iii İÇİNDEKİLER sayfa ÖZET ...

yabancı dillerin tesiri ile ortaya çıkmıştır. Onun için Türkçe’de kullanılan bağlama
edatlarının büyük bir kısmı yabancı asıllıdır.” 7
Anadolu ve Rumeli ağızlarında karşılaştığımız bağlama edatları; ama, ancak,
artık, bari, belki, çünkü, daha, değil mi, demek ki, dolayısıyla, eğer, eğer ki, esasen,
fakat, gayrı, gelgelelim, gerçi, güya, hakikaten, halbuki, hani, hatta, hele, herhalde, hiç,
hoş, ile, illa, illaki, ise, katiyyen, ki, lakin, madem ki, meğer, meğerse, mesela, neyse ki,
nihayet, nitekim, olur ki, öyleyse, sadece, sanki, şöyle, tabii, tek, üstelik, varsa, ve,
velakin, velhasıl, veya, veyahud, ya, ya da, yahut, yalnız, yani, yoksa, zahir, zatendir.
Ama:
“fakat lakin, bununla beraber, buna mukabil” Arapça’dır. Harezm, Çağatay,
Kıpçak ve Anadolu metinlerinde bağlama edatı olarak kullanılmıştır. Çekimli fiilden
sonra geldiği zaman kuvvetlendirme vazifesi de görür. 8
Anadolu ve Rumeli ağızlarında ama edatı sık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir
çok ağızda aynı şekilde kullanılmakta ve konuşulmaktadır. Bazı ağızlarda eme şekline
rastlanılsa da ama şeklindeki kullanımı daha yaygındır. Fakat lakin edatları ile aynı
anlamı taşımaktadır.
ama àodaúladÿ için burda da duvalar ėtmiş. “Ordu ili ve yöresi ağızları/ND/s323/13”
ben tanıú ama seni bilmem. “Edirne ili ağızları/EK/s.174/76”
iki sene durduú eme çoú_oldu be àızanım. “Edirne ili ağızları/EK/s.197/21”
bi ateş yakmışlar onnar ama isınmışlar kurunmuşlar. “Edirne ili ağızları/EK/s.241/16”
bilmeyem ne úadan ama, bizim evleri yaúmışlar. “Edirne ili ağızları/EK/s.151/65”
ama eyaúúabıyı üç ay soyna tutisan atısan. “Urfa Merkez Ağzı/SÖ/s.130/23”
biz avcılıò avcılí çoh severiz ama ava àaddi süretle tüfekle falan öldürmek için dÀl.
“Kırşehir ve yöresi Ağızları/AG/s.213/12”
eskiden böleydi ama şindi deyişti. “Kırşehir ve yöresi Ağızları/AG/s.422/36”
ama şindi başlıò bahalı. “Erzincan ve Yöresi Ağızları/MS/s.283/37”
7 Prof. Dr. Muharrem ERGİN Türk Dilbilgisi s. 332
8 Prof. Dr. Necmettin HACIEMİNOĞLU Türk Dilinde Edatlar s. 116
8