1942: âA'dan 'Z'ye Bozuk Devletâin Yeniden YapÄ±lanmasÄ±

More documents

Recommendations

Info

Milli Müdafaa Vekili Naci Tınaz (Bursa) 03.04.1939–05.04.1940 Saffet Arıkan (Erzincan) 05.04.1940–12.11.1941 Ali Rıza Artunkal (Manisa) 12.11.1941–09.07.1942 Dâhiliye Vekili Faik Öztrak (Tekirdağ) 03.04.1939–06.05.1942 Ahmet Fikri Tüzer (Erzurum) 06.05.1942–09.07.1942 İktisat Vekili Hüseyin Hüsnü Çakır (Samsun) 03.04.1939–31.07.1941 Sırrı Day (Trabzon) 31.07.1941–09.07.1942 Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Ahmet Hulusi Alataş (Aydın) Gümrük ve İnhisarlar Vekili Ali Rana Tarhan (İstanbul) 03.04.1939–26.05.1939 Raif Karadeniz (Trabzon) 26.05.1939–09.07.1942 Ticaret Vekili Cezmi Erçin (Antalya) 03.04.1939–01.11.1939 Nazmi Topçuoğlu (Aydın) 01.11.1939–26.11.1940 Mümtaz Ökmen (Ankara) 26.11.1940–09.07.1942 7 Temmuz 1942 tarihinde Başvekil Dr. Refik Saydam’ın, geçirdiği kalp krizi nedeniyle, ansızın ölümü üzerine geçici olarak Başvekilliğe Ahmet Fikri Tüzer atanmıştır. Ahmet Fikri Tüzer Cumhuriyet tarihine en kısa süre Başbakanlığa vekalet eden isim olarak geçmiştir. Fikri Tüzer yerine 9 Temmuz 1942 tarihinde Şükrü Saracoğlu Başvekilliğe atanmıştır. Saracoğlu Kabinesinde Ticaret Vekilliği’ne Dr. Behçet Uz ve Ziraat Vekilliği’ne Afyon mebusu Şevket Raşid Hatiboğlu getirilirken, diğer vekiller yerlerini korumuştur. 13. Hükümeti kuran Şükrü Saracoğlu’nun kabinesi şu isimlerden oluşmuştur: Başvekil Şükrü Saracoğlu, Adliye Vekili Hasan Menemencioğlu, Milli Müdafaa Vekili Ali Rıza Artunkal, Dahiliye Vekili Ahmet Fikri Tüzer, Hariciye Vekil Vekili Şükrü Saracoğlu, Maliye Vekili Fuat Ağralı, Maarif Vekili Hasan Ali Yücel, Nafıa Vekili Ali Fuat Cebesoy, İktisat Vekili Sırrı Day, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Ahmet Hulusi Alataş, Gümrük ve İnhisarlar Vekili Raif Karadeniz, Ziraat Vekili Şevket Raşit Hatipoğlu, Münakalat Vekili Mehmet Fahri Engin, Ticaret Vekili Behçet Uz. I. Saraçoğlu Hükümeti Bakanlar Kurulu (09.07.1942-09.03.1943) Başvekil Şükrü Saraçoğlu (İzmir) Adliye Vekili Hasan Menemencioğlu (Mardin) Milli Müdafaa Vekili Ali Rıza Artunkal (Manisa) Dahiliye Vekili Ahmet Fikri Tüzer (Erzurum) 09.07.1942-16.08.1942 Mehmet Recep Peker (Kütahya) 17.08.1942-09.03.1943 Hariciye Vekili Mehmet Şükrü Saraçoğlu (İzmir) 09.07.1942-13.08.1942 Numan Menemencioğlu (İstanbul) 14.08.1942-09.03.1943 Maliye Vekili Fuat Ağralı (Elazığ) Maarif Vekili Hasan Ali Yücel (İzmir) Nafıa Vekili Ali Fuat Cebesoy (Konya) İktisat Vekili Sırrı Day (Trabzon) Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Ahmet Hulusi Alataş (Aydın) Gümrük ve İnhisarlar Vekili Raif Karadeniz (Trabzon) Ziraat Vekili Şevket Raşit Hatipoğlu (Afyon) Münakalat Vekili Mehmet Fahri Engin (Samsun) Ticaret Vekili Behçet Uz (Denizli) 230 Yönetim Zamandizini
Saracoğlu Hükümeti’nde 1942 yılında iki kez değişiklik olmuştur. Dr. Refik Saydam’ın ani ölümü üzerine Başvekil olan Şükrü Saracoğlu’nun vekâleten yürüttüğü Hariciye Vekilliği’ne 13 Ağustos’ta İstanbul mebusu Numan Menemencioğlu tayin edilmiştir. 16 Ağustos’ta vefat eden Ahmet Fikri Tüzer yerine Dâhiliye Vekâleti’ne Kütahya milletvekili Recep Peker atanmıştır. 1942 YILINDA MİLLİ KORUNMA KANUNU’NDA DEĞİŞİKLİK VE KANUNUN BAZI UYGULAMALARI Refik Saydam Hükümeti tarafından savaş koşullarına önlem olarak düşünülen Milli Korunma Kanunu TBMM’nin 18 Ocak 1940 tarihli oturumunda kabul edilmiştir. “1940-1945 döneminin en önemli iktisadi kanunu şüphesiz ki Milli Korunma Kanunu’dur. Bu Kanuna dayanılarak çıkarılan kararnameler savaş yılları iktisat politikasının ana unsurlarını oluşturmuştur.” 