T Ü R K Ç Ü - Türk Ocakları Genel Merkezi
T Ü R K Ç Ü - Türk Ocakları Genel Merkezi
T Ü R K Ç Ü - Türk Ocakları Genel Merkezi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zeki Velidî Togan, Cezmi <strong>Türk</strong>, Yılanlıo lu smail Hakkı, Osman<br />
Yüksel, Zâhir Sıdkı (Güvemli), vb. idiler. 9<br />
Bu dönemde yayınlanan yedi sayının önemi, II. Dünya Harbi sırasında<br />
artı gösteren sol faaliyetlere dikkat çekilmesinden kaynaklanır.<br />
15’inci Mart ve 16’ncı Nisan 1944 sayılarda yayımlanan, Atsız’ın<br />
“Ba vekil Saraco lu ükrü’ye açık mektup”ları hem Orhun’ hem de<br />
dergi ve sahibi ile ili kisi olanların; dolayısıyla da <strong>Türk</strong>çülerin ve <strong>Türk</strong>çülü<br />
ün kaderinde önemli rol oynadı. O “mektup”larda son yıllarda<br />
büyük ivme gösteren komünist eylemlerden, komünistlerin devlet kurumlarında<br />
ve özellikle Millî E itim Bakanlı ı’nda önemli yerlere getirilmesinden<br />
ve etkin roller üstlenmesinden örnekler verilerek, bunların<br />
önlenmesi isteniyordu. Hakkında ithamda bulunulanlardan biri olan ve<br />
Atsız mecmua’da hikâyeleri de yayınlanmı bulunan Sabahattin Ali,<br />
Maarif Bakanı Hasan Âli Yücel’in özendirmesi ile, Atsız aleyhine ‘hakaret<br />
dâvâsı’ açtı. Bu dâvânın 3 Mayıs 1944’teki ikinci duru ması sonunda<br />
Ankara’daki yüksek ö renim gençli i, o zamana kadar görülmemi<br />
büyüklükte bir gösteri ve yürüyü yaptı. Olay, sonuna do ru II. Dünya<br />
Sava ını kazanma sürecine giren Rusya’ya yana mak isteyen nönü’yü<br />
ve hükûmetini harekete geçirdi. O gösteri ve yürüyü <strong>Türk</strong>çülere ve<br />
<strong>Türk</strong>çülü e sava açma bahanesi sayıldı. nönü, 19 Mayıs 1944’deki<br />
Gençlik ve Spor Bayramı söylevinde <strong>Türk</strong>çülü ü ve <strong>Türk</strong>çüleri pe in<br />
olarak mahkûm etti. Ankara’daki yürüyü e katılanlardan bir bölümü ile<br />
Atsız’a ve Orhun’a yakınlı ı bulunan <strong>Türk</strong>çü gençler, yurdun de i ik<br />
yerlerinde göz altına alınıp o sırada Sıkıyönetim altında bulunan<br />
Istanbul’a götürüldüler. Orada de i ik i kenceler altında yapılan sorgulamalar<br />
sonunda, bunların yirmi dördü 10 hakkında, “hükûmeti devirme<br />
9 Her iki dönemdeki Orhun yazarlarının tam alfaetik dizimi ve dergiye<br />
ili kin ba ka ayrıntılar için, bk. Fethi Teveto lu, “<strong>Türk</strong>çü dergiler :<br />
Orhun”, <strong>Türk</strong> kültürü, xxvi, 306 (Ekim 1988), 34-39.<br />
10 Irkcılık ve Turancılık Dâvâsı ilgili yazılarda, sanıkların sayısı 23 (yirmi<br />
üç) olarak gösterilir. Oysa, Orkun dergisindeki, Askerî Cezaevinde
Change language