Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Otofokus da denen kendili¤inden<br />
odaklama özelli¤i pek çok foto¤raf makinesinde flu<br />
ya da bu biçimde bulunuyor art›k ve çekti¤imiz foto¤raflar›n<br />
kalitesini tart›flmas›z yükseltiyor. Odaklama,<br />
merce¤i ileri geri oynatarak, film üzerine yans›t›lan<br />
nesnenin en keskin ve net görüntüsünü elde etmek<br />
demek. Nesnenin kameradan uzakl›¤›na ba¤l› olarak,<br />
temiz görüntü elde edebilmek için merce¤in de filmden<br />
belli bir uzakl›kta olmas› gerekiyor. Bugün pek<br />
çok modern foto¤raf makinesinde otofokus, otomatik<br />
film avans›, otomatik flafl ve otomatik pozland›rma gibi<br />
bir dizi otomatik özelli¤in bir parças› olarak foto¤raf<br />
çekmeyi alabildi¤ine basitlefltirip, kolaylaflt›r›yor.<br />
Kendili¤inden odaklaman›n, aktif ve pasif olmak<br />
üzere iki tipi var, hatta baz› foto¤raf makinelerinde fiyata<br />
ba¤l› olarak, ikisi birden bulunabiliyor. Genellikle<br />
ucuz bas-çek kameralarda aktif sistem bulunurken,<br />
daha pahal› SLR (tek-mercek refleksli) makinelerde,<br />
birbiriyle de¤ifltirilebilir mercekli pasif sistem kullan›labiliyor.<br />
Aktif Otofokus<br />
1986’da Polaroid flirketi, gelifltirdi¤i ultra-yüksek-frekansl›<br />
ses yayan bir çeflit sonar›, nesneye çarp›p<br />
geri dönecek flekilde Polaroid kameralarda kullanm›flt›.<br />
Bu sistem, nesnenin kameradan ne kadar<br />
uzakl›kta oldu¤unu saptayacak bir ses dalgas› yolluyordu.<br />
Bugünkü aktif otofokus kameralardaysa, ses<br />
dalgas› yerine k›z›lötesi sinyal kullan›l›yor ve özellikle<br />
6 metrelik bir menzil içinde olan nesnelerin odaklanmas›nda<br />
çok iyi sonuç al›n›yor. Bu iki sistem aras›ndaki<br />
fark, ultra-ses dalgalar›n›n saatte sadece yüzlerce<br />
mil kat ederken, k›z›lötesi ›fl›nlar›n saniyede<br />
binlerce mil kat edebiliyor olmas›. Ultra-ses dalgas›<br />
yayan sistemin bir zay›fl›¤›, cam arkas›ndan çekim yaparken<br />
ses dalgalar›n›n nesneye ulaflamamas›. K›z›lötesi<br />
alg›lamal› sistemdeyse, mum ›fl›¤› gibi aç›k alevli<br />
bir ›fl›k kayna¤›n›n k›z›lötesi alg›lay›c›y› yan›ltmas›, siyah<br />
yüzeylerin k›z›lötesi ›fl›n› emmesi ve k›z›lötesinin<br />
odaklanmas› amaçlanan nesne yerine onun önünde<br />
bulunan bir baflka nesneye çarp›p geri dönmesi olas›l›klar›,<br />
zay›f yanlar olarak say›labilir. Aktif otofokus<br />
siteminin bir avantaj›, karanl›kta da çal›flabilmesi ve<br />
flafll› foto¤raf› olanakl› k›l›yor olmas›. K›z›lötesi kullanan<br />
bir kamerada k›z›lötesi yollay›c› ve alg›lay›c›y›,<br />
genellikle vizörün hemen yan›nda görmek mümkün.<br />
K›z›lötesi odaklamay› etkin bir biçimde kullanabilmek<br />
için örne¤in hayvanat bahçesinde kafes demiri gibi<br />
engelleyici unsurlar›n bulunmamas› ve odaklanan<br />
nesnenin ortalanmas›, ve çok parlak nesneleri çekmekten<br />
kaç›n›lmas› gerekiyor.<br />
B‹L‹M veTEKN‹K 102 May›s 2005<br />
N a s › l Ç a l › fl › r<br />
Türkan Yöney<br />
Foto¤raf Makinelerinde<br />
Otofokus Nas›l Çal›fl›r?<br />
Pasif Otofokus<br />
Genellikle tek-mercek refleksli (SLR)<br />
otofokus kameralarda kullan›lan pasif otofokus,<br />
bilgisayar analiziyle nesnenin uzakl›-<br />
¤›n› saptamaya çal›fl›yor. Kamera genellikle<br />
foto¤raflanacak kareye bak›p, lensi ileri<br />
geri oynatarak en iyi odaklamay› elde etmeye<br />
