24.07.2013 Views

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Rishikimi Funksional <strong>dhe</strong> Organizimi Institucional i Ministrive<br />

Rishikimi funksional i<br />

Ministrisë së <strong>Arsimit</strong>, <strong>Shkencës</strong> <strong>dhe</strong> <strong>Teknologjisë</strong><br />

FRIDOM – Rishikimi Funksional <strong>dhe</strong> Organizimi Institucional i Ministrive është projekt i financuar nga DFID <strong>dhe</strong><br />

implementuar nga HELM Corporation, Consulting and Public Management Group, Governance institute Sllovaki<br />

<strong>dhe</strong> Altair Asesores.


PËRMBAJTJA<br />

Përmbledhje e shkurtër .............................................................................................................................. 3<br />

Hyrje ............................................................................................................................................................. 5<br />

PJESA A: Çështje diagonale ...................................................................................................................... 6<br />

A.1 Fusha e përgjithshme e kompetencave <strong>dhe</strong> objektivat e MASHT-it .................................................. 6<br />

A.2 Gjetjet <strong>dhe</strong> rekomandimet diagonale ................................................................................................. 7<br />

PJESA B: Gjetjet specifike <strong>dhe</strong> rekomandimet ...................................................................................... 14<br />

B.1 Njësitë themelore ............................................................................................................................. 14<br />

B.1.1 Arsimi parauniversitar ............................................................................................................... 14<br />

B.1.2 Arsimi i lartë .............................................................................................................................. 15<br />

B.1.3 Hulumtimi <strong>dhe</strong> zhvillimi ............................................................................................................. 15<br />

B.2 Njësitë mbështetëse ......................................................................................................................... 16<br />

Auditimi i Brendshëm ..................................................................................................................... 17<br />

Buxheti <strong>dhe</strong> financimi ..................................................................................................................... 17<br />

Investimet ....................................................................................................................................... 18<br />

Çështjet ligjore ............................................................................................................................... 18<br />

Planifikimi <strong>dhe</strong> analizimi ................................................................................................................. 18<br />

Teknologjia informative .................................................................................................................. 19<br />

Marrëdhëniet <strong>dhe</strong> informimi publik ................................................................................................. 19<br />

Marrëdhëniet e jashtme (ndërkombëtare) <strong>dhe</strong> çështjet evropiane ............................................... 19<br />

Administrata e përgjithshme .......................................................................................................... 19<br />

B.3 Ndarja e punës ndërmjet MASHT <strong>dhe</strong> agjencive ............................................................................. 20<br />

PJESA C: Përmbledhje e rekomandimeve <strong>dhe</strong> radhitja ........................................................................ 22<br />

C.1 Përmbledhje e rekomandimeve organizative ................................................................................... 22<br />

C.1.1 Rekomandimeve organizative për MASHT .............................................................................. 22<br />

C.1.2 Rekomandimet organizative për agjencitë ............................................................................... 23<br />

C.2. Kategorizimi .................................................................................................................................... 26<br />

C.2.1 Aktivitetet e menjëhershme (deri në fund të 2010) ................................................................... 26<br />

C.2.2 Aktivitetet afatshkurtra (deri në fund të 2011) ........................................................................... 26<br />

C.2.3 Aktivitetet afatmesme (brenda 5 vitesh) .................................................................................. 27<br />

C.3. Ndikimi gjinor i rekomandimeve ...................................................................................................... 27<br />

C.4. Implikimet në PVPE ........................................................................................................................ 28<br />

SHTOJCA 1: Lista e Intervistave ............................................................................................................. 29<br />

SHTOJCA 2: Komentet e FRIDOM-it lidhur me organogramin e ri të dizajnuar nga MASHT ............ 31<br />

2


PËRMBLEDHJE E SHKURTËR<br />

Ky raport paraqet rezultatet e rishikimit funksional të Ministrisë së <strong>Arsimit</strong>, <strong>Shkencës</strong> <strong>dhe</strong> <strong>Teknologjisë</strong>.<br />

Raporti mbulon mandatin e ministrisë, burimet njerëzore organizimin <strong>dhe</strong> proceset.<br />

Mandati aktual i MASHT-it është adekuat <strong>dhe</strong> nuk duhet të ndryshohet thellësisht. Sa i përket numrit të<br />

stafit, duhet të shtohet përgjatë kohës për të fuqizuar kapacitetet në fushën e hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit si<br />

<strong>dhe</strong> të ashtuquajturat funksione mbështetëse. Sektorët duhet të shuhen si nivele të menaxhmentit.<br />

Në aspektin e burimeve njerëzore, ministria duhet të përgatit një plan afatshkurtër për zhvillimin e<br />

burimeve njerëzore të punëtorëve të MASHT-it në fushat më urgjente (njohuri për financa <strong>dhe</strong> teknologji<br />

informative, rregullore të reja, gjuhë) <strong>dhe</strong> të krijohet një bazë e të dhënave për aktivitetet edukuese të<br />

ofruara nga donatorët <strong>dhe</strong> pjesëmarrësit e tyre si <strong>dhe</strong> për ato aktivitete që janë duke u përgatitur, ku kjo<br />

mund të përdoret për menaxhimin e përpjekjeve për ngritjen e kapaciteteve. Në kuptimin më strategjik,<br />

MASHT duhet të përgatit një dokument strategjik për ngritjen e kapaciteteve të resurseve njerëzore.<br />

Në fushën e menaxhimit financiar, MASHT duhet të përmirësojë problemet ligjore duke filluar me zbatimin<br />

e sistemit të kontabilitetit të MASHT <strong>dhe</strong> të caktojë një zyrtar për pasuri. Gjithashtu, duhet të përgatitet një<br />

sistem i administrimit të brendshëm të financave duke përfshirë rishikimin e strukturës aktuale të buxhetit<br />

të MASHT-it. Duke u bazuar në sistemin e miratuar të administrimit të brendshëm të financave, duhet të<br />

organizohen trajnime rreth njohurive financiare për të gjitha nivelet menaxhuese të MASHT-it.<br />

Duhet të bëhen përmirësime thelbësore në fushat e menaxhimit të TI-së <strong>dhe</strong> informimit. <strong>Ministria</strong> duhet të<br />

pajisë të gjitha njësitë me softuer bazikë, të krijoj një shërbim qendror të mirëmbajtjes së TI-së, të sigurojë<br />

se është vendosur për fusha të caktuara (edukim parauniversitar, edukim të lartë, hulumtim <strong>dhe</strong> zhvillim,<br />

financa, planifikim…) ofrimi i shërbimeve mbështetëse për softuer specifik, të përgatisë një sistem të<br />

menaxhimit të informatave për arsim duke shfrytëzuar qasje standarde profesionale të zhvillimit të<br />

sistemit të informatave <strong>dhe</strong> së fundi, të përgatisë një dokument strategjik për zhvillimin e shërbimit të<br />

informatave.<br />

MASHT duhet të ndërtojë një kulturë administrative, posaçërisht të përgatisë një rregullore të brendshme<br />

për dorëzimin e materialeve <strong>dhe</strong> organizimin e takimeve të menaxhmentit të MASHT-it, të zbatojë një<br />

projekt të regjistrimit elektronik të dokumenteve. Gjithashtu duhet të prezantoj një sistem koordinimi të<br />

bazuar në krijimin e dy grupeve të njësive përkatëse: grupi i edukimi parauniversitar <strong>dhe</strong> grupi për edukim<br />

të lartë <strong>dhe</strong> hulumtim e zhvillim, <strong>dhe</strong> të emërojë një koordinator (të quajtur zëvendës Sekretar Permanent<br />

ose Drejtor i përgjithshëm) për secilin grup.<br />

Në fushën e arsimit, duhet të formohen dy departamente – Departamenti i <strong>Arsimit</strong> profesional (AP) <strong>dhe</strong><br />

Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm duke zëvendësuar ato aktuale si: Departamenti i Administrimit të<br />

<strong>Arsimit</strong> Parauniversitar <strong>dhe</strong> Departamenti për Zhvillimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar. MASHT gjithashtu<br />

duhet të krijojë Qendrën për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> parauniversitar si njësi e ndarë <strong>dhe</strong> ta transformojë në<br />

agjenci brenda një periu<strong>dhe</strong> afatmesme. Departamenti i arsimit të përgjithshëm duhet të ndahet në<br />

divizione që do të merren me arsimin parashkollor, fillor <strong>dhe</strong> atë të mesëm të ulët; arsimin e përgjithshëm<br />

të mesëm të lartë; edukimin special; komunitetet <strong>dhe</strong> zhvillimin e përgjithshëm të arsimit. Departamenti i<br />

<strong>Arsimit</strong> Profesional duhet të ketë tre divizione si Administrimi i <strong>Arsimit</strong> Profesional, zhvillimi i <strong>Arsimit</strong><br />

Profesional, <strong>dhe</strong> mësimin gjatë gjithë jetës.<br />

Hulumtimi <strong>dhe</strong> zhvillimi kërkojnë përmirësime organizatave si <strong>dhe</strong> një strategji të qartë. <strong>Ministria</strong> duhet të<br />

përgatisë një strategji për Hulumtim <strong>dhe</strong> Zhvillim, përmirësoj financimin <strong>dhe</strong> të krijoj një agjenci për<br />

dhënien e granteve për mbështetje të hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit. Bazuar në strategjinë e re për Hulumtim<br />

<strong>dhe</strong> Zhvillim, MASHT duhet të vendos rreth pozitës së mëtejme të instituteve hulumtuese.<br />

MASHT është në proces të zhvillimit ose formimit të një numri të rëndësishëm të agjencive ekzekutive, si<br />

p.sh Agjencia e Akreditimit. Rekomandimi kyç në këtë fushë qëndron në aspektin se duhet të bëhet një<br />

analizë e pavarur e kostos <strong>dhe</strong> përfitimit të propozimeve të tilla para se të merren vendime. Rekomandimi<br />

i dytë është angazhimi i Institutit Pedagogjik jo vetëm në hulumtim, por gjithashtu e<strong>dhe</strong> në zhvillimin e<br />

aktiviteteve për arsim parauniversitar. Së fundi, <strong>Ministria</strong> duhet të ndaj funksionet e ofrimit të shërbimeve<br />

për universitetin/komunitetin hulumtues nën Universitetin e Prishtinës (Qendrën e studentëve, Bibliotekën<br />

3


Universitare). Në anën tjetër, Departamenti i Inspektimit duhet të mbetet pjesë e MASHT-it <strong>dhe</strong> të<br />

konsiderohet transformimi i tij në agjenci në një periudhë afatgjatë.<br />

Pjesa e fundit e rekomandimeve ka të bëjë me funksionet mbështetëse. Sugjerimi kyç në këtë aspekt<br />

është krijimi i dy departamenteve. I pari është Departamenti për Buxhet <strong>dhe</strong> Financa i përbërë nga tre<br />

divizione – Divizioni për Buxhet, Divizioni për Kontabilitet <strong>dhe</strong> Pagesa <strong>dhe</strong> Divizioni për Investime.<br />

Departamenti tjetër është ai i Administratës i përbërë nga katër divizione – Divizioni për Operativë,<br />

Divizioni për Mbështetje të TI-së, Divizioni i Personelit <strong>dhe</strong> Divizioni për Prokurim. Përveç kësaj, ne<br />

sugjerojmë transformimin e Zyrës për planifikim <strong>dhe</strong> analiza në Departament për Planifikim <strong>dhe</strong> Analiza të<br />

përbërë nga Divizioni për Planifikim <strong>dhe</strong> Divizioni për Statistika <strong>dhe</strong> fuqizimin e dy njësive – Njësinë për<br />

Auditim të Brendshëm me tre pozita, që i raporton Sekretarit të Përhershëm <strong>dhe</strong> Njësia për Marrëdhënie<br />

me Publikun si zyre në kuadër të kabinetit të ministrit.<br />

Drafti i raportit është dorëzuar në MASHT për komente më 31 Gusht 2009. MASHT ka dhënë<br />

vërejtjet e saj më 06 Nëntor 2009. Vërejtjet e MASHT përmbajnë një përshkrim të shkurtër të<br />

organogramit të ri të MASHT të propozuar së fundi nga një komision i MASHT, i cili nuk ka detaje<br />

të mëtutjeshme lidhur me komponentët e tij. Sa i përket draftit të Raportit, vërejtjet e MASHT<br />

kufizohen në deklarata se rekomandimet e raportit janë marrë parasysh me rastin e dizajnimit të<br />

organogramit të ri. Prandaj, në Draftin e Raportit nuk janë bërë kurrfarë ndryshimesh <strong>dhe</strong><br />

komentet e ekipit të FRIDOM-it lidhur me organogramin e ri të MASHT janë shtuar në raport në<br />

Shtojcën 2.<br />

4


Hyrje<br />

Ky raport paraqet rezultatet e rishikimit funksional të Ministrisë së <strong>Arsimit</strong>, <strong>Shkencës</strong> <strong>dhe</strong> <strong>Teknologjisë</strong><br />

(MASHT) në Kosovë <strong>dhe</strong> është përgatitur nga ana e projektit FRIDOM. Rishikimi funksional fokusohet në<br />

çështje të kapaciteteve administrative në sektorin e arsimit, bënë rishikimin e objektivave, funksioneve,<br />

strukturave, procedurave <strong>dhe</strong> personelit të MASHT-it <strong>dhe</strong> agjencive vartëse <strong>dhe</strong> si rezultat propozon<br />

rekomandime për përmirësimin e gjendjes ekzistuese.<br />

Procesi i rishikimit funksional bazohet në vendimin e Kryeministrit të Kosovës Nr. 08/197 të majit 2006 për<br />

të kërkuar nga qeveria e Mbretërisë së Bashkuar (DFID) për të ndërmarr një vlerësim të institucioneve<br />

qendrore. Në shkurt të vitit 2007, Qeveria ka vendosur rishikimin funksional <strong>dhe</strong> ri-organizimin e<br />

strukturave të saj administrative si objektivë kyç të Strategjisë <strong>dhe</strong> Planit të Veprimit për Reformën e<br />

Administratës Publike (RAP). Projekti FRIDOM ka filluar në prill të vitit 2008 <strong>dhe</strong> përfshinë të gjitha<br />

Ministritë (përpos ministritë e reja të punëve të jashtme <strong>dhe</strong> ministrinë e forcës së sigurisë) si <strong>dhe</strong><br />

funksionet horizontale të qeverisë si menaxhimi i burimeve njerëzore, prokurimi, e-qeverisja <strong>dhe</strong> të tjera.<br />

Shumica e vendeve të Evropës Qendrore <strong>dhe</strong> Jugore kanë ndërmarrë procese të ngjashme të rishikimit<br />

funksional në përpjekjet për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Siç e<strong>dhe</strong> kanë treguar këto përvoja<br />

ekziston rreziku se këto rekomandime nga rishikimet funksionale të kryera nga konsulent të jashtëm nuk<br />

implementohen. Prandaj, qasja e Kosovës ndaj rishikimit funksional është se rekomandimet nga<br />

rishikimet do të përkthehen në plane strategjike të zhvillimit (PSZH) të ministrive nga ana e vet<br />

institucioneve përkatëse <strong>dhe</strong> me freskimin e mëtejmë të Strategjisë për Reformën e Administratës<br />

