periferik yaymalarda hücre morfolojilerinin değerlendirilmesi ve iki ...

Periferik Kan Yaymaları için
Eksternal Kalite Kontrol
Programı
Prof. Dr. Ayşegül Üner
Hacettepe Üniversitesi Patoloji ABD

Periferik Kan Yaymaları için Eksternal
Kalite Kontrol Programları
• Yayma ve boyama kalitesi
• Kan hücre morfolojisi ve lökosit diferansiyel
sayımı
–Boyan(ma)mış ş hazır yaymalar y yollanarak kendi
laboratuvarları koşullarında boyamaları ve
differential sayımları geri yollamaları
– Her üç serideki anomalileri not etmeleri
• Klinisyene verilen bilginin değerlendirilmesi

Periferik Kan Yaymaları için Eksternal
Kalite Kontrol Programları
• Örneklerin hazırlanması ve katılımcılara
l
yollanması
• Sonuçların istatistiksel ti tik olarak
değerlendirilmesiğ
• Genel değerlendirmenin paylaşımı

Örneklerin hazırlanması ve
yollanması
•Yılda en az üç kez yapılması önerilmekte
• Sağlıklı bir değerlendirme için
beraberinde bazı bilgilerin verilmesi…
– Morfolojik değerlendirme ğ di için i gerekli
olabilecek kısa klinik bilgiler
–Tam kan sayımı
– Gerekli ise akım sitometri gibi daha g
özelleşmiş laboratuvar sonuçları

Cevap formunda gerekli bilgiler
•Ne tür bir laboratuvar
–Özel, devlet hastanesi, üniversite hastanesi
• Yaymada izlenen hücrelerin normal veya
anormal olduğu

Eksternal Kalite Kontrol
Programları
• ‘... If this trend continues, it is possible
that the bulk of human review of
peripheral blood cells will in the future
be via digitally acquired images.’
RRej R.Rej
Accred Qual Assur (2002)

Türkiye’de Uyguladığımız Program
•Pilot program
–Ülkemizde neredeyiz?
–Katılımcıların kendi yerlerini görmelerini
amaçladık
–Katılımcıların skor alması /sertifikasyonu
söz konusu değil
–Eğitimsel bir fonksiyonu var

Türkiye’de Uyguladığımız Program
• Bir yıl içinde herbirinde 5 soru olan 4
test internet aracılığıyla katılımcılara
ulaştırıldı
ld
•Sorular 1 kişi ş tarafından hazırlandı ve
değerlendirme bu kişinin kararına göre
yapıldı
• Cevapların gelmesi internet aracılığıyla
tamamlandıktan sonra 1 hafta içinde web
sayfasında sonuçlar ilan edildi

Türkiye’de Uyguladığımız Program
•Soruların dağılımı (toplam 40 soru)
–Beyaz küre 26
– Kırmızı küre 6
– Trombositler 4
– Diğer 4

Kalite kontrol 1
Aralık 2005
75 katılımcı

A)Monosit
B) Blast
C) Lenfosit, reaktif
D) Monosit, immatür
E) Promyelosit
A)% 40
B)% 2.7
C)%16
D)%32
E)%9.3

A)Metamyelosit
B)Nötrofil, segmente
C)Nötrofil, hipersegment
D)Monosit
E)Nötrofil, toksik
granülasyon
A)% 0
B)% 81.3
C)%10.7
D)%1.3
E)%6.7

A)Lenfosit, reaktif
B)Myelosit
C)Lenfosit,büyük
granüllü
D)Bazofil
E)Monosit
A)% 32
B)% 5.3
C)%54.7
D)%4
E)%4

A)Myelosit
B)Lenfosit, reaktif
C)Monosit
D)Blast
E)Prolenfosit
A)% 12
B)% 16
C)%10.7
D)%50.7
E)%10.7

A)Nötrofil, toksik
granülasyon
B)Nötrofil, segmente
C)Lenfosit,büyük
ük
granüllü
D)Eozinofil
E)Bazofil
A)% 53.33
B)% 0
C)%4
D)%21.3
E)%21.3

Kalite kontrol 2
Mart 2006
45 katılımcı

A) Blast
B) Monosit
C) Lenfosit
D) Lenfosit, reaktif
E) Nötrofil, myelosit
A) % 57.8
B) % 17.8
C) % 20
D) % 2.2
E) % 2.2

A) Plazma hücresi
B) Lenfosit
C) Lenfosit, reaktif
D) Normoblast
E) Lenfosit, büyük
granüllü
A) % 4.4
B) % 77.8
C) % 6.7
D) % 2.22
E) % 8.9

