End Risk Dergisi, Sayı 6 - Allianz Emeklilik

SAYI 6 2007
“Risk, Paylaflt›kça Azal›r”
Dikkat yüksek voltaj
Bireysel Emeklilik Seçimi
Bu kaza pahalıya patladı

İçindekiler
3
Bireysel Emeklilik
Seçimi
Çalışanların en büyük
endişelerinden biri, kuşkusuz
kendilerini nasıl bir emeklilik
döneminin beklediğidir. Bu
endişeyi yaşlanmaya başlamadan
önce hissedenler, bu
dönemlerinde rahat etmek için
çeşitli önlemler alarak bir çözüm
bulmaya çalışmaktadır.
Dikkat yüksek
voltaj!
Elektrik enerjisi nasıl
oluyor da bu kadar çok
sayıda yangına neden
olabiliyor
5
Bu kaza pahalıya
patladı
28 Şubat 2001 gününün
erken saatlerinde, Land Rover
marka bir aracın sürücüsü,
otobanda giderken direksiyon
başında uyuyakaldı. Bu olay
10 kişinin ölümüne ve
50.000.000 Euro'yu aşan
hasara sebep oldu.
9
13
Normal ikizler
mi, yoksa
siyam ikizleri
mi
Dünyada kısaca 9/11
olarak anılan, 11 Eylül 2001
tarihinde New York'taki
Dünya Ticaret Merkezi'nin
İkiz Kuleler’ine yapılan
terörist saldırısındaki
sigortalı hasarın tazminat
konusu, dünya sigorta
sektöründe “örnek vaka”
oldu.
İnşaat / Montaj
sigortalarıyla
temelinizi
güçlendirin
İnşaat All Risks Sigortası'nın
gerekliliği; projenin
devamlılığının sağlanması,
sermaye, işgücü ve zaman
kayıplarının önüne geçilmesi
konularında ortaya
çıkmaktadır.
11
Koç Allianz Adına İmtiyaz Sahibi: Nurgül F. Akten
Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Müdür: Melda Saya
Yapım: Bcom
Tasarım: Bcom
Baskı: Cemturan Ofset
KOÇ ALLIANZ SİGORTA A.Ş.
endrisk@kocallianz.com.tr
Bağlarbaşı, Kısıklı Cad. No: 11 Altunizade, 34662 İstanbul
Tel: (216) 556 66 66 Faks: (216) 556 67 77
www.kocallianz.com.tr
Bu yayının tamamı ya da bir bölümü yayıncısının yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz ve yayımlanamaz. Aksi halde hukuki işlem uygulanacaktır.
1

Değerli “End Risk” Okurları,
End Risk dergisinin yeni sayısını sizlerle paylaşmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Dergi, kurumsal müşterilerimize sigorta
sektöründeki en son gelişmeler hakkında bilgi sağlamayı amaçlamaktadır. Bu sayıda; Bireysel Emeklilik Sistemi, elektrik enerjisinin
neden olduğu yangın hasarları, sorumluluk poliçelerinde limit tespitinin önemi, inşaat/montaj sigortaları ve 11 Eylül terör
saldırısında yıkılan ikiz kulelerin dünya sigorta tarihine geçen davası ile ilgili makaleler bulacaksınız.
Türkiye’de bulunduğum altı aylık süre içerisinde, Koç Allianz’da olmaktan çok keyif aldığımı ve Türkiye’nin şimdiye kadar
gördüğüm en heyecan verici pazarlardan biri olduğunu belirtmeliyim. Ülke, şüphesiz önemli bir ekonomik istikrar ve büyüme
sürecinden geçiyor. Her ne kadar yolumuz üzerinde bazı engellerin olabileceğini bilsek de, Türk pazarının girişimciliği ve esnekliği
konusunda iyimseriz.
Sigorta sektörü, ekonomideki hızlı değişimi yansıtan önemli bir evrim geçirmektedir. Hızla değişen bu ortam içinde riskleri
tanımlama, yönetme ve azaltma, ekonomik başarının temelini oluşturuyor. Koç Allianz olarak, Allianz Grubu’nun küresel risk
yönetim danışmanlarına ulaşabilir olmanın da sağladığı katkılarla müşterilerimize sunduğumuz başarılı risk yönetimi konusundaki
liderliğimizle gurur duyuyoruz.
Gelişmiş ve gelişmekte olan bir çok farklı sigorta pazarında çalışmış biri olarak, Türkiye’deki sigorta sektörünün de benzer bir
evrim içinde olmasını ilgiyle izliyorum. Gelişmekte olan diğer ekonomilerde olduğu gibi, müşterilerimizin yeni ve daha karmaşık
risklere karşı korunma gereksinimlerinde hızlı bir artış beklemekteyiz.
Sorumluluk sigortaları, büyüme göstereceğini beklediğimiz önemli alanlardan biri. Türk işletmeleri, ihracat faaliyetlerini artırdıkça
ve kendi kategorilerinde kurumsal yönetişim standartlarının en iyisini sağlamak için karşılaştırmalı değerlendirme yaptıkça,
üçüncü şahıslara karşı oluşabilecek kayıplar ve zararlar için de sigortalama ihtiyacı artacaktır.
Türkiye’de zorunlu sorumluluk sigortalarının en yaygını, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası
olmasına rağmen diğer ülkelerde zorunlu olan birçok sorumluluk poliçesi türü bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; mesleki
sorumluluk, ürün sorumluluk, işveren sorumluluk sigortalarını gösterebiliriz.
Risk yönetim süreçleri ve teknikleri, hasar oluşumunun azaltılmasında giderek daha önemli bir rol oynayacak ve yenilikçi sigorta
ürünleri ile kombine edildiklerinde işletmelerin varlıkları için en uygun korumayı sağlayacaklardır.
Sizler iş hedeflerinize ulaşmaya odaklanırken, biz Koç Allianz olarak huzurla çalışmalarınıza devam etmenizi sağlayacak çözümler
geliştiren ortağınız olmaya devam edeceğiz.
İşlerinizde başarılar diler, en içten saygılarımı sunarım.
George D. Sartorel
Genel Müdür
2