Publike.<br />

Si pjesë e rishikimit, ekipi i FRIDOM-it përgatisin një raport analitik duke vendosur opsionet për<br />

ristrukturimin <strong>dhe</strong> zhvillimin e kapaciteteve të secilit portofol. Gjithashtu, ekipi ofron mbështetje <strong>dhe</strong> ngritje<br />

të kapaciteteve për ministritë e linjës të cilat janë përgjegjëse për zhvillimin e PSZH-ve.<br />

Raporti Analitik është i përbërë nga tri pjesë. Pjesa A paraqet shkurt gjetjet <strong>dhe</strong> rekomandimet e rishikimit<br />

sa i përket misionit të përgjithshëm <strong>dhe</strong> fushës së kompetencave të MASHT-it, duke shikuar në<br />

funksionet, organizimin <strong>dhe</strong> personelin përmes tërë sistemit institucional. Pjesa B paraqet gjetjet <strong>dhe</strong><br />

rekomandimet për departamentet/agjencitë specifike. Pjesa C si përfundim i raportit me një përmbledhje<br />

të ndryshimeve organizative <strong>dhe</strong> ndryshime të tjera si <strong>dhe</strong> opsionet për kategorizimin <strong>dhe</strong> zbatimin e<br />

rekomandimeve.<br />

Formulimet e gjetjeve <strong>dhe</strong> rekomandimeve rrjedhin nga intervistat me punëtorët e MASHT-it, studimi i<br />

dokumenteve rreth sektorit të arsimit në Kosovë si <strong>dhe</strong> tërë administratës publike. Krahasimet me ministri<br />

të ngjashme të 6 vendeve të vogla anëtare të BE-së janë përdorur në një masë të ma<strong>dhe</strong> si <strong>dhe</strong> përvojat<br />

personale të autorëve.<br />

Shumica e gjetjeve <strong>dhe</strong> rekomandimeve të këtij raporti janë prezantuar <strong>dhe</strong> diskutuar në dy takime me<br />

menaxhmentin e MASHT-it. Rezultatet e diskutimeve janë përfshirë në tekstin e raportit. 1<br />

1 Ky raport ka disa ndryshime në krahasim me prezantimet, posaçërisht krijimi i Departamentit të Administratës, që është<br />

bazuar në analizat e përgjithshme të FRIDOM-it të kryera në për të gjitha ministritë.<br />

5


PJESA A: Çështje diagonale<br />

A.1 Fusha e përgjithshme e kompetencave <strong>dhe</strong> objektivat e MASHT-it<br />

MASHT është krijuar me anë të Rregullores së UNMIK-ut Nr. 2001/19 (të ndryshuar me Rregulloren Nr.<br />

2005/15 mbi Degën Ekzekutive të Institucioneve të Përkohshme Vetëqeverisëse në Kosovë) për kryerjen<br />

e funksioneve në fushën e arsimit <strong>dhe</strong> shkencës. Sipas këtyre rregulloreve, MASHT është përgjegjës për:<br />

- Politikat <strong>dhe</strong> legjislacionin e arsimit në përgjithësi, përfshirë arsimin e lartë <strong>dhe</strong> mësimin gjatë<br />

jetës,<br />

- Hulumtimin <strong>dhe</strong> zhvillimin,<br />

- Bibliotekat.<br />

Për të kuptuar sfidat kryesore në sektorin e arsimit, misionin, synimet <strong>dhe</strong> objektivat e arsimit në Kosovë,<br />

ne kemi shqyrtuar tre dokumente kyçe: Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve 2009 – 2011 (KASH-in),<br />

Programin e Qeverisë së Republikës së Kosovës 2008 – 2011 (Programi i Qeverisë) si <strong>dhe</strong> konkluzionet<br />

e Forumit të Nivelit të Lartë 2009.<br />

Misioni i sektorit të arsimit është zhvillimi i një sistemi efektiv të arsimit, i cili kontribuon në rritjen<br />

ekonomike <strong>dhe</strong> ofron më shumë mundësi për të gjithë qytetarët e Kosovës. Gjendja aktuale në arsim<br />

ende konsiderohet e vështirë, kryesisht për shkak të tranzicionit nëpër të cilin po kalon sistemi i edukimit,<br />

trendët demografike që e karakterizojnë popullatën e Kosovës si <strong>dhe</strong> mungesën e kapaciteteve të<br />

nevojshme. Kosova ka popullatë shumë të re, <strong>dhe</strong> krahasuar më mesataren e Evropës Juglindore<br />

popullata e moshës shkollore si përqindje e popullatës totale është përafërsisht dy herë me e lartë. Por<br />

shkalla e regjistrimit në shkolla është shume e ulët, posaçërisht në nivelin e mesëm <strong>dhe</strong> të lartë <strong>dhe</strong><br />

ndryshon në grupe të ndryshme, me hendek të madh ndërmjet popullatës urbane <strong>dhe</strong> rurale, meshkujfemra,<br />

<strong>dhe</strong> të tjera. Mungesa e kapaciteteve e manifestuar dukshëm me faktin se një numër i madh i<br />

shkollave fillore <strong>dhe</strong> të mesme punojnë me dy ose tre ndërrime, gjë që ndikon në sasinë <strong>dhe</strong> cilësinë e<br />

arsimit. Ofrimi i arsimit profesional vuan nga numri i vogël i objekteve që ofrojnë trajnime profesionale.<br />

Gjithashtu janë disa probleme në nivelin e tretë të arsimit, si në atë publik ashtu e<strong>dhe</strong> privat. E<strong>dhe</strong> pse<br />

Kosova ka aprovuar procesin e Bolonjës, cilësia e mësimdhënies nuk është adekuate <strong>dhe</strong> ka mungesë të<br />

strukturave për vlerësime të brendshme <strong>dhe</strong> të jashtme <strong>dhe</strong> mekanizmat akreditues për institucionet e<br />

arsimit të lartë. Përveç kësaj, ka pak ose aspak hulumtime shkencore të nivelit universitar, që përfshinë<br />

inovacionin <strong>dhe</strong> transferimin e teknologjisë.<br />

MASHT ka transformuar kryesisht qëllime <strong>dhe</strong> objektiva në përgjithësi të formuluara nga deklarata<br />

qeveritare, me një numër të qëllimeve, objektivave <strong>dhe</strong> aktiviteteve konkrete. Lista më e freskë e këtyre<br />

objektivave është formuluar nga ana Ministrit të MASHT-it, dr. Enver Hoxhaj në Forumin e nivelit të lartë,<br />

në mars të vitit 2009. Lista e prioriteteve strategjike përfshinë pikat në vijim:<br />

Reduktimi i numrit të ndërrimeve në shkolla përmes ndërtimit të shkollave fillore <strong>dhe</strong> të mesme<br />

Zhvillimin <strong>dhe</strong> përkrahjen e një sistemi gjithëpërfshirës të arsimit<br />

Përmirësimi i cilësisë së mësimdhënies; rishikimi i kurikulës <strong>dhe</strong> materialeve për mësimdhënie<br />

Ristrukturimi i arsimit të mesëm <strong>dhe</strong> promovimit i shkollimit profesional <strong>dhe</strong> trajnimit<br />

Formimi i institucioneve të për trajnim profesional të nivelit tretësor në pajtim më nevojat e tregut<br />

të punës<br />

Përmirësimi i cilësisë së arsimit të lartë përmes kontrollit të cilësisë, aplikimi i standardeve<br />

Evropiane <strong>dhe</strong> një rishikimi të organizimit akademik<br />

Krijimi i institucioneve hulumtuese në universitete që mund të ofrojnë shërbime në sektorin privat<br />

<strong>dhe</strong> për nevoja të tjera<br />

Zhvillimi i teknologjisë informatave në të gjitha nivelet e arsimit<br />

Deklarimi i zhvillimit të burimeve njerëzore si prioritet kombëtar <strong>dhe</strong> krijimi i një kulture të mësimit.<br />

6


Këto prioritete në masë të ma<strong>dhe</strong> li<strong>dhe</strong>n me aktivitete që janë duke u ndërmarr nën ombrellën e dy<br />

strategjive ekzistuese të MASHT-it: Strategjia për zhvillimin e arsimit të lartë në Kosovë 2005 – 2015 <strong>dhe</strong><br />

Strategjia për zhvillimin e arsimit parauniversitar në Kosovë 2007 – 2017. Këto strategji janë vlerësuar<br />

<strong>dhe</strong> rishikuar nga ekspertë ndërkombëtar. E<strong>dhe</strong> pse, vlerësimet përmbajnë vlerësimet përmbajnë një<br />

nivel të kritikuari, ato, ne veçanti strategjia e fundit për arsimin parauniversitar konsiderohen si një fillimi i<br />

mirë për zhvillime të mëtejme. Vlerësimi më gjithëpërfshirës i strategjive është bërë me anë të studimit<br />

Suedez „Studimi i përbashkët i fizibilitetit i konsulencës në sektorin e arsimit për Qasjen Sektoriale në<br />

Kosovë‟. Rezultati i këtij studimi nuk është vetëm një vlerësim i strategjive ekzistuese por gjithashtu e<strong>dhe</strong><br />

një propozim i një udhërrëfyesi drejt një strategjie gjithëpërfshirëse duke përdorur një qasje sektoriale.<br />

Konkluzionet e studimit janë pranuar plotësisht nga ana e MASHT-it <strong>dhe</strong> një projekt i ri për shqyrtimin e<br />

strategjisë gjithëpërfshirëse është duke u përgatitur.<br />

Prandaj, <strong>Ministria</strong> ka një vizion të qartë për prioritetet e të politikave të saj, diçka që është pranuar nga ky<br />

raport si bazë i mendimit tonë.<br />

Sa i përket mandatit, MASHT ka mandat standard të një Ministrie të arsimit me këto përjashtime.<br />

Ministritë përgjegjëse për arsim në vendet tjera zakonisht kanë fushën e hulumtimin <strong>dhe</strong> zhvillimit në<br />

kuadër të portofolit të tyre, por ato gjithashtu kanë përgjegjësi për fusha të rinisë <strong>dhe</strong>/ose sportit <strong>dhe</strong><br />

kulturës. Për shembull në Sllovaki, <strong>Ministria</strong> e arsimit, përveç arsimit, hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit ka<br />

përgjegjësi rininë <strong>dhe</strong> sportet. Në Slloveni, <strong>Ministria</strong> e arsimit <strong>dhe</strong> sporteve është përgjegjëse e<strong>dhe</strong> për<br />

sporte (por arsimi i lartë <strong>dhe</strong> hulumtimi janë në një ministri tjetër). <strong>Ministria</strong> e Arsimin të Finlandës i ka të<br />

gjitha këto komponentë – rininë, sportin <strong>dhe</strong> kulturën.<br />

Megjithatë, në rastin e Kosovës ne e konsiderojmë gjendjen aktuale të favorshme, duke marrë parasysh<br />

sa e ngarkuar është kjo ministri. Prandaj, rekomandimi nuk ka të bëjë me shtimin e fushave të tjera në<br />

periudhën afatmesme. Nëse do të ketë vendim politik për t‟ia transferuar disa kompetenca MASHT-it,<br />

qëndrimi ynë do të ishte se shtimi i politikave rinore MASHT-it do të ishte diçka shumë e natyrshme.<br />

A.2 Gjetjet <strong>dhe</strong> rekomandimet diagonale<br />

Siç e theksuam, synimi kryesor i rishikimit funksional vertikal është që të vlerësoj gjendjen aktuale në<br />

MASHT <strong>dhe</strong> institucionet tjera administrative në sektorin e arsimit <strong>dhe</strong> të vlerësojnë aftësinë e tyre për<br />

arritur synimet <strong>dhe</strong> objektivat e deklaruara. Fillimisht ne kemi marrë shqyrtimin e përparësive <strong>dhe</strong><br />

mangësive të MASHT-it të cilat janë identifikuar gjatë rishikimit:<br />

Përparësitë:<br />

a) Përgjegjësi, funksione, synime <strong>dhe</strong> objektiva mirë të definuar,<br />

b) Strategjitë për arsimin parauniversitar <strong>dhe</strong> arsimin e lartë të shqyrtuara nga ekspertë<br />

ndërkombëtar,<br />

c) Arsimi si ndër prioritet kyçe të qeverisë ,<br />

d) Përkushtimi i udhëheqësisë së MASHT-it nivel i lartë i të të kuptuarit për rëndësinë e reformës,<br />

e) MASHT ka një numër të madh të stafit entuziast,<br />

Mangësitë:<br />

a) Kapacitete të pamjaftueshme <strong>dhe</strong> jo të balancuara të burimeve njerëzore,<br />

b) Funksione të nënzhvilluara të infrastrukturës bazike:<br />

i) Zhvillimi i burimeve njerëzore,<br />

ii) Administrimi financiar,<br />

iii) Auditimi i brendshëm,<br />

iv) Shërbimet e informimit,<br />

v) Mbështetja e TI-së,<br />

c) Kapacitete të mangëta <strong>dhe</strong> mungesë të politikave për hulumtim <strong>dhe</strong> zhvillim,<br />

d) Keq funksionim i kulturës administrative,<br />

7


e) Strukturë organizative jo të rregulluar.<br />

Rishikimet janë bazuar në këto dy lista për të ndihmuar MASHT-in në përparësitë <strong>dhe</strong> të merret me<br />

mangësitë.<br />

Struktura organizative<br />

Nga pikëpamja organizative janë dy çështje kyçe:<br />

- balancë i burimeve (numri i personave në fusha të ndryshme)<br />

- organizimi i burimeve në njësi<br />

Sipas dokumentit të siguruar nga MASHT në shkurt të vitit 2009, MASHT ka 235 punësuar 2 (164 pa<br />

Departamentin e Inspektimit) 3 të shpërndarë në kuadër të kabinetit të Ministrit, Zyrës së Sekretarit të<br />

Përhershëm, 9 departamente, 14 divizione, 14 sektorë <strong>dhe</strong> disa njësi tjera. Për qëllime të vlerësimit, në<br />

kemi bërë një krahasim të MASHT-it me ministri të ngjashme me 6 vende të vogla të BE-së (BE-6) sa i<br />

përket numrit të stafit . Krahasimet tregojnë numër më të vogël të stafit të MASHT-it në përgjithësi si <strong>dhe</strong><br />

në fusha të caktuara. Situata është dokumentuar në diagramet Nr. 1 – 4.<br />

Diagrami Nr. 1 tregon se MASHT ka numrin më të vogël të stafit në krahasim me ministritë e BE-6. Tre<br />

diagramet tjerë tregojnë se situata ndryshon kur shikojmë tek numri i stafit në 4 fusha të gjera. Përderisa<br />

situata në arsim <strong>dhe</strong> fusha të përgjithshme mbështetëse është e krahasueshme me ministritë e BE-6,<br />

numri e stafit në fushën e hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit <strong>dhe</strong> në fushën e përgjithshme mbështetëse është<br />

shumë më e ulët në Kosovë se sa kudo tjetër. Ne mendojmë se kjo është një nga arsyet pse kemi<br />

performancë të dobët të MASHT-it në këto fusha (shiko gjetjet tona më poshtë).<br />

