ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

1. GİRİŞ Sultan ŞİMŞEKBugünkü durumda dünyanın en büyük manganez üreticisi Sovyetler Birliğiolup Ukrayna ve Kafkasya’daki önemli yataklardan, dünya üretiminin yarısınıoluşturan 18 milyon ton/yıl civarında manganez üretilmektedir. Söz konusu cevherlerortalama %28–33 oranında Mn içerirler. Diğer önemli manganez yataklarıHindistan’ın merkez bölgesinde, Altın Sahilinde, Güney Afrika’da, Brezilya’da veFas’ta işletilmektedir.Dünyadaki manganez cevherlerinin büyük bir çoğunluğu ortalama %30 Mniçerdiklerinden; metalürji, kimya ve pil endüstrisi için gereken Mn içerikli cevherler,cevher hazırlama ve metalürji yöntemleri ile elde edilmektedir. Dünyada manganoksit cevherlerinin ortalama %10-12’si kimya ve pil, %10’u ise metalürjiendüstrisinde kullanılmaktadır. Bu rakamlar yurdumuz tüketim değerlerine deuymaktadır.Yurdumuzdaki manganez oksit cevherlerinin ortalama Mn içeriği %30–35civarındadır. Demir-çelik endüstrisinde yüksek fırına gerekli durumlarda ilave edilenmanganez cevheri gereksinimi doğrudan doğruya bu tür (%35’lik) cevherlerdenkarşılanabilmektedir.Metalürji endüstrisinin diğer alanlarının, istediği koşullardaki manganezcevherleri, doğrudan yurdumuzda bulunan yüksek içerikli tüvanan cevherlerden yada elle ayıklama yoluyla içerikleri yükseltilen cevherlerden sağlanmaktadır. Halenkimya ve batarya endüstrisinin istediği içerikteki manganez cevherlerinin %80’i veferromangan tüketimimizin ise tamamı yurt dışından dış alımla karşılanmaktadır.Türkiye manganez madenciliği öncelikle iç tüketim ve dış satım etkenlerinebağlıdır. Genel olarak manganez cevherlerinin en çok kullanıldığı sektör, %90-95’eyaklaşan bir oranla demir-çelik endüstrisidir. Geri kalan %5-10’u kimya ve bataryaendüstrisine düşmektedir. Bu nedenle, Türkiye manganez gereksinimi ve tüketimi,ham demir üretimine doğrudan doğruya bağlıdır.Ülkemizde ferromangan gereksiniminin tümü, halen dış alımlakarşılanmaktadır. Bu endüstri kolunda tüketilen ferromanganın çok az bir miktarıyerli üretimdir. Ancak bu miktar dikkate alınamayacak kadar az bir rakamdır.Yurdumuzda, 1979–1980 rakamlarına göre, tüketilen ferromanganın çok az birmiktarı yerli üretimdir ve yine bu miktar dikkate alınamayacak kadar azdır.15