Bir Eğitim Kurumu Olarak - İnönü Üniversitesi
Bir Eğitim Kurumu Olarak - İnönü Üniversitesi
Bir Eğitim Kurumu Olarak - İnönü Üniversitesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
LOGO<br />
<strong>Bir</strong> <strong>Eğitim</strong> <strong>Kurumu</strong> <strong>Olarak</strong><br />
OKUL<br />
Niyazi ÖZER, Yrd. Doç. Dr.<br />
<strong>İnönü</strong> <strong>Üniversitesi</strong>, <strong>Eğitim</strong> Fakültesi<br />
niyazi.ozer@inonu.edu.tr<br />
Ortam-<strong>Eğitim</strong> Ortamı<br />
Ortam, bir insanın ya da insan<br />
topluluğunun yaşayışını etkileyen fiziksel,<br />
toplumsal ve psikolojik etkilerin bütünü<br />
olarak tanımlanmaktadır.<br />
<strong>Eğitim</strong> ortamı, öğrenme-öğretme<br />
süreçlerinin meydana geldiği, personel,<br />
araç, tesis ve örgüt öğelerinden oluşan<br />
çevredir.<br />
LOGO<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Bölüm İçeriği<br />
Okul Ortamını Etkileyen Değişkenler<br />
Okulun Fiziksel Ortamı<br />
Okulun Sosyal Ortamı<br />
Okulun Psikolojik Ortamı<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
Okul Ortamını Etkileyen Değişkenler<br />
Okul Büyüklüğü<br />
Nüfus Hareketleri<br />
İklim Koşulları<br />
Yerleşim Yeri<br />
Sosyo-Ekonomik Düzey<br />
LOGO<br />
1
1.Okul Büyüklüğü<br />
Okulun büyüklüğünü<br />
belirleyen öğrenci<br />
sayısıdır. 300’den az<br />
öğrencisi olan okullar<br />
küçük okul olarak kabul<br />
edilmektedir.<br />
Okul büyüklüğü;<br />
En Az (Minimum),<br />
En Uygun (Optimum) ve<br />
En Fazla (Maksimum)<br />
Çevrenin baskısı ve üst<br />
makamların emirleri ile<br />
fiziksel kapasitesini<br />
zorlayan okullar büyük<br />
değil «kalabalık»<br />
okullardır.<br />
LOGO<br />
olmak üzere üç baslık altında ele alınabilir.<br />
LOGO<br />
İlköğretim ve ortaöğretim okulları için en<br />
uygun öğrenci sayısı kaç olmalıdır?<br />
Öğrencisi çok olan bir okul mu, az olan<br />
bir okul mu daha etkili olabilir?<br />
Okul büyüklüğü açısından<br />
ortak bir yargı<br />
bulunmamakla birlikte<br />
araştırma sonuçlarına göre<br />
300-400 arasında öğrencisi<br />
olan okullar küçük okul<br />
olarak kabul edilmektedir.<br />
Ortaöğretim okulları için ise<br />
bu sınır 600 olarak<br />
belirlenmiştir.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
2
Küçük/Büyük Okul: Fark Var mı?<br />
Küçük okullarda ve küçük sınıflarda öğretmenler<br />
öğrencilere daha fazla zaman ayırabilirler, öğrenciyi<br />
daha iyi tanırlar ve birbirlerini daha fazla korur<br />
Araştırmalar küçük okulların daha güvenli olduğunu<br />
göstermektedir.<br />
Küçük okullarda akademik başarı en az büyük okullar<br />
kadaryadadahayüksekolmaktadır.<br />
Küçük okullarda öğrencilerin okula karsı tutumları daha<br />
olumlu olmaktadır.<br />
Küçük okullardaki öğretmenlerin mesleklerine karsı<br />
tutumları daha olumlu olmaktadır.<br />
Küçük okullarda ailelerin ilgisi ve katılımı daha yüksek<br />
olmaktadır.<br />
LOGO<br />
Çevrenin eğitim istemini karşılayacak<br />