Diagrami 1 Diagrami 2<br />

8<br />

■ arsimi<br />

■mbështetje<br />

e<br />

përgjithshme<br />

2 Në fakt, gjatë rishikimit ne kemi marr informata paksa të ndryshme lidhur me numrin e stafit. Ne është dashtë të vendosim<br />

për një version të këtyre të dhënave për krahasim të prezantuara në raport. Në anën tjetër, dallimet në të dhëna nuk kanë qenë<br />

substanciale për qëllimet e raportit.<br />

3 Në mënyrë që të mos shtrembërohen krahasimet, nganjëherë ne kemi mënjanuar nga shqyrtimet tona Departamentin e<br />

inspektoratit që përbën 71 pozita të vendosura në tërë vendin. Ministritë nga 6 vendet e BE-së nuk e kanë këtë departament në<br />

nivel të ministrisë.<br />


Diagrami 3 Diagrami 4<br />

■<br />

hulumtim<br />

<strong>dhe</strong><br />

zhvillim<br />

Në aspektin se si janë të organizuara burimet në njësitë ekzistuese, problemi më i madh i perceptuar<br />

aktualisht nga menaxhmenti i MASHT-it që është theksuar nga përfaqësuesit e MASHT-it në gati të<br />

gjitha takimet që kemi mbajtur, ishte ai i strukturës organizative të MASHT-është tepër problematike. Për<br />

shembull, nuk ka organogram zyrtarisht të vlefshëm. Për më tepër, sipas organogramit de-facto (shiko<br />

skemën e strukturës organizative të nivelit të lartë në Skemën 1) Sekretari i Përhershëm duhet të<br />

koordinoj 16 njësi. Organizimi është jashtë optimales e<strong>dhe</strong> në nivelin e ulët të strukturës organizative.<br />

MASHT aktualisht përdor një strukturë organizative me tre nivele, të përbërë nga departamente,<br />

divizione, sektorë (si <strong>dhe</strong> Kabineti i Ministrit <strong>dhe</strong> Zyra e Sekretarit të Përhershëm me zyre të caktuara<br />

brenda tyre). Mesatarja e pozitave në 9 departamentet është 11.8, në 14 divizione është 6.1 <strong>dhe</strong> në 14<br />

sektorë është 1.8 (prapë, me përjashtim të Departamentit të Inspektoratit ). Nga 14 sektor, 8 prej tyre<br />

përbëhen vetëm nga një pozitë. Nga pikëpamja e administratës ekzistimi i një njësie me vetëm një pozitë<br />

nuk ka kuptim. Gjithashtu është e qartë se njësitë jo të definuar me kujdes ulin fleksibilitetin e organizimit<br />

të punëve. Gjendja në ministritë BE-6 <strong>dhe</strong> krahasimi i saj më Kosovën është paraqitur në tabelën 1.<br />

9<br />

■<br />

mbësht<br />

-etje<br />

speciale


Skema 1: Organogrami de-facto i MASHT-it<br />

Tabela 1: Krahasimi i njësive në ministritë e BE-6 me MASHT-in<br />

Lloji i<br />

njësisë<br />

Kosovë Estoni Slloveni Letoni Lituani Finlandë Sllovaki Total<br />

N Mes N Mes N Mes N Mes N Mes N Mes N Mes N Mes<br />

Departmente 9 11.8 14 13.6 11 19.2 19 11.8 8 20.8 5 49.2 20 19.8 86 17.9<br />

Divizione 14 6.1 0 - 12 10.3 46 4.1 28 6.5 10 19.4 47 7.2 157 7.1<br />

Sektor 14 1.8 0 - 2 5.5 0 - 4 5.3 0 - 0 - 20 2.9<br />

Burimi: FRIDOM<br />

Shënim: N = numri i njësive të llojit të caktuar, Mes = mesatarja e madhësisë së njësisë<br />

Përveç sektorëve të panevojshëm, shtrohet çështja e mënyrës së organizimit të<br />

departamenteve/divizioneve. Në përgjithësi janë dy çështje:<br />

numër i vogël i departamenteve të mëdha (rasti i Finlandës)<br />

numër i madh i departamenteve me koordinator (të quajtur, Zëvendës Sekretar të Përhershëm ose<br />

Drejtor të Përgjithshëm)<br />

10


Në bazë të kësaj analize, ne kemi bërë dy rekomandime:<br />

Rekomandimi A.1: Të mos reduktohet numri i stafit në MASHT. Të shtohet numri i stafit për fushën<br />

e hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit <strong>dhe</strong> fusha të mbështetjes speciale me rritje graduale <strong>dhe</strong> ri-balancim të<br />

burimeve njerëzore.<br />

Rekomandimi A.2: Përgatitja <strong>dhe</strong> zbatimit i strukturës organizative të MASHT-it të bazuar në 2<br />

nivele me rregullat themelore si në vijim:<br />

njësitë në nivelit e lartë në përgjithësi janë departamente, njësitë në nivelin e ulët në<br />

përgjithësi janë divizione; mund të përdoren e<strong>dhe</strong> emërime të tjera,<br />

secila njësi e nivelit të ulët është pjesë e një njësie të nivelit të lartë,<br />

nuk ka kufizime në madhësinë <strong>dhe</strong> strukturën e njësive organizative<br />

departamentet mund ose nuk mund të ndahen në divizione,<br />

ndarja e një departamente në divizione nuk duhet të përfshijë të gjithë pjesëtarët e<br />

departamentit.<br />

Gjetje <strong>dhe</strong> rekomandime të tjera rreth strukturës organizative mund të gjenden përgjatë tërë tekstit të këtij<br />

raporti.<br />

Burimet njerëzore<br />

Kapacitetet e burimeve njerëzore të MASHT-it janë problemi i theksuar më së shumti nga të gjitha<br />

vlerësimet e materialeve rreth sektorit të arsimit në Kosovë. Për shembull, në studimin Suedez të<br />

përmendur më lartë mund të gjejmë se “administrata aktuale ka hasur probleme serioze në menaxhimin e<br />

sektorit të arsimit për shkak të ...mungesës së përvojës së stafit civil <strong>dhe</strong> politik...” prandaj “duhet të kihet<br />

parasysh se kanë qenë një numër iniciativash për ngritje të kapaciteteve (e<strong>dhe</strong> pse jo shume sistematike)<br />

të mbështetura nga institucione lokale <strong>dhe</strong> partnerë ndërkombëtarë, por me ndikim të kufizuar ku<br />

zhvillimi i kapaciteteve kryesisht ka qenë i drejtuar në furnizim <strong>dhe</strong> shumë i fragmentuar si i tillë është<br />

dëshmuar të ketë efekte të vogla. Mbështetja në ngritjen e kapaciteteve duhet t’i përgjigjet më shumë një<br />

kërkese më të qartë <strong>dhe</strong> të përgatitet <strong>dhe</strong> zbatohet nën udhëheqjen e qeverisë partnere. Në mënyrë që<br />

kjo fushë të ketë një qasje më të mirë – që është esenciale për përgatitjen <strong>dhe</strong> implementimin programit<br />

sektorial – është e nevojshme një qasje e re, përfshirë këtu mjete të thjeshta <strong>dhe</strong> efektive për vlerësimin e<br />

nevojave për kapacitete <strong>dhe</strong> përgatitjen e një plani gjithëpërfshirës të zhvillimit të kapaciteteve.” Siç shihet<br />

e<strong>dhe</strong> nga këto vlerësime, aktivitetet për ngritjen e kapaciteteve në sektorin e arsimit kryesisht janë<br />

iniciuar <strong>dhe</strong> kryer nga ana e donatorëve <strong>dhe</strong> jo nga MASHT. Gjithashtu, efektet e këtyre aktiviteteve janë<br />

të kufizuara. Njësia e MASHT-it për ngritje të kapaciteteve nuk ka ndonjë plan për ngritje të kapaciteteve.<br />

Vërehet qartë nevoja për një dokument strategjik për ngritje të kapaciteteve, por kjo nuk duhet të vonojë<br />

aktivitetet në fushat më urgjente (trajnime themelore në fushën e financave <strong>dhe</strong> TI-së, informatat për<br />

rregulloret e reja <strong>dhe</strong> organizimi i kurseve për gjuhë). E<strong>dhe</strong> pse me efekte të kufizuara, disa aktivitete për<br />

ngritjen e kapaciteteve janë realizuar së voni <strong>dhe</strong> do të ishte e dobishme të bëhet një listë e këtyre<br />

aktiviteteve si <strong>dhe</strong> pjesëmarrësve të tyre me rastin e përgatitjes të një plani të ri për ngritje të kapaciteteve<br />

të burimeve njerëzore.<br />

Rekomandimi A.3: Të përgatitet një plan afatshkurtër për zhvillimin e burimeve njerëzore për punëtorët<br />

e MASHT-it në fushat më urgjente (njohuri për financa <strong>dhe</strong> TI, rregullore të reja <strong>dhe</strong> gjuhë)<br />

Rekomandimi A.4: Ngritja e një baze të të dhënave të aktiviteteve trajnuese të siguruara nga<br />

donatorët <strong>dhe</strong> pjesëmarrësit e tyre, si <strong>dhe</strong> për ato aktivitete duke u përgatitur <strong>dhe</strong> shfrytëzimi i<br />

kësaj baze të të dhënave për menaxhimin e ngritjes së kapaciteteve në MASHT.<br />

Rekomandimi A.5: Në bashkëpunim me ekspertët ndërkombëtar në kuadër të projektit të<br />

ardhshëm SËAP për Edukim të përgatitet një dokument strategjik për ngritje të kapaciteteve të<br />

burimeve njerëzore. 4 Hapi i parë për një zgjidhje gjithëpërfshirëse të problemeve të ngritjes së<br />

kapaciteteve të burimeve njerëzore tashmë është përgatitur nga ana studimit Suedez.<br />

4 Përgatitja e një dokumenti gjithashtu rekomandohet në raportin III të studimit Suedez (udhërrëfyesi 2)<br />

11


Proceset<br />

Menaxhimi i financave<br />

Menaxhimi i financave në MASHT tregon mangësi të shumta – si nga aspekti ligjor ashtu e<strong>dhe</strong> nga<br />

funksionimi. Nga pikëpamja ligjore, Auditori i Përgjithshëm ka konfirmuar këto çështje në raportet e viteve<br />

2007 <strong>dhe</strong> 2008:<br />

MASHT nuk ka sistem të vetin të mbajtjes së llogarive,<br />

MASHT nuk ka vendosur procedura <strong>dhe</strong> kontroll për përgatitjen e deklaratave financiare për të<br />

siguruar të dhëna të sakta <strong>dhe</strong> të qëndrueshme financiare<br />

MASHT nuk ka zbatuar masat e parapara për menaxhimin e pasurisë, p.sh. nuk ka zyrtarë të<br />

pasurisë.<br />

Sa i përket funksionimit, janë identifikuar këto probleme që kanë ndikim në efikasitetin <strong>dhe</strong> efektshmërinë<br />

e menaxhimit financiar në MASHT:<br />

Struktura e buxhetit të MASHT-it (linjat buxhetore), që është formuar vite më parë <strong>dhe</strong> nuk është<br />

rishqyrtuar që nga ajo kohë, nuk korrespondon me detyrat aktuale të MASHT-it<br />

Nuk ka të vendosur sistem të qartë të administrimit të financave,<br />

Ka mungesë të konsiderueshme të njohurive për financa në nivele të ndryshme të menaxhmentit,<br />

Kapacitetet njerëzore në fushën e financave janë të pamjaftueshme (krahaso 7 pozitat që aktualisht<br />

MASHT i ka në menaxhimin e financave me numrin e punëtoreve në njësitë financiare të ministrive të<br />

BE-6: Letonia 32, Lituania 28, Sllovenia 72, Sllovakia 43, Finlanda 38)<br />

Rekomandimi A.6: Rregullimi i problemeve ligjore me fillimin e zbatimit të sistemit të llogaritjes<br />

<strong>dhe</strong> caktimit të zyrtarit të pasurisë në MASHT.<br />

Rekomandimi A.7: Shqyrtimi i një sistemi të administrimit të brendshëm të financave përfshirë<br />

këtu rishikimin e strukturës aktuale të buxhetit të MASHT-it<br />

Rekomandimi A.8: Bazuar në sistemin e miratuar të administrimit të brendshëm të financave të<br />

kryhen trajnime për njohurit rreth financave për të gjitha nivelet e menaxhmentit të MASHT-it<br />

Sa i përket aspektit financiar të fushës së financave shiko seksionin B.<br />

Teknologjia informative <strong>dhe</strong> shërbimet<br />

Të dhënat janë të rëndësisë qenësore për ndonjë zhvillim të mëtejmë, por gjithashtu e<strong>dhe</strong> për<br />

funksionimin e përgjithshëm të sektorit të arsimit. Procedimi i të dhënave pashmangshëm kërkon<br />

mbështetjen e TI-së. Kushte aktuale për shfrytëzimin e TI-së në MASHT janë të pamjaftueshme. Shumë<br />

agjenda që normalisht administrohen më ndihmën e TI-së bëhen vetëm në letër. Shërbimet e<br />

centralizuara të mirëmbajtjes së TI-së (për harduer <strong>dhe</strong> softuer) janë të pakënaqshme. Arsyet kryesore<br />

për këtë janë të dyfishta:<br />

Vonesa të gjata në ofrimin e shërbimeve<br />

Mungesa e njohurive/afërsisë për nevoja specifike të sektorit të arsimit kur flasim rreth aplikimit të<br />

ndihmës për softuer.<br />

Nuk ka sistem të qëndrueshëm për grumbullimin e të dhënave për nevojat e sektorit të arsimit. Sistemit<br />

EMIS i zhvilluar së voni <strong>dhe</strong> i shtrirë në 48% të shkollave <strong>dhe</strong> shumicën e komunave nuk është duke<br />

funksionuar. Kapacitetet personale <strong>dhe</strong> teknologjike për shërbimet e informacionit në sektorin e arsimit<br />

janë të pamjaftueshme. Një projekt i ri i EMIS është në përgatitje në kuadër të projektit të Bankës<br />

Botërore IDEP.<br />

Rekomandimi A.9: Pajisja e njësive përkatëse të MASHT-it me softuer për mbështetje themelore<br />

administrative.<br />

Rekomandimi A.10: Të krijohet një shërbim i brendshëm qendror për ofrimin e mirëmbajtjes së TIsë<br />

për harduer (mirëmbajtja mund të bëhet nga jashtë) <strong>dhe</strong> softuer themelor.<br />

12


Rekomandimi A.11: Të sigurohet shërbimi të TI-së për softuer të veçantë të bazuar në fusha të<br />

caktuara (arsimin parauniversitar, arsimin e lartë, hulumtim <strong>dhe</strong> zhvillim, financa, planifikim...)<br />

Rekomandimi A.12: Të shtohen në mënyrë graduale staf të TI-së të afërt me fushën e<br />

përgjegjësisë së departamenteve për ato departamente ku kjo mungon.<br />

Rekomandimi A.13: Përgatitja e një projekti të ri të EMIS duke shfrytëzuar qasjen standarde të<br />

zhvillimit të sistemit profesional të informacionit<br />

Rekomandimi A.14: Të përgatitet një dokument strategjik për zhvillimin e shërbimeve të<br />

informacionit.<br />

Sa i përket aspektit organizativ në fushën e TI-së <strong>dhe</strong> grumbullimit të të dhënave shiko seksionin B.<br />