A) Plazma hücresi
B) Lenfosit
C) Lenfosit, reaktif
D) Normoblast
E) Lenfosit, büyük
granüllü
A) % 26.7
B) % 2.22
C) % 6.7
D) % 64.44
E) % 0

A) Boya artığı
B) Plasmodium
falciparum
C) Trombosit
D) Babesiosis
E) Yabancı cisim
A) % 4.4
B) % 11.11
C) % 75.6
D) % 4.44
E) % 4.4

A)Nötrofil, segmente
B)Nötrofil, toksik
granülasyon
C)Bazofil
D)Eozinofil
E)Nötrofil, bant (çomak)
A) % 44.4
B) % 11.11
C) % 0
D) %44.44
E) % 0

Kalite kontrol 3
Haziran 2006
43 katılımcı

A) Mast hücresi
B) Bazofil
C) Eozinofil
D) Apoptotik hücre
E) Nötrofil
A) %18.6
B) %23.3
C) %0
D) %4.7
E) %53.55

A) Lenfosit
B) Monosit
C) Lenfoma hücresi
D) Atipik lenfosit
E) Reaktif lenfosit
A) %0
B) %44.2
C) %14
D) %20.9
E) %20.9

A) Sepet hücresi
B) Boya kalıntısı
C) Lenfosit
D) Monosit
E) Epitel hücresi
A) %32.6
B) %53.5
C) %0
D) %2.3
E) %11.6

A) Sferosit
B) Dev trombosit
C) Boya kalıntısı
D) Hedef hücresi
E) Soluk boyanmış
ş
lenfosit
A) %7
B) %86
C) %0
D) %0
E) %7

A) Sferosit
B) Hedef hücresi
C) Miğfer hücresi
D) Eliptosit
E) Trombosit
A) %2.3
B) %0
C) %2.3
D) %95.3
E) %0

Kalite kontrol 4
Eylül 2006
42 katılımcı

A) Dev trombosit
B) Boya kalıntısı
C) Hedef hücresi
D) Rulo formasyonu
E) Retikülosit
A)
B)
C)
D) %100
E)

A) Sferosit
B) Hedef hücresi
C) Miğfer hücresi
D) Eliptosit
E) Trombosit
A) %100
B)
C)
D)
E)

A) Bazofil
B) Mast hücresi
C) Toksik granülasyon
gösteren pmn
D) Eozinofil
E) Bant formda pmn
A) %4.8
B) %2.4
C) %81
D) %4.8
E) %7.1

A) Blast
B) Anormal lenfosit,
lenfoma açısından
araştırılmalı
C) Normal lenfosit
D) Atipik lenfosit, muhtemel
viral enfeksiyon ile uyumlu
E) Büyük granüllü lenfosit
A) %4.8
B) %50
C) %19
D) %23.8
E) %2.4

A) Lenfosit
B) Büyük granüllü
lenfosit
C) Blast
D) Monosit
E) PMN
A) %2.4
B) %2.4
C) %28.6
D) %66.7
E) %0

Kalite kontrol 5
Aralık 2006
42 katılımcı

A)Epitel hücresi
B)Lenfosit
C)Boya kalıntısı
D)Kriyoglobulin
E)Malign hücre
A) %51.2
B) %7.3
C) %26.8
D) %12.2
E) %2.4

A)PML
B)Lenfosit
C)Monosit
D) Bazofil
E) Eozinofil
A) %92.7
B) %2.4
C) 0
D) 0
E) %4.9

A)Epitel hücresi
B)Trombosit kümesi
C)Boya kalıntısı
D)Kriyoglobulin
E)Malign hücre
A) %2.4
B) %82.9
C) %14.6
D) 0
E) 0

A)Monosit
B)Lenfosit
C)Blast
D)PML
E)Malign hücre
A) %4.9
B) %90.2
C) %2.4
D) 0
E) %2.4

A)PML
B)Lenfosit
C)Atipik lenfosit
D)Blast
E)Monosit
A) %68.3
B) 0
C) % 9.8
D) %19.5
E) %2.4

Kalite kontrol 6
Mart 2007
42 katılımcı

A) Plazma hücresi
B) Lenfosit
C) Boya kalıntısı
D) Çekirdekli eritrosit
E) Malign hücre
A) %61.7
B) %10.6
C) 0
D) 0
E) %27.77

A)Polimorfonükleer
lökosit
B)Lenfosit
C)Monosit
D) Bazofil
E) Eozinofil
A) % 6.4
B) 0
C) %2.1
D) %2.1
E) %89.4

