Toprak sınıfları- 2
Toprak sınıfları- 2
Toprak sınıfları- 2
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Toprak</strong> sınıfları- 2<br />
devam
5. Vertisoller:<br />
• Vertisollerin yüksek tarımsal potansiyel özelliği vardır.<br />
• Bu topraklarda her ne kadar düşük yağış nedeni ile<br />
nem eksikliği görülse de sulama ile vertisoller çok<br />
verimli tarım topraklarına dönüşebilir.<br />
• Örneğin Trakya’da Karakepir toprağı olarak<br />
tanımlanan vertisoller üzerinde buğday ve ayçiçeği<br />
tarımı yapılır.<br />
• Bu topraklara Anadolu'da ise taş doğuran toprak<br />
denir.
6. SPODOSOL<br />
• Genelde iğne yapraklı orman örtüsü altında, kaba<br />
tekstürlü materyaller altında oluşur.<br />
• –Fe ve Al bileşikleri E horizonunda kompleksler<br />
halindedir ve aşağıya doğru yer değiştirirler.<br />
• –Humid iklim koşulları olmalıdır. Farklı arazi şekilleri<br />
veya drenaj koşullarında oluşabilirler.<br />
Coğrafik yayılım:<br />
• –yağışlı, kumlu materyaller üzerinde
6. SPODOSOL<br />
• Organik maddenin biriktiği toprağın yıkanarak asitleştiği, organik<br />
asitlerin ve kilin B horizonunda çimentolaşarak sert bir katın<br />
oluştuğu toprakları kapsar.<br />
• Bu topraklar, eski toprak sisteminde bahsedilen podzolleşme<br />
süreci altında oluşan podzolları karakterize eder.<br />
• Besin maddeleri yönünden fakir olan bu topraklar, Kuzey<br />
Amerika’ da, Avrupa ve Asya’ nın tundra alanlarının güneyindeki<br />
sahalarda iğne yapraklı ormanların altında rastlanır.<br />
• Bu topraklar, fazla yıkanmadan dolayı asit reaksiyon gösterir ve<br />
sıcaklık düşük olduğu için de toprak yüzeyinde organik madde<br />
birikimi mevcuttur.
6. SPODOSOL
7.ULTISOLLER<br />
• Özellikle tropikal bölgelerde fazla yağış ve sıcaklıktan dolayı<br />
ayrışmanın fazla miktarda ilerlediği ve toprak oluşumunun son<br />
safhada olduğu toprakları kapsar.<br />
• Bu nedenle topraklar aşırı olarak yıkandığından katyon<br />
değiştirme kapasitesi düşüktür.<br />
• Ultisoller, lateritle kırmızımsı sarımsı podzolik toprakları kapsar.<br />
• Ülkemizde özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’ nde yer yer<br />
rastlanmaktadır.
8. OXISOL<br />
• Oksitlerce, özellikle demir ve alüminyum oksit yönünden<br />
zengin toprakları kapsar.<br />
• <strong>Toprak</strong>ta bulunan mineraller aşırı derecede ayrışmıştır ve yine<br />
yıkanmadan dolayı toprak besin maddeleri yönünden<br />
fakirleşmiştir.<br />
• Bu topraklar, oksit yönünden zengin olan tropikal bölge<br />
topraklarını kapsamaktadır.<br />
Coğrafik Oluşum Alanları:<br />
Tropiklerin yaşlı yüzeylerinde<br />
Ülkemizde rastlanmamaktadır.
OXISOL
OXISOL
9. ALFISOL<br />
• Kilin önemli ölçüde A horizonundan taşınarak B horizonunda<br />
biriktiği karbonatların yıkanma sonucu taşındığı toprakları<br />
kapsar.<br />
• Alfisoller yıkanmanın fazla olduğu dünyanın nemli sahalarında<br />
özellikle kıtaların batı kesimlerinde geniş yapraklı ormanlar<br />
altında yaygındır.<br />
• <strong>Toprak</strong>ta demir ve alüminyum bileşikleri hakimdir.<br />
• Ülkemizde Akdeniz Bölgesi’ nde görülen terra rossa toprakları<br />
bu grup içerisindedir.<br />
• Bu topraklar genellikle killi bünyelidir. Yağışın fazla olduğu<br />
kısımlarda karbonatlar uzaklaşmış durumdadır.
ALFİSOL
9. ALFISOL<br />
• Griden kahverengine değişen yüzey<br />
horizonları,<br />
• ortadan yükseğe değişen baz doygunluğu,<br />
• kil, Fe, ve Al birikiminin olduğu yüzey<br />
altıhorizonlar,<br />
• genelde nemli fakat yazları belki kuru.