Kultura administrative <strong>dhe</strong> menaxhuese<br />

Kultura organizative <strong>dhe</strong> administrative e punës në MASHT nuk përmbush kriteret standarde. Për<br />

shembull, nuk ka procesverbale nga takimet, nuk ka materiale për komente para takimeve. Regjistrimi i<br />

dokumenteve bëhet vetëm në formë të shkruar, jo në mënyrë elektronike. Takimet e menaxhmentit janë<br />

pashmangshëm pjesë e punës të çfarëdo organizate. Por takimet e papërgatitura zakonisht janë të<br />

paefektshme <strong>dhe</strong> humbje e kohës. Ka parime standarde mire të definuar se si të përgatiten <strong>dhe</strong><br />

organizohen takimet për të qenë sa më efektive që është e mundur. Përgatitja e pjesëmarrësve për<br />

takime është një prej çështjeve të rëndësishme. Një pjesë e këtyre përgatitjeve është studimi i<br />

materialeve që diskutohen në takime.<br />

Mekanizmat të organizuara mirë për përcjellje të dokumentacionit janë qenësore. Organizatat si MASHT-i<br />

punojnë kryesisht me dokumente. Prandaj është qenësore të ketë një sistem të ruajtjes, administrimit <strong>dhe</strong><br />

kërkimit të dokumenteve. Një regjistrim elektronik i dokumenteve është mjet shumë i fuqishëm për të<br />

mbështetur një sistem të tillë.<br />

MASHT-i aktualisht ka 9 departamente 5 <strong>dhe</strong> 7 njësi të tjera të koordinuara nga Sekretari i Përhershëm.<br />

Disa departamente janë ngushtë të lidhura (për shembull departamentet në fushën e arsimit<br />

parauniversitar). Puna e departamenteve të ndërlidhura duhet të koordinohet ngushtë sepse kemi të<br />

bëjmë me punë reciprokisht i ndërlidhur. Nuk mund të pritet se koordinimi i këtij lloji mund të kryhet vetëm<br />

nga Sekretari i Përhershëm. Ministritë nga BE-6 shfrytëzojnë koordinatorët e tyre për grupe të<br />

departamenteve ose kanë një numër të vogël të departamenteve të mëdha.<br />

Rekomandimi A.15: Të përgatitet një rregullore e brendshme rreth dorëzimit të materialeve <strong>dhe</strong><br />

organizimit të takimeve të menaxhmentit të MASHT-it.<br />

Rekomandimi A.16: Të përgatitet <strong>dhe</strong> zbatohet projekti i regjistrimit elektronik të dokumenteve.<br />

Rekomandimi A.17: Të prezantohet një sistem i koordinimit bazuar në krijimin e tre grupeve në<br />

fillim për njësitë përkatëse:<br />

Grupi i arsimit parauniversitar,<br />

Grupi i arsimit të lartë <strong>dhe</strong> hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit,<br />

Grupi i administratës,<br />

Caktimi i një koordinatori (të quajtur Zëvendës Sekretar i Përhershëm ose Drejtor i Përgjithshëm) për<br />

secilin grup.<br />

Sa i përket koordinatorit janë 2 opsione:<br />

Koordinatori do të jetë një prej udhëheqësve të departamenteve brenda grupit<br />

3 poste të reja të Zëvendës Sekretarit të Përhershëm ose Drejtorit të Përgjithshëm do të krijohen.<br />

Jo të gjitha njësitë e nivelit të lartë të strukturës organizative do të caktohen në një grup. Për shembull,<br />

departamenti për buxhet <strong>dhe</strong> financa është propozuar t‟i raportoj drejtpërdrejt Sekretarit të Përhershëm<br />

<strong>dhe</strong> si rrjedhojë nuk përfshihet në grupin e administratës.<br />

5 Me përjashtim të Departamentit të Inspektimit.<br />

13


Në anën tjetër, koordinatorët do të koordinojnë gjithashtu agjencitë në portofolin e MASHT-it që punojnë<br />

në fushat përkatëse. (lista e të gjitha njësive të caktuara në secilin prej grupeve mund të shihet në<br />

diagramin e seksionit C).<br />

PJESA B: Gjetjet specifike <strong>dhe</strong> rekomandimet<br />

Në Pjesën B, ne merremi me gjetjet <strong>dhe</strong> rekomandimet që kanë të bëjnë me organizimin e<br />

departamenteve <strong>dhe</strong> njësi të tjera në MASHT. Kjo pjesë është organizuar rreth propozimit të strukturës së<br />

re organizative. Pjesa B është e ndarë në 3 seksione kryesore që merren me:<br />

- njësitë themelore,<br />

- njësitë mbështetëse <strong>dhe</strong><br />

- ndarja e punës ndërmjet MASHT <strong>dhe</strong> agjencive.<br />

B.1 Njësitë themelore<br />

Kompetencat e MASHT përfshijnë tërë fushën e arsimit, hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit. Fusha e arsimit<br />

përbëhet nga dy nënfusha kryesore: arsimi parauniversitar <strong>dhe</strong> arsimi i lartë.<br />

B.1.1 Arsimi parauniversitar<br />

Në përgjithësi, ekzistojnë dy qasje themelore për organizimin e ministrisë në fushën e arsimit<br />

parauniversitar:<br />

Në bazë të tipit të shkollave (fillore/ e mesme e përgjithshme / profesionale/ speciale);<br />

Në bazë të llojit të aktiviteteve.<br />

Organizimi i njësie të arsimit parauniversitar në 6 vendet e BE-së është:<br />

2 vende kanë vetëm një njësi në nivel të departamentit;<br />

3 vende kanë 2 njësi në nivel departamenti të ndara në bazë të tipit të shkollave;<br />

1 vend ka 4 njësi, por nuk ka njësi në nivel më të ulët.<br />

MASHT aktualisht shfrytëzon skemën administrative/zhvillimore për divizionin e njësive në nivel<br />

departamenti. Në nivel të divizionit, ajo bazohet kryesisht në tipin e shkollave në Departamentin e<br />

Administratës së <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar <strong>dhe</strong> kryesisht në tipin e aktiviteteve të Departamentit të Zhvillimit<br />

të <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

Për shkak të rëndësisë së <strong>Arsimit</strong> <strong>dhe</strong> Aftësimit Profesional për sistemin e arsimit në Kosovë i nënvizuar<br />

në dokumente të ndryshme të politikave, MASHT është duke shqyrtuar themelimin e Departamentit të<br />

<strong>Arsimit</strong> <strong>dhe</strong> Aftësimit Profesional (AAP). Kjo d.m.th. se qasja aktuale sipas “tipit të aktivitetit” e organizimit<br />

të departamenteve parauniversitare duhet të ndryshohet në qasjen sipas “tipit të shkollës”.<br />

Rekomandimi B.1: Të themelohen 2 departamente – Departamenti i AP <strong>dhe</strong> Departamenti <strong>Arsimit</strong><br />

të Përgjithshëm duke zëvendësuar Departamentin aktual të Administratës së <strong>Arsimit</strong><br />

Parauniversitar <strong>dhe</strong> Departamentit të Zhvillimit të <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

Në mënyrë që të përforcohet aspekti kualitativ i arsimit, MASHT është duke shqyrtuar gjithashtu krijimin e<br />

një njësie të dedikuar për standardizimin <strong>dhe</strong> testimin. Ne mbështesim këtë qëllim, por për shkak se një<br />

lloj i tillë i njësive funksionon normalisht si një agjenci, ne rekomandojmë transformimin e njësisë më vonë<br />

në agjenci.<br />

Rekomandimi B.2: Të themelohet Qendra për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar si një njësi e<br />

ndarë <strong>dhe</strong> të transformohet në agjenci në periudhën afatmesme.<br />

Në bazë të qasjes sipas “tipit të shkollës” në nivel departamenti kërkohet ndryshim përkatës në nivelin e<br />

divizionit.<br />

Rekomandimi B.3: Të organizohen dy departamente të arsimit parauniversitar siç vijon:<br />

a) Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm:<br />

14


i) Divizioni i arsimit parafillor, fillor <strong>dhe</strong> të mesëm i ulët,<br />

ii) Divizioni i arsimit të përgjithshëm të mesëm i lartë,<br />

iii) Divizioni i <strong>Arsimit</strong> Special,<br />

iv) Divizioni i <strong>Arsimit</strong> të Komuniteteve,<br />

v) Divizioni për Zhvillimin e <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm.<br />

b) Departamenti i EAP:<br />

i) Divizioni i Administratës së AAP,<br />

ii) Divizioni për Zhvillimin e AAP,<br />

iii) Divizioni i të mësuarit gjatë gjithë jetës.<br />

c) Të punësuarit të cilët kryejnë aktivitete që nuk futen në asnjërin prej divizioneve të<br />

mësipërme ose janë të përbashkëta për më shumë divizione mund të mbeten të<br />

pacaktuara ose të formojnë një divizion të ndarë (p.sh. Divizioni për Aktivitete të<br />

përbashkëta).<br />

Detyrat e çdo divizioni përputhen në thelb me detyrat e sektorëve korrespondues në strukturën aktuale<br />

organizative.<br />

B.1.2 Arsimi i lartë<br />

Në vendet e tjera, fusha e arsimit të lartë në përgjithësi trajtohet me një departament të dedikuar. Duke<br />

shikuar 6 vendet e BE, ne mund ta shohim këtë në katër raste. Dy vende, Finlanda <strong>dhe</strong> Sllovenia, kanë<br />

njësi të dedikuara për arsimin e lartë në nivel më të ulët. Në aspektin e organizimit të departamenteve të<br />

arsimit të lartë, ekzistojnë opsione të ndryshme (divizionet universitare/jo universitare, divizione të<br />

vlerësimit, divizion të gatishmërisë, divizion të institucioneve për arsim të lartë <strong>dhe</strong> për H&Zh).<br />

Rregullimi aktual organizativ në fushën e AL sa i përket karakterit të tij nuk kërkon ndonjë ndryshim<br />

imediat. Gjërat mund të ndryshojnë në mënyrë potenciale pas miratimit të ligjit të ri për arsimin e lartë, por<br />

riorganizimi në këtë fushë nuk është prioritet.<br />

Rekomandim B.4: Të mbahet Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Lartë në pozitën e tij aktuale përfshi<br />

ndarjen e tij të brendshme. Në rast nevoje, të rregullohet eventualisht ndarja e brendshme e<br />

departamentit në pajtim me rezultatet e përpjekjeve të vazhdueshme në fushën e arsimit të lartë<br />

(përgatitja e ligjit të ri).<br />

B.1.3 Hulumtimi <strong>dhe</strong> zhvillimi<br />

Një nga përgjegjësitë themelore të MASHT është promovimi i hulumtimit. Programi i Qeverisë nënvizon<br />

qëllimin e MASHT për të ngritur kapacitetet për hulumtim <strong>dhe</strong> shkencë. Gjendja aktuale e kapaciteteve të<br />

MASHT në fushën e H&Zh nuk dëshmon gatishmërinë e MASHT për të përmbushur këto kërkesa <strong>dhe</strong><br />

për të paraqitur një nga dobësitë e sistemit. Kjo deklaratë është bazuar në këto vrojtime:<br />

MASHT ka kapacitet shumë të dobët të personelit në fushën e H&Zh <strong>dhe</strong> duhet të qartësojë<br />

organizimin e punës së ministrisë. (Në aspektin e organizimit të ministrisë në vende të tjera,<br />

fusha e hulumtimit <strong>dhe</strong> zhvillimit paraqet gjendje të ngjashme siç është me edukimin e lartë:<br />

përveç Finlandës, ekziston një lloji departamenti për H&Zh. Në Finlandë, ekziston një divizion i<br />

dedikuar për H&Zh. Në aspektin e strukturës së brendshme të departamenteve janë shfrytëzuar<br />

opsione të ndryshme (politikat kundrejt projekteve, bashkëpunimi ndërkombëtar në H&Zh, H&Zh<br />

në universitete).<br />

Aktualisht, MASHT-i nuk ka buxhet për aktivitetet në H&Zh (me përjashtim të buxhetit për<br />

mbijetesën themelore të instituteve kërkimore). Nën kushte të tilla, zhvillimi në këtë fushë nuk<br />

është i realizueshëm. Por e<strong>dhe</strong> kur disa fonde për H&Zh janë të ndara, është e rëndësishme që<br />

të kemi në vend një sistem efektiv të cilësisë së tyre për marrësit përfundimtar. Ne propozojmë<br />

një mënyrë standarde të bazuar në parimin e granteve konkurruese duke shqyrtuar miratimet e<br />

kolegëve për propozimet e kërkimore.<br />

15


Ekziston vetëm një numër i vogël i organizatave hulumtuese në Kosovë. Tri prej tyre, Instituti<br />

Pedagogjik, Instituti Albanologjik <strong>dhe</strong> Instituti i Historisë aktualisht janë organizata të portofolit të<br />

MASHT. Kemi pasur takime në të gjitha këto institute <strong>dhe</strong> ne kemi gjetur se kushtet për punën e<br />

tyre janë të dobëta, si <strong>dhe</strong> ato nuk mund të funksionojnë me efikasitet në kushte të tilla. Për më<br />

tepër, ekziston një prioritet i deklaruar strategjik i prezantuar në kohë të fundit nga Ministri Hoxhaj<br />

për të themeluar institucione hulumtuese në universitete ... (shih Pjesën A). Kështu që është e<br />

nevojshme të shqyrtohet seriozisht pozita e ardhshme e këtyre instituteve.<br />

Nuk ka ndonjë mënyrë të lehtë ose të shpejtë për zgjidhjen e këtyre problemeve, por grupi i<br />

rekomandimeve më poshtë ofron hapa praktikë të cilët do të mund të çonin përpara.<br />

Rekomandimi B.5: Të elaborohet strategjia për fushën e H&Zh. Ky është hapi i parë i<br />

vetëkuptueshëm pasi që, pa drejtim të politikave, nuk mund të bëhet shumë. Duke pasur parasysh faktin<br />

që fushat kryesore të tjera të punës së MASHT kane dokumentet e tyre strategjike, ky është dokumenti<br />

më i rëndësishëm i cili mungon.<br />

Derisa nuk ka një strategji për H&Zh, ne nuk propozojmë ndryshimin e strukturës aktuale organizative të<br />

MASHT në fushën e H&Zh. Elaborimi i strategjisë do të dëshmonte prioritetet e Kosovës në H&Zh <strong>dhe</strong><br />

masat për mbështetjen e tyre. Bazuar në to, duhet të propozohet rregullimi adekuat i strukturës<br />

organizative, nëse nevojitet. Ngjashëm si me arsimin e lartë, organizmi i departamentit gjithashtu nuk<br />

është një çështje themelore, pasi që ka disa opsione njësoj të vlefshme. Mungesa e kapacitetit është një<br />

problem real.<br />

Rekomandimi B.6: Të mbahet Departamenti i Sh&T në pozitën e tij aktuale përfshi e<strong>dhe</strong> ndarjen e<br />

brendshme. Në rast se nevojitet, eventualisht të rregullohet ndarja e brendshme e departamentit në<br />

pajtim me rezultatet e zhvillimit të strategjisë së re për H&ZH.<br />

Dy rekomandimet në vijim kanë të bëjnë me gjetjen e dytë <strong>dhe</strong> të tretë më lartë.<br />

