EGE EĞİTİM DERGİSİ - Eğitim Fakültesi - Ege Üniversitesi

More documents

Recommendations

Info

Huzurevinde Yaşayan Bir Grup Yaşlının Kullandığı Başaçıkma Stratejileri Bazı problemler fiziksel, zihinsel ve duygusal durumların bozulmasıyla ilgilidir. Diğer problemler stres ve kaygı yaratan çevresel durumlardan kaynaklanmaktadır. Bazı yaşlı kişiler ise aile üyeleri ve diğer bireylerle olan ilişkilerindeki problemleri çözmek durumundadırlar. Gözlemler yaşlı bireylerin ortak bazı problemleri olduğunu ve yaklaşık olarak bu problemlerin beş alanda sınıflandırılabileceğini göstermektedir. Bunlar sırasıyla kişilerarası ilişkiler, sosyal ilişkilerde doyumsuzluk, karar verme zorluğu, duygusal strese gösterilen tepki ve yetersiz maddi veya sosyal kaynaklardır. Butler (1975) yaşlı bireylerin en önemli iki probleminin maddiyat ve sağlıkla ilgili problemler olduğunu ifade etmiştir. Harris (1975)’in yaptığı görüşmelerde ise yaşlılar arasında cinayet korkusu, bozuk sağlık ve yeterli miktarda para olmamasının en önemli problemler olduğu belirlenmiştir. Her ne kadar geçtiğimiz yıllarda yapılan araştırmalarda kişilerarası çatışmalarla başaçıkmada (Quayhagen & Quayhagen, 1982), kronik hastalıklarda ve her gün karşılaşılan problemlerle başaçıkmada yaş farklılıklarının olduğu ortaya konmuşsa da (Cornelius ve Caspi, 1987; Folkman ve ark., 1987; Irion ve Blanchard-Fields, 1987; McCrae, 1982) yaşlıların ruh sağlığına ilişkin olarak yapılacak tanımlar herhangi bir yaş grubundan farklı değildir. Diğer bir deyişle, gereksinimlerin karşılanabileceği bir çevreye uyum sağlamak tüm yaş grupları için geçerlidir. Genel anlamıyla, uyum süreci , ödünleme ve seçici olarak istenilen en iyi düzeye ulaşmayı içermektedir. Ne var ki, ilerleyen yaşla birlikte fiziksel bozukluklar hareket yeteneğini kısıtlayabilir. Beş duyunun keskinliğinde azalmalar olabilir ve yaşlının çevresinde değişiklikler yapılmasını zorunlu kılabilir. Dolayısıyla, yaşlıların yaşadıkları çevreye uyum sağlamaları diğer yaş gruplarına göre farklı bir boyutta ele alınabilir. Yaşlılarla ilgili olarak yapılan bazı demografik çalışmalarda bireylerarası desteğin zayıflaması, bedenin çeşitli organlarının hareket yeteneği, bağımsızlık ve sosyal konum kaybına bağlı olarak depresyon vakalarının görülme sıklığına dikkat çekilmektedir (Christine ve Alexy,1998).Diğer bazı araştırma bulgularında ise, bireylerin bağımsız davranma yetisine sınırlamalar getirdiği için özellikle huzurevinde yaşayan yaşlılar arasında depresyona sıklıkla rastlandığı kaydedilmektedir (Smyer ve Pualls, 1999). Huzurevleri yaşlıların artık ailelerinin bakımlarıyla başaçıkamayacakları durumda yerleştirildikleri son dinlenme yerleri olarak kabul edilmektedir (Pruchno, Michaels ve Potashnik, 1990). Huzurevlerine ilişkin olarak toplumda olumsuz kanıya neden olan yaygın iki kalıp yargı vardır. Bunlardan birincisi huzurevlerinin şefkatsiz, hatta acımasız bir ortamı sunduğu ile ilgilidir. Diğeri ise, yaşlı bireyleri huzurevlerine yerleştiren ailelerin onları terk edip artık ilgilenmediğiyle ilgilidir. Her iki kalıp yargı da huzurevleriyle ilgili gerçekçi beklentinin bir seçenek olarak değerlendirilmemesine yol açtığı gibi, bu durumdan yaşlı ve aile üyeleri olumsuz olarak etkilenebilmektedir .Bu noktada, huzurevi yaşamı yaşlıların uyum sürecinde etkin başaçıkma yollarını kullanmayı gerektiren bir ortam olarak değerlendirilebilir. Çalışmada, bu bağlamda, yaşlı bireylerin kullandıkları başaçıkma yolları incelenmiştir. Aynı zamanda, ileri yaşam dönemindeki yaşantılarla ilgili olacağı düşünülen değişkenler araştırma kapsamına alınmıştır. Böylelikle yaşlı bireylerin huzurevi ortamındaki ruh sağlığına ilişkin gereksinimlerin karşılanmasına katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Çalışmada temel beklentiler arasında özerk davranabilme yetisinin ve sosyal desteğin olduğunun algılanmasının uyuma yönelik başaçıkma stratejileri ile pozitif yönde ilişkili, depresyon düzeyinin ise uyuma yönelik olmayan başaçıkma stratejileri ile ilişkili olacağı yer almaktadır. Ege Eğitim Dergisi 2004 (5) 2: 1-12 2
