Шымкент келбеті 99
Жұма 14 желтоқсан 2018 жыл
Жұма 14 желтоқсан 2018 жыл
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4<br />
№<strong>99</strong> (1638)<br />
14 желтоқсан 2018 жыл<br />
Желтоқсан желі<br />
www.shymkala.kz<br />
Тарих-тағылым<br />
ҚЫЗ СӨЗІ<br />
Ләззат Асановаға<br />
Аяғым, қолым бұғаулы,<br />
Шықпаған жаным – шыдаулы.<br />
Жасым – жас, шашым – қыраулы,<br />
Ағарған көзім – жылаулы!<br />
Түскем жоқ жұрттың жеріне,<br />
Тайраңдап шықты төріме!<br />
Айтқызбай ащы шындықты,<br />
Апарып тықты көріне!<br />
Қорқаудың, залым құрығын,<br />
Үзе алмағанның бірімін!<br />
Шыңғыртып, сүйреп шашымнан,<br />
Қолымда қалды-ау бұрымым.<br />
Абыройын елдің қорғаған,<br />
Ұлы мен қызы болмаған...<br />
Патшасы ғайып мемлекет,<br />
Отаны жоқтар – сорлаған!<br />
Жарайды!<br />
Өлсем – өлермін!<br />
Халқым деп – жерге енермін!<br />
Азаттық алған елімді,<br />
Рухым таза көрермін!<br />
Тәуелсіздікке қол жеткізген<br />
күнді еске алғанда<br />
Желтоқсан оқиғасының<br />
құрбандары мен оған қатысушылар<br />
туралы айтпай кете алмаймыз.<br />
Уақыт өткенімен, ел<br />
тәуелсіздігін талап етіп, алаңға<br />
шыққан азаматтардың жан<br />
жарасы толық жазыла қоймағандай.<br />
дөңгелек үстел<br />
Ханбибі ЕСЕНҚАРАҚЫЗЫ<br />
Желтоқсан –<br />
ұлт рухының<br />
биік белесі<br />
«Желтоқсаншыларға<br />
аллея ашылса»<br />
Қазақ тарихында ХХ ғасырдың өзінде<br />
тәуелсіздік алу жолындағы күрестен<br />
құрбан болғандар саны көп. Сол ғасырда<br />
қазақтың саны 8 миллион болса, ХХІ ғасырға<br />
аттап кіргенде дәл сол соншама болдық.<br />
Бұл туралы тарихшылар М.Әуезов атындағы<br />
ОҚМУ «Қазақстан халқы ассамблеясы»<br />
арнайы кафедрасы өткізген «Желтоқсан ызғары<br />
– ұлт рухының биік белесі» атты дөңгелек<br />
үстелде дерек келтірді.<br />
...«1986 жылдың желтоқсаны<br />
аязды болды. Сондай<br />
қыстың қаһарын әлі сезінген<br />
жоқпын...» «Желтоқсан<br />
ақиқаты» республикалық<br />
қоғамдық бірлестігінің<br />
Түркістан облысы және<br />
<strong>Шымкент</strong> қаласындағы<br />
филиалының төрағасы<br />
Батырхан Сағынтаевпен әңгімеміз<br />
осылай басталды.<br />
«Жаланы<br />
мойындамадым»<br />
Ауыл баласы Батырхан<br />
Сағынтаев 1986 жылы<br />
Алматыда Қазақ политехникалық<br />
институтының<br />
екінші курсында оқып жүрген.<br />
Болашақ гидрогеолог<br />
маман болсам деген жігіт<br />
айналасы бір айда тағдыры<br />
тәлкекке түсетінін білген<br />
жоқпын дейді.<br />
– Сессияның кезі болатын.<br />
Кешкілік уақытта<br />
алаңға жиналған жастар<br />
«Әрбір республиканы<br />
өз көсемі басқарсын!», «Әр<br />
халыққа – өз көсемі!» деп<br />
ұрандатып жатты. Өзімізбен<br />
түйдей құрдастарымыз<br />
«Менің елім, менің жерім!»<br />
деп Шәмшінің әнін айтып<br />
жатқанда сырт айналып<br />
кете алмай, қасымда болашақ<br />
жарыммен қол ұстасып,<br />
топқа біз де қосылдық.<br />
Шынтуайтында, ол кездегі<br />
