ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

1.GİRİŞ Besime KARAÖMERLİOĞLU
Lav kayalarından çıkarılan topraklar genelde dünyanın tropikal bölgelerinde
bulunur. Bu topraklar sediment kayalarından oluşan topraklara göre daha az bor
içeriğine sahiptirler. Sediment kayaları kurak ya da yarı kurak bölgelerde bulunur.
Bunlar sıcağın etkisi ile çatlayan kayalardır. Deniz kumu tortulları çok yüksek
miktarlarda bor içermektedir. Asit granit ve diğer lav kayalarından oluşan topraklar
ile düşük organik madde içeren toprakların bor içerikleri oldukça düşüktür.
Bor eksikliğine yol açan temel toprak koşulları:
1. Borca fakir olan, asit granit kayaları ve diğer lav kayalarından oluşan
topraklar tatlı su sediment topraklar,
2. Doğal asidik toprakları,
3. Hafif yapılı killi topraklar ve çakıllı topraklar,
4. Alkalin topraklar, özellikle de kalkerler,
5. Bor içeriği düşük olan sulama suyu ile sulanmış topraklar ile tuz ve karbonat
depolanmış sulama suyu ile sulanmış topraklar,
6. Organik madde içeriği az olan topraklar,
7. Yağmur sezonu bitmiş, kuraklık geçiren topraklardır.
b) pH:Toprağın pH’sı bitkilerin topraktan boru alımlarına etki eden faktörler
arasında en önemlilerinden biridir. Topraktaki çözünmüş bor içeriği pH ile sıkı
bir korelasyon verir. Eğer toprak çözeltisinin pH’sı yüksekse bor bitkiler
tarafından alınamaz hale gelir. Bu nedenle kireç uygulaması bazen bitkilerde bor
eksikliğine yol açar (HO., 2000). PH değeri 7’nin altına düşerse borun tamamı
disosiye olmadan B(OH) 3 ° şeklinde bulunmaktadır. Yüksek pH değerinde ise
aşağıdaki eşitliğe göre B(OH) 4
B(OH) 3 + H 2 O → B(OH) 4
-
-
iyonları oluşmaktadır:
+ H +
pK= 9,2 (1.1)
PH değeri 7 olduğunda ise toprak çözeltisindeki çözünmüş borun % 99’u
B(OH) 3 ° ve % 0,9’u B(OH) 4
-
şeklindedir. Bitkiler topraktan boru B(OH) 3 şeklinde
almaktadırlar. Toprak çözeltisindeki ya da doygunluk ekstratındaki B içeriği ve sıcak
su ile ekstrakte edilebilen B, bitkilerin yararlanabileceği bor içeriğinin ölçüsü olarak
kabul edilmektedir (Schobel, 1993).
24