suriyede-krt-hareketleri
suriyede-krt-hareketleri
suriyede-krt-hareketleri
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ORSAM<br />
ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ<br />
ise “Arap Kuşağı” olarak adlandırılan planla<br />
ülkenin değişik yerlerinden Arap aşiretleri<br />
getirtilerek Irak ve Türkiye sınırına Araplar<br />
yerleştirilmeye çalışılmıştır. Bu plan Suriye<br />
ile Irak-Türkiye Kürtleri arasında bir kordon<br />
oluşturmayı amaçlanmıştır.<br />
Suriye Kürtlerinin bugünkü sorunlarına bakıldığında<br />
nüfus sayımının etkilerinin sürdüğü<br />
görülmektedir. Uluslararası kaynaklarda<br />
350.000 Suriyeli Kürt’ün kimliksiz olduğu ve<br />
bundan dolayı sorunlarla karşı karşıya kaldığı<br />
belirtilmesine rağmen rakamın gerçekliği konusunda<br />
ciddi şüpheler vardır. Konuya ilişkin<br />
geçmişte yapılmış çalışmalarda ve özellikle<br />
Amerikan belgelerinde bu rakamın abartılarak<br />
kullanıldığı ortaya çıkmaktadır. Günümüzde<br />
sayıları tam olarak bilinmese de çok<br />
sayıda Kürt’ün yabancı (Suriye’deki kullanımıyla<br />
ajanib /ecnebi) ve “kayıtsız/maktumen”<br />
(sayıma katılmayan ya da Suriyelilerin yabancı<br />
statüsündekilerle yaptığı evliliklerden doğan<br />
çocuklar) olduğu bilinmektedir. Bu kategorilerden<br />
yabancıların toprak ya da ev sahibi<br />
olma imkânları bulunmamaktadır. Doktor ya<br />
da mühendis olarak görev yapmaları mümkün<br />
değildir. Kamu kuruluşlarında çalışamazlar.<br />
Yaptıkları evlilikler resmî olarak tanınmamaktadır.<br />
Oy verme gibi siyasal hakları yoktur<br />
ve pasaport da verilmediği için yasal olarak<br />
Suriye’den ayrılma ya da geri dönme imkânları<br />
bulunmamaktadır. Kayıtsız konumunda olanların<br />
durumu ise daha kötüdür. Bu kişilerin<br />
kimlik kartları dahi bulunmamakta ve resmî<br />
nüfus kayıtlarında bile yer almamaktadırlar.<br />
Bu sorun, Suriye’de Arap Baharı’nın etkisini<br />
göstermesiyle tekrar gündeme gelmiştir. Nitekim<br />
Beşar Esad Yönetimi’nin gerçekleştirdiği<br />
ilk eylemlerden birisi Suriye’de kimliği olmayan<br />
Kürtlere vatandaşlık verilmesi olmuştur.<br />
Ancak vatandaşlık için başvuru yapanların<br />
sayısının 35.000’ni geçmediği ifade edilmektedir.<br />
2. Suriye’de Kürt Muhalefetinin Genel<br />
Görünümü<br />
Halihazırda Suriye Kürt partileri yıllardır süregelen<br />
dağınıklıklarından kurtulmak üzere<br />
örgütlenme çabasını sürdürmektedirler. 14<br />
Haziran 1957’de kurulan Suriye Kürt Demokratik<br />
Partisi’nin kısa bir süre parçalanmasından<br />
bu yana Suriyeli Kürt muhalif hareketler<br />
sürekli bir liderlik mücadelesi yaşamışlardır.<br />
Liderlik mücadeleleri, örgütlenme sorunları<br />
ve dış güçlerle ilişkiler, Suriye’deki Kürt muhalefet<br />
hareketinin ne istediğini bilemeyen,<br />
dağınık ve zayıf bir niteliğe bürünmesine neden<br />
olmuştur.<br />
Suriye rejiminin baskıları ve parti içine sızmaları<br />
nedeniyle partilerin içlerinde sürekli<br />
istikrarsızlıklar yaşanmıştır. Ayrıca, Irak’taki<br />
Kürt hareketinde baş gösteren KDP-KYB<br />
ayrılığı Suriye Kürtlerine de sirayet etmiştir.<br />
Suriye Kürtlerinin siyasal partileri KDP ya da<br />
KYB’ye yakınlıklarına göre birbirleriyle mücadeleye<br />
girmişlerdir. Diğer ülkelerdeki Kürt<br />
<strong>hareketleri</strong>nin Suriye Kürtleri üzerindeki etkisi<br />
Irak ile sınırlı değildir. 1920’li yıllarda<br />
Hoybun Komitesi’nin Suriye’ye kaçmasından<br />
bu yana Suriye Kürtleri içinde bir grup her<br />
zaman Türkiye’deki Kürt Sorunu’nu temel<br />
gündem meselesi yapmış ve Türkiye’deki Kürt<br />
<strong>hareketleri</strong>nden etkilenmiştir. 1957’de Suriye<br />
KDP’sinin kurulmasından sonra bu grubun<br />
etkisi azalmasına rağmen 1970’li yılların sonunda<br />
itibaren Suriye Kürtleri arasında bir<br />
grubun kendisini Türkiye’deki Kürt meselesine<br />
odaklaması yeniden canlanmıştır. Hafız<br />
Esad zamanında Suriye’nin PKK’ya verdiği<br />
destekle birlikte, Suriye Kürtleri’nin siyasal<br />
vizyonunda arasında Türkiye’deki Kürt Sorunu<br />
çok önemli bir yer edinmiştir. Suriye’de<br />
Baas Rejimi’nin kendi içindeki Kürt Sorunu’nu<br />
PKK’ya destek vererek Türkiye’ye ihraç etmeye<br />
çalışması Suriye Kürtleri arasında ilgi<br />
görmüş, bir dereceye kadar başarılı olmuştur.<br />
Nitekim çok sayıda Suriyeli Kürt PKK’ya ka-<br />
16<br />
ORSAM<br />
Rapor No: 127, Ağustos 2012