жастарда патриоттық сезім<br />
басымырақ болды деп ойлаймын.<br />
Содан түн қараңғылығында<br />
алаңнан кетпеген<br />
жастарға қысым көрсету<br />
басталды. Бір кезде<br />
жастар мен әскерилер арасында<br />
қақтығыс басталып<br />
кетіп, мұздай қаруланған<br />
жендеттер жастарды алаңнан<br />
қуып, ұрып-соға бастады.<br />
Мені бірнеше сарбаз жабылып<br />
ұрып, аяусыз тепкілеп,<br />
басымнан шоқпармен<br />
ұрғанда есімнен танып қалыппын.<br />
Есімді бір жисам,<br />
сүйреп бара жатыр екен.<br />
Бір уақытта мұздың үстінде<br />
жатырмын. Тепкіден қабырғам<br />
сынған болуы керек,<br />
тұрудың өзі мұң болды. Тізерлетіп<br />
отырғызды. Айналамда<br />
мен секілді қан-жоса<br />
болған өрімдей ұл-қыздар.<br />
Ол жерде тағы соққыға<br />
жығып, барлығымызды<br />
көлікке тықты. Машинаға<br />
сыймай жатырмыз, жендеттер<br />
итеріп, нығыздағанда<br />
ине шаншар орын болмады.<br />
Маған қарама-қарсы<br />
отырған екіқабат келіншек<br />
жанұшыра айқайлап<br />
жатыр. Қолыммен адамдарды<br />
тіреп, ішіне зақым<br />
келтірмеуге тырыстым. Сосын<br />
бізді Калинин ішкі істер<br />
бөліміне әкелді. Сол<br />
жерде қатты соққыдан келген<br />
зақымнан есімнен танып,<br />
№4 ауруханаға түстім.<br />
Қабырғам сынған, басымның<br />
күп болып іскені соншалықты,<br />
көзімді аша алмадым.<br />
Ауруханада 20 күндей<br />
жатып шыққаныммен азапты<br />
күндер алда екен. Тағы 17<br />
күндей органда жертөледе<br />
тергелдім, - дейді Желтоқсан<br />
оқиғасына қатысушы<br />
Батырхан Сағынтаев.<br />
Батырхан жас кезінде<br />
еркін күрестен КСРО спорт<br />
шебері атағын алған. Өзі<br />
шымыр, мінезінің қайсарлығы<br />
болар, жабылған жаланы<br />
мойындамайды. Дегенмен,<br />
сессия уақытында<br />
сабаққа қатыспағаны, алаңға<br />
шыққаны бар – оқудан<br />
шығарылады.<br />
Жастардың<br />
жадында жүрсе<br />
1986 жылдың желтоқсаны<br />
қаншама қыз-жігіттің тағдырын<br />
өзгертті. Ол күннің<br />
естелігін айту қай-қайсысына<br />
болсын оңай тимейді. Сол<br />
күндердің қасіретін, көрген<br />
қорлығы мен жәбірін қайта<br />
еске түсіру жүректегі жараны<br />
сыздатады.<br />
– Күні бүгінге дейін өзін<br />
Желтоқсан оқиғасына қатыстым<br />
деп айтуға қорқатындар<br />
бар. Сол күндер, әсіресе,<br />
қыз балалардың жүрегіне<br />
жара салған, - дейді<br />
Батырхан Сағынтаев.<br />
Батырхан Сағынтаев төрағалық<br />
ететін қоғамдық<br />
бірлестіктің жұмыс істеп<br />
келе жатқанына биыл<br />
үшінші жыл. Желтоқсан<br />
оқ иғасына к ү ні бү гінге<br />
дейін тарихи тұрғыдан баға<br />
берілмеген. Сондықтан оған<br />
қатысушыларда ешқандай<br />
статус жоқ өзі.<br />
– Өткен жылы Астана<br />
қаласында «Қазақстандағы<br />
Желтоқсан көтерілісінің тарихи<br />
және халықаралық маңызы»<br />
атты ғылыми-конференция<br />
өткізіліп, 10-нан аса<br />
мемлекеттің тарихшылары<br />
қатысты. Ғалымдар Қазақстанда<br />
1986 жылы болған<br />
қырғынды Желтоқсан<br />
