ted_nisan_88_64 sy - TED Ankara Koleji Mezunları Derneği

yat›n da, sanat›n da ham, yal›n ve do¤al halini seviyorum. Hiç bilinci
oluflmam›fl çocu¤un duyarl›l›¤›n› bilinçle yakalamaya çal›fl›yorum.
Bir ifade biçimi olarak sanat bireysel düzeyde kalmadan toplumda
baz› de¤ifliklikleri yapmal›, bir yön göstermeli mi?
Sanat her zaman muhaliftir, alternatifi arar; denenmemiflin peflindedir;
isyan›n› ortaya koyar. Türkiye'de ve dünyada binlerce insan
kendince duygular›n› dile getirmek için f›rça sall›yor, müzik yap›yor,
fliir yaz›yor... Onlar›n aras›nda kal›c› olabilmenin tek yolu, özgün
bir yan›n›n olmas›. O noktaya gelebilmek için ruhunla, hayat›nla,
yaflam›nla birçok fleyi göze almak zorundas›nd›r. Bedelsiz
hiçbir fley olmaz. Asl›nda ben kendim için resim yap›yorum, ama
son noktada biliyorum ki insanlar için yap›yorum. Ressam, 'kim ne
der?” durumunu aflarsa gerçek sanatç› olur. Birilerine yaranmak,
be¤endirmek, onlar› hoflnut etmek için resim yap›lmaz. Gerçek sanatç›
gerekti¤inde hepsine meydan okuyabilen, onlar› hoflnut etmemeyi
göze alabilendir. Bunu yüre¤inde, beyninde hissederek,
göze alarak yapan insand›r. Sanat›n gücü de biraz buradan gelir.
Her fleye elefltirel bakabilmek, herhangi bir politik çizgiyi aflacak
genifllikte bir hayat görüflüne sahip olmak gerekir. Evrensel noktalarda
düflünce birli¤i olacakt›r tabii ki. ‹flkence, insan haklar›, çevre
kirlili¤i, ac›, sevinç, gözyafl› gibi. Ancak bunlar› politikac› gibi sözle
de¤il, her sanatç› kendi diliyle söyleyebilmelidir. Plastik sanatlara
dünyay› de¤ifltirme görevi verilirse aya¤a kalkamaz, ezilir gider.
Sanat›n gücü bu anlamda çok fazla abart›lmamal›.
Türkiye co¤rafi konumu itibariyle hem do¤ulu hem bat›l› olma
özellikleri gösterir. Bunu bir avantaja dönüfltürmek, sentez yapabilmek
çok önemlidir. Topraklar›m›zdan birçok kavim geçti. ‹flte biz
bu topraklardaki kültürü içimize sindirdi¤imiz zaman zenginleflebiliriz.
Bat›da son y›llarda sanat-yarat›c›l›k anlam›nda bir t›kanma
yaflan›yor. Bu durumdan nas›l ç›kabileceklerini, nas›l daha ileri gidebileceklerini
sorguluyorlar. Arkaik kültürlere, do¤uya yöneliyorlar.
Türkiye iflte bu noktada yarat›c› insanlar›n yurdu diyebilirim.
Gerçi, insanlara y›llarca özgüven, f›rsat ve altyap› verilmedi.
Sanat talebi de çok az bu ülkede. ‹htilaller, krizler, çeliflkiler, yarat›c›
insanlar› budad›, besledi. Bu zaman zaman da iflimize yarad›. Sanatç›
ço¤u zaman ac›dan beslenir. Ac› çekmek insan› olgunlaflt›r›r,
derinlefltirir, zenginlefltirir. Hayat›n
kendisi ac›d›r, komiktir,
insan biraz da böyle insanlafl›r.
‹flin kolay›na kaçmadan, taklite
yönelmeden, ciddi bir birikim
ve sentez ile çok farkl›, kal›c› ifller
ç›kabilir.
Türkiye'deki sanat e¤itimi hakk›nda
neler düflünüyorsunuz?
Sizin döneminizle, flimdi verilen
e¤itim hakk›nda neler söyleyebilirsiniz?
E¤itim hakk›nda iyi fleyler söyleyemeyece¤im.
