Prostat kanserinin saptanması ve yerinin belirlenmesinde difüzyon ...
Prostat kanserinin saptanması ve yerinin belirlenmesinde difüzyon ...
Prostat kanserinin saptanması ve yerinin belirlenmesinde difüzyon ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
dorektal sarmallar hastanın toleransına<br />
göre 45-50 mL hava ile doldurulmuştur.<br />
Rutin MR görüntülemeden sonra<br />
(aksiyal, koronal <strong>ve</strong> sagital T2 ağırlıklı<br />
görüntüler <strong>ve</strong> aksiyal T1 ağırlıklı görüntüler),<br />
aksiyal difüzyon ağırlıklı<br />
görüntüler elde edilmiştir. Hızlı dönüş<br />
eko T2 ağırlıklı sekanslar için görüntüleme<br />
parametreleri şu şekildedir; TR/<br />
TE, 4500/116 ms; eko serisi uzunluğu,<br />
19; bant genişliği, 31.25 kHz; görme<br />
alanı, 14 c; kesit kalınlığı, 3 mm;<br />
boşluk, 0.5 mm; uyaran sayısı, 3; faz<br />
kodlama yönü, sağdan sola; matriks,<br />
288×224. Aksiyal eko-planar difüzyon<br />
ağırlıklı görüntülemede T2 ağırlıklı sekanslarla<br />
aynı kesit yerleşimleri <strong>ve</strong> şu<br />
parametreler kullanılmıştır: b değeri,<br />
800 s/mm 2 ; TR/TE, 4850/97.5; bant<br />
genişliği, 250 kz; görme alanı, 24 cm;<br />
kesit kalınlığı, 4 mm; uyaran sayısı, 8;<br />
matriks, 128×128. Difüzyon ağırlıklı<br />
görüntüleri elde etmek için gereken<br />
süre iki dakika 35 saniye olmuştur.<br />
Tüm görüntüler prostat MR incelemesi<br />
konusunda dört yıllık deneyime<br />
sahip tek bir radyolog tarafından<br />
Advantage çalışma istasyonu (GE<br />
Healthcare) kullanılarak yorumlanmıştır.<br />
<strong>Prostat</strong>ın periferik zonu altı<br />
bölgeye ayrılmıştır: taban, orta, tepe,<br />
sağ <strong>ve</strong> sol yarı. Taban prostatın mesaneye<br />
dayanan üst 1/3, orta bölge orta<br />
1/3, tepe ise alt 1/3 bölüm şeklinde<br />
tanımlanmıştır. Tüm hastalarda önce<br />
tek başına T2 ağırlıklı görüntüler değerlendirilmiştir.<br />
T2 ağırlıklı görüntülerde<br />
periferik zondaki nodüler düşük<br />
sinyal alanları malign, çizgisel <strong>ve</strong>ya<br />
tüy benzeri hafif düşük sinyal alanları<br />
benign olarak kabul edilmiştir. Tek<br />
başına difüzyon ağırlıklı görüntülerde<br />
çalışma istasyonunda ADC haritaları<br />
oluşturulmuştur. ADC haritalarındaki<br />
hipointens bölgelere ilgi alanları (ROI)<br />
yerleştirilerek (alan, 14 mm 2 ) periferik<br />
zondaki her bölümün ADC değerleri<br />
ölçülmüştür. Her sekstant için en az<br />
dört ROI ölçümünün en düşük olanı<br />
kaydedilmiştir. En az dört hafta ara<br />
<strong>ve</strong>rildikten sonra biyopsi sonuçları<br />
bilinmeden T2 ağırlıklı görüntülerle<br />
ADC haritaları bir arada değerlendirilmiştir.<br />
Düşük T2 intensitesi ile beraber<br />
anormal ADC değeri <strong>ve</strong>ya T2 ağırlıklı<br />
görüntüde kitle benzeri oluşumla birlikte<br />
sınır ADC değeri malign, çizgisel<br />
<strong>ve</strong>ya tüy benzeri görünümde hafif düşük<br />
sinyalle birlikte sınır ADC değeri<br />