Ercüment Kepkep Kurumsal Emeklilik Pazarlama Departmanı
Bireysel Emeklilik Seçimi
Geride bıraktığımız üç buçuk yıla, başarılı bir başlangıç yapılmış olmasına ve
1.200.000 katılımcıya ulaşılmasına rağmen, sektörde hâlâ katılımcılar tarafından
cevabı net olarak bilinmeyen çok önemli bir konu bulunmaktadır: Sistemin doğası
gereği uzun süreli yatırım ve sabırlı bir bekleyiş gerektiren bu yolculuğa, hangi
şirket ya da emeklilik planı ile çıkmak en doğrusu olacaktır
3
Ç
alışanların en büyük endişelerinden biri,
kuşkusuz kendilerini nasıl bir emeklilik
döneminin beklediğidir. Bu endişeyi
yaşlanmaya başlamadan önce hissedenler, bu
dönemlerinde rahat etmek için çeşitli önlemler
alarak bir çözüm bulmaya çalışmaktadır. Sosyal
devlet anlayışının geliştiği ekonomilerde,
kişilerin bireysel çaba ve çözümlerinin yanısıra,
devletler de vatandaşlarının bu endişelerini
giderecek uygulamalar geliştirmeye ve bunları
teşvik etmeye çalışır.
Dünyada bu amaçla geliştirilen sistemlerin
ortak adı “Bireysel Emeklilik Sistemleri”dir.
Devletlerin Bireysel Emeklilik Sistemleri'ni
kurmasının ve teşvik etmesinin başlıca üç
nedeni bulunmaktadır.
Bunlardan ilki, vatandaşların harcamak yerine
tasarruf ederek gelirlerinden bir bölümünü
sisteme aktarmalarının, devletlerin enflasyonla
mücadele amacına yardımcı olmasıdır.
İkincisi, sisteme katılanların yaptığı ödemeler
ile oluşacak fonların, devletlerin borçlanma
gereksinimi duyduğunda müracaat edebileceği
en kolay ve maliyeti en düşük kaynaklar
olmasıdır.
Üçüncü neden ise sosyal devlet olmanın
getirdiği bir yükümlülüktür. Sosyal devletler
vatandaşlarına, sadece çalıştıkları ve vergi
ödedikleri sürece değil, emeklilik dönemlerinde
de sahip çıkmak zorundadır. Bu anlayıştaki bir
devlet, vatandaşlarının emeklilik dönemlerine
kendilerinin hazırlanmasını bugün teşvik etmez
ise, yarın çok daha büyük bir maliyeti karşılamak
zorunda kalacaktır.
Ülkemizde, 07.10.2003 tarihinde çeşitli teşvikler
ile hayata geçirilen Bireysel Emeklilik Sistemi’nin
işleyişi özetle şöyle açıklanabilir:
• Emeklilik hakkını kazanabilmek için en az
10 yıl sistemde bulunmak, 56 yaşını
tamamlamak ve en az 10 yıllık asgari katkı
payını sisteme yönlendirmiş olmak
gerekmektedir.
• Emekliliğe hak kazanıldığında, kısmen veya
defaten, toplu ödeme ya da yıllık gelir sigortası
ile maaş bağlatmak mümkündür.
• Sistemden istenildiği zaman ayrılmak
mümkün olup, geri ödemede uygulanacak
stopaj kesintileri, süreye bağlı olarak
değişmektedir.
• Herhangi bir nedenle memnun
olunmaması halinde, emeklilik süresi içerisinde,
hizmet alınan emeklilik şirketini değiştirebilmek
mümkündür.
• Sisteme katılımı artırıcı en önemli unsur,
vergi uygulamalarındaki teşviktir. Bu kapsamda
katılımcılara, ödenen katkı paylarında ve yatırım
sürecinde olmak üzere iki aşamalı vergi avantajı
sağlanmıştır. Buna göre, aylık bazda brüt
ücretlerinin %10'u, yıllık bazda asgari ücretin
yıllık tutarı kadar vergi avantajından, çalışanlar
olduğu kadar, çalışanları adına katkı payı
ödemesi yapan işverenler de yararlanabilmekte
ve direkt gider olarak yazabilmektedirler. Ayrıca
yatırım süresi boyunca BES yatırım fonlarının
kazançları, her türlü vergiden muaf
tutulmuştur.
Ülkemizde Bireysel Emeklilik Sistemi’nin
başlangıcının üzerinden bugün itibariyle
yaklaşık üç buçuk yıl geçmiş bulunuyor.
Sektörün hedefleri açısından baktığımızda,
sistemdeki katılımcı sayısının 1.200.000'e,
katılımcıların ödediği katkı payları ile oluşan
fon büyüklüğünün ise 3,3 milyar YTL'ye
ulaştığını görüyoruz.
Kısa sürede yakalanan bu başarının en önemli
etkenleri arasında, sistemin Türkiye'de
uygulamasına başlanmasından önceki hazırlık
döneminde, diğer ülkelerdeki uygulamaların
başarısızlık sebeplerinin ayrıntısı ile
incelenmesinin ve hayat sigortacılığı
sektöründeki köklü ve tecrübeli şirketlerin görüş
ve önerilerinin dikkate alınmasının
bulunduğunu söylemek yanlış olmaz.
Yönetmeliğin oluşmasında ciddi katkıları olan
hayat sigorta şirketleri ve bu şirketlerin
bazılarının bağlı bulunduğu bankalar, Bireysel
Emeklilik Sistemi'nin hayata geçmesiyle birlikte
yepyeni bir sektörün yaratıcıları olmalarının
verdiği heyecanla, bu sektörü sahiplenmiş ve
başarılı olması için tüm olanaklarını seferber
etmiştir.
Geride bıraktığımız üç buçuk yıla, başarılı bir
başlangıç yapılmış olmasına ve 1.200.000
katılımcıya ulaşılmasına rağmen, sektörde hâlâ
katılımcılar tarafından cevabı net olarak
bilinmeyen çok önemli bir konu bulunmaktadır:
Sistemin doğası gereği uzun süreli yatırım ve
sabırlı bir bekleyiş gerektiren bu yolculuğa,
hangi şirket ya da emeklilik planı ile çıkmak en
doğrusu olacaktır
Bir başka deyişle, doğru şirket ve doğru emeklilik
planı seçiminin kriterleri nelerdir
Gerçekten de en az on yıl düzenli yatırım
yapmamız ve bazı durumlarda otuz sekiz yıl
süreyle sistemde kalmamız gerektikten sonra
bizleri, mutlu bir emeklilik imkânına hangi
şirketin veya hangi planların ulaştıracağını
bugünden kestirebilmek, belki de sistemle ilgili
verilecek kararların en zoru ve en önemlisidir.
Ancak şunu da hemen belirtelim ki, bu konuda
ne yaparsak yapalım, hatasız ve kesin bir
öngörüde bulunmanın sihirli bir formülü
bulunmamaktadır. Aktarmaya çalışacağımız
kriterler, belki hata yapma ihtimalimizi çok
azaltacak ama hiçbir zaman tam olarak ortadan
kaldırmayacaktır.
Doğru bir değerlendirme yapabilmek için
öncelikle Bireysel Emeklilik Sistemi'nde ödenen
katkı paylarının yönlendirildiği yatırım
enstrümanı olan Emeklilik Fonları'nın,
ülkemizde 1987 yılından bu yana var olan ve
bugüne kadar yaklaşık 16,5 milyar USD
büyüklüğe ulaşan çeşitli yatırım fonları ile aynı
cinsten olduğunu hatırlamakta fayda var.
Ancak Bireysel Emeklilik Fonları'nın
alışageldiğimiz yatırım fonlarından en önemli
farkı, her türlü vergiden muaf olmalarıdır.