Ben e¤itim
vermiyorum, resmimle yafla-
kültür-sanat
45
yan biriyim. Ancak zaman zaman üniversitelerde düzenlenen konferanslara,
söyleflilere gidiyorum. Sanat e¤itimini hiç sa¤l›kl› bulmad›¤›m›
söyleyebilirim. Bizim ald›¤›m›z e¤itimle k›yaslanamaz.
‹yi ki bu dönemde, böyle bir e¤itim sisteminde ö¤renci de¤ilim diye
düflündü¤üm oluyor. ‹yi bir sanatç› aday› olabilecek ö¤renciler
bile bu ortamda heder olabilir. Günümüzdeki e¤itim çok klifle. Sanat
e¤itimi farkl› olmal›d›r, duyarl›l›k e¤itimine dönüfltürülmelidir,
dünyay› iyi takip etmelidir. Bugün Türkiye'de sanat tarihindeki
önemli ressamlar›n neredeyse bir tanesinin bile ismini bilmeyen
ö¤renciler var. Bizim okudu¤umuz dönemde, o günkü yoksul koflullarda
dünyada ne oluyor, Türkiye'de kim ne yap›yor hepsini bilirdik,
takip ederdik. Sistemde ciddi de¤ifliklikler yap›lmal›. Bu konuda
gerçekten umutsuzum.
Bir eserin de¤eri neye göre belirlenir?
Bence, zamana ve ölüme direnebilmesiyle; y›llar sonra insanlarda
b›rakt›¤› heyecan, iz ve sorular›n gücüyle belirlenmeli. Sanat tarihindeki
konumu, di¤er ressamlardan özgün olan yan› gibi fleyler
belirlemeli bana göre. Günümüzde ise resim al›c›lar›; reklam, medya
ve di¤er tüm görsel bombard›manlarla aldat›l›yor. Medya ya da
sanat oligarflisi fiyatlar› belirlemeye, birilerini süründürmeye, birilerini
de uçurmaya çal›fl›yor. Ülkemizdeki resim piyasas›n›n çok
yapay, vicdans›z, adaletsiz ve yalanc› oldu¤una inan›yorum. fiu an
tek bir de¤er kald›, o da para. Her türlü estetik direnifl ticarileflti.
Ben, kendi ad›ma söylüyorum; yapt›¤›m resimler para eder etmez,
sat›l›r sat›lmaz, benim derdim gelece¤e bir iz, bir soru kals›n, yeter.
Piyasayla, resim fiyatlar›yla pek ilgili de¤ilim.
Galeriler d›fl›ndaki sergileri nas›l karfl›l›yorsunuz?
Ben klasik müzecilik ve galericili¤in günün ihtiyac›na cevap verdi-
¤ine inanm›yorum. Müzeler ve galeriler genellikle resmi, heykeli
uhrevi boyuta getiriyor. Bunlar benim izleyicilik anlay›fl›ma yatk›n
de¤il. Ben dokunmak, hissetmek, kat›lmak isterim. Yaflanm›fll›¤›
önemserim. Hayata aç›lan alanlarda (parklar, meydanlar, kamusal
alanlar vs.) sergiler, farkl› sanatsal etkinlikler daha s›k olabilmeli.
Halkla buluflabilmenin önemli bir yan› da bu asl›nda.
Sergilerinize ve eserlerinize talep genellikle hangi kesimden?
‹lginç bir soru gerçekten. ‹nan›n hiç ilgilenmedim bu yan›yla. Ne
desem yalan olur. Duyarl›l›¤› olan,
birikimi olan, izleyen, hayatla bir
baflka flekilde iliflki kuran insanlar
oldu¤unu düflünüyorum. Ona
inanmak istiyorum. Asl›nda üniversitelerde
bu bir araflt›rma konusu
olabilir. Hangi sanatç›y› hangi
kesim izliyor, takip ediyor, al›yor,
sat›yor araflt›r›labilir.
Be¤endi¤iniz ressamlar kimler?
‹sim verirsem unuttuklar›m olabilir
(genellikle çok sevdiklerimi
atlar›m ben). Ülkemde sevdi¤im
ve sayd›¤›m ressamlar›n say›s› az
de¤il.
K O L E J L ‹ L E R