benign kabul edilmiştir.<br />
Tüm hastalardan MR görüntülemeden<br />
sonraki yedi gün içinde bulgula-<br />
rı bilmeyen tek bir radyolog tarafından<br />
12 noktadan biyopsi alınmıştır.<br />
Transrektal ultrason kılavuzluğunda 18<br />
G iğne kullanılarak mid-lober periferik<br />
zon (standart sekstant örüntüsündeki<br />
alan) <strong>ve</strong> her bir sekstantın lateralindeki<br />
periferik zondan iki biyopsi alınmıştır.<br />
Tüm olgularda radyolojik bulgulardan<br />
haberdar olmayan prostat kanseri tanısında<br />
deneyimli tek bir patolog tarafından<br />
değerlendirme yapılmış <strong>ve</strong><br />
referans oluşturmak üzere prostatın<br />
patolojik bir haritası oluşturulmuştur.<br />
<strong>Prostat</strong> kanseri olan olguların Gleason<br />
skorları hesaplanmıştır.<br />
Bulgular ortalama±standart sapma<br />
şeklinde ifade edilmiştir. Benign <strong>ve</strong><br />
malign sekstantların ortalama ADC<br />
değerleri arasındaki farkın anlamlılığı<br />
Student t testi ile değerlendirilmiştir.<br />
<strong>Prostat</strong> kanserli her hastanın malign<br />
sektantlarının ortalama ADC değeri<br />
hesaplanmıştır. Spearman testi kullanılarak<br />
kanseröz sekstantların ortalama<br />
ADC değerleri ile toplam Gleason<br />
skorları arasındaki bağıntı araştırılmıştır.<br />
Difüzyon ağırlıklı görüntüleme için<br />
alıcı işlem karakteristiği (ROC) eğrisi<br />
analiz edilerek benign <strong>ve</strong> malign lezyonları<br />
ayırt eden eşik ADC değerleri<br />
<strong>ve</strong> “gri zon” (sınır) ADC değerleri belirlenmiştir.<br />
Her bir MR görüntüleme<br />
protokolünün prostat kanserini belirlemedeki<br />
duyarlık, özgünlük, pozitif ön<br />
belirleme değeri, negatif ön belirleme<br />
değeri <strong>ve</strong> doğruluğu hesaplanmıştır.<br />
Tek başına T1A görüntüleme, tek başına<br />
difüzyon ağırlıklı görüntüleme<br />
<strong>ve</strong> her iki görüntülemenin bir arada<br />
kullanılmasının tanısal performansını<br />
değerlendirmek üzere ROC eğrisinin<br />
altındaki alan (A z<br />
) kullanılmıştır. A z<br />
değerleri için %95 gü<strong>ve</strong>nlik aralığı (CI)<br />
hesaplanmıştır. A z<br />
değerlerini karşılaştırmak<br />
için Z testi kullanılmıştır.<br />
İstatistiksel anlamlılık sınırı olarak P <<br />
0.05 düzeyi kabul edilmiştir.<br />
Bulgular<br />
Patolojik olarak prostat kanseri tanısı<br />
43 hastanın 21’inde (%48.8) <strong>ve</strong><br />
258 sekstantın 69’unda (%26.7) konmuştur.<br />
Ortanca Gleason skoru 7<br />
(4+3), aralığı 6-10 olarak belirlenmiştir.<br />
Ortalama minimum ADC değerleri<br />
malign sekstantlar için 0.94±0.32x10 -3<br />
mm 2 /s, kanseröz olmayan periferik<br />
zon için 1.58±0.36x10 -3 mm 2 /s saptanmıştır.<br />
Kanseröz <strong>ve</strong> benign sekstantlar<br />
arasındaki fark t testine göre anlamlı<br />
bulunmuştur (P < 0.001). Ek olarak,<br />
prostat kanserli hastalarda malign<br />
sekstantların ortalama minimum ADC<br />
