окончания курсов обучения учителей по программам 1, 

2 и 3 уровней в рамках уровневых программ повышения 

квалификации педагогических кадров РК, реализующих 

модули уровневых программ в процессе преподавания 

для совершенствования практики преподавания и 

обучения. 

План работы сетевого сообщества школы составлен 


на основе Плана работы сетевого сообщества учителей 

города Семей и направлен на пополнение и 

генерирование знаний учителями, разные формы 

сотрудничества участников образовательного процесса 

школы, конструктивное обсуждение проблем, 

возникающих в ходе преподавательской практики. 

Задача нашего сообщества - обеспечить активное 

общение учителей, прошедших уровневые курсы, 

распространять и обобщать полученный опыт среди 

коллег, а для тренеров филиала - своевременная 

поддержка учителей в их профессиональной 

деятельности. 

Согласно плану, один раз в месяц проходят заседания 

учителей-уровневиков в форме "Круглого стола", цель 

которых - анализ проделанной работы, определение 

проблем, возникающих на данном этапе деятельности, 

координирование дальнейшей деятельности, выработка 

последующих шагов, позволяющих добиваться 

успешности. 

Взаимодействуя внутри сообщества учителя, 

получают возможность не только общаться с теми 

участниками кого уже знают, предоставляется 

возможность найти единомышленников, организовать 

предметную группу как уже сделали учителя русского 

языка и литературы, учителя истории, учителя 

начальных классов. На сайте сетевого сообщества 

уделено внимание работе между городскими школами 

и ВУЗами. В течение года в школах и университетах 

г.Семей проводились семинары и коучинги городского 

и областного масштаба, где учителя нашей школы 

приняли активное участие. 

Другим способом совершенствования практики 

преподавания и обучения, а также средством обобщения 

и распространения результатов педагогической 

деятельности являются публикации учителей в печатных 

изданиях и их деятельность на площадках 

педагогических сайтов. Наиболее популярными для 

учителей являются Портал Bilimal-База педагогических 

знаний-Schola; Сайт InfoUrok.ru. 

Совершенствование профессионального мастерства 

есть непрерывный процесс, особенно если речь идет о 

педагоге. Сетевое профессиональное сообщество 

является важной составляющей этого процесса. 

Поэтому необходимо вести работу по дальнейшему 

расширению и стабильному функционированию 

сетевого сообщества обучающихся учителей школы. В 

2017-2018 учебном году наряду с продолжением работы 

в данных направлениях, уже дающих результат, будет 

уделено большее внимание процессу коучинга с целью 

преобразования школьной практики, 

совершенствованию процесса менторинга, внедрению 

в процесс преобразования практики планирования и 

проведения Lesson study. 

В стенде "Новые технологии - путь к улучшению 

качества знаний" отображается 7 Модулей программы, 

работа уровневых учителей, работа учащихся, 

пополняется портфолио каждого учителя, в будущем 

следует продолжить работу по всем направлениям 

программы. 

Наша главная задача - включить каждого ученика в 

деятельность, обеспечивающую формирование и 

развитие его познавательных способностей, ключевых 

компетенций, необходимых для успешности в учебе и 

жизни. Задача эта будет выполнима в случае, если 

усилия всех членов МО будут направлены в единое 

русло и из успехов каждого сложится общий успех. 

Высококачественное образование зависит от условий 

для обучения, возможностей преподавания и 

компетентного учителя, умеющего быстро 

адаптироваться. Надо идти в ногу с мировым 

сообществом, чтобы казахстанский учитель отличался 

высокой профессиональной компетентностью, 

активностью, саморазвитием. 

9



Y 

Мақала орта мектеп мұғалімдеріне Блум таксономиясын 

педагогикалық қызметте пайдалану тақырыбында тренинг (коучинг) 

өткізудің конспект-жоспарын ұсынады. Ұсынылған жоспарды орта 

мектеп әдіскерлері өз тәжірибелерінде пайдалана алады. 

Статья представляет собой план-конспект тренинга (коучинга) 

для преподавателей средней школы на тему использования 

таксономии Блума в педагогической деятельности. План-конспект 

будет интересен методистам средних школ. 

КАЛИАКПАРОВА АККЕРКЕ 

РАХЫМХАНОВНА 

Математика мұғалімі, 3 деңгей 

ұстазы 

An article represents itself a plan-synopsis of training (coaching) for secondary 

school teachers on the use of the Bloom taxonomy in pedagogical 

activity. The plan-synopsis will be interesting for methodologists of secondary 

school. 

БЛУМ ТАКСОНОМИЯСЫН ҚОЛДАНА ОТЫРЫП 

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН 

ҚАЛЫПТАСТЫРУ ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ КОУЧИНГ-СЕССИЯ 

Тақырыбы 

Мақсаты 

Күтілетін нәтиже 

Сілтемелер мен 

ресурстар 

Сабаққа қажетті 

негізгі идеялар 

Кезеңдер 

Блум таксономиясын қолдана отырып оқушылардың функционалдық 

сауаттылығын қалыптастыру 

Әріптестерді функционалдық сауаттылықты дамытуға бағытталған оқыту 

тапсырмаларын құрастырудың Блум Таксономиясы негізіндегі функционалды 

сауаттылық және оның көрсеткіштері тұжырымдамасымен таныстыру 

Мұғалімдер функционалдық сауаттылық туралы түсінікті және оның қалыптасу 

жолдарымен таныс болады 

Жаттықтырушы мұғалімнің үстелдегі анықтамалығы, мультимедиялық құралжабдықтар, 

видео ресурстар, ақпараттық ресурстар, «Сабақтағы функционалдық 

сауаттылықты қалыптастыру» тақырыбындағы презентация, А3 қағаздар, 

маркерлар, стикерлар. 

Функционалдық сауаттылық адамзат қызметінің әр түрлі салаларының өмір 

салтында кездесетін мәселелер, қарым-қатынастар және әлеуметтік қарымқатынаста 

кездесетін жағдайларды кең ауқымда шешу кезінде адам өз білімін, 

дағдысы мен қабілетін пайдалану. 

Функционалдық сауатты тұлға – әлеуметтік құндылықтар, үміттерін мен 

мүдделерін сәйкес әлемдік жағдайда қажетті түрде басшылыққа алатын адам. 

Функционалдық сауаттылық индикаторлары 

Уақыт Коуч қатысушыларының және коуч ресурстар 

әрекеті 

60 мин 

Ұйымдастыру 

кезеңі 

Психологиялық 

қатынас 

Топқа бөлу 

5 мин. 1. Сәлемдесу Танысу 1) «Есім» сұрап 

танысу арқылы тізбектеліп поезд 

вагонының өспелі ретімен жүру 

2) «Жұлдызнама» ай мезгілі арқылы 

танысу келесі аялдамаға жету 

3) «Еңбек өтілі» бойынша келесі 

аялдамаға келу 

Муз әуен 

«Жүрдек поезд» 

Логотиптерді алып топ 

мүшелері орындарына 

отырады 

Топпен жұмыс 

жүргізу ережелері 

1 мин 

3) «Киндер сюрприз» дорбашасынан 

«Поезд билетін алу» топқа бөліну 

Коуч топтағы жұмыстың барысын 

сұрайды, және де өзі бірнеше 

ережелермн ен толықтырады 

(ережелер тақтасы ілінеді) 

Топтағы жұмыс ережесі 

10


Y 


Түсінік беру кезеңі 

Презентация. 

5-7 мин 

«Сабақтағы функционалдық сауаттылықты 

қалыптастыру» тақырыбындағы презентацияны 

көру 

9 «А» сыныбында өткен алгебра пәнінен сабақтың 

кезеңінен үзінді көрсету 

«Сабақтағы 

функционалдық 

сауаттылықты 

қалыптастыру» 

Топпен жұмыс 5-7 мин Тапсырма 2. 

Мақсаты: 

Екі тапсырмадан әр 

топқа беріледі 

Функционалдық сауаттылық индикаторларын 

таныстыру үшін кестені толтыру – индикаторларды 

қолдана отырып кестенің сол жақ бағанын және оң 

жақ бағанының етістіктерін сәйкестендіріп, 

анықтама құрастыру 

Сергіту сәті 2 мин «Поезд аялдамасы» 5 минут Топқа ұсынылған 

конфеттер 

Блум түймедағы 8-10 мин 1. Теориялық түсінік беру 

Ресурсы, 

2. Слайд «Блум таксономиясы» 

Топпен жұмыс 

3. «Блум түймедағы» тәсілі негізінде 

5-6 сынып 

функционалдық маңызды тапсырмаларды оқулықтары, 

жасау 

Қорытынды жасау 3 мин Функционалдық сауаттылықтың түзілу және даму 

моделін жеміс ағашы түрінде ұсынуға болады. 

А3 парақ беті, түрлі 

–түсті маркерлер 

Тренинг барысынан фотосуреттер: 

11



Мақала орта мектеп мұғалімдеріне топтық жұмысты ұйымдастыру 

тәсілдері тақырыбында тренинг (коучинг) өткізудің конспектжоспарын 

ұсынады. Ұсынылған жоспарды орта мектеп әдіскерлері өз 

тәжірибелерінде пайдалана алады. 


для преподавателей средней школы на тему организации и проведения 

групповых работ. План-конспект будет интересен методистам 

средних школ. 

БЕККОЖИНА ЛЕЙЛА 

ЖОМАРТОВНА 

учитель 1 (продвинутого) уровня 


school teachers on theme of organization and conducting group works. 

The plan-synopsis will be interesting for methodologists of secondary school. 

КОУЧ-СЕССИЯ НА ТЕМУ "ГРУППОВАЯ РАБОТА В ШКОЛЕ. 

ТЕХНОЛОГИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ГРУППОВОЙ РАБОТЫ НА УРОКЕ" 

Тема занятия: 

Общие цели: 

Задачи: 

Ожидаемые 

результаты: 

Ключевые идеи: 

Источники 

Групповая работа в школе. Технология организации групповой работы на уроке 

Оказание поддержки коллегам в понимании и осознании и необходимости использования 

групповой работы в процессе преподавания и обучения. 

- продемонстрировать способы работы в группе из опыта работы; 

- создать атмосферу сотрудничества для активного взаимодействия участников мастеркласса 

между собой; 

- организовать рефлексию мастер-класса с целью определения его результативности. 

учителя познакомятся с технологией организации групповой работы на уроке. Выявят 

плюсы и минусы групповой работы. 

- информация может превратить в личные убеждения те знания, которые приобретут 

слушатели на этом занятии. 

- способствование открытому диалогу во время работы в группе может позволить всем 

уверенно выражать свои идеи, прислушиваться к различным точкам зрения и оценивать 

их. 

Разминка "13 признаков того, что вы учитель" 

Презентация "Технология организации групповой работы на уроке", мультфильм "О 

команде", ролик для поднятия настроения, физминутка, интернет-ресурсы. 

12 

Материалы и 

обрудование 

Карточки, интерактивная доска, маркеры, стикеры, таблица "ЗХУ", рефлексия 2 звезды и 

1 пожелание. 

Время Деятельность учителя Деятельность 

слушателей 

1 мин 1. Приветствие слушателей 

Слайд 1. 

Здравствуйте дорогие коллеги! Я очень рада приветствовать 

Вас! 

Китайская пословица гласит: 

"Скажи мне, я забываю. 

Покажи мне, я могу запомнить. 

Позволь мне сделать это, 

и это станет моим навсегда". 

(раскрыть смысл) 

3 мин. Слайд 2. 

Презентация "7 модулей" 

Ни для кого не секрет, что самым трудным предметом в школе 

ученики считают русский язык, математика, физика, а любимым 

- очень немногие. Да и нам, учителям, приходится порой 

испытывать неудовлетворенность преподаванием своих 

предметов. Может это оттого, что мы учителя часто



организовываем традиционные уроки, где стараемся говорить 

больше сами, стараемся быть лидерами, а учащиеся только 

слушают и записывают. Конечно, многие предметы -сложные и 

самой важной задачей учителя является воспитание любви к 

предмету, то есть воспитание к нему интереса. 

Как правильно организовать ход урока? Что нового внести в 

обучение и преподавание? Как заинтересовать, помочь, научить 

тому, как учиться, сплотить ребят? Что необходимо 

предпринять, чтобы сделать учение увлекательным, а каждый 

урок продуктивным? Ответ я нашла на эти вопросы, после того 

как изучила 7 модулей Программы поняла, что они могут решить 

мои вопросы. 

Модуль, который представляю я, называется 

"Новые подходы в преподавании и обучении" 

Умение учиться - это новообразование, которое, в первую 

очередь, связано с освоением формы учебного сотрудничества. 

Данный модуль включает в себя: 

Работу в группах, тройках, парах 

Создание коллаборативной среды 

Обучение через диалог 

Обучение тому, как обучаться 

Просмотр 

мультфильма 

"О команде". 

Вопрос 

2 мин 

О чем мы сегодня будем говорить? 

Каким образом вы пришли к этому? 

2 мин Слайд 3. 

Предлагаю коллегам заполнить таблицу ЗХУ 

Что я знаю о групповой работе? что хотели бы узнать, что узнали 

за урок 

5 мин Презентация "Работа в группе" 

Слайды 

4,5,6,7,8,9,10, 

11,12,13,14,15 

7 мин 

Основная цель групповой работы - развитие мышления 

учащихся. 

Организуя групповую работу на уроках я стараюсь : 

- активизировать навыки самостоятельной учебной 

деятельности 

- развивать умения успешного общения 

- совершенствовать межличностные отношения в классе 

- способствовать активному включению каждого ученика 

в процесс усвоения учебного материала 

Слайд 16 

Эффективность групповой работы состоит в том, что 

Учитель овладевает критериями успешности как: 

- освоение новых подходов в преподавании и обучении; 

- повышение качества преподавания; 

- взаимодействие между коллегами. 

Ученик достигает критерии успешности как: 

- рост мотивации учащихся; 

- групповая сплоченность; 

- развитие коммуникативных навыков; 

- интерес к отдельным видам деятельности; 

- развитие исследовательских навыков, критического мышления. 

Слайд 17 

Одним из способов активизации познавательной деятельности 

учащихся, мотивации успешности учеников и повышения 

качества успеваемости может стать внедрение в практику 

групповую форму обучения. 

Одним из важных моментов урока - это создание в классе 

коллаборативной среды и психологического настроя, учащиеся 

желают друг другу хороших слов, которые способствовуют 

созданию атмосферы открытости и доброжелательности на 

уроке. Выбор среди членов группы лидера и распределение 

роли остальным членам группы - это немаловажно. Ведь они 

должны следовать определенным правилам работы в группе, 

поддерживать, помогать, быть в сотрудничестве, а главное 

уметь работать творчески. И все это вместе - в диалоге. 

В своей практике я использую различные виды групповой 

работы с использованием методов как Мозговой штурм, Работа 

в парах, Игра "Продолжи", Охота за сокровищами, Снежный 

Слушатели участвуют 

в просмотре 

презентации 

Как часто можно 

проводить с 

учащимися групповую 

работу? 

Какие элементы 

составляют 

совместную 

деятельность в 

группе? 

Какие идеи и 

представления 

обеспечивают 

групповую работу? 

13

¹5 (18) 2017 Èííîâàöèè â îáðàçîâàòåëüíîì ïðîöåññå 

ком, Мозаичная группа, Прием "Зигзаг" (Метод пилы) 

(Подробно описать.) 

Слайд 18. Вопрос: Можно ли каждый день проводить 

групповую работу? 

Предложить коллегам, подумать какие плюсы и минусы есть в 

использовании групповой работы на уроках. 

Заполнить таблицу, потом показать на доске, чтобы коллеги 

запомнили плюсы и минусы. 

Плюсы и минусы групповой работы: 

плюсы 

- повышается учебная и познавательная мотивация 

- снижается уровень тревожности учащихся 

- в группе выше обучаемость, эффективность усвоения и 

актуализации знаний. 

- улучшается психологический климат в классе 

минусы 

- групповой работе надо сначала научить 

- организация групповой работы требует от учителя особых 

умений, усилий 

- некоторые ученики могут пользоваться результатами труда 

более сильных одноклассников 

- для некоторых детей разделение на группы - процесс болезнен 

Слайд 19. 

Учащимся необходимо научить соблюдать некоторые правила 

работы в группе: 

- говорить по очереди; 

- внимательно слушать друг друга; 

- не перебивать; 

- коллективно обсуждать предложения, идеи и мнения; 

- помогать и просить о помощи; 

- давать и просить пояснения; 

- принимать групповые решения и приходить к единому мнению; 

- соблюдать регламент; 

- соблюдать дисциплину и др. 

Важно, перед началом каждого урока напоминать правила 

работы в группе 

Настроение Слайды 20,21,22,23,24 

2 мин Слайд 25. 

Варианты комплектования групп 

Разделение класса на группы - это важный момент в организации 

работы. Способов разделения существует множество, и они в 

значительной степени определяют то, как будет протекать 

дальнейшая работа в группе, и на какой результат эта группа 

выйдет. 

1. По желанию. 

Объединение в группы происходит по взаимному выбору. 

2. Случайным образом. 

Группа, формируемая по признаку случайности, характеризуется 

тем, что в ней могут объединяться (правда, не по взаимному 

желанию, а волей случая) дети, которые в иных условиях никак 

не взаимодействуют между собой либо даже враждуют. 

3. По определенному признаку. 

Такой признак задается либо учителем, либо любым учеником. 

Так, можно разделиться по первой букве имени (гласная - 

согласная), в соответствии с тем, в какое время года родился 

(на четыре группы), по цвету глаз (карие, серо-голубые, зеленые) 

и так далее. 

4. По выбору "лидера". 

"Лидер" в данном случае может либо назначаться учителем (в 

соответствии с целью, поэтому в качестве лидера может 

выступать любой ученик), либо выбираться детьми. 

5. По выбору педагога. 

В этом случае учитель создает группы по некоторому важному 

для него признаку, решая тем самым определенные 

15 мин 

Работа в группах. 

педагогические задачи. 

Практическая работа в группах. Мозговой штурм 

Деление на группы по сортам шоколадок. 

Задания: 

1 гр - Что такое групповая работа? 

2 гр.- Зачем работать в группах? 

3 гр. - Как организовать группы? 

в группе 4- 6 человек. 

У каждой группы на 

столе находился 1 

ватман и теоретический 

материал, 

фламастеры, плакаты, 

14



Обсуждение 5 мин 

Просмотр видео 

ролика 

2 минуты 

4гр.- Совместная работа в группах 

Работу в группах начали с распределения ролей. 

Основные роли: 

Первая роль-организатор - человек, который следит за тем, 

чтобы всем в группе было комфортно, за тем, чтобы все были 

услышаны, за тем, чтобы группа не отклонялась от темы. 

Вторая роль - секретарь - тот, кто фиксирует ВСЕ мысли группы, 

Третья роль - спикер группы, тот, кто будет высказывать мнение 

группы, именно группы, а не свое! 

Четвертая роль - это человек, который следит за временем - 

таймспикер, за тем, чтобы к исходу его группа смогла получить 

результат. 

Пятая роль - человек, который будет оформлять мысли 

После того, как работа в командах завершилась, состоялась 

презентация достижений команд. 

Выработка критериев оценивания. 

Пятибалльная система оценивания: 

ЗА Содержание - 2,3,4,5 

Креативность - 2,3,4,5 

Проблема в виде вопросов: 

- Сложно ли вам было работать в группе? 

- Учитывалось ли мнение каждого участника группы, если нет, 

то почему? 

- Как вы думаете: легче ли было вам ответить одному? 

- Почему? 

- Соблюдались ли правила работы в группе? 

- Кто из вас применяет такую форму работы на практике? 

- В чем заключается значимость групповой работы? 

-В чем заключается роль учителя во время деятельности групп? 

Разминка 13 признаков того, что вы учитель.avi.mp4 

Ваши мнения о видеоролике? 

1. Вы узнали себя? 

2. Какой можно сделать вывод, увидев себя со стороны? 

Слушатели выполняют 

задание в группах 

(составляют постер) и 

презентуют её. 

Оценивание постеров 

3 мин Заключительное слово. 

Мандельштам: "Каждый человек, как буква в алфавите, чтобы 

образовать слово, надо слиться с другими". 

Учить детей сегодня трудно, 

И раньше было нелегко. 

Читать, считать, писать учили: 

"Даёт корова молоко". 

Век XXI - век открытий, 

Век инноваций, новизны, 

Но от учителя зависит, 

Какими дети быть должны. 

Желаем вам, чтоб дети в вашем классе 

Светились от улыбок и любви, 

Здоровья вам и творческих успехов 

В век инноваций, новизны! 

Рефлексия. 

Просмотр видео 

3 мин 

"7 чудес Света" 

Рефлексивный отчет 

Коллективная форма организации позволила охватить 

большое количество вопросов, приобрести большой 

объем знаний и умений. Важным условием 

сотрудничества команды единомышленников явилось 

создание атмосферы творчества и поиска. Педагоги 

исполняли активную роль, старались найти 

компромиссы в ходе обсуждений. Стратегии позволили 

акцентировать внимание участников на правилах 

формирования групп в зависимости от желаемого 

результата. 

В занятии приняли участие все члены коллектива, 

среди который была группа учителей среднего звена, 

работающих над этой темой. Результатом коуч-сессии 

явилась выработка навыков педагогов организации 

групповой работы учеников. Необходимо было донести 

до коллег, что для эффективного взаимодействия детей 

необходимо правильное педагогическое руководство. 

Для создания благоприятной атмосферы проведен 

бодрячок, деление на группы приемом разрезанная 

открытка. Составление пирамиды обучаемости 

позволило актуализировать тему. Коллеги пришли к 

выводу, что деление на группы может проходить 

15


непросто; при непродуманном комплектовании групп 

работа будет малоэффективна; в классе найдутся 

желающие работать в одиночестве. Мозговой штурм 

позволил рассмотреть возможные пути решения 

возникающих проблем в ходе организации работы. 

Приемы "Сходство и различия", "Автобусная остановка", 

работа в группах сменного состава позволили 

эффективно организовать деятельность педагогов. 

Учителя в полной мере оценили достоинства данной 

формы и пришли к выводу о необходимости внедрения 

в практику преподавания группового способа 

организации деятельности учащихся. Доказательством 

считаю положительные отзывы рефлексии. 

Показательным явился и тот факт, что все участники 

единодушно признали, что учет уровня образовательных 

возможностей, заданий требует дополнительного 

рассмотрения. Домашним заданием учителей стало 


выявление возможностей использования групповой 

формы работы на разных этапах урока. Каждый участник 

получил памятку по теме коучинга. 

Спорных вопросов в ходе обсуждения возникало много: 

"Каким образом учесть возрастные особенности?", "На 

каких предметах стоит применять?", "Можно ли считать 

групповую форму панацеей от всех проблем?". Спорили, 

соглашались, опровергали, оставались при своем 

мнении, но для меня главным явилось убеждение, что 

групповой способ имеет право быть на уроках учителей 

школы. Мы обратили внимание, на сколько к концу 

занятия учителя сплотились в группе, несмотря на 

разницу в возрасте, уровня компетенции. Это стало 

доказательством того, что наш разобщенный коллектив 

можно сплотить через организацию и умелое руководство 

в рамках сотрудничества по поиску решения 

злободневных проблем. 

16



ВЕРШИНИНА НАТАЛЬЯ 

ВАСИЛЬЕВНА 

учитель биологии и химии 

Мақала орта мектептегі биология сабақтарында оқушылардың 

функционалдық сауаттылығын арттыру мақсатында PISA 

форматындағы есептерді қолдану мәселелеріне арналған. Мақала 

орта мектеп ұстаздарына, әдіскерлерге, мұғалімдерге, студенттер 

мен магистранттарға арналады. 

Статья посвящена вопросам использования задач в формате PISA 

на уроках биологии в средней школе для развития функциональной 

грамотности учащихся. Статья будет интересна учителям, 

методистам, а также студентам и магистрантам педагогических 

специальностей. 

The article is devoted to the use of tasks in the PISA format at biology 

lessons in the secondary school. The article will be of interest to teachers, 

methodologists, and also to students and undergraduates of pedagogical 

specialties. 

ЗАДАЧИ В ФОРМАТЕ PISA НА УРОКАХ 

БИОЛОГИИ 

В стратегии "Казахстан 2050" Глава государства 

отметил: "Необходимо также уделить большое внимание 

функциональной грамотности наших детей, в целом 

всего подрастающего поколения. Это важно, чтобы наши 

дети были адаптированы к современной жизни". 

Согласно данному определению функциональная 

грамотность - это способность личности осуществлять 

свою деятельность в обществе, используя полученные 

знания, умения, навыки. Это способность человека 

осваивать и использовать естественнонаучные знания 

для постановки вопросов, освоения новых знаний, 

объяснения явлений, а также формулирования выводов 

в связи с естественнонаучной проблематикой. 

В связи с этим, казахстанское образование должно 

быть ориентировано на развитие навыков у детей 

применять знания в разнообразных учебных и 

жизненных ситуациях, межличностном общении и 

социальных отношениях. 

Перед современным учителем стоят иные задачи: 

- Организовать деятельность учащихся по развитию 

качеств, относящихся к функциональной грамотности, 

формированию практико-ориентированных знаний и 

умений. 

- Развивать способность говорить "нет", когда все 

говорят "да", если понимаешь, что большинство не 

обязательно право. 

- Научить школьников думать, обосновывать и 

доказывать свои решения, не прибегать к механическому 

заучиванию материала. 

Одним из подходов к проблеме обучения школьников 

решению задач является самостоятельная работа. 

Самостоятельная работа учащихся эффективна при 

наличии достаточных базовых знаний и хороших 

пособий, задачников. 

Уметь решать проблемы - интегрированный 

показатель степени овладения знаниями по предмету 

и, несомненно, мыслительных способностей учащихся. 

Решение задач - это не только один из ведущих методов 

обучения, но и самый информативный способ контроля. 

Решая задачи, учащиеся развивают умение находить 

и отбирать информацию, отвечающую заданным 

требованиям. Эти навыки тесно связаны с пониманием 

информации и умением использовать данную 

информацию при решении задачи. 

В некоторых ситуациях учащийся должен быть знаком 

с математическими методами, процедурами и 

правилами. Использование информации предполагает 

умение производить различные вычисления и подсчеты. 

Интерпретация включает в себя понимание значения 

информации, умение делать выводы на основе 

математических расчетов и статистических данных. Это 

также необходимо для оценки информации и 

формирования своего мнения. Навыки оценки и анализа 

данных могут понадобиться при решении конкретных 

проблем. 

Представленные материалы содержат информацию 

по формированию учебно-познавательной компетентности 

учащихся на уроках биологии и организации 

работы учителя в направлении формирования 

функциональной грамотности учащихся, общей 

биологической культуры, мыслительных и интеллектуальных 

навыков. 

Задача №1 

Фотосинтез 

Фотосинтез протекает на свету в листьях зеленых 

растений 

Вопрос №2 Фотосинтез 

Рассмотрев схему, назовите исходные вещества и 

продукты фотосинтеза. 

17



Обведите "Да" или "Нет" или оба ответа для каждого утверждения. 

Заполните таблицу 

Рассмотрев схему, назовите исходные вещества и продукты фотосинтеза. 

Вода, кислород ,белок. 

Кислород, углевод, углекислый газ, вода 

Углевод, вода ,белок ,углекислый газ. 

Углевод, кислород, вода, жир. 

Да/Нет 

Да/Нет 

Да/Нет 

Да/Нет 

Да/Нет 

Тип вопроса: с выбором ответа Да/Нет 

Компетенция: интерпретация явления с научной 

позиции 

Содержание: живые системы 

Объект применения: качество окружающей среды 

Контекст: глобальный 

Трудность: уровень второй 

Код 1 

Код 0 

Код 9 

Норма зелёных насаждений общего пользования для 

крупных городов - 21 м? на одного человека. Ежегодно 

в городе под воздействием условий окружающей среды 

погибает около 10% зеленых насаждений. 

Вопрос № 2 Фотосинтез 

Рассчитайте сколько м 2 зеленых насаждений 

потребуется высадить в год, в городе с населением 

350тысяч человек. 

Выберите правильный вариант ответа. 

A) 7350 м 2 

B) 735 м 2 

C) 3500 м 2 

D) 21000 м 2 

Тип вопроса: с закрытым конструируемым ответом 






Трудность: уровень четвертый 

Код 2 

Код 1 

Код 0 

Код 9 

Вопрос №3 Фотосинтез 

Объясните наличие кислорода в атмосфере над 

Антарктидой. 

Тип вопроса: свободно-конструируемый ответ 







Код 2 

Код 1 

Код 0 

Код 9 

Задача № 2 

Органы дыхания 

Жизненная емкость лёгких - это количество воздуха 

находящегося в легких после самого глубокого вдоха. 

Измеряется прибором спирометром в м3 

Вопрос №1 Органы дыхания 

Распределите в таблице величину объёма легких людей: 3500 м3; 4500 м3; 1500 м3 ; 2500 м3; 500 м3 

пловец курящий больной 

пневмонией 

младенец молодой человек, ведущий 

здоровый образ жизни 

Тип вопроса: с коротким ответом 

Компетенция: интерпретация явления с научной позиции 


Объект применения: здоровье и болезнь 



Код 1 

Код 0 

Код 9 

Органы дыхания 

Во вдыхаемом содержится 78% азота, 21% кислорода, 0,03% углекислого газа, все остальное составляют водяные 

пары и примеси. 

Вопрос №2 Органы дыхания 

Почему при остановке дыхания у пострадавшего искусственное дыхание "Рот в рот" или "Рот в нос" достигают 

цели, ведь оказывающий помощь человек выдыхает углекислый газ? 






18



Трудность: уровень третий 

Код 1 

Код 0 

Код 9 

Задача №3 

Ферменты 

Ферменты - это биокатализаторы, ускоряющие химические реакции. 

Вопрос № 1Ферменты 

Рассмотрите рисунок и определите роль фермента в данном процессе 

Обведите "Да" или "Нет" для каждого утверждения 

Участвует в реакции разложения 

Участвует в реакции соединения 

Фермент участвует в реакции, но не изменяется 

Фермент участвует в реакции, но изменяется 

Да/Нет 

Да/Нет 

Да/Нет 

Да/Нет 

Тип вопроса: с выбором ответа Да/Нет 






Код 1 

Код 0 

Код 


Ферменты - это биокатализаторы, ускоряющие химические реакции. 

Вопрос №2 Ферменты 

Провести опыт, для этого прилить в 2 стаканчика с вареными и сырыми продуктами перекись водорода, 

пронаблюдать, что происходит в пробирках, обсудить в группах выводы по проведенному эксперименту? Прийти 

к общему мнению, заполнить таблицу. 

Что делали? Что наблюдали? Вывод 

Сырая морковь+ перекись 

водорода 

Вареная морковь+ перекись 

водорода 


Компетенция: оценивание и разработка научного 

исследования 



Контекст: личностный 


Код 2 

Код 1 

Код 0 

Код 9 


Источники ферментов: ростки семян и зёрен, их 

побеги. 

Ферменты, получаемые с сырой пищей, поддерживают 

здоровье и предупреждают болезни, разрушают 

белковые структуры вирусов и бактерий. 

Вопрос №3 Ферменты 

Приведите по три аргументы "за" и "против" 

сыроедения? (Примечание сыроедение - это 

употребление любой пищи в сыром виде) 






Контекст: личностный 

Трудность: уровень пятый 

Код 2 

Код 1 

Код 0 

Код 9 

19



Y 

Мақала орта мектеп мұғалімдеріне сабақты тиімді жоспарлау 

тақырыбында тренинг (коучинг) өткізудің конспект-жоспарын 




для преподавателей средней школы на тему эффективного 

планирования урока. План-конспект будет интересен методистам 



school teachers on the topic of effective lesson planning. The plansynopsis 

will be interesting for methodologists of secondary school. 

КҮНСЛЯМОВА МЕЙРАМГҮЛ 

МҰРАТҚЫЗЫ 

Бастауыш сынып мұғалімі, 

3 деңгей оқытушысы 

САБАҚТЫ ТИІМДІ ЖОСПАРЛАУ ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ 

КОУЧИНГ-СЕССИЯ 


Сабақты тиімді жоспарлау 

Жалпы мақсаты 

Оқу нәтижесі 

Әдіс-тәсіл 

Негізгі идеялар 

Мұғалімдерге сабаққа 3 кезеңді мақсат қоюдың, жоспарлаудың тиімді 

жолдарын үйрету. 

Мұғалімдер сабақтарына 3кезеңді мақсат қоя отырып тиімді сабақ жоспарын 

құра біледі. 

Түрткі сауалдар, миға шабуыл, ой тұжырымдау 

Мұғалімдер сабақтың мақсатын нақты, өлшенген, қолжетімді етіп қояды. Дұрыс 

қойылған мақсат арқылы оқушылардың сабақты дұрыс игеруіне жағдай 

жасалады. 

8 мин 

Негізгі 

кезең 

Кезеңдер 

Кіріспе 

кезең 

Уақыт Коучнигтің іс-әрекеті Мұғалім іс - 

әрекеті 


ахуал туғызу 

және топқа 

бөлу 

5 мин 

Миға 

шабуыл 

2 мин+2 мин 

Ойлан, 

жұптас, 

талқыла 


«Жүректен жүрекке» 

Мұғалімдер жүрек макетін бір-біріне ұсына 

отырып бір-біріне тілектерін білдіреді және 

үлкен жүрек макетінен өздеріне бір-бір жүрек 

алады. Жүректің артына жасырынған 

конфеттер (Марс, Сникерс, Твикс, Баунти) 

арқылы топқа бөлінеді. Әр жүректің артында 

топтағы топ басшысы, спикерлер, 

ред.коллегия және уақыт есепшісі жазылады. 

«Неліктен» сұрақтар тәсілі арқылы 4 топқа 

сұрақ тастау. 

Мұғалімдер сабақтың мақсатын қою оңай деп 

ойлайды. Сіз осы пікірмен келісесіз бе? 

Неліктен? 

Дұрыс қойылған мақсат оқыту тәжірибесін 

жақсартады деген пікірмен келісесіз бе? 

Неліктен? 

Неліктен сабақ жоспарларуда қандай да бір 

қағидаттарға сүйенесіз? 

Неліктен сабақ жоспары барысында түрлі 

әдіс –тәсілдерді қолданасыз? 

Коучинг-сессияның тақырыбы: 

Сабақты тиімді жоспарлау жолдары. 

Қазіргі заман талабына сай жаңартылған оқу 

бағдарламасы бойынша құрастырылатын 

ҚМЖ құрудың талаптарын ескерсек, олар 

мынындай үлгіде (экраннан көрсету) 

Мұғалімдер 

конфеттер 

бойынша 

бірігіп, топқа 

жинақталады. 

Мұғалімдер 

сыни 

тұрғыдан 

ойлай 

отырып, өз 

пікірлерін 

(СПИКЕР 1) 

ортаға 

салады 

Ресурс 

Музыка, жүрек 

Сұрақтар 

макеті 

20


Y 


Талқылау 

Болжам 

жасау 

Сабақтың 

мақсаты 

Барлық оқушылар: 

Тақырыпты түсініп оқиды , 

Қазақстанның соғыстан кейінгі 

ақын жазушылармен танысады . 

Оқушылардың басым бөлігі: 

Тақырыпты түсініп оқиды , 

Қазақстанның соғыстан кейінгі 

ақын жазушыларының 

есімдерімен, еңбектерімен 

танысады 

Кейбір оқушылар: Тақырыпты 

түсініп оқиды , Қазақстанның 

соғыстан кейінгі ақын 

жазушыларының есімдерімен, 

еңбектерімен таныса отырып, 

зерттейді,тақырыпты өмірмен 

байланыстыра отырып 

шығармашылық қиялының 

дамытады 

Осы мақсатты басшылыққа ала отырып, 

топтар 1-сынып пәндері бойынша берілген 

тақырыптарға сабақ мақсаттарын құрап 

көреді. 

Математика- Ұзындық өлшемдері 

Сауат ашу- «Х» еліне саяхат. Х дыбысы және 

әрпі 

Жаратылыстану- Адам. Адамның мүшелері 

Дүниетану- Ауа райы 

Топтарға мақсатқа жету жолындағы 

әрекеттерін талқылауға тапсырмалар 

ұсынылады. 

Топ 

мүшелері 

сыни 

тұрғыдан 

ойлай 3 

кезеңді 

мақсатты 

құрады 

(Спикер 2) 

қорғайды 

Интербелсенді 

тақта, 

мақсаттарға 

арналған 

шаблон, 

маркер 


Барлық оқушыларға қойылатын 

мақсатқа жету үшін қандай әдістәсілдерді 

қолданасыз 

Оқушылардың басым бөлігіне 

қойылатын мақсатқа жету үшін 

қандай әдіс-тәсілдерді қолданасыз 

Кейбір оқушыларға қойылатын 

мақсатқа жету үшін қандай әдістәсілдерді 

қолданасыз 

Топтар 

өзара 

құрған әдістәсілдерін 

талқылайды 

. 

Постер 

Маркер 

Сабақта қойылған 3 мақсатты 

ескере отырып үй тапсырмасын 

қалай беруге болады? 

Қорытынды 

кезең 

Рефлексия 

5 мин 

Бүгінгі коучингіміздің соңында 3 кезеңді 

мақсат құрудың тиімді, тиімсіз жақтары бар 

ма? Болса стикерлерге жүректің қызыл 

жағына тиімді, сары жағына тиімсіз жағын 

немесе ұсыныстарыңызды жазып іліңіздер. 

Әр 

қатысушы 

стикерлерге 

өз ойларын 

жазады 

Жүрек макеті, 

стикер 


21



ЛЕБЕДЕВА МАРИНА СЕРГЕЕВНА 

Учитель истории и географии 

преподаватель 3 уровня 

Берілген әдістемелік жұмыс орта мектептің 7 сыныбында 

география пәнінен жүргізілетін сабақтың үлгісі ретінде ұсынылған. 

Сабақ жоспары орта мектеп ұстаздарының, әдіскерлердің, 

педагогикалық мамандықтарда білім алатын студенттер мен 

магистранттардың назарына ұсынылады. 

Данная методическая работа представляет собой пример 

проведения урока по географии в 7 классе средней школы. 

Методическая разработка будет интересна учителям средней 

школы, методистам, студентам и магистрантам педагогических 


This methodological work represents the example of a Geography 

lesson for 7 grade pupils of secondary school. The study manual might 

be useful to the secondary school teachers, methodologists and students 

in the master's programs of pedagogics. 

УРОК ГЕОГРАФИИ В 7 КЛАССЕ 

Тема: Внутренние воды. Реки бассейна Северного Ледовитого, Тихого, Индийского океанов. Бессточнй 

бассейн 

Цель урока: 

формирование представления у школьников об обеспеченности материка Евразия внутренними водами. 

