1. Sayı

48 / Moonculuk Hareketi Üzerine Sosyolojik Gözlemler
oluşumları kendi güvenliklerine büyük bir tehdit olarak algılamaları nedeniyle,
Moonculuk’un buralardaki anti-komünist faaliyetlerinin desteklendiği
hatta teşvik edildiği düşünülebilir. Böylece muhafazakarların desteğini
kazanmaya yönelik bu faaliyetlerle, Moonculuk Batı dünyasında belli bir
popülerlik elde etmeye çalışmıştır. Fethullah Gülen’in, komünistliği baş
düşman olarak görmesi ve komünistlere karşı kapitalistlerle her türlü işbirliğini
savunması da iki hareket arasındaki bir başka benzerlik olarak dikkati
çekmektedir. 46 Konuşmalarında küreselleşmeye vurgu yapan ve farklı dinlere
mensup din adamlarıyla diyalogu gündeme getiren Gülen de ABD ve
Batı yanlısı düşünceleriyle Moon’la aynı stratejiyi benimser gözükmektedir.
Her iki hareketin; dini olarak muhafazakar bir yapı sergilemelerine
karşılık modern bir görüntüyle kamusal alandaki etkinlikleri, güçlü ve geniş
medya ağına sahip olmaları, grup içinde disiplinli ve hiyerarşik bir organizasyon
yapısı sergilerken grup dışındakilere karşı diyalog ve hoş görü söylemini
geliştirmeleri, liberal bir görüntü vermelerine karşın grup içi ilişkilerde
katı bir yapı sergilemeleri, bireysel kurtuluşla beraber sosyal siyasal
ve kamusal alanı düzenleme yönünde faaliyetlere girişmeleri, pragmatist bir
grup izlenimi vermeleri, Moonculuk’ta kilise ev, Fethullahçılık’ta ışık ev
denen grupsal mekanlarda kutsallaştırılmış davranış kalıplarıyla informal
şebekelerle sermaye ve taraftar akışını sağlamaları, birçok farklı grupları
çeşitli organizasyonların çatısı altında bir araya getirerek küresel problemleri
tartışmaları ve çözüm önerileriyle grupsal kimliklerine meşruluk zemini
aramaları, bireysel hak ve özgürlüklerin vurgulanmasıyla demokratikleşmenin
kazanımlarından yararlanmaları, grupsal çıkarları uğruna her türlü
araçtan istifade etmeleri, kamusal alanda ılımlı ve uzlaşmacı bir tavır sergileyerek
kamusal görünürlüklerini meşrulaştırma çabaları, hoşgörü, demokrasi
ve piyasa ekonomisi gibi global söylemleri grupsal yapıları içinde yan-
46 Bkz.: F. Başkan, “Küreselleşme, Sivil Toplum ve Fethullah Gülen”, Global Yerel Eksende
Türkiye, s. 273-290.