Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet - Sabanci University Research ...

18 Ayfle Gül Alt›nay ve Yeflim Arat
yan›flma sürecine girdiler. ‹lk yayg›n kampanya Birleflmifl Milletler Kad›nlara
Karfl› Her Türlü Ayr›mc›l›¤›n Önlenmesi Sözleflmesi'nin fiilen uygulanmas›
için 1986'da yürütülen imza kampanyas›yd›. Bu kampanyay› 1987'de
Daya¤a Karfl› Kampanya ve onun çerçevesinde gerçekleflen bir dizi hareket
izledi. “Daya¤a Karfl› Dayan›flma Yürüyüflü” 17 May›s 1987'de çok say›da
kad›n›n kat›ld›¤›, kad›nlar›n özel alanda yaflad›klar› fliddeti kamusal alanda
sorunsallaflt›rd›klar› ilk sokak yürüyüflü idi. Bu tarihi yürüyüfl, Türkiye'de
“büyük bir örtüyü kald›rm›fl” (Koç 2005, 108), feminist politikay› soka¤a
dökmüfltü: “Kad›nlar ilk kez, tek bafllar›na, kendi sorunlar› için ve kendi örgütledikleri
bir eylemle soka¤a ç›k›yorlard›” (Savran 2005, 83).
Böylece, daha ilk y›llar›nda Türkiye'deki kad›n hareketi kad›na karfl› fiziksel
fliddete dur demeyi bir öncelik olarak belirledi ve kampanya hareketin
kendine özgün dinamiklerine damgas›n› vurdu. Kariye Müzesi önündeki
sokak flenli¤i, Geçici Kad›n Müzesi, özgün protesto biçimleriyle kad›nlar›n
günlük hayatlar›nda yaflad›¤› fliddeti de¤iflik yönleriyle görünür k›l›yordu.
Daya¤a Karfl› Kampanya'ya kat›lan kad›nlar, 1988 y›l›nda fiiflhane'de
yapt›klar› kahve toplant›lar›yla kampanya sürecini somut ve kal›c› kazan›mlara
dönüfltürecek projeleri oluflturdular. Bu süreçte yay›mlanan Ba¤›r Herkes
Duysun! dayak yiyen kad›nlar›n tan›kl›klar›n›n ve feministlerin kad›na
yönelik fliddet analizlerinin yer ald›¤› ilk yay›nd› (Çak›r ve Gülbahar, 2000,
247). Henüz internet a¤lar›n›n kurulmad›¤› bir ortamda, fliddete u¤rayan
kad›nlara k›s›tl› da olsa destek sa¤lamak amac›yla bir dayan›flma a¤› örgütlendi.
Daya¤a karfl› somut önlem olarak kad›n s›¤›na¤› kurulmas› fikri benimsendi.
80’li y›llarda kad›na yönelik fliddetin farkl› biçimleri sokaklarda protesto
edilmeye devam edildi. Ankara'da 1989 y›l›nda bafllay›p, ‹stanbul'a gelen
“Bedenimiz Bizimdir - Cinsel Tacize Hay›r” kampanyas›, ‹stanbul'da “Mor
‹¤ne” ile an›lan ve çok ses getiren bir kampanya olarak devam etti. Dikifl i¤nesi
kad›nlar›n evlerinde kendilerini veya evlerini güzellefltirmek, çocuklar›n
sökü¤ünü dikmek veya aile bütçesine katk›da bulunmak için d›flar›ya dikerken
kulland›klar› olmazsa olmaz bir araçt›. Kamuya aç›k alanlarda, mesela,
Kad›köy-Karaköy vapurlar›nda, feminist kad›nlar i¤nenin bu geleneksel ifllevini
de¤ifltirip, mor kurdelelerle bezeyerek cinsel tacizcilere karfl› kullanmak
üzere sat›fla sundular. Kad›n› özel alanda geleneksel rolleri çerçevesin-