Ожидаемые результаты 

- Перечислят особенности внутренних вод Евразии; распределят реки материка по бассейнам и составят 

таблицу; назовут и покажут реки на физической карте; обозначат реки на контурной карте; объяснят 

влияние рельефа и климата на внутренние воды Евразии; 

- Будут уметь определять цель, проблему в деятельности; оценивать степень и способы достижения цели; 

излагать свое мнение; работать в группе; давать определения понятиям; работать с картой и находить 

нужную информацию; представлять информацию в виде таблицы; сравнивать объекты и 

классифицировать их; устанавливать причинно-следственные связи; анализировать и делать выводы. 

- Будут уметь осознавать цель и понимать смысл собственной деятельности; оценивать собственную 

деятельность и деятельность одноклассников; уметь уважительно и доброжелательно относиться к 

окружающим; осваивать новые роли и правила. 

Деятельность учителя 

3 мин. I. Организационный момент 

Цель этапа: Приветствует учащихся, 

проверяет готовность к уроку, желает успеха. 

Для создания психологической атмосферы 

проводит игру «Расскажи мне обо мне» 

Деятельность обучающихся 

Ученики осмысливают 

поставленную цель. Проводят игру 

«Расскажи мне обо мне». 

Называют хорошие качества своих 

одноклассников. 

3 мин. II. Деление на группы по картинкам "Виды 

внутренних вод" 

Находят одинаковые картинки и 

рассаживаются в группы. 

10 мин. 

22 

III. Актуализация знаний 

- Что включает в себя понятие внутренние воды? 

- Найдите соответствие между термином и определением 

(приложение 1) 

Постановка проблемы 

Предлагает обучающимся задание, не выполнимое при 

имеющемся у них уровне знаний. При этом сообщает, что 

работа будет проходить в группах. Члены каждой группы 

должны распределить между собой роли: командир, 

оформитель, оратор, исследователь и при выполнении общего 

задания не забывать о своих обязанностях. 

Разделите на группы названия рек: Обь, Иртыш, Лена, Енисей, 

Ангара, Дунай, Рейн, Висла, Амур, Янцзы, Хуанхэ, Меконг, Инд, 

Ганг, Брахмапутра, Тигр, Евфрат, Жайык, Волга, Амударья, 

Сырдарья, Иле 

После выполнения задания учитель задаёт вопросы: 

- Сколько групп географических объектов получилось? 

- Какие объекты вошли в каждую группу? (Вопрос задаётся в 

случае, если получилось одинаковое количество групп 

географических объектов.) 

Учитель сообщает, что у него –5 групп объектов. 

- Почему получились разные ответы? Кто прав? Как это 

выяснить? 

Ораторы от каждой 

группы дают ответы на 

вопросы учителя, 

доказывают правильность 

своих ответов. 

Сообщают о том, что для 

выполнения задания не 

хватило знаний о 

внутренних водах Евразии 

и, чтобы выяснить, кто 

прав нужно познакомиться 

с новой темой.


15 мин 

5 

мин. 

Изучение новой темы 

- На внутренние воды любого материка оказывают влияние 

рельеф и климат. Какое влияние рельеф оказывает на 

реки? 

- Как реки Евразии различаются по характеру течения? 

- Давайте выясним, куда несут свои воды реки материка, к 

каким бассейнам они относятся? Вспомните, какими 

океанами омывается Евразия? 

- Давайте распределим реки Евразии по бассейнам. Для 

этого поработаем в группах. 

Работа в группах по карточкам и контурной карте 


Защита работ, составление кластера на доске. 

IV. Закрепление урока. 

1. Заполнение таблицы на время 


2. Тематический словарный запас (в течение 1 минуты 

записать максимальное количество слов по теме) 

3. Возврат к проблемному заданию. 

- Теперь вы можете сгруппировать реки? 

- Подчеркните одной чертой реки бассейна Северно- 

Ледовитого океана 

- Подчеркните двумя чертами реки бассейна Атлантического 

океана 

- Подчеркните волнистой чертой реки бассейна Индийского 

океана 

- Подчеркните двумя волнистыми линиями реки бассейна 

Тихого океана 

- Обведите кружочком реки внутреннего бассейна 

5 мин. V. Итог урока 

Цель этапа: самооценка учащимися результатов своей 

учебной деятельности. 


Дерево Блоба 

Обучающиеся дают ответ, 

что рельеф оказывает 

влияние на характер 

течения рек и на 

направление их течения. 

Ответ: реки Евразии 

делятся на равнинные и 

горные. 

Ответ: Евразия омывается 

Атлантическим, Тихим, 

Индийским и Северным 

Ледовитым океанами. 

Следовательно, реки 

относятся к бассейнам всех 

четырёх океанов. 

Демонстрируют свои 

знания. 

Заполнение оценочного 

листа, поведение итогов. 

Оценивают работу своих 

одноклассников. отмечают 

себя и свое настроение на 

дереве Блоба 

2 мин. VI. Домашняя работа. Объясняет особенности 

выполнения домашней работы. 

Заполнить концептуальную таблицу 

Ученики записывают в 

дневниках. 

23



Y 

ОРАЗБЕКОВА МАХАББАТ 

ТОКТАРБЕКОВНА 

Орыс тілі мен әдебиеті мұғалімі, 






Статья представляет собой план-конспект тренинга 

(коучинга) для преподавателей средней школы на тему 

эффективного планирования урока. План-конспект будет 

интересен методистам средних школ. 

An article represents itself a plan-synopsis of training (coaching) for 

secondary school teachers on the topic of effective lesson planning. 

The plan-synopsis will be interesting for methodologists of secondary 

school. 

"САБАҚТЫ ТИІМДІ ЖОСПАРЛАУ" ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ 

КОУЧИНГ-САБАҒЫНЫҢ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРЫ 

Тақырыбы: Сабақты тиімді жоспарлау 

Жалпы мақсат: Коучинг өткізу арқылы 25 мұғалімге сабақты тиімді жоспарлауды үйрету 

Сілтеме: 1. Педагог және диалог №1 2015 ж 64-68 бб 148-151 бб 

2.cpm.kz порталы 

Мерзімі: 

Сабақ нәтижесі: 

- Сабақты қалай жоспарлау керек екенін біледі 

- Смарт мақсат, күтілетін нәтиже, табыс критериін түсінеді 

- Күтілетін нәтиже, табыс критериін ажыратып, табысқа жетелейтін сұрақтар қоя алады 

- Коучингтен үйренгенін әріптестеріне үйретеді 

- Коучингтен үйренгенін сабақта қолданады 

Сабақта қолданылатын материалдар: ресурстар, стикер, флипчарт, мультимедиа, маркер, бейнежазба 

Табыс критерийлері: қарым-қатынас әдістері, топпен жұмыс істей білуді, сыни ойлап, талдап, зерттеу 

Жүру барысы 

Сабақ кезеңдері Уақыт Коуч пен коучинге қатысушылардың іс - әрекеті 

Сәлемдесу 1 мин Жұмыстарына сәттілік тілеу. 

«Бірге жиналу – бұл бастама, бірге қалу – бұл алға жылжу, бірге 

жұмыс істеу – бұл жетістік» Генри Форд 


дайындық 

2 мин 

(көңіл күйді көтеру, 

бір-біріне 

құрмет көрсету) 

«Құрмет көрсету грамотасы» ойыны 

1. Жоспарлы шаралар өткізіп жүремін 

2. Мұғалім - жауапты жұмыс 

3. Ата-аналарға педагогикалық насихат жүргіземін 

4. Оқушыларымның тізімін жатқа білемін 

5. Сабаққа үнемі көтеріңкі көңіл күймен кіремін 

6. Сынып сағаттарын үзбей өткізіп жүрмін 

7. Болашықты елестетіп, жақсылыққа ұмтыламын 

8. Әріптестерімнің сабағына жиі қатысамын 

«5Т» ереже 1 мин Топтың ережесіне қатысушылар қол қояды 

Топқа бөліну 1 мин Сабақ тиімді жоспар сөздері арқылы 8 мұғалімнен бөліп 

алып, 3 топ құру 

Топтық жұмыс 5 мин 

Сұрақтар жазылған слайдты көрсету 

Сұрақтар: 

1 топ: Сабақты жоспарлау үшін сіз ең алдымен не істейсіз? 

2 топ: Сабақты жоспарлау алдында өзіңізге қандай сұрақтар 

қоясыз? 

3 топ: Оқытудың қандай әдіс-тәсілдерін қолданып жүрсіз? 

Ой қозғау 3 мин Бейне жазбаны көріп, не көргендігі, қандай ой туғандығымен 

Теориялық 

материал 

1 мин 

бөліседі. Бүгінгі коучинг тақырыбы қандай? 

«Сабақты тиімді жоспарлау», «Оқушыға бағытталған оқу 

ортасын жоспарлау», «Мақсатты қоя білу – сәтті сабақтың кепілі 

» тақырыбындағы материалдардан құрастырылған ресурстар 

тарату 

Интернеттен ақпаратты іздеуге жағдай жасау 

24


Y 


Білу 

Шеруге шығу 

«Оқу жоспары 

оқушыға 

бағытталады» 

Түсіну 

6 мин 

9 мин 

1 топ: Мақсатты қоя білу – сәтті сабақтың кепілі 

2 топ: Табыс критерийлерін айқындау 

3 топ: Сабақты жоспарлау 

Топта талқылап, түйінді сөздермен стикерлерге жазып, постерді 

қорғау . Үлгілі постер немесе закладканы мадақтау 

«Аквариумдағы балық» стратегиясы 

Әр топ шеруге шығып, постерлерін қорғайды. Қалғандары 

айнала отырады. Түсінсе аяқтарын тарсылдатады, түсінбесе 

ауыздарын ашу 

Топқа бөліну 1 мин Қағаздың артындағы 1,2,3 сандары бойынша 8 мұғалімнен 3 

топ қайта құру 

Қолдану 

5 мин 

1. ОМЖ-дан 1 қысқа мерзімді жоспарды таңдаймыз. 

2. Күтілетін нәтиже немесе оқушылардың дағдылары 

анықталып жазылу керек. 

- Нені үйреткім келетіні 

- Күтілетін нәтиже тікелей пәнге бағытталу керек 

3. Сұрақ қою (дұрыс, негізгі сұрақтар) 

4. Табыс критерийлері 

- Мен .................жасай аламын 

- Мен ................ құрастыра аламын 

5. Табыс критерийіне байланысты рубрика құрастыру. 

Сабақты тиімді жоспарлаудағы негізгі алғы шарттар 

бойынша бір сабақты жоспарлап, қолданады 

Талдау 

Топтық жұмыс 

6 мин Сағат тілі бойынша топтар бір-бірінің сабақ жоспарына талдау 

жасайды 

Жинақтау 6 мин «ПОПС» формуласына салып , бүгінгі коучинг бойынша 

ойларын жинақтап, өз ойларын тұжырымдайды 

Сабақты қалай жоспарлау керек екенін білдім 

Бағалау 

5 мин 

Смарт мақсат, күтілетін нәтиже,табыс критериін түсіндім 

Табыс критериі 

Күтілетін нәтиже, табыс критериін ажыратып, табысқа 

жетелейтін сұрақтар қоя аламын 

Коучингтен үйренгенімді сабақта қолданамын 

Коучингтен үйренгенімді әріптестеріме үйретемін 


Тәмсіл «Игі іс» 

3 мин Тәмсілді оқып болғаннан кейін Сіздер бүгін не істедіңіз? 

сауалына түрлі- түсті карточка көтеріп кері байланыс жасайды. 

Бірінші адамның жұмысын жасаған адам болса, қызыл түсті 

көтеріңіз. 

Екінші адамның жұмысын жасаған адам болса, сары түсті 


Үшінші адамның жұмысын жасаған адам болса, жасыл түсті 



25



Мақала орта мектеп мұғалімдеріне сұрақ қою әдістемесін 

үйрету тренингін (мастер-классы) өткізудің конспект-жоспарын 



Статья представляет собой план-конспект тренинга (мастеркласса) 

для преподавателей средней школы на тему методики 

составления вопросов. План-конспект будет интересен 

методистам средних школ. 

РАДИОНОВ АЛЕКСЕЙ 

ЕВГЕНЬЕВИЧ 

Учитель истории, преподаватель 

3 уровня 

An article represents itself a plan-synopsis of training (master class) 

for secondary school teachers on the methodology of writing questions. 


school. 

МАСТЕР-КЛАСС НА ТЕМУ 

"МЕТОДИКА СОСТАВЛЕНИЯ ВОПРОСОВ" 

Цель: сформировать у учителей представление о 

методиках составления вопросов учащимися на уроках. 

Задачи: 

- Показать коллегам роль составления вопросов 

учащимися в процессе обучения. 

- Познакомить коллег с наиболее известными 

методиками составления вопросов. 

- Показать на практике применение изученных 

стратегий. 

Оборудование: компьютер, презентация, листы 

ответов, тексты заданий. 

План мастер- класса: 

1. Психологический настрой на работу. 

2. Теоретическая часть. 

3. Практическая часть. Стратегии и приемы, 

позволяющие развивать умение задавать вопросы. 

4. Рефлексия 

Ход мастер-класса 

1. - Добрый день, уважаемые коллеги! Приятно Вас 

всех видеть. Очень надеюсь, что сегодня у нас с вами 

получится интересное и полезное общение. 

Но с начала я бы хотел, поднять вам немного 

настроение. Улыбка ничего не стоит, но много дает. Она 

обогащает тех, кто ее получает, не обедняя при этом 

тех, кто ею одаривает. Она длится мгновение, а в памяти 

остается порой навсегда. Она создает счастье в доме, 

порождает атмосферу доброжелательности в деловых 

взаимоотношениях и служит паролем для друзей. 

Подарите друг другу улыбку. Улыбайтесь, и вы будете 

нравиться людям. Перед вами лежат смайлики. 

Передайте их другу вместе со своей улыбкой. 

2. Педагоги всех уровней отмечают, что учащиеся 

и студенты не умеют задавать вопросы. Точнее, 

вопросы, задаваемые учащимися, являются 

односложными, в лучшем случае опирающимися только 

на факты. Но ведь не зря же вопросительный знак похож 

на рыболовный крючок. Значит, на него можно что-то 

поймать. Что же это может быть? Правильно - 

информацию. Логично предположить, что на тоненький 

вопросик может "клюнуть" информация самая общая, 

а вот на толстый вопрос можно поймать информацию 

неординарную, расширенную. Какие же вопросы 

называют толстыми, а какие тонкими? 

"Хороший вопрос" - это тот, который допускает 

достаточно большое пространство возможных 

альтернатив", - приходит к выводу русский психолог В.М. 

Снетков. Он также указывает на несколько функций 

вопросов: 

- С помощью вопроса можно получить новую 

информацию. 

- Правильно задав вопрос, можно уточнить уже 

имеющуюся информацию. 

- Можно использовать вопрос для перевода разговора 

в другое русло. 

- Задавая вопрос, можно продемонстрировать свое 

мнение, обозначить свою позицию. 

- Правильно заданный вопрос может подсказать ответ. 

- С помощью вопросов можно настроить собеседника 

на нужный вам темп, лад речи. 

Многие педагоги определяют уровень мыслительной 

деятельности учащихся по тому, как и какие вопросы 

они задают. Большинство людей ограничивается 

примитивными вопросами. Умение задавать 

продуманные вопросы - это тот навык, которому следует 

уделять больше внимания в процессе обучения. 

Умеющий задавать вопросы будет лучше 

ориентироваться в окружающем пространстве, чем тот, 

кто не умеет. 

Новые стандарты в обучении направлены на 

формирование универсальных видов учебной 

деятельности, так необходимых для развития личности, 

готовой к постоянному самообразованию, способной 

ставить цели и искать пути их достижения. 

Образовательные технологии развития критического 

мышления готовы в этом помочь учителю. Именно с 

помощью этих образовательных технологий можно 

научить детей не бояться задавать вопросы различного 

характера. Но сначала - несколько советов о создании 

условий для задавания вопросов. 

Необходимые условия для обучения постановке 

правильных вопросов 

- Не делайте трагедии, если ученик не может ответить 

на поставленный вопрос. Это нормальная ситуация - 

он же ученик, он учится. Учитель рядом, чтобы помочь. 

" Задавайте больше творческих вопросов, на 

которые можно дать несколько правильных ответов и 

которые могут продлить диалог. 

- Рекомендуется начинать вопросы со слов: "Кстати, 

интересно…", которые обращены как бы ни к кому. 

- Вы можете поделиться своими проблемами у 

учащихся, но только настоящими, не выдуманными. 

- Вопросы, которые начинаются со слова "Почему", 

26


да еще при соответствующей интонации, вызывают у 

ученика желание обороняться. 

- Дайте учащимся составить банк вопросов, 

направленный на изучение материала. 

3. Практическая часть. Стратегии и приемы, 

позволяющие развивать умение задавать вопросы 

Стратегия "Актуализация темы" 

Учитель записывает на доске тему урока, а затем 

спрашивает у учащихся, какие, по их мнению, вопросы 

будут рассматриваться на сегодняшнем уроке, какие 

вопросы возникают у них в связи с этой темой, что они 

хотели бы узнать по этой теме. Вопросы можно 

фиксировать на доске. Затем учитель подчеркивает те 

вопросы, на которые учащиеся смогут получить ответ в 

ходе урока. Учащиеся задавшие лучшие вопросы 

поощряются. 

Учителям, участвующим в мастер-классе предлагается 

тема урока "Партия "Алаш" и правительство Алаш- 

Орда". Учителя составляют вопросы, которые возникают 

у них в связи с этой темой, что они хотели бы узнать по 

этой теме. 

Стратегия "Вопросительные слова" 

Учащиеся по просьбе учителя записывают в таблицу, 

состоящую из двух колонок, слова. В правую колонку 

пишут понятия, связанные с изучаемой темой, а в левую 

пишут вопросительные слова. Не менее 8-10. После 

этого ученикам предлагается за 5-7 минут 

сформулировать как можно больше вопросов, 

складывая по смыслу слова из двух колонок. Работа 

может быть как индивидуальная, так и парная. 

Лучшие вопросы отмечаются, ученики поощряются. 

Например, по теме "Декабрьские события 1986 года" 

можно составить следующую таблицу: 

Вопросительные слова 

Что? 

Где? 

Когда? 

Кто? 

Почему? 

Сколько? 

Куда? 

Зачем? 

Понятия 

Декабрь 

Алма-Ата 

1986 год 

Г.В. Колбин 

Демонстрация 

Кайрат Рыскулбеков 

Национализм 

Насилие 

Учителям предлагается первая часть изучаемого на 

уроке текста, по которой они должны составить сначала 

таблицу, а затем по ней вопросы по теме. 

Зарождение Алашского движения 

Самое значительное место в политической истории 

Казахстана досоветского периода и в первые годы 

коммунистического правления занимает партия "Алаш" 

и правительство Алаш-Орды. 

В декабре 1905 г. в Уральске состоялся съезд 

представителей пяти областей края для создания 

Казахской конституционно-демократической партии, на 

базе которой позже возникла партия "Алаш". 

Носителем идеи национального освобождения, 

пробуждения национального самосознания казахского 

народа, вдохновителем борьбы против колониализма 

выступила национальная демократическая 

интеллигенция. Во главе ее стал видный деятель 

российского либерально-демократического движения, в 

прошлом член Центрального комитета кадетской партии 

А. Бокейханов. Его единомышленниками и соратниками 

стали известные просветители и демократы, активные 

участники революционного движения А. Байтурсынов, 

М. Дулатов, А. Ермеков, Ж. Досмухамедов, Х. 


Досмухамедов, Ж. Акбаев и мн. др. 

Алашординцы выдвигали следующие требования: 

объявить казахскую землю собственностью казахов; 

открыть школы, медресе и университеты для казахских 

детей; упорядочить демографическую ситуацию путем 

ограничения притока населения из внутренней России 

в Казахский край; гарантировать права и равенства всех 

граждан, в том числе бедняков и др. Руководители 

движения пытались направить национальноосвободительное 

движение в русло борьбы за 

конституционную монархию, либеральные реформы. 

При этом они критиковали политику царизма, в 

частности аграрную. 

Например, член Государственной думы Б. Каратаев в 

своей речи выступил с протестом против изъятия земель 

у казахов. Он сказал: "В нашем государстве 

обострившийся аграрный вопрос хотят разрешить 

переселением крестьян на территорию степных 

областей, именно на территорию Уральской, Тургайской, 

Акмолинской и Семипалатинской областей". 

После Февральской революции алашское движение 

вновь активизировалось. В апреле-мае 1917 г. 

состоялись областные и уездные съезды партии "Алаш", 

на которых рассматривались важные проблемы, 

входящие в компетенцию местного самоуправления. Так, 

состоявшийся областной Семиреченский съезд казахов 

в апреле 1917 г. рассмотрел вопросы 

продовольственного снабжения, местного управления, 

судопроизводства, налогообложения, образования и 

просвещения. 

Бурно обсуждался аграрный вопрос. Съезд, в 

частности, признал необходимым "закрыть область для 

переселения извне". Особое внимание было уделено 

вопросам урегулирования взаимоотношений киргизов с 

русскими, способам возвращения из Китая беженцев. 

Значительным событием в духовной жизни 

народа являлось появление журнала "Айкап" и 

газеты "Казах". 

Журнал "Айкап" выходил практически 

беспрерывно в течение 1911-1915 гг. Группировал 

вокруг себя в основном представителей 

крестьянско-демократического движения. 

Издателем и редактором его был талантливый 

журналист, писатель, пламенный патриот своего 

народа М. Сералин. В журнале также печатались 

Ж. Сейдалин, Б. Каратаев, С. Торайгыров, С. 

Сейфуллин, Б. Майлин, С. Донентаев. 

Первая общенациональная газета "Казах" 

функционировала в 1913-1918 гг. Главным 

редактором и издателем был А. Байтурсынов. Ему 

постоянно и активно помогали А. Букейханов, М. 

Дулатов и др. Казахская интеллигенция оценивала эту 

газету как национальную энциклопедию второго 

десятилетия ХХ в. На страницах газеты "Казах" и 

журнала "Айкап" были опубликованы материалы, 

отражающие самые насущные вопросы того времени. 

Это социальное состояние казахского народа, его 

материальные и духовные ценности, земельный вопрос, 

переход к оседлой жизни, колониальная 

политика царизма, проблемы образования, религии 

и т. д. 

Деятели партии "Алаш" и их печатные органы 

акцентировали внимание читателя на возрастающих 

антиколониальных настроениях казахского народа. А. 

Байтурсынов и М. Дулатов постоянно находились на 

позициях активной борьбы за политическое 

равноправие нации. 

Стратегия "Толстый и тонкий вопросы" 

Этот прием довольно простой. Составляется таблица 

из двух колонок: 

"Левая колонка - толстые вопросы. В эту половину 

таблицы записываются вопросы, ответы на которые 

27


могут быть развернутыми, подробными, более 

наполненными, обстоятельными и длинными. 

Например, "какие факторы повлияли на выбор этого 

места под строительство столицы?". 

"Правая колонка - тонкие вопросы. В эту половину 

таблицы записываются вопросы, ответы на которые 

обычно получаются однозначными, короткими, по факту. 

Например, "Какой ваш любимый праздник?". 

Приём направлен на реализацию сразу трёх целей, 

которые ставятся на любом уроке: 

- обучает ребёнка на практике применять новые 

знания и соотносить их с уже полученными; 

- отрабатывает умение формулировать вопросы; 

- воспитывает уважение к различным мнениям и 

взглядам на одну и ту же проблему. 

Сформулированный ребёнком вопрос позволяет 

сделать вывод об уровне развития: 

- умения погружаться в текст; 

- способности анализировать информацию в контексте 

личного опыта; 

- навыка работать в малых и больших группах, 

выслушивать оппонента и доказательно высказывать 

свою точку зрения. 

Учителям предлагается вторая часть текста, по 

которой они должны составить по 5 "толстых" и "тонких" 

вопросов. 

Создание партии "Алаш" 

"Алаш" как политическая партия была образована в 

июле 1917 г. Ее І съезд состоялся в г. Оренбурге на 

котором присутствовали делегаты от Акмолинской, 

Семипалатинской, Тургайской, Уральской, 

Семиреченской, Сырдарьинской, Ферганской областей 

и Внутренней (Букеевской) орды. Съезд рассмотрел 

такие проблемы, как форма государственного 

управления, автономия казахских областей, земельный 

вопрос, организация народной милиции, земство, 

народное образование, суд, духовно-религиозные 

вопросы и т. д. 

Проект программы партии был опубликован в газете 

"Казах". На II общекиргизском съезде, проходившем в 

ноябре-декабре того же года, было образовано 

правительство Алаш-Орды во главе с А.Букейхановым. 

Партия "Алаш" провозгласила автономию Казахстана. 

А. Букейханов был известной фигурой не только среди 

казахов, но и среди русской интеллигенции. Будучи 

депутатом II Государственной думы, примыкал к 

кадетской фракции. После Февральской революции он 

был назначен членом Туркестанского комитета 

Временного правительства, комиссаром Временного 

правительства Тургайской области Казахстана. Он не 

признавал победы социалистической революции и не 

верил в созидательную деятельность Советской власти. 

Казахскую демократическую общественность 


волновала проблема казахской государственности, 

демократических реформ, создание необходимых 

предпосылок для самоопределения нации. Съезд 

рассмотрел также вопрос об образовании казахской 

политической партии "Алаш" и признал необходимым 

выработку ее программы. По вопросу о форме 

государственного управления съезд записал: "В России 

должна быть демократическая федеративная 

парламентская республика". Делегаты съезда признали, 

что казахские области "должны получить 

областную территориально-национальную 

автономию", выразили свою позицию 

по отношению к 83 тыс. беженцев из 

Китая, участникам событий 1916 г., 

подвергавшихся дискриминации и 

преследованию со стороны казачества 

Семиречья и органов Временного 

правительства. Съезд обратился к 

трудящимся края с призывом 

организовать скорую и действенную 

помощь голодающему населению 

Семиречья. А. Букейханов привлекал на 

свою сторону значительную часть 

интеллигенции. Среди них писатель, 

просветитель, ученый-лингвист А. 

Байтурсынов, писатель, издатель и 

редактор общенациональной газеты 

"Казах" М. Дулатов, выдающийся поэт, яркий патриот 

своего народа М. Жумабаев, один из основоположников 

казахского романа, лингвист, поэт Ж. Аймауытов. Партия 

"Алаш" и ее лидеры играли прогрессивную роль в 

национально-освободительном движении в Казахстане, 

оставили неизгладимый след, крепко утвердив в 

сознании широких масс правдивость и перспективность 

движения за суверенитет нации. 

"Ромашка вопросов", или "Ромашка Блума" (по 

имени американского психолога и педагога Бенджамина 

Блума) 

Шесть лепестков - шесть типов вопросов 

- Простые вопросы. Вопросы, ответами на которые 

будут какие-либо факты. 

- Уточняющие вопросы. Обычно начинаются со слов: 

"То есть ты говоришь, что…?", "Если я правильно понял, 

то …?". Обычно задаются, чтобы уточнить 

подразумевающую информацию, но не названную по 

каким-то причинам. 

- Интерпретационные (объясняющие) вопросы. 

Обычно начинаются со слова "Почему?". В некоторых 

ситуациях (об этом говорилось выше) они могут 

восприниматься негативно - как принуждение к 

оправданию. В других случаях они направлены на 

установление причинно-следственных связей. "Почему 

листья на деревьях осенью желтеют?". Если ответ на 

28


этот вопрос известен, он из интерпретационного 

"превращается" в простой. 

- Творческие вопросы. Обычно с частицей "бы". Как 

изменился бы мир, если бы все ледники растаяли? Что 

бы ты сделал, если бы прилетел на Марс? 

- Оценочные вопросы. Нужны для выяснения 

оценочных критериев каких-либо событий. Почему 

умным быть лучше? Почему знание языков ценится 

высоко? 

- Практические вопросы. Если речь идет о связи теории 

и практики. Как посадить семена цветов? Как работает 

пылесос? 

Учителям предлагается третья часть изучаемого 

текста, по которой им предлагается составить 6 вопросов 

в соответствии со стратегией "Ромашка Блума". 

Создание правительства Алаш-Орды. 

В декабре 1917 г. в Оренбурге состоялся 

Общеказахский съезд. Заслушав доклад лидера 

автономного Туркестана М. Шокая, съезд оценил 

события в Коканде как отрицание демократического 

содержания в национально-освободительном движении, 

расправу с инакомыслящими, идеологическую 

нетерпимость, увлечение ультрареволюционными 

лозунгами диктатуры пролетариата. Вслед за этим был 

рассмотрен вопрос об автономии казахского народа. 

О Казахской автономии съезд постановил: 

1. Образовать территориально-национальную 

автономию областей Букеевской орды, Уральской, 

Тургайской, Акмолинской, Семипалатинской, 

Семиреченской, Сырдарьинской, киргизских (казахских) 

уездов Ферганской, Самаркандской, Амурдарьинского 

отдела Закаспийской области, смежных киргизских 

волостей Алтайской губернии, представляющих 

сплошную территорию с господствующим казахкиргизским 

населением единого происхождения, единой 

культуры, истории и единого языка. 

2. Автономии казах-киргизских областей присвоить 

название Алаш. 

3. Территория автономных областей Алаш со всеми 

богатствами, находящимися на поверхности земли, 

водами, а также недрами земли, составляет 

собственность Алаша. 

4. Во всех учреждениях автономии Алаш все нации 

должны быть представлены пропорционально. 

5. В целях спасения автономии Алаш от общего 

развала и анархии организовать Временный народный 

совет Алаш-Орда, состоящий из 25 членов, десять мест 

из которых предоставить русским и другим народам, 

живущим среди казахов-киргизов. 

6. Местом пребывания Алаш-Орды временно избрать 

Семипалатинск. 

Алаш-Орда должна немедленно взять в свои руки всю 

исполнительную власть над казах-киргизским 

населением. 

Большинство депутатов проголосовали за 

немедленное объявление автономии. Были избраны 

члены Всеказахского совета Алаш-Орда. Председателем 

на альтернативной основе был избран А. Бокейханов. 

Накануне съезда на страницах газеты "Казах" был 

опубликован проект программы партии "Алаш". 

В этом документе, состоящем из десяти разделов, 

была дана развернутая программа партии в области 

государственного строительства, обороны, религии, 

науки и просвещения, по аграрному вопросу и т. д. 

Основные программные положения проекта нашли 

отражение в решениях Всеказахского съезда. Таким 

образом, партия "Алаш" на переломном этапе истории 

предложила альтернативный путь развития казахского 

народа с учетом реалий того времени. 

Большевики, ставшие в этот сложный исторический 

период партией власти, не посчитали возможным идти 

на диалог с партией "Алаш". Различные политические 


силы вступили в борьбу за власть. Свершившийся в 

Петрограде Октябрьский переворот вызвал невиданное 

насилие. Но, несмотря на это, народные массы 

возлагали большие надежды на Всероссийское 

Учредительное собрание. Выборы, прошедшие в ноябре 

1917-январе 1918 г., показали, что абсолютное 

большинство казахских трудящихся поддерживает 

программные требования партии "Алаш". В 

Семиреченской губернии блок партии "Алаш" получил 

57,5% голосов избирателей. Еще более убедительной 

была победа партии "Алаш" в Семипалатинском уезде 

(85,6%), Тургайской, Уральской губерниях (75%). 

Как свидетельствуют результаты выборов, партия 

"Алаш" представляла серьезную оппозицию 

большевикам в борьбе за власть. 

Американский учёный Томас Эдисон говорил: 

"Важнейшая задача цивилизации - научить человека 

мыслить". Я считаю, что умение правильно сотавлять 

вопросы является одним из важнейших приемов 

развития мышления учащихся 

4. Рефлексия 

В качестве рефлексии я предлгаю вам методику 

"Акрослово". Вам предлагается назвать шесть понятий, 

характеризующих сегодняшний мастер-класс. Но слова 

должны начинаться на буквы слова "вопрос": 

В - 

О - 

П - 

Р - 

О - 

С - 

Спасибо всем за внимание. Желаю успехов в вашей 


Ход тренинга на фотографиях 

29



Y 





Статья представляет собой план-конспект тренинга 

(коучинга) для преподавателей средней школы на тему 

эффективного планирования урока. План-конспект будет 


СУЛЕЙМЕНОВА КУЛЬДЖАМАЛ 

БАЙГАЛИЕВНА 

бастауыш сынып мұғалімі 


An article represents itself a plan-synopsis of training (coaching) for 

secondary school teachers on the topic of effective lesson planning. 


school. 

ТІЗБЕКТЕЛГЕН САБАҚТАР ТОПТАМАСЫН 

ЖОСПАРЛАУ ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ КОУЧИНГ-СЕССИЯ 

Коучинг тақырыбы 


Оқу нәтижесі 

Түйінді идеялар 

Коучинг барысы 

Тізбектелген сабақтар топтамасын орта мерзімді жоспарлау 

Мұғалімдер сабақты бірлесіп жоспарлау әдістемесін 

меңгереді. 

Оқу мен оқытудың жаңа тәсілдерін қолданудағы білім мен 

дағдыларын жинақтайды. 

Топта жұмыс істей отырып, тізбектелген сабақтар 

топтамасының орта мерзімді жоспарын жасайды. 

Мұғалімдер: 

• Тізбектелген сабақтар топтамасын әзірлеуде бір-біріне 

қолдау көрсетеді; 

•Бағдарлама тақырыптары ықпалдастырылған тізбектелген 

сабақтар топтамасының жоспары түрінде нәтиже алады. 

«Тәжірибедегі рефлексия» бағдарламасының тақырыптары 

өзара байланысты және оларды тізбектелген сабақтар 

топтамасымен біріктіруге болады. 

Орта мерзімді жоспар сабақтан сабаққа дейінгі өзгеріс 

қарқынын бақылауға бағытталған. 

Мұғалімдерге сабақты жоспарлауда әрбір оқушының жеке 

қажеттілігін және оқу жоспарының мазмұндық ерекшеліктерін 

ескеру керек. 

Бірлескен жоспарлау бағалауды және мұғалімдердің тиімді 

оқытудың әдіс-тәсілдері туралы білім мен түсініктерін әрі 

қарай дамытуға ықпал етеді. 

Төрт сабақтың мақсаты 

Бірақ көрсетілген 

Бірнеше пәнге жасалу 

мүмкін 

Жалпы бір сабақ 

жоспары бойынша 

постер жасалып 

талданады, бағаланады 

Сабақтарды алдын ала 

нәтижесіне болжам жасау 

Көру, тапсырмаларды 

деңгейлеп, қызықтырып, 

түрлендіріп беруге 

дайындық. 

Нақты, дұрыс бағалауға 

жағдай жасалады 


кезеңдері 


ахуал 

Топқа бөлу 

Уақыт 

3мин 

2 мин 

Коуч қызметі және коучке қатысушылардың қызметі 

1.Сергіту жаттығуы «Қоян» 

Қоян іс- әрекеттерді неліктеп осы ретпен жасады? 

2. жоспарды құруды 100- 70%, 70-40%,40-10% білем деушілер топтасады 

және стикер арқылы пиктограмма құрады, топқа бөлінеді 

Ой қозғау 2 мин Жоспар сөзіне ассоциация құру(топта талқылау) 

Түртіп алу 

5 мин 

Бейнесюжет « Как спланировать один день» 

Ассоциацияны толықтыру 

30


Топта жұмыс 

«Аквариум» әдісі 

Сергіту сәті 

Жекелеме жұмыс 

және жұптық 

жұмыс 

Кері байланыс 

«5 саусақ» 

10мин 

5 мин 

15 мин 

3 мин 

Ресурспен жұмыс. 

№ 1, №2, №3 379-381 беттер 

Сараланған оқыту нәтижелері мен оқыту мен оқудың тәсілдерін шағын 

топтарда және жұптасып талқылау. 

Аквариум бойынша бір топтың пікірін тыңдау, қалған топтар сұрақ қояды 

Ресурстар: 

Тізбектелген сабақтар топтасын жоспарлау (Білім беру 

платформасынқараңыз) 

Үлестірмелі №2 379 беттер № 2 постер жасау, модельдеу 

Оқушы факторы (Білім беру платформасын қараңыз) 380 бет №3 ; 381 бет 

Жаңа фоматтағы сабақ жоспарын жазу және орта мерзімді жоспар құрастыру 

1 топ- жаңа үлгідегі сабаққа SMART жоспарын құру 

2- топ жаңа үлгідегі сабақтарда пайдаланатын әдіс- тәсілдер 

3 топ- сабақ жоспарын құруда БЛУМ таксономиясын пайдалану тиімділігі 

Тренинг барысынан суреттер 

31



Y 

Бастауыш сынып мұғалімі, 3 деңгей 

оқытушысы 

32 

АГЗАМОВА АЛИЯ 

МОЛГАЖДАРОВНА 

Берілген әдістемелік жұмыс орта мектепте қазақ тілі пәнінен 

сабақ жүргізудің үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ жоспары орта 

мектеп ұстаздарының, әдіскерлердің, педагогикалық 

мамандықтарда білім алатын студенттер мен 



проведения урока по казахскому языку в средней школе. 




This methodological work represents the example of a Kazakh language 

lesson for pupils of secondary school. The lesson plan might be 

useful to the secondary school teachers, methodologists and students 

in the master's programs of pedagogics. 

ОРТА МЕКТЕПТЕ ҚАЗАҚ ТІЛІНЕН САБАҚ ЖҮРГІЗУ ҮЛГІСІ 

Сабақ тақырыбы: Зат есім 

Оқу мақсаты: 

Оқушыларға зат есім туралы түсінік бере отырып, жаттығулар орындау арқылы 

сөйлем ішінен оларды таба білуге үйрету; 

Сабақ мақсаттары Барлық оқушылар орындай алады 

Зат есім жалпы ,жалқы есімді таба алады 

Оқушылардың басым бөлігі: 

Зат есімге сөз ойлап жазады 

Кейбір оқушылар: 

.Зат есімді түрлендіреді 

Тілдік мақсат 

.Ережені айтады 

Негізгі сөздер мен тіркестер 

Зат есімге назар аударту 

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірлікте... 

.... Берілген сөйлемдерді зат есімдермен толықтыру. 

Талқылауға арналған тармақтар 

Зат есім деген не? 

Зат есімнің жалқы, жалпы, дара, көпше түрде бөлінуі 

Зат есім не үшін керек? 

Алдыңғы оқу Зат есім деген не? 

Зат есім дегеніміз атын білдіретін сөз табын зат есім дейміз. 

Зат есім мағынасына қарай нешеге бөлінеді? 