uygun büyüklükteki okulların yapılması<br />
gerekmektedir. Ancak<br />
Nüfusun hızla<br />
artması okulların<br />
ve sınıfların<br />
kalabalıklaşmasına<br />
neden olmaktadır.<br />
Göç, deprem vb.<br />
nedenlerle nüfusun<br />
azalması ise<br />
fiziksel kapasitenin<br />
atıl kalmasına<br />
neden olmaktadır.<br />
LOGO<br />
2. Nüfus Hareketleri<br />
Nüfus artış hızı dikkate<br />
alınmadan, çoğu zaman politik<br />
kaygılarla, küçük yerleşim<br />
yerlerine açılan bir çok okul<br />
zamanla öğrencisizlik<br />
yüzünden kapanırken,<br />
şehirlerde arazisi yeterli<br />
olmayan okullarda ek binalar<br />
yapılmakta, oyun ve spor<br />
alanları çok daraltılmaktadır.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
3
Türkiye’de zorunlu sekiz yıllık<br />
eğitim uygulaması ile birlikte<br />
küçük köylerdeki ilkokulların<br />
kapatılması, bu köylerdeki<br />
öğrencilerin yakın köylerdeki<br />
ilköğretim okullarına<br />
taşınması, taşımalı eğitimi<br />
gündeme getirmiştir. Taşımalı<br />
eğitimin iklim ve coğrafi<br />
koşullar nedeniyle imkansız<br />
olduğu bölgelerde, YİBO ve<br />
PİO’lar kurulmuştur.<br />
LOGO<br />
YİBO ve PİO’larda Yaşanan Sorunlar<br />
1. Öncelikle anne ve babasından, yani tüm sevdiklerinden ayrılması,<br />
(Sevdiği yemekler dahil); Geldiği okulda aile ortamını ve aile<br />
sevgisini bulamaması<br />
2. Öğrencilerin derslerinden arta kalan boş zamanlarında, özellikle<br />
Cumartesi ve Pazar günleri pansiyonda kalmaları (okulların “açık<br />
cezaevi” olarak tanımlanmasına yol açmaktadır).<br />
3. Öğrenci sağlığın tehditedendurumlar:zamanzamanortayaçıkan<br />
salgın hastalıklar (Kızamık, uyuz, kabakulak). Yatakhanelerde<br />
sağlıklı bir ortamın oluşmamasından dolayı bitlenmelerin<br />
görülmesi. Küçük öğrencilerin çamaşırlarını yıkayamaması, banyo<br />
günlerinde bu öğrencilerin yine tek başlarına banyo<br />
yapamamaları, yatakhanelerde altına kaçıran öğrencilerin<br />
temizliğinin yeterince yapılmaması.<br />
LOGO<br />
YİBO ve PİO’larda Yaşanan Sorunlar<br />
3. İklim Koşulları<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
Türkiye coğrafi koşulları ile dört mevsimin yaşandığı bir<br />
ülkedir. Ancak bazı bölgelerde kışın uzun sürmesi, bazı<br />
bölgelerin daha sıcak olması, bu bölgelerdeki okul<br />
binalarının farklı mimari özelliklere sahip olmasını<br />
gerektirmektedir. Örneğin Erzurum’daki bir okul için Mart-<br />
Nisan aylarında ısıtma bir sorun iken, Antalya’daki bir okul<br />
için soğutma bir sorun olabilir.<br />
LOGO<br />
4
4. Yerleşim Yeri<br />
Okulun şehir, kasaba ya da köy de bulunması okulun<br />
eğitim ortamı açısından farklılıklar yaratmaktadır. MEB<br />
bile ödenek tahsisinde şehir ve köy okullarına farklı<br />
yaklaşmaktadır. Köy ve kasaba okullarında bazı branşlarda<br />
hala öğretmen açığı bulunmaktadır, ders araç-gereçleri<br />
yetersizdir, bilgisayar ve internet erişimi açısından<br />
sıkıntılar yaşanmaktadır.<br />
Özel okulların her zaman<br />
daha iyi bir eğitim verdiğini<br />