değeri ile toplam Gleason skoru arasında<br />
belirgin negatif bir bağlantı gösterilmiştir<br />
(=-0.454, P = 0.039) (Tablo<br />
1). ROC eğrisinin analizi difüzyon<br />
ağırlıklı görüntülemede prostat kanserini<br />
öngörme için eşik ADC değerinin<br />
≤1.2x10 -3 mm 2 /s, her iki görüntüleme<br />
birlikte kullanıldığında A z<br />
değeri 0.907<br />
(%95 CI, 0.865-0.940) iken gri zonun<br />
≥ 1.0x10 -3 ile ≤1.4x10 -3 mm 2 /s arasında<br />
olduğunu göstermiştir. Tek başına<br />
T2A görüntüleme, tek başına difüzyon<br />
ağırlıklı görüntüleme <strong>ve</strong> her iki görüntüleme<br />
yöntemi bir arada kullanıldığında<br />
prostat kanserini belirlemedeki<br />
duyarlık, özgünlük, pozitif ön belirleme<br />
değeri, negatif ön belirleme değeri,<br />
doğruluğu <strong>ve</strong> A z<br />
değeri Tablo 2’de gösterilmiştir.<br />
Z testi tek başına difüzyon<br />
ağırlıklı görüntüleme <strong>ve</strong> her iki görüntüleme<br />
yöntemi bir arada kullanıldığındaki<br />
A z<br />
değerinin tek başına T2A<br />
görüntülemeye göre anlamlı derecede<br />
yüksek olduğunu (sırasıyla, P = 0.020<br />
<strong>ve</strong> P = 0.001), difüzyon ağırlıklı görüntüleme<br />
ile her iki yöntemin birlikte<br />
kullanılması arasında anlamlı fark bulunmadığını<br />
göstermiştir (P = 0.277).<br />
Tartışma<br />
Günümüzde biyopsi negatif gelse<br />
bile prostat kanseri şüphesi varsa ya da<br />
kanserin lokal evresinin belirlenmesi<br />
amacıyla endorektal yüzey sarmalı aracılığı<br />
ile prostat MR görüntülemesi yapılması<br />
önerilmektedir (5). Ancak prostat<br />
kanseri şüphesi bulunan olgularda<br />
biyopsiden önce kanserin varlığının <strong>ve</strong><br />
yerini saptanması amacıyla MR görüntüleme<br />
yapılması henüz endikasyon<br />
alanında değildir. Bu noktada difüzyon<br />
ağırlıklı görüntüleme son zamanlarda<br />
ilgi çekmektedir; ancak lokalize prostat<br />
kanserinde yeteri kadar klinik deneyim<br />
yoktur. Bizim bulgularımız gerek tek<br />
başına, gerekse T2A görüntüleme ile<br />
birlikte difüzyon ağırlıklı görüntülemenin<br />
biyopsi öncesi periferik zondaki<br />
prostat <strong>kanserinin</strong> saptanması <strong>ve</strong> sekstant<br />
temelinde <strong>yerinin</strong> saptanmasında<br />
endorektal MR görüntülemenin tanısal<br />
performansını arttırdığını göstermiştir.<br />
Ayrıca prostat kanserli hastalarda ADC<br />
değeri ile Gleason skoru arasında belirgin<br />
negatif korelasyon bulunduğu ortaya<br />
konmuştur.<br />
T2A görüntüleme prostat <strong>kanserinin</strong><br />
<strong>yerinin</strong> belirlenmesi için en yaygın kullanılan<br />
yöntemdir. Periferik zondaki<br />
prostat kanserlerinin çoğu T2A görüntülerde<br />
düşük sinyal intensitesinde, yu-<br />
Cilt 17 • Sayı 2<br />
<strong>Prostat</strong> <strong>kanserinin</strong> saptanması <strong>ve</strong> <strong>yerinin</strong> <strong>belirlenmesinde</strong> difüzyon ağırlıklı MR görüntülemesinin değeri • 131
Change language