Araştırma Teknikleri ve Bilimsel İletişimin Temelleri

“Araştırma Teknikleri ve Bilimsel İletişimin Temelleri” Ders Notları
Prof. Dr. Mevlüt DOĞAN
okuyucu hangi tür bilgiyi yayının hangi kısmında bulacağını bilmektedir. Bu da
okuyucuya kolay bir yol haritası çizmektedir.
IMRAD formatı soru-cevap modeline indirilerek bilim üretip yayınlamak isteyen ve bu
yayınlardan faydalanmak isteyen okuyuculara yol göstermektedir.
‣ Hangi problem incelendi? Introduction-Giriş
‣ Problem nasıl incelendi? Methods-Yöntemler
‣ Neler bulundu?
Results-Sonuçlar
‣ Bunlar ne anlam taşır?
Discussion- Tartışma
Oluşan bu format sadece makaleler üzerinde değil daha sonra bilimsel değeri olan her tür
yayınları kapsamıştır (Tez, Rapor, proje, vb.) 11 .
3.3. BİLİMSEL ARAŞTIRMA YAPMA İLKELERİ
Burg ve Goll’un (1989) belirttiği gibi profesyonel bir dernek olarak APA 1981’de
araştırma yapma ile ilgili 10 ilke yayınlamıştır. Bunlar şöyledir[16];
1. Bir çalışmayı planlamada araştırmacının, araştırmasının etiksel kabulünü
dikkatlice değerlendirme sorumluluğu vardır.
2. Planlı bir çalışmada bir katılımcının riske, ya da en az riske konu olup
olmayacağının tanınmış standartlara göre düşünülmesi , araştırmacının temel
etiksel ilgisidir.
3. Araştırmacı, araştırmasında daima etiksel uygulamayı güvenceye alma
sorumluluğunu üzerinde taşır.
4. Minimum düzeyde riske neden olan araştırmalar hariç, araştırmacı katılanlarla,
araştırmaya katılanları öncesinde açık ve adil bir anlaşma yapar. Bu anlaşma
katılanların ve araştırmacının zorunluluk ve sorumluluklarını açıkça göstermelidir.
5. Bir araştırmanın yöntemsel gerekleri kandırma aldatmayı gerektirebilir. Böyle bir
araştırma yapmadan önce araştırmacının,
i. Böyle bir tekniğin kullanılmasının araştırmanın olası bilimsel, eğitimsel ve
uygulamalı değeri tarafından haklı görülüp görülemeyeceğine karar
verme,
ii. Aldatmayı gerektirmeyen alternatif prosedürlerin mümkün olup
olmadığına karar verme,
iii. Katılanlara olabildiğince kısa sürede yeterli açıklama yapmayı güvenceye
alma, sorumluluğu vardır.
6. Araştırmacı, bireyin araştırmaya katılmak ya da herhangi bir zamanda katılmaktan
vazgeçme özgürlüğüne saygı gösterir.
7. Araştırmacı, katılanları fiziksel ve zihinsel rahatsızlık, zarar ve tehlikelerden korur.
Böylesi rahatsızlık, zarar ve tehlikeler araştırma prosedürlerinden doğabilir.
8. Veriler toplandıktan sonra araştırmacı katılanlara araştırmanın doğası konusunda
bilgi sunar ve doğabilecek yanlış kavramlaştırmaları yok etmeye çaba gösterir.
9. Araştırma prosedürleri katılanlar için istenmeyen sonuçlar doğurursa,
araştırmacının bunları keşfetme ve yok etme, ya da bu sonuçları düzeltme
sorumluluğu vardır.
11 makale, tez, rapor, proje incelemesi
23