söylemek mümkün<br />
olmamakla birlikte, devlet<br />
okullarının büyük bir<br />
çoğunluğundan daha nitelikli<br />
bir eğitim verdikleri<br />
söylenebilir.<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
5. Sosyo-Ekonomik Düzey<br />
Günümüzde özellikle büyük yerleşim yerlerinde özel<br />
okulların sayısı hızla artmaktadır. Ekonomik durumu iyi<br />
olan bir kısım velilerçocuklarını özel okula gönderirken,<br />
bir kısım velilerde okul ücretlerini ödeyebilmek için<br />
ekonomik koşullarını sonuna kadar zorlayarak, çocuklarına<br />
daha iyi bir eğitim vermeye çalışmaktadırlar.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
MEB her yıl velilerdenpara<br />
alınmayacağı yönünde<br />
açıklamalar yapılsa da,<br />
okulların işletilmesi için<br />
yeterli kaynak olmadığın<br />
dan velilerden bağış adı<br />
altında<br />
toplanmaktadır.<br />
yardım<br />
Velilerden alınacak para velilerin ekonomik gücü ölçüsünde<br />
olacaktır. Bu durum şehir merkezlerinde daha çok yardım ve<br />
bağış toplanmasına neden olurken, gecekondu bölgeleri ve<br />
köylerde aynı düzeyde bağış ve yardım toplanamamaktadır.<br />
Dolayısıyla köylerde ve şehirlerde öğrencilere sunulan okul<br />
ortamı bu durumdan etkilenmektedir.<br />
LOGO<br />
5
OKULUN FİZİKSEL ORTAMI<br />
<strong>Eğitim</strong> aracılığıyla bireye<br />
uygun davranışların<br />
kazandırılabilmesi için<br />
sağlanacak ortamın önemlibir<br />
boyutunu fiziksel ortam<br />
oluşturmaktadır. Okula ilişkin<br />
fiziksel ortam kavramı, okulun<br />
bulunduğu coğrafi bölge, iklim<br />
koşulları ve bitki örtüsü gibi<br />
insan davranışlarını etkileyen<br />
çok çeşitli değişkenleri de<br />
kapsayan geniş bir kavramdır.<br />
Dar anlamda okulun fiziksel<br />
ortamı, okul binası, ekleri ve<br />
çevresi olarak tanımlanabilir.<br />
LOGO<br />
Okul binaları eğitim için uygun olmalıdır.<br />
LOGO<br />
Okul Binasının Sahip Olması Gereken Özellikler<br />
Fiziksel mekanlar genellikle okul binasının<br />
içerisinde yer alır. Spor salonu, atölye ve<br />
yemekhane gibi bazı bölümler okul binasından<br />
ayrı yapılabilir. Ancak ister tek binada isterse ayrı<br />
binalarda olsun, bu mekanların sahip olması<br />
gereken bazı ortak özellikler vardır.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
Okul binası depreme dayanıklı olmalıdır.<br />
LOGO<br />
6
Van Depremi<br />
Bingöl Depremi<br />
Beyaz Bayrak Projesi<br />
LOGO<br />
Bugüne kadar 52 ilimizde 937<br />
okulumuz için “Beyaz Bayrak<br />
sertifikası” düzenlenmiş<br />
LOGO<br />
Okul binası insan sağlığına uygun<br />
olmalıdır.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
TEMİZLİK KAMPANYASI DÜZENLEYEN YAVUZ SELİM İLKÖĞRETİM OKULU SINIFTA<br />
KALDI<br />
Taşlıçay ilçe merkezinde bulunan ve 860 öğrenciye eğitim veren Yavuz<br />
Selim İlköğretim Okulu 13 Nisan günü ilçe genelinde başlattığı, Temiz<br />
bir Taşlıçay adlı temizlik kampanyası ile ilçedeki cadde ve<br />
sokaklardaki çöpleri toplayarak güzel bir davranışta bulunmuştu.<br />