Diğer yatırım fonlarının kuruluşu aşamasında
alınan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ve
Damga Vergisi ile, kurulduktan sonraki
dönemde fonun değer artışlarına istinaden
yapılan Gelir Vergisi kesintileri, Bireysel Emeklilik
Fonları'nda uygulanmamaktadır. Böylece
Bireysel Emeklilik Fonları'nın getirilerinin diğer
aynı cinsten yatırım fonlarına göre daha kısa
zamanda daha fazla birikim sağlaması
amaçlanmıştır.
Ancak, Bireysel Emeklilik Fonları'na tanınan bu
ayrıcalık, her zaman bu fonların diğer yatırım
fonlarından daha kısa sürede daha fazla birikim
sağlamasını garanti etmemektedir. Zira bir
fonun getiri performansı, o fon üzerinden
yapılacak kesintilerin yanısıra, o fonun ne
derece başarılı yönetildiği ile de ilişkilidir.
Bir başka deyişle, vergi uygulamaları veya diğer
masraf payları itibariyle üzerinde daha fazla
kesinti bulunan bir yatırım fonu, sürekli, istikrarlı
ve kalıcı bir şekilde iyi yönetilebiliyor ise, tüm
vergi avantajı ve daha düşük masraf payı
kesintilerine rağmen, kötü yönetilen bir Bireysel
Emeklilik Fonu’na göre daha avantajlı olabilir.
Bireysel Emeklilik Fonları, öteden beri ülkemizde
var olan yatırım fonları ile aynı cinsten fonlar
olduğuna göre, emeklilik şirketini seçerken,
öncelikle o emeklilik şirketinin fonlarını
yönetecek portföy yönetim şirketinin geçmiş
yıllar boyunca elde ettiği yatırım fonu
performansına bakmak, mantıklı bir yaklaşım
olmaz mı
Üstelik söz konusu dönemlerde ülkemizde, iç
ve dış piyasaların etkisiyle, ekonomik ve siyasi
anlamda bir çok risk ve olumsuzluklar
(enflasyon, devalüasyon, vs.) yaşanmış
olmasına rağmen, bu süreçlerin hepsinden de,
diğerlerine göre daha başarılı sonuçlarla çıkmış
olan bir portföy yönetim şirketinin, bundan
sonra da aynı başarıyı elde etme olasılığı,
diğerlerinden daha fazla değil midir
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin diğer birikim amaçlı
yatırım enstrümanlarından bir diğer önemli farkı
da zaman faktörüdür.
Ülke olarak daha önce hiç alışık olmadığımız
üzere en az on yıl ve bazı durumlarda otuz
sekiz yıla kadar uzayabilen süreler boyunca
düzenli ve disiplinli ödeme yapmamız
sözkonusu olabileceğinden, bu kadar uzun süre
devam edecek bir oyunun kurallarını oyun
devam ederken değil, oyuna başlamadan önce
ve tüm ayrıntıları ile bilmek, sonradan
yaşanabilecek pişmanlıkları en aza indirebilmek
için ideal olanıdır.
Ancak, pratikte bu ideale ulaşmak nerdeyse
olanaksızdır. Zira ne sistemin detaylarını
başlangıçta tümüyle aktarmak için aracıların,
ne de bu detayları kolayca kavrayabilmek için
katılımcıların yeterli zamanı veya bilgi birikimi
hiçbir zaman tam anlamıyla yoktur. Bazen de
bu ideale ulaşamamanın nedeni gelecekle ilgili
belirsizliktir.
İşte bu nedenle bireyler bir başka önemli
değere daha gereksinim duymaktadır: Güven
Emeklilik hakkını kazanana kadar geçecek tüm
süreci düşündüğümüzde, sisteme girerken
yerine getirilmesi gereken formaliteler, bu
sürecin çok küçük bir bölümünü
oluşturduğundan, genelde işin başlangıç
bölümü farkında olarak ya da olmayarak hızla
geçilmektedir. Ancak zaman geçtikçe
başlangıçta bilinemeyen veya öngörülemeyen
bazıları katılımcılardan, bazıları ülkemizden
hatta bazıları da dış piyasalardan
kaynaklanabilecek çeşitli sorunlarla
karşılaşıldığında, yola hangi şirketin kolunda
çıkıldığı, bir anda en önemli husus olacaktır.
Böyle zamanlarda insan dayandığı kola biraz
daha sıkı tutunma ihtiyacı duymaktadır. Bu
nedenle başlangıçtan itibaren güçlü, sağlam
ve güvenilir bir kola girmek her zaman dikkate
alınması gereken bir husustur. Hele bu yolculuk
onlarca yıl sürebilecek ise...
Bu noktada da size tavsiyemiz, yine seçeceğiniz
şirketin geçmişte böyle durumlarda
müşterilerine nasıl bir anlayış ve davranışla
güven aşıladığına bakmanızdır.
Unutmayın ki, şirketlere duyulan güven, şirketin
kendisiyle özdeşleşen kültürünün ve kendine
özgü iş yapma prensiplerinin hiç kesintiye
uğramadan çok uzun süreler boyunca toplum
tarafından olumlu karşılanması sonucunda
kazanılabilir ve aksine, en küçük bir yanlış
algılama ile çok kısa bir sürede de kolayca
kaybedilebilir.
Öyleyse istikrar ve kalıcı başarı adına bu kadar
ağır bir bedel ödeyerek elde edilen güvene
itibar etmek gerekmez mi
Son bir ipucu daha...
Emeklilik şirketinizi seçerken, varsa bu şirketin
bağlı bulunduğu grubun kendisini de
değerlendirin.
Unutmayın ki çocuklar, asıl anne ve
babalarından gördükleri terbiye ve eğitimle
kişiliklerini oluştururlar. Şirketler de böyledir.
Bağlı bulundukları grubun iş ahlakı, anlayış ve
tecrübelerinden mutlaka etkilenirler ve onların
izlerini taşırlar.
Bu değerlendirmeyi yaparken başka kriterleri
de göz önünde bulundurabilirsiniz. Örneğin,
emeklilik şirketinizin bağlı bulunduğu grubun
faaliyet gösterdiği diğer sektörlerde size
sağlanabilecek ne gibi yan faydalar olabileceğini
hiç düşündünüz mü Çağımız müşteri odaklılık
çağı. Aynı gruba bağlı şirketler, birbirlerinin
müşterilerine türlü türlü avantajlar yaratmıyor
mu Neden sizin seçeceğiniz emeklilik şirketi
de bu konumda bir şirket olmasın
4

Cihan Hazinedar Riziko Kontrol ve Yönetim Departmanı
Dikkat yüksek voltaj!
Günlük hayatı bizim için kolaylaştıran elektrik enerjisi, gerekli önlemler
alınmadığında veya hatalı kullanım halinde elektrik çarpmaları ile insan hayatının
sonlanmasına, ısınma ve kısa devre ile işletmelerde ya da evlerde yangınların
çıkmasına neden olabilir. Bu yangınlar, küçük çapta maddi zararlar ve ufak
yaralanmalarla sonuçlanabileceği gibi büyük maddi kayıplara ve ne yazık ki
ölümlere dahi yol açabilmektedir.
5
F
ırtınalı bir havada arabanızla yoldasınız,
yağmur o kadar şiddetli ki sileceklerinizin
hızı camı silmeye yetmiyor. Radyonun
sesi arabanıza vuran yağmur damlalarının
sesini bastırmakta zorlanıyor. Derken bir anda,
arabanızın camlarını titreten bir gürültü ile
yolun kenarındaki ağaca bir yıldırım düşüyor.
İşte karşınızda elektrik enerjisinin muazzam
gücü.
İnsanoğlu, yıllar boyu kontrol edemediği bu
gücün korkusuyla yaşamıştır. Bugün bile şiddetli
bir gökgürültüsü zaman zaman bizi yerimizden
zıplatmayı başarmaktadır. Elektrik enerjisi ile
insanoğlu arasındaki dostluğun temelleri
Yunanlı bilgin Thales'in, kehribarın kumaş
parçasına sürtünmesi sonucu küçük kıvılcımlar
çıkardığını gözlemlemesi ile atılmıştır. Benjamin
Franklin'in 1752 yılı Haziran ayında yaptığı ünlü
uçurtma deneyi ise insan ile elektrik enerjisinin
daha da yakın ilişkiler içerisinde bulunmasına
büyük katkı sağlamıştır. Franklin'in uçurtmasına
düşen yıldırım, uçurtmanın alt kısmına nemli
sicimle bağlanmış anahtardan, Franklin'in eline
bağlı olan yalıtkan, ipek kurdeleye sıçradığında
paratonerin temelleri atılmıştı.
Şimdi ise çevrenize bir bakın, elektrik enerjisinin
kullanılmadığı bir nokta yok denebilecek kadar
azdır. Akşam işten çıkıp evinize gittiğinizde
kapıdan girdikten sonra yaptığınız ilk iş ışığı
açmak değil midir Sonra da oturma odasına
gidip televizyonu mu açarsınız Yoksa mutfağa
girip buzdolabından atıştıracak birşeyler mi
alırsınız Peki, elektrikleriniz kesik, ortam
karanlık ya da ışık kaynağı yetersiz ise İşte o

