Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet - Sabanci University Research ...

28 Ayfle Gül Alt›nay ve Yeflim Arat
birlerle kad›na ve çocu¤a yönelik fliddetin engellenmesinde kapsay›c› önlemler
alan önemli bir yasal araç” olmufltur. (Kad›n Dayan›flma Vakf› 2005,
44).
2000'li y›llarda kad›n hareketinin en az 20 y›ld›r süren çabalar› ve Avrupa
Birli¤i'nin olumlu bask›lar›yla, Medeni Kanun ve Ceza Kanunu kad›nlara
karfl› ayr›mc›l›k ve fliddet içeren maddelerinden ar›nd›r›larak yeniden kabul
edilmifltir (Sar›han 2002 ve 2005). Her iki yasa da kad›n kurulufllar›, barolar,
kad›n akademisyenler, KSGM bürokratlar›, kad›n milletvekilleri ve
fliddete karfl› olan farkl› yafl gruplar›ndan, farkl› deneyimlere sahip kad›nlar›n
yo¤un iflbirli¤i ile ç›kart›lm›flt›r. Bu de¤iflikliklerle, Anayasan›n 10. maddesinin
öngördü¤ü fakat eski Medeni Kanun ve Ceza Kanunu ile ihlal edilen
kad›n-erkek eflitli¤inin yasalar nezdinde sa¤lanmas› yolunda önemli
ad›mlar at›lm›flt›r.
22 Kas›m 2001'de Yeni Türk Medeni Kanunu TBMM taraf›ndan kabul
edilmifl ve 1 Ocak 2002'de yürürlü¤e girmifltir. Eski Medeni Kanun'un ataerkil
nitelikler tafl›yan “evlilik birli¤inin reisi kocad›r, evlilik birli¤ini koca
temsil eder, kar›n›n ikametgâh› kocan›n ikametgâh›d›r” gibi CEDAW sözleflmesine
sak›nca konulmas›na yol açan maddeler ç›kart›lm›flt›r. Formal
eflitlik ilkelerinin kabul edilmesinin ötesinde yeni yasa fiili eflitli¤i sa¤lamaya
yönelik ev içi eme¤ini tan›yan de¤ifliklikler getirmifltir. Yasal mal rejimi olarak
kabul edilen, “edinilmifl mallara kat›lma rejimi” boflanma durumunda,
evlilik süresince edinilen mallara eflit kat›l›m› getirerek, aile içinde yaflanan
ekonomik fliddeti s›n›rland›rmaya yönelik önemli bir ad›md›r. Ancak, bu
yasan›n yürürlü¤e girifl tarihinden itibaren yap›lacak evlilikler için geçerli olmas›
ve bu nedenle eski yasaya göre evlenmifl kad›nlar› koruma alt›na almamas›
kad›nlar taraf›ndan halen elefltirilmekte olsa da, yeni mal rejimi ileriye
dönük az›msanmayacak bir kazan›md›r.
Medeni Kanun’un yenilenmesi için kad›nlar 1980'lerden beri örgütlü bir
biçimde çal›flm›fllard›. Çok de¤iflik görüfl aç›lar›n› paylaflan kad›nlar bu konuda
birlikte hareket etmifl ve birbirlerine destek vermifllerdi. Türk Hukukçu
Kad›nlar Derne¤i taslak metin haz›rlam›fl ve ‹stanbul Üniversitesi Kad›n
Araflt›rmalar› Merkezi, 1993 y›l›nda, Mor Çat›, Kad›n Kütüphanesi gibi kurumlarca
da desteklenen bir imza kampanyas› bafllatm›flt›. 120 bin imzan›n
topland›¤› kampanyada Medeni Kanun'un de¤iflmesi için yaz›lan dilekçe