Türkiye'de Bağımsız Muhasebe Denetim Sistemi - Siyasal Bilgiler ...

TüRKıYE'DE BACıMSIZ MUHASEBE DENEl1M SıSTEMl 37
Kurul. bir başkanın başkanlıgında. mtişavir hesap uzmanı. hesap uzmanı ve hesap
uzman muavinierinden oluşmaktadır. Hesap uzman muavinIeri. iktisat, işletmecililc.
hukuk alanlarında yüksek ögrenim görmüş olanlar arasında yapılan bir yanşma sınavı ile
alınmakta.sıkı bir egitime ve uygulama stajına tabi tutulmakta. bir sınavdan
geçirildikten sonra hesap uzmanı olmaktadırlar.
Maliye müfeuişlerinin.ve gelir kontrolörlerinin de hesap uzmanlannınkine benzer
bir yetiştirmeye tabi tutulduklarını belirtmek isterim. .
4709 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle Kazanç Vergisi Kanununda ve Muamele
Vergisi Kanununda hesap mütehassısları ve hesap mtitehassıs ,muavinIeri hakkındaki
.hükümler kaldınlmış. geçici I' inci maddesiyle. Kanunun yayım tarihinde baş hesap
uzmanlıgı, müşavir hesap uzmanlıltı. hesap uzmanlıgı ve muavinliklerinde bulunanlardan
yeterli görülenler. dereceleriylehesap'uzmanlık veya muavinIikIerine tayin olunabilecegi
hükme baglanmıştır. Bu hükme dayanılarak. kazanç vergisi hesap mütebassıslarıyla
muamele vergisi hesap mütehassıslarından uygun görülenler hesap uzmanlıgına ve
muavinIikierine atanmışlardır. Anılan görevlerde bulunup da atanmaları yapılmayanlar.
serbest mali müşavir olarakçalışmaya başlamışlardır. Küçük istisnalar dışında ülkemizde
mali müşavirlik mesleginin başlangıcını bunların ol.uşturdugunu söylemek yanlış olmaz
kanısındayım. bunlar iş olanakları geliştikçe. yukarıdaki kuruııarda çalışan elemanlardan
emekli olanları ve çalışmakta olanları yanlarına alarak meslek mensuplarının sayısının
artmasına olanak saglamışlardır.
Bünyelerinde muhasebe denetim birimi oluşturan kuruluşlar da genellikle.
gereksinme duydukları yetişmiş elemanları Devletin üst denetim görevlerindeçalışanları
bünyelerine almak suretiyle karşılamışlardır.
S. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Gelişimi
Ülkemizde muhasebe denetiminin gelişmesinde kamu iktisadi teşebbüsleri ve
onların denetim organı olan Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu da önemli rol
oynarnışlardır.
Kamu iktisadi teşebbüsleri 1930'Iu yıllarda 'büyük gelişme göstermiş ve ekonomik
kalkınmamızda önemli rol oynamışlardır. Ekonomimize yük oldukları ve
özeIleştirilmeleri geneIlikle benimsenmiş olan bu teşebbüsler grubu bugün de
ekonomimizde büyük bir öneme saI:ıiptirler. Bunlarda son yıııarda görülen kötüleşmede
geçmiş uygulamaların rolü bulunmakla birlikte, kendilerine olan olumsuz görüş ve
benimsemeyişlerin büyük etkisi oldugu kanısındayım. .
Bu teşebbüsler gelişme dönemlerinde ekonominin itici gücü olmuşlar. özel kesimin
~elişmesine bilgi. deneyim ve eleman kaynagı olarak büyük katkıda bulunmuşlardır.
Ulkemizde muhasebe ve muhasebe denetiminin gelişmesinde kamu iktisadi
teşebbüslerinin büyük katkısı olmuştur. Birçok teşebbüs, muhasebe sistemlerini kamu
iktisadi teşebbüslerinden almışlardır. Özellikle. kamu iktisadi teşebbüsleri için hazırlanan
Tek~üzen Hesap Planı özel kesim teşebbüslerine örnek olmuştıır.
L
iiiiiiiiiii