zaman bu yazıyı okumanız dahi olanaksız hale
gelebilir. Bir de cep telefonunuzun şarjının
bittiğini, ofisinizdeki bilgisayarın çalışmadığını,
fabrikanızda üretimin durduğunu düşünün...
Günlük hayatı bizim için kolaylaştıran elektrik
enerjisi, gerekli önlemler alınmadığında veya
hatalı kullanım halinde elektrik çarpmaları ile
insan hayatının sonlanmasına, ısınma ve kısa
devre ile işletmelerde ya da evlerde yangınların
çıkmasına neden olabilir. Bu yangınlar, küçük
çapta maddi zararlar ve ufak yaralanmalarla
sonuçlanabileceği gibi büyük maddi kayıplara
ve ne yazık ki ölümlere dahi yol açabilmektedir.
“Elektrik kontağından çıktığı tespit edilen
yangın, deponun tamamıyla yanmasına neden
oldu” ya da “Elektrik motorundaki bir kısa devre
ile başlayan yangında, alevler kısa sürede
işletmeyi sardı” gibi sıkça karşılaştığımız haber
başlıklarını bir araya getirdiğimizde, ülkemizde
elektriğin neden olduğu yangınların ilk sıralarda
yer aldığı açıkça ortaya çıkmaktadır. İstanbul
İtfaiyesi'nin 2006 yılı istatistiklerine baktığımızda
22.064 yangın olayının 3.273'ünün elektrik
kontağından kaynaklandığı görülmektedir.
Elektriğin neden olduğu yangınlar sadece
Türkiye'de değil, dünya ülkelerinde de ilk
sıralarda yer almaktadır. Özellikle evlerde çıkan
yangınların büyük bir bölümü elektriğin yanlış
kullanımından, ısıtıcı ya da pişirici cihazlardan
kaynaklanmaktadır. Amerika'da NFPA (National
Fire Protection Association) ve NFIRS (National
Fire Incident Reporting System) verilerine göre
1999-2002 yılları arasında evler dışındaki
yapılarda çıkan yangınların, %14'ünün pişirici
cihazlardan, %9'unun elektrik dağıtım ya da
aydınlatma ekipmanlarından, %8'inin de ısıtma
cihazlarından kaynaklandığı görülmektedir.
İngiltere'de 2003 yılı istatistiklerine bakıldığında
ise 49.266 yangından 19.710'u yine elektrik
nedenli yangınlardır.
Peki, elektrik enerjisi nasıl oluyor da bu kadar
çok sayıda yangına neden olabiliyor
Yangınlar, enerji hatlarından ya da kullanılan
ekipmandan kaynaklanabileceği gibi, elektrikli
aletlerin bakımsızlığı, iyi yapılmamış bağlantılar
ve aşırı yüklenmiş elektrik tesisatı da yangına
yol açabilir. Hatalı kullanılan uzatma kabloları
ise başlı başına birer yangın nedenidir. Bakımsız
kalan elektrik tesisatındaki eskiyen kablolar,
gevşek kablo ve sigorta bağlantıları zamanla
ısınacak ve kısa devre sonucu yanmaya neden
olacaktır. Bu olaydan yakın konumdaki yanıcılığı
yüksek malzemeler de etkilenecek ve yangın
başlayacaktır.
Yangınlara neden olan bir diğer elektrik türü
de statik elektriktir. Bizi korkutan yıldırım, statik
elektriğin en güçlü örneklerinden biridir. Sıkça
karşılaşabileceğimiz bir başka örneği ise soğuk
kış günü giydiğimiz yünlü kazağı çıkartırken
duyduğumuz çıtırtılar, hatta oda karanlıksa
görebileceğimiz ufak kıvılcımlardır. Her canlı
ve cansız varlık üzerinde, atom özellikleri
nedeniyle, negatif ve pozitif elektrik yükleri
vardır. Sürtünme etkisiyle bu yüklerin
değerlerinde artma ya da azalma meydana
gelir. Farklı yüklerle yüklenmiş bir cisim, karşı
yüke sahip başka bir cisme dokunduğunda ya
da yaklaştığında, yük farkı nedeniyle cisimler
arasında bir elektrik atlaması oluşur.
İşte bu aşamada ortaya çıkan kıvılcım, yanıcı -
parlayıcı sıvıların buharlarının ve patlayıcı
gazların (özellikle hidrokarbon bileşiklerinin)
bulunduğu ortamda patlama ve ardından
yangınlara neden olabilir. Bu nedenle yanıcı -
parlayıcı sıvıların buharlarının ve patlayıcı
gazların bulunduğu işletmelerde (kimyasal
tesisler, akaryakıt istasyonları, rafineriler vb.)
statik elektrik konusunda mutlaka ek önlemler
alınması gerekmektedir.
Elektrik enerjisi vazgeçemeyeceğimiz enerji
kaynaklarından biri olduğuna göre, önemli olan
onu nasıl güvenli ve etkin bir şekilde
kullanacağımızı bilmektir. Alınabilecek önlemler
evler ve faaliyet kollarına göre işletmeler için
farklı olabileceği gibi, birçok ortak noktada
birleşmektedirler.
6

