+gil Eki Ãzerine - Dil Arastirmalari
+gil Eki Ãzerine - Dil Arastirmalari
+gil Eki Ãzerine - Dil Arastirmalari
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Feyzi Ersoy<br />
26<br />
Klasik Moolcada<br />
minu aka “benim aa(m)”<br />
manu bagi “bizim hoca(mz)” (Poppe 1992: 172)<br />
Çuvaçada<br />
unÉn viíÏ vÉl vÉl viíÏ kin<br />
“onun üç oğl(u), ol(u), üç gelin(i)” (CM, s.202)<br />
ulÉpÉn tÉvatÉ aça aça “alpin “alpin dört dört çocuğ(u)” çocu(u)” (UHMEÇĐ, (UHMEÇ, s. 247) s. 247)<br />
manÉn puí “benim “benim ba(m)” baş(m)” (ÇS-8, (ÇS-8, s. 74) s. 74)<br />
Bu örnekler dikkate alndnda annemgil, babasgil gibi yaplarn “*annem<br />
kil(i)”, “*babas kil(i)” gibi ekillerden gelimi olma ihtimali elbette mümkündür.<br />
Burada, “lgi hâli ekine ne oldu” sorusu akla gelebilir. Bunun cevab, ilgi<br />
hâli ekinin kendine has özelliinde yatmaktadr. Karahan, “Yükleme ve lgi Hâli<br />
Ekleri Üzerine Baz Düünceler” balkl yazsnda, baz dönem metinlerinde<br />
iyelik ekli tamlayclarn ilgi hâli eki almadan birliktelik ifade etmeleri üzerinde<br />
durmutu. Çalmasnda, “Atam körmegenni min kördüm.” gibi örnekler veren<br />
Karahan, ilgi hâli ekinin yükleme hâli ekiyle birlikte münasebet eki olmadklarn<br />
belirtmi; ilgi hâli ekinin isme belirtme, sahiplik, mensubiyet, ilgi vb. anlamlar<br />
kazandran bir ek olduunu söylemitir (Karahan 1999: 608-610). Buradan hareketle,<br />
zaten belirtici bir fonksiyona sahip iyelik ekinin yannda ilgi hâli ekinin<br />
görülmemesinin bir problem tekil etmedii söylenebilir.<br />
Eski Türkçe döneminde, sadece ilgi hâli ekinin deil, hiçbir ekin kullanlmad<br />
taksz isim tamlamalar da zaten yaygndr. Benzer örnekler aada görüldüü<br />
gibi Moolcada da mevcuttur. Bu durum dikkate alndnda, balangçta<br />
“*annem kil(i)”, “*babas kil(i)” gibi ekillerden önce *anne kil, *baba kil gibi<br />
yaplar da düünülebilir.<br />
Eski Türkçede<br />
Ötüken y “Ötüken orman()”, antung yaz “antung ova(s)” (KT; D), Türk<br />
bodun “Türk millet(i)” (KT; G), Kadrkan y “Kadrkan orman()” (BK; D), tabgaç<br />
bodun “Çin millet(i)” (KT; G), antung balk “antung ehr(i)” (T, I; D), irti<br />
ögüz “rti nehr(i)”.<br />
Klasik Moolcada<br />
Taulay cil “tavan yl()”, konin cil “koyun yl()”, ulagan bagatur kota “Ulan<br />
Bator ehr(i)”, ong-un gool “Ongin nehr(i)” (Poppe 1992).<br />
Çuvaçada<br />
Rassvet fabrika “Rassvet fabrika(s)” (UÇYDR, s. 23)<br />
al arman’ “el deirmen(i)” (UHMEÇ, s. 349)<br />
9. Bizim, Çuvaça kil ile Türkçedeki <strong>+gil</strong>’i elememize “Çuvaçadaki l’lerin
Change language