Prof. Dr. İhsan BAL'ın “Güvenlik, Özgürlük ve Demokratik Değerler”

açık oturum
Polis Akademisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İhsan BAL :
“Güvenlik, sahip
olduğumuz değerlerin
korunmasıdır”
Bugün Millî Güvenlik Siyaset
Belgesi’nin biz Türkiye’de
sadece askerî değil, sadece
bürokratik değil, sadece
parlamenter değil, aynı
zamanda toplumun da
eleştirdiği ve eleştirisiyle ve
katkılarıyla zenginleştirildiği
bir metne dönüştüğünü
görüyoruz.
Çok farklı şekillerde güvenlik
tanımlanmakla birlikte, bugünkü
anladığımız anlamda,
yani Türkiye’de de tartışmaya
çalıştığımız güvenlik ve hepimizin
gerçekleştirmeye çalıştığı güvenlik,
sanıyorum sahip olduğumuz değerlerin
korunmasıdır. Klasik anlamda
hep can güvenliği, mal güvenliği,
teşebbüs, vesaire, ammenin hürriyeti,
evet, ama bunun yanında sahip
olunan değerlerin güvenliğinin devlet
tarafından ve valiler, yani mülki
idare ve askerî idare tarafından garanti
altına alınması, onların risk ve
tehlikelerden uzaklaştırılması.
Vatandaşına rağmen kendini
koruyan devlet değil, onun
varlığı üstünden kendini
tanımlayan devlet.
Şimdi, konuya böyle baktığımızda
aslında biz bir tarafta devlet haklı,
eski haliyle öbür tarafta halkı haklı
görürdük. Oysaki bugün, güvenliği
sahip olunan değerlerin korunması
haline devşirdiğimizde, daha
doğrusu yerleştirdiğimizde, devletin
aklının içerisinde ne kadar halkın
aklı olduğu anlamında bir soru soruyoruz.
Bugün Millî Güvenlik Siyaset
Belgesi’nin biz Türkiye’de sadece
askerî değil, sadece bürokratik değil,
sadece parlamenter değil, aynı
zamanda toplumun da eleştirdiği ve
eleştirisiyle ve katkılarıyla zenginleştirildiği
bir metne dönüştüğünü görüyoruz.
O zaman iç düşman tehditlerinin
değiştiğini fark ediyoruz. Bir
dönemler sokaklarda düşman olarak
o kadar çok sayıyı artırdık, neredeyse
Ankara Kalesi’nin içerisine
hapsettik dost grubu. Koca memleket
ve bilmem ne kadar milyon
insan takip edilmek durumundaydı.
Oysaki bugüne geldiğimizde, artık
bu tanımlamanın halkın değerlerini,
onun işlevselliğini garanti altına
almak için kurulmuş bir devlet ve
güvenlik anlayışına evrimleştiğini
görüyoruz. Her zaman çok tartışılır,
güvenlik ve özgürlük ve demokrasi
arasında bir çelişki var mı Buradan
baktığımızda, tam tersine, destekleyici
bir güç var. Artık gizli devlet
değil, vatandaşı tarafından benimsenen,
bir yönüyle desteklenen ve
korunan devlet. Vatandaşına rağ-
*Bu Metin Prof. Dr. İhsan BAL’ın 8 - 10 Şubat 2012 Tarihli Valiler Toplantısı Güvenlik, Özgürlük ve Demokratik Değerler Konulu Açık
Oturumdaki Konuşmasından Derlenmiştir.
idarecinin sesi / mart - nisan / 2012
37

Güvenlik, aynı zamanda
başından sonuna kadar
psikolojik bir durumdur.
Güvenlik bir yönetim,
bir akıl işi. Kelimelerin
uygulamalardan daha büyük
bir gücü var güvenlikte,
davranışın daha büyük
bir gücü var güvenlikte.
O bakımdan, o psikolojik
boyut reel güvenliğin algıya
aktarımında çok önemlidir.
Güvenliği gerçekleştirirken
neyi, nasıl ve ne kadar
yaptığımız demokrasilerde
ve sorgulamalarda çok
önemlidir.
men kendini koruyan devlet değil,
onun varlığı üstünden kendini tanımlayan
devlet. Hâl böyle olunca,
biz güvenliği sadece güvenlik aktörlerinin
değil, aynı zamanda çok
geniş bir miktarda halkın da paydaş
olduğu bir alana taşıyoruz.
Peki, halkın paydaş olduğu alan
dediğimizde neyi kastediyoruz Kesinlikle,
sadece şunu kastetmiyoruz:
Bir olay olduğunda hemen gidip
polise haber veren, istihbaratçıya
bilgi veren; böyle bir durumdan
bahsetmiyoruz. Bunun bir yeri var,
ancak asıl bahsettiğimiz konu, artık
güvenliği kendi donanımıyla farkına
vararak, kendi mahallesinde, kendi
sokağında bilinçlenerek gerçekleştirmeye
çalışan bir halktan bahsediyoruz.
Giderken kapısını kilitleyen,
Mülki amir ve beraberindeki
kişiler vatandaşa: “Biz sizin
güvenliğiniz ve değerleriniz
için varız, bu işi beraber
yapacağız. Özgürlük ve
demokrasi bunun doğrudan
denetimini gerekli kılar. Her
şeyi gizli değil, sizinle de
paylaşacağız.”
kilit takan, alarm takan bir vatandaştan
bahsediyoruz. Sokağındaki
ışıklandırmayı fark edip, bu ışığın
güvenlik açısından karanlıkta bir
sorun yaratacağını düşünüp belediyeyi
arayan bir vatandaştan bahsediyoruz.