Bir elektrik panosunun termal kamera ile çekilmiş görüntüsü. Sarı renk aşırı ısınmış kısımları göstermektedir.
7
• Elektrik tesisatınız şartnamelere ve
yönetmeliklere uygun olmalıdır. Bu konuda
başlıca dikkat etmeniz gereken noktalar
şunlardır:
a) Tesisatınızda kullandığınız ekipman
(sigortalar, kablolar, aydınlatma armatürleri
vb.) ihtiyaca ve kullanım alanına uygun olarak
seçilmelidir. Ortamdaki toz, nem, yanıcı ve
parlayıcı maddeler, gazlar vb. dikkate alınarak
riskin derecesine göre tesisatınız etanj 1 ya da
ex-proof 2 özellikte olmalıdır.
b) Mümkün olduğu kadar kablolara ek
yapmamaya özen gösterin. Mutlaka ek
yapmanız gerekiyorsa kabloları klemens 3
kullanarak ekleyin ve klemensi bir buat içine
alarak ek noktasını dış ortamdan izole edin.
Buatlara, elektrik panolarına, aydınlatma
armatürlerine, elektrik motorlarına vb. elektrikli
ekipmana yapılan kablo giriş ve çıkışlarında
mutlaka kablo çapına uygun rekorlar kullanın.
Elektrik panolarının kapaklarını, contaları takılı
olacak şekilde daima kapalı tutun. Bu sayede
pano içerisine girebilecek toz ve hav minimize
edilmiş olur.
c) Elektrik tesisatında kesinlikle 2x0,75 mm
kesitli kablo kullanmayın. Bu kablolar
sigortaların tanımlı olduğu akım değerlerine
ulaşmadan ısınmaya ve erimeye
uğrayacağından yangına sebebiyet verirler.
• Yangın; yanıcı madde, oksijen ve ısı
kaynağının bir arada bulunmasıyla
oluştuğundan, yanıcı maddeleri elektrikten
kaynaklanabilecek bir ısı kaynağından uzak
tutmak gerekir. Elektrik ekipmanındaki bir
yanmanın yakın çevredeki yanıcı maddelerin
de yanmasına neden olacağı göz önüne
alınarak, sigorta ve elektrik panoları, elektrikli
ısıtıcılar, elektrik motorları, aydınlatma
armatürleri vb. elektrikli ekipmanın yakın
çevresinde yanabilecek malzeme
bulundurmayın.
• Aynı prize tesisattaki kablonun
kaldırabileceğinden fazla fiş takmayın. Bu,
özellikle evlerde sıkça karşılaşılan bir durumdur.
Aynı prize elektrik sobası, televizyon, müzik seti,
bilgisayar gibi aletler takılmakta, aşırı yüklenen
tesisatta ısınma ve sonrasında yanma meydana
gelmektedir. Bunun yanısıra, kullandığınız
fişlerin prize tam olarak oturduğunu kontrol
edin. Unutmayın, gevşek bağlantılar daima
ısınmaya neden olurlar.
• Kullanmadığınız zaman sigortalarınızı
kapatın, sürekli fişte kalması gerekmeyen
aletlerin fişlerini takılı bırakmayın.
• Elektrik tesisatının geçtiği noktaların (kablo
kanalları, duvarlardaki tesisat boşlukları) iyi
şekilde yalıtılmaları önemlidir. Bu sayede
kablolarda meydana gelebilecek yanmanın
diğer bölümlere geçmesi engellenecektir.
• Elektrikle ilgili bir önemli nokta da yeterli
topraklamanın yapılmasıdır. Elektrik tesisatının
topraklanması, elektrik çarpmasına karşı sizi
koruyacağı gibi, oluşabilecek elektrik arklarının
engellenmesi açısından da çok önemlidir.
Özellikle yanıcı - parlayıcı sıvılarla ya da patlayıcı
gazlarla ilgili bir iş yapıyorsanız topraklama
konusunda daha da hassas davranmalısınız.
Düzgün yapılmamış topraklama sonucu
oluşabilecek bir elektrik arkı, ortamda uygun
oranda yanıcı - parlayıcı madde buharı ya da
patlayıcı gaz var ise patlamaya ve yangına
neden olacaktır.
• Fırtınalı havalarda yıldırım düşmesi de
yangınlara ve patlamalara neden
olabilmektedir. İşletmeniz ya da eviniz açık
arazide ya da yüksek bir noktada ise yıldırımdan
korunmak için uygun bir noktaya paratoner
tesis edilmelidir.
• Bütün bunların yanında, mutlaka belirli
aralıklarla topraklama ölçümleri, elektrik tesisatı,
elektrikli ekipman bakım ve temizlikleri
yapılmalıdır. Elektrik sigortasındaki bir iki kablo
bağlantı vidasının sıkılması bile yangının
önlenmesinde büyük rol oynayabilir.
Elektrik nedenli yangınların önlenmesi
konusunda daha birçok madde sıralanabilir
ancak yukarıda da belirtildiği gibi temelde
yapılması gerekenler, uygun ekipman seçimi,
doğru kullanım, gerekli bakımların yapılması
ve ısı kaynağı ile yanıcı maddenin birbirleri ile
etkileşiminin önüne geçilmesidir.
Son yıllarda, elektrik tesisatının bakım
kontrollerinde termal kameralar da
kullanılmaktadır. Termal kameralar oldukça
etkin çözümler sağlayarak elektrik tesisatında
ısınan bölgelerin tespit edilmesine olanak
sağlar. Bir iki ekipmanın değiştirilmesi ile
problemli noktalar ortadan kalkmış olur. Termal
kameraların yaygınlaşması ile elektrik
tesisatındaki zafiyetlerin tespiti de günden güne
kolaylaşmaktadır. Her gün geçen gelişen
teknoloji sayesinde belki bir gün elektrik nedenli
yangınlar da tarihe karışacaktır.

Kısa devrelerden ve kıvılcımlardan uzak günler
geçirmeniz dileğiyle..
(1) : Su, nem ve toz geçirmez özellikte olan
elektrik tesisatı etanj tesisat olarak
adlandırılmaktadır.
(2) : Explosion Proof'un kısaltılmış şekli olan
ex-proof elektrik tesisatı, yaşanabilecek bir
patlamanın tesisatın kendi bünyesinde
kalmasını sağlamaktadır. Örneğin ex-proof bir
aydınlatma armatürü içine sızabilecek patlayıcı
gaz, armatür içinde patlamaya neden olabilir
ancak bu patlama armatürün kendi içinde
yaşanacak ve dış ortamı etkileyecek boyutlara
ulaşmadan etkisini yitirecektir.
(3) : Kabloların eklenmesinde kullanılan plastik,
porselen ve çeşitli tipleri bulunan bir tesisat
ekipmanıdır. Klemensin karşılıklı ağızlarından
girişi yapılan kablolar klemens üzerindeki
vidaların sıkılmasıyla sabitlenir ve uç uca
eklenmiş olur.
2006 Yılı İstanbul İtfaiyesi İstatistikleri
Yangın Sebepleri Adet %
Sigara 10.527 48
Baca 1.375 6
Elektrik kontağı 3.273 15
Kıvılcım sıçraması 913 4
Ütü, ocak, elk. aletleri 911 4
LPG, benzin parlaması
doğalgaz, patlama 282 1
Çocukların ateşle oynaması 1.294 6
Kasıt (sebebi meçhul) 373 2
Diğer 3.116 14
TOPLAM 22.064 100
8

Bu kaza pahalıya patladı...
28 Şubat 2001 gününün erken saatlerinde, Land Rover marka bir aracın sürücüsü,
otobanda giderken direksiyon başında uyuyakaldı. Bu olay 10 kişinin ölümüne ve
50.000.000 Euro'yu aşan hasara sebep oldu.
9
“Münchener Rückversicherungs-Gesellschaft, München”
A
racı ile genellikle senede 100.000 km.
yapan 37 yaşındaki Gary Hart, o gün
yolculuğuna sabah saat 04:40'ta
başlamıştı. Evinden iş yerine kadar 270 km. yol
gidecekti. Aynı yolculuğu 24 saat içerisinde
ikinci kez yapıyordu, ancak bu kez üzerinde
araç yüklü bir römorku, kendi arabası ile
çekmesi gerekiyordu.
Saat 06:00 sularında, Hart'ın Land Rover'ı Selby
yakınlarında otobandan çıkıp, dik bir toprak set
üzerinden kayarak aşağıya doğru sürüklendi
ve sonunda durdu.
Hart, aracından güçlükle çıkabildi ve aracın ön
kısmının tren yolu üzerinde olduğunu gördü.
Bu, Londra'dan İskoçya'ya giden hattı.
Hart, cep telefonundan hemen Acil Servis'i
aradı. Ancak kendisi telefonla konuşurken,
saatte 200 km. hızla gelen bir tren Land Rover'a
çarptı. Frenler devreye girince, tren
devrilmeden ray üzerinde yoluna devam etti.
Ancak bir süre sonra raydan çıktı ve karşıdan
gelen bir yük treni ile çarpıştı. Yük vagonunda
1.000 ton kadar kömür bulunuyordu ve yolcu
trenine çarptığında hızı saatte 200 km.'den
fazlaydı.
Kayıplar
Kazanın sonucunda; her iki trenin makinisti,
görevlilerden iki kişi ve altı yolcu öldü.
76 yolcu hastaneye kaldırıldı.
Yolcu treninin on adet vagonunun hepsi de
tamir edilemeyecek şekilde hasar gördü.
Sadece, treni arkadan iten lokomotif onarılabilir
durumdaydı.
Kazadan altı hafta önce teslim alınan yük
lokomotifi tümüyle hurdaya çıktı. Buna ilaveten
kömür nakliyesi için kullanılan bazı vagonlar
da zarar gördü.
İngiltere Demiryolları altyapı sahibi olan kurum,
kaza bölgesini temizlemek, hasar gören rayları
ve sinyalizasyon sistemini onarmak zorunda
kaldı. Ayrıca kaza bölgesinin iki hafta boyunca
tamir işleri için kapalı olmasından dolayı
uğradığı gelir kaybının yanı sıra, demir yollarını

