Ä°slam Hukuku ve Medeni Hukuk'ta Yetkisiz Temsil ... - Portal
Ä°slam Hukuku ve Medeni Hukuk'ta Yetkisiz Temsil ... - Portal
Ä°slam Hukuku ve Medeni Hukuk'ta Yetkisiz Temsil ... - Portal
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
292<br />
Dr. Erdoğan SARITEPE<br />
____________________________________________________________________________<br />
akittir. Aynı akit meclisinde îcâb <strong>ve</strong> kabulün yapılmadığı bu tür akitler geçerli<br />
kabul edilemez. Ancak nikâh akdi, biri kadını, diğeri erkeği temsil eden<br />
iki yetkisiz Ģahıs arasında yapılır, adlarına akit yapılanların her ikisi de icâzet<br />
<strong>ve</strong>rirlerse akit geçerli olur. Çünkü muamele iki kiĢi arasında yapılmıĢtır. 169<br />
ab. Nikâh ile Alım-Satım Akdi Arasındaki Farklılıklar<br />
Nikâh akdi, birkaç yönden alıĢ <strong>ve</strong>riĢten farklı özellikler arz etmektedir.<br />
Nikâh akdi yapılırken iki Ģahit huzurunda yapılmazsa akit geçersiz<br />
olurken, alıĢ<strong>ve</strong>riĢ akdi geçerli olur. 170<br />
<strong>Yetkisiz</strong> temsil edenin bey’de icâzetten önce yapılan tasarrufu feshetme<br />
hakkı varken, nikâh akdinde Ebu Yusuf hariç diğerlerine göre fesih<br />
hakkı yoktur. Çünkü nikâhta yetkisiz temsil eden haberci konumundadır. 171<br />
Ġcâzet <strong>ve</strong>rildikten sonra akitten doğan haklar, bey’de olduğu gibi, temsil<br />
edene geçmez <strong>ve</strong> yetkisiz temsil eden, temsil ettiği Ģahıs adına hareket edemez.<br />
Ebu Yusuf’a göre ise, icâzet <strong>ve</strong>rilmeden önce akit, adına akit yapılan<br />
kiĢi hakkında mün’akid değil, sadece iki âkid adına geçerlidir. Burada<br />
fuzûlînin yapmıĢ olduğu fesih, kendi adına yaptığı bir tasarruf olduğundan,<br />
bey’de olduğu gibi, nikâhta da caizdir. 172<br />
Nikâh akdinde, bey’de olduğu gibi, icâzet anında yetkisiz temsil edenin<br />
hayatta olması zorunlu değildir. Yaptığı akde <strong>ve</strong>fatından sonra da adına<br />
nikâh yapılan icâzet <strong>ve</strong>rilebilir. Ġcâzet sözlü olabileceği gibi, fiilî (mihri <strong>ve</strong>rmek<br />
ya da almak gibi) de olabilir. Ancak hediye göndermek <strong>ve</strong> herhangi<br />
Ģarta bağlı olarak <strong>ve</strong>rilen icâzet geçerli kabul edilmemiĢtir. Mesela, “babam<br />
razı olursa ben de razı olurum” demek icâzet değildir. 173<br />
Ġslâm <strong>Hukuku</strong>nda, nikâh akdinin bir hukukçu <strong>ve</strong>ya din adamı huzurunda<br />
yapılması Ģartı yoktur. Ancak, nikâh akdinin önemi <strong>ve</strong> toplum hayatındaki<br />
oynadığı rol gereği geliĢi güzel akdedilmemiĢ, nikâhın hukukî yönünü<br />
bilen bir meslek adamının huzurunda yapılmasına önem <strong>ve</strong>rilmiĢtir. Bu<br />
nedenle, nikâh akdi, Osmanlı Devleti'nin ilk dönemlerinden itibaren, ya kadı<br />
huzurunda ya da kadı’nın <strong>ve</strong>rmiĢ olduğu izinnâmelerle imamlar tarafından<br />
yapılmıĢtır. 174 Bu izinnâmalerin kanunî izin olarak kabul edilmesi <strong>ve</strong> 2 Eylül<br />
1881 tarihli Sicill-i Nüfus Nizamnâmesi ile de evliliklerin tescilinin Ģart<br />
koĢulmasının, bir nevi devlet müdahalesi olarak kabul edilmesine rağmen bu<br />
konuda ilk tedvin 1917’de Hukuki Aile Kararnamesi ile baĢlar. 175<br />
169 es-Serahsî, V/18-19; el-Kâsânî, V/233 vd.; el-Mevsılî, s. 445; el-Merğînânî, I/203-204;<br />
Bilmen, II/61-63.<br />
170 el-Kâsânî II/233.<br />
171 es-Serahsî, V/18-19;el-Kâsânî, V/233-235; el-Ankaravî, I/19-20.<br />
172 el-Kâsânî, II/233.<br />
173 el-Kâsânî, II/234; el-Ankaravî, I/20; Bilmen, II/62; Cin, s. 95.<br />
174 Aydın, s. 85.<br />
175 Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, İçtimaiyyat, Ġsmail Akgün Matbaası, Ġstanbul 1947, s. 303;<br />
Aydın, 136.
Change language