көтерілісі екенін дәлелдеп<br />
берді. Желтоқсанға қатысушылар<br />
арасында әлеуметтік<br />
қолдауды қажет ететіндер<br />
көп, денсаулығына зақым<br />
келгендер бар, саяси жаламен<br />
оқудан шығарылып,<br />
тіпті, әлі күнге дейін көбісі<br />
ақталмаған. Біздің мақсатымыз<br />
– оларға мемлекеттік<br />
тұрғыдан қолдау жасауға<br />
ықпал жасау, - деді әңгіме<br />
арасында кейіпкеріміз.<br />
<strong>Шымкент</strong>тік азамат<br />
қаламызда Желтоқсан<br />
оқиғасы құрбандарын<br />
еске алу орны болғанын<br />
қалайды. «Жыл сайын<br />
тәуелсіздік күнінде Қайрат<br />
Рысқұлбековтың тақтайшасы<br />
орналасқан көшеде<br />
жиналамыз. Олар үшін<br />
қала билігіне арнайы жер<br />
бөлініп, ескерткіш орнатып,<br />
аллея ашсақ деген ұсынысымызды<br />
айтсақ» дегенді<br />
алға тартты төраға.<br />
Бат ы рх а н С а ғ ы н таев<br />
желтоқсаншылардың жетекшісі<br />
ретінде қолға алуы<br />
қажет жұмыстардың көп<br />
екенін сөз етті. Солардың<br />
ішінде маңыздысы - жастарға<br />
патриоттық тұрғыда<br />
тәрбие жұмыстарын күшейтуді<br />
жоспарлауда. «Ұрпақты<br />
отансүйгіштікке<br />
баулып, ата-бабаларымыз<br />
жылдар бойы армандаған<br />
тәуелсіздіктік құндылығын<br />
түсіндіру – басты парызымыз.<br />
Дегенмен, оқиғаны<br />
жылына бір рет еске<br />
алып емес, білім ошақтарында,<br />
жоғарғы оқу орындарында<br />
тарихтың куәгерлерімен<br />
тұрақты кездесулер<br />
өтсе, ұрпақ тәуелсіздіктің<br />
ұғымын тереңірек сезінер<br />
еді» деген тілегін білдірді<br />
Батырхан Сағынтаев.<br />
А.КЕРІМБАЙҚЫЗЫ<br />
Ст уден т-жастард ы ң<br />
патриоттық рухын көтеруді<br />
мақсат еткен шараға<br />
Желтоқсан қасіретіне куә<br />
болған жандар шақырылды.<br />
Батырхан Сағынтаев,<br />
Күлән Мыңбаева Алматының<br />
алаңында тәуелсіздік<br />
үшін айқасты күндердің<br />
естелігімен бөлісті.<br />
– Алаңға шыққандар<br />
дәл қазіргі сендердің жастарыңдағы<br />
өрімдей ұл-қыздар<br />
еді. Олардың жүрегінде<br />
Отанға деген махаббат<br />
жанып тұрды, қорықпады.<br />
Қан төгілді, құрбандыққа<br />
ұшырады, қуғындалды.<br />
Айналайындар, соның<br />
бәрі тәуелсіз ел болу үшін<br />
жасалған құрбандық еді.<br />
Бүгінде сондай бейбітшілік<br />
заманда өмір сүріп жатырсыңдар.<br />
Тек тәуелсіздіктің<br />
оңай жолмен келмегенін<br />
біле жүріңдер, - деді Күлән<br />
Мыңбаева.<br />
Университеттің тәрбие<br />
істері және жастар саясаты<br />
департаментінің директоры<br />
С.Мәжінбековтың<br />
«Отарсыздану процесінен<br />
өттік пе? 1986 жылы алаңда<br />
не үшін қан төгілді» деген<br />
сауалдар әрбір жастың<br />
көкейінде тұруы қажет.<br />
Себебі, тарихтан белгілі<br />
болғандай, тәуелсіздікті<br />
алу емес, ең қиыны оны<br />
ұстап тұру» деген сөзі жастарға<br />
үлкен ой тастады.<br />
Жиналғандар жиын соңында<br />
тәуелсіздікке қол<br />
жеткізу жолын баяндайтын<br />
бейнероликті тамашалады.<br />
А.КЕРІМҚҰЛОВА
Change language