Güvenliğin paydaşı olma,
güvenliğe ortak olma. Bu anlamda,
hem politikalarını yaratırken altyapı
olarak, akıl olarak ortak olma hem
de kendi sorumlulukları anlamında
ortak olma. Sadece güvenlik, ona
arz edilen, sağlanan ve verilen bir
durum değil, aynı zamanda onun
da içerisinde olduğu bir süreç.
Güvenlik, aynı zamanda başından
sonuna kadar psikolojik bir durumdur.
Bakınız değerli idari amirlerim,
İstanbul dünya metropolleri içerisinde
Londra’dan, Paris’ten, New
York’tan, Berlin’den çok daha güvenli
bir kenttir. Ancak, İstanbul kent
güvenliği algısına baktığımızda…
İşte, onun için güvenliğin paydaşla,
halkla paylaşılması burada devreye
giriyor, medyanın rolü de burada
devreye giriyor. Aynı kentimiz suç
oranlarında reel istatistiklerde çok
daha güvenli iken, algı güvenliğinde
sorduğumuzda geriye doğru
düşüyor. Neden Çok nedeni var,
birkaç tanesini başlık olarak söyleyelim:
İstanbul sokağında görev
yapan bir güvenlik görevlisinin, yani
bir polisin ve benzeri, özel güvenliğe
kadar, kişilerin dizilerdeki yer
alışı, aktarılışı ve sunuşu önemlidir.
Algı, onun için önemlidir. Reel olarak
yaptığınız şeyi somut olarak sokağa
taşımanız gerekiyor. Burada
valilerimiz var, İçişleri Bakanımız
var, askerî temsilcilerimiz var… Şimdi
bakınız, bir olay olduğunda halkı
bilgilendirmek için bir ilin valisi ne
kadar yetkili Ben onu çok bilmiyorum
ama, Sayın Bakanım, ben öyle
inanıyorum ki, bir vali hemen açıklama
yapmalı. Bu yetkilerin tanımlamalar
içerisinde çok hızlı bir şekilde
bu iletişimin sağlanması, medyanın
haber alma aracı olarak hızlı devreye
girmesinde büyük yarar var. Son
dönemlerde bunun etkilerini pozitif
olarak görüyoruz.
Psikolojik güvenlikte ulaşılabilirlik
çok önemlidir. Mülki amir ve beraberindeki
kişiler vatandaşa “Biz
sizin güvenliğiniz ve değerleriniz
için varız, bu işi beraber yapacağız.
Özgürlük ve demokrasi bunun
doğrudan denetimini gerekli
kılar. Her şeyi gizli değil, sizinle de
paylaşacağız. Ama aynı zamanda,
başınıza bir felaket geldiğinde biz
size ulaşabiliriz.” demesi gerekiyor.
Onun için, her yaz ve her kış çeşitli
yerlerde toplum destekli polislik ve
çeşitli çevrelerde dağıtılan broşürlerde
“Başınıza bir şey geldiğinde
bize yardımcı olun ve bize haber
verin”in ötesinde, biz bir şeyi daha
yapmak zorundayız: “Asayiş suçları
en az örgütlü ve terör suçları kadar
önemlidir.” mesajını vatandaşa vermek
zorundayız. Bireysel güvenlik,
onun değerlerinin garanti altına
alındığı güvenlik vatandaş için çok
önemlidir.
Vatandaş burada şunu düşünüyor:
“Devlet hâlâ kendini korumaya çalışıyor.
Ben, çok umurunda değilim”
diye düşünüyor. Oysaki asayiş suçlarında,
belki detaya girmek çok
yorucu olabilir ama, evi soyulan
bir vatandaş inanın soyguncunun
yakalanmasını beklemiyor. Neyi
bekliyor biliyor musunuz: “Ben buradayım
devlet olarak, hiç merak
etmeyin. Buralar güvenlikli yerler.
Sizin başınıza dert geldiğinde hemen
size ulaşırız.
Şimdi, güvenlik bir yönetim, bir akıl
işi. Kelimelerin uygulamalardan
daha büyük bir gücü var güvenlikte,
davranışın daha büyük bir gücü
var güvenlikte. O bakımdan, o psikolojik
boyut reel güvenliğin algıya
aktarımında çok önemlidir. Güvenliği
gerçekleştirirken neyi, nasıl ve
ne kadar yaptığımız demokrasilerde
ve sorgulamalarda çok önemlidir.
Hatta burada, sadece bir hedefe
yönelerek her şey pahasına bunu
yapacağım dediğinizde, bütün hak
ve özgürlük alanlarını bir bakıma
ürküterek devam edersek, önemli
risklerle karşılaşabiliriz. Şimdi, güvenlikte
bazen geniş ve besleyici
düşünmediğimizde o kadar çok şeyi
ıskalıyoruz ki, bir tane hırsızı, bir
tane teröristi, bir tane bilmem neyi
yakalayacağım derken birçok şeyi
ıskalayabiliyoruz, birçok şeyi berbat
edebiliyoruz.
38
idarecinin sesi / mart - nisan / 2012