Rekomandimi B.7: Të aranzhohen çështjet financiare për mbështetjen e H&Zh; të themelohet<br />

agjencia e granteve për mbështetjen e H&Zh. 6<br />

Rekomandimi B.8: Bazuar në strategjinë e re për H&Zh, të vendoset lidhur me pozitën e<br />

mëtutjeshme të instituteve hulumtuese; në rast se institutet mbeten në rregullimin aktual, atëherë<br />

të përmirësohen kushtet për punën e tyre.<br />

B.2 Njësitë mbështetëse<br />

Njësitë mbështetëse mund të ndahen në dy pjesë kryesore: mbështetja speciale <strong>dhe</strong> mbështetja e<br />

përgjithshme. Mbështetja e përgjithshme përbëhet nga këto fusha:<br />

auditimi i brendshëm,<br />

buxheti <strong>dhe</strong> financat,<br />

investimet,<br />

prokurimi,<br />

burimet njerëzore,<br />

çështjet ligjore,<br />

planifikimi <strong>dhe</strong> analiza,<br />

teknologjia informative,<br />

marrëdhëniet publike,<br />

marrëdhëniet ndërkombëtare <strong>dhe</strong> çështjet evropiane.<br />

Mbështetja e përgjithshme përfshinë<br />

administrimin e përgjithshëm,<br />

6 Si shembull, mund te shërbejë Agjencia për Hulumtim <strong>dhe</strong> Zhvillim e Sllovakisë (www.apvv.sk).<br />

16


operimin (shërbimet teknike, menaxhimi i aseteve).<br />

Për funksionim të duhur të çdo ministrie, të gjitha fushat e mbështetjes së përgjithshme <strong>dhe</strong> speciale<br />

duhet të përfshihen. Organizimi i njësive duke siguruar funksionet mbështetëse brenda strukturës së<br />

përgjithshme organizative të një ministrie mund të bëhet në mënyra të ndryshme. Sidoqoftë, ekzistojnë<br />

disa kufizime në bazë të ligjit të cilat duhet të adresohen (më shumë në atë tabelë). Ne kemi<br />

rekomanduar gjithashtu organizimin e mbështetjes në 6 vendet e BE. Rezultatet <strong>dhe</strong> rekomandimet për<br />

MASHT janë siç vijon:<br />

Auditimi i Brendshëm<br />

Në vendet e vogla të BE-së, Njësia e Auditimit të Brendshëm është gjithmonë një njësi organizative e<br />

dedikuar në nivelin e lartë të strukturës organizative. Në shumicën e 6 vendeve të BE (5 nga 6) ajo i<br />

raporton drejtpërdrejt Ministrit. Ekziston një Njësi e Auditimit të Brendshëm më MASHT, por tani ka vetëm<br />

një të punësuar. Në bazë të projektligjit për Auditimin e Brendshëm, Njësia e Auditimit të Brendshëm<br />

duhet të jetë nën kontrollin e drejtpërdrejtë të Ministrit ose Sekretarit të Përhershëm. 7 Në aspektin e<br />

punës substanciale të saj, Raporti i Auditorit Gjeneral për vitin 2007 përmban disa gjetje që nënvizojnë<br />

probleme të ndryshme. Raporti i Auditorit Gjeneral për vitin 2008 ka konfirmuar se asgjë esenciale nuk<br />

është bërë me gjetjet deri më tani. Për më tepër, puna e njësisë në 2008 nuk është përqendruar në<br />

problemet e identifikuara në Raporti i Auditorit Gjeneral për 2007.<br />

Rekomandimi B.9: Në planin e aktiviteteve të auditimit të brendshëm përqendrohuni në fushat ku<br />

janë identifikuar problemet kryesore nga Auditori Gjeneral.<br />

Rekomandimi B.10: Të themelohet Njësia e Auditimit të Brendshëm me 3 poste si njësi e dedikuar<br />

në nivel të lartë që i raporton drejtpërdrejt Sekretarit të Përhershëm.<br />

Buxheti <strong>dhe</strong> financimi<br />

Në pjesën A më lartë kemi trajtuar administrimin e financave në përgjithësi. Këtu prezantojmë<br />

rekomandimet në aspektin organizativ të kësaj fushe.<br />

Njësitë përgjegjëse për buxhetim <strong>dhe</strong> financim në 6 vendet e BE-së janë kryesisht (në katër raste) njësi<br />

organizative të dedikuara në nivel të lartë. Ato i raportojnë Ministrit <strong>dhe</strong> Sekretarit të Përhershëm. Në një<br />

rast, njësia është pjesë e Zyrës së SP <strong>dhe</strong> në një rast tjetër pjesë e Departamentit të Administratës. Sa i<br />

përket organizimit të brendshëm, ai është i ndryshëm në ministritë e 6 vendeve të BE. Mbajtja e llogarive<br />

është një divizion i kësaj njësie në një rast (Letonia), derisa në 2 raste (Sllovakia, Lituania), llogaritja<br />

është një njësi e ndarë në nivel të lartë.<br />

Në kontekstin e Kosovës, duhet të nënvizohet se në bazë të Ligjit për Menaxhimin e Financave Publike,<br />

zyrtari kryesor financiar (udhëheqësi i njësisë për financim) duhet t;i raportojë Sekretarit të Përhershëm.<br />

Rekomandimi B.11: Të themelohet Departamenti për Buxhet <strong>dhe</strong> Financim si njësi e dedikuar në<br />

nivel të lartë që i raporton drejtpërdrejt Sekretarit të Përhershëm<br />

Rekomandimi B.12: Të themelohen tri divizione në kuadër të Departamenti për Buxhet <strong>dhe</strong><br />

Financa: Divizioni i Buxhetit, Divizioni për Llogari <strong>dhe</strong> Pagesa, <strong>dhe</strong> Divizioni për Investime.<br />

Divizioni për Investime duhet të merret me të gjitha çështjet që kanë të bëjnë me buxhetin për investime<br />

për sektorin e arsimit. Për më tepër, ai duhet të merret me çështjet e infrastrukturës së shkollës për të<br />

cilat MASHT është përgjegjëse.<br />

Divizioni i Buxhetit duhet të merret me të gjitha detyrat lidhur me buxhetin për sektorin e arsimit të<br />

përshkruara në rregulloret ligjore, në mënyrë specifike: propozimi i buxhetit për MEF, alokimi i buxhetit të<br />

miratuar për organizatat <strong>dhe</strong> njësitë e sektorit të arsimit, administrimit të buxhetit gjatë vitit, koordinimi i<br />

mbledhjes së të dhënave <strong>dhe</strong> kompletimi final i pasqyrave financiar të sektorit të arsimit për MEF, duke<br />

siguruar komunikimin lidhur me çështjet buxhetore me MEF. Pjesa më e ma<strong>dhe</strong> e punës në pjesën e<br />

investimeve të buxhetit do të trajtohet nga Divizioni për Investime, përderisa Divizioni për Buxhet do të<br />

rris produktet e Divizionit të Investimeve në dokumentet <strong>dhe</strong> raportet e përgjithshme. Divizioni për Llogari<br />

<strong>dhe</strong> Pagesa do të merrej me llogaritë <strong>dhe</strong> pagesat nëpërmjet Thesarit të Shtetit në pajtim me rregullore<br />

7 Shih nenin 3 (definicioni i menaxhmenti i lartë në fushën e Sektorit Public) <strong>dhe</strong> nenin 10 seksioni 1 i draftit<br />

17


ligjore relevante <strong>dhe</strong> udhëzimet administrative të brendshme të MASHT. Divizioni do të ishte përgjegjës<br />

për përgatitjen e pasqyrave financiare për Divizionin e Buxhetit, ashtu si e<strong>dhe</strong> për ofrimin e të dhënave të<br />

llogarive për menaxhimin e aseteve për Divizionin e Operativës në Departamentin e Administratës.<br />

Investimet<br />

Në MASHT, Divizioni për Infrastrukturë në kuadër të Departamentit të Infrastrukturës <strong>dhe</strong> Shërbimeve<br />

Teknike luan një rol kyç të një njësie investimeve. Njësitë përgjegjëse për investime në ministritë e 6<br />

vendeve të BE më së shpeshti janë njësi të vendosura në nivel të ulët, p.sh. ato janë një divizion i<br />

departamentit (në 2 raste një divizion i departamentit financiar, në një rast një divizion i Zyrës së SP).<br />

Vetëm në 2 raste ekzistojnë njësi të dedikuara në nivelin e lartë të strukturës organizative.<br />

Në rastin e MASHT, është e nevojshme që të merret parasysh rëndësia e aktiviteteve aktuale të<br />

Divizionit të Infrastrukturës në zgjidhjen e problemeve të infrastrukturës shkollore në Kosovë. Në anën<br />

tjetër, gjithashtu është e rëndësishme që të nënvizohet se prokurimi/ndërtimi i shkollave i centralizuar në<br />

nivel të MASHT, sipas mendimit tonë, nuk është një zgjidhje e përshtatshme.<br />

Rekomandimi B.13: Të transferohet gradualisht ndërtimi i shkollave/prokurimi tek komunat. Të<br />

mbahen caktimi i standardeve për ndërtesat shkollore, prioritizimi <strong>dhe</strong> caktimi i politikave për këtë<br />

fushë në nivel të MASHT.<br />

Sa i përket aranzhimit organizativ të njësisë për investime, ekzistojnë 3 opsione:<br />

të mbahet njësia për investime në pozitën e saj aktuale,<br />

të themelohet një njësi për investime si divizion i Departamentit për Buxhet <strong>dhe</strong> Financim,<br />

të themelohet njësia për investime si një departament.<br />

Ne rekomandojmë themelimin e njësisë për investime si një divizion i Departamentit për Buxhet <strong>dhe</strong><br />

Financim duke transformuar <strong>dhe</strong> transferuar Divizionin e Infrastrukturës nga pozita e tij aktuale. Arsyeja<br />

për këtë është se çështjet e infrastrukturës shkollore do të jenë prioritare në periudhën afatshkurtër <strong>dhe</strong><br />

afatmesme. Por në periudhën afatgjate njësia do të merr përgjegjësinë për agjendën e MASHT për<br />

investime standarde ndërsektoriale lidhur me sektorin e arsimit.<br />

Çështjet ligjore<br />

Njësitë për çështje ligjore në ministritë e 6 vendeve të BE në shumicën e rasteve (4) janë në nivelin e<br />

lartë organizativ si njësi të dedikuara. Kur flasim për çështjet ligjore, duhet të veçohen dy fusha:<br />

legjislacioni si krijim i rregulloreve të reja ligjore,<br />

aplikimi i rregulloreve ligjore ekzistuese.<br />

Në disa ministri, ekzistojnë njësi të ndryshme të pavarura për çdonjërën prej dy fushave.<br />

Rekomandimi B.14: të mbahet njësia ligjore në pozitën e saj aktuale si një departament me theks<br />

kryesor në punën legjislative. Në rast nevoje, të themelohet një pozitë për jurist në zyrën e SP.<br />

Planifikimi <strong>dhe</strong> analizimi<br />

Njësitë e dedikuara për planifikim <strong>dhe</strong> analiza ekzistojnë në ministritë e 6 vendeve të BE, 1 në nivel të<br />

lartë <strong>dhe</strong> 2 në nivel të ulët si pjesë e Zyrës së SP <strong>dhe</strong>, respektivisht, Departamentit për Koordinim të<br />

Politikave. Në rastin e Kosovës, përforcimi i planifikimit është cilësuar si një nga prioritetet kryesore.<br />

Rekomandimi B.15: Të transformohet Zyra aktuale për Planifikim <strong>dhe</strong> Analiza në Departamentin<br />

për Planifikim <strong>dhe</strong> Analiza me Divizionin e Planifikimit <strong>dhe</strong> Divizionin e Statistikave.<br />

Divizioni i Planifikimit merret me përgatitjen <strong>dhe</strong> vlerësimin e të gjitha llojeve të planeve të gjera të<br />

MASHT <strong>dhe</strong> të sektorit të arsimit në koordinim me njësitë përkatëse në MASHT. Për këto punë, divizioni<br />

gjithashtu përgatit analiza të nevojshme. Gjithashtu, ai ofron ndihmë metodologjike për punën e<br />

planifikimit të politikave për njësitë e tjera të MASHT.<br />

Përgjegjësia kryesore e Divizionit të Statistikave është që të sigurojë funksionimin e sistemit SMIA të<br />

MASHT për mbledhjen e të dhënave <strong>dhe</strong> elaborimin e raporteve statistikore <strong>dhe</strong> analizave<br />

18


korresponduese të MASHT. Divizioni gjithashtu ofron ndihmë metodologjike <strong>dhe</strong> praktike për nevojat e<br />

grumbullimit të të dhënave për njësitë e tjera të MASHT.<br />

Teknologjia informative<br />

Çështja e infrastrukturës së TI <strong>dhe</strong> mbledhja e të dhënave janë diskutuar në pjesën A më lartë, por ne<br />

këtu prezantojmë rekomandimet organizative të cilat pasojnë. Duke marr parasysh vendet e tjera, njësitë<br />

e posaçme për mbështetje të TI mund të shihen në 4 prej 6 ministrive të vendeve të BE, zakonisht në<br />

nivel të ulët të strukturës organizative. Siç është përmendur tashmë, përmirësimi i mbështetjes së TI në<br />

MASHT duhet të jetë prioritet. Mbështetja e TI mund të jetë dy llojesh. Ekziston mbështetja bazike e TI,<br />

përderisa aplikacionet e TI në fusha individuale gjithashtu kërkojnë mbështetje të specializuar. Për këtë<br />

arsye, është përfituese që të dy grupet- ekspertët e TI <strong>dhe</strong> kapaciteti i përgjithshëm për mbështetje të TI,<br />

të kenë njohuri, gjithashtu, e<strong>dhe</strong> për agjendën në fushën përkatëse.<br />

Rekomandimi B.16: Të themelohet Divizioni për Mbështetje të TI në kuadër të Departamentit<br />

Administrativ.<br />

Rekomandimi B.17: Gradualisht të themelohen pozitat e specializuara të TI për çdo grup të<br />

departamenteve.<br />

Marrëdhëniet <strong>dhe</strong> informimi publik<br />

Duke pasur parasysh faktin që një pjesë e ma<strong>dhe</strong> e popullsisë është drejtpërdrejt ose tërthorazi në mesin<br />

e klientëve të ministrisë (studentët, prindërit, etj.), funksioni i informimit publik është vital. Mund të gjejmë<br />

njësi të dedikuara për marrëdhënie publike në nivel të lartë të strukturës organizative në ministritë e 6<br />

vendeve të BE (në një rast së bashku me marrëdhëniet ndërkombëtare). Njësia i raporton drejtpërdrejtë<br />

Ministrit në 3 raste.<br />

Rekomandimi B.18: Të themelohet Njësia për Marrëdhënie Publike si një zyre në kuadër të<br />

Kabinetit të Ministrit. Njësia për Marrëdhënie Publike do të kryente detyrat lidhur me përfaqësimin e<br />

