suriyede-krt-hareketleri

ORSAM
ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ
Ali Şemdin: Adım Ali Şemdin. Suriye Kürdistan
Demokratik İlerici Partisi’nin üst düzey
yetkilisi ve Kürt Bölgesel Yönetimi’ndeki temsilcisiyim.
Partimizin başkanı olan Abdülhamit
Derviş aynı zamanda SKDP’yi 14 Haziran
1957’de ilk kuran kişilerden birisidir. Kurulduğumuz
günden bu yana Suriye’de barış ve
demokrasiyi sağlamak için mücadele etmekteyiz.
Bizim Suriye’den istediğimiz, Suriye’de
Araplardan sonra sayıca ikinci büyüklükteki
millet olarak (yaklaşık 3.5 milyondan fazladır)
Baas diktatörlüğünün kurduğu düzenin sona
erdirilmesi için mücadele ediyoruz. Suriye’de
parlamenter ve demokratik bir sisteme geçmek
istiyoruz. Suriye’nin gelecekteki anayasasında
Kürtlerin haklarını savunabilmek için
özerklik talep ediyoruz.
ORSAM: Bahsettiğiniz özerklik Irak’taki
gibi bir hakkımı içeriyor?
Şemdin: Federalizm bizim için uygun değildir.
Parlamento gibi kurumları olan bir federalizm
istemiyoruz. Suriye’de demokratik,
çoğulcu ve parlamenter bir sistem inşa etmek
için yeni anayasada Kürtlerin varlığın tanınması
sağlanmalıdır. Kürtlerin kendi bölgelerinde
kendilerini yönetmelerini istiyoruz. Bu
Irak’taki gibi bir federal sistem çerçevesinde
değil, Suriye’ye özgün ademi merkeziyetçi bir
siyasi sistem çerçevesinde olmalıdır. Federalizme
yakın bir sistem ama tam anlamıyla
federalizm değil. Bizim durumumuzun Kürt
Bölgesel Yönetimi’ndeki durumdan farklı olduğunu
düşünüyoruz. Biz Kürt partileri olarak
Suriye’deki Kürt bölgelerinde kendimizi
yönetmek istiyoruz. Bu bir çeşit özerklik sayılabilir.
Federalizmi yeni hükümet bunu kabul
etmeyecektir. Özetle, Kürt bölgelerinin bizim
tarafımızdan yönetildiği, ülke genelinde ise
Kürtlerin kendi nüfusları oranında ülke yönetimine
katıldığı bir yönetim amaçlıyoruz.
Ayrıca Suriye’nin gelirlerinin Kürtlerin yaşadığı
bölgelere de aktarılmasını istiyoruz. Suriye’deki
ikinci büyük millet olarak kültürel,
sosyal ve siyasi haklar talep ediyoruz. Kürtlerin
kendi dillerinde eğitim hakkı olmalı. Bir
bölge kurmak bizim gündemimizde yok.
ORSAM: Bunun nedeni Suriye’de Kürtlerin
farklı bölgelerde yaşıyor olması mı?
Şemdin: Suriye’de Kürtler Türkiye sınırındaki
Haseke ve Cezire’de yaşıyorlar. Ayrıca
Halep’in bir parçası olan Kovane ve Afrin’de
yaşıyorlar. Yani üç Kürt bölgesi var. Haseke-
Cezire bir bölge, Afrin bir bölge ve Kovane bir
bölge. Kürt nüfusunun çok büyük bir kısmı
buralarda bulunmaktadır. Bu nedenle kısmen
söylediğiniz doğru. Ancak başka nedenler de
var.
ORSAM: Beşar Esad yönetimin reform
yapabileceğine inanıyor musunuz? Yoksa
ancak rejim devrilirse mi yeni bir düzen
gelebilir?
Şemdin: 4 ay önce reformun başarılı olması
şansı bitti. Rejimin reform yapma şansı vardı
ama kullanamadı. Suriye halkı, Arap Birliği ve
uluslararası toplum birçok kez reform yapması
için ona şans verdi ama rejim bunu kullanamadı.
ORSAM: Esad Yönetimi Kürtlere yönelik
olumlu adımlar atmaya çalıştı. Kimlikler
dağıttı ama yeterli olmadı mı?
Şemdin: Söz verdi ama pratik adımlar atmadı.
Propaganda olarak birşeyler yaptığı doğru
ama uygulamada yapmadı. Asıl olarak yaptığı
Kürt ve Arap muhalefeti arasındaki ilişkiyi yoketmeye
çalışmaktı. Bu kimlikleri vermesinin
nedeni Kürtlere haklarını vermek değil Araplardan
ayırmaya çalışmaktı. Kürtler, Suriye’de
politikayı en iyi anlayan millettir. Önemli
tecrübeleri vardır. Çünkü yarım yüzyıldır bir
tiranlık rejimi tarafından baskı altında yaşamaktadırlar.
Kürtler rejimin kendi planlarını
nasıl uyguladığını anlamaktadırlar.
44
ORSAM
Rapor No: 127, Ağustos 2012