ALFİSOL
10. HISTOSOL<br />
• Bitki artıklarının özellikle bataklık veya sazlık alanlarda<br />
biriktiği kısımlarda görülür.<br />
• Organik maddenin birikmesinden dolayı oluşan bataklık<br />
toprakları, turba, lif ve ibre şeklinde olan organik maddeye<br />
sahiptir.<br />
• Organik madde ayrışmasının ilerlediği kısımlarda toprağın<br />
katyon değiştirme kapasitesi yüksektir.<br />
• Ülkemizde Amik Ovası, Hatay – Maraş grabeninde, Muş ve<br />
Erzurum ovalarında ve İç Anadolu’ da eski bataklık<br />
sahalarında rastlanmaktadır.
HİSTOSOL
11. ANDISOLLER<br />
• Volkanik materyaller üzerinde • oluşan topraklar<br />
• Soil Taksonomide Kullanılan Ayırıcı Özellikler<br />
• –Yüksek yüzey alanı<br />
• –Yüksek amorf allofen kapsamı<br />
• –Yüksek P fiksasyon potansiyeli<br />
• –Düşük hacim ağırlığı<br />
• –Koyu renk<br />
• Coğrafi Yayılışı<br />
• •Volkan aktivitesi olan alanlar
12. GELISOLLER<br />
• Çok soğuk iklimlerde oluşur, toprak yüzeyinden itibaren ilk 2 m si içerisinde<br />
de kalıcı buzlanma vardır.<br />
• "Gelisol“ latincede ‘buzlanmaya doğru’ anlamına gelen gelare den<br />
türemiştir.<br />
• Dönüşümlü donma-çözülme olayı en karakteristik özelliğidir.<br />
• Yapısal olarak B horizonu yoktur, fakat A horizonu vardır.<br />
• Yüzeyde ince bir mineral tabakanın üzerinde organik madde biriktiği için<br />
siyah veya koyu kahve renklidir.<br />
• Kimyasal olarak yüksek verimli değildir.<br />
• Donmuş tabakanın üzerindeki besin maddeleri (özellikle Ca ve K) yıkanmıştır.<br />
• En çok Sibirya, Alaska ve Kanada’da daha sonra Şili, Arjantin, Tibet, Kuzey<br />
İskandinavya, Antartika’da bulunur.
12. GELİSOL
ESKİ SINIFLAMA SİSTEMİ<br />
1. ZONAL TOPRAKLAR<br />
• Kahverengi Orman <strong>Toprak</strong>ları: Orman örtüsü<br />
altında oluşan bu topraklar organik madde<br />
bakımından zengin olduklarından renkleri koyudur.<br />
Yıkanmanın fazla olduğu yerlerde asitli ve kireçsiz<br />
orman toprakları oluşmaktadır.<br />
• Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu<br />
Dağlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır. İyi<br />
yıkanmış bu topraklar çay ve kivi yetiştirmek için<br />
oldukça elverişlidir.
Kahverengi orman topraklarının profil özellikleri
1. ZONAL TOPRAKLAR<br />
• Kırmızı Akdeniz <strong>Toprak</strong>ları (Terra-<br />
Rossa):Organik madde bakımından fazla<br />
zengin olmayan bu topraklarda genellikle<br />
turunçgil, bağcılık ve zeytin tarımı<br />
yapılmaktadır.<br />
• Bu topraklar ülkemizde Marmara Bölgesinin<br />
güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde<br />
yaygın olarak görülmektedir.
Kırmızı Akdeniz topraklarının profil özellikleri
1. ZONAL TOPRAKLAR<br />
• Kahverengi Bozkır <strong>Toprak</strong>ları: Bozkır sahalarında,<br />
yıllık yağış miktarının<br />
400 mm'nin altında olduğu yerlerde oluşan bu<br />
topraklar, organik madde bakımından fazla zengin<br />
değildir.<br />
Ülkemizin iç kesimlerinde yaygın olan bu topraklarda<br />
genellikle tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık<br />
yapılmaktadır.
1. ZONAL TOPRAKLAR<br />
• Kestane Renkli Bozkır <strong>Toprak</strong>ları: Bozkır<br />
alanlarında yıllık yağış miktarının 400-600 mm<br />
olduğu yerlerde oluşan bu topraklar, organik madde<br />
bakımından zengindir.<br />
• Ülkemizin iç kesimlerinde görülen bu toprakların<br />
bulunduğu alanlarda genellikle tahıl tarımı ve<br />
küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.
1. ZONAL TOPRAKLAR<br />
• Çernezyom (Kara <strong>Toprak</strong>lar): Karasal<br />
iklimde çayır bitki örtüsü altında oluşan bu<br />
topraklara Erzurum-Kars çevresinde ve Doğu<br />
Karadeniz Dağlarında rastlanır.<br />
• Üzerinde gür otlakların bulunduğu bu<br />
alanlarda genellikle büyükbaş hayvancılık<br />
yapılmaktadır.