MASHT në masmedia <strong>dhe</strong> monitorimin e lajmeve që iu referohen MASHT <strong>dhe</strong> sektorit të <strong>Arsimit</strong>. Njësia<br />

gjithashtu do të menaxhonte komunikimin e jashtëm të MASHT në bashkëpunim me njësitë e MASHT.<br />

Marrëdhëniet e jashtme (ndërkombëtare) <strong>dhe</strong> çështjet evropiane<br />

Këtu ne kemi futur së bashku dy fusha të ndryshme. Arsyeja është se në ministritë e 6 vendeve të BE<br />

mund të gjejmë njësitë që mbështesin të dy fushat ose njësi të veçanta për secilën prej tyre. MASHT<br />

porsa ka themeluar Departamentin për Integrime Evropiane, Zhvillim të Koordinuar <strong>dhe</strong> Kthim të Trurit.<br />

Ne mendojmë se është e rëndësishme që të inkorporohet agjenda e marrëdhënieve ndërkombëtare.<br />

Çështjet e marrëdhënieve ndërkombëtare përfshijnë detyrat lidhur me bashkëpunimin ndërkombëtar të<br />

MASHT, p.sh. koordinimi <strong>dhe</strong> përfaqësimi i interesave të Kosovës në marrëdhënie bilaterale <strong>dhe</strong><br />

multilaterale <strong>dhe</strong> në organizata ndërkombëtare në fushën e kompetencave të MASHT, si <strong>dhe</strong> detyrat<br />

lidhur me aranzhimin e udhëtimeve zyrtare jashtë vendit për të punësuarit e MASHT <strong>dhe</strong> vizitat në<br />

MASHT nga jashtë, detyrat lidhur me protokoll, organizimin e konferencave <strong>dhe</strong> seminareve me<br />

pjesëmarrje ndërkombëtare.<br />

Rekomandimi B.19: Të përfshihen çështjet e marrëdhënieve ndërkombëtare në mandatin e<br />

Departamentit për Integrime Evropiane, Zhvillim të Koordinuar të Donatorëve <strong>dhe</strong> Kthim të Trurit.<br />

Administrata e përgjithshme<br />

Ne mund të gjejmë njësitë „Administrative“, të „Administratës“ ose të “Çështjeve të Përgjithshme“ në<br />

ministritë e 5 ose 6 vendeve të BE. Në rastin e Finlandës që shfrytëzon sistemin e departamenteve të<br />

mëdha, departamenti i administratës përfshin njësitë për shumicën e fushave mbështetëse. Në 4 rastet e<br />

tjera, numra më të vegjël të fushave të ndryshme (p.sh. prokurimi, BNj, dokumentacioni, operativa,<br />

mbështetja e TI) janë përfshirë në këto departamente. Lidhur me qasjen e përgjithshme, bazuar në<br />

analizën e përgjithshme të FRIDOM të kryer për të gjitha ministritë, ne rekomandojmë themelimin e një<br />

Departamenti Administrative që do të përfshinte këto funksione.<br />

Në fushën e shërbimeve teknike, menaxhimit të aseteve, mirëmbajtjes, njësitë e pavarura në këto fusha<br />

mund të hasen vetëm në 2 nga 6 vendet e BE. Vetëm në një rast ekziston një njësi e dedikuar për<br />

19


operativë në nivel të lartë (Sllovakia). Në të gjitha rastet e tjera, njësitë e përgjithshme për administratën e<br />

përgjithshme merren me këto çështje.<br />

Rekomandimi B.20: Të transformohet Departamenti ekzistues për Infrastrukturë <strong>dhe</strong> Shërbime<br />

Teknike në dy divizione – Divizioni i Operativës <strong>dhe</strong> Divizioni për Mbështetje të TI – në<br />

Departamentin e Administratës. Të transformohet Divizioni origjinal i Infrastrukturës në Divizionin e<br />

Investimeve në Departamentin e Buxhetit <strong>dhe</strong> Financimit.<br />

Divizioni i Operativës duhet të merret me të gjitha çështjet të mbuluara aktualisht nga Divizioni i<br />

Shërbimeve Teknike. Për më tepër, ai do të kujdesej e<strong>dhe</strong> për menaxhimin e aseteve në pajtim me<br />

rregulloret ligjore përkatëse (në bazë të Raportit të Auditorit Gjeneral, aktualisht nuk përfshihen nga<br />

MASHT). Sfondi i llogarive për menaxhimin e aseteve do të ofrohej nga Divizioni për Llogari <strong>dhe</strong> Pagesa i<br />

Departamentit për Buxhet <strong>dhe</strong> Financim.<br />

Divizioni për Mbështetjen e TI do të siguronte shërbimet e nevojshme për funksionim të infrastrukturës së<br />

MASHT, si <strong>dhe</strong> të planifikojë zhvillimin e tyre. Shërbimet do të përfshinin mbështetjen e harduerit <strong>dhe</strong><br />

softuerit. Sa i përket mbështetjes së harduerit, pritet që shërbimet do të ofrohen kryesisht nga subjekte të<br />

jashtme <strong>dhe</strong> divizioni do të sigurojë organizimin e ofrimit të tyre. Sa i përket mbështetjes së softuerit,<br />

divizioni kryesisht do të sigurojë operimin e rrjetit lokal me të dhëna të MASHT <strong>dhe</strong> serverët (posta, faqja<br />

elektronike, etj.), instalimin <strong>dhe</strong> mirëmbajtjen e softuerit bazik për kompjuterët e MASHT <strong>dhe</strong> shërbimet e<br />

përgjithshme konsultative për njësitë e MASHT në fushën e TI.<br />

B.3 Ndarja e punës ndërmjet MASHT <strong>dhe</strong> agjencive<br />

Agjencitë janë ekzekutive, por në aspektin operacionale janë organizata të pavarura në kuadër të<br />

portofolit të ministrisë që kryejnë funksionet e zbatimit <strong>dhe</strong> rregullimit. Agjencitë janë shumë të<br />

zakonshme në sektorin e arsimit <strong>dhe</strong> ato zakonisht përfshijnë detyrat siç janë zhvillimi i programeve<br />

mësimore, tekstet shkollore, trajnimin e mësimdhënësve <strong>dhe</strong> kontrollin e cilësisë (inspektimin, vlerësimin,<br />

akreditimin). Vendimi lidhur me shfrytëzimin e drejtë të agjencive kërkon të kuptuarit e arsyes përkatëse<br />

për shfrytëzimin e tyre, që është në ndarjen e drejtë të detyrave ndërmjet ministrisë <strong>dhe</strong> të tjerëve – në<br />

rastin kur ministria është e stërngarkuar me detyrat për zbatim ditor, ajo rrezikon që të neglizhojë politikat<br />

e saja themelore <strong>dhe</strong> detyrat legjislative. Në anën tjetër, është e rëndësishme që të theksohet se<br />

themelimi i një agjencie mund të çojë drejt kostove më të larta <strong>dhe</strong> problemeve me llogaridhënien e qartë.<br />

Për më tepër, krijimi i një agjencie pa mjedisin përkatës për menaxhmentin e saj (përfshi një shkallë të<br />

autonomisë financiare) ka të ngjarë që të jetë i pavlerë.<br />

Situata aktuale në sektorin e arsimit në Kosovë është ajo ku të punësuarit e MASHT merren pothuajse<br />

me të gjitha detyrat. Institucionet autonome përfaqësohen kryesisht nga institutet hulumtuese, të cilat<br />

madje nuk janë as agjenci ekzekutive të vërteta që kryejnë detyra të cilat do duhej t‟u takonin agjencive të<br />

tilla (ndonëse Instituti Pedagogjik në të vërtetë do të mund të kryente një rol të tillë). Pastaj janë<br />

organizatat që merren me funksionet e ofrimit të shërbimit për komunitetin universitar/hulumtues në<br />

kuadër të Universitetit të Prishtinës (Qendra Studentore, Biblioteka Universitare). Në shumicën e 6<br />

vendeve të BE, gjendja është ndryshe, ashtu siç tregohet në Tabelën 2. 8<br />

8 Klasifikimi i institucioneve në fushat konkrete në disa raste është i paqartë, ashtu që shifrat në tabelë duhet të shihen vetëm si<br />

informuese.<br />

.<br />

20


Tabela 2: Krahasimi i agjencive në sektorët e arsimit të 6 vendeve të BE <strong>dhe</strong> Kosovës<br />

Fusha<br />

Kosova<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

Estonia<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

Sllovenia<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

21<br />

Letonia<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

Lituania<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

Finlanda<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

Sllovakia<br />

Numri i të<br />

punësuarve<br />

Nr. i<br />

institucioneve<br />

Zhvillimi i<br />

arsimit<br />

99 3 154 2 365 2 99 1<br />

Zhvillimi i<br />

hulumtimeve<br />

88 1 23 1 18 1 56 1<br />

Bibliot. e përgj. 105 1 134 1 24 1 128 2<br />

Bashkëpunimi<br />

ndërkombëtar<br />

28 1 127 2 49 1<br />

MGjGjJ 22 1<br />

Instituti për<br />

hul.<br />

94 3 259 2 82 2<br />

Statistika <strong>dhe</strong><br />

analiza<br />

130 1<br />

Arsimi<br />

profesional<br />

29 1 42 1<br />

Mbështetja e<br />

arsimit<br />

Mbështetja për<br />

18 1 12 1 49 1<br />

nevoja te<br />

veçanta<br />

Vlerësimi i<br />

arsimit <strong>dhe</strong><br />

18 1 60 1<br />

sigurimi i<br />

cilësisë,<br />

inspektimi<br />

99 1 17 2 66 2 40 1 73 2 257 1<br />

Shuma totale 199 4 304 6 17 2 441 9 63 2 926 11 914 12<br />

MASHT është duke themeluar Agjencinë e Akreditimit si një organizatë të pavarur <strong>dhe</strong> ka mendime për të<br />

themeluar Qendrën për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar si agjenci. Ndonëse vendimi për Agjencinë e<br />

Akreditimit është prezantuar si final derisa bërja e Qendrës për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar si e<br />

pavarur pritet të ndodhë vetëm në periudhën afatgjatë, ne propozojmë që të bëhet analiza kosto-përfitim<br />

në të dy rastet. Përndryshe, mund të ndodhë që përfitimet e parapara nga pavarësimi i Agjencisë për<br />

Akreditim mënyrë të konsiderueshme të zvogëlohen për shkak të kostos së këtij hapi.<br />

Në bazë të drejtorit të tij, Instituti Pedagogjik aktualisht e sheh misionin e vet si hulumtim në fushën e<br />

arsimit parauniversitar. Në anën tjetër, institutet e këtij lloji në portofolin e ministrisë së arsimit në vendet e<br />

tjera (p.sh. Instituti Shtetëror Pedagogjik në Sllovaki) zakonisht merren e<strong>dhe</strong> me zhvillimin e programeve<br />

mësimore <strong>dhe</strong> teksteve shkollore, duke përcaktuar standardet <strong>dhe</strong> aktivitetet e tjera praktike zhvillimore të<br />

nevojshme për funksionimin e arsimit parauniversitar. Është e kontestueshme nëse hulumtimi duhet të<br />

jetë prioriteti kryesor në gjendjen ku funksionet bazike nuk kryhen.<br />

Universiteti i Prishtinës në kohë të fundit është pavarësuar financiarisht nga MASHT duke marrë statusin<br />

e organizatës buxhetore (më parë, financimi për Universitetin e Prishtinës ka qenë një nga linjat<br />

buxhetore të buxhetit të MASHT). Befasisht, hapësirat që shërbejnë për Universitetin, si Qendra


Studentore <strong>dhe</strong> Biblioteka Universitare, kanë mbetur financiarisht të lidhura drejtpërdrejt me buxhetin e<br />

MASHT.<br />

Sa i përket agjencive, vëmendje e posaçme duhet t‟i kushtohet çështjes së inspektimit. Në bazë të Ligjit<br />

për Inspektimin e <strong>Arsimit</strong> në Kosovë Nr. 2004/37 (ligji për inspektim), inspektimi në rastin e Kosovës<br />

merret me të gjitha nivelet <strong>dhe</strong> llojet e arsimit. Në disa vende, fjala “inspektim” më shumë ka të bëjë me<br />

arsimin parauniversitar. Lidhur me arsimin e lartë, kontrolli <strong>dhe</strong> vlerësimi i arsimit realizohen në kuadër të<br />

proceseve të quajtura akreditim <strong>dhe</strong> vlerësim, <strong>dhe</strong> kontrolli i përgjithshëm i zbatimit të ligjeve në<br />

institucionet e arsimit të lartë kryhet nga një njësi e ministrisë e dedikuar për kontroll. Në të vërtetë,<br />

gjithashtu e<strong>dhe</strong> në Kosovë kapacitetet <strong>dhe</strong> përpjekjet kryesore të inspektimit janë përqendruar në arsimin<br />

parauniversitar <strong>dhe</strong> inspektimi i arsimit të lartë kufizohet në kontrollin e respektimit të ligjeve <strong>dhe</strong> nuk<br />

merret me vlerësimin e cilësisë së arsimit. Inspektimi shpesh ekzekutohet nga agjencitë e dedikuara (në 6<br />

vendet e BE kjo ndodh Letoni, Slloveni <strong>dhe</strong> Sllovaki). Rregullimet ligjore në Kosovë në mënyrë eksplicite<br />

nënvizojnë se inspektimi kryhet nga një organ ekzekutiv në kornizën e MASHT <strong>dhe</strong> se shefi i inspektimit<br />

(Inspektori Kryesor i <strong>Arsimit</strong>) i raporton SP.<br />

Rekomandimi B.21: Të kryhet një analizë e pavarur e kosto-përfitimeve të delegimit të detyrave, që<br />

aktualisht kryhen nga MASHT, te Agjencia e Akreditimit <strong>dhe</strong> Qendra për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong><br />

Parauniversitar. Të merret vendimi vetëm në bazë të analizës.<br />

Rekomandimi B.22: Të angazhohet Instituti Pedagogjik në zhvillimin e aktiviteteve për arsimin<br />

parauniversitar.<br />

Rekomandimi B.23: Të zhvendosen funksionet e ofrimit të shërbimit për komunitetin<br />

universitar/hulumtues në kuadër të Universitetit të Prishtinës (Qendra e Studentëve, Biblioteka<br />

Universitare).<br />

Rekomandimi B.24: Të mbahet Departamenti i Inspektimit si pjesë e MASHT. Të definohet më<br />

saktësisht roli i inspektimit në arsimin e lartë në ligjin për inspektim. Të shqyrtohet transformimi i<br />

tij në agjenci në periudhën afatgjate.<br />

PJESA C: Përmbledhje e rekomandimeve <strong>dhe</strong> radhitja<br />

Kjo pjesë përmban përmbledhjen e rekomandimeve të sugjeruara në raport <strong>dhe</strong> propozimin për radhitjen<br />

e zbatimit të tyre, si e<strong>dhe</strong> një analizë të shkurtër të marrëdhënies së rekomandimeve të raportit me<br />

objektivat e PVPE <strong>dhe</strong> çështjes gjinore.<br />

C.1 Përmbledhje e rekomandimeve organizative<br />

Raporti përmban rekomandimet organizative <strong>dhe</strong> të tjera. Në këtë pjesë, ne ofrojmë një përmbledhje të<br />

rekomandimeve organizative.<br />

C.1.1 Rekomandimeve organizative për MASHT<br />

Të dizajnohet <strong>dhe</strong> zbatohet një strukturë e re organizative për MASHT bazuar në dy nivelet me rregullat<br />

bazike të dhëna në vijim:<br />

njësitë në nivelin e lartë në përgjithësi quhen departamente, njësitë në nivelin e ulët në përgjithësi<br />

quhen divizione; gjithashtu mund të përdoren e<strong>dhe</strong> emra të tjerë;<br />