Зат есім мағынасына қарай екіге бөлінеді: жалқы есім, жалпы есім. 

Жалқы есім деген не? Жалқы есім дегеніміз адам аты, жер-су аттары бас әріп 

пен жазылады. 

Семей, Қарағанды, Айнагүл. 

Жалпы есім деген не? Жалпы есім дегеніміз кіші әріптермен жазылады. 

мысалы: оқушы, өзен, көше, қалам. 

Жекеше зат есімге қандай сұрақ қойылады? Зат есім жекеше түрде 

мынандай сұрақтарға жауап береді: кім? не? 

Көпше түрдегі зат есімге қандай сұрақтар қойылады? Зат есім көпше түрде 

мынандай сұрақтарға жауап береді. Кімдер? Нелер? 

Жоспарланған 

уақыт 

Сабақтың басы 

10 минут 

"Білу" 

"Түсіну" 

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулар мен қатар 

ескертпелерді жазыңыз) 

1тапсырма . 

17 -жаттығу 1 минутта тақырыптық сөздік қорды тексеру 

Зат есімдерді жазу Кім? Не? Кімдер? Нелер? 

Мектеп,оқушы,сатушы,кітап,сөмке,қалам,дәптер,өшіргіш,бор,терезе,кесе,ожау.т.б. 

Үй тапсырмасын тексеру Блиц турнир 

Зат есім деген не? 3 0 

Зат есім мағынасына қарай нешеге бөлінеді?20 

Жалқы есім деген не?10 

Жалпы есім деген не?20 

Жекеше зат есімге қандай сұрақ қойылады? 30 

Көпше түрдегі зат есімге қандай сұрақтар қойылады?10 

Ресурстар 

Оқулық 

Жұптық 

тексеру 

Медаль 

арқылы 

бағалау


Y 



ортасы 

25 минут 

"Қолдану " 

"Талдау" 

Топтық жұмыс. 

Кітап пен жұмыс. 

13-жаттығу. 

1.Мәтін мен жұмыс. 

2.Мәтінді оқы. 

3.Мәтінді пайдаланып, кестені тиісті сөздермен толықтыр. 

4.Әр топқа кесте тарату. 

Қазақстанда шөл далалар көп. Бетпақдала, Мойынқұм, Қарақұм, Қызылқұм секілді 

шөлді , құмды жерлерде тіршілік ету қиын. Шөлде жел үңгіген тас қуыстар, үңгірлер 

бар. Мұнда табиғи қалалар, табиғи сарайлар кездеседі. Құмды шөлдің тағы бір 

тамашасы -құмның судыры. Құмның бетінде желдің салған неше түрлі өрнегі бар. 

Жалқы есім 

Бетпақдала, 

Мойынқұм, Қарақұм, 

Қызылқұм 

Жалпы 

есім 

Тас, құм, 

жер 

Көпше түрдегі 

зат есімдер 

қалалар 

сарайлар далалар 


1. Жаңылтпашты жаттау. 

2. Есте сақтап әр топтан бір оқушы кезекпен тақтаға жазу. 

Ара, ара, аралар, 

Орманның бойын аралар. 

Гүлдерден сорып бал алар, 

Бал тәтті ғой, балалар. 

3. Венн диаграммасы. Зат есімнің жекеше, көпше түрін талдау. 

Жекеше түрдегі зат 

есімдер 

Қарақұм, Қызылқұм 

Бетпақдала, 

Мойынқұм, 

Оқулық 

алмасады 

Кесте Әр 

топ келесі 

топты 

бағалайды 

ара 

Жекеше 

Зат сім 

аралар 

көпше 

Сергіту сәті. Қара жорға биі. 


Көптік жалғаулрының тиістісін қойып жаз. 

Ауданда сурет --- жарысы өтті. 

Бала --- сурет салуды үйренген. 

Жеңімпаз --- ға сыйлық--- тапсырылды. 


Орны ауыстырылып берілген сөздерден сөйлем құрап жаздырту. 

Кім? не? Сұрақтарына жауап беретін сөздердің астын сыздырту. 

Жасырынбақ. 

1.Жасырынбақ ,қорада, ойнап, балалар, жүр. 

2.Астына, Марат, орындық, тығылды. 

3.Тығылды,Сәуле,артына,есік. 

4.Дариға,түбінде,көрінбей,шөптің,отыр. 

5.Іздеп,Қанат,оларды,жүр. 

Балалар қорада жасырынбақ ойнап жүр. Марат орындық астына тығылды. Сәуле 

есік артына тығылды. Дариға шөптің түбінде көрінбей отыр. Оларды Қанат іздеп 

жүр. 


Сурет пен жұмыс. Слайдта көрсетілген сурет пен әр топ мәтін құрайды. 

1.Жылдың қай мезгілі суреттелген? 

2.Балаларға есім қояйық? 

3.Қысқы ойындардың қай түрі? 

4.Кімдер не істеп жүр? 

5.Қыс мезгілі несімен қызықты? 

33



Y 

"Жинақтау" 


соңы 

10 минут 


Семантикалық карта мен жұмыс 

Зат есім Жекеше Көпше Жалқы Жалпы Көптік жалғаулары 

- 

лар 

- 

лер 

- 

дар 

- 

дер 

Сурет + + 

Балалар + + 

Сыйлық 

Жеңімпаз + 

- 

тар 

- 

тер 

Кесте 

Дұрыс 

жауап 

слайд 

арқылы 

көрсетіледі. 

"Бағалау " 

жұмыс 

Семей 

Оқушы 

Кітаптар 

Құлагер 

газеттер 

дәрігер 

мұғалімдер 

Білемін 

(не білетіндерін ойға 

түсіреді) 

Білгім келеді 

(сұрақтар қояды) 

Үйрендім 

(сабақта не үйренгендігін 

түйіндейді) 

Саралау – сіз қосымша көмек 

көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз 

қабілеті жоғары оқушыларға 

тапсырманы күрделендіруді қалай 

жоспарлайсыз? 

Бағалау – Оқушылардың 

үйренгенін тексеруді қалай 

жоспарлайсыз? 

Пән аралық байланыс 

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау 

ережелері. 

АКТ мен байланыс : 

Құндылықтармен байланыс: 

Қорытынды бағамдау 

1.Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 

2.Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?. 

3. Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге 

көмектесетін не білдім? 

34


Y 


Мақала оқушылардың оқу әрекеттерінің нәтижелерін бағалау 

мәселелеріне арналған. Автор өз сабағының мысалында орта 

мектепте критериалдық бағалауды қолдану тәжірибесімен 

бөліседі. 

Статья посвящена проблеме оценивания результатов учебной 

деятельности школьников. На примере собственного урока автор 

делится своим опытом применения критериальной оценки в 

средней школе 

ДУЙСЕНБАЕВА АЙГУЛЬ 

ТЛЕГЕНОВНА 

бастауыш сынып мұғалімі, 2 деңгей 

оқытушысы 

Article is devoted to a problem of estimation of results of the educational 

activity of school students. On the example of her own lesson, the 

author shares her experience on the application of criterial evaluation in 

secondary school 

КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ - ОҚЫТУДЫҢ 

НАҚТЫ ӨЛШЕМІ 

Бағалау - оқу сапасын қорытындылау үшін жоспарлы 

және жүйелі жинақталған кез келген қызмет түрлеріне 

қатысты ұғым. Бағалау арқылы әрбір мұғалім оқыту мен 

оқу сапасын жақсарта алатынын түсінеді. "Талаптыға нұр 

жауар " демекші талпынып білім алса оқушы оқығанын 

зерделеп, санасына сіңіре алады. Сондықтан 

оқушыларға өз білімін арттыру үшін үнемі 

ынталандырып, өз білімін бағалауды, өзара бағалауды 

үйрнеуі қажет. Оқушылардың бағалау парағына назар 

аудара отырып, оқуын жақсартуы үшін кері байланыс 

арқылы алынған ақпаратқа сәйкес жұмыс істеу қажет. 

Осы орайда оқушылар арасында өзара түсіністік және 

ұжымдық қарым-қатынасты орнатып, оқушылардың 

сенімсіздіктерін жойып, мүмкіндіктерін арттыруға жол 

ашатын бірден бір тәсіл- критериалды бағалау болып 

табылады. Критериалды бағалау арқылы оқушы біліміне 

сараптау жасалады. Критериалды бағалау жүйесінде 

ең маңызды нәрсе - оқу процесінің өзі, сол арқылы оқушы 

өзін-өзі бағалауды үйреніп, өз білімінің артықшылықтары 

мен кемшіліктерін көріп, әрі қарай қалай даму керектігін 

түсінеді. Критериалды бағалау арқылы өзінің қалай 

жұмыс жасағаны , қалай ойланғаны бағаланады. 

Бағалауды өткізу үшін, оқушылардың нені білетіндігін 

және не істей алатындығын анықтау қажет. Критериалды 

бағалау арқылы оқушы сол тақырыпқа байланысты 

оқудың қандай сатысында тұрғанын , қандай бағытта 

дамуы қажет екенін, және өзіне қажетті деңгейге жету 

үшін қандай дайындығы болуы қажеттігін анықтай 

алады. 

Критерийлер - оқытудың міндеттерін жүзеге асыратын 

өлшемдер, атап айтқанда, оқушылар жұмыс барысында 

орындайтын іс-әрекеттер тізбесі. 

Критериалдық бағалау - бұл білімнің мақсаты мен 

мазмұнына сәйкес келетін, оқушылардың оқу-танымдық 

біліктілігін қалыптастыруға себепші болатын, айқын 

анықталған, ұжыммен шығарылған, білім процесінің 

барлық қатысушыларына алдын ала белгілі 

критериялармен оқушылардың оқу жетістіктерін 

салыстыруға негізделген процесс. 

Егер балаға оның белгілі бір деңгейге жеткендігін 

айтса, онда бұл оған үздік нәтижеге жету үшін не істеу 

керектігін түсінуге көмектеспейді; бұл ретте егер баламен 

бірге оның жұмысында мұндай бағалауға не әкелгенін 

және бағалау өлшемдерін түсіндіруге талдау жасаса, 

онда бұл балаға өзінің нәтижесін жақсарту үшін кейін 

не істеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді [МАН,107 

бет] 

Критериалды бағалауды енгізудің мақсаты: 

- Мектепте оқыту сапасын жоғарылату; 

Критериалды бағалаудың міндеттері: 

- Сабақтың әр бөліктеріндегі әр оқушының дайындық 

деңгейін анықтауға; 

- Бағдарламаға сәйкес оқу мақсаттарын орындау 

қабілеті; 

- Жеке оқушының даму жетістігін бақылауға; 

- Оқушының білім алу барысындағы қателіктері мен 

олқылықтарын айқындауға; 

- Әр түрлі жұмыс барысындағы алған өз бағасының 

әділдігіне көзін жеткізуге; 

- Оқу бағдарламасының тиімділігін саралауға; 

- Сабақ үдерісі мен білімнің меңгерілуі туралы оқушы 

мен мұғалім және ата-ана арасындағы кері байланысты 

қамтамасыз етуге 

Сабақта критериалды бағалауды жүйелі өткізу - 

жиынтық бағалаудың нәтижелі, сапалы болуының 

баспалдағы. Бүгінгі таңда оқушы білімін критериалды 

жүйе бойынша бағалаудың өміршеңдігі мен ұтымдылығы 

дәлелденіп отыр. 

Мен 3-сынып бойынша қазақ тілі сабағында "Есептік 

және реттік сан есім " тақырыбын өту кезеңінде 

оқушылардың білім деңгейін бақылау мақсатында 

алынған қалыптастырушы бағалау критерийін 

қолдандым. 

Сабақтың тақырыбы: Есептік және реттік сан есім 

Сабақтың мақсаты: Оқушылар есептік және реттік 

сан есім туралы мағлұмат алады, қолданады, 

салыстырады. Әр оқушының дайындық деңгейін 

анықталады, даму жетістігін бақыланады,оқушының 

білім алу барысындағы қателіктері мен 

олқылықтарын айқындалады. 

35



Y 

Сабақтың барысы: 

Ойлауды 

Блум 

ойынша 

жіктеу 

Мақсат 

Тапсырма 

түрі. 

Түрткілер. 

Нәтиже 


критерий дескриптор Ұпай Жиын 

тық баға 

Білу 

Үй 

тапсырмасы 

«Сөз 

таптары» 

тақырыбы 


білімін 

анықтау 

1-слайд. 

«Миға 

шабул» 

Блиц 

турнир 

Сөз 

таптарын, 

олар 

дың 

түрлерін 

еске 

түсіреді 

Білім 

көлемін 

зерделеу 

Ережені 

толық айтса, 

мысал 

келтірсе 

Ережені ғана 

айтса 

Сөзжұмбақ 

шешілмеген 

3 

2 

1 

Түсіну 

Сан есімнің 

кестесі 


есептік және 

реттік сан 

есімді 

ұғынуы 

2-слайд. 

Кесте 


есептік 

және 


есімді 

ұғынуы 

Тақырып 

тың басты 

идеясын 

табу 


тың басты 

идеясын 

табу 

Тапсырманы 

толық 

орындады 

Қателіктері 

болды 

Мүлдем 

орындай 

алмады 

3 

2 

1 


Жаттығу 

барысында 

ережені 

қолдануы 

17-жат 

Сын есімді 

табу, оның 


ажырату 

Алған 

білімін 

тәжірибеде 

қолдана 

алады. 

Істәжірибе 

жасау 

дағдысын 

қалыптаст 

ыру 

Сан есімді 

тауып 

түрлеріне 

ажыратса 

Сан есімді 

таба алса 

3 

2 

Көшіріп қана 

жазса 

1 

Талдау 

Жинақтау 


Шешім 

шығару 

Сан есімнің 

неліктен 

қажет екенін 

дәлелдейді. 

Ойын 

жинақтауға 

дағдылан 

дыру. 

Дүниетаны 

мын 

кеңейту. 

18- 

жаттығу 

Реттік сан 

есім мен 

есептік 

сан есімді 

салысты 

рады 

Эссе жазу 

«Сан есімөмір 

өзегі» 

Қажеттілігін 

салыстыра 

нақтылайды 

Ойланып 

шешім 

қабылдайды 

, ізденеді. 

Есептік сан 

есімді реттік 

сан есімге 

айналдырады, 

неліктен 


есім болып 

тұрғанын 

дәлелдейді. 

Пікірталас 

қа түсу 

Жағдаятта 

н шыға 

білу 

құзыреті 

Логикалық 

ойы 

Сан есім 


ажыратып, 

талдау 

жасаса 

Түрлерін ғана 


жұмысқа 

қатыспайды 

3 

2 

1 

Толық шықты 3 

Қиналды 2 

Шыға алмады 1 

Креативті 3 

Ойы жүйелі, 

тың ойы емес 

Жалпыға 

ортақ ой 

2 

1 

36


Y 


Өзін-өзі бағалау парағы: 

Блиц турнир 

тапсырма 


толық 

айтса, 

мысал 

келтірсе 


ғана 

айтса 

Мүлдем 

қатыспаса 

Схема 


3 Тапсырма 

ны толық 

орындады 

2 Қателік 

болды 

1 Мүлдем 

орындай 

алмады 

17 жаттығу 18 жаттығу Салыстыру Эссе Қорт 

баға 

3 Сан есім 3 Толық 3 Креативті 

3 

түрлерін шықты 

ажыратып, 

талдау 

жасаса 

3 Сан есімді 

тауып 

түрлеріне 


2 Сан есімді 

таба алса 

1 Көшіріп 

қана 

жазса 

2 Түрле 

рін ғана 


1 жұмысқа 

қатыспайды 

2 Қиналды 

1 Шыға 

алмады 

Сабақ барысынан фотосуреттер 

2 Ойы 

жүйелі, 

тың ойы 

емес 

1 Жалпы 

ға ортақ 

ой 

2 

1 

37



Y 

Берілген әдістемелік жұмыс бастауыш сыныпта әдебиеттік оқу 

пәнінен сабақ жүргізудің үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ жоспары 

орта мектеп ұстаздарының, әдіскерлердің, педагогикалық 

мамандықтарда білім алатын студенттер мен 



проведения урока по литературному чтению в начальных классах. 




СЕМБАЕВА ТОЛКЫН СЕМБАЕВНА 

Бастауыш сынып мұғалімі 

This methodological work represents the example of a literary reading 

lesson for pupils of primary school. The lesson plan might be useful to 

the secondary school teachers, methodologists and students in the 

master's programs of pedagogics. 

БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ ПӘНІНЕН 

САБАҚ ЖҮРГІЗУДІҢ ҮЛГІСІ 

Сабақ 

тақырыбы: 

Сілтеме 


Нәтижесі 

Көрнекілігі 


барысы 

Сәбит Мұқанов. «Жылқы» 

4 сынып. Әдебиеттік оқу 

Оқушыларды мәтіннің мазмұнымен таныстыру ; мәтіндегі негізгі ойды, идеяны ұғындыру ; мәтін 

бойынша танымдық тапсырмалар беру, өз ойларын тұжырымдап жеке , топта жұмыс жасау . 

Көп ізденуге , бірін – бірі тыңдап , өз. ойын , ірікпей айтуға дағдыландыру . Төрт түлікті күтіп 

баптауға, қамқоршы болуға тәрбиелеу Шығармашылықпен жұмыс жасай білуге және өзін-өзі 

бағалауға тәрбиелеу. 

Оқушылар сыни тұрғыдан ойлана алады. Тақырып бойынша білім алады. Оқушылар алған 

білімдерін тиянақтауға, пысықтауға, өз бетінше жұмыс жасауға дағдыланады. Жылқы жануарын 

қастерлеуге тәрбиелеу, жылқы баптау өнеріне деген сүйіспеншілігін арттыру. 

Интерактивті тақта, оқулық, жұмыс дәптер, кластер, стикер. 

Стикерлер арқылы топқа бөлу. Оқушылардың назарын сабаққа аудару. 

Жаңа сабақ кезеңдері 

Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті Модуль 


Оқушылардың зейінін сабаққа 

аудару. 

Стикерлер арқылы топтарға 

бөлу 

Топқа бөлінеді. 

Назарларын сабаққа 

аударады 

Сын 

тұрғысынан 

ойлау. 

Білу 

Үй 

тапсырмасын 

сұрау. 

-Балалар, үйге берілген 

тапсырманы тексеріп 

жіберейік. Үй тапсырмасына 

дайынбыз ба? 

Мәтіннің мазмұнын 

айтады 

АКТ 

Түсіну 

Жылқы малы 

туралы не 

білесіңдер? 

Видеоролик көрсету. 

-Біз не үшін осындай топтарға 

бөліндік? 

Жылқы малы туралы 

білетіндерін айтады. 

Әр топ өздерінің 

аттарын қорғайды 

38


Y 



Автор жөнінде мағлұмат беру. 

Жаңа мәтінді түсіндіру 

Сергіту сәтін өткізу «Қара 

жорға биі» 

Сәбит Мұқанов туралы 

сұрау. 

Слайдтан автор 

жөнінде көрсету. 

Мәтінді бөліктерге бөліп 

оқыту. 

Биді көрсетіп, жасатады 

Автор жөнінде өз 

білетіндерін айтады. 

Қосымша мағлұмат 

алады. 

Өздері іштей мәтінді 

оқиды. 

Қара жорға биін билейді 

Оқыту 

үшін 

бағалау 

және 

оқуды 


Кластер жасату. 

І топқа: Жылқы шаруашылығының 

пайдасы. 

Талдау 

ІІ топқа: Жылқы малынан 

алынатын өнімдер. 

ІІІ топқа: Жылқы малына 

қатысты сөздер. 

Бағыт береді 

Берілген тақырыптар 

бойынша қорғап шығады 

ІV топқа: Жылқы малының 

қасиеттері 

Түсініксіз сөздерді оқып, 

түсіндіреді. 

Сөздік жұмысы 

Қос- шөп шабу, егін 

салу, егін жинау, 

жылқыны қысқы отарда 

бағу кезінде көшіпқонуға 

ыңғайлы, тігуі, 

жығуы оңай баспана. 

Дәптерлеріне жазады 

Жинақтау 

Қарақасқа тобы: 

Жылқыдан алынатын өнімдер 

Шұбар тобы: 

Жылқыға қатысты сөздер 

Тайбурыл тобы: 

Жылқының қасиеттері 

Сұрақтарға жауап 

алады. (Мозайка тәсілі 

арқылы) 

Сұрақтарға жауап береді 


Топтық бағалау 

Топтарға бір-бірін 

бағалату. 

Топ бір-бірін «Екі 

жұлдыз бір тілек» 

арқылы бағалатады. 

Мұғалім бағалайды 

Топ басшылары 

бағалайды. 

Стикерге жазып, 

жапсырады 


39


Á³ë³ì áåðó ìàçìYíûíûí æàíàðóû 

Мақала оқушылардың оқу әрекеттерінің нәтижелерін бағалау 

мәселелеріне арналған. Автор Семей қаласының №35 мектебінің 

мысалында орта мектепте критериалдық бағалауды енгізу 

тәжірибесімен бөліседі. 

Статья посвящена проблеме оценивания результатов учебной 

деятельности школьников. На примере школы №35 г. Семей автор 

делится опытом внедрения критериального оценивания в средней 

школе 

НУРБАЕВА ГУЛЬМИРА 

ГАЛИМОВНА 

директордың оқу-тәрбие ісі жөніндегі 

орынбасары, мектеп координаторы 

Article is devoted to a problem of estimation of results of the educational 

activity of school students. On the example of the school №35 of 

the Semey city, author shares experience on the application of criterial 

evaluation in secondary school 

"№ 35 ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕП" КММ 

КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ЖҮРГІЗІЛУІ ТУРАЛЫ 

"Критериалды бағалау" терминін алғаш рет Роберт 

Юджин Глейзер (1963) қолданған және бұл термин 

оқушылардың оқу жетістіктерінің қол жеткізген және 

потенциалды деңгейлері арасындағы сәйкестікті 

анықтауға мүмкіндік беретін үдерісті сипаттайды. 

Критериалды бағалау басқа оқушылардың жетістіктерін 

салыстырмайды және бір-біріне тәуелді етпейді, 

сонымен қатар, әр оқушының құзыреттілік деңгейі туралы 

ақпарат беруге бағытталады. 

Критериалды бағалаудың негізгі қағидаттары 

төмендегідей: 

Оқыту мен бағалаудың өзара байланысы. Бағалау 

оқытудың ажырамас бір бөлігі болып табылады, ол оқу 

бағдарламасындағы мақсаттармен, күтілетін 

нәтижелермен тікелей байланысты. 

Шынайылық, анықтық және валидтілік. Бағалау дәл 

және сенімді ақпаратты ұсынады. Қолданылатын 

критерийлердің, құралдардың оқу мақсаттарына жетуге, 

күтілетін нәтижелерді бағалайтынына сенімділігі болады. 

Ашықтық және қолжетімділік. Бағалау түсінікті, айқын 

ақпараттарды ұсынады, сондай-ақ, барлық оқу үдерісіне 

қатысушылардың қызығушылығын, жауапкершілігін 

арттырады. 

Үздіксіздік. Бағалау білім алушылардың оқу жетістігінің 

ілгерілеуін дер кезінде және жүйелі қадағалап отыруға 

мүмкіндік беретін үздіксіз үдеріс болып табылады. 

Дамуға бағытталғандық. Бағалау білім алушылардың, 

мұғалімдердің, мектептің, білім беру саласының даму 

бағытын анықтайды және ынталандырады. 

Критериалды бағалау қалыптастырушы бағалау мен 

жиынтық бағалаудан тұрады. 

Қалыптастырушы бағалау - оқу үдерісін дер кезінде 

түзетуге мүмкіндік беретін, білім алушы мен мұғалім 

арасындағы кері байланысты қамтамасыз етіп, үздіксіз 

жүргізілетін бағалаудың түрі. Жиынтық бағалау - белгілі 

бір оқу кезеңін (тоқсан, триместр, оқу жылы, орта білім 

деңгейі), сондай-ақ оқу бағдарламаларындағы бөлімдер/ 

ортақ тақырыптарды аяқтаған кезде балл және баға қою 

арқылы жүргізілетін бағалау түрі. Жиынтық бағалау 

бөлімдер/ортақ тақырыптар, тоқсан жиынтық бағалау, 

білім беру деңгейлерінің соңындағы жиынтық бағалау 

болып бөлінеді. 

Бөлімдер/Ортақ тақырыптар бойынша жиынтық 

бағалау: 

40 

1. Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауға 

арналған тапсырма оқу мақсаттары мен бағалау 

критерийлеріне сәйкес құрастырылады. 

2. Мектептің әдістемелік бірлестіктері оқу жылына 

арналған жиынтық бағалау жоспарын құрады және 

бекітеді. 

3. Әрбір пән бойынша жиынтық бағалауға арналған 

тапсырмалардың үлгілері берілген әдістемелік 

ұсыныстарды ПӨО және ҰБА дайындайды. 

4. Тоқсан ішіндегі бекітілген бағалау рәсімдері. 

5. Оқу бағдарламасы бөлімінің оқу мақсаттарына 

жеткендігі туралы шешім қабылдау. 

6. Тоқсандық баға шығарудағы нәтижелерді ескеру 

және тіркеу. 

Тоқсан бойынша жиынтық бағалау 

1. Қорытынды рәсім әр тоқсанның аяғында өткізіледі 

2. Тоқсанның оқу мақсаттарына жеткендігі туралы 

шешім қабылдау 

3. Жылдық баға шығарудағы нәтижелерді ескеру және 

тіркеу 

(тоқсандық балдардың қосындысы) 

Білім беру деңгейлерінің соңындағы жиынтық бағалау 

1. Негізгі және жалпы орта мектепті аяқтағанда 

өткізілетін қорытынды рәсім 

2. Пән бойынша күтілген нәтижелерге сәйкес оқу 

бағдарламасының оқу мақсаттарына жеткендігі туралы 

шешім қабылдау 

3. Сыртқы бағалау 

Тоқсан жиынтық бағалауды өткізу тәсілдері: 

Тоқсандық бағалау жұмыстарын және балдарды қою 

кестесін әзірлеу бір параллельдегі барлық сыныптар 

үшін біркелкі Тест спецификациясы негізінде жүзеге 

асырылады. 

Тоқсандық жиынтық жұмыстар әр түрлі болуы мүмкін 

(тест, сынақтар, бақылау жұмысы және т.б.). 

Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу кестесі мектеп 

директорының бұйрығымен бекітіліп, тоқсан басында 

ата-аналар мен оқушылардың назарына жеткізіледі. 

Тоқсандық жиынтық жұмыс бір параллель үшін бірдей 

жағдайда өткізіледі. 

Тоқсандық жиынтық бағалауды қайтадан орындауға 

(көшіруге) болмайды. 

Егер оқушы тоқсандық жиынтық бағалауға белгілі бір 

себептермен қатыса алмаған жағдайда (ауырып қалуы,


конференцияға, олимпиадаға және басқа да ғылыми 

жарыстарға қатысқан жағдайда), пән бойынша орындай 

алмаған тоқсандық жиынтық жұмысын мектепке 

келгеннен кейінгі екі апта ішінде орындауы тиіс; бұл 

жағдайда тоқсандық жиынтық бағалау жұмысының 

қосымша нұсқасы қолданылады. 

"№ 35 жалпы орта білім беретін мектеп" КММ 

критериалды бағалау жүйесі бойынша нормативтік, 

нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды бағалау құралдары, 

әдістері, формалары, рәсімдерінің мазмұнын терең 

түсінетінін қалыптастыру мақсатында коучингтер, 

семинарлар, дөңгелек столдар, тренингтер, отырыстар 

өткізілді. Критериалды бағалау жүйесін енгізудің 

нәтижелігі мұғалімдердің, білім алушылар мен атааналардың 

түсіну, қабылдау, жұмылдырылу 

деңгейлеріне тікелей байланысты екенін түсіндірілді. 

Білім беру үдерісіне қатысушылардың барлығымен 

диалог орнату қажеттігі, бағалау құралдары, әдістері, 

түрлері, бағалау рәсімдерінің мазмұнын анықтауда көмек 

беруі маңыздылығы басшылыққа алынды. 

Қалыптастырушы бағалау бойынша 2016-2017 оқу 

жылына арналған жылдық жоспары құрылып, 

әдістемелік бірлестік жетекшілеріне, 1, 4, 6 сынып 

жетекшілеріне, пән мұғалімдеріне жадынама таратылып, 

қалыптастырушы, жиынтық бағалау рәсімдерінің 

реттілігін, дұрыстығын жүзеге асыру туралы түсініктеме 

жұмыстары жүргізілді. Мектеп мұғалімдеріне бағалаудың 


дәлдігін, әділдігін қамтамасыз ететін балл қоюды 

стандартизациялау мақсатында оқушылардың 

тоқсандық жиынтық бағалау жұмыстары 

қарастырылатын модерациялау үдерісі туралы да 

мағлұмат берілді. Сонымен қатар, мұғалімнің 

қалыптастырушы бағалауды жоспарлау мен 

ұйымдастыруға, бағалаудың әдістерін таңдау мен 

қолдануға, нәтижелерін талдау мен кері байланыс 

беруге бағытталған күнделікті жұмысы туралы да 

ақпарат берілді. 

Бағалау бойынша болып жатқан өзгерістер туралы атааналар 

жиналыстарында айтылып, таныстырылды. 

Қалыптастырушы және жиынтық бағалау рәсімдері 

нормативтік құжаттарға сай 2016-2017 оқу жылында 

тоқсан соңында жүргізілді. 1-сынып оқушыларының және 

мұғалім портфолиосының, кері байланыс, модерация, 

рубриканың талапқа сай толтырылуы да назарда болды. 

Электрондық журналдың толтырылуын, жиынтық 

бағалау бойынша балдардың қойылуы жүйелі 

қадағаланып, оқушылардың нәтижелеріне талдау 

жасалынды. Тоқсан барысындағы оқушылардың 

ілгерілеуі туралы ақпараттың ата-аналарға жеткізілуі 

ұйымдастырылды. 

Қалыптастырушы бағалаудың қолдануын және 

жиынтық бағалаудың нәтижелері бойынша 1 сынып 

мұғалімдері тоқсандық және жылдық есеп берді. 

41


Îáíîâëåíèå ñîäåðæàíèÿ â îáðàçîâàíèè 

МЫЛЬНИКОВА 

ТАМАРА 

АЛЕКСАНДРОВНА 

учитель начальных 

классов высшей 

категории 

АБДИЛЬДИНОВА 

ЛИНАРА 

АБДУЛХАЕВНА 


классов 

СОШ №35 

Мақала орта мектеп мұғалімдеріне критериалдық 

бағалауды қолдануды үйрету мастер-классын 

өткізудің конспект-жоспарын ұсынады. Ұсынылған 

жоспарды орта мектеп әдіскерлері өз 


Статья представляет собой план-конспект 

мастер-класса для преподавателей средней школы 

на тему использования критериального оценивания. 

План-конспект будет интересен методистам 


An article represents itself a plan-synopsis of training 

(master class) for secondary school teachers on the criterial 

evaluation. The plan-synopsis will be interesting for methodologists 

of secondary school. 

МАСТЕР-КЛАСС НА ТЕМУ "КРИТЕРИАЛЬНОЕ 

ОЦЕНИВАНИЕ В ОБНОВЛЕННОЙ СИСТЕМЕ 

ОБРАЗОВАНИЯ" 

Место проведения: "КГУ СОШ № 35 г. Семей" 

Аудитория: учителя начальной школы, учителя - 

предметники. 

Участники: учителя начальной школы, среднего 

звена. 

Сроки проведения - 07.03. 2017г 

Цель: обмен опытом педагогической деятельности 

ведения урока по обновлённой программе. 

Задачи: 

- продемонстрировать коллегам приёмы 

использования критериального оценивания обучения; 

- прокомментировать эффективность его применения; 

- отработать приёмы в деятельностно - имитационном 

режиме. 

Чтобы поделиться положительным опытом работы с 

использованием критериального оценивания на уроках 

в рамках обновлённой программы, в КГУ "СОШ № 35" 

07.03.2017 г. учителем высшей категории Мыльниковой 

Т. А. был проведён мастер-класс по предмету Обучение 

грамоте на тему "Звук [ш']. Буква Щ щ". 

В рамках мастер - класса Мыльникова Т. А. делилась 

своим опытом и демонстрировала виды критериального 

оценивания при выполнении разных заданий, на разных 

этапах урока. Целью Мастер - класса было объяснить 

для чего необходимо критериальное оценивание и как 

правильно его использовать при проведении урока. 

Мастер - класс проведён в форме открытого урока, а 

место учеников занимали сами учителя начальных 

классов, среднего и старшего звена. Такая форма 

проведения урока даёт большую пользу творческой 

деятельности для учителя. Только практика имеет 

должный эффект для повышения квалификации 

педагогов. 

Каждый этап урока сопровождался комментарием 

учителя, для чего и почему выбрана такая форма 

оценивания. Перед учителями - участниками 

создавались условия для профессионального общения 

через теоретический материал, применённый на 

практике. Учителя сами составляли критерии 

оценивания для выполняемых заданий и их 

обосновывали. 

В начале урока были составлены критерии к 

изучаемой теме: 

При проведении урока использовались: групповая 

работа - поиск слов, в которых содержится изучаемый 

звук 

42


Поисковый метод - 

Критерии 

оценивания 

Составляет 

слова из 

слогов 

Выделяет 

звуки в 

словах и 

различает 

их 

признаки 


№ Дескрипторы Ученик Учитель 

1 Составляет 

правильно все 

слова 

Записывает 

правильно все 

слова 

2 Знает звуки по их 

признакам 

Умеет делить 

слово на слоги 

Ставит ударение 

в слове 

Поисковый метод - 

игра - соревнование, составление пословицы из 

данного набора слов, 

у страха глаза велики 

исследовательская работа с элементами анализа 

изучаемого звука и буквы. 

индивидуально - формативная работа 

Тема: Звук и буква Щщ. 

Выполнил ___________________________________ 

1.Из данных слогов составь и напечатай слова. 

В конце урока учащиеся - учителя дали самоанализ 

проделанной работе на уроке по заданным критериям. 

________________________________________________________ 

________________________________________________________ 

2. Сделай звуковой анализ слова. 


успеха 

Учащиеся познакомились со 

звуком [щ'] и буквами Щ, щ, 

получили представление о том, 

что звук всегда мягкий. Могут 

находить букву на ленте букв, 

читать слоги и слова с новыми 

буквами. 

Научились составлять звукобуквенные 

модели слов с 

изучаемым звуком. Могут 

определить место буквы в 

слове, писать строчную щ, 

находить по картинке слова, в 

которых есть новый звук, 

исправлять ошибки. 

43


В данный момент класс напоминал театральную 

студию. Все участники были включены в процесс 

проведения урока, не остался в стороне ни один учитель. 

В течение всего урока происходило движение по классу, 

общение и говорение, что является необходимым 

условием в начальном обучении. 

После подведения итогов занятия, можно было 

увидеть, что большинство учителей убедились в 

высокой эффективности обучения с использованием 

заранее поставленных перед учащимися критериев. 


Практически все участники получили ожидаемый 

результат и отразили свое восприятие в методике 

обратной связи, рефлексии. Мастер - класс достиг своей 

цели, так как участники поняли необходимость четко 

оговоренных действий в заданиях для их успешного 

выполнения. 

Выбор формы передачи опыта Мыльниковой Т. А. был 

удачным: удалось решить, практически, все 

поставленные задачи. Поставленная цель мастер - 

класса реализована. 

Ход тренинга в фотографиях 

44



ТОКТАГАНОВА 

ЛЯЗАТ 

ЖУМАХАНОВНА 

бастауыш 

сынып мұғалімі 

БАЙМЫШЕВА 

ЛАУРА 

МЫРЗАБЕКОВНА 

бастауыш 

сынып мұғалімі 

Мақала оқушылардың оқу әрекеттерінің 

нәтижелерін бағалау мәселелеріне арналған. 

Авторлар Семей қаласының №35 мектебінің 

мысалында орта мектепте критериалдық бағалауды 

енгізу тәжірибесімен бөліседі. 

Статья посвящена проблеме оценивания 

результатов учебной деятельности школьников. На 

примере школы №35 г. Семей авторы делится 

опытом внедрения критериального оценивания в 

средней школе 

Article is devoted to a problem of estimation of results 

of the educational activity of school students. On the example 

of the school №35 of the Semey city, authors share 

experience on the application of criterial evaluation in secondary 

school 

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ АЯСЫНДА 

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ОҚУ ЖЕТІСТІГІН КРИТЕРИАЛДЫ 

БАҒАЛАУ 

Жалпы білім беретін мектептердегі білім 

алушылардың оқу жетістігін бағалауды қазіргі тәжірибеге 

енгізудің негізін критериалды бағалау жүйесі анықтайды. 

Бұл бағалау рәсімдерінің сапалылығын, олардың 

халықаралық стандарттарға сәйкестігін және әр білім 

алушының оқудағы қажеттілігін қамтамасыз етуге 

мүмкіндік береді. 

Қазақстан үшін ұсынылып отырған жаңа критериалды 

бағалау жүйесі білім алушының дамуын, оның 

қызығушылығын және оқуға деген ынтасын арттыруға 

бағытталады. Егер әр білім алушыға және оның атаанасына 

түсінікті болатындай нақты әрі өлшемді бағалау 

критерийлері белгіленетін болса, бұған жетуге әбден 

болады. Анық құрастырылған бағалау критерийлерінің 

көмегімен мұғалім де, білім алушы да: 

- Білім алушы оқытудың қай сатысында? 

- Олар білім алуда неге талпынады? 

- Бұған жетуге көмектесу үшін не істеу керек екенін 

түсінеді. 

Критериалды бағалау жүйесінің мақсаты бағалау 

критерийлерінің негізінде білім алушылардың оқу 

жетістіктері туралы шынайы ақпарат алу және оқу 

үдерісін жетілдіре түсу үшін оны барлық қатысушыларға 

Критериалды бағалау 

ұсыну. 

Критериалды бағалау жүйесінің міндеттері: 

1. Оқу үдерісінде бағалаудың қызметі мен 

мүмкіндіктері аясын кеңейту; 

2. Жүйелі кері байланыс орнату арқылы білім 

алушылардың өзін-өзі үнемі 

жетілдіріп отыруына жағдай жасау; 

3. Бірыңғай стандарттарды, сапалы бағалау 

құралдарын, механизмдерін қалыптастыруға көмектесу; 

4. Қолжетімді, нақты, үздіксіз: білім алушыларға 

олардың оқу сапасы туралы; мұғалімдерге білім 

алушылардың ілгерілеуі туралы; ата-аналарға оқу 

нәтижелерінің деңгейлері туралы; басқару органдарына 

ұсынылған білім беру қызметінің сапасы туралы 

ақпараттар ұсыну. 