işleten firmaların da yolcu gelir kayıplarını
tazmin etmekle yükümlü tutuldu.
Kaza Sebebini Saptama
Polis, çok özenli bir şekilde çalışarak, Land
Rover'ın demiryolu hattı boyunca dağılan
enkazını 800 farklı noktadan toplayıp biraraya
getirdi ve aracı baştan yapılandırdı. Aracın
süspansiyon sisteminin parçalarını, detaylı bir
analiz için Almanya'daki imalatçısına gönderdi.
Ancak analiz sonucunda, ne Land Rover'ın
kendisinde ve lastiklerinde ne de römorkta ani
bir kontrol kaybına sebep olabilecek bir kusur
veya noksanlık bulunabildi.
Gary Hart, yapılan görüşmede, çarpışmadan
önceki 24 saat içerisinde sadece 30-45 dakika
kadar uyuduğunu itiraf etti.
Hart, tehlikeli araba kullanmadan dolayı on
kişinin ölümüne sebebiyet verdiği için suçlu
bulundu. Beş yıl hapse mahkum edildi.
Sonuç
Otomobillerin yoldan çıkmasını engellemek
için yol ve demiryolu raylarına yakın otoban
kenarları boyunca bariyerlerin kurulması şarttır.
Güvenlik bariyerleri ayrıca, yan eğimlere bağlı
olarak üç metreden daha yüksek olan toprak
set üzerlerine yapılmalıdır.
Gary Hart'ın Land Rover'ı, toprak set
yüksekliğinin 3,5 metre olduğu noktada
otoyoldan çıkmıştır. Land Rover'ın otobanı
terkettiği yer ile demiryolu hattı üzerine
düştüğü nokta arasında 100 metre kadar
mesafe vardı. Özellikle tehlikeli olan yolun bu
kısmı boyunca güvenli bir bariyer olsaydı, kaza
önlenebilirdi.
Poliçenizin Limitlerine
Dikkat...
Türkiye’de zorunlu olarak her araç sahibinin
yaptırdığı Trafik Sigortası Poliçesi limitleri, hususi
kullanım tarzlı (otomobil) araçlar için 2007
yılında:
yaşanması durumunda Trafik Sigortası limitleri
oldukça yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple,
aracınız için isteğe bağlı olarak yaptırdığınız
kasko poliçelerinizde, 3. şahıslara
verebileceğiniz hasarlar için İhtiyari Mali
Mesuliyet limitlerinizin; araç içindeki kişilerin
ve sürücünün riskleri için Ferdi Kaza ve Tedavi
Ek Teminatı limitlerinizin yüksek tutulması, olası
bir hasarda Trafik Poliçesi limitlerinin üzerinde
doğacak olan maddi maliyeti, kasko poliçenizin
karşılamasını sağlayacaktır. Kazalardan uzak
günler dileriz ..
Bu makale Münich Re Group yayını
Schadensipegel’in 2/2002 numaralı
sayısından alınmıştır.
Maddi Zarar; Araç Başına: 6.000 YTL.
Tedavi Gideri; Kişi Başına: 60.000 YTL.
Tedavi Gideri; Kaza Başına: 300.000 YTL.
Sakatlanma ve Ölüm; Kişi Başına: 60.000 YTL.
Sakatlanma ve Ölüm; Kaza Başına: 300.000 YTL.
Maddi Zarar; Kaza Başına: 12.000 YTL.
olarak belirlenmiştir. Ancak yukarıda bahsi
geçen türde kazalar, zincirleme trafik kazaları
ve en vahimi, ölümle sonuçlanan kazaların
“Münchener Rückversicherungs-Gesellschaft, München”
10

Şela Barokas Bahar İnşaat Montaj Departmanı
İnşaat / Montaj sigortalarıyla
temelinizi güçlendirin
Doğal afetlerin sıkça yaşandığı
ülkemizde, yatırımların güvence altına
alınması oldukça önem taşımaktadır.
İnşaat All Risks Sigortası'nın gerekliliği; projenin
devamlılığının sağlanması, sermaye, işgücü ve
zaman kayıplarının önüne geçilmesi
konularında ortaya çıkmaktadır. İnşaat
Sigortası'nı, doğrudan inşaat sahibi
yaptırabileceği gibi, inşaatın tüm
sorumluluğunu üstlenen yüklenici (müteahhit
firma) ya da taşeron firma da yaptırabilir.
Bu sigorta, inşaatın ön depolama safhasından
başlayarak sigortaya konu olan faaliyeti, teminat
süresi içinde, inşaat sahasında bulunduğu
sırada aşağıda bir kısmı sıralanan risklere karşı
teminat altına alır.
Bunun yanısıra, günümüzün hızla gelişen
teknolojisi ve insan gereksinimlerinin
çeşitlenmesi, sanayicileri fabrika ve tesislerini
yeni ekipmanlarla yenilemeye ve yeni yatırımlar
yapmaya yöneltmektedir. Bu yatırımlar
gerçekleştirilirken, olası maddi kayıpların önüne
geçebilmek için Montaj All Risks Sigortası da
bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.
Montaj Sigortaları, çoğunlukla inşaatı
tamamlanmış yapılara, mekanik ve elektrikli
parçaların monte edilmesi ve tesisin kurulumu
sırasında meydana gelebilecek kayıp ve
hasarları tazmin edecek sigortalardır.
11
İnşaat / Montaj Sigortası ile
neler teminat altına
alınabilir
İnşaat / Montaj Sigortaları ile inşaat ve montaj
faaliyetlerinin başlangıcından bitimine kadar
geçen süre içinde, bu faaliyetlere özgü ani ve
beklenmedik sebeplerle ortaya çıkacak
hasarların yanısıra,
•Doğal afetler (deprem, sel, seylap, fırtına vb.)
• Yangın, yıldırım, infilak
•Hırsızlık
• Yer kayması
nedeniyle oluşabilecek riskler de güvence altına
alınır.
Bazı riskler ise ek sözleşme ile teminat altına
alınabilir:
• Grev, Lokavt, Kargaşalık, Halk Hareketleri
ve Terörizm
• Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet
• Mevcut Bina ve Tesisler
• Yurtiçi Nakliyat
• Şantiye Tesisleri
• İnşaat / Montaj Makine ve Ekipmanları
• İnşaat / Montaja Bağlı Kâr Kaybı
Bu noktada, pek iyi bilinmeyen İnşaat / Montaja
Bağlı Kâr Kaybı (Advanced Loss of Profit)
teminatına değinmek faydalı olacaktır:
Bu teminat, brüt kârı (net kâr + sabit masraflar
veya ciro - değişken masraflar) temin etmek
üzere dizayn edilmiştir.
Net kâr, vergi öncesi elde edilen faaliyet kârıdır.
Sabit Masraflar ise aktivite konusu işin
yapılmaması durumunda dahi ödenmesi
gereken masraflardır (ücretler, kira vb.).
Sigortacı, projenin poliçede belirtilen
sebeplerden ötürü hasara bağlı olarak
gecikmesinden dolayı önceden belirlenen brüt
kâr üzerinden tazminat öder.
Kâr Kaybı (Advanced Loss of Profit) teminatında
da İnşaat / Montaj poliçelerinde olduğu gibi
muafiyet uygulaması mevcuttur ancak
muafiyet bedel üzerinden değil, süre üzerinden
uygulanır ve bu süre minimum 15 gündür.
Sigortalı, poliçe tanzimi esnasında tahmini yıllık
brüt kâr rakamından hareketle, Kâr Kaybı