9 Bu kararnameleri yürütmek üzere kamu yönetiminin örgütlenmesi de yeniden yapılandırılmıştır. Bu açıdan 1942 yılında Milli Korunma Kanunu’nda yapılan değişiklikleri ve bu kanunun uygulamasını özellikle kararnameleri inceleme yoluyla takibinin yapılması savaş yıllarının kamu yönetimi örgütlenmesine yönelik tablonun ortaya konmasında önemli bir katkı sağlayacaktır. 3 Şubat 1942 tarihinde yürürlüğe giren 4180 sayılı Milli Korunma Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair Kanun’la Milli Korunma Kanunu’nun 6, 18, 19, 21, 25, 29, 30, 31, 32, 34, 36, 38, 42, 43, 44, 47, 50, 53, 54, 56, 57, 58, 59, 63, 66, 67 ve 68inci maddeleri değiştirilmiştir. Milli Korunma Kanunu’nda yapılan değişikliklerle stokçulara uygulanacak cezalar yeniden belirlenmiştir. 19. maddede yapılan değişiklikle hükümete tüm kuruluşların ve iş yerlerinin açık olacakları günleri ve asgari iş saatlerini saptama yetkisi verilmiştir. Ayrıca hükümete, 31nci madde her türlü malın azami satış fiyatını saptayabilme, 38nci madde bir yerde herhangi bir mahsulün ekimini yasaklayabilme yetkilerini vermiştir. Diğer yandan kanunda yapılan bu değişikliklerle hükümetin sahip olduğu denetim olanakları ve yetkileri de artırılmıştır. 10 Başvekil Dr. Refik Saydam kanunun yayımlandığı gün radyodan halka yaptığı konuşmasında milli korunma davasının ana hatlarını açıklayarak Milli Korunma Kanunu’nda yapılan değişikliklerle varılmak istenen amacı ortaya koymuştur: 11 Bu kanuna dayanarak aldığımız bütün kararlarda en esaslı gaye ve maksadımız yurdumuzun müdafaa kudretini ve kaynaklarını arttırmakla beraber, bugünkü şartların icap ettirdiği fedakârlıkların millet fertleri arasında adilane bir tarzda taksimini temin etmektir… Milli Korunma Kanunundaki yeni tadilat, hükümete bazı yeni salahiyetler vermektedir. Bu salahiyetlerle zirai, sınaî istihsalimizin arttırılmasını 9 10 11 Korkut Boratav, 100 Soruda Türkiye’de Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974, s. 326. Milli Korunma Kanunu’nda yapılan değişiklikler için bkz. Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), Cilt 2, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2003, s. 383-388. Ulus, Dr. Refik Saydam’ın Radyo Konuşması, 2 Şubat 1942. 1942 Yılı 231
Page 1 and 2: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgil
Page 3 and 4: İÇİNDEKİLER Kısaltmalar.......
Page 5 and 6: - Müthiş bir harb planı, Ruzvelt
Page 7: malar yaşanmıştır. Ekim ayında
Page 11 and 12: mında değer fiyatı verilerek al
Page 13 and 14: letleştirme ile ilgili hükümleri
Page 15 and 16: lanmasından iki gün sonra, 18 Haz
Page 17 and 18: la çıkmasına izin verilmiştir.
Page 19 and 20: tan gıda maddelerini ihraç etmeni
Page 21 and 22: kantacıya gündelik fişini kestir
Page 23 and 24: karşılık olarak Ticaret Vekâlet
Page 25 and 26: kadrosunda bir umum müdür, iki um
Page 27 and 28: tespit edecek ve ayrıca hükümet
Page 29 and 30: Mayıs 1942 tarihinde alınmış bu
Page 31 and 32: Bütçe Kanunu’na göre, 1942 yı
Page 33 and 34: 1942 Yılında Olağanüstü Bir Ve
Page 35 and 36: tanbul ilinde mükelleflerin ödeme
Page 37 and 38: İaşe Müsteşar Yardımcılığı
Page 39 and 40: 1942 yılında 28 Ocak, 3 Nisan, 4
Page 41 and 42: kadro ve idare masrafları için 23
Page 43 and 44: Almanya’nın Türkiye Büyükelç
Page 45 and 46: sayılı kanun yayımlanmıştır.
Page 47 and 48: Anıtkabir Projesi 1942 yılı içi
Page 49 and 50: G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Ka
Page 59 and 60:
G. Ay Olay/Mevzuat Açıklamalar Ka
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Gün ve Ay Komisyon Karar 26 Mart 2
Page 129 and 130:
Gün ve Ay Komisyon Karar 31 Temmuz
Page 131 and 132:
Gün ve Ay Komisyon Karar 17 Eylül
Page 133 and 134:
Gün ve Ay Komisyon Karar 24 Kasım
Page 135:
Ökte, Faik, Varlık Vergisi Facias
show all

1942: âA'dan 'Z'ye Bozuk Devletâin Yeniden YapÄ±lanmasÄ±

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

1942: âA'dan 'Z'ye Bozuk Devletâin Yeniden YapÄ±lanmasÄ±