Критериалды бағалаудың құрылымы. 

Оқу жылы барысында оқудың ілгерілеуі, үлгерімі 

туралы мәліметті жинау үшін бағалаудың екі түрі жүзеге 

асырылады: қалыптастырушы және жиынтық бағалау. 

Жиынтық бағалау өз кезегінде бөлім/ортақ тақырыптар 

бойынша жиынтық бағалау, тоқсандық, орта білім беру 

деңгейі бойынша жиынтық бағалаудың рәсімдерінен 

тұрады. 

Қалыптастырушы бағалау 

Бөлім/ортақ тақырыптар 

бойынша жиынтық бағалау 

Жиынтық бағалау 

Тоқсандық жиынтық бағалау 

Білім беру деңгейлері бойынша қорытынды 

жиынтық бағалау 

Қалыптастырушы бағалау оқу үдерісінің ажырамас бір бөлігі болып табылады, тоқсан барысында мұғалім 

тарапынан жүйелі өткізіліп отырады. 

Қалыптастырушы бағалауда баға, балл қойылмайды, мұғалім мен білім алушы арасында үздіксіз кері байланыс 

қамтамасыз етіледі. Қалыптастырушы бағалау кезінде білім алушылардың қателесуге, оны түзетуге құқығы бар. 

Бұл білім алушылардың мүмкіндігін анықтауға, қиыншылығын табуға, оң нәтижеге қол жеткізуіне көмектесуге, 

дер кезінде оқу үдерісін түзетуге мүмкіндік береді. 

Жиынтық бағалау мұғалімдерге, білім алушылар мен ата-аналарға ұсыну үшін оқу бағдарламасындағы бөлім/ 

ортақ тақырыптар бойынша балл, баға қою арқылы белгілі бір оқу кезеңі (тоқсан/триместр, оқу жылы, орта білім 

беру деңгейі) аяқталғанда өткізіледі. 

Бұл белгілі бір кезеңде оқу бағдарламасы мазмұнын меңгеру деңгейін анықтауға, тіркеуге мүмкіндік береді. 

Қалыптастырушы және жиынтық бағалау нәтижелерін мұғалімдер оқу үдерісін жоспарлау, рефлексия жасау (1- 

қосымша), өзінің оқыту тәжірибесін жетілдіру үшін қолданады. 

45


Жиынтық бағалау үдерісі 

Жиынтық бағалау белгілі бір оқу кезеңінде оқу 

бағдарламасының мазмұнын меңгеру деңгейін тіркеу, 

анықтау үшін жүргізіледі. Тіркеу үдерісі кезінде оқу 

бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім 

алушылардың білімін, дағдысын көрсететін дәлелдерді 

жинау жүзеге асырылады. Жиынтық бағалау тоқсан 

барысында (бөлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық 

бағалау), тоқсан соңында (тоқсандық жиынтық бағалау) 

және білім беру деңгейін аяқтағанда (негізгі орта, жалпы 

орта) жүргізіледі. 

Жиынтық бағалау бойынша балл/деңгей/баға туралы 

шешімді мұғалім бағалау критерийлеріне сәйкес 

қолданады. Сонымен бірге мұғалімге әр білім алушының 

жұмысы бойынша дұрыс шешім қабылдауы үшін 

дескрипторлар немесе балл қою кестелері көмектеседі. 

Аталған ақпарат қалыптастырушы бағалаудағы сияқты 

жоспарлау, түзету, оқу үдерісіне талдау жасау үшін 

қолданылады. Сонымен бірге мұғалімге әр білім 

алушының жұмысы бойынша дұрыс шешім қабылдауы 

үшін дескрипторлар немесе балл қою кестелері 

көмектеседі. 

Аталған ақпарат қалыптастырушы бағалаудағы сияқты 

жоспарлау, түзету, оқу үдерісіне талдау жасау үшін 

қолданылады. Пән бойынша әдістемелік бірлестіктерге 

жиынтық бағалаудың барлық түрлері бойынша бақылау 

тапсырмаларын, әдістерін, кезеңдерін көрсетіп, оқу 

жылына жиынтық бағалаудың жоспарын құрастыру 

ұсынылады 

Тоқсандық жиынтық бағалаудың үдерісі 

Тоқсандық жиынтық бағалау оқу бағдарламасы 

мазмұнындағы білім, дағды және түсінуге қатысты 

дәлелдеулерді ұсынады, тоқсандағы оқу барысының 

ілгерілеуін өлшейді. Тоқсандық жиынтық бағалау тоқсан 

соңында өткізіледі, онда тоқсандық баға қою кезінде 

есепке алынатын балдар қойылады. 

Тоқсандық жиынтық бағалауда бақылау-тексеру 

жұмыстарын әр түрлі өткізу қарастырылады. Жиынтық 

бағалау жұмыстарын құрастыру кезінде ойлау 

дағдыларының деңгейлерін, жетістігін көрсетуін, ойлау 

деңгейлерінің талдау, синтез және бағалау сияқты 


жоғарғы сатыларымен қоса әр түрлі тапсырмалардан 

тұруын есепке алу қажет. 

Оқу жылында әдістемелік бірлестіктер құрастырған 

жиынтық бағалаудың жоспарында тоқсандық жиынтық 

бағалаудың рәсімдері көрсетілуі керек арасы мұғалім мен 

бақылаушының еркін жүріп тұруына мүмкіндік беретіндей 

орналасуы тиіс; негізгі нұсқаулық пен уақыт жазылып 

тұратын болғандықтан тақта білім алушылардың алдында 

болғаны дұрыс; тапсырманы орындау барысында білім 

алушыларға көмегі тиюі мүмкін деген плакаттар, 

ақпараттық сипаттағы қабырға материалдарының алынып 

тасталуы немесе беті жабылуы тиіс. 

Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізуге дейін мұғалім 

білім алушылардың тапсырманы орындау барысында 

көмегі тиюі мүмкін тыйым салынған заттарды 

әкелмегеніне көз жеткізуі қажет. Білім алушылар 

өздерімен бірге тек тоқсандық жиынтық бағалау 

бойынша спецификацияда көрсетілген материалдарды, 

құралдарды және заттарды ғана әкелуіне болады. 

Тыйым салынған заттардың болу жағдайы ережені 

бұзушылық болып саналады. 

Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу туралы жанжақты 

ақпарат тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу 

бойынша мұғалімдерге арналған нұсқаулықта берілген 

Тоқсандық жиынтық бағалау нәтижелерінің 

талдауы 

Тоқсандық жиынтық бағалау жиынтық бағалаудың 

әдістемелік 

ұсынысында берілген үлгідегі балл қою кестесіне 

сәйкес құрастырылады. 

Аталған кестеге сәйкес мұғалімдер балдарды қояды. 

Мұғалім әр жауапқа қойылған балдардың, 

нәтижелердің дұрыс 

жазылғанына көз жеткізуі тиіс. 

Бағалау нәтижелерін мұғалім, білім алушының оқудағы 

ілгерілеуін 

бағамдау үшін қолдануына болады. Ол үшін мұғалім 

нәтижелерді, кері 

байланысты білім алушыны оқуға ынталандыратындай 

түсінікті етіп, өзінің 

нәтижесі бойынша ойлануына мүмкіндік беру қажет. 

ӘДЕБИЕТТЕР. 

1. Қалыптастырушы бағалауды қолдану бойынша пән мұғалімдерінің кәсіби құзіреттілігін арттыру. Жақсылықова 

К.З., Тайтанова Н.К. Алматы 2016 

2. Бірінші сыныпта оқу үдерісін ұйымдастыру туралы әдісемелік ұсыныстар "Назарбаев зияткерлік мектептері" 

ДББҰ Астана 2016 

46



Берілген сабақ жоспары бастауыш сыныпта 

дүниетану пәнінен сабақ жүргізудің тиімді үлгісі 

ретінде ұсынылған. Сабақ жоспарын бастауыш 

сынып мұғалімдері өз тәжірибелерінде пайдалана 

алады. 

ГУКАЙ ИРИНА 

ВЛАДИМИРОВНА 



ТОМАШЕВИЧ ИРИНА 

НИКОЛАЕВНА 



Данная разработка урока представляет собой 

пример проведения урока по предмету 

"Естествознание" в первом классе средней 

общеобразовательной школы. Методическая работа 

будет интересна учителям средней школы. 

The working-out subject plan is given as a useful example 

for teaching subject "Learning the world". Every 

primary school teacher may use this plan. 

УРОК ЕСТЕСТВОЗНАНИЯ В ПЕРВОМ КЛАССЕ 

Тема: Как люди изучают космос. 

Цели обучения, которые 

необходимо достичь на 

данном уроке: 

Предполагаемый результат: 

1.4.2.2 описывать приборы и летательные аппараты для изучения 

космоса; 

1.1.2.1 проводить наблюдения за явлениями 

окружающего мира; 

Все учащиеся смогут: 

• сказать, что такое космос, космонавты, планеты, звезды, 

обсерватория. 

• объяснить, как люди узнали о космосе, кто такие космонавты; 

• назвать космонавтов Казахстана; 

Большинство учащихся будут уметь: 

• уметь называть некоторые планеты Солнечной системы; 

• использовать различные источники получения информации. 

Некоторые учащиеся смогут: 

• продемонстрировать умение правильно задавать вопросы; 

• доказать личную гипотезу и сделать вывод самостоятельно. 

Языковая цель: 

Предыдущее обучение 

Ключевые слова и фразы: 

Телескоп, ракета, космонавты, обсерватория, планеты 

Стиль языка, подходящий для диалога/письма в классе: 

Вопросы для обсуждения: 

- Что такое небо? 

- Как выглядит обсерватория? 

- Где мы можем получить об этом дополнительную, интересующую нас 

информацию? 

Космос, астрономия, космонавт, астронавт, созвездие, календарь, 

открытие, космические тела, планеты, солнце, звёзды. 

План 

Планируемые мероприятия 

Ресурсы 

Создание положительного эмоционального настроя. 

Прозвенел звонок! 

Мы начинаем наш урок 

Любознательные в классе дети 

Обо всем хотят знать на свете. 

С добрым утром! 

Начат день 

Первым делом гоним лень 

На уроках не скучать, 

Поработать, а не спать! 

Деление на группы. 

«Передай сердце другому!» 

Дети по кругу передают игрушку с пожеланиями. Учитель хлопает в 

ладоши. Тот ,у кого оказалась игрушка ,встает в центр круга .Он 

будет выбирать себе команду. 

серце-игрушка 

47



Актуализация жизненного опыта. Целеполагание. 

К/ Отгадайте загадку: 

Это что за потолок? 

То он низок, то высок, 

То он сер, то беловат, 

То чуть-чуть голубоват. 

А порой такой красивый – 

Кружевной и синий-синий! (Небо) 

К/– Что такое небо? (Небо – это безграничное пространство над головой или 

космос.) 

Кто может сказать слово «космос» по –казахски? по –английски? космос - 

ғарыш cosmos 

– Что можно увидеть на небе днем? (Солнце, облака, тучи, самолеты.) 

– А ночью? (Звезды, луну, месяц.) 

- Какова основная цель нашего сегодняшнего урока? 

- Какие ещё цели поставим на урок? 

Г/ Составление кластера «Космос» 

- На партах лежат карточки со словами, выберите только те, которые относятся к 

нашей теме. Составьте кластер. 

48 

космос 

- Встретились ли незнакомые слова?(Обсерватория) 

-А что это такое ,как вы думаете? 

Ф\ Оцените свою работу по критериям: 

7-8 слов 5-6слов 3-4слов 

использовано 7 баллов 5баллов 3 балла 

значение слов 7 баллов 5 баллов 3 балла 

Кластеры вывешиваются на доску. На них выставляется количество баллов. 

Подводится итог. 

К/ Исследовательская деятельность 

- Конечно, заглянуть за пределы Земли человеку хотелось всегда, и он изобретал 

различные приборы и способы как это сделать. Перед вами тоже на парте лежат 

различные приборы. Подумайте, который из них может помочь в изучении космоса? 

Зачеркните лишнее. 

- Подзорная труба – это ближайшая родственница телескопа, который изобрёл 

великий учёный Галилео Галилей. 

Принцип работы подзорной трубы и телескопа очень похож: линза, встроенная в эти 

приборы, позволяет нам как-будто приблизить изображение 

Современные телескопы намного больше и мощнее и дают очень чёткое изображение, 

а устанавливают их в специальных помещениях, которые называют обсерваториями. 

Г\У вас на столах есть изображение обсерваторий. Каждая группа получит свое 

задание. 

1 и 2 группа сделает вывод о том, где устанавливают обсерватории. 

3 группа прочитает и запомнит названия казахстанских обсерваторий 

4 группа. Соберет изображение из частей в общую. 

Справка: 

- В Казахстане есть 3 обсерватории Ассы- Тургень, Тянь-Шанская, «Каменское плато». 

Ближайшая к нам Тянь-Шанская, располагается близ города Алматы. В обсерваториях 

установлены мощнейшие телескопы, рядом с которыми человек кажется муравьём. - 

Конечно, работа обсерваторий очень важна, но все ли объекты космоса можно 

разглядеть даже в самый мощнейший телескоп? И что делать? (лететь в космос) Кто 

помогает ученым исследовать космос? (космонавты) 

К\- А знаете ли вы, как зовут первых казахстанских космонавтов? Токтар Аубакиров, 

Талгат Мусабаев. Откуда совершают полеты в открытый космос космонавты? Что 

такое космодром? Где находится Байконур? 

- Ребята, а вы хотели бы совершить путешествие в космос? Только ли ракета нужна 

для путешествия? 

-Тогда почему космонавтов так немного? 

- Человеческий организм попросту не выдержит перегрузок без специального 

снаряжения – скафандра. Чтобы быть космонавтом, надо быть физически крепким. 

К\ Физминутка 

(Космическая зарядка) 

Летим в космос. 

А что мы увидим в нашем космическом путешествии? 

Какие планеты вы уже знаете? Сколько их? 

4 листа, клей, 

карточки- слова: 

космос, машина, 

лес, луна, 

планеты, 

созвездия, 

космонавт, звёзды, 

обсерватория, 

телескоп 

Приборы (либо их 

изображение на 

рисунке): линейка, 

термометр, весы, 

подзорная труба 

на листах 

показ портрета 

Галилео или слайд 

презентации 

Фото: 

обсерватории 

портреты



П\ «Назови планету» 

В паре дети называют планеты 

Ф\ Поднимите палец вверх, если справились в паре и назвали все планеты. 

И\ Игра «Соседи- планеты» 

Раздаются карточки с названиями планет (Венера, Плутон, Земля, Юпитер и т.д.) и 

учащиеся должны правильно встать по порядку от Солнца по сигналу учителя. 

Ф\ Все ли соседи-планеты справились? 

На этом наше космическое путешествие закончилось, и мы возвращаемся на Землю. 

Вы тоже сегодня были в роли космонавтов. Вы исследовали мир космоса. 

И\ Рефлексия 

У каждого из вас есть космонавт на парте. 

Подойдите и определите своего космонавта в ракету по цветам. Зеленая –если вам 

было интересно, и вы узнали много нового, желтая-если не совсем интересно и мало 

узнали нового. красную -если было скучно и не познавательно. 

Слайд-пожелание 

Примечание: 

К-класс 

Г-групповая работа 

П-парная работа 

И-индивидуальная работа 

Ф-поддерживающее оценивание 

49



Берілген сабақ жоспары орта мектепте ағылшын 

тілі пәнінен сабақ жүргізудің үлгісін ұсынады. Бұл 

әдістемелік ізденісті орта мектеп мұғалімдері өз 

тәжірибелерінде қолдануларына болады. 


пример проведения урока по английскому языку в 

средней общеобразовательной школе. Методическая 

работа будет интересна учителям средней школы. 

ЖУМАГУЛОВА 

КАМШАТ 

ТОРЕБАЕВНА 

ағылшын тілі мұғалімі 

БИҒАРИМОВА 

ДИНАРА 

ЕСПЕНҚЫЗЫ 

ағылшын тілі мұғалімі 

The plan of the lesson is given as a useful example for 

teaching English for primary school pupils. This plan of 

the lesson will be usefull for school teachers. 

ОРТА МЕКТЕПТЕ АҒЫЛШЫН ТІЛІНЕН ӨТКІЗІЛЕТІН 

САБАҚТЫҢ ЖОСПАРЫ 

Them of the lesson: Review 

Presentation of the lesson: 

Bloom’s 

Taxonomy 

Aims View job The result 

Marks 

Сriterion The handle points 

The 

total 

score 

Білу - 

remember 

Home task: 

Working with 

words and 

complete the 

sentences 

Brainstorming 

Learn, make up 

and complete 

the sentences 

The study of 

knowledge 

Make up the 

sentences 

Complete the 

sentences 

To learn the 

words 

3 

2 

1 

Түсіну - understand 

Қолдану - apply 

«Reading 

the text» 

Favourite 

food 

Make up the 

sentences 

1.What is your favourite 

Kazakh food? 

2. Do you ever eat food 

from other countries? 

3.What does mean 

Beshbarmak? 

4. What do we need to 

make Beshbarmak? 

5. What must we do to 

make the dough? 

6. Cut the dough into __ cm 

squares. 

1.It`s the (amazing) place in 

the world. 

2.The (small) country in the 

world is the Vatican City. 

3.What ______ you going 

to do? 

4.Have we got ____ time? 

5.I`d like ___ water, please. 

6. next Sunday / Real 

Madrid / win / will? 

7. Do you eat ___ rice? 

8. There aren`t ___ cars. 

9.___ Mark get married 

next month? 

10. Would you like ___ 

sugar? Playing the game 

Working in 

groups 

Answer the 

questions 

1. the most 

amazing 

2. the smallest 

3. are 

4. much 

5. some 

6. Will Real 

Madrid win 

next 

Sunday? 

7. Much 

8. Many 

9. Will 

10.some 

Answer the 

questions 

Practice 

skills 

compilation 

Fully completed 3 

Errors were 

Absolutely could 

not perform 

2 

1 


Errors were 


not perform 

2 

1 

50



Талдау - analyze 

Discussion 

1.What does mean 

dastarkhan? 

2.When the Kazakhs were 

a nomadic people, they 

mainly ate dishes made 

from __ and __. 

3.How much meat do we 

need to make 

Beshmarmak? 

4.How many potatoes do 

we need to make 

Beshmarmak? 

5.What firstly we must do? 

Are there more vegetables, 

fruit, fish in the Kazakh 

diet? 



постер салып, 

қорғау . Топтық 

жұмыс 

Firstly, students 

will show 

emotions. They 

will give 

interesting facts, 

express their 

negative and 

positive feelings, 

new and 

creative ideas, 

give general 

view to the 

problem and 

conclusion 


Errors were 


not perform 

2 

1 

Жинақтау - create 

Reflexion 

My word 

Сыныптан бір 

оқушы тұрып 

сабақта қандай 

әсер алғанын 

айтады. Айтып 

болған келесі 

оқушы 

жалғастырады. 

Сөйтіп барлық 

оқушы өз 

ойларын толық 

айтып 

жеткізеді. 

Жағдаяттан 

шыға білу 

құзыреті 

Got full 3 

Was it difficult 2 

Don’t got full 1 

Бағалау - 

evaluate 

Essay ‘Fast food’ 

Формативті 

бағалау: 

топтық, өзара, 

жеке бағалау; 

смайлик 

жинау, 

мадақтау, 

сенім білдіру 

excellent 3 

good 2 

satisfactory 1 


51



Мақала орта мектеп мұғалімдеріне жаңартылған білім 

мазмұнына сәйкес сабақ жүргізуді үйретуге бағытталған мастеркласс 

өткізудің конспект-жоспарын ұсынады. Ұсынылған жоспарды 

орта мектеп әдіскерлері өз тәжірибелерінде пайдалана алады. 

Статья представляет собой план-конспект мастер-класса для 

преподавателей средней школы на тему проведения занятий по 

обновленному содержанию образования. План-конспект будет 


ЖЕТМЕКОВА НАЗЫМ АКЫЛОВНА 

An article represents itself a plan-synopsis of training (master class) 

for secondary school teachers on the topic of conducting classes on the 

updated content of education. The plan-synopsis will be interesting for 

methodologists of secondary school. 

бастауыш сынып мұғалімі 

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БАҒДАРЛАМАСЫ БОЙЫНША 

"Х ЕЛІНЕ САЯХАТ. Х ДЫБЫСЫ МЕН ӘРПІ" ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ 

МАСТЕР-КЛАСТЫҢ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРЫ 

Мастер -кластың тақырыбы: Х еліне саяхат. Х дыбысы мен әрпі 

Жалпы мақсат: 2017 жылдың 07 наурызында №35 жалпы орта білім беретін мектебінің ұстаздарынамастер 

класс көрсетіп, іс-тәжірибе тарату арқылы 21 мұғалімге тиімді әдіс-тәсілдерді сабақта қалай пайдалану туралы 

түсінік беру. 

Мерзімі: 07.03.2017 жыл 

Қатысушы: №35 мектеп ұжымы 

Өтетін орны: Акт. зал сағат 10.00 

Сабақ нәтижесі: 

1. Сабақты қалай жоспарлау керек екендігін толық мағлұмат беру. 

2. Сабақтың мақсатын қою, ширату тапсырмаларын ұтымды ұйымдастыру.і 

3. Әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып сабақ кезеңдерін ашу. 

4. Жаңартылған бағдарлама бойынша әріптестермен ой бөлісу. 

5. Мастер-кластан үйренгендерін сабақта қолдана алулары. 

Сабақта қолданылатын материалдар: капитанға арналған кепка мен шарфтар, ресурстар, стикер, маркерлер, 

ватман, карта колодасы, доп, флипчарт, мультимедиа, бейнежазба 

Табыс критерийлері: қарым-қатынас әдістері, топпен жұмыс істей білуді, сыни ойлап, талдап, зерттеу 

Сабақтың тақырыбы 

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу 

мақсаттары (оқу бағдарламасына 

сілтеме) 

Сабақтың мақсаттары 

Жетістік критерийлері 

Құндылықтарды дарыту 

Пәнаралық байланыс 

АКТ қолдану дағдылары 

Тілдік құзыреттілік 

Сабақ барысы 


жоспарланған 


52 

«Х» еліне саяхат. Х дыбысы мен әрпі. 

1.7 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін айту 

1.8 Берілген тақырыпқа әңгіме құрап айту 

1.9 Сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық нормаларға сәйкес 

дұрыс айту 

Барлығы: Жаңа білімді меңгереді. 

Көбі: Тақырыпты түсініп, тыңдап, жетекші сұрақтар арқылы 

талқылайды. 

Кейбірі: Алған білімді өмірде қолдана алады. 

Айтылған сөздер мен сөйлемдердің көпшілігін дұрыс қайталай 

алады. 

Нақты сөйлеу арқылы, мәселені түсінгенін көрсете алады. 

Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу. 

Өнер, ана тілі сабағы 

Аудиожазба , таныстырылым. 

Хат-письмо 

Ширату кезеңі.мұғалімдермен «Моншақ» тізбегі арқылы 

таныстыру.Гүлдер тарату арқылы топка боліп топтастыру. Әр 

топка жапырақ арқылы топ көшбасшысын сайлау. 

Ресурстар



Сабақтың басы 

Ынтымақтастық 

атмосферасын 

қалыптастыру 

5 минут 

Сабақтың ортасы 

8 минут 


1 минут 

Аяқталуы 

16 минут 

Қызықты тапсырма 

8 минут 

Қолдарыңды көтеріңдер – бір дейік. 

Көп отырып, қатты шаршап жүрмейік. 

Қолды создық, басты бұрдық – екі деп, 

Қозғалыспен әрбір адам жетіледі. 

Алға, артқа қарадық та – үш дедік. 

Тағы жаңа жаттығулар істедік. 

Түсірейік қолды төрт пен бесті айтып, 

Отырайық көңілді енді марқайтып. 

/Б.Бөрiбаев/ 

– Балалар, бір-біріміздің қолымыздан ұстап, алақан арқылы жүректің жылуын 

сезініп үйренген қандай тамаша, қандай қуаныш! 

Карта колодасындағы карталарды таратып буыннан сөздер құрату. Сөздерден 

сөйлем құрастыру. 

№1 Оқылым. 

-Кубикті лақтыру арқылы түскен әріптер бойынша сөздер жазғызып , сол сөздерді 

санап ,қай топ көп соз жазғанын анықтау. 

№2 Өлеңді мәнерлеп оқы. 

Халел қарап қалмайды, 

Хамитқа хат арнайды. 

«Хоккей добыкерек!»-деп, 

Хабарлайды хал-жайды. 

Оңға түзу тұр, 

Солға түзу тұр. 

Алға бір адым 

Артқа бір адым. 

Оңға бұрылып, 

Солға үңіліп 

Жоғары, төмен қарайық, 

Орнымызды табайық. 

№3 Қазіргі заманда заманауи хат жолдау түрлерін ватманға сызып, әр топ 

флипчарт іліп қорғады. 

Сұрақтардың жауабын болжа. Диалогті рөлге бөліп оқыңдар. 

-Сен кітапханада болдың ба? 

-Қандай кітаптар алдың? 

-Кітаптарды таңдауға кім көмектест 

- Қалыптастырушы бағалау туралы материалдар таратылып, өзара талқыланды. 

Қалыптастырушы бағалау туралы түсінік берілді. 

Шаттық шебері 

Таныстырылым, 

оқулықпен 

жұмыс 

Сергіту сәтіне 


жинақ 

Оқулық, 

дәптерлер. 

Сабақтың соңы 

2 минут 


Дифференциация – оқушыларға 

көбірек қолдау көрсетуді қалай 

жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары 

оқушыларға қандай 

тапсырмалар қоюды жоспарлап 

отырсыз? 

Қолдау көрсету. 

Қабілеті жоғары оқушылар 

айтылған сөздер мен 

сөйлемдердің көпшілігін дұрыс 

Бағалау – мұғалімдер топты бағалады. Бүгінгі өткен мастер класка баға берді. 

Өткізіп тұрған өзім бағаладым. Бағалауда басбармқ арқылы бағалау түрін 

көрсеттілді.Ең жеңіл алғаш үйреніп жүргендерге тиімді әдіс. 

Мұғалімдер өте жаксы көңіл күйде , әсерлі мастер-класс откенін өз бағалауларында 

баса айтып өтті. 

қайталай алады. 

Өзімді талдауым. «Х еліне саяхат. Х дыбысы мен әрпі » тақырыбындағы мастер –класка іріктеліп 21 

әр пәннің мұғалімдері қатысты. Мастер-класс барысында мұғалімдердің қызығушылығы 

өте жоғары болды. Әріптестер тарапынан топтық жұмыста ынтымақтастық 

атмосферасы орнап, тапсырмаға қызығушылықпен кірісті. Екінші тапсырма бойынша 

тақырыпты ашуға берілген тапсырмаға мұғалімдер өз пікірлерін айтып, ойларын 

ортаға салды, постер қорғалды.Тақырыптың мазмұнын ашу мақсатында әр топқа 

сұрақ-тапсырмалар берілді. Мастер –кластың мақсаты толық ашылып, нақты 

тапсырмалар орындау арқылы жоғары деңгейде өтті.Мұғалімдер қызығушылықпен 

орындай өтырып ,өз ойларында жүрген сұрақтарына жауаптар алып отырды.. 

Рефлексия барысында мұғалімдердің алдағы уақытта менің сабақтарыма келіп 

қатысып , тәжірибе алмассақ деген пікірлерін жеткізді.Мастер класс сессиясы өз 

ойымдағыдан да жоғары шықты. Толық мақсатыма жеттім. Жаңартылған 

бағдарлама бойынша сабақта өткізілетін тиімді әдіс тәсілдерді көп және әртүрлі 

болса сапасы да, қызығушылықта жоғары болады. Асхат Әлімовтың кітабын оқи 

отырып алдағы уақытта да әдістерді түрлендіріп сабағымды жүйелі өткіземін.. 

53



Берілген әдістемелік жұмыс орта мектептің 6 сыныбында 

математика пәнінен жүргізілетін сабақтың үлгісі ретінде 

ұсынылған. Сабақ жоспары орта мектеп ұстаздарының, 

әдіскерлердің, педагогикалық мамандықтарда білім алатын 

студенттер мен магистранттардың назарына ұсынылады. 


проведения урока по математике в 6 классе средней школы. 




ТУРГАМБАЕВА АРДАК 

ТУРСЫНОВНА 

математика мұғалімі 

This methodological work represents the example of a Math lesson 

for 6 grade pupils of secondary school. The study manual might be useful 

to the secondary school teachers, methodologists and students in 

the master's programs of pedagogics. 

6 СЫНЫПТА МАТЕМАТИКАДАН ӨТКІЗІЛЕТІН САБАҚТЫҢ 

ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ 

Сабақтың тақырыбы: 

Сабақтың мақсаты: 

Күтілетін нәтиже: 

Түйінді идеясы: 

Әдіс - тәсілдер: 

Ресурстар: 

Бағалау: 

«Рационал сандарға амалдар қолдану». 

«Рационал сандарға амалдар қолдануды білу; 

Таңбаларды ажыратып, ережелерді есеп шығаруда қолдану.» 

1.«Рационал сандарға амалдар қолдануды біледі; 

2.Таңбаларды ажыратып, ережелерді есеп шығарудақолдана алады; 

3. Топта жұмыс жасап, өзара қарым – қатынас құзіреті дамиды, бірлесе 

отырып оқу арқылы жаңа білім меңгеріледі. 

Оқушыларды жүйелі білім алуға дағдыландыру 

Миға шабуыл, ой қозғау, түрлі – түсті парақ арқылы топтастыру, топтық 

жұмыс,жеке жұмыс, топ ережесін жасау, сергіту сәті, қалыптастырушы 

бағалау, кері байланыс; 

Үлестірме материалдар, плакат А2, маркерлер, 

ИТ,слайд, кері байланыс жасауға стикерлер. 

Бағалау парағы арқылы ұпай беру арқылы қалыптастырушы бағалау. 

Бағалау парағы арқылы жинақты баға қою. 

54 

Сабақ барысы: 

Уақыты Сабақ кезеңдері Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті 

1 мин І. Кіріспе бөлім 

Оқушылар мұғаліммен 

1.Ұйымдастыру кезеңі. 

амандасып, топқа 

Оқушылармен амандасып, 

бөлініп, үй жұмысы 

сынып ахуалын бақылау. 

бойынша талдау 

жасайды. 

5 мин 

2.Үй тапсырмасын 

пысықтау. 

10 мин ІІ. Таныстырылым кезеңі 

Жаңа сабақ 

Сабақтың тақырыбы 

тақтадан көрсетіледі 

Мұғалім амандасады, оқушыларды 

түгелдеп, түрлі – түсті парақтар 

бойынша топқа бөледі және сол 

парақтардағы тапсырмалар 

бойынша өткен сабаққа талдау 


«Жалғасын тап» ережелерге 

байланысты сұрақ – жауап арқылы 

үй жұмысын пысықтайды. 

«Ой қозғау» тақтадан рационал 

сандар көрсетіледі. Мұғалім сабақтың 

тақырыбын, мақсатын 

айтады. 

Енді оқулықтағы 

І топқа №638 (1,4), №644 (1) 

ІІ топқа №638 (2,5), №644(2) 

ІІІ топқа №638 (3,6), №644 (3) 

ІV топқа №638 (7,8), №644 (4) 

дәптерге жеке шығарады. 

Топта талқылап 

қорытынды жауаптарын 

дәптерлеріне жазып 

түсіреді.



8 мин 

ІІІ. Негізгі бөлім 

1.Топпен жұмысжасайды 

Топтағы оқушыларға шығармашылық 

есептер таратылады. 

Оқушылардың ортақ пікірге ке-ліп, 

есепті шығарып, есептің шы-ғару 

жолын постерге жазып түсі-руін 

талап етеді. 

Топтағы оқушылар 

ортақ пікірге келіп оны 

тақтаға кезекпен 

жазады. 

3 мин 

2.Сергіту сәті 

«Бастаушыны тап» ойыны 

Бұл ойын топ оқушыларын 

ынтымақтастыққа, 

сыйлас-тыққа, 

бірін-бірі тыңдай, түсіне 

білуіне көмектеседі 


Ойынның шартымен танысты-рады. 

Сыныпты ортаға шеңбер құруға 

шақырады. Бір оқушыны сыртқа 

шығарып жібереміз. Қалған 

оқушыларды бір оқушы бастап әр - 

түрлі қимылдар жасай-ды. 

Сырттағы оқушы қимылды кім 

бастап тұрғанын табу керек. 

Мұғалім сырттағы 

оқушы-ны ішке кіргізеді 

де ойын-ның шартын 

айтады. 

Оқушылар ойынды 

ойнап, орындарына 

отырады. 

12 мин 

3.Бекіту 

«Қайталау білім бастауы» 

әдісі бойынша жасаған 

флипчарттарын қорғайды. 

6 мин ІV. Қорытынды бөлім 

1. «Тез ойла» ойыны 

бойынша жаңа тақырыпты 

қорытындылау 

Бекіту, жобаны қорғау 

«Қайталау білім бастауы»әдісі 

бойынша тақтаға жазған 

жұмыстарын қорғайды. Бір – біріне 

қосымша сұрақтар арқылы 

жұмыстарын нақтылайды. 

Осылайша барлық топтың жұмысы 

талқыланады. 

Әр тапсырмаға мұғалім тиесілі 

ұпайларын гүлдер арқылы беріп 

отырады. 

Бағыт-бағдар береді, бақылап, 

тексереді 

1. «Тез ойла» әдісі бойынша жаңа 

тақырыпты қорытындылауға байланысты 

ауызша есептер беріледі. 

Тақтаға постерді іліп 

есептің шығарылу 

жолын бір оқушы 

түсіндіреді. Екінші 

оқушы ережесін 

айтады. Тағы бір оқушы 

осы жұмысқа 

байланысты сұрақ 

қояды. Топтағы 

оқушылар жауап 

береді. Осылайша 

барлық топтың жұмысы 

талқыланады. Барлық 

балалар есептің 

шығару жолдарымен 

толық танысады. Топ 

басшылары мұғалімнің 

берген жетон-дарына 

(гүлдеріне) байланысты 

ұпайларын 

бағалау парағына 

түсіреді. 

Оқушылар жауап 

береді. 

2. Үй тапсырмасын 

беру 

№ 638 (9) , 642 (1,2,3) 

дәптерге түсіру. 

Жекелеген тапсырма 

3. Бағалау. 

4 . Рефлексия: 

Жекелеген тапсырма; 

Ізденімпаз оқушыларға «Рационал 

сандарға» байланысты сөзжұмбақ 

дайындап келуді тапсырады. 

Топ басшылардағы бағалау 

парағын алып жинақтау бағасын 

қояды. 

кері байланыс сұрайды; 

-бүгінгі сабақтан нені білдім, осы 

гүлді қалай жинадым? 

Сабақ барысынан фотосуреттер: 

Үй тапсырмасын жазып 

алады. 

Сұрақтары болса қою, 

бағалау критерийімен 

танысу 

Бүгінгі сабақ жайлы кері 

байланыстарын өз 

жинаған гүлдеріне 

жазып қалдырады. 

55



Берілген әдістемелік жұмыс орта мектептің 6 сыныбында қазақ 

тілі пәнінен жүргізілетін сабақтың үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ 

жоспары орта мектеп ұстаздарының, әдіскерлердің, 

педагогикалық мамандықтарда білім алатын студенттер мен 



проведения урока по казахскому языку в 6 классе средней школы. 




АЙШУКЕНОВА ДАНАГУЛЬ 

ЕРМЕКОВНА 

қазақ тілі және әдебиеті мұғалімі 

This methodological work represents the example of the Kazakh language 

lesson for 6 grade pupils of secondary school. The study manual 

might be useful to the secondary school teachers, methodologists and 

students in the master's programs of pedagogics. 

6 СЫНЫПТА ҚАЗАҚ ТІЛІНЕН ӨТКІЗІЛЕТІН 

САБАҚТЫҢ ЖОСПАРЫ 

Сабақтың тақырыбы: Еліктеу сөздерді қайталау 

Сабақтың мақсаты: Еліктеу сөздерден алған теориялық білімдерінің деңгейін бақылау. Оқушылардың еліктеу 

сөз туралы алған білімдерін бекіту, іс-әрекетте орындау, басқа сөз таптарынан айырмашылығын таныту, өмірден 

түрлі мысалдар келтіре отырып, білім, білік дағдыларын қалыптастыру. 

Сабақтың міндеттері: 

білімділік - еліктеу сөздердің өзіндік ерекшеліктерін ажырата білу; 

дамытушылық - еліктеу сөздер туралы білімдерін жүйелеу,жинақтау, талдау жұмыстарын жүргізу; 

тәрбиелік - сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, адамгершілікке, туған жерді сүюге тәрбиелеу. 

Сабақтың типі: білік пен дағдыны жүйелеу, жинақтау сабағы. 

Сабақтың түрі: аралас сабақ 

Қолданылған әдістер мен тәсілдер: Критериалды бағалау,өзін-өзі бағалау, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, АКТны 

қолдану, ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс,критериалды бағалау 

Ресурстар: түсті қағаз, маркерлер, оқулық, компьютер, интербелсенді тақта, желім, стикерлер 

Пәнаралық байланыс: әдебиет, музыка 


№ 

Сабақ 

Кезеңдері 

Уақыты 

Мұғалімнің іс-әрекеті 

Оқушының ісәрекеті 

Күтілетін 

нәтиже 


І 


Қызығуш 

ы-лықты 

ояту 

3 мин 

1.Оқушылармен сәлемдесу 

2.Оқушыларды түгендеу 

3. Психологиялық ахуал: 

Кел, балалар, күлейік! 

Күлкіменен түлейік! 

Күлкі көңіл ашады, 

Күліп өмір сүрейік. 

Кел, балалар, күлейік! 

Күлкіменен түлейік! 

Күлкімізді күн қылып, 

Гүл өссін деп тілейік! 

Өлең мазмұнына 

сай қимылмен 

көрсету 

Оқушының 

сабаққа деген 

қызығушылығы 

оянып, ынтасы 

артады. 

Қол шапалақтау 

арқылы бағалау 

2 Үй 


сы 

Мағынаны 

тану 

Оқушыларды жыл мезгілдері 

бойынша бойынша топқа 

бөлу.Топ ережесін ескертіп 

айту. 

Бағалау парағын таратамын. 

Топтарға бөлініп 

отырады.Топ 

басшысын 

сайлайды. Топ 

ережесіне назар 

аударады. 