teminatının limitini belirler. Bunun yanısıra, poliçe ile tazmin edilebilecek
bir hasar nedenine bağlı olarak oluşabilecek gecikme süresini dikkate
alarak tazminat süresini tayin eder.
İnşaat / Montaja Bağlı Kâr Kaybı ek teminatını ilgilendiren bir hasarın
oluşması durumunda, önce İnşaat / Montaj poliçesinde yazılı olan
sürenin bitmesi beklenecektir. Şayet poliçede yazılı sigorta süresi
sonunda iş programından hasara bağlı sebeplerden ötürü sapma,
muafiyet süresinden fazlaysa bu durumda sigortalı tazminata hak
kazanacaktır.
Hem İnşaat hem de Montaj poliçeleri için aynı teminatlar
sağlanabilmektedir. Bu sigortaları birbirinden ayıran sadece bir teminat
bulunmaktadır. Montaj sigortalarında, dört haftaya kadar, ana teminat
olarak verilen Test (Tecrübe) Devresi Teminatı inşaat sigortalarında
geçerli değildir. Bu teminat, makinenin montajı tamamlandıktan sonra
devreye girmekte ve makine ilk kez çalıştırıldığı sırada ortaya çıkabilecek
hasarları tazmin etmektedir. Burada en önemli nokta teminatın yeni
makineler için geçerli olmasıdır. Daha önceden kullanılmış olan
makineler için test devresinde meydana gelebilecek hasarlar teminat
dışındadır.
Bu sigorta türlerinde, sigorta bedeli, işveren ile
inşaat / montaj işlemini gerçekleştirecek müteahhit firma arasında
yapılan sözleşme bedelidir ve inşaatta temin edilen makine, tesis, tesisat,
malzeme donanım ile montajı yapılacak üniteler, nakliye, navlun, sigorta
masrafları, varsa gümrük vergileri, resim ve harçlar, işçilik, montaj ve
işletmeye alma giderlerinden oluşur.
Sayılar ve Grafiklerle Dünya'da ve
Türkiye'de İnşaat / Montaj Sigortaları
Montaj Sigortaları ile teminat altına alınabilecek bazı kıymetler
Cihazlar
Türbin
Jeneratör
Buhar kazanı
Kompresör
Transformatör
Asansörler
Vinçler
Kablo hatları
Kâğıt ve tekstil makineleri
Boru hatları
Güç Merkezleri
Bu kıymetler, riziko adresi içerisinde montajın yapılacağı yere taşınması,
burada montajı, test edilmesi ve bakım devresi süreçlerinden geçer.
Son on yılın istatistiklerine bakıldığında en çok hasarın test (tecrübe)
döneminde, en az hasarın ise bakım devresi döneminde meydana
geldiği görülmektedir.
İnşaat Sigortaları ile teminat altına alınabilecek bazı kıymetler
Konutlar
İşyerleri
Tüneller
Karayolları
Havaalanları
Demiryolları
Alt / Üst geçitler
Boru Hatları
Arıtma Tesisleri
Limanlar
Barajlar
Köprüler
Bu kıymetler de, ön depolama, inşaat ve bakım devresi aşamalarından
geçer. Yine son on yılın istatistiklerine baktığımızda hasarın en çok
inşaat döneminde, en az bakım devresinde yaşandığı görülmektedir.
2004 yılında dünyadaki Mühendislik primi 7,522 milyon USD olarak
belirtilmiştir. Bu üretimin % 43,6'sı İnşaat / Montaj Sigortaları'ndan
oluşmaktadır.
Tarih
İnşaat / Montaj
toplam prim üretimi (Bin YTL)
Elektronik Cihaz:
%12,2
Kâr Kaybı:
%5,1
1999 yılı 14.059
2000 yılı 27.691
2001 yılı 46.521
2002 yılı 64.845
2003 yılı 76.465
2004 yılı 103.244
2005 yılı 115.691
Makine Kırılması:
%39,1
İnşaat/Montaj:
%43,6
Yukarıdaki tablodan da görülebileceği üzere bu branşta prim üretimi
her yıl artmaktadır. 2006 yılında da büyük bir artış göstererek
153,293,457 YTL'ye ulaşmıştır. Ancak İnşaat / Montaj Sigortaları
proje bazlı sigortalar olduğundan, poliçe yıllık olarak düzenlenmez,
sigorta süresi ancak proje sonlandığında biter. Bu nedenle de belli
bir istikrardan söz edilmesi mümkün değildir. İlgili prim üretimi
ülkenin ekonomik koşullarına ve yatırım politikalarına bağlı olarak
farklılık gösterebilmektedir
12