• Türkiye de bu toprakların bulunduğu yerler, Doğu<br />
Anadolu’nun kuzeydoğu köşesidir.<br />
• Özellikle Erzurum—Kars platolarında. yazları yağışlı karasal<br />
iklim koşullarında yetişen yüksek boylu çayırlar altında<br />
oluşmuşlardır.<br />
• Sıcaklıkların düşük olması nedeniyle çayır artıkları<br />
yeterince ayrışmadan toprak üzerinde kalır. Bu yüzden<br />
toprağın Üst kat, siyah renklidir.<br />
• Çernezyomlar bitki besin maddeleri bakımından zengin<br />
olmasına karşılık, tarım için uygun değillerdir.<br />
• Çünkü bulunduklar, yerde yaz ayları. tahılın olgunlaşması<br />
için yeterli sıcaklıkta değildir.<br />
• Ot verimi yüksek olduğu için buralarda, yoğun olarak<br />
büyük baş hayvancılık yapılır.
2. İNTRAZONAL TOPRAKLAR<br />
• Vertisoller: Vertisollerin yüksek tarımsal potansiyel<br />
özelliği vardır. Bu topraklarda her ne kadar düşük<br />
yağış nedeni ile nem eksikliği görülsede sulama ile<br />
vertisoller çok verimli tarım topraklarına dönüşebilir.<br />
• Örneğin Trakya’da karakepir toprağı olarak<br />
tanımlanan vertisoller üzerinde buğday ve ayçiçeği<br />
tarımı yapılır. Bu topraklara Anadolu'da ise taş<br />
doğuran toprak denir.
2. İNTRAZONAL TOPRAKLAR<br />
• Tuzlu <strong>Toprak</strong>lar: Kapalı havza veya eski göl<br />
tabanlarında oluşan toprak-lardır. Bu<br />
topraklarda tuz oranı fazla olduğundan tarım<br />
yapılamaz.<br />
• Bu tip topraklara Tuz Gölü çevresinde ve<br />
Konya Ovası’nda rastlanmaktadır.
3. AZONAL TOPRAKLAR<br />
• Alüvyal <strong>Toprak</strong>lar: Akarsuların taşıyıp biriktirdiği<br />
malzemelerden oluşan aluviyal topraklar; vadi<br />
tabanlarındaki düzlüklerde, akarsu birikinti ovalarında, delta<br />
ovalarında ve eski göl tabanlarında yaygındır.<br />
• Aluviyal toprakların en yaygın olduğu yerler deltalardır. Vadi<br />
tabanlarının genişlediği yerlerdeki akarsu boyu ovaları da<br />
alüvyon topraklardan oluşur. Ayrıca pek çok ovanın<br />
tabanındaki verimli tarım toprakları da aluviyaldir.<br />
• Bunların başlıcaları; Kuzey Anadolu fay zonu üzerinde<br />
bulunan çöküntü ovaları, Güney Marmara Ovaları, Ege<br />
bölümündeki Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük<br />
Menderes ovaları, ve Doğu Anadolu’daki Erzincan,<br />
Erzurum, Pasinler ye Muş ovalarıdır.
3. AZONAL TOPRAKLAR<br />
• Ülkemizde aluviyal toprakların görüldüğü başlıca alanlar:<br />
• Karadeniz kıyılarında; Bafra, Çarşamba ve Adapazarı<br />
ovaları.Ege kıyılarında; Bakırçay, Gediz, Küçük ve Büyük<br />
Menderes ovaları.<br />
• Akdeniz kıyılarında; Çukurova, Amik Ovası, Silifke ve Antalya<br />
ovaları.İç kesimlerde; Erzurum, Erzincan, Muş, Erbaa, Niksar ve<br />
Konya ovaları aluviyal toprakların geniş yer kapladığı alanlardır.<br />
Bu topraklar, taşınan materyalin özelliklerine bağlı olarak killi,<br />
kalkerli veya kumlu olabilir.Aluviyal toprakların horizonları<br />
gelişmemiştir.<br />
• <strong>Toprak</strong> yüzeyi, akarsuların taşıyıp getirdiği malzemeli sürekli<br />
yenilenmektedir.İşlenmesi kolay olan aluviyal topraklar, mineral<br />
ve organik madde bakımından zengin oldukların-dan verimleri<br />
oldukça yüksektir. Bu nedenle aluviyal toprakların bulunduğu<br />
yerler ülkemizin önemli tarım alanlarıdır.