парақтарын алады 

5 мин Тәжірибе жүзінде дәлелдеу Оқышылар үйге 

берілген 

тапсырмалары 


тәжірибелерін 

көрсетеді 

Оқушы өз 

мүмкіндіктеріне 

қарай 


орындайды, тілі 

дамиды, 

ізденеді, 

еңбектенеді. 

Ауызша 

мадақтау 

«Жарайсыңдар!» 

«Тамаша!» 

Формативті 


56



3 Қайталауоқу 

анасы 

4 Шығарма 

шылық 

Жұмыс 

5 Сергіту 

сәті 

7 

мин 

«Көктем» тобына 1.Елітеу сөз 

деген не? 

2.Басқа сөз таптарынан 

ерекшеліктерін атап айтыңдар 

«Жаз» тобына 1.Еліктеуіш сөз 

дегеніміз не? 

2.Олар қандай етістікпен 

тіркесіп жасалады? 

«Күз» тобына 1.Бейнелеуіш 

сөздер деген не? 

2.Мысалдармен дәлелдеп 

көрсетіңіздер. 

«Қыс» тобына 1.Еліктеу 

сөздер құрамына қарай қалай 

бөлінеді? 

2.Жасалу жолына қарай ше? 

8 мин Әр жыл мезгілінің суреттері 

беріледі. Соған қарап, еліктеу 

сөздерді қатыстырып мәтін 

құрау. Пайдаланған еліктеу 

сөздерін құрамына, жасалу 

жолына қарай талдау. 

5 мин Австралия жауынs 

Егер толық жауап 

алынбаса өзге 

топтар Топтар 

берілген 

сұрақтарға жауап 

береді 

толықтыруға 

болады. 

Әр топ өз 

суреттері бойынша 

мәтін 

құрайды.Топтар 

өзара алмасып 

қатесін тексереді, 

сұрақ қояды, 

бағалайды. 

Оқушылар жеке 

өз бетімен 

ойланады, 

топтық 

жұмысқа ат 

салысады, 

бірігіп шешім 

қабылдайды. 

Білгендерін 

толықтырады 

Талқылау 

дағдылары 

дамиды.Берілге 

н сурет арқылы 

ақылдаса 

отырып, ортақ 

мәмілеге 

келеді. 

Ұйымшылдықта 

ры артады. 

Топ басшылары 

қайталау 


сұрақтарға дұрыс 

жауап берген өз 

тобының 

оқушыларын 

берілген бағалау 

бетшесіне 

бағалайды. (Әр 

дұрыс жауапқа 1 

ұпай) 


критерийлері: 

1.Мәтінге ат қоя 

алуы – 1 ұпай 

2.Мәтіннің сурет 

тақырыбына сай 

болуы – 1 ұпай 

3.Мәтінде 3- тен 

артық еліктеу сөз 

болуы – 1 ұпай 

4.Құрамына, 

жасалу жолына 

талдауы – 1 ұпай 

6 Жұптық 

жұмыс 

7 Сабақты 

бекіту 

«білгенім бір 

тоғыз 

білмегенім 

тоқсан 

тоғыз» 

8 Үй 

тапсырмасы 

9 Бағалау 2.5 

мин 

5 мин 208 бет 235- жаттығу 

Топтарға 4 шумағын талдауға 

беру.Еліктеу сөздің астын сызып, 

морфологиялық талдау жасау. 

Бүрсең,құржаң,сылдыр, 

сыбдыр сөздеріне фонетикалық 

талдау 

5 мин Семантикалық карта таратып беру 

Синквейн әдісі бойынша «Еліктеуіш 

сөз», «Бейнелеуіш сөз» 

2.5 мин беріледі. 6 –сыныптың Қазақ 

әдебиеті оқулығындағы Әбіш 

Кекілбаевтың «Шыңырау» үзіндісінен 

еліктеу сөздері бар 6 сөйлем жазу. 

Ережелерді қайталау 

Бағалау парағы арқылы 

оқушылардың критерийлер бойынша 

бағалауынан қорытынды бағаны 

шығарамын. 

10 Рефлексия 2 мин Сабақтан алған әсерлеріңді жаз. 

Не ұнады? Не үйрендің? 

Әр оқушы жеке 

жеке дәптерге 

жазып орындайды. 

Қасындағы 

оқушымен 

алмасып 

тексереді. 

Топта 

семантикалық 

картаны 

толтырады 

Күнделіктеріне үй 

тапсырмасын 

жазады 

кері байланыс 

парағын 

толтырады 

Топ 

басшыларының 

шешімін тыңдау 

Өздерінің 

ойларымен 

бөліседі 

Сөз 

таптарынан 

алған еориялық 

алған 

білімдерін 

қолданады. 

Оқушылар 

уақытпен 

санаса отырып, 

тапсырмалард 

ы тез 

орындауға 

тырысады. 

Өз білімдеріне 

байланысты 

білімдерін 


Жеке жұмыс 

Барлық 

тапсырмалар 1 

ұпаймен 

бағаланады 

1.Еліктеу сөзді 

дұрыс таба алуы 

-1 ұпай 

2.Морфологиялы 

қ талдау .Әрбір 

дұрыс талданған 

сөзге – 1 ұпай 

(егер сөйлемде 5 

сөз болып оның 

3 –уі дұрыс 

талданса 3 ұпай 

беріледі) 

Фонетикалық 

талдау - 1 ұпай 



Әрбір дұыс 

жауапқа -1 ұпай 

(10 сөздің 9 – ы 

дұрыс болса 9 

ұпай бері леді) 

Синквейннің 

дұрыс 

орындалған әр 

жолына -1 ұпай 

Пікірлерін 

білдіреді 

57



Бағалау парағы 

Қайталау – 

оқу анасы 

Шығармашылық жұмыс 

Жұптық 

жұмыс 

Білгенім бір 

тоғыз, 

Білмегенім 

тоқсан тоғыз 


Р/с 

Оқушы 

1 сұрақ 

2 сұрақ 

Мәтінге ат қоя алуы 

Мәтіннің сурет 

тақырыбына сай болуы 

Мәтінде 3- тен артық 

еліктеу сөз болуы 

Құрамына, жасалу 

жолына талдауы 

Еліктеу сөзді дұрыс 

таба алуы 

Морфологиялық талдау 

Фонетикалық талдау 

Семантикалық карта 


Синквейн әдісі 


Жалпы ұпай 

Баға 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

Бағалау парағы бойынша жинаған ұпайларын есептегенде оқушыларға төмендегідей баға қойылады: 

18-24 ұпай жинаса "5" баға қойылады 



Бағалау критерийлері: 

Қайталау - оқу анасы 

Топ басшылары қайталау бойынша сұрақтарға дұрыс жауап берген өз тобының оқушыларын берілген бағалау 

парағына бағалайды. (Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай) 

Шығармашылық жұмыс 

1.Мәтінге ат қоя алуы - 1 ұпай 

2.Мәтіннің сурет тақырыбына сай болуы - 1 ұпай 

3.Мәтінде 3- тен артық еліктеу сөз болуы - 1 ұпай 

4.Құрамына, жасалу жолына талдауы - 1 ұпай 

Жұптық жұмыс 

1.Еліктеу сөзді дұрыс таба алуы -1 ұпай 

2.Морфологиялық талдау .Әрбір дұрыс талданған сөзге - 1 ұпай (егер сөйлемде 5 сөз болып оның 3 -уі дұрыс 

талданса 3 ұпай беріледі) 

3.Фонетикалық талдау - 1 ұпай 

Білгенім бір тоғыз,білмегенім тоқсан тоғыз 

Семантикалық карта бойынша 

Әрбір дұыс жауапқа -1 ұпай (7 сөздің 5-уі дұрыс болса 5 ұпай беріледі) 

Синквейн әдісі бойынша "еліктеуіш сөз", "бейнелеуіш сөз" 

Синквейннің дұрыс орындалған әр жолына -1 ұпай 

Бағалау парағы бойынша жинаған ұпайларын есептегенде оқушыларға төмендегідей баға қойылады: 





58



СИКИМБАЕВА ГУЛЬНАРА 

АХМЕТОВНА 

"Жас мамандар" бірлестігінің жетекшісі 

Мақала Семей қаласының №35 орта мектебінде жұмыс 

жасайтын "Жас мамандар" әдістемелік бірлестігінің қызметіне 

арналған. Мақала авторы мектептің білім беру қызметіндегі 

нәтижелілікті арттыру мақсатында мектепішілік әдістемелік 

бірлестіктер жұмысын тиімді ұйымдастыру тәжірибесімен 

бөліседі. 

Статья посвящена деятельности методического объединения 

"Жас мамандар" ("Молодые специалисты"), действующего на базе 

средней школы №35 г. Семей. Автор статьи делится опытом по 

организации деятельности школьных методических объединений 

для достижения наиболее большей результативности 

образовательной деятельности школы. 

The article is devoted to the activity of the methodical association "Zhas 

mamandar" ("Young professionals"), acting on the basis of the secondary 

school №35 of Semey city. The author of the article shares her experience 

in organizing the activity of school methodological associations 

in order to achieve the most effective results of the school's educational 

activity. 

"ЖАС МАМАНДАР" БІРЛЕСТІГІНІҢ 

ЖҰМЫСЫ ТУРАЛЫ 

Семейдегі №35 жалпы орта білім беретін мектебінде 

"Жас мамандар" бірлестігі арнайы құрылған жоспар 

бойынша өз жұмыстарын атқаруда.Желтоқсан айында 

жас мамандардың тәлімгерлермен бірлесе отырып 

өткізген ашық сабақтары өз деңгейінде өтті. Жақында " 

Жас мамандар" апталығы өткізілді. Апталықтың басты 

мақсаты: жас мамандардың кәсіби тұлғасын 

қалыптастыру. Оқу -тәрбие үрдісіне жаңа педагогикалық 

технологияларды енгізу арқылы білім сапасын арттыру. 

Шығармашылықпен жұмыс істейтін мұғалімдердің істәжірибесінің 

тиімді тұстарын айқындау, жинақтау, 

тарату. Ашық сабақтар әртүрлі тақырыптарда түрлі 

технологияларды қолдану әдісімен өтті. Сайыс-жарыс, 

викторина түрінде де сыныптан тыс тәрбие сағаттары 

өтті. Атап айтқанда, БИС технологиясы бойынша Н. 

Манасқызының 4 "ә" сыныбында "Түлік туралы сабақ" 

тақырыбында және Л. А. Абдильдинованың 3 "а" 

класында "Единицы величин" тақырыбында өткізген 

ашық сабақтары нәтижелі өтті. БИС технологиясы 

бойынша оқушылар жаппай жұмылдырылып, 

матрицаны пайдалану арқылы білімді бағалау жолдарын 

жетілдіруге айтарлықтай көңіл бөлінді. Оқушылар 

білімінің алға ұмтылысы ерекше, әдеби тілдерді жетік 

меңгергені байқалды. А. С. Баяндинаның 2 "е" класында 

өткізген "Умники и умницы" тақырыбындағы сыныптан 

тыс іс- шарасы, А. А. Бигозинованың 6 "б" сыныбында 

"Менің денсаулығым- менің байлығым" атты және А. С. 

Саганаеваның 5 "д" класындағы "Наша природа" 

тақырыбындағы тәрбие сағаттары жоғары деңгейде өтті. 

Жас ұстаздар өздерінің педагогикалық шеберліктерін 

таныта білді. Сабақта АКТ-ні тиімді пайдалану, 

бейнефильм, ребус,түрлі логикалық сұрақтар, топтық 

жұмыстар кеңінен қолданылып, ойындар 

ұйымдастырылды. Сабаққа белсене қатысқан оқушылар 

мадақталып, бағаланды. Тарих пәні мұғалімі Г. К. 

Карыбжанованың 6"а" сыныбында "Ежелгі Қытай 

мәдениеті" тақырыбындағы ашық сабағында тарихи 

диктант, Венн диаграмма, Рефлекция арқылы 

тапсырмалар беріліп, "Сандар сөйлейді" ойынымен 

пәнаралық байланыс жасалды. Орынды сұраққа 

ұтымды жауаптар алынды. Сабақты меңгеру барысында 

оқушылар тапсырмаларды өте жақсы қызығушылықпен 

орындады және сабақ соңында топ басшылары берілген 

бағалау парақшалары арқылы оқушыларды бағалады. 

4 "а" сыныбында ағылшын пәнінен "Кеер Calm" 

тақырыбында Д. Е. Бигаримованың ашық сабағы өтті. 

Білімділік те, тәрбиелік маңызы зор сабақта жас ұстаз 

өзінің кәсіби біліктілігін таныта білді. Грамматикалық 

тақырып бойынша оқушылар сабақтың әр кезеңінде 

қызығушылықпен белсене қатысып отырды. Ұстаздың 

да, оқушылардың да шет тіліне тілдері жатық екенін 

байқатты. Б. М. Акиров пен Д. Е. Бигаримованың "Үш 

тілдің патшалығы" тақырыбындағы сайыс сабағында 

өз тіліңді құрметте, ал орыс тілін- ұлтаралық қарымқатынас 

тілі ретінде және ағылшын тілін меңгеру- заман 

талабы екенін баса айтып өтті. Біздің әлемдік деңгейдегі 

игілікте мақсатқа жетуіміз үшін бірінші кезекте -ағылшын 

тілін меңгеру керек екендігін мақсат тұтқан жас 

мамандар "үш елге саяхат" жасау арқылы сабағының 

мақсатына жетті. Сайыс соңында жеңімпаздар 

марапатталды. Ф.А. Тлеутаевтың " Ведение мяча 

правой, левой рукой", 

Е. Б, Тұраровтың 

" Допты жүгіре екі қолмен беріп жүгіру" тақырыбындағы 

ашық сабақтары, сондай-ақ Н. Манасқызының атааналармен, 

оқушылармен бірлесіп өткізген "Көңілді 

старт" сайыс сабақтары да тамаша көңіл-күй сыйлады. 

М. А. Амангельдінің "Фонетика және буын", А. С. 

Кулбековтың "ШҚ ЭГЖ ресурстары, халқы" 

тақырыбындағы, А. А.Болсымбаеваның "Абай 

шаңырағы" және С.С. Смагулованың "Pevision" 

тақырыбындағы ашық сабақтары да өз дәрежесінде 

жоспарлы түрде өтті. Ашық сабақтар өткізу барысында 

жас мамандар өздерінің білім- біліктілігін 

шығармашылық шеберліктерін көрсете білді. Сонымен 

қатар ,жас мамандар әр сабақта педагогикалық 

мақсатты ғана көздеп қоймай, оқушылардың пікірімен 

санасу, оларға психологиялық ахуал жасау, жақсы көңілкүй 

туғызу, яғни оқушының мүддесін де ескерген нәтижелі 

сабақтар өткізілді. "Сын түзелмей, мін түзелмейді" 

дегендей ,жас мамандарға ескертпе сындардың да 

айтылғанын жасырмаймыз. Жас мамандарымыз орынды 

ескертпе сындарды дұрыс көзқараспен қабылдай 

отырып, болашақта талай белестерді 

бағындыратындарына сенім білдірді. 

59

¹5 (18) 2017 Á³ë³ì áåðó ìàçìYíûíûí æàíàðóû 

2016-2017 оқу жылында жас мамандармен атқарылатын жұмыс жоспары 


1. Білім беру мазмұнын жанарту аясында білімдерін жетілдіру. 

2. Педагогикалық шеберлікті арттыру, педагогиканың озық үлгілерін дамыту 

3. Жас мамандарға практикалық - әдістемелік көмек көрсету. 

4. Жеке шығармашылық қызметін қалыптастыру. 

5. Жас мамандарды ұжымдық ортаға бейімдеу . 

Міндеттері: 

1. Жас мұғалімдердің өзін-өзі үзбей жетілдіру қажеттілігін қалыптастыру. 

2. Оқу- тәрбие үрдісінде заманауи педагогикалық технологияларды қолдануын жетілдіру; 

3. Нормативті-құқықтық құжаттармен таныстыру; 

4. Жаңа оқу жылында жас мамандардың бастапқы қажеттігін анықтау және әдістемелік жұмыстың түрін таңдау; 

5.Жас мамандардың қазіргі қоғамдағы рөлін арттыру, олардың құзырлығын дамыту. 

Жұмыс түрі: 

Теориялық-практикалық , әдістемелік көмек көрсету; 

Тәжірибелі ұстаздармен кеңесу; 

Ашық сабақтар(мастер-класс), тренингтер; дөңгелек үстел 

Іскерлік ойындар; 

Семинарлар; 

Сауалнама жүргізу 

№ Жұмыс мазмұны Мерзімі Жауаптылар Күтілетін нәтиже 

1 І отырыс. «Жас мамандар» отырысы 

Жас мамандарға көмек көрсету мақсатында 

тәлімгерлерді тағайындау 

қазан 

Мектеп 

тәлімгерлері 

тәлімгерлер мен 

жас мамандарды 

анықтау, тағайындау 

2 Жас мамандарға педагогикалық көмек беру. 

ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2003 ж 

13 қаңтардағы №19 бұйрығымен 

таныстыру. 

Күнтізбелік жоспар, 

сынып журналын толтыру, табель, күнделік 

және дәптерлермен жұмыс талаптары 

3 Сынып тәрбие жоспарының жүйелі-рөлдік 

моделі. Тәрбие жұмысының мақсаттарының 

бірізділігі 

4 Психологиялық кеңес. «Сабақ алдындағы 

қобалжуды жеңу» 

5 Семинар. «Портфолио презентациясы» 

Мұғалім портфолиосы. Портфолио маңызы. 

жыл бойы 

қазан 

Мектеп 


Мектеп 


мен жас маман 

құжаттармен жұмыс 

түрлерін үйрену 

тәрбие жоспарын 

құру, бекіту 

қараша Мектеп 

психологы 

қобалжудың алдын 

алу 

қараша Баяндина А.С. жас мамандардың 

портфолиосын 

жабдықтау 

6 Нормативтік-құқықтық құжаттармен жұмыс. 

Дарынды оқушылармен жұмыс .Оқуға 

ынтасы төмен оқушылармен жұмыс түрлері. 

7 Жас мамандармен сұхбаттасу, сауалнама 

толтыру 

8 Дөңгелек үстел. Мектеп пен ата-ана 

арасындағы байланысты нығайту. 

«Баланың бас ұстазы – ата- анасы» 


қараша 

қараша 

Мектеп 


Сикимбаева 

Г.А. 


Г.А. 

жұмыс түрлерімен 

танысу 

сұхбат , сауалнама 

ата – аналармен 

жұмыс жасау 

жолдары 

60



9 Пәнге байланысты газет-журналдарға 

жазылуға қамту, сайтқа, ғаламторға, баспаға 

жас мамандар мақаласын жариялау. 

қараша 

Мектеп 

әкімшілгі, 


баспаға жаппай 

жазылу, мақалалар 

жариялау. 

10 Ішкі тәртіп ережелерімен танысу. Еңбек 

тәртібі міндеттері. Пән және сынып жетекшісі 

міндеттерімен танысу 


Мектеп 


11 Онкүндік. «Үйренейік, ізденейік, жас маман!» желтоқсан Мектеп 

тәлімгерлерінің 

ашық 

сабақтары 

12 Шығармашылық ізденіс. 

«Әріптестер алға, қанаттарың талма!» 

13 ІІ отырыс. І жартыжылдық жұмыс 

қорытындысы. 

желтоқсан 

қаңтар 

Жас мамандар 

шығармашылығы 


Г.А. 

ережелерімен 

танысу 

жас мамандардың 

сабаққа қатысуы 

жас мамандардың 

шығармашылығын 

байқау 

жұмыс қорытындысын 

талдау 

14 Пікірталас. «Сабақта тәртіпке 

қалай қол жеткізуге болады?» 

Педагогикалық ситуацияларды талдау. 

15 Өзара сабаққа қатысу, өзіндік талдау 

жасауы. 

16 АКТ-мен жұмыс, жаңа технологияларды 

пайдалану 

қаңтар 



Адильбекова 

Д.Т. 

Тәлімгерлер 

мен 

жас мамандар 

Мектеп 

тәлімгері 

тәртіпті оқушы 

тәрбиелеу 

сабақтарға қатысу, 

тәжірибе алмасу 

жаңа технологиямен 

жұмыс 

17 Апталық. «Жас мамандар» апталығы ақпан жас мамандар апталық өткізу 

18 «Жас мұғалімдер-2017» сайысын өткізу. наурыз жас мамандар жас мамандар 

19 «Үздік жас маман-2017» қалалық байқауға 

жас мұғалімді дайындау. 

наурыз жас маман жас маманды 

дайындау 

20 Жас мамандарды мектепішілік, қалалық, 

республикалық семинарларға, курстарға 

қатыстыру 

жыл бойы тәлімгерлер семинарларға, 

курстарға жіберу 

21 ІІІ отырыс. Тоқсандық қорытынды сәуір жас мамандар қорытындылау 

22 Тренинг. «Менің жас маман ретінде 

қалыптасуыма қандай қиындықтар кездесті 

және оны қалай шештім?» 

23 IV отырыс. «Мен не үйрендім?», «Болашақта 

нені үйренгім келеді?» жас мамандардың 

жыл бойы жүргізілген жұмыстары бойынша 

есеп беру. 

сәуір жас мамандар жас мамандар 

пікірлері 

мамыр жас мамандар жас мамандар есебі, 


61



САДВАКАСОВА КАРЛЫГАШ, УАХМЕТОВА ПЕРИЗАТ, АБЕТАЕВА ДИНАРА, 

ДЮСЕКЕНОВА КАРШЫГА, БУЛЕГЕНОВА ГУЛЬНУР, УАЙТБАЕВА АКМАРАЛ, БЕКЖАНОВА АСИЯ 

Мектепалды даярлық сыныптары және шағын орталық тәрбиешілері 

Мақала Семей қаласының №35 орта мектебінде жұмыс жасайтын мектепалды сыныптары және шағын 

орталық тәрбиешілері әдістемелік бірлестігінің қызметіне арналған. Мақала авторлары мектептің білім беру 

қызметіндегі нәтижелілікті арттыру мақсатында мектепішілік әдістемелік бірлестіктер жұмысын тиімді 

ұйымдастыру тәжірибесімен бөліседі. 

Статья посвящена деятельности методического объединения воспитателей дошкольных классов и миницентра, 

действующего на базе средней школы №35 г. Семей. Автор статьи делится опытом по организации 

деятельности школьных методических объединений для достижения наиболее большей результативности 

образовательной деятельности школы. 

The article is devoted to the activity of the methodical association of tutors of pre-school classes and a mini-center acting 

on the basis of the secondary school №35 of Semey city. The author of the article shares her experience in organizing the 

activity of school methodological associations in order to achieve the most effective results of the school's educational 

activity. 

МЕКТЕПАЛДЫ ДАЯРЛЫҚ СЫНЫПТАРЫ ЖӘНЕ ШАҒЫН 

ОРТАЛЫҚ ТӘРБИЕШІЛЕРІ ӘДІСТЕМЕЛІК БІРЛЕСТІГІНІҢ 

ЖҰМЫСЫ ТУРАЛЫ 

Қазақстан Республикасының "Білім беру" туралы 

заңында 49 бабында айтылады: "Ата-аналар мен өзге 

де заңды өкілдер балаларға өмірі мен оқуы үшін 

салауатты және қамтамасыз етуге, балаларды оқыту мен 

тәрбиелеуде білім беру ұйымдарына жәрдем көрсетуге, 

балалардың оқу орнындағы сабаққа баруын қамтамасыз 

етуге міндетті" 

Мектепалды даярлық сыныптарымен шағын орталық 

әдістемелік бірлестігінің тәрбиешілері мектептің 

маңызды бөліктерінің бірі. Оқу жылының басында әрбір 

тәрбиеші ата-аналармен жұмыс жоспарын құрастырады. 

Сол жоспар бойынша жыл бойы жұмыс істейді. Оның 

құрамына: ата-аналар жиналыстары, кеңестер, 

ұсыныстар, дөңгелек үстелдер және ашық есік күні және 

т.б. жатады. Жыл бойы тәрбиешілер ата - аналармен 

тығыз қарым - қатынаста болады. 

Ата-аналар тәрбиешілерге ертеңгіліктерді өткізуге 

белсенді көмектеседі. Мысалы, Қазақ халқының жаңа 

жылы болып саналатын Ұлыстың ұлы күні "Наурыз" 

мерекесінде ата-аналар балаларды қазақ халқының 

салт- дәстүрлерімен таныстырды. Ұлыстың ұлы күні 

жасалатын қасиетті ас "Наурыз көже" қалай 

жасалатынын балаларға айтып, "Наурыз көжеден" дәм 

татқызды. Бала туғанда шілдехана жасау, одан кейін 

бесікті аластау, баланы бесікке бөлеу, қырқынан шығару, 

тұсау кесу және т.б салт - дәстүрлерімізді нақышына 

келтіре көрсетті. 

62


Көктем мезгілінің алғашқы мерекесі 8-ші наурызда 

шағын орталық тәрбиеленушілерінің ата-аналары "Анаға 

қарап қыз өсер" атты байқауға белсене қатысты. 

Қыздарымыз би билеп, ән салып, мәнерлеп өлең оқып, 

өздерінің әртістік шеберліктерін көрсетті. Байқауға 

балалардың аналарымен бірге әртүрлі материалдардан 

жасалған қолөнер бұйымдары ұсынылды. Бұйымдарды 

жасауда газет, пластмасса, картон, целофан, маталар 

және тағы басқа материалдар қолдана, шеберліктерін 

көрсетіп, ынталарымен жасаған. Сонымен, ата-аналар 

өздері жасаған ойыншықтарын көрсетіп "Мастер класс" 

өткізді. 

Тәрбиеші Абетаева Д. С. ер балалардың әкелерімен 

"Әкем және мен - біз спортшы үйелмен" тақырыбында 

жанұялық жарыс ұйымдастырып жүргізді. Жанұялық 

топтар кегльдер арасымен жүгіріп, фитболдарда секіріп, 

жылдамдықтары мен ептіліктерін көрсетті. Торға доп 

түсіру бойынша мергендікке сайысқа түссе, арқан тарту 


арқылы күш сынасты. Балаларға әкелерінің арқаларына 

отырып, мәреге жеткенше шелектегі заттарды шашпауға 

талап қойылды. 

Ата-аналар мен балалардың мектепішілік ісшараларға 

қызығушылықтарын арттыру мақсатында 

"Шебер отбасы" атты көрме ұйымдастырылды. 

Ата-аналар балаларының мектептегі шығармашылық 

жұмысына үлкен көңіл бөліп, аталмыш көрмеге әртүрлі 

көрнекілік бұйымдар жасап әкелді. "Өнерлінің қолы 

алтын" демекші он саусағынан өнер тамған атааналарымызбен 

балаларымыз матадан, қағаздан, 

пластмассадан, табиғи заттардан жасалған қол 

өнерлерін әкелді. Макарон өнімдерінен себет, гүлсауыт 

жасап әкелгендері де бар. Тоқыма бұйымдарынан кесте 

тігіп, шілдер тоқып, зергерлік бұйымдармен 

әшекейленген заттары да көздің жауын алады. 

Қазақстанның елордасы Астана қаласында өткелі 

отырған ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесіне орай 

әлемге әйгілі болған "Бәйтерек", "Ханшатыр", 

"Пирамиданың" макеттерін жасап әкелген атааналарымызбен 

балаларымыз бар. 

"Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер" демекші 

ата-ананың балаға берер тәлім-тәрбиесімен үлгі өнегесі 

шексіз. Тек соны іс жүзінде асыра білсе болғаны. 

Сондай-ақ, мектепке дейінгі сыныптар арасында 

"Туған жерім - Алтын бесігім" атты коллаж көрмесі өтті. 

Ата-аналар балаларымен бірге Қазақстанның ең әдемі 

жерлерінің суреттерінен коллаж жасап әкелді. 

Құрастырылған коллаждарды көре отырып, балалар 

туған жердің табиғатымен, басқа қалалармен, сәулет 

өнерімен, ескерткіштермен танысып, ой-өрістерін 

кеңейтіп, өз жеріне деген сүйіспеншіліктерін тереңдетті. 

Тәрбиешілердің ата-аналармен бірлесіп жасаған жұмыстарының маңызы зор. 

Өйткені ата-аналар жиналысында балаларды оқыту мен тәрбиелеудегі маңызды сұрақтар айтылады. Мұндай 

жиналыстардың бірі "Баланың эмоционалдық жай-күйі" тақырыбында өткізілді. Жиналысқа мектепке дейінгі 

сыныптардың ата-аналары қатысты. Ата-аналар тәрбиешінің сұрақтарына жауап бере отырып, өз пікірлерін ортаға 

салды. "Баланың эмоционалдық жай - күйі" жақсы баланың портретін құрастырды 

Біздің әдістемелік бірлестіктің тәрбиешілері ата-аналармен жұмысты бірлесе атқарып, білім беру үрдісінің 

қатысушыларымен оңтайлы тіл табысып, жақсы нәтиже беру бағытында жұмыс атқарады. Аталмыш жұмыс мектепте 

балалардың қызықты да үйлесімді болуына жақсы жағдай жасайды. 

63



Мақала мектеп жасына дейінгі балаларды орта оқу 

орындары жағдайында мектепалды даярлау 

мәселелеріне арналған. Автор мектепке дейінгі 

балаларды оқыту ерекшеліктері мен тиімді тәсілдері 

туралы баяндайды. 

БЕКЖАНОВА 

АСИЯ 

АЛЕМХАНОВНА 

воспитатель класса 

предшкольной 

подготовки 

БУЛЕГЕНОВА 

ГУЛЬНУР 

ТУМАНБАЕВНА 

воспитатель класса 

предшкольной 

подготовки 

Статья посвящена вопросу подготовки детей к 

обучению в школе в условиях общеобразовательных 

учреждений. Автором раскрываются задачи, 

специфика модели предшкольной подготовки, 

описаны технологии работы с детьми дошкольного 

возраста в период подготовки их к школьному 

обучению. 

The article focuses on preparing children for school in 

the conditions of educational institutions. The author reveals 

the challenges, the specifics of the pre-school teaching, 

describes the technology works with pre-school children 

in preparation them for school 

РАЗВИТИЕ КОММУНИКАТИВНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ 

У ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА 

В ОРГАНИЗОВАННОЙ УЧЕБНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ 

Жизнь каждого человека пронизана контактами с 

другими людьми. Потребность в общении - одна из 

самых важных человеческих потребностей. Общение - 

это главное условие и основной способ жизни человека. 

Только в общении и в отношениях с другими людьми 

человек может почувствовать и понять самого себя, 

найти свое место в мире. 

Коммуникация - это процесс взаимного обмена 

информацией между партнерами по общению. Она 

включает передачу и прием знаний, идей, мнений, 

чувств. Универсальным средством коммуникации 

является речь, с помощью которой не только передается 

информация, но и осуществляется воздействие друг на 

друга участников совместной деятельности. 

Особую важность этот вопрос приобретает в 

настоящее время, когда коммуникативное развитие 

детей вызывает серьезную тревогу. Дети стали меньше 

общаться не только со взрослыми, но и друг с другом. 

А ведь живое человеческое общение существенно 

обогащает жизнь детей, раскрашивает яркими красками 

сферу их ощущений. 

Ребенок, который мало общается со сверстниками и 

не принимается или из-за неумения организовать 

общение, быть интересным окружающим, чувствует себя 

уязвленным и отвергнутым, что может привести к 

эмоциональному неблагополучию: снижению 

самооценки, замкнутости, формированию тревожности, 

или, наоборот, к чрезмерной агрессивности поведения. 

Процесс формирования полноценной 

коммуникативной деятельности должен строиться на 

основании учета ведущей деятельности - игровой. 

Поэтому и учебный процесс во многом проходит в 

игровой, занимательной форме. 

В работе по развитию коммуникативных способностей 

у детей дошкольного возраста существует несколько 

направлений. 

1. Формирование разговорной (диалогической) 

речи. 

В старшем возрасте у детей формируется способность 

принимать участие в коллективной беседе, отвечать на 

вопросы коротко или более развернуто, в зависимости 

от характера вопроса. Устраиваем детям минутки 

общения на заданную тему. Например, "Моя любимая 

игрушка", "Мое любимое животное", "Как я провел(а) 

выходные". Дети в парах общаются между собой. Учатся 

соблюдать очередность в разговоре; слушать 

собеседника, не перебивая; поддерживать общую тему 

разговора; проявлять уважение и внимание к 

собеседнику, слушая его, смотреть ему в глаза или лицо. 

На занятиях по ознакомлению с окружающим миром, 

знакомя детей со средствами связи, разыгрываем с 

детьми ситуации, когда нужно вызвать по телефону 

скорую помощь, пожарников, или полицию. Дети учатся 

вести разговор по телефону. 

Знакомя детей с профессиями, предлагаю им побыть 

в роли журналиста, который берет интервью у своих 

сверстников. 

2. Формирование монологической речи. 

Устная монологическая речь - сложная речевая 

творческая деятельность, овладевать которой ребенок 

начинает в дошкольном возрасте во время 

организованных систематических занятий, а также во 

время обогащения жизненного опыта. 

В классе предшкольной подготовки возрастают 

требования к рассказам, пересказам. Дети должны 

придерживаться четкой композиции, логики развития 

сюжета, правдиво изображать действительность в 

рассказах на реальные темы, давать оценку жизненным 

явлениям, фактам. Для поддержания интереса детей к 

пересказу подбираем произведения для инсценировки 

64


в соответствии с возрастом, индивидуальными 

особенностями наших детей. Ведь сюжет сказки, 

рассказа, стихотворения должен быть насыщен 

действиями, богат диалогами. 

Владение связной монологической речью вбирает в 

себя освоение звуковой культуры языка, словарного 

состава, грамматического строя и происходит в тесной 

связи с развитием всех сторон речи - лексической, 

грамматической и фонетической. 

В организованной учебной деятельности для 

успешного овладения связной монологической речью 

используем схемы и мнемотаблицы. При знакомстве 

детей с темой "Одежда, обувь, головные уборы" 

предлагаем сыграть в игру "Магазин", с опорой на схему, 

которая указывает цвет, к чему относится предмет, 

детали, из какого материала сшита одежда, в какое 

время ее носят, какая одежда (мужская, женская или 

детская) 

При пересказе литературного произведения, а также 

заучивании стихотворений использую мнемотаблицы, 

которые зарисовываю на доске, и дети при этом 

принимают активное участие. 

Уровень развития связной речи имеет огромное 

значение в развитии коммуникативных способностей 

детей старшего дошкольного возраста. Ничто так не 

развивает связную речь ребенка как составление 

творческих и описательных рассказов. 

С этой целью в соавторстве с Овчинниковой Т. В. и 

Булегеновой Г. Т. составили рабочую тетрадь "Сочиняем 

и рассказываем" для детей 5-7 лет. В нее вошли 

сюжетные рисунки-раскраски, с помощью которых у 

детей развивается творческое воображение, мышление, 

грамотность и красочность речи, умение логически 

последовательно излагать свои мысли, строить 

распространенные предложения. Рекомендуемая 

работа по рисунку в рабочей тетради состоит из серии 

последовательных заданий: 

- вопросы по описанию рисунка; 

-составление предложений или творческого рассказа 

по содержанию рисунка; 

- работа на мелкую моторику (аккуратное, не выходя 

за контуры, раскрашивание рисунка цветными 

карандашами). 

Многие задания из этой тетради и вошли в спец. курс 

"Сочиняем и рассказываем". 

Работать над составлением творческих рассказов на 

начальном этапе детям помогает схема. 

Где буква "Н" обозначает "НАСТОЯЩЕЕ", "П" - 

"ПРОШЛОЕ", "Б" - БУДУЩЕЕ. 

3. Развитие словаря. 

Человек начинает разговаривать тогда, когда усвоит 

определенное количество речевых единиц. Единица 

языка - слово. Необходимо постоянно увеличивать запас 

слов у ребенка, расширять, обогащать словарь во время 

ознакомления с окружающим миром (предметами, 

явлениями живой и неживой природы, общественной 

жизни). Происходить это должно так, чтобы дети 

усваивали связи между предметами, явлениями, 

свойствами и действиями. 

Содержание словарной работы опирается на 

постепенное расширение, углубление и обобщение 

знаний детей о предметном мире. 


Для того, чтобы ребенок умел пользоваться 

обобщающими словами (фрукты, овощи, цветы, 

деревья, рыбы, животные и т.д.) проводим с детьми игры 

с мячом. Игра имеет правило: называть только 

домашних животных, только их детенышей, только диких 

птиц или домашних и т.д. Игры с мячом помогают и во 

многих других играх, направленных на обогащение 

словарного запаса детей. 

В работе по словообразованию глаголов большим 

успехом пользуется игра "Ромашка". Где середина цветка 

обозначает глагол. Например, бежать. На лепестках 

написаны приставки (у, пере, до, в, при, за) Дети, 

соединяя лепесток с серединой и проговаривая 

получившийся глагол, таким образом обогащают свой 

словарь. Различные игры по обогащению словарного 

запаса вошли в методическое пособие в соавторстве с 

Садвокасовой К.Ж. "Методы и приемы развития 

словарного запаса воспитанников группы предшкольной 

подготовки". 

4. Формирование грамматически правильной речи. 

На каждом занятии побуждаем детей употреблять 

простые, сложносочиненные и сложноподчиненные 

предложения. Учимся различать предложения по 

интонации. (повествовательные, вопросительные, 

восклицательные), употреблять их в речи. Особенно 

часто мы обращаем на это внимание на занятиях по 

разделу "Драма". 

Закрепляем умения правильно употреблять глаголы, 

согласовывать слова в роде, числе, падеже, правильно 

использовать предлоги, выражающие пространственные 

отношения. 

5. Воспитание звуковой культуры речи. 

Звуковая культура речи включает правильное 

произношение всех звуков и слов родного языка, 

выразительность речи и формирование 

фонематического слуха (способности воспринимать 

звуки родного языка, различать их, определять 

наличие их в словах). 

Решаем эту задачу с помощью игр направленных 

на дифференциацию звуков. Например: "Поймай 

звук", "Назови слова на заданный звук", "Фонарики". 

Также учим правильно расставлять ударения, 

пользоваться вопросительной и восклицательной 

интонацией, регулировать высоту, силу голоса, 

придерживаться равномерного темпа речи. Для этого 

используем упражнения "Медленно-быстро", "Тихогромко". 

6. Ознакомление с художественной литературой и 

воспитание любви к чтению. 