Ancak aynı okul bahçesinde biriken pis sular ve biriken çöplerle<br />
görenleri şaşırtarak sınıfta kalırken İlçe Milli <strong>Eğitim</strong> Müdürlüğü de<br />
konuya duyarsız kaldı.<br />
LOGO<br />
7
Okulun Taşan Foseptik Çukuru Öğrencilerin Sağlığını Tehdit Ediyor<br />
Sakarya Evrenköy İlköğretim Okulu'nun taşan foseptik çukuruna 2<br />
aydır çözümbulunamadı. Yüzlerce öğrenci pis suyla iç içe Oyun<br />
oynarken bu durum öğrencilerin sağlık durumlarını tehdit ediyor.<br />
Sorunun giderilmesi için okul ile Milli <strong>Eğitim</strong> Müdürlüğü arasında<br />
1.5 aydır yazışma devam ediyor. Veliler ise öğrencilerinin<br />
sağlıklarının tehditaltında olması sebebiyle tepki gösteriyor.<br />
Okul binası kullanışlı olmalıdır.<br />
LOGO<br />
Bazı okullarımızda öğretmenlerin ders aralarında<br />
dinlenebilecekleri bir öğretmen odası bile<br />
bulunmamaktadır.<br />
LOGO<br />
Sağlık Bakanlığıraporuyla, Şişmanlığa meyilli beslenme<br />
alışkanlıklarına daha başından dur diyebilmek için; 2011-2012<br />
Öğretim yılında tüm okul kantinlerinde öğrencilere süt, ayran,<br />
yoğurt, taze meyve suyu ve taneyle meyve satışı yapılması zorunlu<br />
hale getirilecek. Cola ve hamburger firmalarının nasılbir taktik<br />
geliştireceği şimdiden merak konusu oldu.<br />
LOGO<br />
Okul binaları ekonomik ve kolay<br />
işletilebilir nitelikte olmalıdır.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
8
Tabii kaynakların sınırsız<br />
olmadığı, dikkatli<br />
kullanılmadığı sürece bir<br />
gün kaynakların<br />
tükeneceği şüphesiz bir<br />
gerçektir. Bu nedenle<br />
okullarda kullanılan su,<br />
elektrik, kağıt vb.<br />
kaynaklarının tüketiminde<br />
dikkatli olunmalıdır.<br />
LOGO<br />
Okul Binası Güvenli Olmalıdır<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
LOGO LOGO<br />
9
Okul binası öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını<br />
karşılayacak nitelikte olmalıdır.<br />
Lavabo (Öğrenci sayısı)<br />
Tuvalet (Öğrenci sayısı)<br />
Kantin (Öğrenci İhtiyaçları)<br />
LOGO LOGO<br />
LOGO<br />
OKULUN SOSYAL ORTAMI<br />
Okulun fiziksel ortamı önemli olmakla<br />
birlikte, insan öğesinden bağımsız<br />
düşünüldüğünde pek anlam ifade etmez.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
10
<strong>Bir</strong> eğitim örgütü olarak okulun sosyal ortamı<br />
incelenirken, okulun amacından, okul<br />
örgütünün kendine özgü yönlerinden, ve okul<br />
kuruluş sistemlerinden söz etmek mümkündür.<br />
LOGO<br />
Okulun doğası gereği amaçları net ve açık<br />
değildir. Ancak yine de okulun amaçları<br />
a) Örgütsel Amaçlar<br />
b) Yönetsel Amaçlar ve<br />
c) Eğitsel Amaçlar<br />
olmak üzere üç başlık altında incelenebilir.<br />
LOGO<br />
Okulun Amacı: Amaç bir örgütün varlık<br />
nedenidir. Her örgütün öncelikleri ve önem<br />
düzeyleri farklı olmak üzere amaçları vardır.<br />
Okulun genel amacı eğitim hizmeti üretmektir.<br />
Bütün okullar eğitim hizmeti üretmek için<br />
çalışmakla birlikte, anaçlar üretilecek eğitimin<br />