3. AZONAL TOPRAKLAR<br />
• Koluviyal <strong>Toprak</strong>lar: Koluviyal toprakların<br />
bulunduğu alanlar ağaç tarımının yapıldığı<br />
alanlar ile ormanlık sahalar olarak karşımıza<br />
çıkar.<br />
• Su tutma kapasitesi düşük olan bu topraklarda<br />
genellikle bağcılık ve bahçe tarımı<br />
yapılmaktadır.
3. AZONAL TOPRAKLAR<br />
• Regosoller: Regoseller kumlu topraklar<br />
olduğundan yağış suları kısa zamanda toprağa<br />
sızar. Bundan dolayı ayrışma fazla<br />
olmadığından topraklar son derece geç gelişir.<br />
• Ağrı ve Van’da bu topraklara rastlanmaktadır.
• Regosol topraklar kumlu depolar üzerinde bulunan<br />
topraklardır.<br />
• Çoğunluğu kum boyutunda olan asitik karakter<br />
gösteren volkanik arazilerde oluşmuşlardır.<br />
• İç ve Doğu Anadolu bölgesindeki volkanik arazilarde<br />
bu topraklara rastlanır.<br />
• Bu topraklar kumlu oldukları için bünyelerinde su<br />
barındıramazlar suyu hemen alt tabakaya geçirirler.<br />
Bu sebepten dolayı toprakta humuslaşma meydana<br />
gelemez ve bununda sonucu olarak toprak<br />
verimsizdir.<br />
• Bu toprakların kumlu olması yumrulu bitkilerin<br />
yetişmesi için elverişlidir (sulama yapılmak şartı ile).
Rendzinalar<br />
• Ülkemizde killi-kireçli-marnlı gölsel çökeller geniş bir yayılım<br />
gösterir.<br />
• Rendzinalar bu ana kayalar üzerinde oluşmuş topraklardır<br />
Koyu renkli olan üst katlarında bol miktarda cakıllar bulunur.<br />
• Rendzinaların yayılış alanları: Ege Bölgesi, Orta Anadolu ve<br />
Doğu Anadolu’nun çöküntü alanlarıdır.<br />
• Orta ve Doğu Anadolu’da düz ve az eğimli yerlerde bu<br />
topraklar üzerinde genellikle tahıl tarımı yapılır.<br />
• Ege Bölgesi’nde ise meşe ormanları daha çok bu topraklar<br />
üzerinde bulunur. Eğimli yerler ise otlak olarak değerlendirilir.
<strong>Toprak</strong> Koruma ve Arazi kullanımı Kanunu<br />
Kanun No: 5403 (2005)<br />
Bu Kanun;<br />
• arazi ve toprak kaynaklarının bilimsel esaslara uygun olarak<br />
belirlenmesi,<br />
• sınıflandırılması,<br />
• arazi kullanım plânlarının hazırlanması,<br />
• koruma ve geliştirme sürecinde toplumsal, ekonomik ve<br />
çevresel boyutlarının katılımcı yöntemlerle değerlendirilmesi,<br />
• amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi,<br />
• korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulmasına ilişkin<br />
sorumluluk, görev ve yetkilerin tanımlanması<br />
ile ilgili usûl ve esasları kapsar.
TARIM ARAZİLERİ<br />
• Mutlak Tarım Arazisi: Bitkisel üretimde; toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik<br />
özelliklerinin kombinasyonu yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı<br />
olmayan, topoğrafik sınırlamaları yok veya çok az olan; ülkenin tarımsal üretiminde<br />
ülkesel, bölgesel veya yerel önemi nedeniyle tarımda kalması gereken, halihazır<br />
tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli arazilerdir.<br />
• Dikili Tarım Arazileri: Arazi özelliklerine bağlı kalmaksızın, sayıları; tür ve cinsine göre<br />
Bakanlıkça belirlenecek asgari sayıda meyve, asma, fındık, fıstık, gül, çay ve benzeri<br />
ağaç, ağaççık ve çalı formunda yöre ekolojisine uygun çok yıllık bitkilerin dikili olduğu<br />
arazilerdir.<br />
• Özel Ürün Arazileri: Mutlak tarım arazileri ve dikili tarım arazileri dışında toprak ve<br />
topoğrafik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş her tür bitkisel üretim<br />
yapılamayan sadece özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile, su ürünleri yetiştiriciliğinin<br />
yapılabildiği, ülkenin tarımsal üretiminde ülkesel, bölgesel veya yerel önemi nedeni ile<br />
tarımda kalması gereken arazilerdir.<br />
• Marjinal Tarım Arazisi: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri<br />
dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle üzerinde sadece geleneksel<br />
toprak işlemeli tarımın yapıldığı, yerel önemi olan ve kullanım kararlarının yerel<br />
ihtiyaçlara göre belirlendiği arazilerdir.
Change language