çal›fl›yor. En yayg›n otofokus alg›lay›c›s›n›n, gerçek<br />
resim elemanlar›n›n kontrast›n› hesaplayan algoritmalara<br />
girdi sa¤layan CCD (Charge Coupled Device – ‹kili<br />
Ak›m Cihaz›) oldu¤u belirtiliyor. Sahneden gelen ›fl›k<br />
100 veya 200 pikselli tek bir flerit olan CCD’ye çarp›yor,<br />
mikroifllemci de her bir pikselden gelen de¤erlere<br />
bakarak odaklanman›n niteli¤ini belirliyor.<br />
Odaklanmam›fl kare<br />
Odaklanmam›fl piksel fleridi<br />
Odaklanm›fl kare<br />
Odaklanm›fl piksel fleridi<br />
Pasif otofokus sistemleri genellikle dikey detaylarda<br />
daha iyi sonuç veriyor. Kameray› yatay pozisyonda<br />
tuttu¤unuzda, pasif otofokus sistemi ufuktaki bir tekneyi<br />
odaklamakta zorlan›rken, bayrak dire¤i gibi dikey bir<br />
detayda sorun yaflamaz. Dolay›s›yla e¤er kameray› yatay<br />
pozisyonda tutuyorsak, foto¤raflanacak yüzeyin dikey<br />
kenar›na odaklamak, makineyi dikey pozisyonda tutuyorsak<br />
yatay bir detaya odaklamak gerekir. Daha yeni<br />
modellerde yatay ve dikey alg›lay›c›lar›n bir kar›fl›m›<br />
kullan›lm›fl ama ayn› renklerde alg›lay›c›n›n do¤ru alg›lamas›n›<br />
sa¤lamak ifli, yine de foto¤raf› çeken kifliye düflüyor.<br />
Kameramda Hangi Otofokus Sistemi<br />
Oldu¤unu Nas›l Anlar›m?<br />
- Ucuz bas-çek tipi ya da tek kullan›ml›k kameralarda,<br />
odaklama sistemi zaten yoktur. Foto¤raf› çeken, kameray›<br />
ileri geri oynayarak odaklamay› kendi yapmaya<br />
çal›fl›r.<br />
- Birbirleriyle de¤ifltirilebilir merceklere sahip SLR<br />
(tek-mercek refleksli) kameralarda genellikle pasif otofokus<br />
bulunur.<br />
- Birbiriyle de¤ifltirilebilir mercekleri olmayan kameralarda<br />
aktif otofokus vard›r ve kameran›n ön yü-<br />
zünde bulunan k›z›lötesi verici ve alg›lay›c› gözle görülebilir.<br />
Odaklama Kilidi:<br />
‹yi Odaklanm›fl Resimler Çekmenin Anahtar›<br />
Kameray› kullanan, otofokus sistemini ço¤unlukla<br />
yan›ltabilir. Örne¤in iki kiflinin görüntüsü, odaklama<br />
alan› (köfleli ayraç içinde kalan alan) d›fl›ndaysa insanlar›n<br />
resmi net ç›kmayabilir. Neden? Çünkü, otofokus<br />
sitemi asl›nda insanlara de¤il, iki insan aras›ndan görünen<br />
arkadaki da¤a odaklan›r. Bunun çözümü, nesneleri<br />
karenin ortas›ndan ç›kar›p, kameran›n odaklama kilidi<br />
özelli¤ini kullanmakt›r. Odaklama kilidinden yararlanmak<br />
için, deklanflör dü¤mesini yar›ya kadar bas›p,<br />
resmi istedi¤iniz gibi düzenleyene kadar öyle tutman›z<br />
gerekir:<br />
1. Esas olarak çekmek istenilen nesneler, karenin<br />
sa¤›na ya da soluna al›n›r.<br />
2. Kamera oynat›larak, esas odaklanmak istenilen<br />
nesneler köfleli ayrac›n içine al›n›r.<br />
3. Deklanflöre yar› bas›l›p, kameran›n esas nesne<br />
üzerinde odaklama yapmas› sa¤lan›r.<br />
4. Deklanflöre yar› bas›l› vaziyetteyken, nesnelerin<br />
karenin neresinde olmas› isteniyorsa o konuma dönülüp<br />
dü¤meye tümüyle bas›l›r ve çekim tamamlan›r.<br />
Ne Zaman Elle Odaklama Kullan›lmal›?<br />
- Aktif otofokuslu bir kamerada zum merce¤i varsa,<br />
ve nesne 7,5 metreden daha uzaktaysa,<br />
- Pasif opofokuslu bir kamerada, nesneye ait detaylar<br />
pek fazla belli olmuyorsa,<br />
- Pasif otofokuslu bir kamerada, nesne pek iyi ayd›nlat›lmam›flsa<br />
veya 7,5 metreden uzaktaysa.
Change language