ve okulun türüne göre farklılık gösterir.<br />
Okulun;<br />
Örgütsel Amacı<br />
Yönetsel Amacı<br />
Eğitsel Amacı<br />
Varlığını Sürdürmek<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
Hizmeti daha geniş bir kesime<br />
yaymak ve daha kaliteli bir hizmet<br />
sunmak<br />
Eğitilen kişide değiştirilmesi<br />
gereken davranışları değiştirmek<br />
LOGO<br />
11
Okul Örgütünün Kendine Özgü Yönleri<br />
<strong>Eğitim</strong> örgütlerinin çok yönlü amaçları<br />
vardır.<br />
Tutucu<br />
Devrimci<br />
<strong>Bir</strong>eysel<br />
Toplumsal<br />
Hem geçmişe hem geleceğe yönelik<br />
<strong>Bir</strong>eyin ve toplumun gereksinimlerini<br />
karşılamak<br />
LOGO<br />
<strong>Eğitim</strong> örgütlerinin informal yanları dağa<br />
baskındır.<br />
LOGO<br />
<strong>Eğitim</strong> örgütlerinin girdisi ve çıktısı<br />
insandır<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
<strong>Eğitim</strong> örgütlerinin ürününü<br />
değerlendirme güçlüğü vardır.<br />
LOGO<br />
12
Çeşitli gruplar okulu kendi amaçları<br />
doğrultusunda etkilemeye çalışırlar.<br />
LOGO<br />
Okul toplumsallık düzeyi yüksek, yaygın<br />
örgütlerdir.<br />
LOGO<br />
Öğrencilerin gönüllü olmayan üyeliği<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
Okul Kuruluş Sistemleri-Okul Niye ve Kimin İçin Var?<br />
Okulların kuruluş sistemlerine ilişkin<br />
çeşitli modeller tarihsel süreçte<br />
toplumsal yapıdan ve toplumun<br />
gereksinimlerinden doğmuştur. Her okul<br />
adeta içinde yaşadığı toplumsal düzeni<br />
yansıtmaktadır.<br />
LOGO<br />
13
Paralel Hatlar Sistemi<br />
Bu model sosyal sınıfların biri diğerinden kesin<br />
olarak ayrıldığı toplumlarda görülmektedir. Her<br />
toplumsal sınıfın değişmeyen sosyal statüleri<br />
vardır ve bireylerin statüleri de içinde<br />
bulundukları sınıf tarafından belirlenmektedir.<br />
Ortaçağın sınıfsal toplum<br />
yapısının bozulmasından<br />
sonra çocukların okul<br />
sisteminin başlangıcında eşit<br />
olarak eğitime alınması ve<br />
yeterli bir eğitimden sonra<br />
seçme yapılarak zeki ve<br />
yeteneklilerin yükseltilmesi<br />
gerektiği fikri ortaya<br />
çıkmıştır. Bu sistemde bütün<br />
öğrenciler için 4-6 yıllık ortak<br />
bir ilkokul vardır.<br />
Ortaöğretim bu ilkokul<br />
üzerine paralel hatlar<br />
şeklinde oturtulmuştur.<br />
Çatal Sistemi<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
Bu tür toplumlarda<br />
ayrım sosyal yaşamın<br />
her alanında;<br />
geleneklerde, dilde,<br />
üretim ve tüketim<br />
biçimlerinde görüldüğü<br />
gibi, eğitim alanında da<br />
görülüyordu<br />
<strong>Bir</strong>inci Dünya Savaşına kadarki Avrupa<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
Çatal sistemde çocuklar, sınıflı toplum<br />
yapısında olduğu gibi mensup oldukları<br />
sınıflara göre okullara dağıtılmaktadır. Bu<br />
sistem bizde üst SED ailelerin çocuklarının<br />
üniversiteye devam etmek amacıyla genel<br />
