Giriş - e-Kitap

12
HAŞİYE ‘ALE’L-BEYZÂVÎ: Nasırü’d-dîn Ebu Sa’îd Abdu’llâh bin Ömer
bin Muhammed el-Beyzâvî (ö.1286) tarafından yazılan eserin tam adı, Enverü’ttenzîl
ve Esrârü’t-te’vîl’dir. Bu eser, Kur’ân’ın Arapça tefsiridir. Beyzâvî, eserinde
kendisinden önce yazılan tefsir kitaplarını ustaca özetlemiş, ayetlere getirdiği yorum
ve açıklamalarla büyük bir müfessir olduğunu göstermiştir. Enverü’t-tenzîl ve
Esrârü’t-te’vîl, medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur 26 . Kınalızâde Hasan
Çelebi’nin söz konusu esere yazmış olduğu haşiyesinin bir nüshası, Haşiye ‘Ale’l-
Beyzâvî adıyla Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Ef. no, 280’de
bulunmaktadır [195x125 (147x75), 97 yaprak, 19 satır, nesih).
Eski hal tercümelerinde ve günümüz kaynaklarında, Kınalızâde Hasan
Çelebi’nin çok sayıda risale ve şerhlerinin olduğu belirtilmekle birlikte bu eserlerin
isimleri (Dürer ü Gurer haşiyesi hariç), hiç bir şekilde anılmamaktadır. Yapılan
Kütüphane çalışmaları sırasında bugün için Kınalızâde Hasan Çelebi’nin üç önemli
haşiyesinin dışında, iki üç sayfadan ibaret münşe’ât ve risalelerinin olduğu da tespit
edilmiştir. Bu tarz kaleme alınan eserlerin bir yazma nüshası, Süleymaniye
Kütüphanesi’nin Raşid Efendi ve Kasidecizâde bölümlerinde bulunmaktadır.
Bunlar’dan Risâletü’t-teteallak bi vüku’i’t-talak, Raşid Efendi no, 1037/4’de [Telif
tarihi h.988, nesih, 105-109 yaprak, Arapça]; El-kav ez-zâhir fî evvel el-fâtır,
Kasidecizâde no, 675/40 [200x140 (155x73), 270-275 yaprak, 21 satır, talik,
mukavva cilt, Arapça] ve Münşe’ât Hınnâ’îzâde no, 677/46’dadır [205x145 (160x77),
158-159 yaprak, 23 satır, nesih, meşin cilt].
Ayrıca Ankara Millî Kütüphane YZ. A. 4915’de Kınalızâde Hasan Çelebi’nin
bir vezire gönderdiği itab-gûne tezkeresi hakkında katalogda “Kınalızâde Hasan
Efendi, müderrisliği halinde vüzerâdan birine tehniye-i ‘ıyde vardıkda vezir ihanet
tarikıyle şair ehl-i ‘ilm olmaz demekle yazıp gönderdiği itab-gune tezkeresidir”
şeklinde bilgi verilmiştir [190x113 (145x64), 30-31 yaprak, 21 satır, nesih kırması,
birleşik harf filigranlı kâıt, sırtı siyap meşin ve köşeli laciverdî bez cilt].
26 İ.A. (Diyanet Yay.), c.6, s.100; M.L., c.2, s.346; İsmâ’îl Paşa, a.g.e., s.290.