Чтение литературных произведений раскрывает перед 

детьми неисчерпаемое богатство языка. Пpи этом 

развивается чуткость к выразительным средствам 

художественной речи, умение воспроизводить эти 

средства в своём творчестве. Bocпринимая 

литературное произведение, понимая его содержание 

и нравственный смысл, ребенок обнаруживает 

способность замечать и выделять средства 

художественной выразительности. Позднее, создавая 

свое сочинение (сказку, рассказ, стихотворения) на тему 

65


литературного произведения, ребенок отражает какоелибо 

явление действительности, включает воображение, 

придумывает событие, развивает действие, строит 

образ. При этом он использует разнообразные языковые 

средства, усвоенные из литературного материала, 

которые делают его высказывание образным и 

выразительным. 

7. Обучение детей основам грамоты. 

В старшем дошкольном возрасте мы знакомим детей 

с понятиями букв, слогов, слов, предложений, у них 

начинают формироваться первые навыки чтения и 

письма. 

Как правило, дети с удовольствием находят и 

называют отдельные буквы, начинают рисовать их. 

Так постепенно нак апливается определенное 

количество хорошо знакомых букв. По мере 

знакомства с буквами, они вписываются в схему 

слова. Дети узнают, что слог содержит один гласный 

звук, в слове столько слогов, сколько гласных звуков. 

Большое внимание уделяется упражнениям на 

преобразование слов путем замены, перестановки, 


добавления звуков. При этом подчеркивается 

необходимость осмысленного чтения. 

Важнейшим компонентом успешной работы 

дошкольников по овладению грамотой является 

сформированность фонематического восприятия. 

Поскольку в основе обучения грамоте лежит опора на 

речевой слух, на фонематическое восприятие и навыки 

звукового, а затем звукобуквенного анализа. Для этого 

я использую фишки красного, синего и зеленого цветов, 

с помощью которых дети делают звуковой анализ слова. 

Для дифференциации твёрдых и мягких звуков играем 

в игру "Фонарики", где, услышав твердый согласный звук, 

дети поднимают синий фонарик, а услышав мягкий 

согласный звук, поднимают зеленый фонарик. 

Таким образом, можно сделать вывод о том, что 

коммуникативные способности сопровождают и 

совершенствуют познавательную деятельность детей, 

делают более целенаправленной и осознанной трудовую 

активность, обогащают игры, способствуют проявлению 

творчества и фантазии в изобразительной, 

музыкальной, литературной деятельности. 

66

Ðåôëåêñèÿ â ïðàêòèêå: îïûò âíåäðåíèÿ 


Мақала орта мектепте тренерлік бағдарламасын жүзеге асыру 

мәселелеріне арналған. Автор тренерлік бағдарламасын Семей 

қаласының №35 мектебінде жүзеге асыру тәжірибесімен бөліседі. 

Статья посвящена вопросам реализации программы тренерства в 

средней школе. Автор статьи делится опытом реализации 

тренерства в общеобразовательной школе №35 г.Семей. 

The article is devoted to the implementation of the coaching program in 

the secondary school. The author of the article shares her experience in the 

implementation of coaching at the secondary school No. 35 in Semey. 

БАЙСАЛБАЕВА АЙГУЛЬ 

ДАУЛЕТКАЗИНОВНА 

заместитель директора 

по учебно-методической работе 

ИЗ ОПЫТА РАБОТЫ ТРЕНЕРОВ ШКОЛЫ 

В современной казахстанской школе учителю 

необходимо принимать важные решения, которые 

требуют наличие знаний, умения рассуждать и решения 

вопроса, чему должен научиться ученик и каковы его 

перспективы. Учителя играют значительную роль 

подготовке учеников к меняющемуся миру, в котором 

им предстоит жить. В условиях быстро меняющегося 

мира роль учителя меняется, она становится более 

важной и определяет один из своих приоритетовобучение 

учащихся тому, как критически относится к 

знаниям. 

Преподавание в школе является сложным 

мастерством, невозможно им овладеть в течение всей 

жизни. Учителю необходимо систематически 

самосовершенствоваться, понимать. Что существует 

множество способов для реализации обучения 

учащихся в контексте их развития. Помимо наличия 

основополагающих знаний в области преподавания и 

предметного обучения учителю необходимо знать об 

изменениях в классе и умении применять необходимые 

стратегии, нужно всегда учитывать интересы учащихся. 

Таким образом необходимые соответствующие 

изменения в подготовке учителей, которые не должны 

ограничиваться рамками образовательной программы 

актуализируя три важных вопроса в определении 

готовности учителей к меняющемуся миру: 

- Какие виды знаний потребуются компетентным 

учителям, чтобы стать экспертами в своей 

профессиональной области, в учебном процессе и в 

развитии своих учеников? 

- Какие навыки необходимы учителям для обеспечения 

эффективности учебного опыта разных учеников, 

предоставления обратной связи в отношении 

имеющихся мыслей учеников, критического оценивания 

и улучшения своей собственной преподавательской 

практики? 

- Какие профессиональные обязанности необходимы 

учителям для оказания помощи каждому ребёнку в 

достижении успеха и для продолжения развития своих 

собственных знаний и навыков и как личности, и как 

члена профессионального коллектива (Bransford, Darling-Hammond, 

& Le Page, 2005). 

Перечисленные вопросы сложны, поскольку для 

определения того, что должны знать и уметь 

компетентные учителя, не существует единственно 

верного ответа, как и нет единственно правильного 

способа поведения учителя. Существуют три основные 

области знаний, навыков и склонностей, важных для 

каждого учителя. К ним относятся: 

- знание обучающихся о том, как они обучаются и 

развиваются в социальном контексте; 

- знание концепции содержания и целей 

образовательной программы; понимание предмета 

изучения и навыков, формируемых в свете социальных, 

образовательных целей; 

- понимание процесса преподавания в контексте его 

содержания и в отношении к обучающимся, основанное 

на оценивании, при поддержке учебной среды. 

С целью обучения учителей программе 

профессионального развития педагогических кадров в 

общеобразовательных школах "Рефлексия в практике" 

и поддержки профессионального развития учителей 

школы, полноценного применения в развитии школы 

потенциала учителей, прошедших курсы уровневых 

программ в школе с начала учебного года организована 

работа тренеров для обмена своими практиками. 

Основная роль школьных тренеров в рамках Программы 

это профессионализм и профессиональное развитие; 

планирование в целях эффективного обучения; 

мотивационные подходы в обучении; 

постановка задач и вовлеченность всех учителей в 

работу; 

мониторинг, оценивание и обратная связь; 

методы оценивания. 

Школьные тренера являются моделью для 

подражания при внедрении учителями ключевых идей 

Программы в свою работу с учениками в условиях 

класса: проявляют профессионализм и уважение к 

слушателям во всех проявлениях. Школьные тренеры 

школы Оразбекова М.Т. и Байсалбаева А.Д. 

организовали 2 группы с русским и казахским языками 

обучения. Они заинтересованы в том, чтобы учителя 

руководимой им группы были успешны в достижении 

целей Программы, что предполагает рациональное 

использование времени, тщательное планирование 

занятий, систему поощрения вовлеченности всех 

учителей в деятельность всей группы и систематическое 

формативное оценивание работы каждого 

присутствующего. 

Они установили доверительные, уважительные и 

конструктивные отношения со всеми слушателями. 

Во время проведения тренингов занятий проявляют 

67


уважение ко всем учителям групп, уделяют равную 

степень внимания всем слушателям, их работе и 

стремятся к конструктивному реагированию на 

предлагаемые ими идеи. Они поддерживают и поощряют 

участие всех слушателей в обсуждении и выполнении 

заданий в условиях группы. Правила совместной работы 

в малых группах установились в начале процесса 

обучения и в обязательном порядке включая следующие 

пункты: 

- предоставление каждому слушателю возможностей 

для высказывания своего мнения; 

- обязательное выслушивание мнений других 

слушателей; 

- отсутствие критики, касающейся личности того, кому 

заданы вопросы. 

Байсалбаева А.Д. и Оразбекова М.Т. осознают 

важность качественной подготовки к каждому тренингу, 

используя видеоматериалы, раздаточный материал, 


стратегии для достижения поставленной цели. 

Реализуемая тренерами Программа имеет 

положительное воздействие на практическую 

деятельность учителей и познавательный опыт 

учеников, что проявляется в позитивном эмоциональном 

настрое, с которым они подходят к учебным занятиям, 

и в оценке перспектив ожидаемого профессионального 

роста педагогов. Тренеры посещают уроки слушателей 

и оценивают каждый урок с точки зрения динамики 

приобретения ими знаний и определяют пути 

усовершенствования процесса обучения на 

последующих занятиях. Важно чтобы после посещенных 

тренингов учителя осознали, что ученики при условии 

надлежащей поддержки способны достичь более 

высокого уровня развития. 

Вашему вниманию предлагается тренинг с 

коучинговым подходом, который посещали учителя 

школы. 

Тема 

Цель 

Эффективное планирование урока - залог успешного обучения учащихся. 

Научить составлять краткосрочное планирование, основываясь на таксономию 

образовательных идей Блума 

Учителя учатся находить новые пути усовершенствования урока с использованием новых 

форм на уроке и необходимых ресурсов 

Результат 

Ключевые 

идеи 


Вызов 

Осмысление 

Учителя смогут составлять краткосрочный план, опираясь на таксономию Блума, правильно 

подбирать задания и приемы для их выполнения, рационально распределять учебное 

время 

Краткосрочный план урок, таксономия Б.Блума, критическое мышление учащихся. 

Руководство учителя; Интернет-ресурсы; 

«Искусство преподавания: концепции и инновационные методы обучения», авт. А. К. 

Мынбаева, З. М. Садвакасова. 

реквизит к практическим заданиям, канцелярские принадлежности, презентации 

«Краткосрочное планирование. Таксономия Блума», «Приемы критического мышления», 

видео для разминки, плакат «Океан настроения». 

Ход тренинга 

Для создания в классе хорошей атмосферы задаются вопросы, которые остальные должны 

ответить «Во»! 

-Какая сегодня погода? 

-Какое у Вас настроение? 

-Какой настрой на тренинг? 

Молодцы! С таким позитивом мы начинаем сегодняшний тренинг. Прежде чем начинать, 

участники делятся на группы, путем упражнения. 

Упражнение на создание команды. Разделение на группы по геометрическим фигурам: 

«Треугольники, квадраты, круги, прямоугольники». 

Каждый выбирает себе по геометр. фигуре, объединяются в команды. В каждой фигуре 

отмечены цифры которое прописаны от 1 до 7, каждый находит свою цифру и создают одну 

команду. 

Распределение ролей, выбор капитана команды 

Метод «Открытое письмо». Обсудите правила работы в группе и запишите по 2 правила от 

каждой группы (правило – повторяться нельзя). Говорить нужно вслух 

Мозговой штурм 

Стратегия «Репортер». Учителя собирают друг у друга как можно больше информации, 

касающейся слова, словосочетания или вопроса на карточке. Вопросы задает капитан. 

Какие вопросы вызвали трудности отметьте, т.е не все могли ответить. 

-Среднесрочный план- что это? 

- Краткосрочный план- что это? 

-Долгосрочный план- что это? 

-Чья роль доминирует на уроке и каким образом? 

- Характерные признаки успешного учителя? (профессиональное понимание, практические 

навыки, профессионально- нравственная ценность,) 

- Стержневой фигурой совершенствования деятельности школы, обеспечения успешной 

деятельности учеников является личность __________? Какими качествами должна обладать 

эта личность? 

Теоретический материал 

Группам раздаются карточки в соответствии с этапами урока: «этап вызова», «этап 

осмысления», «этап рефлексии». Тренер раздает каждой группе по карточке и просит назвать 

тему и цель тренинга 

68




5 мин Показ образца и объяснение с комментированием 

Цели урока 


Понимать речь, правильно реагировать на нее, участвовать в диалоге 

Большинство учащихся смогут: 

Отвечать на простые вопросы, при поддержке учителя создавать 2-3 предложения 


Пересказать прослушанный текст 

Составление на постере по теме урока «Колобок» для начальной школы цели урока. 

5 мин 

1.Группы имеют карточки в соответствии с этапами урока: «этап вызова», «этап осмысления», 

«этап рефлексии». 

2.Задание: «Какие задачи решаются на каждом этапе урока?» 

Стратегия «постер». 

Обсуждение в группе, работа с постером. 

Группам предоставляется ресурс с описанием каждого этапа для сравнения и уточнения 

своего представления. Составить каждой группе этан по сказке «Колобок» 

Презентация от групп. Этап вызова: 

-мотивационная – побуждение к работе с новой информацией, определение темы и 

пробуждение интереса к теме; 

-информационная – активизация знаний учащихся по теме; 

-коммуникационная (обмен мнениями и т.п.). 

Этап осмысления: 

-информационная – получение новой информации по теме; 

- систематизационная – классификация полученной информации по категориям знания. 

Этап рефлексии: 

-коммуникационная – обмен мнениями о новой информации; 

-информационная – приобретение нового знания; 

-мотивационная – побуждение к дальнейшему расширению информации; 

-оценочная – соотнесение новой информации и имеющихся знаний, выработка собственной 

позиции, оценка процесса, самооценка, взаимооценка и т.п.) 

Привести несколько примеров использования форм и методов на каждом этапе. Каждая 

группа защищает свой постер. 

Рефлексия дня 

«Я с собой возьму... потому что...» 

«Надо подумать над ...потому что...» 

«Я выброшу ..., потому что ...» 

Продолжением данного раздела послужат уроки учителей, посещавших тренинговые занятия с коучинговым 

подходом. 

ЛИТЕРАТУРА. 

Bransford, J., Darling-Hammond, L. & Le Page, P. (2005). Introduction. In Bransford J. & Darling-Hammond L., (Eds.) 

Preparing Teachers for a Changing Worl [Подготовка учителей к меняющемуся миру]. San Francisco:Wiley Imprint. 

69



Берілген сабақ жоспары бірінші сыныпта 

математика пәнінен сабақ жүргізудің тиімді үлгісі 

ретінде ұсынылған. Сабақ жоспарын бастауыш 

сынып мұғалімдері өз тәжірибелерінде пайдалана 

алады. 

АСЫКПАЕВА 

КУЛЬЗИРА 

МЫРЗАХАНОВНА 



АШИМОВА 

ТОЛКЫН 

МЫРЗАХАНОВНА 




пример проведения урока по математике в первом 

классе средней школы. Методическая работа будет 

интересна учителям средней школы. 


for teaching Math for the pupils of the first class. 

Every primary school teacher may use this plan. 

КСП УРОКА ПО МАТЕМАТИКЕ В 1 КЛАССЕ 

В контексте тем: 

Тема урока: 

«Путешествие», «Традиции и фольклор» 

Уравнение 

Цели обучения, которые достигаются на данном уроке : 

• решать уравнения способом подбора и на основе связи сложения и вычитания; 

• моделировать задачу в виде схемы рисунка; 

• анализировать и решать задачи на нахождение неизвестных компонентов сложения и вычитания. 

Цели урока: 

Ввести понятие "уравнение" и научить находить значение х на основе 

взаимосвязи между частью и целым. 

Критерии успеха 

Привитие 

ценностей 

Межпредметные 

связи 

Навыки 

использования 

ИКТ 

Предварительные 

знания 

К концу урока первоклассники должны понимать, что такое уравнение, уметь 

решать простые уравнения на сложение методом подбора. 

Ценности, основанные на национальной идее «Мәңгілік ел»: казахстанский 

патриотизм и гражданская ответственность; уважение; сотрудничество; труд и 

творчество; открытость; образование в течение всей жизни. 

Межпредметные связи содержат перечень ссылок на другие предметы, которые 

имеют отношение к уроку. Разнообразные виды заданий выполняются на уроке с 

целью осуществления интеграции с другими предметами. Например, задачи 

обучения в рамках конкретного урока по предмету "Математика" можно 

рассмотреть через такие предметы, как "Естествознание" и "Художественный 

труд". 

На данном уроке учащиеся используют ИКТ. Возможный уровень: 

организованная деятельность, включающая презентации и ИKT; 

самостоятельное изучение информации, обсуждение в группе; представление 

классу полученных выводов; 

При сравнении двух буквенных выражений с одинаковыми буквами на сложение 

больше (меньше) то, которое содержит больший (меньший) числовой компонент. 

Ход урока 

Запланированная деятельность на уроке 

Учащиеся поочередно касаются одноименных пальцев рук своего соседа, начиная с 

больших пальцев и говорят: 

желаю (соприкасаются большими пальцами); 

успеха (указательными); 

большого (средними); 

во всём (безымянными); 


Пальчиковая 

гимнастика 

70



и везде (мизинцами); 

Здравствуй! (прикосновение всей ладонью) 

На уроке наши глаза внимательно смотрят и все ... (видят). 

Уши внимательно слушают и все ... (слышат). 

Голова хорошо ... (думает). 

На уроке вас ожидает много интересных заданий. Вы готовы? 

Тогда мы начинаем. 

- Вы уже поняли, что у нас сегодня необычный урок. Мы совершим космическое 

путешествие. 

- А кто первым в мире осуществил полет в космос и удачно вернулся на Землю? 

(12 апреля 1961 года Ю.А.Гагарин на ракете «Восток») 

А кто первый изобрел ракету? 

- Вы должны знать и такие имена, как Константин Эдуардович Циолковский (первый 

человек, который изобрел ракету), Сергей Павлович Королев (конструктор 

космических кораблей и ракетоносителей) 

-Путешествовать будем на космическом корабле. А куда мы отправимся, вы 

узнаете решив в парах примеры и сопоставив буквы с ответами. 

Ученики решают примеры в парах, которые лежат перед ними. 

Рисунки , фото 

1 2 3 4 5 6 7 8 

9-8 = У 6-2 = В 5-3 = Р 

8-5=А 5+4=Е 6+2=И 

3 + 3= Е 7-2 = Н 4+ 3 = Н 

Вы должны найти значение выражений и под ответами записать буквы в клеточки, 

соответственно ответам. 

Если, вы, правильно найдёте значение выражений,у вас получится слово (2 мин). 

(Проверка). 

– Какое слово у вас получилось? (уравнение) 

Значит, состав чисел в пределах 9 вы знаете хорошо, и не будете допускать ошибки в 

вычислениях. 

У кого не получилось слово? 

Почему? 

Над чем нужно поработать? 

Мы отправляемся на планету уравнений. 

Карточки 

Ребята! Тревога! На корабль проник кто-то посторонний. 

- Кто это? 

- Незнайка! 

- Возьмём его с собой? 

- Ребята, Незнайка чем мы будем заниматься, давайте ему расскажем, чем мы будем 

заниматься 

Рассказываем Незнайке: 

Познакомимся (с уравнениями) 

Узнаем(что такое уравнение) 

Научимся(решать уравнения) 

Для начала давайте определим, как называются эти записи? 

10-8=2 (равенство) 

10 >5 (неравенство) 

5 + d (буквенное выражение) 

10-3 >5 (неравенство) 

d < 9 (неравенство) 

На какие группы можно разбить эти записи? 

(с буквами и числами, равенства и неравенства). 

А теперь посмотрите сюда. 

Что это? (весы) 

Поставим с одной стороны одну гирю в 1 кг и предмет печенье. На вторую чашу весов 

положим одну гирю в 3 кг 

Весы находятся в равновесии? 

Что можно составить: равенство или неравенство? (Равенство.) 

Что находится в левой чаше? (гиря в 1 кг и печенье) 

Нам известно сколько весит печенье? (нет) 

Составьте равенство. 

В математике неизвестное число обозначаются буквами латинского алфавита, 

например: а, b, c,x,y. Заменим окошечко на букву. 1+х=3 

Как вы думаете, как это равенство называется? 

Вывод: равенство, в котором есть неизвестный компонент, называют 

уравнением. 

Найдите части и целое. 

Что известно и что неизвестно? 

71



- В данном равенстве неизвестна часть, а целое известно. 

– Какое число следует поставить вместо Х, чтобы равенство было верным? (2) 

- Как вы решили это уравнение? (подобрали такое число, чтобы равенство стало 

верным) 

– Число 2 является решением данного уравнения, или корнем 

КОРЕНЬ уравнения – это число, при подстановке которого в уравнение вместо х 

получается верное числовое равенство. 

Решить уравнение – значит найти такое число, при котором равенство будет 

верным. 

Уравнения бывают разного вида 

Например, посмотрите на этот рисунок с заборами и составьте уравнение 

Что нам известно? Части или целое? (Нам известна 1 часть это 3 и целое это 9). 

Весы 

Составьте уравнение. 3+х=9. Как мы решим это уравнение? (Вместо х подставим 6 ) 

значит х=6. 

Посмотрите теперь на этот рисунок 

Какое уравнение здесь составим? 10+у=50 

Что нам известно? Части или целое? (Нам известна 1 часть это 10 и целое это 

50). Составьте уравнение. 10+у=50. Как мы решим это уравнение? (Вместо у 

подставим 40 ) значит у=40. 

Посмотрите на этот рисунок и попробуйте найти корень уравнения. 

Как мы говорили уравнения бывают разные. Посмотрите является ли это 

уравнением. Что нам известно? Части или целое? (Нам известна 1 часть и целое). 

Легко ли решить это уравнение? Как можно ее решить? (из целого отнимаем часть) 

Вывод: значит уравнение можно решить методом подбора или из целого отнимаем 

часть 

72




успеха 

Середина 

урока 

Сообщаем, что уравнения бывают разного вида и решаются 

они по-разному. 

ФИЗМИНУТКА 

Что то мы засиделись, нужна разминка. 

Руки вверх, теперь в замочек, 

Выше, выше потянитесь 

И при этом улыбнитесь. 

А теперь на пояс руки. 

Вправо, влево покрутитесь 

И соседу улыбнитесь, 

И тихонечко 

садитесь. 

Что такое 

уравнение? 

Что такое корень 

уравнения? 

Как решить 

уравнение? 

(И) – сейчас вы 

самостоятельно 

решите уравнения, 

которые лежат перед 

вами на листочках. 

Учебник: 

Уравнение, с. 44—45. 

Рабочая тетрадь: 

Рабочий лист 39 

"Уравнение", с. 41. 

Рабочий лист 40 "Чему 

равен х?" с. 42. 

Ресурсы: 

• тетрадь в клетку, 

ламинированные листы, 

маркер — для каждого 

ученика; 

• карточки с буквами 

У, Р, А, В, Н, Е, Н, И, Е — 

для каждой группы; 

• чашечные весы, 

гири в 1 и 3 кг, предмет 

массой 2 кг — для 

демонстрации; 

два игральных кубика. 

На лестнице успеха отметьте как вы справились с этими 

заданиями и передайте соседу на проверку. 

Взаимопроверка 

- Если справился поставьте +, ошибся?, не справился - 

(Г) - Выберите из данных выражений только уравнения: 

1)23 – 11 = 12 3) 5 + х = 8 5) 8 – х = 6 

2)5 + 15 =20 4)17– 6 = 11 6) х + 6 = 7 


успеха 

Конец урока 

С группы по одному спикеру выходят к доске и проверяем 

решение. (На экране выходят правильные ответы) 

Отличие уравнений от других равенств 

Вот и закончилось наше путешествие. Возвращаемся к 

целям которые мы поставили в начале урока и сверяемся. 

Что такое уравнение? Что такое корень уравнения? Как 

решить уравнение? 

Рефлексия. Если вы считаете что вы освоили тему 

поднимаете большой палец к верху, если затрудняетесь 

большой палец в сторону, если не справляетесь большой 

палец к низу. 

73



Дифференциация 

Каким образом Вы планируете оказать больше 

поддержки? Какие задачи Вы планируете поставить 

перед более способными учащимися? 

Дополнительные задания Чему равен х? В 

задании предлагаются графические модели уравнений, 

в которых нужно соотнести рисунки и их количество. 

Учащиеся должны найти неизвестное 

значение х методом подбора. Основываясь на взаимосвязи 

между целым и частью, нужно определить 

значение неизвестного и сделать рисунки. 

Ответы 

1. 1 ромашка и 1 тюльпан; 

2. 1 веселый смайл, 1 грустный смайл; 

3. 2 звезды; 

4. 2 квадрата и 1 круг; 

5. 2 треугольника. 

Реши уравнения. Чему равен х? В данном задании 

нужно найти значение добавленной части. На всех 

иллюстрациях изображены исходные и конечные 

фрагменты, стрелкой показано добавление 

неизвестной части. Ученик должен понимать, что 

значение буквы х — это количество добавленных 

предметов. Например, первый рисунок: было 3 

книги, добавили несколько, и стало 6. Значит, х = 

3. Ученик может по рисунку посчитать количество 

добавленных предметов, может использовать 

числовой луч или применить знания о составе 

чисел и посчитать устно. Затем нужно раскрасить 

добавленные предметы и убедиться, что их 

количество составляет неизвестную часть 

уравнения. 

Ответы 

а) 3 книги; 

6. 5 яблок; 

в) 2 цветка; 

г) 2 снегиря. 

Оценивание 

Как Вы планируете проверить 

уровень усвоения материала 

учащимися? 

Используйте данный раздел для 

записи методов, которые Вы 

будете использовать для 

оценивания того, чему учащиеся 

научились во время урока. 

Чтобы выявить, как дети 

усвоили учебный материал, 

задайте вопросы и предложите 

задания: 

• Самостоятельно составь 

уравнение. 

• Составь уравнение к данной 

истории: "Я задумала число, 

прибавила к нему 2 и получила 

12". (х + 2 = 12) 

• Что значит — "решить 

уравнение"? 

• Решите уравнение х + 2 = 12. 

• Как ты решил это уравнение? 

(Подбором.) 

• Как вы думаете, почему 

уравнение так называют? 

Проведите работу с учащимися 

по самооцениванию с помощью 

"Лестницы успеха" в рабочей 

тетради. 

Здоровье и соблюдение 

техники безопасности 

Здоровьесберегающие 

технологии. 

Используемые физминутки 

и активные виды 


ФИЗМИНУТКА 

Что-то мы засиделись, нужна 

разминка. 

Руки вверх, теперь в 

замочек, 

Выше, выше потянитесь 

И при этом улыбнитесь. 

А теперь на пояс руки. 

Вправо, влево покрутитесь 

И соседу улыбнитесь, 

И тихонечко садитесь. 

Ход урока в фотографиях 

74



Берілген сабақ жоспары орта мектепте ағылшын тілі пәнінен сабақ 

жүргізудің үлгісін ұсынады. Бұл әдістемелік ізденісті орта мектеп 

мұғалімдері өз тәжірибелерінде қолдануларына болады. 

Данная разработка урока представляет собой пример проведения 

урока по английскому языку в средней общеобразовательной школе. 

Методическая работа будет интересна учителям средней школы. 

The plan of the lesson is given as a useful example for teaching English for 

primary school pupils. This plan of the lesson will be usefull for school teachers. 

БЕДЕР ОЛЬГА 

РОМАНОВНА 

Учитель английского языка 

РАЗРАБОТКА УРОКА 

ПО АНГЛИЙСКОМУ ЯЗЫКУ 

В СРЕДНЕЙ ШКОЛЕ 

The theme of the competition: The Intellectual show 

The aims of the lesson: 

-to review all steps and grammar themes, new words and 

questions; 

-to develop pupil's speaking, reading and thinking habits 

through the oral and written tasks; 

-to bring up pupil to be friendship, to have good manners 

and to help each other; 

At the results: -they will know the grammar themes, new 

words and phrases; they can do oral and written tasks; they 

will help each other during the competition; 

Methods: competition, reviewing 

Visual aids: activboard, cards 

Planning of competition: 

I. Introduction 

II. The captains' competition 

III. "Who is the cleverest?" 

IV. Who is the best? 

V. "Do you know?" 

VI. "Who is the fastest?" 

VII. Play a game "Merry lottery" 

Teacher: Good evening dear guests, teachers and pupils! 

Welcome to our intellectual show! We are glad to see 

you, we hope that you'll enjoy today's game. 

Our pupils will show you their knowledge and how much 

they know English language. Now let us begin our competition! 

(1 min.) 

I. The first task is "Introduction". 

Each team's participantsintroduce themselves and tell 

about their motto and introduce their emblems. The name 

of the first team is "…..". Our motto is "Live and learn". The 

name of the second team is "Our motto is "Knowledge is 

power". Our participants are: (4 min.) 

II. The second task is "Who is clever?" 

In this task one of you who gathered fewer points will 

choose one of these envelopes. In these envelopes there 

are two letters: A and B. I will read you 15 questions and all 

answers will begin with the letter A or B. The same rules 

relates to our second participant. Is everything clear for 

you?Now let's begin! 

Letter A 

1. The name of fruit (Apple) 

2. The river in South America (Amazon) 

3. The name of the month (April) 

4. A part of the body (Arm) 

5. The name of the school subject (Algebra) 

6. The capital of the Kazakhstan (Astana) 

7. One of the oceans (Atlantic Ocean) 

8. The famous Kazakh writer (Abai) 

9. A funny story (Anecdote) 

10. A stupid animal (Ass) 

11. The first letter of the alphabet (A) 

12. What cannot we live without? (Air) 

Letter B 

1.A little child (Baby) 

2.The name of fruit (Banana) 

3.A part of the body (Back) 

4.The antonym to the word "good" (Bad) 

5.An object in the classroom (Blackboard) 

6.The capital of Germany (Berlin) 

7.The name of the school subject (Biology) 

8.A lake in Kazakhstan (Balkhash) 

9.The room where we sleep (Bedroom) 

10.An important day for of all us which happens once 

every year (Birthday) 

11.A colour (Black) 

12.The member of the family (Brother) (10 min.) 

III. The third task is "Who is the best?" 

Look at the search below. There are 14 words connected 

with food. They go across and down. Find them and write 

them here. The words begin with these letters. 

T __________ S __________ 

M__________ S __________ 

C __________ S __________ 

M __________ C __________ 

75



(6 min.) 

A T M O U S E N S C 

B R D E F H O P C A 

C A J C O O K E R M 

M I C R O W A V E E 

H N K L M E Q R E R 

I S S T E R E O N A 

IV. The forth task is "Do you know?" 

There is a table with words. You must put them in the correct places in the diagram. 

Sausages, sugar, high, camera ,cooker,player ,intelligent, waching machine ,tall,young, microwave, important, rice, 

soup, grapes 

Inventions Adjectivs Food and drink 

(8 min) 

V. "Who is the fastest?" 

Make as many new words out of this word: Intellectual 

Examples: Let, in, tell, act, tale, ill, nut, call, tin, cut, all, until, cat, intellect, tune, tall, it, ice, late, line, ten and etc 

VI. The seventh task is a game "Merry lottery" 

The members of each team do different orders. Let's play! 

Conclusion: 

Dear guests and teachers, our judges and pupils! Our competition is finished. We had an interesting and you were 

active today. I thank you for everybody and for your participation. Now listen to our judges. 

At the end of our competition all points were sum up and defined the winner. 

(3 min.) 


76

²ñ-òýæ³ðèáåäåã³ ðåôëåêñèÿ: åíã³çó òýæ³ðèáåñ³ 


АКИРОВ БАХЫТБЕК 

Қазақ тілі және әдебиеті 

пәнінің мұғалімі 

Берілген әдістемелік жұмыс бастауыш сыныпта қазақ тілі пәнінен 

сабақ жүргізудің үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ жоспары орта мектеп 

ұстаздарының, әдіскерлердің, педагогикалық мамандықтарда білім 

алатын студенттер мен магистранттардың назарына ұсынылады. 


проведения урока по казахскому языку в начальных классах. 

Методическая разработка будет интересна учителям средней школы, 

методистам, студентам и магистрантам педагогических 


This methodological work represents the example of the Kazakh language 

lesson for pupils of primary school. The lesson plan might be useful to the 

secondary school teachers, methodologists and students in the master's 

programs of pedagogics. 

БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ 

ПӘНІНЕН САБАҚ ЖҮРГІЗУДІҢ ҮЛГІСІ 

Білімділік: 

Дамытушылық: 

Тәрбиелік: 

Сілтеме: 

Жетістік 


Негізгі түсініктер: 

Сабақта 

қолданылатың 

материалдар 

Оқыту әдістері: 

Дереккөздері: 

Тапсырмалар: 

Оқу құралдарының атауларын және оларға қатысты іс-әрекеттерді өз сөзімен түсінікті 

айта біліуді үйретеді. 

Оқушылардың ауызекі сөйлеу тілін дамыту. 

Оқу құралдарын таза,ұқыпты,күтіп ұстауға үйрету. 

Оқу бағдарламасы,«Қазақ тілі»оқулығы,жазу дәптері. 

Оқушының төменгі жетістігі(ОТЖ):тақырып аясындағы сөздерді меңгереді.Сөздерден 

қысқа сөйлемдер құрай алады. 

Оқушының орташа жетістігі(ООЖ):суреттерді пайдаланып әңгімелеу,сипаттау мәтіндерін 

құрай алады.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап бере алады.Мәтіндегі сөздердің 

байланысын табады. 

Оқушының жоғарғы жетістігі(ОЖЖ): тақырып аясындағы сөздерге мәтін құрай 

алады.Мәтіндегі негізгі ойды анықтайды.Мәтінді өз сөзімен дамытып айта алады. 

Кітап,дәптер,қаламсауыт,ұштағыш,өшіргіш,қалың,жұқа,күнделік 

Суретті плакаттар,интерактивті тақта,парақшалар,үлестірме қимақағаздар,оқу құралдары 

. 

Түсіндіру,сұрақ-жауап әдісі,сипаттау,салыстыру,аударма әдісі,мәнерлеп 

оқу,әңгімелеу,диалог,сергіту сәті,қайталау. 

Әдістемелік құрал,дидактикалық материалдар,сөздік. 

Дискрипторлар 1.«Оқу құралдары» тақырыбы бойынша сөздерді тыңдайды, түсінеді. 

2. Мұғалімнің көмегімен тыңдаған аудиовизуалды материалдар бойынша сөздердің 

атауын жазады 

3.Қимылмен көрсетеді. 

4. Сөз тіркестерін жазады. 

5.Диалогқа қатысады. 

6.Сөйлем құрайды. 

Сабақ барысындағы мұғалім мен оқушының іс-әрекеті: 

Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Бағалау Оқушының ісәрекеті 

Оқушыларға 

психалогиялық 

ахуал туғызу 

Мұғалім сыныпты сабаққа ұйымдастыру үшін 

оқушылармен бірге шаттық шеңберін құрады. 

Мен досымды сүйемін, 

Мен әлемді сүйемін, 

Жақсы оқушы боламын, 

Кілең бестік аламын. 

Қазақ тілін үйреніп, 

Еркін сөйлер боламын, 

2. Геометриялық фигуралар арқылы топқа бөлу. 

Оқушылар ортаға 

шеңбер 

құрып,мұғаліммен 

бірге әнді айтады. 

Геометриялық 

фигуралар 

77


Өткен сабақты 

тексеру 

Үйге берілген тапсырманың дұрыс және толық 

орындалуын тексереді. 

Үй тапсырмасы 

бойынша мұғалімнің 

қойған сұрақтарына 

жауап береді. 

I.Қызығушылықты 

ояту 

II.Мағынаны тану. 

Мұғалім оқушылардың жаңа сабаққа деген 

қызығушылығын арттыру мақсатында 

тақырыпқа қатысты «Атаулар 

кестесін»іледі.Оқушылардан салынған суретке 

сипаттама беруін сұрайды. 

1.Тапсырмалармен жұмыс 

Жаңа сөздермен жұмыс 

Сөздерді буынға бөліп оқу және сөздердің 

мағынасын түсіну 

«Ой тастау» стратегиясы бойынша суреттерден 

оқу құралдарының түрлерін ажырату. 

А)Слайд көрсету. Слайдтан көрген бойынша 

өздеріне таныс сөздерді айтып шығады. 

Б) Жаңа сөздерді қайталау(хормен), жекелей 

В) Сөз тіркестерін құрап айту 

Сергіту сәті. 

2. тапсырма 

«Кластер» әдісі арқылы оқу құралдарының 

атқаратын қызметіне және пайдалануына қарай 

(жазу,сызу, бояу) топтастыру 

өшіру, оқу, желімдеу) 

құралдардың аттары және суреті берілген 

қағаздарды «Кластер» әдісімен 3 топ 

оқушылары орналастырады. 

Оқушылар салынған 

суретке алдынғы 

тақырыптармен 

байланыстыра 

отырып,сипаттама 

береді. 

Тыңдалым.Айтыл 

ым.Жаңа 

сөздермен 

танысады,сөздік 

дәптерлеріне 

жазады. 

Оқылым.Айтылым 

..Жазылым.Тілдесі 

м.Тапсырманың 

шартын орындайды. 

III.Ойтолғаныс 

4 тапсырма 

«Құпияға толы зат» әдісімен сабақпен 

байланысын анықтайды. 

Сандықшаның ішіне оқу құралдары суреттері 

салынған. Ағашқа оқу құралдары суретін 

орналастырып шығу керек. Топтық жұмыс. 

Ағашты жарыса отырып толтыру қажет.. 

IV.Бекіту 

1.Мұғалім жаңа тақырыпты бекіту үшін топтағы оқушыларға 

суреттер таратып береді,«Бинго кестесін»пайдаланып сабақты 

бекіту 

Тілдесім.Оқушылар 

жұптық жұмыс 

жасайды.Бір-біріне 

көмек беру арқылы 

бұл тапсырманы 

орындайды. 

қалам кітап қаламсауыт 

78

V.Бағалау 

VI. Үйге 


VII.Рефлексия 

Формативті бағалау.Баспалдақтың суреті салынған парақ 

таратады.Мұғалім оқушылардың өзін бағалауы бойынша 

қорытынды бағаны өзі қояды. 

Оқулықтағы 2-тапсырманы орындау 

"Күн шуақтары" 


«Баспалдақ»үлгісі 

бойынша өзін 

бағалайды.Баспалд 

ақтың біреуін 

таңдайды. 

8-10 баспалдақ-5 



Сары түс (бәрін 

жақсы 

түсіндім,орындады, 

сабақ маған ұнады) 

Қоңыр түс 

(тапсырманы 

орындай алмадым, 

сабақ ұнамады). 


79



БАЯНДИНА 

АИДА 

СЕЙТКАЗИЕВНА 

учителя начальных 


САДВАКАСОВА 

АЙНАШ 

ТУЛЕГЕНОВНА 



Берілген әдістемелік жұмыс бастауыш 

сыныпта әдебиеттік оқу пәнінен сабақ жүргізудің 

үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ жоспары орта 

мектеп ұстаздарының, әдіскерлердің, 

педагогикалық мамандықтарда білім алатын 

студенттер мен магистранттардың назарына 


Данная методическая работа представляет 

собой пример проведения урока по 

литературному чтению в начальных классах. 

Методическая разработка будет интересна 

учителям средней школы, методистам, 

студентам и магистрантам педагогических 


This methodological work represents the example 

of a literary reading lesson for pupils of primary school. 

The lesson plan might be useful to the secondary 

school teachers, methodologists and students in the 

master's programs of pedagogics. 