liselere, orta sınıfın meslek liselerine, alt<br />
sınıfın ise ilkokuldan sonra okula devam<br />
edememesine benzetilebilir.<br />
LOGO<br />
14
Merdiven Sistemi<br />
Demokratik bir okul kuruluş sistemi olan,<br />
hiçbir sınıf ve zümreye herhangi bir<br />
ayrıcalık tanımayan merdiven sisteminde<br />
her okul kademesi biri birine bağlıdır. Dikey<br />
yükselişler kesintisiz olduğu gibi, aynı<br />
düzeydeki okullar arasında yatay geçişler<br />
de olasıdır.<br />
LOGO<br />
Okulun Psikolojik Ortamı= Okul Kültürü + Okul İklimi<br />
LOGO<br />
OKULUN PSİKOLOJİK ORTAMI<br />
Okulda içtenlikli bir güven<br />
ortamının, karşılıklı saygı ve<br />
anlayışın egemen olduğu,<br />
insanların içinde<br />
bulunmaktan memnun<br />
oldukları doyum sağlayıcı bir<br />
ortamın oluşturulmasında<br />
yönetici, öğretmen, öğrenci<br />
ve velilere önemli görevler<br />
düşmektedir.<br />
Örgüt Kültürü<br />
Örgüt kültürü, örgüt<br />
üyelerinin paylaştığı<br />
duygular, etkinlikler,<br />
beklentiler,<br />
varsayımlar, inançlar,<br />
tutumlar ve<br />
değerlerden oluşan<br />
bir yapı olarak<br />
tanımlanabilir.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
15
Örgüt kültürü aslında “Burada işler böyle yürür”<br />
demektir.<br />
Okulun tarihi<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
Okul Kültürü<br />
Okul üyelerince ortaklaşa paylaşılan temel<br />
inançlar, değerler, normlar, semboller ve<br />
uygulamalar bütünüdür. Okul kültürünün<br />
öğeleri şunlardır:<br />
Okulun değer ve inançları<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
16
Gelenekler, Törenler, Adetler<br />
Okula ait hikayeler ve<br />
mitler<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
Okulun kültürel normları<br />
Okulun erkek ve kadın kahramanları<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
LOGO<br />
17
iklim, bir örgütle ilgili olarak<br />
psikolojik açıdan tanımlanan ve<br />
örgütteki insan ilişkilerinin<br />
niteliğini ifade eden bir kavramdır,<br />
iklim, kültür kavramı ile<br />
karşılaştırıldığında, bir örgütün<br />
daha çok gözle görülen tarafını<br />
karşılayan bir kavramdır.<br />
Dışardan herhangi bir kişi örgütü<br />
ziyaret ettiğinde oradaki insanlar<br />
arası ilişkileri gözlediğinde ve bazı<br />
insanlarla konuştuğunda o<br />
örgütün iklimi hakkında bir yargıya<br />
varabilir<br />
Okul İklimi<br />
LOGO<br />
"Gençler ihtiyarların aptal olduğunu<br />
sanırlar ama ihtiyarlar gençlerin aptal<br />
olduğunu bilirler.«<br />
GEORGE CHAPMAN<br />
"Gençler ihtiyarların aptal olduğunu sanırlar ama ihtiyarlar genLOGO<br />
Bu iklim, son derece resmi ilişkileri öne<br />
çıkarıyor ve resmi olmayan ilişkileri<br />
yadsıyorsa kapalı bir iklim ya da negatif bir<br />
atmosferden söz edilebilir. Bunun aksi<br />
olarak bir örgütteki insanlar arasında<br />
samimi, yakın, dostça ve arkadaşça<br />
ilişkiler önemseniyorsa bu iklim daha<br />
olumlu ya da açık bir iklim olarak<br />
nitelendirilebilir.<br />
15.11.2011<br />
LOGO<br />
18
Change language