7.Sayı - Kayseri SMMM Odası

SAYI 7 | MAYIS 2011
GÜNÜMÜZDE VE GELECEKTE DENETİMİN VİZYONU
SERKAN ÖNDER DİNÇ *
3568 sayılı meslek yasamızın gerekçesinde bu kanun ile
ülkemiz ekonomik hayatının meslek mensuplarından
beklentileri yer almaktadır. Diğer bir ifade ise muhasebe
ve denetim mesleğinin vizyonu gösterilmiştir.
Meslek mensuplarının devlet ile mükellef arasında vergi
ilişkilerinde denge unsuru olmasının yanı sıra eğitim
ve tecrübeleri ile işletmelere ekonomik yön vermede
etkin olabileceklerine çeşitli akademisyen hocalarımız
tarafından işaret edilmiştir. “Bir yandan vergi ilişkileri,
diğer yandan ticaret ve endüstride meydana gelen gelişmelerin
yarattığı mali ve ekonomik sorunlar, öyle büyük
ve karmaşık bir hale gelmiştir ki, değil sade bir vatandaş,
mali ekonomik konularda yüksek öğrenim görmüş
kimseler bile, bu işlerin rahatlıkla üstesinden gelmek
durumunda değillerdir. İşte bu gelişmeler, modern vergi
sistemlerinin yanısıra muhasebe, işletmecilik ve vergi
konularında yüksek bilgi ve ihtisas sahibi olacak yeni bir
mesleğin doğmasına neden olmuştur. Diğer taraftan
ekonomik hayatta, özellikle endüstri, ulaştırma, inşaat,
banka ve sigortacılık gibi iş kollarında sermaye şirketleri
önemli rol oynar duruma gelmiştir. Sermaye şirketleri
ekonomik yapı içlerinde güçlerini hisse senedi ve tahvil
yoluyla ve diğer mali araç ve ilişkilerle sağladıkları kaynaklardan
bulmaktadırlar. Bunları yapabilmeleri ise bilanço
hesaplarının denetimden geçirilmesine ve bunun
herkes tarafından bilinmesine, diğer bir deyişle, sermaye
temini alanında ve genel olarak mali ilişkilerde emniyet,
güven ve devamlılığın varlığına bağlıdır.” Şeklindeki
tanımlanan bu genel vizyonun anlatımından hareketle
meslek mensuplarını; işletmelerin ekonomik, mali ve hukuki
durumları ile vergiye ilişkin işlemlerini her şeyden
önce muhasebe kurallarının ve yasaların doğru uygulanıp
uygulanmadığı açısından inceleyerek, gerektiğinde
bu konulardaki dünyada meydan gelen değişiklikleri de
zamanın da izleyebilmektir.
Özellikle ABD’deki Enron, İtalya ve İngiltere’deki firma
bilançolarındaki hilelere göz yuman meslek mensuplarının
denetimlerinin ayrıca yapılması, onların meslekteki,
sorumluluklarının yeniden gözden geçirilmesine gerek
duyulmuştur.
Denetimin genel olarak manası bir kişi, kurum, kuruluş,
sistem, işlem, proje ya da ürünün değerlendirilmesidir.
Denetim, bir bilginin geçerliliğinden ve güvenilirliğinden
emin olmak ve aynı zamanda da bir sistemin iç
kontrolü için bir değerlendirme sağlamak amacıyla yapılır.
Denetimin amacı, söz konusu kişi, kurum, sistem vs
ile ilgili, test sonucu değerlendirmelere dayanan bir fikir
belirtmektir. Pratik kısıtlamalardan dolayı, denetimde sadece
ifadelerin somut hatalar içermediğine dair mantıklı
deliller sağlanır. Bu yüzden, denetimde sıkça istatistiksel
örneklere yer verilir. Finansal denetimde, bir takım sayısal
ifadeler nicel ya da nitel hatalar içermediğinde doğru
olarak değerlendirilir.
Denetim, muhasebeciliğin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Genel olarak, denetim denince akla bir şirket ya da firmanın
mali sistemleri ya da kayıtları hakkında bilgi edinimi
gelir. Fakat son zamanlarda denetim, güvence riskleri
bilgisi, bilgi sistemleri ve çevre gibi diğer sistem bilgilerini
de içerir..
Muhasebe denetimi, muhasebe kayıtlarının vergi ve diğer
mevzuata uygunluğun yanısıra, yönetim tarafından
sunulan finansal ifadelerin doğruluğunun bağımsız bir
değerlendirmesidir. Denetim, denetimci ya da muhasebeci
denilen yetkili, bağımsız ve tarafsız kişi ya da kişilerce
yapılır ve bu kişiler denetim sonucuna göre bir denetim
raporu çıkarırlar.
Bu tip sistemler, ticareti düzenleyen yönetim birimlerince
belirlenmiş standartlara uygun olmalıdır. Bu standartlar,
üçüncü taraflar ya da harici kullanıcılar için şirketin
mali durumunu ‹doğru bir şekilde› beyan edildiğine dair
güvence sağlar.
Hindistan Yeminli Mali Müşavirler Kurumunun Denetim
ve Güvence Standardı tanımı: «Denetim bir kuruluş hakkındaki
mali bilginin çıkar amaçlı olsun ya da olmasın,
boyutuna ya da yasal hükmüne bakılmaksızın üzerinde
bir fikir belirtilmek amacıyla bağımsız bir şekilde değerlendirilmesidir.
3568 sayılı yasanın gerekçesine bakacak
olursak;
“Türkiye’deki muhasebe tatbikatı yeknesaklıktan mahrumdur
ve isabetli karar alabilmeleri için gerekli bilgileri yöneticiye
sağlamaktan uzaktır. Muhasebe uygulamalarından çıkan bilanço
• 53 •