çdo njësi në nivelin e ulët është pjesë e një njësie në nivelin e lartë;<br />

nuk ka kufizime fillestare në madhësinë <strong>dhe</strong> strukturën e njësive organizative;<br />

Departamenti mundet ose nuk mundet të ndahet në divizione;<br />

Ndarja e departamentit në divizion nuk ka nevojë të përfshijë të gjithë anëtarët e departamentit.<br />

Në aspektin e organizimit specifik, kjo është një përmbledhje e të gjitha rekomandimeve organizative që<br />

përfshijnë një NDRYSHIM nga gjendja aktuale:<br />

Të themelohen 2 departamente – Departamenti i AP <strong>dhe</strong> Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm<br />

duke zëvendësuar Departamentin aktual të Administratës së <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar <strong>dhe</strong><br />

22


Departamentin për Zhvillimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar. Të organizohen dy departamente për<br />

arsimin parauniversitar siç vijon:<br />

o Departament i <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm:<br />

Divizioni i arsimit parafillor, fillor <strong>dhe</strong> të mesëm i ulët,<br />

Divizioni i arsimit të përgjithshëm të mesëm i lartë,<br />

Divizioni i <strong>Arsimit</strong> Special,<br />

Divizioni i <strong>Arsimit</strong> për Komunitete,<br />

Divizioni për Zhvillimin e <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm,<br />

o Departamenti i EAP:<br />

Divizioni i Administratës së Aftësimit Profesional (AP)<br />

Divizion për zhvillimin e AP,<br />

Divizioni për të mësuarit gjatë gjithë jetës (GjGjJ).<br />

Të themelohet Qendra për vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar si njësi e veçantë <strong>dhe</strong> të<br />

transformohet në agjenci në periudhën afatmesme.<br />

Të themelohet Njësia e Auditimit të Brendshëm me 3 poste.<br />

Të themelohet Departamenti për Buxhet <strong>dhe</strong> Financim. Të themelohen tri divizione në kuadër të<br />

Departamentit për Buxhet <strong>dhe</strong> Financim: Divizioni i Buxhetit, Divizioni për Llogari <strong>dhe</strong> Pagesa <strong>dhe</strong><br />

Divizioni i Investimeve.<br />

Të aplikohet një sistem i koordinimit në bazë të krijimit të dy grupeve të mëposhtme të njësive të<br />

ndërlidhura:<br />

o Grupi i arsimit parauniversitar,<br />

o Grupi për arsimin e lartë <strong>dhe</strong> H&Zh.<br />

Të emërohet nga një koordinator (i quajtur Zv. Sekretar i Përhershëm ose Drejtor i Përgjithshëm)<br />

për secilin grup.<br />

Të transformohet Zyra aktuale për Planifikim <strong>dhe</strong> Analiza në Departamentin për Planifikim <strong>dhe</strong><br />

Analiza me Divizionin e Planifikimit <strong>dhe</strong> Divizionin e Statistikave.<br />

Të themelohet Departamenti i Administratës me katër divizione: Divizionin për Mbështetje të TI,<br />

Divizionin e Operativës, Divizionin e BNj <strong>dhe</strong> Divizionin e Prokurimit.<br />

Të themelohet Njësia e dedikuar për Marrëdhënie Publike si një zyre në kuadër të Kabinetit të<br />

Ministrit.<br />

Të përfshihen çështjet e marrëdhënieve ndërkombëtare në mandatin e departamentit për<br />

Integrime Evropiane, zhvillim të Koordinuar <strong>dhe</strong> Kthim të Trurit.<br />

C.1.2 Rekomandimet organizative për agjencitë<br />

Të kryhet një analizë e pavarur kosto-përfitim i delegimit të zbatimit të detyrave aktuale të kryera<br />

nga MASHT tek Agjencia e Akreditimit <strong>dhe</strong> tek Qendra për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar.<br />

Të merret vendimi në bazë të analizës;<br />

Të angazhohet Instituti Pedagogjik në aktivitetet zhvillimore për arsimin parauniversitar.<br />

Të kalohen funksionet e ofrimit të shërbimit për komunitetin e universitetit/hulumtimeve në kuadër<br />

të Universitetit të Prishtinës (Qendra Studentore, Biblioteka Universitare).<br />

23


Të mbahet Departamenti i Inspektimit si pjesë e MASHT. Të definohet më saktësisht roli i<br />

inspektimit në arsimin e lartë në ligjin për inspektim. Të shqyrtohet transformimi i tij në agjenci në<br />

periudhën afatgjate.<br />

Rekomandimet e mësipërme çojnë drejt propozimit të strukturës organizative në Skemën 2 me më shumë<br />

detaje të ofruara në tabelën 3.<br />

Skema 2: Niveli i lartë i strukturës së re organizative të rekomanduar të MASHT 9<br />

9 Në Skemën 2, katrorët me kufij solidë janë njësitë e MASHT, katrorët e me kufij me vizë lidhëse janë institucionet në<br />

portofolin e MASHT. Agjencia e Akreditimit ec tashmë është prezantuar si agjenci. Qendra për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> të Lartë<br />

është dhënë si njësi e MASHT por është nënvizuar për shkak të shqyrtimit të transformimit të saj në nivel agjencie. Biblioteka<br />

Universitare <strong>dhe</strong> Qendra Studentore janë dhënë si institucione të portofolit të MASHT, por ato janë nënvizuar për shkak të<br />

rekomandimit të tyre te Universiteti i Prishtinës. Departamenti i Inspektimit është dhënë në pajtim me gjendjen aktuale ligjore<br />

që i raporton Sekretarit të Përhershëm.<br />

24


Tabela 3: Niveli i ulët i strukturës së re organizative të rekomanduar të MASHT.<br />

Njësitë<br />

A Kabineti i Ministrit<br />

A.1 Zyra e Ministrit<br />

A.2 Njësia për Marrëdhënie me Publikun<br />

B Zyra e Sekretarit të Përhershëm<br />

C Njësia e Auditimit të Brendshëm<br />

D Departamenti për Buxhet <strong>dhe</strong> Financa<br />

D.1 Divizioni i Buxhetit<br />

D.2 Divizioni për Llogari <strong>dhe</strong> Pagesa<br />

D.3 Divizioni i Investimeve<br />

E Departamenti për IE, Zhvillim të Koordinuar <strong>dhe</strong> Kthim të Trurit<br />

F Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Përgjithshëm<br />

F.1 Divizioni i arsimit parafillor, fillor <strong>dhe</strong> të mesëm i ulët<br />

F.2 Divizioni i arsimit të përgjithshëm të mesëm i lartë<br />

F.3 Divizioni i <strong>Arsimit</strong> Special<br />

F.4 Divizioni i <strong>Arsimit</strong> të Komuniteteve<br />

F.5 Divizioni për zhvillimin e arsimit të përgjithshëm<br />

G Departamenti për Arsim <strong>dhe</strong> Aftësim Profesional (AAP)<br />

G.1 Divizioni për Administratën e <strong>Arsimit</strong> Profesional<br />

G.2 Divizioni pë Zhvillimin e AAP<br />

G.3 Divizioni për të mësuarit gjatë gjithë jetës<br />

H Qendra për Vlerësimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

I Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Lartë<br />

I.1 Divizioni i Administratës së <strong>Arsimit</strong> të Lartë<br />

I.2 Qendra Kosovare për Bashkëpunim Ndërkombëtar<br />

J Departamenti për Shkencë <strong>dhe</strong> Teknologji<br />

J.1 Divizioni për Shkencë<br />

J.2 Divizioni i <strong>Teknologjisë</strong><br />

K Departamenti Ligjor<br />

L Departamenti për Planifikim <strong>dhe</strong> Analiza<br />

L.1 Divizion i Planifikimit<br />

L.2 Divizion i Statistikave<br />

M Departamenti i Administratës<br />

M.1 Divizioni i Burimeve Njerëzore<br />

M.2 Divizioni i Prokurimit<br />

M.3 Divizioni i Operativës<br />

M.4 Divizioni për Mbështetje të TI<br />

N Departamenti i Inspektimit<br />

N.1 Divizioni për Inspektimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

N.2 Divizioni për Inspektimin e <strong>Arsimit</strong> të Lartë<br />

25


C.2. Kategorizimi<br />

Në këtë pjesë, raporti paraqet një radhitje të propozuar të aktiviteteve për zbatimin e rekomandimeve të<br />

rishikimit. Aktivitetet janë ndarë në tri grupe:<br />

të menjëhershme (ekzekutimi i aktiviteteve brenda 1 viti – deri në fund të 2010),<br />

afatshkurtra (ekzekutimi i aktiviteteve brenda 2 viteve – deri në fund të 2011),<br />

afatmesme (ekzekutimi i aktiviteteve brenda 5 vitesh).<br />

C.2.1 Aktivitetet e menjëhershme (deri në fund të 2010)<br />

Në këtë pjesë, janë përfshirë ato aktivitete që janë të realizueshme brenda 1 viti. Përfshin këto:<br />

Fillimin e ekzekutimit të të gjitha rekomandimeve organizative të pjesës C.1.<br />

Të përgatitet një plan i përkohshëm për zhvillimin e BNj të stafit të MASHT në shumicën e<br />

fushave urgjente (shkathtësitë financiare <strong>dhe</strong> të TI, rregulloret e reja, gjuhët);<br />

Të ndërtohet një bazë e të dhënave që janë ofruar nga donatorët <strong>dhe</strong> pjesëmarrësit e tyre, si <strong>dhe</strong><br />

ato aktivitete që janë duke u përgatitur <strong>dhe</strong> të shfrytëzohen në menaxhimin e ngritjes së<br />

kapaciteteve të MASHT;<br />

Të zgji<strong>dhe</strong>n problemet më mungesat më serioze në fushën e menaxhimit financiar – të fillohet me<br />

zbatimin e llogarisë së MASHT <strong>dhe</strong> të emërohet zyrtari për asete;<br />

Në planin e aktiviteteve të auditimit të brendshëm, të përqendroheni në fushat prioritare të<br />

identifikuar nga Auditori Gjeneral;<br />

Të sigurohet ofrimi i shërbimit të brendshëm qendror për mirëmbajtjen e TI për harduerin <strong>dhe</strong><br />

softuerin bazik.<br />

Të përgatitet projekti i ri i SMIA duke shfrytëzuar qasjen standarde profesionale zhvillimit të<br />

sistemit të informimit;<br />

Të përgatitet një rregullore e brendshme lidhur me dorëzimin e materialeve <strong>dhe</strong> organizimin e<br />

takimeve të menaxhimit të MASHT;<br />

Të përgatitet në bashkëpunim me ekspertët ndërkombëtarë në kuadër të projektit të ardhshëm<br />

qasja gjithëpërfshirëse sektoriale për arsim (SËAP FOR EDUCATION) një dokument strategjik<br />

për ngritjen e kapaciteteve të BNj.<br />

C.2.2 Aktivitetet afatshkurtra (deri në fund të 2011)<br />

Në këtë periudhë, transformimin organizativ të MASHT duhet të jetë në esencë i plotësuar, si <strong>dhe</strong> duhet<br />

të zbatohen ngritja e kapaciteteve <strong>dhe</strong> aktiviteteve të tjera të propozuara.<br />

Të përforcohen numrat e stafit për fushën e H&Zh <strong>dhe</strong> fushën e mbështetjes speciale;<br />

Të definohet më saktësisht roli i inspektimit në arsimin e lartë në ligjin për inspektim;<br />

Të elaborohet një sistem i administrimit të përgjithshëm i financave përfshi rishikimin e<br />

strukturës aktuale të buxhetit të MASHT;<br />

Bazuar në sistemin e adoptuar të administrimit të brendshëm të financave të zbatohet trajnimi<br />

për shkathtësi financiare për të gjitha nivelet e menaxhmentit të MASHT.<br />

Të pajisen njësitë përkatëse të MASHT me produktet e softuerit për mbështetjen e administratës<br />

themelore.<br />

Të përgatitet një dokument strategjik për zhvillimin e shërbimeve informative;<br />

Të sigurohet ofrimi i shërbimeve të gjera të TI për softuer (APU, AL, H&Zh, financim, planifikim...)<br />

Të përgatiten kushtet për plotësim gradual të departamenteve kyçe me stafin mbështetës për TI<br />

që ka njohuri për temën e departamentit.<br />

Të përgatitet <strong>dhe</strong> zbatohet projekti për regjistrimin elektronik të dokumenteve.<br />

Të përgatitet strategjia në fushën e H&Zh.<br />

26


Bazuar në strategjinë për H&Zh të vendoset lidhur me pozitën e mëtutjeshme të instituteve<br />

hulumtuese; në rast se institutet mbesin në rregullimin aktual, të përmirësohen kushtet për punën<br />

e tyre.<br />

C.2.3 Aktivitetet afatmesme (brenda 5 vitesh)<br />

Në këtë periudhë, përpjekjet e mishëruara në dokumentet e elaboruara strategjike do të vazhdojnë të<br />

zbatohen. Përveç kësaj, kjo është një kornizë kohore e përshtatshme për:<br />

Transferimin e ndërtimit të shkollave/prokurimit te komunat.<br />

Themelimi i një agjencie të granteve për mbështetje të H&Zh.<br />

C.3. Ndikimi gjinor i rekomandimeve<br />

Termat e referencës për projektin nënvizojnë që projekti do duhej gjithashtu të vlerësojë “ndikimin e<br />

mundshëm gjinor të rekomandimeve, në bazë të profilit të fuqisë punëtore”. Kjo kërkon analizë të<br />

përbërjes gjinore të të punësuarve në MASHT, që është paraqitur në Tabelën 4. 10<br />

Tabela 4: Përbërja aktuale gjinore e stafit të MASHT<br />

Meshkuj % Femra % Total<br />

MASHT 94 57 70 43 164<br />

Sipas pozitave<br />

Drejtorët e Departamenteve 7 78 2 22 9<br />

Udhëheqësit e divizioneve 10 71 4 29 14<br />

Të tjerë 77 55 64 45 141<br />

Sipas departamentit<br />

Departamenti i Administratës<br />

së <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar 13 59 9 41 22<br />

Departamenti për Zhvillimin e<br />

<strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

10 42 14 58 24<br />

Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Lartë 7 64 4 36 11<br />

Departamenti i <strong>Shkencës</strong> <strong>dhe</strong><br />

<strong>Teknologjisë</strong> 3 75 1 25 4<br />

Departamenti i financave <strong>dhe</strong><br />

personelit 5 38 8 62 13<br />

Departamenti Ligjor 2 50 2 50 4<br />

Departamenti i Prokurimit 3 60 2 40 5<br />

Departamenti për<br />

Infrastrukturë <strong>dhe</strong> Shërbime<br />

Teknike 17 77 5 23 22<br />

Zyra e SP 7 44 9 56 16<br />

Kabineti i Ministrit 4 44 5 56 9<br />

Njësitë e tjera 23 68 11 32 34<br />

Burimi: llogaritë vetjake bazuar në të dhënat e MASHT nga muaji shkurt, 2009.<br />