80 

КРАТКОСРОЧНОЕ ПЛАНИРОВАНИЕ 

УРОКА ЛИТЕРАТУРНОГО ЧТЕНИЯ 

Тема урока: М. Пришвин. Ребята и утята Школа: КГУ «СОШ №35» 

Цели обучения 


Прочитать текст 

Ответить на вопросы 

Большинство учащихся смогут: 

Прочитать текст по ролям 

Назвать тему текста 

Соотносить что такое хорошо и что такое плохо 


Составить словесное описание утят и ребят 

Языковые цели: 

Учащиеся могут: 

Самостоятельно прочитать текст 

Ответить на вопросы 

Выделить главную мысль рассказа 

Назвать главных героев произведения 

Ключевые слова: 

Утята, ребята, чирок-свистунок, верста, паровое поле, овсяное поле 

Стиль языка, подходящие для диалога/письма в классе: 

Вопросы для обсуждения: 

Посмотрите на ваш рисунок, который вы собрали. Скажите, с каким произведением 

мы сегодня познакомимся? Как Вы думаете, кто главные герои рассказа? А как подругому 

мы можем сказать слово дети? Как вы думаете о чем будет этот текст? 

Можете ли вы сказать, почему…? 

- ребята, так поступили с утятами? - ребята, послушали М. 

Пришвина? 

- мать утка шла позади рассказа, а в конце 

побежала вперед? 

- М. Пришвин 

написал этот рассказ, о чем заставляет он вас задуматься? 

Подсказки: 

Утка с утятами, ребята, испугались, для забавы, не обижать маленьких. 

План 

Планируемые сроки Планируемые действия. Ресурсы 

Начало урока 

Учитель. 

Вот звонок нам дал сигнал: 

Поработать час настал. 

Так что время не теряем 

И работать начинаем. 

Я вижу, что вы готовы к уроку. 

Так будьте внимательны, активны на уроке. 

«Собери картинку» 

В каждой группе лежит конверт. В этом конверте картинка, 

но по дороге она разбилась на мелкие кусочки и 

Картинка с 

изображение утки с 

утятами и ребят, 

разрезанных на 6 

частей.



перемешалась. Ваша задача восстановить картинку. 

- Какая картинка получилась у вас? 

- Что изображено на картинке? 

- Как по другому мы можем сказать, подберите синоним к слову 

дети(ребята). 

- Как вы думаете, с каким текстом мы будем работать на уроке? 

Середина урока Знакомство с автором произведения. 

М. Пришвин родился 4 февраля 1873 г. в Орловской губернии близ 

города Ельца. Жилось его семье трудно, так как мать осталась 

одна с пятью детьми. В Германии закончил университет и стал 

агрономом. Он собирался заняться наукой, но стал писателем. В 

30 лет он стал писать о природе. Пришвин был влюблён в свою 

Родину, в её красоту, в леса, поля, реки и озёра, в её птиц и зверей. 

Все произведения писателя проникнуты большой любовью к 

природе. Это "Кладовая солнца", "Лесная капель", "Охота за 

бабочкой" и др. 

Мир вокруг нас огромен, прекрасен, удивителен. А М.Пришвин 

старался передать красоту мира словами, чтобы люди, прочитав 

его рассказы, тоже начали видеть и чувствовать эту красоту. Тогда 

они становятся лучше. 

А теперь, для того чтобы проверить как вы внимательно слушали 

я предлагаю вам выполнить следующую работу. 

В каждой группе лежит портрет писателя. нужно из набора слов 

выбрать те предложения, которые относятся к данному писателю. 

Прочитывание каждой группы. 

Словарная работа. 

Таблица с словами, нужно подобрать к каждому слову 

определение. 

Холм- небольшой бугорок. 

Чирок-свистунок- птица семейства утиных, обитает в небольших 

водоёмах. 

Верста- старинная русская мера длины, чуть больше 1 км. 

Паровое поле- поле, свободное от посевов в течении определенного 

времени. 

Овсяное поле- поле, засеянное овсом. 

Вода спала- с наступление лета уровень воды в водоеме 

уменьшился. 

Проверка. 

Чтение текста. Первичное 

чтение- читает сам учитель. 

Проверка восприятия первичного чтения. 

1. Какие чувства у вас возникли при прослушивании этого текста? 

2. Кто вызвал эти чувства и почему? 

3.К какому семейству утиных относилась уточка? 

4. Какая опасность поджидала утку и ее утят? 

5. Какую ошибку совершили дети? 

6. Исправили они свою ошибку? 

7. Кто помог им исправить ошибку? 

8. Как бы ты поступил увидев в деревне утку и утят? 

Физминутка. 

Вышли уточки на луг 

Кря-кря-кря! (Шагаем.) 

Пролетел зеленый жук 

Ж-ж-ж! (Машем руками-крыльями.) 

Утки шеи выгибают. (Круговые вращения шеей.) 

Клювом перья расправляют. (Повороты туловища влево-вправо.) 

Зашумел в пруду камыш (Наклоны туловища) 

Ш-ш-ш 

И опять настала тишь.(Сели) 

Вторичное чтение. Выборочное чтение по группам. Вопросы для 

каждой группы. 

1 группа. 

Почему уточка устроила свое гнездо далеко от озера? 

- Докажите строчками из произведения. 

- Почему уточка решила перевести своих утят из болотного леса? 

- На свободу. 

- Долго ли раздумывала уточка, прежде чем перевести своих утят? 


- Сколько надо было идти до озера? 

- 3 версты 

- Прочитай, как шла мать-уточка с утятами. 

Портрет автора М. 

Пришвина. 

Листы А4 с 

изображение 

Пришвина и текст 

его автобиографии 

с пропущенными 

словами. 

Карточка со 

словарными 

словами и их 

определениями. 

81



- Почему уточка-мать шла позади утят? 

- Какие враги были у уток? 


- Кто страшнее? 


Поработайте в парах и озаглавьте эту часть 


Как стали вести себя мальчишки, увидев утят? 


- Зачем ребята это делали? 

- Просто так, для забавы. 

- Как вела себя уточка, когда ловили ее утята? 


- Могла ли утка кричать? 


- Ее немота, беззащитность, отчаяние - все в этих движениях. 

- А какое чувство пережили утята? 

- Как вы думаете, если бы утята могли разговаривать, что бы они кричали? 

- А какое слово вы кричите, когда боитесь? 

- Мама 

- Как в рассказе чаще всего называют уточку? 

- Мать. 

- А какая она мама? 

- Заботливая. 

Озаглавьте эту часть. 


Кто помешал мальчишкам? 

- Смогли ли они объяснить свой поступок? 

- Какое приказание дал им взрослый? 


- Назовите слова, которые показывают строгость автора. 

- Что делали бы вы, оказавшись рядом? 

- Что можно сказать о ребятах? 

Озаглавьте эту часть. 


- Что сделала уточка-мать, когда ее детей отпустили? 


- Как шла уточка-мать в начале рассказа? 

- А почему сейчас она побежала вперед? 

- Хотела быстрее увести детей от врагов. 

- Как Пришвин попрощался с утятами? 

- Что он сделал при этом? 


- Что означает этот жест: снять перед кем-то шляпу? 

- Знак уважения. 

- Перед кем этот знак уважения? 


- Как мальчишки на это отреагировали? 

Закончить пословицу. 

Умел ошибиться, умей и исправиться. 

Дитя плачет, а у матери сердце болит. 

Кому из героев подходят эти пословицы? 

А сейчас мы проверим как вы внимательно слушали и читали текст. 

Тест. Поставь +, - в высказываниях. 

Тест по 

содержанию 

текста, на 

проверку 

понимания 

прочитанного. 

Закрепление. 


1. Кто автор этого рассказа? 

Лист А4, 

2. Как называется рассказ? 

6 ладошек 

3.Кто главные герои рассказа? 

на нем. 

4. Чему научил ребят и нас Пришвин в своем рассказе? 


В одном из своих рассказов М.М. Пришвин сказал: "Все хорошее в природе 

- от солнца; а все лучшее в жизни - от человека". 

- Напишите на ладошках то качество, которым должен обладать человек, 

любящий и понимающий природу. (Забота, любовь, доброта, смелость, 

сострадание, сочувствие, жалость, сопереживание. 

Дополнительная информация 

Дифференциация. Как вы планируете 

поддерживать учащихся? Как вы 

планируете стимулировать 

способности учащихся? 

82 

Оценивание. Как вы планируете 

увидеть приобретение знаний 

учащихся? 

Межпредметные связи, 

соблюдение СанПиН, ИКТ 

компетентность, Связи с 

ценностями.



Словесное поощрение. 

Распределение ролей 

в группе. 


Были ли цели обучения 

реалистичными? Что 

сегодня учащиеся 

изучили? На что было 

направлено обучение? 

Хорошо ли соблюдалась 

дифференциация? Выдер 

живалось ли время 

обучения? Какие 

изменения из данного 

плана я реализовал и 

почему? 

За правильные ответы группа 

получает жетон в виде оценки 

«5» от мультипликационного 

героя Маши из мультфильма 

«Маша и Медведь» 

Связь рассказа с жизнью. Межпредметная связь с 

познанием мира. 

Итоги урока, ответы на самые актуальные вопросы из блока слева. 

Цели поставленные в обучении были реализованы. Учащиеся были активны на 

уроке, быстро смогли собрать картинку, определили самостоятельно тему урока. 

Обучение было направлено на то, чтобы учащиеся могли различать «что такое 

хорошо?» и «что такое плохо?». Развитие нравственной культуры учащихся. Четко 

соблюдалась дифференциация, задания были подобраны с учетом возможностей 

большинства учащихся. Распределение времени были четко указаны, и выдержаны. 

Ни каких изменений в плане не было, все проходило последовательно, каждый этап 

плавно переходил в следующий. Урок был закончен своевременно. Оценки 

выставлены. Структура урока выдержана и урок своих целей достиг. 

Итоговая оценка 

Какие два аспекта в обучении прошло очень хорошо (с учетом преподавания и учения)? 

1. образовательный аспект 

2. Воспитательный аспект 

Какие два обстоятельства могли бы улучшить урок (с учетом преподавания и учения)? 

1. 

2. 

Что узнал об учениках в целом или отдельных лицах? 

Учащиеся даю полные ответы, знают устойчивые выражения т.к. «снять перед кем-то шляпу». Показали умения 

работать в группе. 

83



Берілген сабақ жоспары 7 сыныпта физика пәнінен сабақ жүргізудің 

тиімді үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ жоспарын бастауыш сынып 

мұғалімдері өз тәжірибелерінде пайдалана алады. 

Данная разработка урока представляет собой пример проведения 

урока по физике в 7 классе средней школы. Методическая работа 


The working-out subject plan is given as a useful example for teaching 

physics for the pupils of the 7th grade. Every secondary school teacher may 

use this plan. 

ЦУПРИКОВА ТАТЬЯНА 

ЕВГЕНЬЕВНА 

учитель физики 

РАЗРАБОТКА УРОКА ФИЗИКИ 

Тема: Работа силы, действующей в направлении движения тела. Мощность. 

Цель урока: познакомить с понятием работа и мощность. 

Задачи 

показать от каких величин зависит работа и мощность; 

познакомить с единицами измерения; 

научить применять формулы при решении задач; 

- научить самостоятельно добывать знания при работе с книгой. 

Время Деятельность учителя Деятельность 

обучающихся 

3 мин. I. Организационный момент. Приветствует 

учеников. Для создания психологической атмосферы 

проводит игру «Комплимент». 

5 мин. II. Проверка домашней работы. 

С помощью приема «З-Х-У» проводит проверку 

домашней работы. 

5 мин. I. Подготовка к восприятию новой темы. 

Объяснить пословицы и поговорки. (Учащиеся 

участвуют в объяснении). 

Работа не волк, в лес не убежит. 

С печи сыт не будешь. Не печь кормит, а руки. 

С горы вскачь, а в гору хоть плачь. 

Сверху легко бросать, попробуй-ка снизу. 

В гору семеро тащат, а с горы и один толкает. 

Без труда не выловишь и рыбку из пруда. 

Берись дружно, не будет грузно. 

Встать пораньше да шагнуть подальше. 

Ученики осмысливают 

поставленную цель. 

Ученики 

демонстрируют свои 

знания. Заполняют 

таблицу «З-Х-У». 

(формулы) 

Отвечают на вопросы 

учителя. 

наглядности 

Таблица 

«З-Х-У» 

Учебник 

15 мин. IV. Актуализация знаний. 

С помощью метода "Кластер" осуществляет усвоение нового материала. 

Предлагает работу по учебнику. 

Демонстрация опытов (в проведении демонстрации участвуют учащиеся, после каждого опыта делают 

выводы) 

84



Опыт 1. Тележку, нагруженную гирей, перемещают на некоторое расстояние. Действующую на тележку 

силу измеряют динамометром (рис. 1). 

Опыт 2. Гирю поднимают на некоторую высоту. Силу, действующую на гирю, измеряют динамометром 

(рис. 2). 

Вывод (делается после демонстрации опытов : Механическая работа совершается, когда тело движется 

под действием силы. 

Опыт 3. Нагруженная тележка под действием силы перемещается сначала на расстояние 0,5 м, а 

затем под действием той же силы на расстояние 1 м. 

Опыт 4. Нагруженная тележка под действием силы перемещается на 1 м. Фиксируют значение силы, 

совершающей работу. Нагрузку тележки увеличивают и опыт повторяют. Динамометр отмечает 

возросшее значение силы. 

Вывод (делают учащиеся после демонстрации опытов: Механическая работа прямо пропорциональна 

приложенной силе и прямо пропорциональна пройденному пути. 

Учитель: Условились измерять механическую работу произведением силы на путь, пройденный по 

направлению этой силы: 

работа = сила . путь 

Для нахождения работы используют формулу:). 

За единицу работы принимают работу, совершаемую силой в 1 Н, на пути, равном 1 м. Единица 

работы - джоуль (Дж) названа в честь английского ученого Джоуля. 

1 Дж = 1 Н o м. Используются также и килоджоули (кДж). 

1 кДж = 1000 Дж. 1 Дж = 0,001 кДж. 

Выступление учащегося. Сообщение о Джоуле 

Формула А = F · S применима в том случае, когда сила F постоянна и совпадает с направлением 

движения тела. Если направление силы совпадает с направлением движения тела, то данная сила 

совершает положительную работу. 

Работа силы тяжести 

а) если тело движется вверх, то А< 0. 

б) если тело движется вниз, то А > 0. 

За единицу работы принимают работу, совершаемую силой в 1 Н, на пути, равном 1 м. Единица 

работы - джоуль (Дж) названа в честь английского ученого Джоуля. 

1 Дж = 1 Н o м. Используются также и килоджоули (кДж). 

1 кДж = 1000 Дж. 1 Дж = 0,001 кДж. 

85



Мех.работа совершается и в том случае, когда сила, действуя на тело уменьшает скорость движения. 

Если направление силы, действующей на тело, перпендикулярно направлению движения, то эта сила 

работы не совершает, работа равна нулю: А = 0. 

В дальнейшем, говоря о механической работе, мы будем кратко называть ее одним словом - работа. 

1. Мальчик тянет санки весом 50 Н на расстоянии 10 м .Определите работу 

2. Какой мощностью обладает человек, если он совершает работу 600 Дж за 15 минут. 

10 мин. Решение задач парами 7-8 мин 

Поменялись , решили на другой стороне проверили по 

критериям, выставили оценку. Занесли в лист оценивания. 

Самостоятельная работа (парами) 

1. Автомобиль при перевозке груза развивает мощность 15 к 

Вт, и совершает работу 100000 Вт. Определите время 

работы.(6,7 с) 

2. Лошадь тянет телегу массой 120 кг, 60 км. Определите 

работу лошади. (72000 кДж) 

3. Определите работу силы трения, если тело массой 50 кг, 

движется 800 метров, коэффициент трения 0,5. ( 200000 Дж) 

5 мин. VI. Итог урока. Проводит рефлексию. Стратегия «Телеграмма» 

- Какие затруднения у вас возникли при работе на уроке? 

- Какие знания у вас были крепкими? 

Что мне понравилось на уроке 

2М было легко 

4.Вызвало затруднения 

5.Я теперь могу.. 

2 мин. VII. Домашнее задание. Объясняет особенности выполнения 

домашней работы. 


Отвечают на 

вопросы 


Оценивают 

работу своих 

одноклассников. 

На стикерах 

записывают 

свое мнение по 

поводу урока. 

Записывают 

домашнюю 

работу в 

дневниках. 

Карточки 

стикеры 

86

LessonStudy - ðåàëèçàöèÿ â øêîëå 


Мақала орта мектеп оқушыларының оқуға деген ынтасы мен 

үлгерімін арттыру мақсатында педагогикалық ұжымның бірлескен 

мониторинг жұмыстарын жүргізу мәселелеріне арналған. Автор 

LessonStudy тәсілінің Семей қаласының №35 мектебінде жүзеге 

асыру тәжірибесімен бөліседі 

Статья посвящена вопросам совместного мониторинга, 

осуществляемого педагогического коллективом средней школы 

в целях повышения мотивации учащихся и улучшения их 

успеваемости. Автор статьи делятся опытом реализации 

методики LessonStudy в общеобразовательной школе №35 

г.Семей. 

МУХАМЕТХАНОВА ГУЛЬЖАНАТ 

СЕЙПИЛОВНА 

Заместитель директора по УВР 

The article is devoted to the issues of joint monitoring carried out by a 

team of high school teachers in order to increase the motivation of students 

and improve their academic performance The author of the article 

shares experience in the implementation of LessonStudy methodic at 

the secondary school No. 35 in Semey. 

LESSON STUDY - РЕАЛИЗАЦИЯ В ШКОЛЕ 

Показателем развития государства во все времена 

является уровень образования в стране. Поэтому 

учителя школ должны найти наиболее оптимальные 

способы организации учебно-воспитательного процесса, 

когда учащиеся не просто получают хорошие 

теоретические знания, а умеют самостоятельно их 

добывать и использовать в различных жизненных 

ситуациях. 

Подход LessonStudy, предназначенный для 

исследования класса, возник в 1870-х годах, в Японии, 

получил популярность за пределами Японии, после того, 

как в 2007 году Макото Йошида презентовал его в 

Соединенных штатах Америки и Великобритании. В 

целях усовершенствования школьной практики данный 

подход LessonStudy в последнее время стал 

применяться и в Казахстане. Для того чтобы провести 

LessonStudy в нашей школе, мы изучили литературу, 

ознакомились с этапами проведения LessonStudy. 

В LessonStudy принимают участие группы учителей, 

совместно осуществляющие планирование, преподавание, 

наблюдение, анализ обучения и 

преподавания, документируя свои выводы. При 

проведении цикла LessonStudy учителя могут вводить 

новшества или совершенствовать педагогические 

подходы, которые затем передаются коллегам 

посредством проведения открытых LessonStudy. 

В целях улучшения и развития качества образования 

было решено использовать в нашей школе подход 

LessonStady. Была сформирована фокус группа 1, фокус 

группа 2, фокус группа 3 из состава учителей, 

работающих в 7 "Э",7 "Б", 7"Г" классе. Учитывая 

возрастные особенности учащихся были привлечены к 

работе психологи школы. 

Фокус группы определили цель LessonStudy: 

"Эффективность групповой формы работы на уроке". 

Ожидаемые результаты: 

- создание благоприятной учебно-познавательной 

среды для всестороннего развития личности; 

- создание постоянно работающей в команде 

творческой группы с подходом LessonStudy; 

- повышение профессионального уровня учителей 

через вовлеченность их в исследовательскую 

деятельность 

Цель проведения LessonStudy: 

- увидеть обучение учеников в реальности; 

- обратить внимание на проблемы детей 

существующие в классе и обучении; 

- выяснить и понять, как можно изменить 

планирование обучения, чтобы оно удовлетворило 

потребности наших учеников; 

- вовлечение учителей в исследовательский процесс 

для улучшения своей практики, а также выявления 

трудностей и проблем в обучении своих учеников на 

разных предметах. Это позволит увидеть возможности 

и способности ученика в различных условиях. Лучший 

способ для учителя понаблюдать, сравнить и сделать 

вывод по работе самих детей. 

В ходе проведения LessonStudy были запланированы 

и проведены на 1 этапе 3 урока русского языка (учитель 

Шакпакпаева Н.Ж.) в 7 "Ә" классе с казахским языком 

обучения. 

Алгоритм действий по организации LessonStudy 

1. Выработка правил работы в совместном режиме 

учительского исследования. 

2. Выбор наблюдаемых учеников 

3. Определение области и причин для изучения - 

основной фокус вашего исследования. 

4. Сбор уже известной информации касательно 

основного фокуса. 

5. Совместное планирование (некритично). 

6. Взаимное наблюдение и сбор данных. 

7. Обсуждение, анализ, формулирование выводов и 

рекомендаций 

На 1-ой встрече LessonStudy учителя выбрали трех 

"исследуемых" учеников, которые являются типичным 

представителем определенной группы учеников, т.е. 

сильный -А, средний - В, слабый - С. В дальнейшем 

уделяя внимание на обучении и развитии именно этих 

трех представителей учащихся. 

На всех уроках была создана коллаборативная среда. 

Поскольку в классе значительное число учеников, 

поэтому делению на группы на каждом уроке уделялось 

большое внимание (учитывалось время деления, 

87


наглядность, количество групп, заинтересованность и 

т.д).Познакомили учащихся с распределением 

лидерства в группе. Саморегуляция учащихся 

осуществлялась за счет самооценивания домашнего 

задания, вклада в работу группы, взаимооценивания на 

стадии осмысления. Использовались разные виды 

работ, обучение шло через диалог: ученик-учитель, когда 

учитель выступал в роли консультанта, задавал 

уточняющие вопросы, использовал вопросы закрытого 

типа. На каждом уроке осуществлялось формативное 

оценивание через бальную оценку, поставленную 

консультантами, обсуждение эффективности работы 

каждого ученика в группе. Учащиеся, в основном, сумели 

сделать это объективно. 

В ходе проведения уроков проводилось заседание 

фокус групп с обсуждением работы учащихся на уроке, 

эффективность использования различных форм и 

методов работы в группе для достижения цели. 

Но возникали некоторые барьеры в обучении: 

1. Не выработаны общие правила работы в группе, 

непонимание функций лидером, неумение распределять 

работу внутри группы. 

2.Учащиеся затруднялись на первых этапах работы в 

группах четко выполнять свои функции. 

3. Ставить цели перед каждым этапом работы 

4. Устанавливать более чёткие временные рамки для 

выполнения предложенных заданий. 

Эти выводы были сделаны на основании результатов 

наблюдений за учениками и "голоса ученика" после 

уроков. 

Ученик С работал довольно активно в группе на всех 

уроках, а самостоятельно - в меру своих способностей. 

Ученик В на основании его хороших теоретических 

знаний и положительного отношения к учению, 

активному проявлению эмоций в ситуациях успеха по 

нашим прогнозам должен был стать активным 

участником обсуждения в группе, внимательно слушать 

ответы других групп, успешно справляться с 

индивидуальными заданиями. ооднако вопреки 

ожиданиям ученик В стал осторожным наблюдателем 

за действием других учащихся. 

Ученик А взял на себя роль лидера в группе, был 

активен на всех этапах и не только в своей группе, 

выполнял все задания с опережением и удовольствием. 

Естественно, что за три урока невозможно было 

глубоко изучить поведение и работу типичных 

представителей групп. И в процессе обсуждения 

возникли ряд вопросов, нуждающихся в дополнительных 

исследованиях. 

Принято было решение продолжить работу в фокус 

группе 2 и фокус группе 3., но уже с разными 

предметами. Для всестороннего изучения данного 

вопроса особое внимание было уделено следующим 

пунктам: 


- Умеют ли учащиеся организовано работать в группе; 

- Умеет ли использовать терминологию; 

- Умеет ли высказывать и отстаивать свое мнение; 

- Владеет научным языком. 

- Обладают ли навыками практической, творческой 

работы в группе. 

Следует отметить, что следующие 3 урока в 7 "Б" с 

казахским языком обучения были выбраны по 

предметам: история, география, биология. Работу 

продолжил тот же преподавательский состав, но с 

учетом разных дисциплин была возможность увидеть 

способности учащихся на разных этапах урока. 

Все ученики отметили, что работа в группе очень 

понравилась, так как помогла понять материал, 

проявить себя, высказать свою точку зрения, 

"общаться". Выяснилось, что на активность и 

успешность может влиять "плохое настроение". 

Фокус группа 3 работала в 7 "Г" классе с русским 

языком обучения. Были выбраны предметы: математика, 

история, география. Учитывая, что в состав группы №3 

входили учителя, прошедшие уровневые курсы (1 

уровень учитель истории Беккожина Л.Ж. и 2 уровень 

учитель географии Лебедева М.С.), то была возможность 

показать учителям какие формы и методы необходимо 

принимать для эффективной работы учащихся в группах 

с целью лучшего усвоения учебного материала. 

В результате наблюдений следует отметить, что дети 

были активны на всех параллелях 7-х классов. 

Проявляли творчество и смекалку, принимали участие 

в защите проектов применяли полученные знания и 

навыки на практике, а спортивный дух помогал им 

выполнять задания быстрее. Ребята с удовольствием 

давали интервью после уроков, делились своими 

впечатлениями. 

Основной задачей творческой группы являлось 

показать эффективность работы учащихся в группах с 

целью повышения мотивации в учебно-воспитательном 

процессе, и эта задача была успешно выполнена. 

88



ИСАХАНОВА РСКЕШ КАМАШЕВНА 

учитель русского языка и литературы 

в классах с казахским языком обучения 

Берілген сабақ жоспары 5 сыныпта орыс тілі пәнінен 

сабақ жүргізудің тиімді үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ 

жоспарын бастауыш сынып мұғалімдері өз 


Данная разработка урока представляет собой пример 

проведения урока по русскому языку в 5 классе средней 

школы. Методическая работа будет интересна 

учителям средней школы. 


for teaching Russian for the pupils of the 5th grade. Every 

secondary school teacher may use this plan. 


ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУ В 5 КЛАССЕ 

Класс: 5 

Тема урока: Морфологический разбор имени существительного. 

Цель урока: Развивать умение учащихся в выполнении морфологического разбора имени существительного. 

Задачи: Продолжить формирование знаний об имени существительном. 

Развивать умения выделять постоянные и непостоянные морфологические признаки у имени существительного. 

Развивать устную и письменную речь. 

Формировать коммуникативные навыки: выслушивать мнения других и корректно их оценивать в процессе 

выполняемой работы. 

Ресурсы. Учебник "Русский язык", рабочая тетрадь, таблица для самооценки учащихся готовности к уроку и для 

самооценивания работы на уроке, компьютер, слайды, раздаточный материал. 

Содержание урока Деятельность учителя Деятельность ученика 

Организационный 

момент. 

Психологический 

настрой. 

Все ребята дружно встали 

И на месте зашагали. 

На носочках потянулись 

И друг другу улыбнулись. 

Ребята, я надеюсь, что сегодняшний урок 

русского языка пройдёт бодро, весело и, 

Деление на группы 

(снежинки). 

Грамматическая 

разминка. 

Обсуждение темы 

урока с детьми 

Совместное 

целеполагание 

Актуализация опорных 

знаний, умений и 

навыков 

главное, познавательно. 

Показываю слайды (№2,3). 

Вопросы: 

- Были ли слова, которые относятся к 

мужскому роду? 

- К какому склонению относится второе слово? 

- Назовите общую сумму склонений, к которому 

относятся все слова ряда? 

- Под каким номером находится слово, которое 

стоит во мн. числе? 

- Назовите слово в котором 4 буквы. 

- Чем можно объединить все слова? 

Мы с вами познакомились со всеми признаками 

имени существительно-го. Подумайте и скажите, 

какой разбор нам поможет объединить все эти 

признаки? (слайд №4) 

Что к концу урока мы должны знать и уметь? 

Какие нам нужно поставить перед собой цели, 

чтобы добиться положительных результатов? 

- Что мы уже знаем об имени существительном? 

- Зачем при проведении морфологического 

разбора необходимо указывать неопределенную 

форму? 

- Сможем ли мы определить род и склонение, 

если слово стоит в косвенном падеже или во 

множественном числе? 

Где нам пригодятся наши знания? 

Объяснение новой темы по слайдам №5,6 

Читают слова сущ- ые (снег, 

горка, солнце, крыши), 

запоминают и устно отвечают на 

вопросы. 

Выдвигают свои версии. 

Коллективная формулировка 

темы урока. 

Знать морфологические признаки 

имени существительного, уметь 

выполнять морфологический 

разбор. 

Дети отвечают на вопросы 


89



Закрепление новой 

темы. 

Домашнее задание. 

Обратная связь. 

Рефлексивно – 

оценочный этап. 

Оценивание. 

Работа по группам. 

1.Решите кроссворд (слайды №8,9). 

2.Составить рассказ по опорным словам. (слова 

- отгадки). Слайд № 11. 

1 группа: зима, сосульки, снеговик, мороз, лёд, 

лыжи, санки, коньки, снег, снежинка, пришла, 

слепили, красивые, белый. 

2 группа: санки, январь, метель, сугроб, каток, 

варежки, лыжи, ёлка, суровый, надели, катались, 

высокий. 

3.Морфологический разбор одного 

существительного из рассказа. 

4.Опережающее задание: 

а) чтение стихотворения наизусть о 

существительном; (слайд №12) 

б) выборочная работа по группам. 

1.Выучить порядок морфологического разбора. 

2.Выполнить упр.325, стр.141. 

Ответить на вопросы: 

сегодня я узнал… 

я выполнял задания… 

урок мне понравился… 

1 группа «Зима» 

2 группа «Зимушка-зима». 

Работают в паре, затем 

обсуждают в группе и зачитывают 

наиболее удачный рассказ. 

Работают по группам. 

1 ученик работает у доски. 

1 ученица. 

1 группа - выписать сущ-ые в ед. 

числе. 

2 группа - выписать сущ-ые во мн. 

числе. 

Оценивают своё настроение 

смайликами. 

Спикер группы выставляет оценки 

в оценочный лист. 

90



Берілген сабақ жоспары орта мектепте ағылшын тілі 

пәнінен сабақ жүргізудің үлгісін ұсынады. Бұл әдістемелік 

ізденісті орта мектеп мұғалімдері өз тәжірибелерінде 

қолдануларына болады. 


проведения урока по английскому языку в средней 

общеобразовательной школе. Методическая работа 


ЕШЕНКУЛОВА БАЯН КАБИТКАНОВНА 

ағылшын тілі пәні мұғалімі 

The plan of the lesson is given as a useful example for teaching 

English for primary school pupils. This plan of the lesson 

will be usefull for school teachers. 

7 СЫНЫПТА АҒЫЛШЫН ТІЛІНЕН 

ЖҮРГІЗІЛЕТІН САБАҚТЫҢ ҮЛГІСІ 

Тақырыбы: 

Music 

Сабақтың мақсаты: 

білімділік:Present Perfect +ever and never,just грамматикалық шағын бекіту, 

ауыз-екі сөйлеуде қолдану дағдысын қалыптастыру; 

дамытушылық: өткен тақырыптар бойынша сөздерді қолдану арқылы 

сөздік қорларын , диалогты және монологты сөйлеуді дамыту; 

тәрбиелік:топта бірлесіп жұмыс жасай білуге,бір-бірін құрметтеуге 

тәрбиелеу 


Шақтарды дұрыс қолдана біледі, сөздік қорлары молаяды. 

Қолданылатын әдістәсілдер 

Сын тұрғысынан ойлау элементтері,топтық жұмыс. 

Resources 

English book, assessment papers, stickers. 

№ Stages of the lesson Teacher Pupils 

I. 

II. 

Organization moment 

Phonetic drill: 

Dividing into groups. 

Good afternoon boys and girls! 

Thank you, sit down, please. How are 

you? 

I’m Ok, thanks. 

Who is on duty today? 

What date is it today? 

Who is absent today? 

What day is it today? 

What season is it now? 

What is the weather like today? 

Let’s do our phonetic exercise. 

Listen to me and repeat altogether after 

me. 

Mind the clock and keep the rule, 

Try to come in time to school. 

Pay attention to our phonetic drill. 

Translate ‘The rule ‘ into Kazakh. 

Now, name please English lesson’s rule. 

The rule № 1.... The rule № 2.... 

Students will divide into four groups. 

Good afternoon, teacher. 

We are fine. And you? : I’m Ok, 

thanks. Who is on duty today? 

I’m on duty today. 

Today is the 25 th of January. 

All are present. 

It is Monday. 

It is a winter. 

Today is sunny and cold. 

Pupils repeat after the teacher. 

III 

Checking our home 

task 

Very good! I hope that you’ll keep these 

rules at the lesson. 

What was your home task? 

1)Look at the whiteboard! There are 

many pictures .Name these activities in 

English! 

2)Match the definitions 1-9 with answers 

a-j. 

S1-Speak English! 

S2-Be active ! 

S3-Keep silent! 

S4-Listen to the teacher! 

S5-Respect your classmates! 

S6-Be creative! 

S7-Learn new words! 

S8-Be positive! 

S9-Don’t speak Kazakh! 

S10-Be bright/clever! 

Слайд 1. S1, S2, S3… 

Слайд 2. 

91



Refreshing 

our 

grammar 

Present Perfect + ever ,never. 

Have you ever been to London? 

I have never been to France. 

Үлгіге қарап сөйлем құрау. 

1.Go to Astana 

Do bungee –jump 

2.Try zorbing 

Go skateboarding 

3.Climb a mountain 

Be scube -diving 

IV New theme 1) Now ,boys and girls! 

Listen to me ! 

Music has the power, 

to help and to heal, 

It's truly amazing, 

how it makes us feel. 

It brings us hope, 

and a positive mind. 

Motivates us, 

to be friendly and kind. 

What is the poem about it? 

Do you like music? 

What kind of music do you like? 

What styles of music do you know? 

Have you ever heard rock band? 

Let’s listen! Thanks to this songs they 

are famous all over the world. The 

Irish rock band –U2. 

3)New words from the text 

Dublin [?d?bl?n] –Дублин 

Release [r??li?s]-шығару ,жарық көру, 

Perform —[ p??f?:m ]-орындау, 

Award[ ??w??d]- награда ,марапат . 

Fame — [fe?m]- популярность -атағын 

Campaign — [kæm?pe?n]-жорық - 

операция 

Relaxing 

4)Reading the text. 

5) Answer the questions. 

V Assignmen 

Слайд 3. 

I You He/she/it W 

e 

You 

They 

+ 1 2 3 4 5 6 

- 7 8 9 10 11 12 

? 1 

3 

Слайд 4 

Music. 

S1. 

S2. 

S3. 

S4… 

They’ll listen. 

14 15 16 17 18 

They’ll write new words. 

Students will relax. 

They’ll read one by one. 

They ‘ll answer the guestions. 

Assessment for learning. Feedback Writing the reflection. 

Will take their suitable marks. 

Will write home task to their diary 

t Reflection 

VI Conclusion Home task-write a short biography of 

your favourite band or singer. 

92



ШАКЕНОВА АЙМАН МАРАТОВНА 

учитель русского языка и литературы в 

классах с казахским языком обучения 

Русский язык 

Берілген сабақ жоспары 6 сыныпта орыс тілі пәнінен 

сабақ жүргізудің тиімді үлгісі ретінде ұсынылған. Сабақ 

жоспарын бастауыш сынып мұғалімдері өз тәжірибелерінде 

пайдалана алады. 


проведения урока по русскому языку в 6 классе средней 

школы. Методическая работа будет интересна 



for teaching Russian for the pupils of the 6th grade. Every 

secondary school teacher may use this plan. 


ПО РУССКОМУ ЯЗЫКУ В 6 КЛАССЕ 

Тема: В.Голышкин «Вратарь» 

Учебные цели, 

которым посвящен 

урок 

Учебные цели урока 

Ч1 Понимание текстов 

Ч 5 Виды чтения 

С3 Прогнозирование/ выявление главной и второстепенной информации 

П3 Составление плана 

Все учащиеся должны: 

понимать содержание прочитанного текста; определять значение незнакомых слов 

тексте, используя справочный материал 

владеть видами чтения (ознакомительное, комментированное, выборочное, по 

ролям); читать текст вслух 

составлять простой план, самостоятельно разделив текст на абзацы 

Большинство учащихся должно: 

анализировать содержание текста,определяя ее идейное своеобразие; 

создавать устные высказывания и участвовать в коротких диалогах по теме; 


Свободно высказывать свою точку зрения по тексту, прогнозировать содержание 

материала, учитывая мнения других; определять основную мысль текста 

Времен. 

Планирование 

Начало урока 

10 мин 

Планируемые мероприятия 

Приветствие 

Тренинг "Физзарядка" 

- Здравствуйте, ребята! Давайте встанем в круг, 

Друг другу улыбнемся, подарим тепло рук. 

Здоровья пожелаем, ведь знают все вокруг, 

Что есть в здоровом теле всегда здоровый дух! 

Деление на группы (по мячам)-по цвету 

Прием "Перевертыши" 

КЕСАБТОЛБ / баскетбол/, ГЕБ /бег/, КОСБ /бокс/, БЬАРОБ /борьба/, БУФЛОТ /футбол/ 

-Как вы думаете, о чём мы будем с вами говорить сегодня? 

Работа в группах: 

1 группа: составление ассоциативной карты 

спорт 


Слайд 

№1 

/ футбол, баскетбол, теннис, хоккей, шахматы, гимнастика, плавание, бокс../ 

2 группа: составление синквейна к слову спорт 

3 группа: собрать пословицы : 

В здоровом теле - …. /здоровый дух/ 

Чтоб здоровым оставаться нужно - ……/ спортом заниматься/ 

93



Середина 

урока 

2 мин 

3 мин 

2 мин 

3 мин 

5 мин 

2 мин 

3 мин 


8 мин 

Дом. задание 

Со спортом дружить - …… / здоровыми быть/ 

Здоровье дороже …. /богатства/ 

4 группа: Какие виды спорта вам нравятся? Почему? 

(защита проектов) 

5 группа: определите, какой это вид спорта: 

- Спортивная игра на травяном поле, в которой две команды по 11 человек в 

каждой, используя ведение и передачи мяча ногами, стремятся забить его в 

ворота соперника и не пропустить в свои. / Футбол/ 

- Человек, который защищает ворота и может взять мяч в руки? / Вратарь/ 

Найдите в интернет ресурсах или в словаре значение слова: спорт, вратарь, 

футбол. 

Работа по тексту 

- Сегодня мы познакомимся с рассказом В.С. Голышкина, где узнаем о мальчике, 

который тоже любит спорт . 

Заполнение ДДЗ 

- Для работы с текстом нам нужен дненик двойной записи 

Слова, характеризующие Вовку 

Цветовая гамма 

Работа над 1 частью (чтение учителем) 

1.- С кем познакомились? 