David M. Kohen Kositaş Sigorta & Reasürans Brokerliği A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan
Normal ikizler mi, yoksa
siyam ikizleri mi
Dünyada kısaca 9/11 olarak anılan, 11 Eylül 2001 tarihinde New York'taki Dünya
Ticaret Merkezi'nin İkiz Kuleler’ine yapılan terörist saldırısındaki sigortalı hasarın
tazminat konusu, dünya sigorta sektöründe “örnek vaka” oldu.
13
9/11 saldırısı, dünya sigorta sektöründe bir
milat olarak kabul edildi.
İkiz Kuleler’in sahibi ile onları sigortalayan
17 sigorta şirketi arasındaki dava, 5 yıl sürdü. Bu
davanın en önemli üç evresi kronolojik sıra
ile şöyledir:
Ekim 2003
Dünya Ticaret Merkezi hasarının ödenmesi
yılan hikayesine döndü
DAVA: Saldırı sonucu yıkılan İkiz Kuleler’in
hasarı ile ilgili henüz herhangi bir tazminat
ödemesi yapılmadı. Kulelerin sahibi iki farklı
hasar olduğunu iddia ediyor.
Yıkılan İkiz Kuleler’in sahibi Larry Silverstein ile
başta Swiss Re ve Travelers Indemnity olmak
üzere sigorta şirketleri arasındaki dava iki yıldan
beri sürüyor. Sigorta şirketlerini haklı bulan
yargıç John Martin'in ilk kararının Manhattan
mahkemesi tarafından teyidinden sonra,
davanın şimdi de New York federal
mahkemesine taşınma ihtimali belirdi. İki
kuleye yapılan saldırının bir tek olay olduğuna
hükmeden Manhattan mahkemesi, tarafların
dinlenmesi için davayı federal mahkemeye
aktardı. Larry Silverstein, 11 Eylül 2001
saldırılarının iki farklı olay oluşturduğunu
düşünüyor ve kendisine toplam 7,1 Milyar USD
tazminat ödenmesi gerektiğini ileri sürüyor.
Halbuki sigorta şirketleri bunun tek bir olay
olduğunu, bu nedenle sadece poliçede
öngörülen tavan rakam olan 3,5 Milyar USD'yi
ödemeleri gerektiğini düşünüyorlar.
Federal mahkemenin duruşma çağrısını
beklerken, taraflar, sayıları 10'a varan poliçeyi
ve bir o kadar sigorta şirketini ilgilendiren
dosyayı aydınlığa kavuşturmak için tüm kanıt
ve gerekçeleri ortaya koymaya hazırlanıyorlar.
Aralık 2004
Sigorta şirketleri ilk seti kaybettiler.
KARAR: Halk jürisi iki saldırının farklı olaylar
olduğuna hükmederek İkiz Kuleler’in sahibine
hak verdi.
Larry Silverstein sigorta şirketlerinden bir
kısmına karşı zafer kazandı. New York
mahkemesinin halk jürisi Dünya Ticaret
Merkezi’nin sahibi olduğu İkiz Kuleler’in
yıkılmasının iki farklı olay olduğuna hükmetti.
Bu hüküm sigortalayan 17 sigorta şirketinden
9 tanesini bağlıyor. Allianz'ın bağlı
ortaklıklarından biri kararın kendisine fazladan
80 Milyon USD (60 Milyon ∂)'ya mal olacağını
bildirdi. Reasürans şirketi Scor, bu kararın
yürürlükte olan poliçenin hüküm ve koşullarına
aykırı olduğunu belirtti. Kararla birlikte Scor'un
Borsa'daki hisselerinin değeri yaklaşık %7 düştü
ve 1,4 ∂ seviyesine geriledi.
Başta IRI (General Electric), Saint-Paul, Tokio
Marine and Fire, Travelers ve Zurich olmak
üzere teminat veren 9 sigorta şirketinin temyize
gitmeleri bekleniyor. Ancak şirketler öncelikle
kulelerin değerlendirmesinin yapılmasını
bekliyorlar. Bu kritik aşamada, eksperler
değerlendirmenin bir tek olay bazında
öngörülen teminat tavanı olan 3,5 Milyar USD
(2,6 Milyar ∂)'yu geçip geçmediğine karar
verecekler. Eğer geçiyorsa ve temyiz
aşamasında mahkemenin ilk hükmü teyit
edilirse, Larry Silverstein bu tavan rakamını aşan
değere karşılık gelen ek bir tazminat alabilecek.
Ancak İkiz Kuleler’in reel değeriyle ilgili birtakım
faklı bilgiler ağızdan ağza dolaşıyor. Larry
Silverstein'a yakın kaynaklar bu rakamın 5 Milyar
USD (3,7 Milyar ∂) civarında olduğunu
söylüyorlar. Sigorta şirketleri ise yeniden inşa
değerinin 3 Milyar USD (2,2 Milyar ∂)'yu
geçmeyeceğini ileri sürüyorlar. Bu varsayıma
göre temyiz aşamasında iki farklı olayın söz
konusu olduğuna hükmedilse bile, sigorta
şirketleri öngörülenin altında bir zarar
yazabilecekler.
Ekim 2006
Sigorta şirketleri daha fazla ödeme yapacaklar
TAZMİNAT: Amerikan yargısı kesin kararını
verdi. Willis poliçesine göre iki farklı olay,
Scor'un ana sigortacı olduğu poliçeye göre
ise bir tek olay söz konusu.
Beş yıl süren bir yargı sürecinden sonra New
York istinaf mahkemesi, Dünya Ticaret
Merkezi’ne yapılan saldırının tazminatı ile ilgili
kararını verdi. Dava, kulelerin sahibi Larry
Silverstein ile sayıları yirmiye varan ve aralarında
Swiss Re'nin de bulunduğu sigorta şirketlerini
karşı karşıya getiriyordu. Beklentilerin aksine,
yargı iki terörist saldırının hem bir tek ve hem
de iki farklı olay olduğuna hükmetti! Bu büyük
fark iki farklı poliçeden kaynaklanıyor. Şanslılar
arasında Swiss Re, Chubb, Lloyd's ve Dünya
Ticaret Merkezi’nin işletme kayıplarını teminat
altına almaya yönelik olarak ana sigortacı Willis
tarafından akdedilen poliçeye taraf olan yedi
sigorta şirketi bulunuyor. Üç New York’lu yargıç,
bir hasarın meydana gelmesinin “bir dizi benzer
nedenden” kaynaklanan zararlara bağlı olduğu
hususunun belirtildiği poliçeye göre, kulelere
yapılan iki terörist saldırının sadece bir tek olay
oluşturduğuna hükmettiler. Swiss Re lehine
verilen karar Larry Silverstein'in iddialarına kesin
olarak son verdi. İsviçreli reasürans şirketinin
bir üst düzey yetkilisi “Swiss Re'nin
yükümlülüğü yazdığı azami 3,5 Milyar USD
tavanı üzerinden %25'lik payı aşamaz” diye
açıklamada bulundu.
Scor'un şanssızlığı
Buna karşılık, aynı mahkeme aynı davada
Scor'un ana sigortacı olduğu poliçe bazında
verdikleri ikinci bir karara göre, iki uçağın neden
olduğu zararların ayrı ayrı tazmin edilmesi
gerektiğine hükmetti. Scor'un yanısıra
aralarında Allianz'ın da bulunduğu dokuz
sigorta şirketi bu tazminatı ödeyecekler.

Başından beri, bu ikinci sözleşmenin yorumu
yargıçlar arasında görüş ayrılığına neden oldu.
2004 yılının ilkbaharında alınan ilk kararda bir
tek olaydan söz ediliyordu, halbuki birkaç ay
sonra bir başka mahkeme iki ayrı olay olduğu
görüşüne katılmıştı.
Toplamda, Larry Silverstein'a yargıçlar 3,7 Milyar ∂
tazminat vermiş oldular. Bu tazminat tutarı,
talep edilen 5,6 Milyar ∂'dan 1,9 Milyar ∂ eksik.
Ancak, toplam fatura , sigorta şirketleri için
876 Milyon ∂ daha yüksek oldu.
Konu edilen tazminat bedelleri sadece binaların
hasar tazminatıdır. 3.000 kişinin ölümü, bir o
kadarının yaralanması, yüzlerce işyerinin kâr
kaybı, mali sorumluluğu ve işyerlerinin
muhteviyatı ile demirbaşının zararı da ayrıca
tazmin edilmiştir
Tazminatın ayrıntıları
Willis Poliçesi
1 olay
2.6 Milyar ∂ tazminat
10 sigorta grubu ilgili: Chubb, Employers, Lloyd's, Swiss Re (riskin %25'i), vs.
Scor Re Poliçesi
2 ayrı olay
876 Milyon ∂ tazminat
9 sigorta grubu ilgili: Allianz, Royal & Sun Alliance, St. Paul, Scor, Zurich, vs.
14