Ashtu siç mund të shihet, barazia gjinore (meshkuj:femra) në MASHT si tërësi është 57:43. Sa i përket<br />

drejtorëve të departamenteve <strong>dhe</strong> udhëheqësve të divizioneve, proporcionet janë të ngjashme (78:22 <strong>dhe</strong><br />

10 )Në pajtim me qasjen e shfrytëzuar në krahasimin e kapaciteteve perosnale me 6 vendet e BE, ne nuk kemi marr parasysh<br />

Departamentin e Inspektimit.<br />

27


71:29), por shumë më tepër në favor të meshkujve në nivelin e tërë ministrisë. Në aspektin e<br />

departamenteve, departamentet, ku mbizotërojnë të punësuarit femra janë Departamenti i Financave<br />

<strong>dhe</strong> Personelit, Departamentit për Zhvillimin e <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar, Zyra e SP <strong>dhe</strong> kabineti i Ministrit.<br />

Kështu që pabarazia gjinore kryesisht mund të shihet në nivelin e menaxherëve. Zbatimi i<br />

rekomandimeve të rishikimit mund të shfrytëzohet për të rirregulluar këtë pabarazi gjinore, por në<br />

mënyrën e vet, rekomandimet mund të shihen si neutrale sa i përket çështjeve gjinore.<br />

C.4. Implikimet në PVPE<br />

Sa i përket MASHT, versioni aktual i Planit të Veprimit për Partneritetin Evropian përmban 119 veprime.<br />

Afatet kohore të veprimeve janë si planifikuar si më poshtë:<br />

2008 – 13 veprime<br />

2009 – 55 veprime<br />

2010 – 5 veprime<br />

2012 – 1 veprim<br />

2013 – 1 veprim<br />

vazhdim – 44 veprime.<br />

Veprimet mund të ndahen në thelb në këto 12 grupe:<br />

1. Elaborimi <strong>dhe</strong> zbatimi i Planit të Veprimit për strategjinë e arsimit parauniversitar;<br />

2. Përmirësimi i infrastrukturës <strong>dhe</strong> pajisjeve shkollore;<br />

3. Zbatimi i sistemit të sigurimit të cilësisë në arsimin parauniversitar <strong>dhe</strong> përmirësimi i inspektimit;<br />

4. Përmirësimi i arsimit <strong>dhe</strong> trajnimit profesional <strong>dhe</strong> zbatimi Kornizës Kombëtare për Kualifikim;<br />

5. Përmirësimi i arsimit për komunitete <strong>dhe</strong> për nxënësit me nevoja të veçanta;<br />

6. Zbatimi i procesit të licencimit të mësimdhënësve <strong>dhe</strong> përmirësimi i administrimit të arsimit<br />

parauniversitar;<br />

7. Elaborimi <strong>dhe</strong> zbatimi i Planit të Veprimit për strategjinë e arsimit të lartë;<br />

8. Zbatimi i sistemit të sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë;<br />

9. Elaborimi <strong>dhe</strong> zbatimi i qasjes së gjerë sektoriale në sektorin e arsimit;<br />

10. Rritja e financimit në arsim;<br />

11. Realizimi i bashkëpunimit ndërkombëtar në arsim;<br />

12. Përmirësimi i fushës së Hulumtimit <strong>dhe</strong> Zhvillimit;<br />

Në përgjithësi, rekomandimet e këtij raporti krijojnë kushte më të mira për performancën e të gjitha<br />

veprimeve të cilat ende nuk janë kryer ende. Të gjitha veprimet përputhen me propozimet e raportit,<br />

përjashtim bëjnë vetëm disa veprime nga grupi 2 “Përmirësimi i infrastrukturës <strong>dhe</strong> pajisjeve shkollore”<br />

(p.sh. veprimi “përgatitja <strong>dhe</strong> plotësimi i dokumentacionit për projekte (pamasat <strong>dhe</strong> parallogaritë) të<br />

ndërtimit të shkollave”), ku ne rekomandojmë kalimin e më shumë përgjegjësive tek komunat. Përveç<br />

kësaj instance, nuk nevojiten ndryshime të tjera në PVPE aktual sa i përket rishikimit funksional.<br />

28


Shtojca 1: Lista e intervistave<br />

Organizata Njësia Pozita Emri Data<br />

SIDA Administratë Publike, zhvillim<br />

Ekonomik <strong>dhe</strong> Arsim<br />

Zyrtare Hykmete Bajrami 2/19/09<br />

Banka Sektori për zhvillim të Burimeve Zyrtare Flora Kelmendi 2/19/09<br />

Botërore Njerëzore<br />

MASHT Menaxhmenti i lartë Sekretar i Enver Buçaj 2/20/09<br />

Përhershëm<br />

MASHT Menaxhmenti i lartë Këshilltar<br />

ministrit<br />

i Adnan Dragaj 2/23/09<br />

MASHT Zyra për Planifikim <strong>dhe</strong> Analiza Udhëheqës Azem Azemi 2/23/09<br />

MASHT Departamenti i Administratës së<br />

<strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

Udhëheqës Alush Istogu 2/23/09<br />

MASHT Divizioni i financave <strong>dhe</strong> buxhetit Udhëheqës Haki Sfishta 2/23/09<br />

MASHT Departamenti <strong>Shkencës</strong> <strong>dhe</strong><br />

<strong>Teknologjisë</strong><br />

Udhëheqëse Murteza Osdautaj 2/24/09<br />

MASHT Departamenti i <strong>Arsimit</strong> të Lartë Udhëheqës Avdullah Alija 2/24/09<br />

MASHT Departamenti për Zhvillimin e<br />

<strong>Arsimit</strong> Parauniversitar<br />

Udhëheqës Agim Bërdyna 2/24/09<br />

MASHT Menaxhmenti i lartë Ministër Enver Hoxhaj 2/25/09<br />

MASHT Njësia e Auditimit të Brendshëm Udhëheqës Vebi Ismaili 2/25/09<br />

MASHT Divizioni për Arsim të<br />

Përgjithshëm<br />

Udhëheqëse Miranda Kasneci 2/25/09<br />

MASHT Mësimi gjatë gjithë jetës Zyrtare Radica Berishaj 2/25/09<br />

MASHT Divizioni për financa <strong>dhe</strong> buxhet Zyrtar Sherif Dobra 2/25/09<br />

MASHT Universiteti i Londrës Ekspert<br />

ndërkombët<br />

ar i BB<br />

Rosalind Levačić 2/26/09<br />

MASHT Kabineti i Ministrit Udhëheqëse Valbona Dërmaku 2/26/09<br />

MASHT Zyra për Arsimin Privat <strong>dhe</strong> Udhëheqës Fehmi Krasniqi 3/30/09<br />

Trajnim Profesional<br />

MASHT Divizioni për Inspektimin e <strong>Arsimit</strong><br />

të Lartë<br />

Udhëheqës Abdyl Gashi 3/30/09<br />

MASHT Divizioni për Komunitete Udhëheqës Enesa Kadić 3/30/09<br />

MASHT Divizioni për Arsimin Profesional Udhëheqëse Valbona Mjeku 3/31/09<br />

MASHT Divizioni për Sigurimin e Cilësisë Udhëheqës Ramush Lekaj 3/31/09<br />

MASHT Divizioni për standarde <strong>dhe</strong><br />

vlerësim<br />

Udhëheqës Mustafë Kadriu 3/31/09<br />

MASHT Instituti Pedagogjik Udhëheqës Fehmi Ismaili 3/31/09<br />

MASHT Instituti Albanologjik Udhëheqës Hysen Matoshi 4/1/09<br />

MASHT Instituti i Historisë<br />

Udhëheqës Jusuf Bajraktari 4/1/09<br />

MASHT Agjencia e Akreditimit Udhëheqës Basri Muja 4/1/09<br />

MASHT Departamenti i Inspektimit Udhëheqës Dëfrim Gashi 4/3/09<br />

MASHT Zyra ndërlidhëse e KE Menaxhere<br />

detyrës:Arsi<br />

m &<br />

Punësim<br />

Sophie Beaumont 4/6/09<br />

MASHT Departamenti Ligjor Udhëheqës Isni Kryeziu 4/6/09<br />

MASHT Sektori për Arsim Special Udhëheqëse Lulavere Kadriu 4/6/09<br />

MASHT Divizioni i Personelit Udhëheqës Naxhije<br />

Ajvazi<br />

Shala- 4/6/09<br />

29


MASHT Departamenti për IE, Koordinim<br />

të Donatorëve <strong>dhe</strong> Kthim të Trurit<br />

Udhëheqës Kapllan Halimi 4/7/09<br />

MASHT Kabineti i Ministrit Këshilltar<br />

Politik<br />

Nezir Çoçaj 4/7/09<br />

MASHT Departamenti për Infrastrukturë<br />

<strong>dhe</strong> Shërbime Teknike<br />

Udhëheqëse Fadile Dyla 4/7/09<br />

MASHT Departamenti i financave <strong>dhe</strong> Ish<br />

Pakize Isufaj 4/8/09<br />

personelit<br />

udhëheqëse<br />

KEC Menaxhmenti i lartë Udhëheqës Dukagjin Popovci 4/8/09<br />

MASHT Zyra e Kryeministrit Këshilltar i Fetah Podvorica 5/28/09<br />

MASHT Menaxhmenti i lartë<br />

Kryeministrit<br />

Zëv. i SP Alush Istogu 5/28/09<br />

30


Shtojca 2: Komentet e FRIDOM-it lidhur me organogramin e ri të dizajnuar nga MASHT<br />

Komentet e FRIDOM-it lidhur me organogramin e ri bazuar në skemën e tij të ofruar me vërejtjet e<br />

MASHT-it për Draftin e Raportit janë si në vijim:<br />

1. Organogrami i ri përmban 3 grupe të njësive të ndërlidhura me tre drejtorë të përgjithshëm (DP) si<br />

koordinatorë. Dy grupe janë të ngjashme me ato të propozuara nga raporti. Ato janë grupi i<br />

<strong>Arsimit</strong> Parauniversitar <strong>dhe</strong> grupi i <strong>Arsimit</strong> të Lartë <strong>dhe</strong> Hulumtimit <strong>dhe</strong> Zhvillimit. Grupi i tretë –<br />

Grupi i Administratës me DP-në përkatës – fillimisht gjithashtu është shqyrtuar e<strong>dhe</strong> nga ekipi i<br />

FRIDOM-it por, në fund është ndërruar, në pajtim me qasjen e përbashkët të FRIDOM-it, nga<br />

Departamenti i Administratës <strong>dhe</strong> DP për administratë është hequr fare.<br />

2. Departamentet e Grupit të <strong>Arsimit</strong> Parauniversitar në organogramin e ri pjesërisht dallojnë nga<br />

ato që janë propozuar në Raport. Organogrami ruan dy departamentet ekzistuese të <strong>Arsimit</strong><br />

Parauniversitar (për administratë <strong>dhe</strong> për zhvillim) <strong>dhe</strong> shton e<strong>dhe</strong> një departament të ri për<br />

Aftësim <strong>dhe</strong> Arsimin Profesional (AAP). Ashtu siç nënvizohet e<strong>dhe</strong> në raport, ekzistojnë dy qasje<br />

themelore për organizimin e ministrisë në fushën e arsimit parauniversitar:<br />

a. sipas tipit të shkollës (fillore/e mesme e përgjithshme/profesionale/speciale),<br />

b. sipas tipit të aktiviteteve (administratë/zhvillim/sigurimi i cilësisë/standardizimi <strong>dhe</strong><br />

testimi).<br />

Raporti ka propozuar të përdoret qasja „e tipit të shkollës‟ në nivel departamenti duke marrë<br />

parasysh që MASHT ka preferuar të ketë një Departament për Afësimin <strong>dhe</strong> Arsimin Profesional<br />

(AAP) . Organogrami i ri ka përvetësuar një qasje të përzier duke pasur dy departamente të<br />

përkufizuara sipas tipit të aktiviteteve <strong>dhe</strong> i treti i bazuar në qasjen sipas tipit të shkollës. Ky<br />

organizim duket të jetë më pak transparent sesa ai që është propozuar në raport.<br />

3. Grupi për Arsim të Lartë <strong>dhe</strong> Hulumtim <strong>dhe</strong> Zhvillim në organogramin e ri është në nivel të<br />

MASHT identik me propozimin e raportit. Por organogrami propozon 3 agjenci të reja: Qendra për<br />

Bashkëpunim Ndërkombëtar në AL, Shkencë <strong>dhe</strong> Teknologji; Qendra për Inovacion, Transferim<br />

të <strong>Teknologjisë</strong> <strong>dhe</strong> Nostrifikim Kombëtar Akademik <strong>dhe</strong> Qendra për Informim. Raporti preferon<br />

që të bëhen ndryshime organizative (përfshi aplikimin eventual të agjencive të mëtutjeshme) në<br />

fushën e Hulumtimit <strong>dhe</strong> Zhvillimit pas elaborimit të një strategjie vetëm në këtë fushë. .<br />

4. Dallimet e mëdha ndërmjet organogramit të ri <strong>dhe</strong> raportit kanë të bëjnë me fushën e<br />

mbështetjes. Organogrami i ri nuk merr parasysh ekzistimin e një Departamenti të Administratës<br />

<strong>dhe</strong> mban disa prej divizioneve të Departamentit të Administratës të propozuar nga raporti si<br />

departamente (prokurimi, BNj). Pasi që vërejtjet e MASHT nuk saktësojnë në detaje detyrat e<br />

Zyrave të propozuara për Informim <strong>dhe</strong> asaj të Logjistikës, nuk është e mundshme që të bëhet<br />

një krahasim i detajuar me propozimet e raportit lidhur me fushën e mbështetjes së TI <strong>dhe</strong> fushën<br />

e Planifikimit <strong>dhe</strong> të Analizave. Shmangia e funksioneve të planifikimit <strong>dhe</strong> të analizave (që duket<br />

se organogrami e bën një gjë tillë) duhet të konsiderohet si gabim serioz. .<br />

5. Duke marrë parasysh organogramin e ri duket që DP për Administratën e Përgjithshme do të luaj<br />

rolin të cilin raporti, në bazë të legjislacionit, e ka marrë parasysh për SP-në. Në të vërtetë, sipas<br />

mendimit të FRIDOM-it, funksionet si auditimi i brendshëm ose buxheti <strong>dhe</strong> financat duhet të<br />

menaxhohen drejtpërdrejt nga njëri prej përfaqësuesve më të lartë të Ministrisë – p.sh. nga<br />

Ministri ose SP.<br />

6. Roli më i lartë de fakto i DP për Administratë në organogramin e ri është konfirmuar gjithashtu<br />

e<strong>dhe</strong> më përfshirjen e Departamentit për Inspektim, që përndryshe do duhej të ishte në grupin e<br />

arsimit parauniversitar.<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!