A)Monosit
B)Anormal lenfosit
C)Blast
D)Polimorfonükleer
lökosit
E)Lenfosit
A) %27.77
B) %34
C) % 2.1
D)%23.4
E) %12.8

A)Trombosit
B)Boya kalıntısı
C)Büyük granüllü
lenfosit sitoplazması
s
D)PML
E) Lenfosit
A) %12.8
B) %17
C) %59.6
D) %2.1
E) % 8.5

A)PML
B)Lenfosit
C)Atipik lenfosit
D)Blast
E)Monosit
A) 0
B) 0
C) %25.55
D) %19.1
E) %55.3

Kalite kontrol 7
Haziran 2007
42 katılımcı

A) Blast
B) Monosit
C) Lenfosit
D) Polimorfonükleer
lökosit
E) Atipik lenfosit
A) %31
B) %7.1
C) %38.1
D) 0
E) %23.8

A) Blast
B) Monosit
C) Lenfosit
D) Polimorfonükleer
lökosit
E) Anormal lenfosit
A) %4.8
B) %50
C) %2.4
D) %16.7
E) %26.2

A)Şistosit (miğfer ğ
hücresi)
B) Eliptosit
C) Sferosit
D) Hedef hücresi
E) Normal eritrosit
A) %71.4
B) % 9.5
C) % 4.8
D) %7.1
E) % 7.1

A) Boya kalıntısı
B) Sitoplazmik fragman
C) Trombosit
D) Mikroorganizmai
E) Plazmodium
falciparum
A) %9.5
B) %16.7
C) %69
D) 0
E) %4.8

A) Toksik granülasyon
B) Metamyelosit
C) Eozinofil
D) Polimofonükleer
lökosit
E) Bazofil
A) %38.1
B) %2.4
C) %9.5
D) 0
E) %50

Kalite kontrol 8
Eylül 2007
42 katılımcı

A)‘Hairy’ (saçaksı) hücre
B) Monosit
C) Lenfosit
D) Polimorfonükleer
r
lökosit
E) Atipik lenfosit
A)%70.5
B)% 9.1
C)% 9.1
D) 0
E)%11.4

A) Blast
B) Monosit
C) Lenfosit
D) Polimorfonükleer
lökosit
E) Anormal lenfosit
A)0
B) 4.5
C)%90.1
D)0
E)%4.5

A) Boya kalıntısı
B) Sitoplazmik fragman
C) Dev trombosit
D) Mikroorganizma
E) Ezilmiş (dejenere)
hücre
A)%9.1
B) %2.4
C)%45.55
D) 0
E)%43.2

A) Toksik granülasyon
B) Metamyelosit
C) Eozinofil
D) Polimofonükleer
lökosit
E) Bazofil
A) %13.6
B) 0
C)%9.1
D)%75
E)%2.4

A) Lenfosit
B) Nükleuslu kırmızı
kan hücresi
C) Anormal lenfosit
D) Blast
E) Plazma hücresi
A) 0
B) %52.3
C) %11.4
D) %6.8
E) %29.5

Türkiye’de Uyguladığımız Program
Genel Değerlendirme
•Amatörce hazırlanmış bir program;
–Soruların hazırlanması ve değerlendirmesinin
en az 3 kişiden oluşan bir komisyon
tarafından yapılması
– Kullanılan bilgisayarlardaki renk ayarları
yorumu etkileyebilir. Görüntülere iç kontrolü
dahil etmek mümkün

Türkiye’de Uyguladığımız Program
Genel Değerlendirme
•Ana hedeflerden birisi anormal vakanın
kaçırılmaması
•Katılımcı sayısının düşmesi düşündürücü
• Eğitimsel fonksiyonunun arttırılması ve
vurgulanması
•Katılımcılardan geri bildirim alınabilir
Daha iyi duyurarak yeni kat l mc lar
• Daha iyi duyurarak yeni katılımcılar
kazanılabilir

Türkiye’de Uyguladığımız Program
Genel Değerlendirme
•Yaptırım güçü yok ve tamamen gönüllülük
l esasına dayalı- bu yönde bir değişim ğ ş AB‘
ye uyum ile bereber gelebilir...
• Uluslararası Birleşik Komisyon’un
Hastaneler için Akreditasyon
Standartları
– Yeterlilik testleri

Türkiye’de Uyguladığımız Program
Değişiklikler
•Kısa bir klinik k bilgi ve kan sayımı
değerlerinin ğ birlikte verilmesi
• Sonuçlarda şık k vermek yerine,
katılımcıların Collage of American
Pathologist’inkine benzer bir formatta
çok seçenekten en doğru olanı seçmeleri

Katılımınız ve katkılarınızla bu program güçlenecektir....