Prof. Dr. Ferda AYSAN, Yard. Doç. Dr. Şüheda ÖZBEN YÖNTEM Araştırma Kapsamına Giren Bireyler Araştırma kapsamına giren bireyler, İzmir il merkezindeki bir huzurevinde yaşamaktadırlar. Bunların 29’u kadın ve 30’u erkektir(toplam 59 birey). Yaş ortalaması X =71.8’dir. Araştırma grubundaki bireyler, görünürde sağlıklı olup, genellikle orta sosyoekonomik düzeyden gelmiştir. Yaşlı bireylerin huzurevinde kalış süresi ortalama 6.9 yıl (ss= 10.8); yalnız geçirdikleri yıl ortalaması ise 22.7’dir (ss=8.90). Örnekleme ilişkin diğer özelliklerin özeti Tablo 1’de sunulmaktadır. Tablo 1. Örneklem Gruplarının Demografik Özelliklerine Göre Ölçeklerden Aldıkları Puan Ortalamaları Ve Standart Sapmalar Problem Çözme Sosyal Des-tek Arama Kaçınma Depresyon Değişkenler n X ss X ss X ss X ss Cinsiyet K E Yaş 69 ve altı 70 ve üstü Öğrenim durumu Okuma yazma bilmeyenler Okur-yazar olanlar İlkokul mezunu olanlar Orta-lise mezunu Çocuk sahibi olma Var Yok Sosyal güvence durumu Var Yok Gelir Var Yok Medeni durum Evli Bekâr Dul 29 30 23 36 10 12 19 18 36 23 28 31 34 25 6 11 42 10.03 12.27 11.35 11.05 10.10 11.50 10.63 12.11 11.28 11.00 11.46 10.90 11.76 10.36 10.67 11.64 11.12 2.82 2.29 2.77 2.81 1.37 3.23 2.79 2.89 2.58 3.13 2.90 2.69 2.79 2.61 2.97 3.29 2.68 11.93 12.70 12.43 12.25 12.10 12.92 12.10 12.28 12.53 12.00 12.39 12.26 12.59 11.96 11.83 12.09 12.45 2.63 1.70 2.08 2.33 2.13 1.38 2.38 2.63 2.31 2.09 2.36 2.13 2.02 2.48 2.93 1.92 2.23 11.07 11.20 11.78 10.72 11.20 10.92 11.05 11.33 10.72 11.78 11.14 11.13 11.24 11.00 11.67 12.45 10.71 2.05 2.24 1.38 2.42 1.87 2.74 2.15 2.30 1.80 2.47 2.17 2.13 2.12 2.18 1.03 1.75 2.20 18.72 15.89 17.18 17.47 19.00 17.27 17.89 16.11 16.03 19.57 15.96 18.75 16.76 18.27 13.33 13.88 17.98 10.76 9.78 9.78 10.77 9.62 10.81 9.83 10.30 9.79 11.00 9.46 11.08 10.14 10.72 11.31 9.74 10.38 n = 59 İşlem Araştırma kapsamına giren bu yaşlı bireyler, çalışmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Yaşlılara ilişkin bilgiler araştırıcılar tarafından yürütülen görüşmelerde elde edilmiştir. Görüşme süresi bir ile birbuçuk saat arasında değişmiştir. Tüm bilgiler huzurevine aralıklı olarak yapılan ziyaretler sırasında toplam üç haftalık bir süre içinde toplanmıştır. Veri Toplama Araçları Bu çalışmada Başaçıkma Stratejileri Ölçesi (BSÖ); Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Kişisel Bilgi Formu (KBF) olmak üzere toplam olarak üç ölçme aracı kullanılmıştır. Başaçıkma Stratejileri Ölçeği (BSÖ) Kısa Form Ölçek Amirkhan (1990) tarafından geliştirilmiş ve Türkçe’ye uyarlama çalışması Aysan (1994) tarafından yapılmış bir kendini değerlendirme ölçeğidir. Bu çalışmada orijinali 33 maddeden oluşan ölçeğin 15 maddelik kısa formu kullanılmıştır. Ölçek maddeleri 1. “hiç”, 2. 3 Ege Eğitim Dergisi 2004 (5) 2: 1-12
Page 1 and 2: ISSN : 1302 - 9835 EGE EĞİTİM DE
Page 3 and 4: E.Ü. EĞİTİM FAKÜLTESİ 6. SAYI
Page 5: Prof. Dr. Ferda Ege Eğitim AYSAN,
Page 9 and 10: Prof. Dr. Ferda AYSAN, Yard. Doç.
Page 17 and 18: Yrd. Doç. Dr. Ali Günay BALIMEge
Page 19 and 20: Yrd. Doç. Dr. Ali Günay BALIM - Y
Page 25 and 26: Okul Merkezli Yönetim GİRİŞ Top
Page 27 and 28: Okul Merkezli Yönetim işler, okul
Page 29 and 30: Okul Merkezli Yönetim 3. Okul merk
Page 31 and 32: Okul Merkezli Yönetim Tablo 3. Yö
Page 33 and 34: Okul Merkezli Yönetim Tablo 5. Yö
Page 35 and 36: Okul Merkezli Yönetim Tablo 6. Oku
Page 37 and 38: Okul Merkezli Yönetim El More, R.F
Page 39 and 40: Avrupa Birliği Üyelik Sürecinin
Page 57 and 58:
Öğretmen Adaylarının Matematiğ
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Resimli Çocuk Kitaplarında Kadın
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
EGE EĞİTİM DERGİSİ YAYIN VE YA
Page 79 and 80:
Title 14 punto Times New Roman, koy
Page 81:
Editörlü kitaplar; Kan, A. (2006)
show all

EGE EĞİTİM DERGİSİ - Eğitim Fakültesi - Ege Üniversitesi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?