- Почему его назвали Вовкой-маленьким? 

- Выпишите слова и выражения, характеризующие Вовку. 

2. Чтение записи, объяснение 

3. Озаглавливание 1 части(обсуждение в группах) 

4. Чтение последней строчки части 

- Как вы думаете, почему? 

- О чем он мог думать? 

Работа над 2 частью (чтение про себя, затем вслух по цепочке) 

-Итак, почему он однажды забыл и о море, и о деревьях, и о веревочках? 

- Какая у них была форма? 

- Кем захотел стать Вовка? 

Заполнение ДДЗ, чтение записей, объяснение, озаглавливание 2 части. 

- Как вы думаете, почему Вовка с тех пор не бывал в отряде? 

-Чем он занимался? 

Работа над 3 частью (чтение про себя, затем по ролям) 

- Итак подтвердился ваш прогноз? 

- Что он делал на стадионе? 

- Как к нему отнесся вратарь? 

Заполнение ДДЗ, чтение записей, объяснение, озаглавливание 3 части. 

- Как вы думаете, какое случилось чудо? 

Работа над 4 частью (чтение части сильным учеником) 

- Итак, что за чудо это было? 

- Каково было состояние Вовки? 

Заполнение ДДЗ, озаглавливание 4 части. 

Чтение последней строчки 

- Как вы думаете, как он себя поведет? 

Работа над 5 частью (чтение части ) 

- Подтвердился ваш прогноз? 

- Что кричали на стадионе? 

- Почему Вовка не пришел на обед? 

- Где его нашли? 

Выборочное чтение диалога. 

Заполнение ДДЗ, озаглавливание части 

- Почему Вовку маленького прозвали Вовкой -вратарем? 

Как бы вы назвали этот рассказ? 

- Дайте характеристику Вовке.(опираясь на ДДЗ) 

- Используя цветовую гамму, нарисуйте понравившийся эпизод 

III Замените синонимами из текста: хорошо плавал - …/как дельфин/, прекрасно 

лазил - .., случилось непредвиденное - .., появились слезы - .., не заревел - .., 

захохотал - .. 

Термины футбола. Подберите и запомните значение. 

Голкипер - вратарь; пенальти - штрафной; арбитр - судья; форвард -нападающий; 

дриблинг - ведение мяча; финт - обманное движение. 

Игра "Футбол" 


- Ребята, давайте вспомним, что нового вы узнали сегодня? 

Вы ловите мяч и говорите по предложению 

- Какой совет вы дали бы Вовке, всем?( можно пословицы, поговорки) 

Слайд 

№2 

Слайд 

№3 

Слайд 

№4 

мяч 

94

LessonStudy - ìåêòåïòåã³ ³ñêå àñûðûëóû 


Берілген сабақ жоспары 7 сыныпта Қазақстан тарихы 

пәнінен сабақ жүргізудің тиімді үлгісі ретінде ұсынылған. 

Сабақ жоспарын бастауыш сынып мұғалімдері өз 



проведения урока по истории Казахстана в 7 классе 

средней школы. Методическая работа будет интересна 


КУРМАНОВ НУРЛАН ДАЛЫЛХАНОВИЧ 

тарих пәнінің мұғалімі 


for teaching History of Kazakhstan for the pupils of the 7th 

grade. Every secondary school teacher may use this plan. 

ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ ПӘНІНЕН 7 СЫНЫПТА ӨТКІЗІЛЕТІН 

САБАҚТЫҢ ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРЫ 

Пәні: Қазақстан 

тарихы 

Тақырыбы: 

Сынып: 7 

Мерзімі: 

Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығы. Жеті жарғы. Ұлы билер 


Күтілетін нәтиже: 



Әдіс-тәсілдер: 


Оқушылардың ұлттық мемлекет тарихындағы кесек тұлғаның бірі – Есім 

ханның немересі, Салқам Жәңгірдің баласы Тәуке ханның халқының мықты 

тұғыры биік бір орталыққа бағынған мемлекет болуына мол қажыр-қайратын 

жұмасп «адамзаттың данасы» атанған тарихи тұлға екенін қазақ қоғамында 

«хандық кеңес» пен «билік кеңестің» мәнін, қызметін күшейтіп, қазақтардың 

әдеттегі құқық нормаларын бір жүйеге келтіріп, қазақ қоғамы өмірінің барлық 

жақтарын қамтыған айтулы «Жеті жарғыны» жасақтаған, өнегелі істерімен 

қазақ тарихында өшпес із қалдырған тұлға екендігі туралы тарихи білімдерін 

толықтыру. 

«Жеті жарғының» мазмұны мен сипатының ерекшелігін айта отырып, 

қазіргі Ата Заңымыздың бастауы болғанымен хабардар ету. 

Теорияны түсіну, негізгі идеяны білу, рефлексия жасау 

СТО стратегиялары, «Сұрақ бізден –жауап сізден?» дидактикалық ойыны, 

«Ғажайып жетілік» 

Кезеңі 

Уақыт 

2 

минут 

Мұғалімнің 

іс-әрекеті 

Сәлемдесу 

Түгендеу 

Оқушылардың зейінін сабаққа аудару 

Оқушының 

іс-әрекеті 

Оқушылар оқу 

құралдарын 

дайындайды 


Ынталандыру 

үшін 


Ресурстар 

АКТ 

Стикерлер 


2 

минут 

5 

минут 

Оқушыларды топқа бөлу: 

Хан аттары бойынша топқа бөлу 

Үй тапсырмасын сұрау 

«Сұрақ бізден –жауап сізден» 

дидактикалық ойын 

1.Тәуекел ханның билік еткен 

жылдары 

2.Есім ханға қарсы сұлтанды ата ? 

3.Қай жылы Тұрсын Мұхаммед өзін хан 

деп жариялады? 

4.Есім хан қай қаланы астана етті? 

5.Тұрсынханның бүлігі тарихта қалай 

аталады? 

6.Қасым хан тұсында халықпен ,әскер 

саны қанша болды? 

7.Хақназар ханды өлтірген өзбек 

ханын ата ? 

8.Қазақ хандығын құрған кімдер? 

9.Қатаған қырғыны қай жыраудың 

өлеңінде кездеседі? 

10.Үш жүздің басын қосқан ханды ата? 

Оқушылардың 

қызығушылығы 

артады 

Оқушы 

қызығушылық 

танытып, 

белсенділігі 

артады 

Жылдам 

отырған 

топты 


Өзін-өзі 


А3 форматтағы 

қағаздар мен 

түрлі-түсті 

қарындаштар 

Тақырыпқа 


слайд 

БАҚ 

материалдары 

95

¹5 (18) 2017 LessonStudy - ìåêòåïòåã³ ³ñêå àñûðûëóû 

Таныстырылым 

Негізгі 

бөлім 

Қорытынды 

2 

минут 

8 

минут 

6 

минут 

5 

минут 

10 

минут 

Тақырыпқа байланысты 

қысқаша түсінік беру. 

Тәуке хан кім? 

ХҮІІІғ. Басында халық 

зердесінде өшпес із 

қалдырған ірі тарихи 

тұлғалардың бірі. Қазақ 

хандығының ханы Есім 

ханның немересі, Салқам 

Жәңгірдің ұлы.1626- 

1715ж.ж. аралығында 

өмір сүрген.Көреген 

мемлекет қайраткері, 

дарынды қолбасшы, 

тілінен бал тамған 

шешен, қаһарлы 

әмірші.Өзінің даналығы, 

ұлылығы арқасында 

халқына істеген 

жақсылығы үшін «Әз 

Тәуке» атанған 

хан.Тәукенің толық есімі – 

Тәуекел Мұхаммед Батыр 

хан. Шет ел деректерінде 

Тявка, Туюке деген атпен 

де кездеседі 

Мәтінді оқиды 

Жаңа сабақты 


Оқушылар тыңдай 

біледі, тақырыпты 

әңгімелейді, өздері 

білетін қосымша 

мәліметтерімен 

бөліседі 

Мәтінмен жұмыс 

Постермен жұмыс 

Постер қорғау 







Венн диаграммасы Дәптермен жұмыс Өзін-өзі 


Жиынтық бағалау 

Оқушы өзін-өзі Бағалау 


Рефлексия «Бес саусақ» Рефлексия жасау Рефлексия 

әдісі 

Үйге берілген 

Үйге тапсырма 

тапсырманы 

күнделікке жазу 

Бейне ролик. 

Тақырыпқа 


слайдтар 

Қазақстан тарихы. 

Жолдасбаев 

АКТ 

А3 форматтағы 

түрлі-түсті 

қағазадар, маркер 

7 сыныпқа 


Қазақстан тарихы 

оқулығы 


96



МЕЙРИМОВА МАРЗИЯ ШАЙМЕРДЕНОВНА 

математика пән мұғалімі 

Берілген сабақ жоспары 8 сыныпта математика 

пәнінен сабақ жүргізудің тиімді үлгісі ретінде 

ұсынылған. Сабақ жоспарын бастауыш сынып 

мұғалімдері өз тәжірибелерінде пайдалана алады. 


пример проведения урока по математике в 8 классе 

средней школы. Методическая работа будет 

интересна учителям средней школы. 


for teaching Math for the pupils of the 8th grade. 

Every secondary school teacher may use this plan. 

АЛГЕБРА ПӘНІНЕН 8 СЫНЫПТА 

ӨТКІЗІЛЕТІН САБАҚТЫҢ ЖОСПАРЫ 



Жалпы мақсат 


7 модульдің 

қолданылуы 

Қолданылатын 

әдіс-тәсілдер 

Қолданылатын 

ресурстар 


кезеңі 

Тренинг 

Квадрат теңдеулер 

Квадрат теңдеудің түрлері туралы түсініктерін қолданып есептер шығаруға 

үйренеді. 

Өткен тақырыптарды қайталау арқылы оның маңыздылығын түсіне отырып, 

білімін, ой-өрісін дамытуға дағдыланады. 

Оқушылар тақырыппен жұмыс істеу тәсілдерін еркін пайдаланады, түсінеді және 

тапсырмаларды қатесіз орындайды. 

Квадрат теңдеулерді ажырата біледі. Квадрат теңдеулерді шеше біледі. 

АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды 

бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және 

көшбасшылық”. 

Ыстық орындық, Конверт-сұрақ, Жұптық әңгіме. 

Флипчарт, маркерлер, тақта, стикерлер 

Жүректен жүрекке тренингі арқылы бірбіріне 

жылы сөздерін білдіреді. Топқа 

бөлу-әртүрлі геометриялық 

фигураларды (үшбұрыш, төртбұрыш, 

дөңгелек) алу арқылы топтарға бөліну. 

Алтын ереже құру қажеттігі туралы 

айту. 

Әр топқа бағалау парағын таратып 

беру. 

Фигуралармен бағалау әдісімен 

бағалау үшін фигуралар таратып беру. 

«Сандарды бейнеле» ойыны 

арқылы психологиялық ахуалды 

жақсарту 

Оқушылар топқа бөлініп, өз топ 

басшыларын сайлайды. 

Топ ішінде тәртіп ережелері талданып , 

сол арқылы сыныптың алтын ережесін 

құрады. 

Бағалау парағы арқылы топ басшылар 

өз топ мүшелерін бағалап отырады. 

Дайындықтарын 

қимылымен бейнелеу. 

Сабақ 


Білім 

Қызығушыл 

ық 

тарын ояту 

Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушылардың іс-әрекеті 

«Ыстық орындық» 

ойынын пайдалану 

арқылы сұрақ жауап сәтін 

өткізу. 

Үйге берілген тапсырманы сұрақжауап 

арқылы әр топты диалогқа 

түсіру. 

Өткен тақырыпқа арналған үй 

тапсырмасын қайталауға 

сұрақтар жасалып, интерактивті 

тақтада көрсетіледі, кроссворд, 

карточкалар 

Мұғалім берген тапсырманы 

орындау Слайдта жазылған 

барлық қайталау сұрақтары 

мен тапсырмалар 

интерактивті тақтамен 

беріліп, әр топ өз 

білгендерін, білетіндерін 

сыни тұрғыдан ойлау 

арқылы нақты дәлелдермен 

жауап береді, карточкамен 

жауап беру 

97

¹5 (18) 2017 LessonStudy - ìåêòåïòåã³ ³ñêå àñûðûëóû 

Түсіну 



Талдау 

«Конверт-сұрақ» әдісін 

қолданып топтарға 

тапсырмалар беріледі 

« Жұптық әңгіме» әдісі 

(10 мин) Постермен 

өткен тақырыпты қорғау. 

Топтық жұмыс. 

Үшбұрыш -квадрат 

теңдеудің жалпы түрі. 

Дөңгелек- толымсыз 

квадрат теңдеу. 

Төртбұрыш-келтірілген 

квадрат теңдеу. 

«Балапандар биі» атты 

жаттығу жасау 

«Топтастыру» арқылы 

жалпы бүгінгі сабақты 

меңгерту іс-әрекетіне 

байланысты сабақты 

талдау есептер 

шығарту 

1)Квадрат теңдеу. 

2х 2 + 3х -7 = 0 

х 2 -81 = 0 

(3х-2)(3х+2) = 0 

2) Квадрат теңдеу 

1) 4х 2 + 6х = 0 

2) 2х 2 + 5х +4 = 0 

3) 5х 2 - 36х +7 = 0 

(3) Квадрат теңдеу 

1) х 2 - 6х +5 = 0 

2х 2 - 21х -23 = 0 

10х 2 +3х-4 =0 

Жинақтау Шығармашылық 


«Квадрат теңдеудің 

түрлері» Оқулық 

бойынша: Деңгейлік 

тапсырмалар.№376, 

№378, №382,№384 

Бағалау Оқушылар бүгінгі сабаққа 

деген ойынын стикерге 

жазып, тақтаға іледі (2 

мин) 

Үйге тапсырма:№383, 

№385 

Рефлексия Білемін Білдім Білгім 

келеді 

Сабаққа қолданылатын әдіс 

оқушыларды сыни ойлауына 

ықпал етеді. Мұнда әр бала, өз 

ойын айтып шығармашылығын 

қалыптастырады. Ол дегенімізоқушы 

бұрын тек тыңдаушы 

болса, енді ізденуші, өз ойын 

дәлелдеуші, ұйымдастырушы 

ролін атқарады. Сыни тұрғысынан 

ойлау қабілеттері сабақ үстіндегі 

проблемалық сұрақтарды шешу 

кезінде, бір сұраққа бірнеше 

нұсқада жауап берумен және 

ситуациялық жағдайлардан жол 

тауып шығу әрекеттерінен 

байқалады. 

Бұл әдіс арқылы оқушы мен 

оқушы арасында «Жақын 

арадағы даму аймағы» 

қалыптасты. Себебі әр жұп 

түсінбеген немесе қиындық 

тудырған сұрақтарын бір-біріне 

қою арқылы жұптасып, жауап 

іздеді, талқылады, бір-біріне 

түсіндіреді. Постер арқылы 

тақырыптарын қорғату 

Оқушылармен бірге сергіту сәтін 

жасау 

Әр топқа жаңа тақырып 

төңірегінде тапсырмалар тарату, 

Әр топ өз беттерінше ақылдасып, 

нәтижесінде топтаса отырып 

ортақ жауап табады, сол арқылы 

тақырыптың мағынасын ашады 

(1) Квадрат теңдеу. 

2х 2 + 3х -7 = 0 

Х 2 -81 = 0 

(3х-2)(3х+2) = 0 


1) 4х 2 + 6х = 0 

2) 2х 2 + 5х +4 = 0 

3) 5х 2 - 36х +7 = 0 


1) х 2 - 6х +5 = 0 

2х 2 - 21х -23 = 0 

10х 2 +3х-4 =0 

Топ бойынша тақырыпты 

жинақтау үшін тақырыпқа қатысты 

оқулықтан жаттығу жұмыстарын 

орындайды. 

Мұғалім әр топқа бағалау 

критерийлерін таратады, бағалау 

парақшаларын береді 

Оқушыларға кесте толтыруды 

ұсыну 

Оқушылардың мұндағы 

мақсаты берілген 

тапсырмаларды қатесіз 

топпен орындап, өз ойпікірлерімен 

санаса білу, 

өткен тақырыптарды 

қайталау. 

Топпен жұмыс жасау 

Оқушылардың мақсаты 

мұғалімді тыңдау, өз ойлары 

мен пікірлерін айту 

Постер арқылы бар 

білімдерін топпен талқылап 

ортаға топтан оқушы шығып, 

тапсырманы постер арқылы 

қорғайды және өз пікірлерін 

ортаға салады., бір-біріне 

түсіндіреді 

Интербелсеңді тақтадағы 

бейне суреттегідей 

жаттығулар жасайды. 

Берілген тапсырманы 

уақытылы орындау, 

сұрақтарға нақты жауап 

беру, өзара пікір алмасады, 

топпен, жеке- дара 

тапсырмаларды орындайды, 

нәтижесінде топтаса отырып 

ортақ жауап табу керек 

Оқушылар тақырыпты 

меңгере отырып, жаттығу 

жұмыстарын орындау 

арқылы сабақты жинақтайды 

Оқушылар бағалау 

критерийлерін пайдаланып 


Ұсынылған стикерді толтыру 

98




99


МЕКТЕП ӨМІРІНЕН / ИЗ ЖИЗНИ ШКОЛЫ 

100


101


АТА-АНАЛАР МЕН ТҮЛЕКТЕРДІҢ ЛЕБІЗДЕРІ 

ОТЗЫВЫ РОДИТЕЛЕЙ И ВЫПУСКНИКОВ 

"№35 СОШ" КММ-да менің қызым оқиды - 5 "А" сынып оқушысы Адылғазыева 

Альбина. Альбина мектеп табалдырыгын 2012-2013 оқу жылында аттады. 

Қызымның 5 жыл оқуы көзді ашып жұмғанша өтіп кетті. Осы уақыт ішінде 

қызымды дәл "№35 ЖОББМ" КММ бергенімізге еш өкінген емеспіз. Біздің 

балаларымыз үшін мектеп шынымен екінші үйіне айналды. Мектепте 

оқушыларға жайлы жағдай жасалған. Мектеп директоры Жумаканова Райгуль 

Ешингазиевнамен, дәрігерлермен, оқытушылармен кездескен кезде, олардың 

балаларға және ата-аналарға жылы қатынасын анық көріп тұрады. 

Аталған мектепте әкімшілік, сынып жетекші тарапынан көптеген іс - 

шаралар, сабақтан тыс шаралар, ата - аналар жиналысы, спорттық 

сайыстар үнемі өткізіліп тұрады. Атап айтсақ қыркүйек айында "Алтын күз" 

мерекесіне орай оқушылар арасында суреттен көрме ұйымдастырылды. 

Желтоқсан айының соңында "Шырша мерекесі" өткізілді. 8 наурыз мерекесіне 

байланысты "Қыз өссе елдің көркі" атты ертеңгілік жүргізіліп, аналарды 

ардақтап концерттік бағдарлама, қойылымдар қойылса, 22 наурыз "Ұлыстың 

ұлы күні" мерекесінде мектеп сахнасында "тұсау кесер" рәсімі, "бесікке бөлеу" 

сияқты дәстүрлеріміз көрсетілді. Сынып оқушыларының "Наурыз мерекесі" 

жайлы берген мағұлматтары, әндері, күйлері, билері ерекше орын алады. Әжелер Наурыз көжелерін даярлап, 

оны неден жасалатыны жайлы ұғымдар берді. 1 мамыр - "Ынтымақ, бірлік" күніне орай "Бір шаңырақ астында" 

атты оқушылардың бойында адамгершілік, рухани - патриоттық сезімдерін қалыптастыруға байланысты 

тәрбие сағаттары өткізілді. Отанымызды қорғаған ата - бабалармыз жайлы, олардың ерлігі туралы 

оқушылардың санасында сақтап, жадында ұстау мақсатында 9 мамыр "Жеңіс күні" жайлы әңгіме жүргізіліп, 

пікірлер айтылды және бейнефильм көрсетіліп, оқушыларға бейбіт өмірдің қаншалықты қиындықпен келгені 

жайлы түсіндірілді. Сонымен қатар 7 мамыр сарбаздар күніне орай 2 - 6 сынып оқушыларын "Жас қыран" 

және "Жас ұлан" тобына қабылдау рәсәмі өткізілді. 

Қорыта келе жалпы мектепте оқушылардың жан - жақты сапалы білім алып, саналы тәрбиеге ие болып 

отырғандарына ата - аналар атынан үлкен алғыс білдіреміз. 

5 "А" сынып ата - анасы: Дуйсенбаева Ж.Д. 

Я, Бедер Доминика Максимовна, учусь В КГУ "СОШ №35" с 5-го класса. 

Сейчас я уже выпускница. 

С приходом в эту школу я узнала много нового, началась интересная 

активная школьная жизнь. Ежегодные яркие мероприятия, фестивали, 

конференции и спортивные соревнования. По возможности всегда 

старалась всегда участвовать во всем, что мне интересно. Каждый год 

- школьные олимпиады, в основном по истории, русскому языку и 

литературе. Учителя всегда готовят оригинальные задания, 

заставляющие задуматься. 

Веселые и запоминающиеся праздники, проводятся в нашем актовом 

зале, не пропускает ни один учащийся. Каждый год мы с нашим классом 

участвуем абсолютно во всем. В этом году мы стали одной из лучших 

команд в "Осеннем балу". 

Не так давно наша школа стала сотрудничать с Ассамблеей Народов 

Казахстана г Семей - создана школьная ассамблея, которая принимает 

участия в мероприятиях городского уровня. Участники - ребята разного 

возраста и национальностей, что символизирует дружбу народов и слаженность их совместной работы 

для достижения общих целей. Я туда тоже, кстати, вхожу. 

Кроме всего этого, наша школа нравится мне чисто внешне. Она очень красивая, большая и светлая. В 

ней уютно. Дарит пусть и деловая (как без этого), но спокойная атмосфера понимания. 

Я Юдина Оксана Николавна, родительница учащихся Кобасовой Дианы и 

Кобасова Рустама, обучающихся в КГУ "СОШ №35". В завершении учебного 

года хочется поблагодарить администрацию школы, всех учителей, 

работающим в ней за то, что они уделяют нашим детям так много внимания 

и заботы. За уходящий год было проведено очень много воспитательных 

мероприятий, коллектив школы старался вместе с учащимися создать 

интересную и насыщенную для ребят школьную жизнь. Чего только не было!!! 

Интеллектуальные олимпиады и занимательные конкурсы, спортивные 

соревнования не только между детьми, но и вместе с родителями, 

торжественный прием в Жас улан, культпоходы в музеи города, 

развлекательные мероприятия! Всего и не перечислишь! Но особые слова 

благодарности хочется выразить за проводимые коллективом "Акции добра" 

для помощи детям- сиротам, ребятам из малообеспеченных семей, организацию 

бесплатного питания для учащихся. Желаем всему коллективу нашей школы дальнейших творческих 

успехов!!! 

102

Қ Ұ Р М Е Т Т І Ә Р І П Т Е С Т Е Р ! 


"ERUDIT" білім беру-ғылыми орталығы ғалымдар мен педагогтерден "Еуразия білімі. Eurasian education. 

Евразийское образование" халықаралық ғылыми-әдістемелік журналына (Қазақстан 

Республикасының инвестициялар мен экономикалық даму министрлігі берген мерзімді баспасөз 

басылымын есепке қою туралы №14770-Ж куәлігі) жариялауға жұмыстар қабылдауды жалғастырады. 

Мерзімді баспасөз басылымы айына бір рет қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде жарық көреді. Журнал 

жарияланымдарының тақырыптық бағыттары - ғылыми-әдістемелік, педагогикалық, ақпараттық-жарнамалық (білім 

беру мекемелері үшін). 

Журналдың таралу аймағы - Қазақстан Республикасы, ТМД елдері, таяу және алыс шет елдері. 

Журналға Қазақстан, Евразиялық экономикалық қауымдастық елдері, ТМД, Грузия, Украина, Түркия, Қытай және 

Евроодақ елдері ғалымдарының, ізденушілердің, докторанттардың, магистранттардың, мұғалімдер мен 

оқытушылардың, әдіскерлердің, білім беру ұйымдарының жетекшілері мен қызметкерлерінің ғылыми зерттеулері, 

мақалалары, сабақ жоспарлары, ғылыми жобалары және басқа да ғылыми-әдістемелік жұмыстары жарияланады. 

Журналға жариялауға келесі бағыттар бойынша ғылыми зерттеу еңбектері, очерктер мен әдістемелік жұмыстар, 

сабақ жоспарлары қабылданады: 

Жаратылыстану ғылымдары; 

Гуманитарлық ғылымдар; 

Әлеуметтік ғылымдар; 

Техникалық ғылымдар; 

Экономикалық ғылымдар; 

Педагогикалық ғылымдар; 

Білім беру мәселелері. 

Бір автордан журналдың бір санына екі жұмыстан артық қабылданбайды. Ұжымдық авторлықта жазылған 

жұмыстар жеке жұмыстармен қатар қабылданады. Бір жұмыстың авторларының саны 5-тен аспауы тиіс. 

ЖУРНАЛДА ЖАРИЯЛАНАТЫН ЖҰМЫСТАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР: 

Жұмыс мәтіні 2 беттен кем болмауы тиіс және 10 (он) беттен аспауы керек, жол арасы 1,0 интервалымен Microsoft 

Word редакторында, жиектері - сол жағынан 3 см, жоғары және төменгі жағынан 2 см, оң жағынан 1,5 см болатын 

А4 форматындағы стандартты бетте Times New Roman қарпімен 14-ші шрифтпен терілуі керек, жұмыстың әрбір 

абзацы жаңа жолдан 1 см шегініспен жазылады. Жол ортасынан автор(лар)-дың тегі, аты-жөні (толығымен) қою 

шрифтпен жазылады. Келесі жолға автордың жұмыс (оқу) орнының толық атауы мен лауазымы, ғылыми атақдәрежесі 

жазылады. Бұдан соң жол ортасынан мақала тақырыбы қою шрифтпен жазылады. Бір интервалдан кейін 

жаңа жолдан мақала мәтіні жазылады, пайдаланылған әдебиеттер тізімі еңбекте көрсетілген тәртібіне сәйкес, 

мақаланың соңында жазылады. Мәтінде сілтеме берілген әдебиеттер тік жақшаның ішінде, әдебиеттер тізіміндегі 

нөміріне сәйкес көрсетіледі. Дәйектеме (цитата) қолданылған жағдайда міндетті түрде түпнұсқаның беті көрсетіледі 

(мысалы, [1, 256]). Барлық суреттер, таблицалар, диаграммалар, формулалар мен басқа да көрнекілік суреттемелер 

компьютерлік редакторларда жасалып, мақалада сілтеме берілген ретпен көрсетілуі тиіс. Егер мақала қазақ, орыс 

және ағылшын тілдерінен бөлек, басқа тілде жазылған жағдайда, мақалаға ағылшын не қазақ (орыс) тілінде жазылған 

қысқаша аннотация берілуі керек. 

Редакция алқасы жинақтың тақырыбына сәйкес келмейтін, жоғарыда көрсетілген ережелерге сай емес және 

мазмұны жағынан Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келетін материалдарды 

қабылдамауға құқылы. 

Журналға енетін ғылыми-әдістемелік жұмыстар электронды нұсқада, автордың байланыс телефондарын көрсете 

отырып, eruditgroup@gmail.com электронды поштасына жіберіледі. 

Жұмыспен бірге авторлар өздерінің электронды нұсқадағы фотосуреттерін жіберуі керек (JPEG форматындағы 

сканерден өткізілген фотосурет көшірмелері де қабылданады). Фотосурет 5х6 форматындағы портреттік фото түрінде 

түсірілуі керек, егер мақала авторлары 3 (үш) не одан көп адам болса, біртекті ашық фонда түсірілген бір ұжымдық 

фотосурет қабылданады. Сапасы төмен немесе автордың бет-әлпеті көрінбейтін фотосуреттер қабылданбайды. 

Журнал санына жұмысы жарияланған әрбір авторға редакция алқасы жұмысының жарияланғандығы туралы 

сертификат береді. 

Журналға мақала жариялау жөніндегі барлық 

сұрақтар бойынша "ERUDIT" білім беру-ғылыми орталығына 

келесі телефон номерлері бойынша хабарласа аласыздар: 

8 (7222) 56-25-25, +77076594160 (Азамат Азатов), +77778543577 (Арафат Мамырбеков) 

e-mail: eruditgroup@gmail.com 

Редакцияның мекенжайы: 

071400 Семей қаласы, Уранхаев көшесі, 45/3 

103


D E A R C O L L E A G U E S ! 

Educational and scientific center "Erudit" continues accepting works of scientists and educators for publication 

in international scientific journal "Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" (certificate on 

registration of a periodical printed publication №14770-F from 11.14.2014, issued by the Ministry of Investment 

and Development of the Republic of Kazakhstan) 

Periodical edition is published once a month in the Kazakh, Russian and English. Thematic focus of the journal publications 

is scientific, methodical, educational and informational and advertising (for educational and scientific institutions). 

Area of journal's distribution - the Republic of Kazakhstan, CIS countries, near and far abroad. 

The journal publishes scientific research articles, methodological developments and projects of scientists, competitors, 

doctoral, masters, teachers - teachers, trainers, managers and employees of institutions of Education and Science of 

Kazakhstan, the Eurasian Economic Community, the CIS, Ukraine, Georgia, Turkey, China and the European Union. 

Works accepted for publication in the journal - scientific, methodological articles, studies, essays, lesson development, 

written in Kazakh, Russian, English and other languages in the following areas: 

Natural Sciences; 

Humanitarian sciences; 

Social Sciences; 

Technical sciences; 

Economic sciences; 

Pedagogical sciences; 

Issues of The Education. 

Each author may submit no more than two works in one issue of the journal. Works written in collaboration are accepted 

together with the author's works. The number of authors should not exceed 5 people. 

REQUIREMENTS FOR FORMATTING OF PAPERS PUBLISHED IN THE JOURNAL: 

The text of the work should be at least 2 (two) and no more than ten (10) pages, typed in Microsoft Word in Times New 

Roman 12 pin, with a single line spacing, on a standard A4 page with a border around the edges - to the left - 3 cm, right 

- 1,5 cm, top and bottom of the page 2 cm, with indention of 1 cm. From the middle of the page in bold indicate the 

author's name (in full), the name of his place of work (study), position and regalia. Job title is written in a middle of the 

page in bold. The text of the work is written after the title with a single-spaced interval. The list of references is written in 

the end. Literature is specified in the order mentioned in the text of the paper, in the case of quotations necessarily in 

square brackets indicate the source page (example: [1, 256]). All drawings, maps, photographs, tables, charts, formulas, 

other Illustrations and inserts are recommended to perform using computer editors and post the article as they are 

mentioned. If the work is written in a language other than Kazakh, Russian and English, the work should include a brief 

abstract, written in English or Russian (Kazakh) language. 

The Editorial Board has the right to refuse to publish works that do not meet the content requirements of the subject of 

the journal and to the design of the works, as well as that works, which are contrary to the content of the current legislation 

of the Republic of Kazakhstan. 

Work for publication in the international scientific and methodological, pedagogical journal "Еуразия білімі. Eurasian 

education. Евразийское образование" are accepted in electronic form with contact information of the author (s) by e- 

mail eruditgroup@gmail.com. 

Together with the work of the authors should make their photos in electronic form (scanned copy of the photos is 

allowed in the format JPEG). Photo of the author must be of good quality, made in the form of portrait photography 5x6, 

if the authors of three (3) or more persons, is accepted to send one collective picture taken against a plain, light background. 

Low quality photos, as well as those where can not distinguish the faces of the authors, not accepted for publication. 

All authors will receive a certificate of confirmation of the publication of their work in the international scientific journal 

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" 

On all matters concerning the publication of papers in the journal 

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" 

please contact the Educational Research Centre 

" ERUDIT "by phone: 

8 (7222) 56-25-25, +77076594160 (Azamat Azat), +77778543577 (Arafat Mamyrbekov) 


Editorial Office Address: 

45/3 Uranhayev St., Semey, 071400 

104


У В А Ж А Е М Ы Е К О Л Л Е Г И ! 

Образовательно-научный центр "Erudit" продолжает прием работ ученых и педагогов для публикации 

в международном научно-методическом журнале "Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское 

образование" (свидетельство о постановке на учет периодического печатного издания №14770-Ж от 

14.11.2014 г. выдано Министерством по инвестициям и развитию Республики Казахстан) 

Периодическое издание выходит один раз в месяц на казахском, русском и английском языках. Тематическая 

направленность публикаций журнала - научная, методическая, педагогическая и информационно-рекламная (для 

учреждений образования и науки). 

Территория распространения журнала - Республика Казахстан, страны СНГ, ближнее и дальнее зарубежье. 

Журнал публикует научные изыскания, статьи, методические разработки и проекты ученых, соискателей, 

докторантов, магистрантов, педагогов - преподавателей, учителей, методистов, руководителей и работников 

учреждений образования и науки Казахстана, стран Евразийского экономического содружества, СНГ, Украины, 

Грузии, Турции, Китая и стран Евросоюза. 

К публикации в журнале принимаются работы - научные, методические статьи, исследования, очерки, разработки 

уроков, написанные на казахском, русском, английском и других языках, по следующим направлениям: 

Естественные науки; 

Гуманитарные науки; 

Социальные науки; 

Технические науки; 

Экономические науки; 

Педагогические науки; 

Вопросы образования. 

От одного автора принимается не двух работ в один номер журнала. Труды, написанные в соавторстве, 

принимаются наряду с авторскими работами. Количество авторов одной статьи не должно превышать 5-ти человек. 

ТРЕБОВАНИЯ К ОФОРМЛЕНИЮ РАБОТ, ПУБЛИКУЕМЫХ В ЖУРНАЛЕ: 

Текст работы должен быть не менее 2 (двух) и не более 10 (десяти) страниц, набранных в редакторе Microsoft 

Word шрифтом Times New Roman 12-го кегля, с единичным интервалом между строк, на стандартной странице 

формата А4 с полями по краям - слева - 3 см, справа - 1,5 см, вверху и внизу страницы по 2 см, с абзацными 

отступами в 1 см. С середины страницы жирным шрифтом указываются ФИО автора (полностью), наименования 

его места работы (учебы), должность и регалии. Заголовок работы пишется с середины страницы жирным шрифтом. 

После заголовка через один интервал пишется непосредственный текст работы, в конце указывается список 

использованной литературы. Литература указывается в порядке упоминания в тексте работы, в случае 

использования цитат, в обязательном порядке в прямых скобках указывается страница первоисточника (пример: 

[1, 256]). Все рисунки, карты, фотографии, таблицы, диаграммы, формулы пр. иллюстрации и вставки рекомендуется 

выполнять с помощью компьютерных редакторов и размещать в статье по мере их упоминания. В случае, если 

работа написана на ином языке, кроме казахского, русского и английского, к работе прилагается краткая аннотация, 

написанная на английском или русском (казахском) языке. 

Редакционная коллегия вправе отказать в публикации работ, не соответствующих по содержанию тематике 

журнала и требованиям к оформлению работ, а также противоречащих по содержанию действующему 

законодательству Республики Казахстан. 

Работы к публикации в международном научно-методическом, педагогическом журнале "Еуразия білімі. Eurasian 

education. Евразийское образование" принимаются в электронном виде с указанием контактных данных 

автора(-ов) на электронный адрес eruditgroup@gmail.com. 

Вместе с работой авторы должны приложить свои фотографии в электронном варианте (допускается 

сканированная копия фотографии в формате JPEG). Фотография автора должна быть хорошего качества, 

выполненной в виде портретной фотографии 5х6, в случае, если авторов 3 (три) и более человек, принимается 

одна коллективная фотография, сделанная на однотонном, светлом фоне. Фотографии низкого качества, а также 

те, на которых нельзя различить лица авторов, к публикации не принимаются. 

Все авторы, получают сертификаты-подтверждения о публикации их работы в международном научнометодическом 

журнале "Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование". 

По всем вопросам, относительно публикации работ в журнале "Еуразия білімі. Eurasian education. 

Евразийское образование" обращайтесь в Образовательно-научный центр "ERUDIT" по телефонам: 

8 (7222) 56-25-25, +77076594160 (Азамат Азатов), +77778543577 (Арафат Мамырбеков) 


Адрес редакции: 

071400, г.Семей, ул.Уранхаева, 45/3 

105


Жауапты редактор / Ответственный редактор / Executive editor 

Azamat Azatov 

Дизайн және компьютерлік беттеу / Дизайн и компьютерная верстка / 

Design and Desktop Publishing 

Didar Kambarova 

Басуға жіберілді / Подписано в печать / Signed into Print: 

25.05.2017 

Пішіні / Формат / Format 

60х84 1/8 

Тираж / Copies 

100 дана / экземпляров / number 

Тапсырыс / Заказ / Order No 

3355 

Авторлардың пікірлері редакция көзқарасын білдірмейді. 

Мнение авторов публикаций не всегда отражает мнение редакции журнала. 

Opinion of publishing author not always reflect the opinion of the publisher. 

Журнал материалдарын қолданған жағдайда, журналға сілтеме беру міндетті. 

При использовании материалов ссылка на журнал обязательна. 

While using materials reference to the journal is obligatory. 

Редакцияның мекенжайы / Адрес редакции / The editorial office address 

0 7 1 4 0 0 

Семей қаласы, Уранхаев көшесі 45, 2 қабат, 3 кеңсе. 

г. Семей, ул. Уранхаева, 45, 2 этаж, офис 3. 

Semey, Uranhayev Street 45, 2nd floor, office 3. 

Тел/Tel: + 7 (7222) 56 25 25 


Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Байланыс, 

ақпараттандыру және ақпарат комитетінде 24.11.2014 ж. есепке қойылып, 

№14770-Ж куәлігі берілген 

Свидетельство о постановке на учет выдано Комитетом связи, 

информатизации и информации Министерства по инвестициям 

и развитию Республики Казахстан 

№14770-Ж от 24.11.2014 г. 

Registered in The Ministry of Investment and Development of the Republic of Kazakhstan, 

Communication, Information and Information Committee 24.11.2014. Certificate No. 14770-Ж 

Басылды / Напечатано в / Journal is published 

"ImPress" баспасы / Издательство "ImPress" / Publishing house "ImPress" 

071400 Семей қаласы, Найманбаев к-сі, 163, 2 офис 

г. Семей, ул. Найманбаева, 163, офис 2 

Semey, Naimanbayev Street, 163, office 2 

Тел/Tel: + 7 (7222) 56 04 56 

106

98 

¹7 (7) 2015

Eurasian education №5 2017

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?